Piękny dom i ogród, strona 32

Większość paproci lubi cień i półcień, wszystkie lubią wilgotne podłoże, musi ono być głęboko spulchnione, wilgotne, próchnicze, większość lubi lekko kwaśne lub kwaśne. W pojemnikach sadzimy paprocie przez cały sezon, najlepiej wczesną wiosną, odpowiednie dla danego gatunku podłoże mieszamy z torfem wysokim, torfem niskim, kompostem, piaskiem, w przypadku skalnych paproci grysem wapiennym, często podlewamy, by ziemia była zawsze wilgotna, glebę ściółkujemy korą sosnową, wystarczy kompost, nie trzeba nawozić, ale nie usuwamy zeschłych liści, chronią przed mrozem i dają próchnicę, rozmnażamy przez podział wczesną wiosną, kiedy pojawiają się liście, można oddzielić sadzonki-rozmnóżki lub wysiać zarodniki

Długosz królewski ma podwójnie pierzaste liście z zarodniami na szczycie, osiąga 150 m, lubi cień i półcień, lekko kwaśne, żyzne, próchnicze i umiarkowanie wilgotne podłoże, dobrze czuje się w pobliżu zbiorników wodnych, sadzimy wiosną, przed posadzeniem mieszamy ziemie z kompostem, w czasie suszy podlewamy, do naturalistycznych ogródków

Pióropusznik strusi ma podwójnie pierzaste liście zebrane w lejek, lubi cień i półcień, żyzne próchnicze, lekko kwaśne, umiarkowanie wilgotne gleby, mrozoodporny, trzeba go podlewać, wrażliwy na suszę i bezpośrednie słońce, sadzimy wiosną lub jesienią w najciemniejszych miejscach ogrodu, lubi ściółkowanie, przy odpowiednio wilgotnym podłożu może rosnąć w słońcu, ale łatwo ulega poparzeniu, długosz szybko się rozrasta

Nerecznica samcza ma do 150 cm wysokości, lekko wygięte na zewnątrz pierzaste liście, lubi półcień, cień, umiarkowanie wilgotne, żyzne, próchnicze, lekko kwaśne lub kwaśne podłoże, potrzebuje podlewania, mrozoodporna, może być inwazyjna, jest mocna i szerokolistna, wiosną dzielimy kłącza, możliwy samosiew, na zacienione miejsca np. pod drzewami

Onoklea wrażliwa ma 60 cm wzrostu, podwójnie pierzaste liście, lubi cień i półcień, wilgotne, żyzne, kwaśne, próchnicze podłoże, osłonięte od wiatru miejsce, potrzebuje podlewania, przed posadzeniem nawożenia nawozem organicznym, nie lubi przesadzania, rozmnażamy przez podział kłączy, szybko się rozrasta, nadaje się na zacienione i północne stanowiska

Wietlica samicza lubi osłonięte od wiatru, zacienione miejsce, słońce ją parzy, żyzną, próchniczą, umiarkowanie wilgotną, kwaśna ziemię, sadzimy wiosną lub jesienią, przed posadzeniem mieszamy ziemię z kompostem lubi ściółkowanie igliwiem lub odpadkami organicznymi, nawożenie rozcieńczonymi dawkami nawozu, potrzebuje podlewania, nie toleruje zasolenia gleby, sadzimy ja przy ogrodzeniach, jest duża

Wietlica japońska lubi lekkie, przepuszczalne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne, lekko kwaśne podłoże, cień i półcień, trzeba ją podlewać, trzeba ją okrywać na zimę, rozmnażamy przez podział, podstawową odmianę można przez zarodniki, sadzimy przy murkach, oczkach wodnych, zacienionych rabatkach

Podrzeń żebrowiec ma 40 cm, lubi półcień, cień i wilgotną, przepuszczalną, kwaśną glebę, najlepiej leśne gleby lub lekki torf, sadzimy w grupach na zacienionych rabatkach

Paprotka zwyczajna ma 60 cm, lubi kwaśną, żyzna, próchnicza, przepuszczalną, umiarkowanie wilgotną glebę, jest mrozoodporna, sadzimy wiosną lub jesienią, nawozimy nawozami organicznymi lub mineralnymi z dużą ilością fosforu, nadaje się do gródków leśnych, wiejskich i naturalistycznych

Zanokcica murowa lubi słońce, wapienne podłoże

Zanokcica skalna osiąga do 30 cm, liście złożone z owalnych listków, lub półcień i słońce, wilgotne, wapienne podłoże, kompostujemy co roku, rozmnażamy przez podział wiosną przed wypuszczeniem liści

