Embriologia roślin 6

 Zalążek jest w zalążni, ściana zmienia się w owocnie, może ona być mięsista lub sucha, jest to osłonka dla nasion. Jest tylko u okrytonasiennych. W zalążku jest megasporogeneza, po mejozie są haploidalne komórki, megaspory. Buduje się żeński gametofit, woreczek zarodkowy. W nim jest komórka jajowa, powstaje na drodze megasporofitogenezy. Z archesporu żeńskiego powstaje jeden megasporocyt, jest to pierwsza komórka żeńskiego szlaku płciowego. Dzieli się on mitotycznie. Przedtem do mikropyle idzie komórka przykrywkowa, dzieli się ona i zatyka mikropyle. Megasporocyt (makrosporocyt, komórka macierzysta megaspor) dzieli się mejotycznie na dwie komóki, diadę megaspor, jest to megasporofitogeneza. Kolejny podział daje tetradę megaspor, jest megasporogeneza. W woreczku z komórki archesporialnej może powstać jedna lub więcej komórek macierzystych. Przed mejozą przybywa cytoplazmy, wakuol, aparatów GOlgiego, jest podział mitochondriów i chloroplastów. P podziale są cztery komórki, plastydy dzielą się równomiernie, żeby każda z potomnych komórek je miała, plastydy i plastydowe DNA są dziedziczone drogą mateczną. Podczas podziału, w zygotenie jest depolaryzacja megasporocytu, organelle grupują się koło jądra, większośc plastydów jest na biegunie. W pachytenie jest produkcja kalozy, która jest filtrem molekularnym. Ściana buduje się na całej powierzchni, komórki, większości pow. lub jeden biegun jest wolny. Po pierwszym podziale między komórkami diady jest gruba ściana kalozowa. Komórki diady sa nierówne, jądro ustawia się przy biegunie, dzięki wrzecionu cytokinetycznemu. Mniejsza komórka jest od mikropyle, większa od chalazy, ona ma plastydy i inne organelle. Jest drugi podział mejotyczny. Są budowane ściany kalozowe, powstaje tetrada megaspor. Są ułożone liniowo, najsilniejsza jest od chalazy, tam idą substancje odżywcze z wiązki przewodzącej. Chalazalna megaspora rozwija się reszta obumiera. Z większej liczby komórek archesporialnych rozwija się więcej komórek. Tak jest u astrowatych Asteraceae i różowatych Rosaceae. Ściana kalozowa determinuje proces megasporogenezy wiesiołka Oenotera sp. jest komórka przykrywkowa, ściana kalozowa idzie na biegun chalazalny (u innych zwykle na mikropylarny). Tu najsilniejsza komóka jest od strony mikropyle, jest to odwrotna polaryzacja. Woreczki są zamierające, gdy są zgniatane. Typy woreczków zalążkowych po megasporogenezie: u rdestu jest Polygonum sp. woreczki rozwijają się gdy są od strony chalazalnej, to typ Polygonum. Gdy typ mikropylarny jest silniejszy to typ Oenotera. Kolejny podział to typ monosporowy, gdy są ściany komórkowe po pierwszym i drugim podziale, są cztery komórki oddzielone ścianami. Typ bisporowy, gdy po podziale między komórkami diady nie ma ściany komórkowej, potem powstają dwie komóki dwujądrowe. Typ tetyrasporowy, gdy ściany nie są budowane, powstaje czterojądrowy komórczak, każde jądro buduje woreczek zalążkowy. Po podzile jest celularyzacja woreczka, na biegunie mikropylarnym powstaje komórka jajowa i dwie synergidy, na biegunie chalazalnym są trzy antypody. Jądra biegunowe idą do woreczka zalążkowego, łączą się w komókę centralną, może być dwujądrowa, lub jednojądrowa, diploidalna. Komórka jajowa i synergidy nie mają ściany komórkowe, antyody mają. Komórka centralna zajmuję 75% objętości woreczka zalążkowego. Ma ona dwa jądra, może być ich fuzja we wtóne jądro, ma jąderko i dużo wakuoli. W monosporalnym woreczku są trzy mitozy megaspory chalazalnej, powstają antypody, synergidy, 2 jądra centralne i komórka jajowa, w niej wakuola spycha jądro i cytoplazmę. Synergidy i k. jajowa to aparat jajowy. W bisporalnym sądwa mejotyczne jądra. W typie tetrasporowym ulegają mejozie, powstają 4 mejotyczne jądra, jest cenocyt, jest to cenomegaspora, otacza ją ściana. Są 4 jądra w jednej komórce, otoczone jedną ścianą, wszystkie te jądra zrobią woreczek. 