Surfaktant płucny

Surfaktanty to związki chemiczne należące do detergentów, czyli środków zmieniających napięcie powierzchniowe cieczy, umozliwiają one rozpuszczanie jednej substancji w różnych rozpuszczalnikach. Surfaktanty składają się z 2 części, niepolarnej hydrofobowej, która ma powinowactwo do tłuszczu i polarnej hydrofilowej, która ma powinowactwo do wody. Polarna głowa pozwala rozpuścić się w polarnych rozpuszczalnikach jak woda, w niepolarny ogon w tłuszczach i innych niepolarnych rozpuszczalnikach. Surfaktanty są wykorzystywane w przemyśle. Jednak surfaktant jest też w płucach, wydzielają go pneumocyty II typu. Surfaktant płucny zbudowany jest z lipidów, białka i węglowodanów. Syntetyzowany jest z fosfolipidu dipalmitoilofosfatydylocholiny, która jest wytwarzana tuż przed porodem, a zbudowany jest z fosfatydylocholiny, fosfatydyloglicerolu, fosfatydyloseryny, fosfatydyloetanoloaminy, sfingomieliny, tłuszczy obojętnych i glikolipidów oraz białek SP-A, SP-B, SP-C i SP-D należących do wapniozależnych lektyn. Białka te kodują geny 10 chromosomu. Wszystkie te związki chemiczne tworzą i wydzielają pneumocyty 2 tpu. Wcześniaki nie mają surfaktantu, stąd u nich zespół niewydolności oddechowej, wcześniaki dostają surfaktant w spreju. Surfaktant obniża napięcie powierzchniowe, dzięki czemu płuca się zapadają. Pneumocyty o komorki nabłonka oddechowego w pęcherzykach płucnych. Przez pneumocyty I typu jest wymiana gazowa na drodze dyfuzji, pneumocyty II typu robią surfaktant, który pokrywa nabłonek pęcherzyków płucnych cienką warstwą i utrzymuje je w stanie rozprężenia. Zmniejsza on też opór sprężysty w czasie oddychania, czyli opór jaki płuca muszą pokonać podczas wypełniania się powietrzem i utracie powietrza oraz opór ograniczających je mięśni i żeber. Surfaktant jest u wszystkich zwierząt lądowych, budowa surfaktantu ssaków jest podobna. ciekawostką jest, że oddychanie czystym tlenem uszkadza surfaktant i może doprowadzić do zapadnięcia płuc. Dawniej podawano mieszaninę 95% tlenu, 5% CO2, ale uszkadzała ona surfaktant, więć dziś podaje się tlen w postacie większego ciśnienai powietrza w komorze hiperbarycznej. Tlenu jest tam więcej o tyle o ile więcej jest atmosfer w komorze, ale jego stężenie wynosi 21% na rzecz azotu, CO2 i innych gazów obecnych w powietrzu.