zioła i chwasty polne 1

Zioła to wszystkie rośliny, które mają związki chemiczne wpływające na metabolizm człowieka. Chwasty to rośliny porastające pola uprawne i ogródki, zagłuszające wzrost roslin uprawnych. Wiele chwastów jest zagrożonych, część całkiem zanikła. Wiele chwastów jest też ziołami, a wiele ziół chwastami. Są chwasty segetalne, porastaja uprawy i obniżaja plon, ruderalne rosną w pobliżu osad ludzkich, łakowe porastają łąki. Zioła i chwasty to głównie rosliny zielne, byliny, są jednoroczne, dwuletnie, wieloletnie. Głónie są to rośliny kwiatowe, przeważają rośliny owadopylne, wiele jest wiatropylnych. Chwasty mają znaczenie ekologiczne i użytkowe. Wiele z nich to rosliny lecznicze, są wśród nich jadalne gatunki, części chwastów stanowią pokarm dla roślinożerców, w tym bydła, kóz, koni i owiec, wiele chwastów jest miododajnych, stanowią one źródło nektaru dla pszczółi innych zapylaczy. W Polsce popularne chwasty i zioła to:
Arcydzięgiel lekarski / dzięgiel litwor Angelica archangelica gruba, naga, pusta w międzywięzlach, rozgałęziona łodyga, krótkie, brunatne, pofałdowane kłacze, z któego wyrastają cienkie korzenie, liście są duże kilkukrotnie pierzaste, dolne ogonkowe, górne obejmują łodygę pochwami, listki są jajowate, powcinane, u góry zielone, u dołu szarawe. Kwiatostany to baldachy złożone z zielonych kwiatów, kielich ma 5 ząbkowatych działek, 5 płatków korony, 5 pręcików, 1 dwuszyjkowy słupek, sa równowąskie pokrywki-listki u podstawy kwiatostanu, nie ma pokryw-listków wyrastających u podstawy kwiatostanu, owoce to duże, jasno brązowe rozłupnie, z dwóch rozłupek. Roślina lecznicza, korzeń uspakaja, działa wiatropędnie, rozkurczowo, dezynfekująco, rozgrzewająco, leczy nerwobóle, zaburzenia trawienia, wzdęcia, reumatyzm. roslina jadalna, łodygi i ogonki liściowe nadają się na konfitury, dodatek do ciast, deserów, można robić z niego likiery. roslina ozdobna i chroniona. Rośnie na łakach, przy rzekach, w zaroslach.
Arnika górska Arnica montana prosta, zielona, omszona łodyga wyrasta z kłacza, wiązkowy system korzeniowy, cienkie korzenie, liście całobrzegie lub ząbkowane, liście rozety siedzące, odwrotnie jajowate, od spodu widać nerw główny, naprzeciwległe ułożenie liści lodygowych, sa trójnerwowe, obejmują łodygę. Żółte lub pomarańczowe kwiaty zebrane są w koszyczki, dno kwiatostanowe i okrywa są owłosiona, pokrywa gruczołowato, nrzeżne kwiaty języczkowe, żeńskie, środkowe rurkowate, obupłciowe, owoc to owłosiona niełupka. Roslina lecznicza, koszyczki stosuje sie na rany, ukąszenia, oparzenia, siniaki, krwiaki, do płukania ust, działają dezynfekująco, przeciwzapalnie, uszczelniają naczynia krwionośne. Olej stosuje się w kosmetyce to prsemywania skóry. Rosnie w góach w piętrze alpejskim i subalpejskim.
Aster gawędka Aster amellus łodyga jest sztywna, wzniesiona, ppojedyncza, owłosiona, wyrasta z kłacza, liście owłosione, trójnerwowe, dolne łopadkowate, górne lancetowate, koszyczki zebrane sa w baldachogrona, pojedyncze kwiaty brzeżne są żeńskie, białe lub fioletowe, maja długi języczek i krótką rurkę, środkowe są rurkowate, obupłciowe, żółte. Przedprątnośc, owadopylność. Owoc to niełupka z puchem kielichowym, roslina ozdobna. Ścisła ochrona. Rosnie na murawach kserotermicznych, miedzach, przydrożach.
Babka lancetowata Plantago lanceolata jest to roślina wieloletnia, z podziemnego kłącza wyrastają rozety długich, wąskich, lancetowatych liści, z pomiędzy, których wyrastają pędy kwiatonośne. Na końcu pędów są kłosy z wieloma białymi, małymi kwiatuszkami, czteropłatkowa korona tworzy krótką rurkę. Ma liczne wiązkowe korzenie. Głądkie nasiona są w jajowatej torebce. Jest to roslina lecznicza, pomaga w kaszlu, przeziębieniu, zapaleniu krtanii. Są też ozdobne odmiany. Rosnie na podwórkach, ugorach, miedzach, łakach, przydrożach,jest coraz rzadsza ze względu na stosowanie herbicydów.
