Rośliny wskaźnikowe

 Rośliny wskaźnikowe to rośliny o ograniczopnej tolerancji ekologicznej, któe mogą życ tylko w określonych warunkach: pH gleby, wilgotność, naśłonecznienie itd. W innych warunkach mogą żyć, ale nie rozmnażają się, karłowacieją lub są zdeformowane.

Rośliny wskaźnikowe gleb kwaśnych pH pon. 7 to Borówka czarna Vaccinium myrtillus gałązki są nagie, kanciaste, gęsto rozgałęzione, zielone, liście jajowate, piłkowane, zaostrzone, od spodu jaśniejsze, ulistnienie skrętoległe, ogonki sa krótkie, kwiaty wyrastają na długich szypułkach w kątach liści, korona biało-rózowa, beczułkowata, słupek z kilku owocolistków, 10 pręcików, owoce to czarne jagody, roślina lecznicza, suszone owoce działają przeciwzapalnie, przeciwbiegunkowo i przeciwgorączkowo, surowe przeczyszczają, liście leczą choroby układu pokarmowego i moczowego, owoce i liście pomagają przy cukrzy dzięki insulinopodobnym związkom chemicznym, owoce są jadalne na surowo, do makaronów, dżemów, konfitur, pierogów, gofrów, naleśników.Fiołek trójbarwny Viola tricolor łodyga jest czterokanciasta, delikatnie owłosiona może być leżąca, podnosząca się, prosta lub wzniesiona, dolne liście karbowane, dolne sercowate, górne eliptyczne lub lancetowate, kwiaty wyrastają w kątach liści na długich szypułach, korona dłuższa od kielicha, górne płatki fioletowe, dolne i boczne żółte, ostroga zielono-fioletowa, kielich pięciodzialkowy, działki kielicha sa lancetowate, przedłużone od nasady, owoc to trójklapowa torebka z drobnymi, żółto-brązowymi nasionkami z elajosomami. Roslina ozdobna i lecznicza, ziele i korzeń wzmacniają naczynia krwionośne, przyspieszają metabolizm, działają moczopędnie, pomagają w kamicy nerkowej, chorobach pęcherza, nadciśnieniu, trądziku, wysypkach, uczuleniu, chorobach siatkówki. Rośnie na polach, łakach, przydrożach, w ogrodach, na podwórkach, wzgózach.Koniczyna polna Trifolium arvense łodyga kosmato owłosiona, rozesłana lub wzniesiona, liście trójlistkowe, listki drobno ząbkowane, owalne, kwiaty motylkowe, najpierw białe, potem różowe, zebrane w walcowate główki, nie maja przysadek, od zewnątrz gęsto owłosiona, rurka kielicha w środku naga. Roslina pastewna i lecznicza, odwar leczy biegunki. Rośnie na polach, łakach, miedzach, nieużytkach, podwórkach, przydrożach, w ogródkach.Torfowce Sphagnum sp. rozgałęzione łodyżki, dolne obumierają, chłoną wodę jak gąbki, podłużne, tępe listki, plechowaty splątek.Sporek wiosenny Spergula morisonii silnie rozgałęziona łodyga, krótkopędy z równymi liśćmi w okółkach, nitkowate, jednonerwowe liście z błoniastymi przylistkami, kwiaty zebrane w dychotonicznie rozgałezione wierzchotki, są płątki i działki, białe jajowate płątki, kwiaty mają długie szypułki, owoce to torebki.Szczaw polny Rumex acetosella cienka, wzniesiona, rozgałęziona łodyga, liścielancetowate, zaostrzone, ogionkowe, z dwoma odstającymi, ostro zakończonymi łatkami, przylistki zwinięte pochwą, podsadki bez łatek. Dolne liście wieksze, kwiaty zebrane w grona na szczycie łodygi, wiele gron na osobnych szypułkach, 6 listków okwiatu, palowy system korzeniowy, owoc to trójgraniasty orzeszek. Roślina jadalna, je się liście. Rosnie na polach, przydrożach, podwórkach.Widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum czołgający pęd widlasto się rozgaęłzia, ulistnienie skrętoległe, małe, lancetowate, całobrzegie lub piłkowane liście, kłosy zarodnionosne na szczytach pędów, są z jajowatych liści zarodnionośnych, kłosy są brunatne, roślina lecznicza, zarodnijki lecza rany, skałdnik zasypek dla niemowląt.wrzos zwyczajnyCalluna vulgaris rozgałeziona łodyga, liście pierzastosieczne, igiełkowate, odcinki też igielkowate, ulistnienie naprzeciwległe, kwiaty fioletowe, czterokrotne, dzwonkowate, zebrane w grono na szczycie łodygi, kielich otacza czterolistkowy kieliszek, owoce to czterokomorowe torebki, roslina ozdobna, miododajna i lecznicza, ziele działa przeciwzapalnie, moczopędnie, przeciwreumatycznie, pomaga przy chorobach pęcherza moczowego, wątroby, nerek, układu pokarmowego, bezsenności i reumatyzmie.