Zanokcica zielona to maleńkie kępki o 25-20 cm wysokości, lubią wilgotne, przepuszczalne, wapienne podłoże z rumoszem wapiennym, zanokcice ogólnie lubią szczeliny murków i skalniaki

Języcznik zwyczajny ma całobrzegie, skórzaste, błyszczące liście do 60 cm długości, lubi zacienione, wilgotne, próchnicze miejsce, torfową, piaszczysto-gliniastą, przepuszczalną, próchniczą glebę, półcień, od maja do września nawozimy, rozmnażamy przez podział, nadaje się pod drzewa, krzewy, murki, na zacienione rabatki

Adiantum stopowate, złotowłos ma 50 cm liście, lubi cień i lekko kwaśną, umiarkowanie wilgotną, próchniczą glebę, rozmnażamy przez podział kęp, na cieniste rabatki i zacienione skalniaki

Paprotnica krucha liście mają 30 cm, lubi cień wilgotne, lekko kwaśne podłoże, wilgotne powietrze, wapienne gleby, wrażliwa na zimno, suszę, słońce, potrzebuje podlewania, na ciemne, wilgotne stanowiska, na cieniste rabatki

Cienistka Roberta, zachyłka lubi ziemię kwaśną, próchniczą, żyzną, cień i półcień, rozmnażamy wiosną przez podział, do zacienionych ogródków

Paprotnik szczecinkozębny lubi gleby próchnicze, przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne, cień i półcień, w słońcu wymaga podlewania, odporny na mrozy, do sadzenia pojedynczo i w skupiskach pod drzewami

Paprotnik zbrojny lubi żyzne, przepuszczalne, wilgotne gleby, osłonięte stanowisko, cień i półcień, wiosną usuwamy stare liście, na zimę zabezpieczamy, do sadzenia pojedynczo lub w grupach pod drzewami

Zachyłka oszczepowata lub kwaśne gleby, wilgotne, cieniste miejsce, jest mrozoodporna, do zadrzewionych i zacienionych ogródków

Wietlica alpejska i oszczepowata lubią cień i półcień, wilgotne, świeże, próchnicze, lekko kwaśne gleby, trzeba je ściółkować, plewić, rozmnażać przez kłącza wiosną, odpowiednio podlewane mogą rosnąć w słońcu, składnik cienistych rabat kwiatowych

Podrzeń nadmorski płożąca paproć lubi cień, wilgotne, przepuszczalne, zasobne, lekko kwaśne gleby, cień i półcień, na zimę przykrywamy gałązkami iglaków

