Mięczaki

Typ: mięczaki Mollusca
Gromada tarczonogi Caudofoveata
-bezpłytkowce Aplacophora
-jednopłytkowce Monoplacophora
-brzuchonogi Gastropoda
Podgromada przodoskrzelne Prosobranchia
-tyłoskrzelne Opisthobranchia
-płucodyszne Pulmonata
Podgromada małże Bivalvia
-łódkonogi Scaphopoda
-głowonogi Cephalopoda
Podgromaga łodziki Nautilida
-płaszczozorsłe Coleoidea
Rząd dziesierciornice Decapodiformes
-osmiornice Octopoda
Mięczaki to drugi co do wielkości typ zwierząt, 130000 gat. zyjących i 60000 wymarłych, w Polsce 250 gat. są formy mikroskopijne i do 30 m dł. Największe sa głowonogi, pierwsze muszle pojawiły sie w kambrze, mięczaki na początku żyły w morzach, teraz są w wodach slodkich, słonych i na lądzie, są formy osiadłe, wolno zyjące, pasożyty, komensale, są na calym swiecie, żyja gromadnie, znaczenie dla przyrody, muszle tworzą skamieliny, znaczenie przewodnie, służą do okreslenia wieku skał, mają miękkie, symetryczne dwubocznie ciała, ślimaki sa wtórnie asymetryczne, są 2 typy budowy: ciało wydłuzone w osi przednio tylnej z otworem gębowym z przodu, z tyłu odbytowym to bezpłytkowce i płytkowce: małze, tarczkonogi, wielopłytkowce, 2 typ to ciało wydłuzone w osi grzbietobrzusznej i skręcone, odbyt jest z przodu, to brzuchonogi, łudkonogi, głowonogi, mają nogę do poruszania się, jelito ma kształt litery W. Ciało ma 3 odcinki głowę, worek trzewiowy i nogę, głowa jest dobrze wykształcona u brzucho i glowonogów, są narządy zmysłów i otwór gębowy, w głowie jest centralny układ nerwowy, worek mają wszystkie mięczaki po grzbietowej stronie ciała, są w nim narządy wewnętrzne, ściana worka rozrasta się nierównomiernie, po stronie grzbietowej rozrastają sie bardziej, tworzy się fałd zwany płaszczem, swisa ku dołowi, między plaszczem a ścianą ciała jest jama płaszczowa, tu wchodza narządy wydalnicze, rozrodcze i układ pokarmowy. W środku sa nrządy oddechowe, większośc ma płaszcz pokryty muszlą, robią ją gruczoły leżące na brzegu płaszcza, muszla to szkielet zewnętrzny, otacza całe ciało lub jest zredukowana calkowicie lub częściowo, noga ma funkcję lokomotoryczną, jest silnie umięniona, głowonogi maja ja zred do lejka. Hipoteczny przodek był wydłuzony w osi przodo-tylnej, miał pojedynczą muszlę, był mały, dwubocznie symetryczny, żył w prekambrze w morzu, jednopłytkowce sa dzis najbardziej do niego zblizone, miał słabo wyodrębniona głowę, długie, poskręcane jelito, skrzela, była głowa, worek i noga. Muszla jest z konchioliny, substancji org. i węglanu wapnia, w srodku jest ostracum z kalcytu z wykrystalizowanego CaCO3, warstwa porcelanowa ma płynna postać CaCO3, w środku jest warstwa perłowa hypostracum z CaCO3 wykrystalizowanego w postaci cienkich blaszek, tarczonogi nie maja muszli, płaszcz ma hitynowy oskórek z wapiennymi igłami, bezpłytkowce nie maja muszli, jednopłytkowce maja pojedynczą, delikatna muszlę, wielopłytkowce mają muszle z kilku, zwykle 8 plytek, płytki są w 1 rzędzie, brzuchonogi maja pojedyncza muszlę lub wtórny brak muszli, małże mają muszlę dwuklapową, łudkonogi maja muszlę w postaci delikatnej, otwartej z obu stron rurki, łodziki mają kilkukomorową muszlę, maja CaCO3 brak konchioliny, płaszczozorsłe maja muszlę zred. do wapiennej płytki-ossepium lub hitynowej płytki, zalezy od gatunku, płytki są obrosnięte płaszczem, głowonogi maja szkielet wewnetrzny, jako chrzęstną puszke otaczającą centralny układ nerwowy, ściana ciała