Żurawina błotna Oxycoccus palustris łodyga brunatna, delikatna, płożaca, liście drobne, jajowate, sine od spodu, tępe lub zaostrzone, brzegi liści są podwinięte, rózowe kwiaty wyrastaja po 3-4 na długich szypułkach maja podwinięte płatki i drobne podkwiatki, owoce to kuliste, czerwone jagody z drobnymi, zielonymi nasionami. Roslina jadlana owoce nadają sie na kisiele, galaretki, są dodatkiem do musli, roslina lecznicza, owoce działaja moczopędnie, pomagają w zapaleniu pęcherza.Rosliny wskazujące zasadowe ph: pow 7:Babka zwyczajna Plantago maior łodyga jest silnie skrócona, wyrasta z niej rozeta szerokojajowatych, dużych liści, nasada jest liści okrągła lub sercowata. Równoległe unerwienie liści, ogonki liściowe są długości blaszek liściowych. Kwiatostany to długie kłosy na długiej łodydze kwiatonośnej, pojedyncze kwiaty są zwykle siedzące, małe i zielone. Owoc to torebka. Roślina lecznicza, działa wykrztuśnie, leczy rany i owrzodzenia, liście są jadalne. rośnie na podwórkach, przydrożach, miedzach, łąkach, polach.Dymnica pospolita Fumaria officinalis łodyga wzniesiona, rozgałęziona, naga, bruzdkowana. Ulistnienie gęste, liście podwójnie pierzaste, ogonkowe, odcinki są równowąskie. Purpurowe kwiaty z czerwonymi wierzchołkami i zielonymi grzbietami zebrane są w grona, dwie działki kielicha, cztery płatki korony, górny kończy się ostrogą, dwa są zrośnięte. W kwiecie są 4 pręciki. Owoc to zielona, nerkowata niełupka. Korzeń jest cienki i pogięty. Roślina lecznicza, napar rozkurcza mięśnie gładkie, działa moczo- i żółciopędnie, pomaga przy chorobach pęcherzyka żółciowego. Rośnie na polach i miedzach.Jasnota biała Lamium album prosta, wzniesiona, nierozgałęziona, czterokanciasta łodyga, ma podziemne kłącze z wieloma rozłogami. ulistnienie naprzeciwległe, liście sa sercowate, owołosione, grubo piłkowane, białe kwiaty wyrastają pionowo w kątach liści, symetria grzbiecista, kwiaty wargowwe z dwiema wargami, trwały, zrosłodziałkowy kielich, słupek jest pomiędzy 4 wypułkymi komorami, pylniki są owłosione, dolna warga ma 2 ząbki. Owoc to rozłupnia, rozpada się na 4 trójgraniaste, jajowate, ciemnoszare rozłupki, nasioan maja elajosomy-myrmekochoria (rozsiewanie przez mrówki). roslina miododajna zapylana przez blonkówki. Roslina lecznicza, kwiaty działają przeciwzapalnie, ściągająco, wyksztusnie, napar leczy choroby dróg rodnych, obfite i bolesne miesiączki, stany zapalne dróg oddechowych, moczowych i układu pokarmowego, zewnętrznie nadaje się na okłady na rany, oparzenia, choroby skóry. Może pomódz w krwiopluciu, bólach zębów i reguluje metabolizm. Liście są jadalne. Rosnie na polach, przydrożach, podwórkach, łakach, miedzach, ogródkach, w rowach.Pokrzywa żegawka Urtica urens czterograniasta łodyga z włoskami parzącymi, cienki korzeń, ulistnienie naprzeciwległe, jajowate, tępo zakończone, ząbkowane liście, maja długie ogonki i parzące włoski, zielone, drobne kwiaty zebrane są w grona w kątach liści, w gronie sa kwiaty obu płci, owoc to orzeszek, roslina lecznicza, liście działają moczopędnie, zwiększają odporność i ilość erytrocytów, rośnie na polach, miedzach, łąkach, podwókach, w rowach, na nasypach, przydrozach.Tobolki polne Thlaspi arvense wzniesiona, naga, kanciasta, bruzdkowana, rozgałęziona łodyga, ulistnienie skrętoległe, dolne liście ogonkowe, odwrotnie jajowate, łodygowe obejmują łodygę strałkowatymi nasadami, drobne, długoszypulkowe kwiaty sa zebrane w grono na szczycie lodygi, mają 4 białe płatki, dwuczęściowy słupek, pekata zaląznia, owoc to okrągła, płaska, sercowata łuszczyna na szypułce, zaginających się do góry. Roślina ozdonbna, nasiona są jadalne, rosnie na przydroząch, polach, podwórkach, miedzahc, w ogrodach, na ugorach.Gleby ubogie w wapń:Chaber bławatek Centaurea cyanus ma prostą, owłosioną, rozgałęzioną łodygę. Ulistnienie skrętoległe, dolne liście ogonkowe, równowąskie, ząbkowane. Górne siedząceo niepodzielnej blaszce liściowej. Kwiatostany to koszyczki w podłużnej okrywie. Brzegi listków okrywy są piłkowane. Kwiateczki rurkowate, niebieskie, pięciopłatkowe, maja 5pręcików i słupek dolny z 2 owocolistków, kwiaty brzeżne są większe, mają brzegi płatków podzielone na 3 części. Owoc to niełupka z puchem. Napar pomaga na zapalenie spojówek, w kamicy nerkowej i chorobach nerek, zewnętrznie przy ranach i owrzodzeniach. Roslina ozdobna, miododajna i barwierska. Rośnie na łąkach, przydrożach, w polach, na miedzach.Czerwiec roczny Scleranthus annuus łodyga wzniesiona i rozgałęziona. Liście równowąsko-lancetowate, ulistnienie naprzeciwległe. Kwiat ma 5 zaostrzonych działek, dno kwiatowe rozszerza się na kształt kielicha, nie ma płatków korony. Owoc to jednonasienna torebka, maja gładkie nasiona. Rosnie na polach, miedzach, ugorach, przydrożach, podwórkach.Fiołek polny Viola arvensis łodyga ulistniona, mocno rozgałeziona, słabo owłosiona, liście ogonkowe, karbowane, dolne sercowate, góne eliptyczne, pierzastodzielne przylistki. Kwiaty szypułkowe, wyrastają z kątów liści, górne płatki sa biało-żółte, dolne żółte, ostroga długości przydatków kielicha, korona krótsza od kielicha. Owoc to torebka, brązowe nasiona, korzeń palowy. Rosnie w polach, na m iedzach, przydrożach, podwórkach.Maruna bezwonna Tripleurospermum maritimum łodyga wzniesiona i rozgałeziona, liście pierzastosieczne, z równowąskich, nitkowatych, od spodu bruzdowanych odcinków, kwiaty zebrane w koszyczki, brzeżne są