Jesień to czas na sadzenie drzew i krzewów liściastych, na działce i w ogródku sadzimy głównie drzewka i krzewy owocowe, ale popularne są też rosliny ozdobne.  Ekologiczne są żywopłoty. Sadząć młode drzewka i krzewy musimy pamiętać o dopowiedniej odległości między nimi, więźbie. Maleńkie sadzonki kiedyś wyrosną na potężne drzewa i rozłożyste krzewy, musimy obliczyć odległość tak by nie przeszkadzały sobie wzajemnie i żebyśmy mieli wolny dostęp do zbieranych w przyszłości owoców. w przypadku sadzenia żywopłotów, tu z okrytonasiennych wykorzystuje się głównie bukszpany musimy pamiętać o tym, że będąc za daleko nie zapewnią nam odpowiedniej osłony, a za lisko silniejsze osobniki zagłuszą słabsze. Sadząc rosliny musimy pamiętać o odpowiednim nawozie i podlaniu zasadzonych roslinek. Jesienią można także przesadzać iglaki. Ukorzenione już rosliny musimy zabezpieczyć przed przymrozkami, można obwiązać pnie snopkami słomi, przykryć całe rosliny specjalnymi tkaninami dostępnymi w sklepach ogrodniczych, można pokryć pnie specjalną farbą dostępną w sklepie ogrodniczym.
Jesienią musimy zgrabić opadłe liście, które inaczej będą rezerwuarem chorobotwórczych grzybów, po zgrabieniu możemy przerobić je na kompost, który w przyszlym roku posłuży jako nawóz. Do produkcji kompostu potrzebny jest kompostownik, pojemnik, w którym liście będą rozkładać się w obecności tlenu. Liście mielimy przed wrzuceniem do kompostownika, żeby przyspieszyć ich rozkład. Na kompost można użyc też odpadków z kuchni-obierek, łupin, ogryzków, zeschłych, ale nie nadgniłych warzyw i owoców, niejadalnych resztek warzyw np. całe ziemniaki oprócz bulw, które zjadamy, skorupki jajek, błony, skóry, nadmiar tłuszczu z wykorzystanego mięsa itd.
Jesienią wykopujemy cebule roślin cebulowych np. lilii, tulipanów, hiacyntów, krokusów, narcyzów, ziemowitów, szafirków, cebulicy i układamy je w skrzynkach w luźnej warstwie, suszymy bez dostępu promieni słonecznych, potem oczyszczamy z gleby i resztek liści, przechowujemy je w suchych, przewiewnych miejscach w temperaturze ok. 20 st. C. Jesienią także wykopujemy karpy (bulwy) dalii, które również przechowujemy w suchym i przewiewnym miejscu. jesienią zbieramy nasiona roslin, które posiejemy za rok np. słonecznika, kopru, malwy. możemy przekopac ziemie w ogródku, jeśli nie ma tam podziemnych kłączy roślin wieloletnich, gdyż można je uszkodzić.
Ziemię w okół roslin wieloletnich i nadziemnych badyli roslin zielnych ściółkujemy np. korą drzew, można ja kupić w sklepie ogrodniczym lub dostać w tartaku. Ściółkować możemy też obornikiem, trocinami, żwirkiem, który chroni przed ślimakami, obornik powinniśmy wymieszać z glebą.
Nie przycinamy już roslin, rany nie zdążą zagoić się przed przymrozkami, które je dodatkowo uszkodzą. Za to można posadzić cebule roslin cebulastych, jeśli chcemy by zakwitły wczesną wiosną.
Jesienią mozna sadzić rosliny na poplon np. łubin i rzepę, jednak te rosliny zostaną przerobione potem na nawóz, więc lepiej używać kompostu. Jesień to czas zbierania owoców i warzyw: ziemniaków, marchwi, pietruszki, ogórków, cukinii, dynii, pomidorów, bakłażanów, patisonów, papryki, winogron, jabłek, gruszek, śliwek, brzoskwini, moreli, jeżyn, zimowych malin, jesien to także sezon na te warzywa i owoce. Zbierania nasion kopru i malw do posiania w przyszłym roku. 
Po przemrożeniu można zbierać owoce tarniny, jarzębiny, głogu i dzikiej róży i robić z nich przetwory.

Lipiec

- lipiec to miesiąc dojrzewania moreli, porzeczek, agrestu, jagód, borówek, czereśni, wiśni, truskawek, poziomek, wczesnych jabłek, pierwszych śliwek

- drzewka i krzewy podlewamy, w latach urodzaju stosujemy podpory dla gałązek

- po zbiorze przycinamy wierzchołek i prześwietlamy wiśnie oraz wycinamy stare, chore, uszkodzone, zachodzące na siebie gałęzie czereśni, wycinamy maliny, które nie owocowały (stare, zdrewniałe), przycinamy winorośle do 8 liśćmi nad gronami i wycinamy nieowocujące pędy, przycinamy jabłonie i grusze w szpalerach, by na siebie nie zachodziło, przycinamy pędy truskawek do 6 cm, usuwamy ściółkę, podlewamy, nawozimy, kiedy są w jednym miejscu 4 lata wykopujemy je

- zwalczamy mszyce, przędziorki, bawełnice korówkę, parch jabłoni, brunatną zgniliznę i inne choroby

- w suche lata podlewamy warzywa, głównie dynię cukinię, fasolę ogórki, kapustne

- zwalczamy mączniaka, zarazę ziemniaczaną, śmietkę ćwiklaną, połyśnicę marchwiankę, stonkę ziemniaczaną

- nawozimy pomidory i usuwamy boczne pędy z kątów liści

- wysiewamy kolejny raz sałatę, rzodkiewkę, rzodkiew czarna, kalarepę, kapustę włoską, szpinak, koper, sadzimy z rozsady endywię, brukselkę, szpinak, koper włoski

- zbieramy oregano, szałwię, miętę, tymianek, estragon, cząber, kalarepę, brokuły, kalafiory, bober, fasolkę, groch, wczesne i średnio wczesne kapusty, zbieramy dyniowate, patison na przetwory musi mieć 7-10 cm średnicy, zbieramy natkę marchwi, pietruszki, koperku, cebuli, szczypiorku, pora, selera

- wykopujemy cebulki hiacyntów, tulipanów, narcyzów, szachownic, śniedków, czosnków ozdobnych, hiacynty wykopujemy co roku, resztę co 3 lata, usuwamy uszkodzone bulwy, kładziemy je w torfie w przewiewnym, chłodnym miejscu

- rośliny kwitnące i przekwitające podlewamy rzadziej a solidnie, spulchniamy im glebę motyką