mieczaków to jednowartswowy naskórek, tkanka łączna i mięśnie, jest to wór powłokowy, komórki naskórka oprócz tych pokrytych muszlą są orzęsione, w naskórku sa gruczoły sluzowe, na brzegu płaszcza są komórki wydzielające budulec muszli, wszystkie mięśnie ściany ciałą to mięśnie gładkie, wór powłokowy ma różną grubość w różnych miejscach-ściana worka trzewiowego jest cienka, nogi grube, worek trzewiowy ma mało mięsni, noga bardzo dużo, jama ciała to blastocel wypełniony tkanka łączną, są w niej liczne szczeliny, tu wlewa sie krew z układu krążenia, to hemocel, celoma tworzy światło gonad, narządów wydalniczych i osierdzia (worka okołosercowego), blastocel i celoma nie sa połączone, układ nerwowy jest róznie wykształcony, większośc ma parzyste zwoje głowowe, nożne, trzewiowe i płaszczowe, zwoje łączą spoidła, głowonogi maja je otoczone chrzęstną puszką umiejscowione w okolicach przełyku, brzuchonogi w czasie rozwoju mają streptoneurię lub chiastoneurię, zw z asymetryczną budową ciała i skręceniem wora trzewiowego i narządów wewnętrznych-torsją. Streptoneuria polega na ósemkowatym skrzyzowaniu pary spoideł nerwowych łączących zwoje płaszczowe i trzewiowe, prawe spoidło przemieszcza sie w nad jelito na lewą strone, lewe pod jelito w prawą strone, narządy zmysłów to oczy, czułki, statocysty, ostedia, oczy są róznie rozmieszczone, małże mają na brzegu płaszcza, wielopłytkowce po grzbietowej stronie worka trzewiowego, brzucho i głowonogi na gowie, najdoskonalej wykształcone u bezkręgowców oczy sa u glowonogów, jest pęcherzyk z soczewka, wewnątrz analogiczna budowa do oczu kręgowców i takie samo funkcjonowanie, kompletny, drożny układ pokarmowy, jelito z 3 odcinków, orzęsiony nabłonek je wysciela, przednie ma jame gębową z narżadami rozdrabniającymi pokarm-tarką lub szczękami, filtratory małże ich nie mają, tarka ma skomplikowaną budowę, jest mięśniowy, ruchomy fałd, języczek, pokryty jest hityną, tarka ma ząbki z hityną, zabki sa twarde, nasycone solami żelaza i krzemu, ścierają się, ale są robione nowe, z tyłu są komórki żębotwórcze, jelito środkowe tworzy uchyłek-gruczoł trzustkowo-wątrobowy, na całej długości jest umięśnione, każdy gatunek ma inna tarczkę, układ krążenia otwarty, serce po grzbietowej stronie worka trzewiowego, ma komorę, jeden lub kilka przedsionków, otacza je worek okołosercowy-osierdzie, krew płynie z serca do aorty, z niej do szczelin blastocelu, opłukuje narządy oddechowe i żyłami wraca do serca, krew ma osocze i bezbarwne ciałka krwi, hemocyjanina to barwnik oddechowy, jest rozpuszczony w osoczu. układ oddechowy: formy wodne maja skrzela, lądowe jame płucna, jest to jama płaszczowa, jej sciany są silnie ukrwione, skrzela sa róznie wykształcone, niektóre gat. maja je wysuniete z jamy płaszczowej, nie sa osłonięte to część osiowa i jej wyrostki, w środku sa naczynia krwionosne, skrzela wtórne to uwypuklenia w sciankie ciała u innych gat. Układ wydalniczy metanefrudialny, parzyste metanefridia jako nerki, rowmnażanie płciowe, sa formy obojnacze i rodzielnopłciowe, jeden gat. zaleznie gdzie zyje ma obie formy, obojnaki maja skomplikowane gonady, bruzdkowanie całkowite spiralne u głowonogów częsciowe tarczkowe, jest larwa podobna do trochofory, brak segmentacji celomy w rozwoju, trochofora rozwija sie w postać dorosłą lub żeglarka-weligera, ma żagielek, lądowe nie mają larwy, jest w śroku osłon jajowych, głowonogi tez nie maja larwy.