białe, języczkowate, środkowe żółte, rurkowate. Owoc to podługowata, poprzecznie ząbkowana niełupka. Rosnie na polach, podwórkach, miedzach, łakach, przydrożach.Rumian polny Anthemis arvensis łodyga wzniesiona, rozgałęziona, zwykle nieowłosiona, rzadko może mieć owłosienie przylegające. Liście podwójnie pierzastodzielne, zbudowane z równowąskich, owłosionych, potrójnie ząbkowanych listków. Kwiaty zebrane w koszyczki na długich szypułkach koszyczki. Listki okrywy koszyczków mają bloniaste obrzeżenie. Na calym dnie koszyczka są lancetowate, jednonerwowe plewinki, które zawężają się w oś. Dno koszyczka jest wypukłe, w trakcie dojrzewania owoców staje się walcowate lub stożkowate. Brzeżne kwiaty są języczkowe i białe, wewnętrzne są rurkowate i żółte. Owoce to tępo kanciaste, podłużnie żeberkowane, żółtawoszare niełupki bez guzków. Rosnie na skarpach, przydrożach, miedzach, nieużytkach.Rumianek pospolity Matricaria chamomilla naga, rozgałęziona, pusta w środku łodyga, na końcach rozgałęzień są koszyczki. Ulistnienie skrętoległe, liście siedzące, dwukrotnie lub trzykrotnie pierzaste. Mają nitkowate, równowąskie, ostro zakończone łatki. Kwiaty zebrane są w koszyczki, brzeżne są nibyjęzyczkowe, białe, przekwitając odginają się w dół. W okresie kwitnienia w dzień są prostopadłe do szypułki, wieczorem równoległe do szypułki. Środkowe obupłciowe, o 5 pręcikach zrośniętych w rurkę otaczających słupek, żółte, rurkowate, pięcioząbkowe, bardzo małe, usadowione na wypukłym dnie kwiatostanowym, wewnątrz pustym. Owoc to mała podłużna, lekko wygięta na szczycie niełupka bez puchu kielichowego, ma 5 żeberek. Korzeń jest cienki, palowy mocno rozgałęziony. Roślina lecznicza, herbatki z kwiatów leczą hemoroidy, rany, zaburzenia układu pokarmowego, bóle brzucha, wzdęcia, kolkę jelitową, gorączkę, pieluszkowe zapalenia skóry, grzybicę, za[palenie spojówek. Rośnie przy drogach, na miedzach i na podwórkach.Szczaw polny Rumex acetosella cienka, wzniesiona, rozgałęziona łodyga, liścielancetowate, zaostrzone, ogionkowe, z dwoma odstającymi, ostro zakończonymi łatkami, przylistki zwinięte pochwą, podsadki bez łatek. Dolen liście wieksze, kwiaty zebrane w grona na szczycie łodygi, wiele gron na osobnych szypułkach, 6 listków okwiatu, palowy system korzeniowy, owoc to trójgraniasty orzeszek. Roślina jadalna, je się liście. Rosnie na polach, przydrożach, podwórkach.Pięciornik srebrny Potentilla argentea rozgałęziona łodyga z białym kutnerkiem, dłoniastodzielne, pięciolistkowe liście z podwiniętymi brzegami, małe, żółte, pięciokrotne, promieniste kwiaty, okrągławe płatki, rośnie na przydrożach, zrębach, zaroślach, kamienistych i piaszczystych drogach.Gleby mające dużo wapnia:Blekot pospolity Aethusa cynapium naga, pusta łodyga, rozgałęzia się u góry, liście pierzaste, dzielą się na trójkątne odcinki i skrętolegle wyrastają z łodygi. Baldach złożony z białych kwiatków. Owoc to rozłupnia. Roślina lecznicza, uspakaja, działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie.Gorczyca polna Sinapis arvensis łodyga ciemnozielona, ulistniona, szorstko owłosiona, u góry rozgałęziona, liście odziomkowe sa lirowate i ogonkowe, łodygowe owalne, zatokowo ząbkowane, siedzące,nagie,gładkie. Kwiaty są zebrane w grono na szczycie pędu, są żółte, działki kielicha odginają sie pod kątem prostym. Owoc to czterokanciasta łuszczyna z krótkim dziobkiem. Roślina miododajna, rosnie na polach, ugorach, miedzach, przydrożach.Lucerna sierpowata Medicago falcata łodyga rozgałeziona, płożąca, owłosiona, liście trójlistkowe, listki owłosione, odwrotnie jajowate, na szczycie zabkowane, żółte kwiaty o szydlastych działkach kielicha zebrane są w grona na szczytach pędów. Palowy system korzeniowy, korzeń rozgałęziony i długi. Owoc to strąk wygięty w sierp, nasiona sa owalne i brunatne. Rosnie na polach, miedzach, przydrożach, podwókach, ugorach.Oset zwisły Carduus nutans wzniesiona, kutnerowata łodyga, liście pierzastosieczne, odcinki kolczaste, trójkątne, liście siedzące i oskrzydlone, fioletowe kwiaty na długich szypułkach, łuski okrywy mają kolce. Owoc to niełupka z puchem kielichowym, rosnie na nieużytkach, przydrożach, pastwiskach, wysypiskach, w zaroślach.Ostrożeń polny Cirsium arvense obła, kanciasta, kolczasta, rozgałęziona, pajenczynowato owłosiona łodyga, liście wydłużone, pierzastowrębne lub pierzastosieczne, kolczaste, z wierzchu nagei, z dołu kutnerowate, dolne ogonkowe, górne siedzące, liścienie odwrotnie jajowate, długie, na krótkich ogonkach, siewka ma ulistnienie skrętoległe, fioletowe, rurkowate kwiaty w koszyczkach, korona pięciopłatkowa, krósza od puchu kielichowego, roslina dwupienna, pręciki mają długie nitki, owoc to niełupka z puchem kielichowym, silnie rozgałęziony korzeń, roslina pastewna. Roślina barwierska, barwi jedwab na fioletowo. Rosnie na polach, miedzach, łakach, ugorach, przydrożach.