- uzupełniamy wodę w oczku wodnym i stawie

- na stałe miejsce można wysiać dziewannę, do rozsadnika niezapominajki, fiołki rogate, stokrotki, po 3-4 tygodniach pikujemy na rabatę lub do inspektu

- ściółkujemy byliny i krzewy, kwasolubne ściółkujemy korą sosnową

- od połowy lipca do połowy sierpnia okulizujemy róże, pobieramy sadzonki półzdrewniałe z drzewek i krzewów liściastych zimozielonych, pobieramy sadzonki wierzchołkowe z wrzosów i ukorzeniamy je w kwaśnym torfie z piaskiem, można rozmnażać je w sierpniu, pozbywamy się szkodników z dalii i złocieni

- podlewamy balkonowce, pelargoniee, petunie i surfinie dwa razy dziennie w upał, roślinki nawozimy zależnie od gatunku co 7-14 dni płynnym nawozem, lobelia, petunia ogrodowa, pelargonia, szafranek, epimedium zakwitną drugi raz, gdy usuniemy zwiędłe kwiatostany

- zwalczamy mszyce na balkonie

- nawozimy raz w miesiącu, podlewamy 2-3 razy w tygodniu, plewimy i przewietrzamy trawnik, intensywnie użytkowany trawnik kosimy co tydzień, słabo użytkowany co 3-4 tygodnie

Sierpień

-tniemy wiśnie, czereśnie, jabłonie, grusze, jabłonie i grusze prześwietlamy by nie zasłaniały owoców starsze gałęzie, wiśnie i czereśnie w drugiej połowie sierpnia po zbiorach, po zbiorze śliwek tniemy śliwy, rany smarujemy maścią ogrodniczą, prześwietlamy agrest i porzeczki, przycinamy maliny, można prześwietlić orzech włoski

- w miejscu gdzie jesienią posadzimy drzewka owocowe wysiewamy teraz zielony nawóz np. facelię, peluszkę

- w połowie sierpnia zakładamy na gałęzie opaski z pułapkami na owocówki śliwkóweczki, które w połowie września zdejmiemy i spalimy

- plewimy truskawki, ścinamy do 5 cm, nawozimy, podlewamy, co 4 lata sadzimy je w miejscu gdzie rosły rośliny cebulowe, aksamitki, gorczyca i motylkowe, nie sadzimy w miejscu pomidorów, glebę przekopujemy i odchwaszczamy na tydzień przed sadzeniem, przed samym sadzeniem na 30 minut zanurzamy korzonki w wodzie, po posadzeniu podlewam, truskawki sadzimy na początku sierpnia

- w sierpniu zbieramy pomidory, paprykę, bakłażany, ogórki, kabaczki, cukinię, fasolkę, brokuły, kalafiory, wczesne marchwie i kapusty, kończymy zbiory tymianku i szałwii, radzi się spalić pozostałości

- sadzimy na zbiór jesienny szpinak, sałatę masłową, endywię, koper włoski, rzodkiew, kapustę pekińską, rzepę, pod koniec sierpnia roszponkę i szczaw, przenosimy z rozsadnika sadzonki sałaty masłowej i kruchej, kalarepy, jarmużu, fenkułu

- po 20 przy suchej pogodzie ogławiamy pomidory, dynię, paprykę, odcinamy do 2 liści nad ostatnim kwiatem pędy, na przełomie sierpnia i września ogławiamy brukselkę, musi mieć 2 centymetrowe główki

- zwalczamy połyśnicę marchwiankę

- przesadzamy iglaki, trzeba je nawieźć i dać szczepionkę mikoryzową, żeby się przyjęły, tworzymy tez sadzonki iglaków, czyli młode, jednoroczne wierzchołki pędów

- w drugiej połowie sadzimy rośliny cebulowe zimowity i krokusy jesienne, później tulipany, hiacynty lilie

- co roku w sierpniu przycinamy lawendę, przycinamy rośliny wodne, by nie odcięły tlenu i przycinamy żywopłot, głównie żywotniki, przycinamy też iglaki: choiny, jałowce, cisy, modrzewie, cyprysiki, ostatni raz tniemy żywopłoty liściaste

- do końca sierpnia pobieramy sadzonki półzdrewniałe, przesadzamy i dzielimy kępki przekwitłych byli, na stałe miejsce przenosimy siewki roślin dwuletnich z wysianych do rozsadnika w czerwcu nasion: stokrotki, bratki, laki, goździk brodaty, malwę ogrodową, dziewannę i dzwonki ogrodowe w czerwcu lub lipcu siejemy od razu na stałe miejsce, jej korzeń źle znosi wykopywanie, pod koniec sierpnia sadzimy piwonię, można ją w sierpniu przesadzać, przesadzamy ją co 5-6 lat