Babka zwyczajna Plantago maior łodyga jest silnie skrócona, wyrasta z niej rozeta szerokojajowatych, dużych liści, nasada jest liści okrągła lub sercowata. Równoległe unerwienie liści, ogonki liściowe są długości blaszek liściowych. Kwiatostany to długie kłosy na długiej łodydze kwiatonośnej, pojedyncze kwiaty są zwykle siedzące, małe i zielone. Owoc to torebka. Roslina lecznicza, działa wyksztuśnie, leczy rany i owrzodzenia, liście są jadalne. rosnie na podwókach, przydrodzach, miedzach, łąkach, polach.
Barszcz zwyczajny Heracleum sphondyliumma rozgałęzioną, kanciasto bruzdowaną, szczeciniastą łodygę wyrastającą z grubego kłącza. Liście pierzastosieczne z 3-5 jajowatymi listkam, dolne mają długie ogonki liściowe, górne mają pochwę przekształconą w liściak. Kwiatostan to baldach złożony z wielu baldaszków, kwiaty są małe, białe, promienoste, pięciopłatkowe, pięciodziałkowe, mają pięć pręcików i słupek. Sa kwiaty onupłciowe i męskie. Owoc to kulista rozłupnia. Oskrzydlone rozłupki mają 3 żebra. Gruby, wrzecionowaty korzeń. Bylina, roślina lecznicza, leczy gorączkę, liście nadają się na zupę.Rośnie na łąkach i nieużytkach.
Bez hebd Sambucus ebulusma grube, rozgałęzione łodygi i podziemne pędy. Naprzeciwległe ulistnienie, nieparzystopierzaste liście z kilku lancetowatych listków. Drobne, białe kwiaty zebrane lub różowe kwiaty zebrane sąw baldachogrona. owoc toczarny pestkowiec. Roslina lecznicza, działa napotnie, przeczyszczająco, moczopędnie,zewnętrznie działa przeciwgrzybiczo.
Bieluń dziędzierzawa Datura stramonium lekkoomszona, rozgałęziona widlasto łodyga. Jajowate, ząbkowane, zaostrzone liście,nerwy i ogonki owłosione. Duże, lejkowate kwiaty, kielich tworzy długą rurkę, płątkikorony białe, owoc to jajowata torebka,w środku są jajowate nasiona. Dobrze rozwinięty palowy system korzeniowy. Rosnie w polach, na miedzach i nieużytkach.
Blekot pospolity Aethusa cynapium naga, pusta łodyga, rozgałęzia się u góry, liście pierzaste, dzielą się na trójkątne odcinki i skrętolegle wyrastają z łodygi. Baldach złożony z białych kwiatków. Owoc to rozłupnia. Roślina lecznicza, uspakaja, działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie.
Bluszczyk kurdybanek Glechoma hederacea ma pełzające rozłogi, łodyga naga, rozgałęziona, kanciasta, miękka. Liście karbowane, nerkowate, sercowate lub okrągłe. Krótkoszypułkowe kwiaty z kątach liści Kielich rurkowaty, niewyraźnie dwuwargowy, korona niebieskofioletowa do czerwonawej, sporadycznie biała, z włoskami w gardzieli. Górna warga dwuklapowa, dolna trzyklapowa. Posiada dwa rodzaje kwiatów – obok kwiatów obupłciowych występują kwiaty żeńskie z prątniczkami. Owoc to rozłupnia z 4 rozłupek. Roślina lecznicza, pomaga przy chorobach dróg oddechowych, astmie, kamicy nerkowej, bólom żołądka. Przyprawa, roślina miododajna i ozdobna. Rośnie na polach,łakach i miedzach
Bnieć biały Melandrium album łodyga prosta, wzniesiona, nierozgałęziona, miękko owłosiona łodyga, dolne liście jajowate, zweżone ku końcowi, górne lancetowate, siedzące, całobrzegie, miękko owłosione, kwiaty białe, żeńskie mają duże rozdęte i beczułkowate kielichy, słupek ma 5 znamion, męskie mają walcowate kielichy, owoce to torebki o prostych ząbkach, palowy, gruby rozgałęziony korzeń.
Bodziszek porozcinany Geranium dissectum rozgałęziona, owłosiona łodyga. Ogonowe liście,podzielna blaszka liściowa na kilka listków, wytwarza po 2 różowe, pięciopłatkowe kwiaty, owoc to rozłupnia z gładkimi, owalnymi nasionami. Rośnie na polach, łąkach i miedzach.
Bodziszek rozłożysty Geranium divaricatum podłużna blaszka liściowa dzieli sie na kilka mniejszych wydłużonych, ostro zakończonych odcinków, środkowy jest najdłuższy, łodyga silnie rozgałęziona, fioletowe, pięciopłatkowe kwiaty. Płatki mają ciemnofioletowe, równoległe nerwy, od środka sa białe. Rośnie na łakach, miedzach, podwórkach.