Świerzbnica polna Knautia arvensis łodyga owłosiona, rozgałęziona, wzniesiona, pod ziemią jest rozgałęzione kłącze, ulistnienie naprzeciwległe, liście pierzastosieczne i owłosione, fioletowe, białe lub czerwone kwiaty zebrane są w koszyczki na szczycie łodygi, gwiazdziste listki okrywy, dno kielicha szypułka koszyczka są owłosione, kwiaty jednopłciowe, męskie, małe i obupłciowe, duże, brzeżne są większe, 4 płatki korony, 8 ząbków kielicha, 4 działki kieliszka. Palowy system korzeniowy, roslina lecznicza, leczy przeziębienia. Rośnie przy lasach, w zaroślach, ogrodach, na polach, lasach, przydroząch, miedzach, ugorach.Miłek wiosenny Adonis vernalis prosta, bruzdkowana łodyga, lekko się rozgałezia ma brązowe łuski u nasady, połyskujący, czarny w środku biały korzeń, krótkie, łuskowate liście odziomkowe, wielokrotnie pierzaste łodygowe, żółte kwiaty z 5 jajowatymi działkami, do 20 żółtych, podłużnych płatków, wiele żółtych pręcików i słupków ułozonych skrętolegle na dnie kwiatowym, owoce to drobne, jajowate, pomarszczone rzeszki z haczykowatymi dzióbkami, roslina lecznicza, ziele działa przeciwobrzękowo, uspakajająco, wzmacnia mięsień sercowy, stosuje sie je przy nerwicy serca, niewydolności krążenia, miażdżycy naczyń wieńcowych, roślina ozdobna, rosnie na murawach kserotermicznych, wrzosowiskach, w borach sosnowych.Szałwia łakowa Salvia pratensis prosta, wzniesiona, czterokanciasta, owłosiona, bruzdkowana łodyga, krókoogonkowe, duże, jajowate liście rozety, krótkoogonkowe liście łodygowe, górne siedzące, liście jajowate, nasady sercowate, brzegi karbowane, podsadki zielone, rozgaęłziona łodyga na szczycie, kwiaty w nibyokółkach, dzwonkowaty, owłosiony, zielony kielich, dwuwargowa, fioletowa korona, helmiasta, 3-ząbkowa warga górna, dolna prosta i krótka, pod górną wargą są 2 pręciki i 1 słupek, 4-krotna zarodnia, owoce to rozłupnie z brunatnymi rozłupkami, długi, zdrewniały korzeń, roslina lecznicza, leczy choroby oczu i dezynfekuje np. rany, przyprawa do piwa i wina, roslina miododajna, rośnie na łakach, rpzydrożach, nasypach.Gleby piaszczyste:Bodziszek drobny Geranium pusillum ma wzniesioną, owłosioną, gruczołową łodygę. Ma owłosione, ogonkowe, dłoniastodzielne liście. Pojedyncze kwiaty na długich szypułkach, działki kielicha z krótką ością, mają 10 pręcików. Płatki słabo wycięte, różowopurpurowe, dłuższe od działek kielicha i orzęsione u nasady. Owoce to gładkie rozłupki z 4 nasionami. Rośnie na polach, przydrożach, podwórkach, murawach.Fiołek polny Viola arvensis łodyga ulistniona, mocno rozgałeziona, słabo owłosiona, liście ogonkowe, karbowane, dolne sercowate, góne eliptyczne, pierzastodzielne przylistki. Kwiaty szypułkowe, wyrastają z kątów liści, górne płatki sa biało-żółte, dolne żółte, ostroga długości przydatków kielicha, korona krótsza od kielicha. Owoc to torebka, brązowe nasiona, korzeń palowy. Rosnie w polach, na m iedzach, przydrożach, podwórkach.Slaz zaniedbany Malva neglecta łodyga naga lub słabo owłosiona, rozesłana i rozgałęziona, nerkowate, karbowane, owłosione, długoogonkowe liście o sercowatej nasadzie, dzwonkowate kwiaty wyrastają w kątach liści, działki są zaostrzone, równowąskie, zrośnięte z kieliszkiem, tworzonym przez listki otaczające kielich, działki kieliszka są równowąskie, korona ma 5 óżowych pałtków, pręciki zrośnięte są w rurkę u nasady, słupek ma wiele szyjek, przedprątnośc, owoc to rozłupnia, zaokrąglone rozłupki ułożone są w krążek, roślina miododajna i lecznicza, liście osłaniająco, przeciwzapalnie, przeciwbiegunkowo, żółciopędnie, napar leczy biegunki, wrzody żołądka i dwunastnicy, pomaga przy przeziębieniach, chorobach gardła i oczu, roślina jadalna, ziele to jarzyna. Rosnie na podwórkach, ogródkach, miedach, polach.Złocień polny Chrysanthemum segetum krótka, podługowata łodyżka siewki, liścienie odwrotnie jajowate bez ogonków, liście lancetowate. Łodyga naga wzniesiona, rozgałeziona, liście nagie, obejmują nasadami łodyge, dolne są pierzastodzielne, górne ząbkowane. Koszyczki maja brzeżne żółte kwiaty języczkowe i środkowe, żółte rurkowate. Rosnie na polach, miedzach, przydrożach, ugorach, podwókach, w ogródkach.Gleby gliniaste:Łoboda rozłożysta Atriplex patula łodyga rozgałeziona, liście rombowate lub eliptyczne, widać nerwy boczne, ulistnienie naprzeciwległe, kwiaty mają romboidalne podkwiatki z bocznymi rogami, drobne kwiaty sa rozdzielnopłciowe, zebrane są w kłabiki, które zebrane są w kłosy. Rosnie na podwórkach, murawach, w ogródkach, w polach i na miedzach.Gorczyca polna Sinapis arvensis łodyga ciemnozielona, ulistniona, szorstko owłosiona, u góry rozgałęziona, liście odziomkowe sa lirowate i ogonkowe, łodygowe owalne, zatokowo ząbkowane, siedzące,nagie,gładkie. Kwiaty są zebrane w grono na szczycie pędu, są żółte, działki kielicha odginają sie pod kątem prostym. Owoc to czterokanciasta łuszczyna z krótkim dziobkiem. Roślina miododajna, rosnie na polach, ugorach, miedzach, przydrożach.