- zwalczamy mączniaka prawdziwego na astrach jesiennych i osutkę sony na sośnie oraz mszyce

- ziemię w doniczkach spulchniamy pazurkami lub grabkami, tak by nie uszkodzić korzeni, zdmuchujemy kurz, a jeśli rośliny lubią zraszanie, zraszamy je, by go usunąć, można go wytrzeć szczotką z bardzo miękkim włosiem, przycinamy zbyt bujnie okazy, pobieramy sadzonki pelargonii, które trzymamy w doniczkach do maja

- teraz można wysiać trawnik, obecny kosimy, kiedy suche lato podlewamy i kosimy wyżej, kończymy stosować na trawniku nawozy azotowe, zaczynami nawożenie nawozami jesiennymi

Wrzesień

- na 2 tygodnie przed dojrzeniem zbieramy jabłka i gruszki, pojawiają się jeżyny, są maliny owocujące do przymrozków, śliwki, wczesne winogrona, powtarzające owocowanie truskawki, owocują orzechy włoskie i leszczyna, zbieramy największe owoce, potem stopniowo dojrzewające, przygotowujemy miejsce w piwnicy, na 3 tygodnie przed zbiorami odgrzybiamy odpowiednie pomieszczenia, zbieramy opadłe owoce, jeśli są całe zjadamy na bieżąco, jeśli nie każą je spalić, ale można zostawić dla ptaków i bezkręgowców, w przyrodzie owoce też gniją i opadają, gnicie daje ciepło potrzebne nasionkom do rozwoju i jest naturalnym procesem w przyrodzie

- przygotowujemy glebę pod sadzenie drzewek owocowych

- usuwamy okazy porażone rakiem bakteryjnym drzew owocowych i brunatną zgnilizną drzew pestkowych, zastawiamy pułapki na owocówki śliwkóweczki z papieru falistego i lepkie pułapki na pędzika poziomek, szkodniki z pułapek niszczymy, usuwamy porażone przez owady maliny

- zbieramy pomidory, które przechowujemy w stałej temp. 10 st, ogórki, paprykę, bober, fasolę, buraki, marchew, pietruszkę, zaczynamy wykopki ziemniaków, zbieramy lubczyk i cząber, zdrowe ciała roślin przeznaczamy na kompost, chore palimy

- do połowy września można wysiać buraki liściowe w rozstawie 40x15 cm, szpinak w rozstawie 3x15 cm, roszponkę w rozstawie 10-20 cm, sadzimy dymkę głębiej i gęściej niż wiosną, wykopujemy rabarbar, dzielimy na sadzonki z 2-3 korzeniami i pączkiem, trzymamy 3 godziny aż przeschną sadzimy w dołku z obornikiem lub kompostem

- wysiane późno warzywa podlewamy, pod koniec miesiąca spulchniamy glebę warzywnika przekopując ją

- siejemy selery i pietruszki do doniczek na parapet

- teraz kwitnie jeżówka, aksamitki, astry, cynie, trzeba im usuwać zwiędłe kwiaty, kwitną wrzosy, trzeba je podlewać, usuwamy zwiędłe róże, można zrobić z róż sadzonki pędowe

- rabaty odchwaszczamy, przekopujemy przed zimą, stawiamy pułapki na turkucie podjadki

- sadzimy zaprawione środkiem grzybobójczym cebule wiosennych kwiatów, warto posadzić czosnek niedźwiedzi, tworzymy wrzosowisko, potrzebują słońca, lekko przepuszczalnej, żyznej gleby o pH 3,5-5, trzeba dać im szczepionkę mikoryzową dla wrzosowatych, wrzesień to ostatni czas na sadzenie roślin dwuletnich jak bratki i stokrotki

- co 5-6 lat przesadzamy i dzielimy byliny przez podział kłączy lub rozłogów, wykopuje się lilie i sadzi w nowym miejscu lub trzyma w woreczku z torfem do wiosny w lodówce w 2-4 st, wykopujemy bulwy mieczyków, suszymy je, dzielimy i trzymamy w chłodnej piwnicy do wiosny, po zaschnięciu wykopujemy bulwy begonii bulwiastej, suszymy trzymamy w skrzynce z torfem lub piaskiem w chłodnym, suchym miejscu, przekwitłe rośliny jednoroczne możemy przeznaczyć na kompost, ale mogą wydać jeszcze owoce i dać samosiew