Bodziszek kosmaty Geranium molle ma wzniesioną łodygę pokrytą miękkimi włoskami, zaokrąglone, owłosione liście złożone z kilku listków, dolne liście są ogonkowe, górne siedzące, jasnoróżowe kwiaty,płatkidzielą się na dwa odcinki, tworząc kształt serca, owoc to rozłupnia. Rosnie na murawach wapiennych, w rumowiskach i na suchych wrzosowiskach. 
Bodziszek drobny Geranium pusillum ma wzniesioną, owłosioną, ogróczoloną łodygę. Ma owłosione, ogonkowe, dłoniastodzielne liście. Pojedyncze kwiaty na długich szypułkach, działki kielicha z krótką ością, mają 10 pręcików. Płatki słabo wycięte, różowopurpurowe, dłuższe od działek kielicha i orzęsione u nasady. Owoce togładkie rozłupki z 4 nasionami. Rosnie na polach, przydrożach, podwórkach, murawach.
Bodziszek okrągłolistny Geranium rotundifolium ma okrągłe liście, dłoniastodzielne z kilku równych odcinków. Kwiaty trąbkowate,rurkę okrywają działki kielicha, fioletowe płatki korony rozchodzą się. Prosta, dychotomicznie rozgałęziona łodyga. Rosnie na miedzach, łąkach, podwórkach.
Bodziszek cuchnący Geranium robertianum wzniesiona lub pokładająca się, gęsto rozgałęziona, owłosiona i łamliwa, długoogonkowe, naprzeciwległe liście, liście pierzastosieczne, trójkątne, po 2 kwiaty na szypułkach w kątach liści wspierających, działki gruczołowato owłosione, trójnerwowe, płatki odwrotnie jajowate, fioletowe, owoce to gładka rozłupka, ziele przykłada się do ran i owrzodzeń, odwar z ziela i korzeni leczy czerwonkę, biegunkę, hamuje krwotoki z nosa, cofa zmiany spowodowane bielactwem.
Bodziszek łąkowy Geranium pratense ma wznoszącą, rozgałęzioną, pokrytą włoskami gruczołowymi łodygę, pod ziemią jest krótkie kłącze. Liście nerkowate, pierzastodzielne, z wąskich odcinków,liście odziomkowe długoogonkowe, w środkowej części łodygi krótkoogonkowe, u góry siedzące. Wszystkie liście gruczołowato owłosione. Kwiaty wyrastają po 2 na szczycie i w rozgałęzieniach łodygi, kielich ma 5 ostrozakończonych działek, korona  5 dużych jajowatych niebieskich lub fioletowych płatków, które są orzęsione u nasady. W środku kwiatu pojedynczy słupek z pięciodzielnym znamieniem i wydłużoną szyjką oraz 10 pręcików w dwu okółkach. Nitki pręcików mają nasady trójkątne i rozszerzone. Miodniki znajdują się u nasady pręcików zewnętrznego okółka. Owoc to rozłupniazakończona dziobkiem. Rozłupki są gruczołowato owłosione. Roślina lecznicza, działa sciągająco. Rośnie w rowach, zaroślach, przydrożach.
Bylica polna Artemisia campestris ma silnie rozgałęzioną łodygę, pierzastodzielne liście z łatkami, koszyczki z wieloma żółtymikwiatami,na brzegu sa brunatne kwiaty żeńskie. Rośnie na murawach, miedzach, nieużyutkach, ugorach.
Bylica pospolita Artemisia vulgaris ma silnie rozgałęzioną łodygę, pirzastodzielne liście, sa  z wierzchu ciemnozielone, od spodu białawe i filcowate z wierzchu ciemnozielone, od spodu białawe i filcowate, mają jajowate lub podłużne odcinki. Kwiatostany to jajowate, szare, owłosione wełnisto koszyczki, któe zebrane są w wiechy. Kwiaty żółtawe lub czerwonobrązowe. Roslina lecznicza,leczy choroby żółądka i jelit. Przyprawa do mięs. Rośnie w polach, na miedzach i ugorach.
Bylica piołun Artemisia absinthium z podziemnych kłączy wyrastają rozety liściowe i łodygi. Łodygi są bruzdkowane, filcowato owłosione. Liśćie odziomkowe są potrójnie pierzastodzielne. Maja długie ogonki. Pierzastodzielne liście na łodygach są siedzące. Najwyższe są równowąskie. Kwiatostan to kulisty, zwisający koszyczek. Koszyczki zebrane są w grona, grona w wiechy. Pojedyncze kwiateczki są drobne i żółte. Owoc to brązowa niełupka. Może być stosowany jako przyprawa do alkoholi, ma działanie lecznicza, łagodzi schorzenia żołądka i jelit. Rośnie na rumowiskach, przydrożach, słonecznych zboczach.