Łopian wiekszy Arctium lappa gruby, mięsisty, rozgałęziony korzeń, gruba, wzniesiona, mocno rozgałęziona łodyga, sercowate liście z ząbkowanymi brzegami, liście rozety sa większe niż lodygowe. Kwiaty zebrane sa w koszyczki, te zebrane są w wiechy, koszyczki maja dlugie szypułki i zielone, haczykowate łuski okrywy, w środku okrywy są plewinki-łuseczki wyrastające z dna okrywy, kwiaty są fioletowe, owoc to niełupka. roslina lecznicza, korzenie działają napotnie, moczopędnie, grzybobójczo, bakteriobójczo, leczy choroby układu pokarmowego, wątroby, pęcherza óżłciowego, dróg moczowych, łupieżu, tradziku, świądzie czyrakach. Roslina jadalna, korzeń, łodygi i ogonki liściowe są jadalne, rosnie na podwórkach, przydrożach, polach, miedzach, nieużytkach, łakach.Szałwia łakowa Salvia pratensis prosta, wzniesiona, czterokanciasta, owłosiona, bruzdkowana łodyga, krókoogonkowe, duże, jajowate liście rozety, krótkoogonkowe liście łodygowe, górne siedzące, liście jajowate, nasady sercowate, brzegi karbowane, podsadki zielone, rozgaęłziona łodyga na szczycie, kwiaty w nibyokółkach, dzwonkowaty, owłosiony, zielony kielich, dwuwargowa, fioletowa korona, helmiasta, 3-ząbkowa warga górna, dolna prosta i krótka, pod górną wargą są 2 pręciki i 1 słupek, 4-krotna zarodnia, owoce to rozłupnie z brunatnymi rozłupkami, długi, zdrewniały korzeń, roslina lecznicza, leczy choroby oczu i dezynfekuje np. rany, przyprawa do piwa i wina, roslina miododajna, rośnie na łakach, rpzydrożach, nasypach.Gleby ilaste:Glistnik jaskółcze ziele Chelidonium majus zielona, okrągła, rozgałęziona łodyga z żółtym sokiem mlecznym. Liście ogonkowe, pierzastosieczne, karbowane, odcinki jajowate, ogonek obejmuje łodygę, liście sa owłosione od spodu, od góry sa zielone, od dołu szare. Kwiaty na długich szypulkach zebrane są w baldaszki, podsadka sa małe, korona ma 4 żółte, odwrotnie jajowate płatki, kielich 2 nagie, zielone działki, słupek dwukrotny, znamię dwudzielne, wiele żółtych pręcików z długimi nitkami. Owoc to równowąska torebka poękająca na szczycie 2 klapami, nasiona są czarne, nerkowate, mają elajosomy. Roślina lecznicza, ziele i korzeń działają przeciwbólowo, przeciwwirusowo, ogranicza rozwój wirusa brodawczaka ludzkiego, działa przeciwnowotworowo, działa moczopędnie, przeciwkaszlowo, regeneruje oczy. Działanie przeciwwirusowe może być wykorzystane w leczeniu przeziębienia, grypy, anginy wirusowej. Roślina ozdobna. Rośnie na polach, miedzach, łakach, podwórkach, przydrożach, w ogródkach.Jaskier rozłogowy Ranunculus repens pęd wyrasta z kłacza, łodyga czołgająca się, ma nadziemne rozłogi zakorzeniająće się u nasad liści. Trójklapowe liście są nierególarnie ząbkowane, dzielą się na trójdzielne odcinki. Środkowy odcinek ma ogonek, boczne nie. Żółte, błyszczące, promieniste kwiaty rosna na długich, bruzdkowanych szypułkach. Mają 5 płatków i działek, i spiralnie ułozone wiele pręcików i słupków. przedsłupność, roslina ozdobna, rosnie na łakach, polach, brzegach rzek, podwórkach, w rowach.Ostróżęczka polna Consolida regalis wzniesiona, rozgałęziona łodyga, nitkowate, potrójnie rozgałęzione liśćie, składające się z długich, nitkowatych łatek, niebieskie, grzbieciste, szypułkowe kwiaty zebrane są w grona, kielich ma 5 jajowatych działek, góna tworzy skierowaną do tyłu, zgiętą ostroge, korona ma 2 zrośnięte płatki zakończone ostrogą, przysadki krósze od szypułek. Owoc to spłaszczony mieszek z brunatnymi nasionami, roślina lecznicza, niszczy wszy, roslina barwierska, barwi na niebiesko. Rośnie na polach i miedzach.Gleby próchnicze:Konwalijka dwulistna Maianthemum bifolium cienkie czołgające się kłącze, łodyga pojedncza,w zniesiona, czasem owłosiona, liście zwykle 2 czaem 3 są sercowate, długoogonkowe, ostro zakończone, nerwy widoczne, owłosione, kwiaty zebrane w 2-3 baldaszki, zebrane w grona, drobne kwiaty w kątach przysadek, 4 działki, są białę lub żółte, 4 pręciki, 1 słupek, krótka, gruba szyjka, 2-3 komorowa zaląznia, owoce to kuliste 1-2 nasienne czerwone jagody.Przytulia wonna Galium odoratum podnosząca, naga, 4-kanciasta łodyga, liście lancetowate, okółkowe, są przylistki, szorstkie brzegi, drobne kwiaty zebrane w baldachogrona, 4 białę płątki i pręciki, 1 słupek, roslina lecznicza ziele działa uspakajająco, przeciwbakteryjnie, rozkurczowo, leczy hemoroidy, żylaki, skurcze jelit i dróg moczowych, kamice i dolegliwości wątroby, przyprawa do