- w suche, słoneczne dni zbieramy nasiona chabra bławatka, maku polnego, kopru, czarnuszki, maczku kalifornijskiego, nagietka lekarskiego, ostróżki, które trzymamy do wiosny w papierowych woreczkach

- grabimy liście, chociaż też są naturalnym elementem przyrody i stanowią nawóz dla roślin, okrywę przed mrozem, ograniczają parowanie w suche zimy i jesienie, zgrabione na kupkę są domkiem dla jeży

- sadzimy w doniczkach zimozielone balkonowce jak wrzos pospolity

- kończymy nawożenie roślin doniczkowych trzymanych w domu i na balkonie, balkonowce podlewamy rzadziej i mniej obficie, palmy, paprocie, figowce i inne rośliny wystawiane myjemy wraz z doniczkami i wnosimy do domu, sadzimy do doniczek cebulki hiacyntów i innych cebulaczków do zimowego pędzenia

- trawnik kosimy co tydzień, kosimy łąkę kwiatową, drugi raz kosimy, gdy rośliny podrosną, gdy przekwitną kwiaty, w słoneczny dzień rozprowadzamy po trawniku kompost przy pomocy wierzbowej miotełki, można teraz posadzić krokusy na trawniki, by ukorzeniły się przed śniegiem

Październik

- zbieramy jabłka, gruszki, śliwki, pigwy, pigwowce, najpierw największe, jabłka i gruszki wytrzymują do -3 st, węgierki zbieramy do połowy października, można zasuszyć w piekarniku w 60 st, potem dzień w temperaturze pokojowej, pigwy i pigwowce nadają się na przetwory, nalewki i do herbat, świeże owoce przechowujemy w suchym, chłodnym miejscu, wybieramy zdrowe, nierobaczywe, nie nadgnite

- z drzewek usuwamy zwiędłe owoce i zakopujemy je, obcinamy chore pędy, zdejmujemy pułapki i opaski lepowe, odcinamy części porażone rakiem drzew owocowych 15 cm pod zmianami, rany smarujemy balsamami ogrodniczymi, ścinamy gałęzie z czerwoną gruzełkowatością

- pod drzewkami i krzewami rozrzucamy obornik lub kompost, można stosować jesienne bezazotowe nawozy, mączkę bazaltową, sypiemy je pod roślinami i przekopujemy ziemię

- sadzimy drzewa i krzewy owocowe, drzewka muszą mieć miejsca okulizacji 5-10 cm nad ziemią, agrest i porzeczki sadzimy 5 – 7 cm głębiej niż rosły w ściółce, maliny i borówki 2-3 cm głębiej niż w ściółce, potem podlewamy je, kopczykujemy ziemią, nie przycinamy, szczególnie sadzimy rośliny z odkrytymi korzeniami

- w doniczce z wilgotnym piaskiem przechowujemy pestki brzoskwini, moreli, śliwek, wiśni, czereśni i przechowujemy je do grudnia, w grudniu zakopujemy je w ogrodzie i przykrywami igliwiem lub liśćmi, w marcu siejemy je na miejsce docelowe

- ostatni raz plewimy ogródek

- robimy oprysk na parcha jabłoni

- zbieramy marchew, pietruszkę, rzodkiewkę, rzodkiew, rzepę, kalafiory, brokuły, szpinak, kalarepę, kopiemy ziemniaki, zbieramy i kisimy kapustę, przed kiszeniem trzymamy ją 3 dni w 17 st, by pozbyć się goryczy, można 8-10 dni przed zbiorem endywii wybielić jej liście, przykrywając ją wiadrami lub spinając liście razem, by światło nie dochodził, zbieramy ostatnie pomidory i trzymamy do dojrzenia w ciepłym, jasnym miejscu np. na parapecie, zielone pomidory można wykorzystać do przetworów

- miejsce, gdzie przechowujemy warzywa korzeniowe i rzodkiew trzymamy w piwnicy, by miały wilgotno, czosnek i cebulę na suchym strychu

- zwiędłe części roślin zostawiamy w glebie jako nawóz lub zbieramy do kompostownika

- chociaż palenie części roślinnych towarzyszy ludzkości od początku jej istnienia (drewno to pierwsze paliwo grzewcze i kuchenne) teraz jest to zakazane

0 na rabatch i zagonach przekopujemy ziemię, obornikujemy ją lub kompostujemy, można rozsiać nawóz mineralny

- sadzimy zimową dymkę w odstępach 25x6 cm i na głębokości 5 cm, pod koniec listopada przykrywamy ja włókniną przed mrozem

