Wulkanizm

Tym razem napiszę pewnym zjawisku, powszechnie występującym na Ziemi. Wulkanizm to nazwa wszystkich procesów, podczas, któych na powierzchnię wydostaje się magma i materiały jej towarzyszące. Wulkan to miejsce skąd wydobywa się lawa, gazy wulkaniczne i materiał piroklastyczny. Gazy wulkaniczne to:
fumarole, składają sie głównie z gorącej pary wodnej, H2S, H2, CO2, HCl, HF, węglowodory.
sulfatary, CO2, H2O, H2S, wsytępują w kraterach czynnych i drzemiących wulkanów np. Yellowstone, któy ze względu na bioróżnorodność został w 1987 r. ogłoszony Parkiem Narodowym.
mofety, CO2 i para wodna, utrzymują się długo po zakońćzeniu erupcji.
suffioni, para, CO2, H2S, kwas borowy, obszarem, gdzie te związki się utrzymują jest Larderello we Włoszech, ludzie tam mieszkają, rośliny rosną, zwierzęta żyją, turystyka saię rozwija,a zjawisko wulkanozmu jest wykorzystywane do produkcji energii geotermalnej.
Wulkany dzielimy na:
efuzywne, lawowe-wydowbywa się tylko lawa.
eksplozywne-wydobywa się materiał piroklastyczny, popioły, bomby wulkaniczne, pyły wulkaniczne, piasek wulkaniczny, lapille, drobne cząstki skał.
mieszane, stratowulkany-wyrzucają lawę i materiał piroklastyczny.
Pod względem aktywności wulkany dzielimy na:
Czynne, aktywne-gazy wulkaniczne wydobywają się z nich przez cały czas, często zdarzają się erupcje.
Drzemiące-w historii zdarzały się erupcje, już się nie zdarzają, są jednak chłodne ekshalacje, wiele jest takich wulkanów we Włoszech.
Wygasłe-już od dłuższego czasu erupcje nie zachodzą, nie ma ryzyka wybuchu.
Ekshalacje wulkaniczne to gazy wydobywające się z wulkanów, najczęściej przez cały czas, krater wulkanu zawsze dymi, są to para wodna, CO2, CO, SO2, HCl, pomiędzy zachodzą reakcje chemiczne prowadzące do wytrącenia chlorków, siarczków i siarki, któe odkłądają się wewnątrz i w okół krateru, gazy palne mogą się zapalić tworząc kilkukilometrowy płomień.
Najważniejsze czynne wulkany Europy to Etna, Stromboli, Wezuwiusz, Mauna Loa, cała Islandia, okołopacyficzny pierścien ognia, gdzie stykają się płyty kontynentalne, są tu Nowa Zelandia, Kamczatka, Japonia, Indonezja, Aleuty, Alaska, Kuryle, Kalifornia, Peru, Ekwador. Wszystkie te miejsca charakteryzują się piękną, dziewiczą przyrodą, wszędzie żyją ludzie. A przecież H2S, kwas borowy i inne gazy wulkaniczne są gorsze od CO2, a wysokośc kraterów sprawia, że zanieczyszczenia rozchodzą się na ogromne odległości, bogactwo życia przy wulkanach świadczy tylkoo tym, że stężenie tych gazów nie jest szkodliwe, w końcu o toksycznym działaniu zw. chem decyduje dawka, wulkan Kilauea na Hawajach trwa od ok. 30 lat.Obok rzek lawy rosną drzewa, w lasach żyja ptaki, płazy, gady, mieszkają tam ludzie. Kolejnym, czynnym wulkanem, o którym warto wspomniec jest Llima w Chile, cały czas wydobywają się z niego gazy i pyły, co nie przeszkadza rosnąć lasom i mieszkać tam ludziom.
Pył i popiół wulkaniczny do drobne fragmenty skał, które wydobywają się w czasie erupcji.
Wulkany także wpływają na klimat, kropelki SO2 i pyły zatrzymują promienie słoneczne i intensywna erupcja może doprowadzić do zimy wulkanicznej, czyli spadku temperatury na Ziemi. Takie zmiany miały miejsce po wybuchu Krakatau w 1883 roku. Wtedy pyły i gazy ograniczyły dostęp światła słonecznego o 10%. Analagicznie pyły z kominów moga wpływać na zmiany klimatu, ale powodując ochłodzenie, które sądząc po wrześniowych przymrozkach, długiej zimie i mrozach w minionych latach jest faktem. Z racji wielkości kraterów i kominów jest to zjawisko słabsze od erupcji superwulkanów, ale smog teoretycznie mógłby spowodować osteomalacje u dorosłych i krzywicę u dzieci, ograniczając dostęp UV do Ziemi i porażając syntezę witaminy D. Gdyby kominy i rury wydechowe były wielkości krateru wulkanu w stanie stałej erupcji, ale są dużo mniejsze, mają filtry, a i paliwa jest znacznie mniej.
Drugi aspekt sprawy to fakt, że żyjemy w interglacjale, kiedy temperatura rosnie, w średniowieczu było znacznie cieplej niż dzisiaj, ale nasz interglacjał osiągnął juz krytyczną wartośc temepratur, teraz zaczynają spadać, więc być może smog nie ma tu nic do rzeczy, może kończy się pewna epoka. Naukowcy muszą się skupić na tym problemie, epoka lodowcowa może spowodować upadek rolnictwa i głód, ludzie będą potrzebowaliwięcej paliw kopalnych do ogrzania domów. To jest realne zagrożenie.
Wulkany są w wielu miejscach na Ziemi, gdzie jest bogata bioróżnorodność, pomimo gazów wulkanicznych takich jak H2S, HCl, Cl2 mieszkają tam ludzie. W Islandii i Japonii długość życia jest większa niż w Polsce, może to korzystny wpływ tych gazów, a może brak wpływu na zdrowie, tylko znaczenie ma dieta, kultura, dostęp do opieki zdrowotnej?
W pobliżu wulkanów są żyzne gleby wulkaniczne, rozwijają się na tufach, popiołach i skałach magmowych wylewnych. Gleby wulkaniczne są bardzo żyzne co wpływa na bioróżnorodnośc flory w pobliżu wulkanó, z kolei wiele gatunków roślin sprzyja różnorodnosci grzybów i zwierząt. Żyzne gleby wulkaniczne sprzyjają rolnictwo, dlatego ludzie chętnie opsiedlają sie wpoblizu wulkanów.