ciast, cukierków, zup, sosów, napojów, sałatek, sok miesza się z piwem, napój majowy to anlewka z przytulii, zwalcza mole, dodatek do alkoholi.Gleby bogate w azot:Cykoria podróżnik Cichorium intybus rozgałęziona, szorstko owłosiona u nasady łodyga. Liście są małe, siedzące, całobrzegie, lancetowate, nasada sercowata. Dolne liście są pierzastodzielne, tworzą przyziemną rozetę, są owłosione od spodu. Niebieskie, języczkowate kwiaty zebrane są w koszyczek na szczytach łodyg i w kątach liści. Listki okrywy są gruczołowato owłosione. Owoc to odwrotnie jajowata niełupka z wieńcem łusek. Korzeń palowy, brunatny, gruby, mięsisty. Roslina lecznicza, ziele działa moczopędnie i żółciopędnie. Roslina jadalna, młode listki nadają się na surówki, korzeń dodaje się do kawy zbozowej. Cykoria podróżnik Cichorium intybus rozgałęziona, szorstko owłosiona u nasady łodyga. Liście są małe, siedzące, całobrzegie, lancetowate, nasada sercowata. Dolne liście są pierzastodzielne, tworzą przyziemną rozetę, są owłosione od spodu. Niebieskie, języczkowate kwiaty zebrane są w koszyczek na szczytach łodyg i w kątach liści. Listki okrywy są gruczołowato owłosione. Owoc to odwrotnie jajowata niełupka z wieńcem łusek. Korzeń palowy, brunatny, gruby, mięsisty. Roslina lecznicza, ziele działa moczopędnie i żółciopędnie. Roslina jadalna, młode listki nadają się na surówki, korzeń dodaje się do kawy zbozowej. Rdest ostrogorzki Polygonum hydropiper łodyga słabo rozgałęziona, wzniesiona, ukorzenia się w węzłach, liście lancetowate, nagie, faliste, krótkoogonkowe, mają orzęsione na brzegach pochwy, białe okrągłe kwiaty zebrane są w kłosy na szczytach łodyg, 6 pręcików, 5 listków okwiatu. Roślina lecznicza, ziele działa przeciwkrwotocznie, moczopędnie, przeciwzapalnie, łagodzi wewnętrzne krwawienia, leczy żylaki nóg i skazę krwotoczną. Przyprawa, roślina barwierska. Rośnie na polach, łakach, miedzach, podwórkach. Serdecznik pospolity Leonurus cardiaca czterokanciasta, owłosiona, rozgaęłziona łodyga. Ulistnienie naprzeciwległe, liście mają długie ogonki, są dlonistosieczne, odcinki są ząbkowane i lancetowate, od spodu są jaśniejsze. Nibyokółkowe kwiaty wyrastają w kątach liści, kwiaty wargowe, górna warga różwa i owłosiona, dolna purpurowa, pięciodzialkowy kielich ma ząbki. Pręciki wystają na zewnątrz, owoc to rozłupnia z 4 rozłupek. Przedprątnośc. Roslina lecznicza, ziele wzmaga laktację, uspakaja, wzmacnia pracę serca, działa moczopędnie, przeciwskurczowo, przeciw biegunkom. Reguluje ciśnienie, łagodzi arytmię, kołatanie serca, łagodzi bóle brzucha, bolesne miesiączki, wzdęcia, biegunki, zewnętrznie wywarem przemywa się rany. Rośnie na podwórkach, przydrożach, miedzach.Stulicha psia Descurainia sophia łodyga prosta, wzniesiona i rozgałęziona, liście owłosione, trzykrotnie pierzastosieczne, łatki równowąskie, działki i kielicha płatki korony są równe, kwiaty maja 4 żółte płatki, zebrane są w grono na szczycie łodygi. Owoc to sierpowata łuszczyna. Rośnie na polach, podwórkach, miedzach, ugorach.Gleby ubogie w azot:Fiołek trójbarwny Viola tricolor łodyga jest czterokanciasta, delikatnie owłosiona może być leżąca, podnosząca się, prosta lub wzniesiona, dolne liście karbowane, dolne sercowate, górne eliptyczne lub lancetowate, kwiaty wyrastają w kątach liści na długich szypułach, korona dłuższa od kielicha, górne płatki fioletowe, dolne i boczne żółte, ostroga zielono-fioletowa, kielich pięciodzialkowy, działki kielicha sa lancetowate, przedłużone od nasady, owoc to trójklapowa torebka z drobnymi, żółto-brązowymi nasionkami z elajosomami. Roslina ozdobna i lecznicza, ziele i korzeń wzmacniają naczynia krwionośne, przyspieszają metabolizm, działają moczopędnie, pomagają w kamicy nerkowej, chorobach pęcherza, nadciśnieniu, trądziku, wysypkach, uczuleniu, chorobach siatkówki. Rośnie na polach, łakach, przydrożach, w ogrodach, na podwórkach, wzgórzach.Wrzos zwyczajny Calluna vulgaris rozgałeziona łodyga, liście pierzastosieczne, igiełkowate, odcinki też igielkowate, ulistnienie naprzeciwległe, kwiaty fioletowe, czterokrotne, dzwonkowate, zebrane w grono na szczycie łodygi, kielich otacza czterolistkowy kieliszek, owoce to czterokomorowe torebki, roslina ozdobna, miododajna i lecznicza, ziele działa przeciwzapalnie, moczopędnie, przeciwreumatycznie, pomaga przy chorobach pęcherza moczowego, wątroby, nerek, układu pokarmowego, bezsenności i reumatyzmie. Rośnie na dobrze naslonecznionych terenach np. nasypach kolejowych.Siedliska wodne żyzne:Wywłócznik okółkowy Myriophyllum verticillatum nierozgaęłzione, proste łodygi, mogą pełzać, ulistnienie okółkowe, liście nitkowate, cienkie, pierzastosieczne na nitkowate odcinki, kwiatostany zebrane w kłosy, kwiaty małe, białe, wyrastają okółkowo w