- sadzimy zioła, dojrzałe przesadzamy do doniczek

- sadzimy rośliny cebulowe, w tunelach ozdobne kapusty i zimowe sałaty

- usuwamy liście zimozielonych ziół, osłaniamy je włókniną przed mrozem, wykopujemy warzywa do pędzenia, wieloletnie korzeniowe rosnące w gruncie zabezpieczamy przed mrozem

- siejemy wczesne chabry, nagietki lekarskie, ostróżki pospolite, smagliczki nadmorskie, by wcześnie zakwitły, silnie podlewamy i zabezpieczamy po pierwszych przymrozkach agrowłóknina, gałązkami iglaków lub suchymi liśćmi siewki dwuletnich malw, dzwonków, naparstnic, bratków, jeśli ziemia nie jest zamarznięta sadzimy cebulki wiosennych kwiatów, arisemę, eukomis, cynobrówkę, galtonię, kamasję, sternbergię przykrywamy suchymi liśćmi, słomą lub gałązkami świerku

- wykopujemy cebule, bulwy i kłącza dalii, mieczyków, tygrysówki, frezji, sprekelii, trytonii, weltheimii, pacioreczników i fiołków afrykańskich, kiedy pierwsze przymrozki zważą ich liście, odcinamy rośliny do 10 cm nad ziemią i wyciągam, tak by ich nie uszkodzić, suszymy je przez kilka dni w przewiewnym miejscu i przechowujemy w skrzynkach przysypane korą, torfem lub piaskiem w suchym pomieszczeniu

- sadzimy drzewa i krzewy ozdobne, jeśli miały odkryte korzenie przycinamy, liściaste sadzimy po opadnięciu liści, kiedy ziemia nie jest zmarznięta, na głębokości bryły korzeniowej mieszamy ziemię z hydrożelem

- kopczykujemy 20-40 cm ziemi róże, hortensje, różaneczniki

- odcinamy sadzonki zdrewniałych pędów, trzymamy je w chłodnym pomieszczeniu w skrzynce z piaskiem do wiosny

- dalej rozmnażamy byliny z wierzchołkowatych sadzonek, można je też przesadzać, kopiemy dół, przysypujemy w nim korzenie, podlewamy, zasypujemy resztą ziemi, gdy woda wsiąknie, potem glebę udeptujemy

- usuwamy rośliny, ich części, oraz nawiane liście z oczka wodnego, są do tego siatki, egzotyczne rośliny, topian, salwinię, hiacynt wodny przenosimy do domu

-doniczkowce podlewamy 2 razy w tygodniu lub rzadziej, ograniczamy podlewanie roślin balkonowych, iglaki podlewamy bardziej, rośliny na balkonie okrywamy styropianem lub agrowłókniną, zabieramy do domu begonie bulwiaste, begonie zimujemy w skrzyneczkach z piaskiem w 5-10 st np. w piwnicy lub garażu, gdy jest ciepło, zabieramy je w listopadzie

- na początku miesiąca zaczynamy pędzić hiacynty i tulipany w doniczkach

- grabimy trawnik z liści, można użyć odkurzaczy do liści, iw drugiej połowie października kosimy go ostatni kosimy go ostatni raz, rozbieramy, czyścimy, oliwimy i składamy kosiarkę

Listopad

- kończymy zbiory, mogą być jeszcze jesienne malin, usuwamy suche owoce, uszkodzone, porażone pędy, grabimy opadłe licie i owoce, zakopujemy je, gminy organizują też zbiory liści i owoców, zwalczamy kędzierzawość liści brzoskwini

- wokół pni tworzymy osłonki przed zającami, obwijamy je papierem pakownym lub plastikowymi osłonkami

- osłaniamy drzewka i krzewy przed mrozem, szczególnie potrzebują tego morele, brzoskwinie, jeżyna bezkolcowa, orzech włoski i winorośl, tworzymy wokół pędów wysoki na 25 cm kopczyk z ziemi i kory, jeżynę odwiązujemy od podpór, kładziemy pędy na ziemi i przysypujemy ziemią lub okrywamy słomianą matą

- oglądamy zbiory i chore owoce i warzywa, nagdniłe, uszkodzone wyrzucamy

- dalej można zbierać warzywa korzeniowe, kapustne i pory, zebrane teraz warzywa dobrze się kiszą, zbieramy jarmuż, jemy tylko zdrowe, środkowe liście, żółte odrzucam, jarmuż przechowywać w lodówce do 3 dni, trzeba go od razu zjeść

- do końca usuwamy niejadalne części roślin, zdrowe dajemy na kompost, ziemię przekopujemy celem jej spulchnienia i pozbycia się poczwarek i larw szkodników, ścinamy nadziemne części szparagów

