Wróbel domowy

Wróbel domowy, nazwa zwyczajowa wróbel zwyczajny Passer domesticus, zwany też jagodnikiem to mały ptaszek zamieszkujący Europę i Azję, wróble jak większośc ptaków cechuje dymorfizm płciowy. Samczyk ma szary brzuch, policzki i szyję, brązowe skrzydła, brązowy grzbiet, kark i głowę, na podgardlu jest czarny sliniak, na skrzydle biała plama. Nogi ma brązowe lub różowe, samiczka ma wierzch ciała i skrzydła brązowe, spód-brzuch, szyję i policzki beżowe, nogi rózowe lub brązowe. Dziób jest szary, w okresie lęgowym u samca ciemnieje. wróbel gniazduje w pobliżu ludzkich siedzib, okrągłe gniazda buduje pod dachami, w szczelinach na murach, w dziuplach, podbiera opuszczone gniazda bocianów i jaskółek. Gniazdka buduje z trawy, piór, słomy itd. Jaja składa do 4 razy w roku, okres lęgowy trwa od kwietnia do września, jaja są buiałe, niebieskawe, zielonkawe lub szarawe, mają jasnoszare plamki. Wysiadywanie jaj trwa ok. tygodnia, młode są podobne do samic, opuszczają gniazdo po 17 dniach. Wiosną wróble jedzą drobne owady, utrzymując ich populację w równowadze, potem nasiona zbóż, drzew, krzewów, ziół, roslin strączkowych. Wróbel pochodzi z cieplejszych stref klimatycznych, jeszcze w XX w był pospolity, teraz szkodzą mu mroźne zimy-wróble nie odlatują do ciepłych krajów, chłodne deszczowe lata, mroźne zimy i zimne lata to coraz częstsze zjawiska. Dawniej wróble podjadziarniaki zbóż wysypywane na podwórka jako pokarm dla drobiu, teraz coraz mniej osób hoduje drób, jeśli już to hoduje się go na fermach co zmniejsza ilość dostępnego pokarmu, dawniej ludzie podróżowali konno-konie zostawiały niestrawione resztki z ziarnami owsa, teraz podrózoje się pojazdami mechanicznymi, co również zmniejszyło ilośc pokarmu dla wróbli. Opryski ogranoiczają liczebnośc owadów i powodują zanik na polach uprawnych, a często na miedzach chwastów polnych, których nasionami zywią się wróble. Wybicie owadów i chwastó skazuje wróble na głód, spadek upraw zbóż, których ziarniaki jedzą również powoduje głód. Głodne wróble podatne są na choroby. Często wróble muszą konkurować z innymi ptakami np. gołębiami, jest też narażony na drapieżniki: jastrzębie, koty, krogulce, puszczyki. Ocieplanie budynków i nowoczesne budownictwo powodują brak miejsc do gniazdowania, podobnie wycinanie starych drzew dziuplastych, wycinanie drzew i krzewów też ogranicza dostęp pokarmu dla wróbli. Dawniej przy drogach, na miedzach, podwórkach i nieużytkach oraz przy rzekach rosły drzewa i krzewa, niektóre rosły dopóki się nie przewróciły, dzisiaj wycina się drzewa pod tereny budowlane, przy drogach i przy rzekach również. Ogranicza to ilośc dostępnych nasion i miejsc do gniazdowania. Niewyrzucanie żywności, tak jak robiono to dawniej lub zaopakowywanie jej w worki przed wyrzuceniem sprawia, że wróble nie moga nic uczknąć. Wróble uznawane były jako szkodniki upraw, więc ludzie je tępili. W Chinach w latach 50. płoszono wróble, które nie mogą zbyt długo latać i padły z wycieńczenia, u nas powszechne były strachy na wróble. Także rezygnacja z azbestowych dachów-azbest izoluje ciepło na rzecz blaszanych-dobrze przewodzą ciepło, szybko się nagrzewają powoduje przegrzanie gniazd i gotowanie się jaj oraz piskląt. Dlatego populacja wróbla spada, dlatego został objęty ścisłą ochroną gatunkową, od lat 80-spadek transportu konnego, ferm drobiowych, zmiany w budownictwie populacja wróbla spadła o połowę. Uratuje go nie tylko zakaz straszenia i polowania, ale też zapewnienie mu odpowiednich warunków: ochrona drzew i krzewów, nie wycinanie wszystkiego, pozostawienie terenów zadrzewionych i krzewiastych-pokarm i miejsca do gniazdowania, drewniane dachy, budki lęgowe, dokarmianie w zimie-w sklepach zoologicznych można kupić specjalne mieszanki dla wróbli, sikorek itd. Ochrona terenów zielonych tak w mieście jak i na wsi, zeby było duże nieużytków z drzewami, krzewami i chwastami. Rezygnacja z oprysków, które niszczą i chwasty i owady, tradycyjne budownictwo, budowanie specjalnych miejsc na zimę, gdzie wróble mają ciepło i bezpiecznie.