70% roślin ma typ monosporowy. Synergidy wspomagają komórkę jajową. Komórka centralna ma dwa jądra biegunowe, jedno pochodzi z bieguna chalazalnego, drugie z mikropylarnego. Komórka jajowa ma gruszkowaty kształt, jest szersza od strony komórki centralnej. Jest dobrze spolaryzowana. Ściana jest do 2/3 aparatu jajowego. Między synergidami i plazmolemą są plazmodesmy, Komórka centralna granicząca z aparatem jajowym nie ma ściany, jest to przygotowanie do podwójnego zapłodnienia. Komórka jajowa ma na biegunie chalazalnym jądro, wakuole na mikropylarnym. Chromatyna jest rozproszona, jądro ma duże jąderko, cytoplazma ma wszystkie organella, mitochondria, proplastydy, kanaliki, cysterny aparatu Golgiego, siateczkę śródplazmatyczną, małe wakuole. U roślin dziedziczenie organelli jest drogą mateczną. Jest to cytoplazmatyczne dziedziczenie organelli. Moga być dziedziczone od ojca lub obu rodziców, ale ojcowskie są likwidowane. Komórka jajowa może gromadzić materiały zapasowe, są rośliny, głónie ziarna skrobii które maja krople lipidowe. Komórka jajowa ma słaby metabolizm. Organella sa proste, mitochondria mają mało grzebieni, aparaty Golgiego mało cystern. Synergidy są gruszkowatego kształtu, są szersze od chalazy. Są spolaryzowane, sąsiadują z komóką jajową, mają jądro w połowie komórki, maja gęstą cytoplazmę, dobrze rozwinięte plastydy i mitochondria. Mają amyloplasty ze skrobią, obok jednej dużej maja wiele małych wakuoli. Są aparaty Golgiego, dobrze rozwinięta siateczka śródplazmatyczna, wzdłóż osi komórki są kanały transportujące, jest wiele odrywających sie pęcherzyków w aparacie Golgiego. Cytoplazma jest od strony mikropyle. Synergidy mają silny metabolizm, funkcje transferowe i wydzielnicze, uczestniczą w budowie ściany komórkowej. Od strony mikropyle mają silnie rozbudowaną ścianę z wieloma wpukleniami do środka komórek, jest to aparat włókienkowy, fibrylarny. Reszta ściany staje się coraz cieńsza i zanika przy biegunie chalazalnym. Biegun chalazalny nie ma ściany komórkowej. Aparat fibrylarny to rozbudowanie ściany przez faudy (wyrostki palczaste). Pod ściana jest błona, ona też rośnie, tworzy się system labiryntowy, przez błonę jest transport. Aparat włókienkowy ma dwukierunkowy transport. Wydzielane są chemotropy dające sygnał łągiewce pyłkowej. Synergidy przylegają do siebie aparatem włókienkowym. Każda roślina ma własne rozmieszczenie aparatu włókienkowego.  Synergida przyjmująca łagiewke pyłkową wcześniej degeneruje, plazmolema i organella rozpadaja się. Do tej synergidy wrasta łagiewka pyłkowa. Druga synergida jest trwała, degeneruje po zapłodnieniu. W synergidzie przyjmującej łagiewke pyłkową rosnie stopień ploidalności. Obok jest diploidalny zarodek. Jądro komórkowe ma endocykle, rosnie metabolizm cenocytu. Trwała synergida przez pewien czas odżywia zarodek. U jednych roślin synergida się rozrasta, u innych tworzy haustoria, które penetrują tkanki, haustoria zwiększają powierzchnię transportującą, są u nagietka Calendula sp. i u trawy pampasowej Cortaderia selloana. Haustoria stykają się z intergumentem. Tylko 10 gatunków ma endocykle. Zwiększają one stopień ploidalności, najwyższy wynosi 128n. Ołownik Plumbago sp. ma sześciosporowy typ bez synergid. U innych roślin w dojrzałych woreczkach synergidy ślą informacje do łagiewek pyłkowych. u ołownika komórka jajowa wysyła sygnały do łagiewki. Tu komórka jajowa transportuje i wydziela chemotropy, ma wakuole i aparat włókienkowy. Są też inne rośliny bez synergid. Największą komóką woreczka jest komórka centralna, zajmuje 75% jego objętości. U różnych roślin jest na różnym etapie rozwoju, u wiesiołka jest jeednojądrowa. Typ tetrasporowy może mieć wielojądrową komórkę centralną. U więksozści roślin ma jądra na biegunie mikropylarnym, są blisko aparatu jajowego. Dwa jądra centralne łączą się u różnych roślin na różnych etapach rozwoju na długo przed zapłodnieniem. Fuzja daje diploidalne jądro wtórne. Najpierw dwa jądra są blisko siebie, mają jąderka, jest fuzja błon jądrowych. Cytoplazma komórki centralnej otacza oba jądra, które mogą dlugo być obok siebie. Błony jądrowe robią kanały fuzyjne, nimi przepływają kariolimfa i chromatyna. Potem łączą się błony zewnętrzna i wewnętrzne. komórka centralna może mieć różny stopień ploidalności. U rdestu komórka centralna ma dwa jądra biegunowe, gdy jest zapłodnienie komórką plemnikową jest triploidalna endosperma (bielmo).