Embriologia roślin 5

U topoli Populus sp. jest przesunięcie prawie wszystkich plastydów na bieguny. Komórka rozpada się na część z plastydami i wakuolą,  która degeneruje. Druga część ma jądro. Po podziale są dwie komórki plemnikowe, jedna ma plastydy, druga nie. Ta z plastydami zapładnia komórkę centralnę, ta bez komórkę jajową. z zapłodnionej komórki centralnej powstaje bielmo, ono odżywia zarodek. Są różne modele i etapy tracenia chloroplastów. Niektóe rośliny mają męską jednostkę płciową MGU. U wielu roślin w kiełkującej łagiewce pylkowej komórki mogą kontaktować się ze sobą i jądrem wegetatywnym. tak jest np u ołównika zelandzkiego Plubago zeylanica tu dwie komórki różnią się od siebie. SVN jest duża SUA mała. Ich końcówki są pofałdowane, dopasowują się do siebie i stykają się ze sobą. Duża ma ogon (wyrostek), który w dojrzałym pyłku oplata jądro małej. Wegetatywna ma wgłębienie, do któego pasuje ogon. Jest to jednostka MGU. MGU z części szczytowej łagiewki idzie do części szczytowej woreczka zarodniowego. U kapusty właściwej Brassica sylvestris są SC1 i SC2, tu ogn dużej dotyka małej. U tytoniu szlachetnego Nicotiana tabacum obie komórki stykają się w łagiewce pyłkowej, gdzie są ułożone liniowo. U ołównika duża ma mitochondria, mała ma plastydy. Budowa sporodermy: sporoderma otacza ziarna pyłku wszystkich roślin od mszakó do kwiatowych, budowana jest gdy w tetradzie jest degeneracja kalozy. Kalaza rozkłada kalozę, powstaje sporoderma. Ma dwie części, grubą, o złożonej strukturze egzynę i wewnętrzną intynę. Te warstwy dobudowane są stopniowo. Sporoderma ma dużą powierzchnię, w środku rozrastają się protoplasty. Tapetum ameboidalne, jest po rozpadzie ścian komórkowych, produkuje prociała Ubischa, z prociał i ciał Ubischa budowana jest sporopolenina, są to jej prekursory. Ona buduje egzynę. Jest to substancja cheterogenna powlekająca ścianę pyłku. Różne gtunki roslin mają różną budowę powierzchni pyłku. Początkowa budowana jest prinegzyna, tworzona jest na powierzchni plazmodesm między kalozą i błona komórkową. Tam odkładane są łańcuchy celulozy, które tworzą rusztowanie dla egzyny. Na końcu tej fazy egzyna ma przerwy, pory (apertury), którymi wyrasta łagiewka pyłkowa. W czasie dalszej budowy sporodermy powstają prostopadłe kolumienki, pod, którymi jest warstwa  z białek, polisacharydów, tłuszczów. Ta warstwa to negzyna. Kolumienki mogą łączyć się ze sobą u podstawy i przy wierzchołkach, połączone i góry kolumienki tworzą tektum. Tektum może mieć wypustki, ostre spikule, rynienki (muri). Cała część sporodermy powyżej negzyny to cellula. Białka odkładane w egzyniem pochodzą z dwóch źródeł: białko odkładane pomiędzy kolumienkami pochodzi z tapetum (tkanki sporofitu), białko intyny buduje cytoplazma pyłku (komórki gametofitu). Inne białka buduja intyne i egzynę. Sporopolenina nadaje egzynie odporność. Sporopolenina jest odporna chemicznie i mechanicznie, jest to najstarsza ściana komórkowa. Sporopolenina to ester wyższych alkoholi i kwasów tłuszczowych. Osadza się ona na zewnętrznych warstwach egzyny. Przez plazmolemę idą jej prekursory na rusztowanie egzyny. Ma skomplikowany skład chemiczny, sa w niej kanaliki, którymi idą nici cytoplazmy do dojrzewającego pyłku. Kanaliki te wiążą mikrosporę z tapetum. Apertur może być mało lub dużo, wtedy nie wiadomo, które jest dla łagiewki pyłkowej. Miejsce dla łagiewki zależy do przegrupowania cytoszkieletu i jonów wapnia. Podstawa egzyny to segzyna. Każdy takson ma inną powierzchnie pyłku. Może być gładka, może być falista, może mieć pałeczki, stożki. Na podstawie powierzchni ziarna pyłku określamy jakiej rośliny to pyłek