Ekologia roślin 2

Cykle życiowe roslin. Klasyfikacja oparta na liczbie epizodów rozrodczych, raz w zyciu czy więcej. Gdy raz w zyciu to monokarpiczne (semelparyczne), gdy kilka razy w życiu to polikarpiczne (iteroparyczne). O dł. życia są krótko i długotrwałe. Krókotrawałe to jednoroczne, zboża i chwasty polne, cykl jest w ciągu roku, długa faza juwenilna, pod koniec życia jest jednorazowa produkcja kwiatów i nasion. Jednoroczne iterokarpiczne np. starzec zwyczajny Senecio vulgaris, krótka juwenilna, cały sezon trwa faza wegetacyjna, trwała produkcja owoców i nasion, trwa do przymrozków. Dużo jest wieloletnich, faza juwenilna trwa sezon lub dwa, potem jest jeden zeson rozrodczy, powtarza sie co roku np. u kosasćca syberyjskiego, fikusa Ficus sp. jest przez wiele sezonów, 1 się kończy, 2 zaczyna. Monokarpiczne wieloletnie to dziewięćsił popłocholistny Carlina oponodontifolia, żyje na murawach kserotermicznych, faza juwenilna trwa od roku do wielu lat, nie jest klanlny, dojrzewa, tworzy kwiaty, owoce i ginie. Historia zyciowa gatunku u aklonalnych to charakterystyczny dkla niego sposób życia, wzrost, rozmnażanie, jaki jest od zygoty do smierci, rozmiar ciała, maksymalna dł. życia, wiek przystąpienia do rozrodu, ilośc potomstwa, ilośc epizodów rozrodczych, u klonalnych to wielkość areału osobniczego, ramet potomnych, organ wzrostu klonalnego (liczba rozłóg). Cechy historii zyciowej są dziedziczne dla gatunku dla gatunku i zmienne (plastyczne), podlegaja doborowi naturalnemu. Optymalizacja, dosotsowanie to najlepsza kombinacja cech umozliwiająca przeżycie w danym miejscu. Fitness to dostosowanie. Osiągnięcie fitness umożliwia kompromis ewolucyjny trade off (cos za coś), każdy osobnik ma swój czas na dojrzewanie, wzrost i reprodukcję, zawsze wkłada w to energię. Konieczny jest wybór między rozdziałem energii na dane cechy, trzeba wybrać jedną z dwóch wykluczających sie cech np. powiększanie części nadziemnych lub podziemnych, jest to przy ograniczeniu nutrientów, wody i światła przy dużym zagęszczeniu. dotyczy to też produkcji nasuion, duzo małych czy mało dużych. To trade off SSCNT. U łubinu Lupinus sp. polega na wyborze między reprodukcją seksualną i wegetatywna. U jeżyny popielicy Rubus ceasius przy dużym zagęszczeniu rośnie udział rozmnażania wegetatywnego, maleje fektywność reprodukcji seksualnej, wzrost zagęszczenia daje spadek rozmnażania płciowego. u ołownika kanadyjskiego Plumbago canadensis wzrost zagęszczenia daje wzrost obu sposobów reprodukcji. Może byc wiele mozliwości. Koszty reprodukcji rozpatrywane sa w czasie. Energia wlożona w rozród w czasie jednego roku, daje jej spadek w kolejnych latach, robią duzo nasion jest w jednym roku, mało w drugim. Firletka poszarpana Lychnis flos-cuculi na malo zasobnych terenach wzrost reprodukcji w jednym roku daje spadek w drugim, w zasobnych zawsze robi duzo nasion. Gdy więcej siewek mniejsza sucha masa liści. Strategia zyciowa to zespół cech historii zyciowej gatunku, które się nie wykluczaja i umozliwiaja przezycie w danych warunkach. Wg Mc Arthura i Wilsona są K i r-stratedzy. r-stratedzy szbko dojrzewają, maja małe rozmiary, szybko rozmnażaja się generatywnie, krótko zyja, maja jednorazowa reprodukcję, wczesny rozród, śmiertelnośc nie zależy od zagęszczenia. r-stratedzy to rozliny jednoroczne środowisk zaburzonych, pól uprawnych, środowisk ruderalnyc. r-stratedzy. K-stratedzy wolny rozwój, osobnika, duża zdolnośc konkurencji, opóxniony rozwój, duzy rozmiar ciała, późny i wielokrtony rozwród, długowieczność, śmiertelność zależy od zagęszczenia. To rosliny długowieczne, z rozwinietymy organami wegetatywnymi, póna reprodukcja mało dużych nasion. Środowiska ustabilizowane np. lasy. Koncepcja Grimea, typy roslin determinują 3 czynniki: konkurencja, stres i zaburzenia, jest trójkąt Grimea, w rogu jest presja C, czyli konkurencja, S stres, R zaburzenia. Gatunki zeleżnie w którym są rogu to: w C to dobrzy konkurenci, w S odporni na stres, R na zaburzenia. W przyrodzie jest wiele przystosowań. C stratedzy to dobrzy konkurenci, są tu zioła, drzewa i krzewy, maja duże rozmiary, szybko rosną, odkładaja duzo biomasy, są długowieczne, robia dużo ściółki tu np. trzcina pospolita Phragmites australis, wierzbownica kosmata Epilobium hirsutum. S stratedzy to mchy, porosty, część ziół, drzew i krzewów. Sa małe, robia mało biomasy, długowieczne, zyją w warunkach stresu np. wodnego np. pokrzywa zwyczajna Urtica dioica, wełnianka Eriophorum sp. R to zioła i mchy, zyja krótko, szybko rosną, maja duży wysiłek reprodukcyjny, dużą płodnośc, tracą dużo energii na wydanie owoców i nasion np. niecierpek drobnokwiatowy Impatiens partiflora. Rosliny C-S to dobrzy konkurenci, sa odporne na stres, ograniczają je zaburzenia np. przytulia czepna Galium aparine, niecierpek gruczołowaty Impatiens glandulifera, barszcz zwyczajny Heracleum sphondylium, jaskry Ranunculus sp. S-R żyja w ekstremalnych środowiskach, odporne na stres i zaburzenia np. przymiotno ostre Erigeron acer. C-R żyja w niezaburzonych warunkach tam gdzie jest stres. Strategia wspólna C-R-S odporne na stres, konkurencję i zaburzenia np. poziomka Fragaria vesca, drżączka średnia Briza media, sierpik barwierski Seratula tinctoria.