kątach przysadek, owoce to drobne pestkowce, roslina ozdobna.Wywłócznik kłosowy Myriophyllum spicatum swobodnie pływa, ma korzeń główny i przybyszowe, może się ukorzeniać, pęd rozgaęłziony, ulistnienie okółkowe, liście długie, cienkie, jakm nitki, pierzastosieczne na małe nitkowate odcinki, kwiaty drobne, rózowe, zebrane w kłosy, 4 płatki, 4 działki, ułozone okółkowo w kątach przysadek, dolne przysadki pierzastosieczne, góne całobrzegie, owoce to rozłupnie z 4 rozłupek, roslina ozodbna.Wywłócznik skrętoległy Myriophyllum alterniflorum pęd rozgałęziony, nitkowate liście sa pierzastosieczne maja nitkowate odcinki, żółte kwiaty zebrane w grona na szczytach pędów są duże, maja kilka podługowatych płatków.Mozga trzcinowata Phalaris arundinacea rozłogi, pędy płonne i generatywne, źdźbło gładkie, grube, stywne, liście szorstkie, równowąskie, maja krótkie, poszarpane języczki, kwiaty czerwone, zebrane w klapowane wiechy, kłoski gęsto ułożone na gałązkach, wrzecionowate, owoce to oplewione ziarniaki, plewki są owłosione, roslina pastewna i energetyczna.Manna mielec Glyceria maxima luźne kepy, pełzające rozłogi, źdźblo proste, rynienkowato bruzdowane, są długie pędy wegetatywne, liście lancetowate, krótki, podparty języczek, pochwy klinowate, widac nerwy i przegrody kanałów powietrznych, kwiaty zerbane w rozłożyste wiechy, rozgałęzione na mniejsze wiechy, rozgałezione na klosy z długimi kloskami, owoce to oplewione ziarniaki, korzenie przybyszowe wyrastają z kłączy, roslina nadaje się na łaki.Wody ubogie i zabgnione:jezogłówka gałęzista Sparganium erectum rozgaęłziona, pełzająca lodyga z rozłogami i bulwkami, ulistnienie skrętoległe, równiowąskie liście obejmują lodyge nasadami, są trójkanciaste, zaostrzone, widać linię grzbietową, kwiaty zebrane w główki zebrane skrętolegle w klosy, kwiaty żeńskie mają białe kolce, męskie sa ciemne, pojedyncze kwiaty niepozorne, owoce to pestkowce.Jezogłówka najmniejsza Sparganium minimum prosta łodyga, skrętoległe, lancetowate, obejmujące pochwami łodygi liście, kwiaty zebrane w skrętoległe główki.Jeżogłówka pojedyncza Sparganium emersum wysokie, rposte łodygi, sztywne, lancetowate liście, pływające są trójkątne, białę kwiaty zebrane w skrętoległe gówki.Jeżogłówka pokrewna Sparganium angustifolium prosta łodyga, długie liście pływająće są lancetowate, lancetowate, skrętoległe liście łodygowe, kwiaty zebrane w skrętoległe, białozielone główki, lancetowate liscie podkwiatostanowe.Jezogłówka różnolistna Sparganium diversifolium prosta łodyga, lancetowate, bardzo długie, wiotkie liście, kwiaty zebrane w skrętoległe, szczytowe główki.Jeżogłówka zapoznana Sparganium neglectum lancetowate, skrętoległe liście, prosta łodyga, kwiaty zebrane w skrętoległe główki.Grzybienie białe Nymphaea alba długoogonkowe, pokryte śluzem i włoskami liście unoszą sie na powierzchni wody, kształt blaszki liściowej okrągły, blaszka mocno wcięta przy nasadzie, od spodu są fioletowe, długoszypułkowe, czterodziałkowe, białe kwiaty, długie, spiralnie ułożone płatki, wiele pręcików z nitkami zrosniętymi z zalążnią i 1 słupek z wielodzilenym, żółtym znamieniem, grube, pełzająće, walcowate kłącze, owoce to zielone jagody, roslina ozodbna i lecznicza, korzęń uspakaja, reguluje pracę serca, leczy choroby układuGrążel żółty Nuphar luteum długie, czołgająće się rozgaęłzione kłącze, ma blizny po opadłych liściach, pływająće, długoogonkowe liście, owalne, nasady głeboko wcięte, sercowate, żółte kwiaty z 5 działkami i wieloma pąłtkami, trójkanciaste szypułki, owoce to butelkowate torebki, roslina ozdobna, nadaje się na oczka wodne, można nią karmic świnie.Turzyce Carex sp. zostały opisane w dziale Turzyce w Polsce, skrzypy Equisetum sp. w roślinach naczyniowych.Głębokie, średnio żyzne zbiorniki zamieszkują:Rogatek sztywny Ceratophyllum demersum długie, silnie rozgałęzione pędy, nitkowate liście są widlasto rozgałęzione na nitkowate odcinki, ulistnienie okółkowe, sa modyfikacje liści przypominające korzenie, którymi mogą sie ukorzeniac, niepozorne kwiaty bez okwiatu, maja wiele pręcików i 1 słupek, owoce to jajowate orzeszki. Roślina ozodbna.Rogatek skrzydełkowaty Ceratophyllum platyacanthum rozgałezione łodygi, nitkowate liście kilkukrotnie widlasto rozgałezione na nitkowate odcinki, ulistnienie okółkowe, nmałe, niepozorne kwiaty bez okwiatu, owoce to orzeszki. Roslina akwariowa.Rogatek krókoszyjkowy Ceratophyllum submersum rozgaęłzione pędy, nitkowate liście podwójnie widlasto podzielnowe na nitkowate odcinki, małe kwiaty bez okwiatu, krótka szyjka słupka, owoce to okrągłe orzeszki z guzkami, roslina akwariowa.Wywłócznik skrętoległy Myriophyllum alterniflorum pęd rozgałęziony, nitkowate liście sa pierzastosieczne maja nitkowate odcinki, żółte kwiaty