ciekawostki o cukrach

Wiemy już, że glukoza jest nam niezbędna do życia oraz,że sacharoza rozpada się do glukozy i fruktozy, wiemy, że fruktoza jest przekształcana w glukozę w wątrobie i jelicie, ale niewiele osób wie,że w nerkach,wątrobie, mięśniach i jelitach z fruktozy powstaje energia, ulega ona glikolizie i powstały pirogronian wchodzi do cyklu Krebsa. W wątrobie fruktaza dołącza do 1 atomu węgla resztę fosforanową,powstaje fruktozo-1-fosforan, aldolaza fruktozo-1-fosforanu rozpada go do fosfodihydroksyacetonu i aldehydu glicerynowego,z których kinazy triozowe robią aldehyd 3-fosfoglicerynowy, dehydrogenaza aldehydu 3-fosfoglicerynowego daje 1,3-bifosfoglicerynian, kinaza fosfoglicerynianowa odłacza resztęfosforanową, powstaje 3-fosfoglicerynian, fosfogliceromutaza przesuwa resztęfosforanową z 3 na 2 drugi atom węgla,daje 2-fosfoglicerynian, enolaza daje fosfoenolopirogronian, kinaza pirogronianowa daje pirogronian, wchodzi on do cyklu Krebsa. W mięśniach i nerkach z fruktozy po ufosforylowaniu przez heksakinazę powstaje fruktozo-6-fosforan, jest dalej fosforylowany do fruktozo-1,6-difoaforanu, potem reakcja przebiega jak wyżej. Reakcje te zachodzą pomiędzy mitochondrium a cytozolem. Syrop glukozowo-fruktozowy to mieszanka glukozy i fruktozy w stosunku 1:1. fruktoza może uzupełniać glikogen wątrobowy,w mięśniach jest spalana na bieżąco. Podobnie galaktoza ulega glikolizie do galaktozo-1-fosforanu.

Glukoza usprawnia wchłanianie wapnia i sodu z jelit do krwi oraz potasu do komórek.

Z glukozy na drodze szlaku pentozofosforanowego powstają ryboza i deoksyryboza, z nich są nukleotydy budujące RNA i DNA. Szlak zachodzi w cytoplaźmie kory nadnerczy,gruczołach mlecznych, tkance tłuszczowej, czerwonych krwinkach, kórechroni przed hemolizą, tu z glukozo-6-fosforanu powstaje rybulozo-6-fosforan, dodatkowo powstaje NADPH,który uczestniczy w wielu reakcjach w ciele. Dehydrogenaza glukozo-6-fosforanowa działa na glukozo-6-fosforan, wodór idzie na NADP+,powstaje NADPH i 6-fosfoglukonolakton, 6-fosfoglukonolaktonaza daje 6-fosfoglukonian, dehydrogenaza 6-fosfoglukonianowa daje rybulozo-6-fosforan,powstają NADPH i CO2. Faza nieoksydacyjna – na rybulozo-5-fosforan działa izomeraza rybulozo-6-P,daje rybozo-6-fosforan, fosfataza odłącza fosforanową resztę dając rybozę, która buduje nukleotydy w RNA lub działa transketolaza dając seduheptulozo-7-fosforan, transaldolaza daje erytrozo-4-fosforan, odpowiednia transketolaza może dawać ksylulozo-5-fosforan, z niego powstaje aldehyd 3-fosfoglicerynowy lub fruktozo-6-fosforan, oba wchodza do glikolizy, druga droga to na rybulozo-5-fosforan działa epinefraza pentozofsforanowa, daje ksylulozo-5-fosforan, transketolaza daje aldehyd-3-fosfoglicerynowy, wchodzi do glikolizy lub transaldolaza daje fruktozo-6-fosforan, który wchodzi do glikolizy, jak nie ma cukru organizm trawi nukleotydy

glukoza buduje glikoproteiny, które budują kanały błonowe i glikokortykoidy, które są hormonami kory nadnerczy, z glukozy powstaja endogenne aminokwasy i tłuszcze nasycone,które budują błony komórkowe, glukoza i galaktoza to główne cukry budujące reszty cukrowe glikolipidów budujących błony komórkowe i organelli, glikolipidy uczestniczą w przewodzeniu impulsów nerwowych. Glikoproteiny (proteoglikany, kompleksy węglowodanowe) to biała osocza z wyjątkiem albumin, razem z glikolipidami decydująo grupach krwi, są hormonami jak gonadotropina kosmówkowa i tyreotropina, kolagen,elastyna, fibrynogen, białka macierzy kostnej, mucyny (chronią ścianki przewodu pokarmowego przed enzymami trawiennymi), białka trnsoportujące lipidy, mikro i makroelementy, witaminy, receptory zgodności tkankowej, immunoglobuliny, białka dopelniacza, interferony, enzymy trawienne-proteazy, glikozydazy, nukleazy, hydrolazy, czynniki krzepnięcia krwi, cukry budujące proteoglikany to galaktoza, glukoza, fukoza, mannoza, kwas N-acetyloneuraminowy, N-acetulogalaktozamina, N-acetyloglukozoamina. Glikolipidy pokrywają zewnętrzne błony komórkowe i budują otoczki mielinowe, najprostsze są glikosfingolipidy, maja jeden cukier i jeden ceramid, najprostsze to galaktozyloceramid jest w całym ciele, główny glikosfingolipid mózgu i otoczkach mielinowych i glukozyloceramid jest wszędzie, główny glikosfingolipid tkanek pozanerwowych. Złożone są gangliozydy, maja jednalub więcej resztę kwasy sjalowego, są we wszystkich tkankach.

Trawienie skrobii zaczyna sięod amylazy ślinowej, która rozcina wiązania 1,4-alfa glikozydowe, powstaje malttoza i dekstryny, w dwunastnicy amylaza trzustkowa dalej ją trawi do maltozy, w jelicie czczym działa amylaza jelitowa, rozkąłda maltozę do glukozy, nadwyżka cukru zmienia się w glikogen, dopiero większa nadwyżka daje tłuszcz. Dzięki równowadze pomiędzy insuliną i glukoagonem człowiek potrafi utrzymć niezbędny poziom glukozy we krwi do wyczerpania glikogenu (po ok. 24 godzinach).

Przy niedoborze glukozy dokrwi uwalniaja się z tkanki tłuszczowej wolne kwasy tłuszczowe i VLDL-zły cholesterol, który tworzy płytkę miażdżycową, glukoza ogranicza przedostawanie do osocza wolnych kwasów tłuszczowych i tworzenia LDL, chyba, że spożywa się nadmiar. Łatwo można zwiększyc zapotrzebowanie na kalorie i zniwelować ich nadmiar poprzez ruch na świeżym powietrzu-spacery, bieganie, ćwiczenia, prace w ogródku, na działce, wnoszenie węgla, rąbanie drzewa, plewienie, przycinanie (to co robimy wiosną), wystarczy zrezygnowaz z zamochodu na rzecz komunikacji publicznej (wystarczy przejść na przystanek z domu, z przystanku dopracy i odwrotnie z rundapo sklepach), by nie dopuścić do tycia.