i obliczamy jego stężenie i zasięg roznoszenia pyłku, modelujemy zasięg rosliny. Intyna jest budowana po zbudowaniu egzyny. Intyna to mikrofibryle polisacharydu bardzo zblizonego do celulozy i związków pektynowych. Odkłada je siateczka śródplazmatyczna i aparaty Golgiego. Organella te odkładaja dane związki na powierzchnię plazmolemy. Intyna ma 2 - 3 warstwy, zewnętrzna jest cienka, ma dużo pektyn i mikrofibryli, środkowa jest grubsza, ma bialka, pektyny i polisacharydy, wewnętrzna ma mikrofibryle polisacharydowe i bezpostaciowe związki pektynowe. Sporoderma zaczepia ziarna pyłku o ciała zwierząt lub dostosowuje budowe do hydrogamii i wiatropylności. Ściana wiatropylnych jest cienka i gładka. Białka to receptory, również są na znamieniu słupka. Pyłek impregnowany jest białekiem trifiną, może być pokryty kitem pyłkowym (białkiem). Po rozwinięciu się pyłku, ściana pylnika pęka i pyłek się wysypuje. Słupek zbudowany jest ze zrosniętych lub wolnych owocolistków. Gdy jest więcej owocolistków jest słupkowie, gdy każdy owocolistek zrasta się tworząc osobny słupek to słupkowie wolnoowockowe (apokarpiczne), gdy owocolistki zrastają się ze sobą jest zrosłoowockowe (synkarpiczne). Słupek ma znamię, miejsce gdzie osiada pyłke, szyjkę i zalążnię. Słupek może budować 1 - 6 owocolistków. W środku jest odizolowana komora, u nagonasiennych nie ma izolacji. Słupek z jednego owocolistka ma wiązkę centralną, przewodzącą, Słupek z dwóch owocolistków, które się zrastają ma przegrodą i dwie komory, Znamię przyjmuje pyłek. Szyjka może być długa lub krótka. W szyjce rośnie łagiewka pyłkowa. W zalążni powstają zalążki. Na znamieniu są rozpoznawane białka egzyny. Gdy na znamieniu osadza się pyłek, receptory na znamieniu rozpoznają białka egzyny. Gdy zgadza się gatunek i stopień ploidalności kiełkuje łagiewka pyłkowa, szyjka słupka cały czas ją bada. Zalążek ma łożysko (placentę). U lilii Lilium sp. są 3 komory, w każdej są po 2 zalążki. Zalążki wyrastają z łożyska na trzoneczkach, fenikulusach, którym idzie z łożyska wiązka przewodząca. W zalążku jest ośrodek, nucellus, to odpowiednik megasporangium. Od podstawy rosną warstwy komórek, które obrastają ośrodek. Może być 1 lub 2 takie fałdy, jest to osłonka, intergument. Na początku powstaje osłonka wewnętrzna, zewnętrzna dobudowywana jest na końcu. Osłonki na szczycie się nie zrastają powstaje kanalik - okienko (mikropyle), którędy wrasta łagiewka pyłkowa. Zakończenie sznureczka, na przeciw mikropyle to chalaza. W zalążku jest biegun mikropylarny i chalazalny. Różne rośliny mają jedną lub dwie osłonki. Są różne typy zalążków. Zalążek rosnący prosto z lożyska do góry to zalążek prosty, ortotropowy, początkowo jest palczastym uwypukleniem, potem rośnie liczba i masa komórek, które się różnicują w części zalążka. Zalążek może róść prostopadle do łożyska i w jednej linii są chalaza, sznureczek i mikropyle, w czasie dzielenia zalążka na części biegun mikropylarny odwraca się o 180 st. to ośrodek anizoopowy, odwrócony. tu mikropyle jest blisko sznureczka. Makowate Papilionaceae mają zgięty, kampylotropowy, tu ośrodek się zgina, mikropyle jest daleko od sznureczka. Hemitropowy, gdy zalążek ułożony jest prostopadle do sznureczka, chalaza i mikropyle leżą poziomo. Amfitropowy osłonki i woreczek zalążkowy zginają się bardziej niż w kampylowym. Zalążek może mieć do trzech intergumentów, gdy ma 3 jest gruboosłonkowy, gdy mało cienkoosłonkowy. U wielu roślin do sznureczka dorasta obturator i w łożysku rozwija się grupa komóek wydzielniczych. Po ich powierzchni rośnie łagiewka pyłkowa. Gdy wszystkie procesy przebiegnąprawidłowo rozwinie się nasienie.