zebrane w grona na szczytach pędów są duże, maja kilka podługowatych płatków.Moczarka kanadyjska Elodea canadiensis proste korzenie są zredukowane, może ukorzeniać się w podłożu, długa, cienka, nitkowata, okragła, silnie rozgaęłziona na przekroju lodyga, ma kanały z powietrzem, dzieki nim unosi się w wodzie, ulistnienie okółkowe, po 3 liście w okółku, są jajowate lub róznowąskie, okółki sa skręcone wzdłuż łodygi, liście są ząbkowane, zaostrzone lub tępe, u nasady maja całobrzegie łuski, kwiaty pojedyncze, drobne, rozdzielonopłciowe, siedzące, rosną w kątach liści, są w osłonce z 2 jajowatych listków, kwiatostan wystaje nad wodę, męskie mają okwiat w okółku, listki okółka zewneetrznego sa zielone, wewnętrznego białe, nitki pręcików są zrosnięte w kolumienke, głowki pręcików tworzą żagiel, kwiaty żeńskie mają eliptyczne zielone listki okółka zawenętrznego, wewnętrznego sa rózowe, zaląznia tworzy oś okwiatu, z pomiędzy listkó wyrasta słupek z 3 znamionami, owoce to jagony z wrzecionowatymi nasionami, roslina ozdoban do wkwarió i oczek wodnych, pasza dla świń i drobiu, zielony nawóz, w oczyszczalniach ścieków pobiera związki azotu i fosforu. Wody zasadowe:Rzęsa trójrowkowa Lemna trisulca płąskie, trójdzielne pędy podzielne na lancetowate człony, 1 korzeń, męskie kwiaty maja tylko 1 pręcik, żeńskie 1 słupek, owoce podobne do mieszków.Spirodela wielokorzeniowa Spirodela polyrhiza długie, rozgałęzione korzenie, okrągławe liście, zredukowane kwiaty, oowoce to orzeszki.Wody kwaśne i obojętne zamieszkują turzyce opisane w osobnym dziale, wątrobowce opisane w dziale Mszaki, ramienice opisane w dziale Golny oraz:Rzęsa drobna Lemna minor pęd trójdzielny na płaskie, jajowate człony, pojedyncczy korzeń, kwiaty są w zagłebieniach członów, męskie mają tylko 2 pręciki, żeńskie 1 słupek, owoce suche, niepękajace orzeszki.Poryblin jeziorny Isoëtes lacustris tworzy kepy, łodyga jest krótka i bulwiasta, korzenie cienkie, wiąskowe, liście są długie, szydlaste, tworzą rozetę, przy korzeniach sa grubsze, są kłacza, roślina ozdobna, akwariowa.Wody kwaśne i żelaziste lubią turzyce i:Bagno zwyczajne Rhododendron tomentosum krzew, rudawo owłosione młode pędy, liście skrętoległe, krótkoogonkowe, skórzaste, kutnerowate od spodu, kwiaty obupłciowe, zebrane w baldachy, 5 płątków i działek, 10 pręcików na długich nitkach, 1 słupek, kwiaty są białe, środek przeciw molom, roslina lecznicza, leczy bóle stawów, pleców, reumatyzm, astmę, krztusiec, płucze się wywarem zęby w czasie ich bólu, środek przeciwgoścowy, roslina ozdobna.Siedmiopalecznik błotny Comarum palustre płożace kłącze z cienkimi korzeniami, wzniesiona łodyga, dłoniaste liście z 5 lancetowatych listków, spód liści siny, ciemno rózowe kwiaty, długie, lancetowate płatki, gabczaste dno kwiatowe. Wody zasobne w wapń zamieszkuje:Rdest ziemnowodny Persicaria amphibia u formy wodnej łodyga gruba, dęta, słabo rozgałęziona, naga, korzenie przybyszowe i liście wyrastają z węzłów, u ladowej, owłosiona, rozgałeziona, w górze ogruczolona, ulistnienie skrętoległe, u pływających liście całobrzegie, lencetowate, owłosione, na cienkich ogonkach, nasada zaokrąglona. Lądowe sztywne i krókie ogonki liściowe, liście lancetowate, brzegi szczeciniaste, nasady klinowate. Gatka przlega do łodygi, wodny ma wosk, lądowy włoski.Szczytowe kwiatostany wyrastaja w kątach liści. Czerwonawy okwiat z 5 zrosniętych do połowy listków, kwiaty rózonosłupkowe, obupłciowe, dzwonkowate z 4 pręcikami lub żeńskie. Pomarańczowe miodniki, dwie szyjki słupka, zalążnia jednokomorowa, znamiona kuliste, owoce to brązowe, soczewkowate orzeszki. Roślina lecznicza, ziele leczy przeziębienia, bóle brzucha, reumatyzm, owrzodzenia jamy ustniej i łagodzi ból, roslina ozdobna, jadalna, je się młode pędy i owoce, roslina paszowa, rosnie na terenach podmokłych i zalewowych.Wywłócznik kłosowy Myriophyllum spicatum swobodnie pływa, ma korzeń główny i przybyszowe, może się ukorzeniać, pęd rozgaęłziony, ulistnienie okółkowe, liście długie, cienkie, jakm nitki, pierzastosieczne na małe nitkowate odcinki, kwiaty drobne, rózowe, zebrane w kłosy, 4 płatki, 4 działki, ułozone okółkowo w kątach przysadek, dolne przysadki pierzastosieczne, góne całobrzegie, owoce to rozłupnie z 4 rozłupek, roslina ozodbna.Osoka aloesowata Stratiotes aloides rozetka grubych, sztywnych, mięsistych, piłkowanych, języczkowatych, zaostrzonych, pływających liści, skrócony ped, kłącze z rozłogami, nitkowate korzenie, białe kwiaty z 3 płatkami zebrane są w kwiatostany na szczycie pędu kwiatowego, kwiatostan ma 2-6 kwiatów męskich lub 1-2 żeńskie, słupek ma widlaste znamie, owowce to torebki, roslina pastewna, przerabiana na nawóz i uprawiana w akwarium.i opisana wcześniej moczarka kanadyjska.