- można uprawiać cykorię w pomieszczeniach, na początku listopada wykopujemy ją, ścinamy liście do 2,5 cm nad korzeniem, odcinamy korzonki boczne i skracamy korzeń do 20 cm, kilka dni trzymamy w przewiewnym miejscu, potem dajemy do pojemnika z odpływami i podstawką 10 cm warstwę ziemi, wkładamy korzenie, podlewamy, zasypujemy ziemią, podlewamy, przykrywamy innym pojemnikiem, gdy ziemia przeschnie podlewamy do podstawki

- tworzymy kompost, rozrzucamy obornik, przekopujemy nawozy zielone i stosujemy mineralne nawozy

- usuwamy liście, jeśli są zdrowe ściółkujemy nimi lub przerabiamy na kompost, można użyć ogrodowego odkurzacza, usuwamy nadziemne części bylin, rośliny jednoroczne, przekwitłe kwiatostany, nasienniki, chore części roślin

- można sadzić drzewa i krzewy, ale trzeba zabezpieczyć je przed mrozem, do połowy listopada sadzimy wrzosy

- okrywamy rośliny ozdobne agrowłókniną, słomą, wrażliwe magnolie i różaneczniki ściółkujemy kora sosnową, trocinami, igliwiem i liśćmi,róże kopczykujemy zimozielone berberysy, różaneczniki okrywamy słomianymi matami lub gałązkami iglaków, otulamy ziemię nad cebulkami narcyzów, hiacyntów, tulipanów, szafirków, żonkili, krokusów i lilii 5 cm warstwą liści, kory, pociętej słomy, torfu

- podlewamy iglaki, rośliny zimozielone i pozostałe rośliny

- pobieramy zdrewniałe sadzonki jaśminu i ligustra, sprawdzamy karpy dalii, bulwy begonii, kłącza kanny, uszkodzone usuwamy, torf, którym są okryte musi być stale lekko wilgotny

- ryby ze stawów i oczek wodnych przenosimy do akwariów i innych zbiorników, wodę wypompowyjemy, w większych zbiornikach z wodą można zostawić mrozoodporne rośliny

-terakotowe i gliniane pojemniki opróżniamy i zabieramy do domu z balkonu, także zabieramy do domu rośliny, w czasie wietrzenia zabieramy doniczki z parapetu, by kwiaty nie przemarzły

doniczkowce podlewamy jak w październiku, palmy i inne rośliny o dużych liściach myjemy z kurzu, stawiamy pojemnik z wodą obok grzejnika by nawilżyć powietrze, kaktusy wnosimy do widnych pomieszczeń z 10 st. C, amarylis i zygokaktus dajemy w cieplejsze miejsce, kiedy pojawią się paki podlewamy je

-trawnik grabimy z liści, narzędzia, czyścimy, ostrzymy, zabezpieczamy smarem, kosiarki rozbieramy i czyścimy noże i sprzęt, trzymamy narzędzia w suchym miejscu

Grudzień

- owoce przechowujemy w pokoju z 0 st. C i wilgotnością 90%, usuwamy gnijące okazy, regularnie przeglądamy przechowalnię, którą wietrzymy, by pozbyć się etylenu

- winorośl w szklarni przycinamy do 3 oczek, w sadzie uzupełniamy kopczyki, sprawdzamy stan osłon przeciwmrozowych, naprawiamy uszkodzenia, kładziemy nowe i usypujemy nowe kopczyki, gdy stare się rozpadną

- pod koniec grudnia bielimy pnie, by nie dopuścić do zgorzeli i pęknięć kory, stosujemy plastikowe koszulki i osłonki sadownicze przed gryzoniami, powieszone 1 m nad ziemią mydełka toaletowe owinięte w papier odstraszą sarny

- sprawdzamy stan kory, wszelkie rany i uszkodzenia smarujemy maścią ogrodniczą

- po pierwszych przymrozkach pobieramy zrazy do szczepienia z grusz, moreli, brzoskwini, czereśni, później z jabłoni, śliw, wiśni, na zrazy dajemy pędy jednoroczne z pąkami, zrazy wiążemy w pęczki i przysypujemy wilgotnym piaskiem, jeśli będą długo trzymane piasek przysypujemy trocinami i śniegiem, pobieramy sadzonki zdrewniałe z winorośli i porzeczek, przechowujemy je jak zrazy

- przygotowujemy sprzęt do cięcia, ostrzymy sekator i tniemy drzewka owocowe

- robimy ostatnie prace w polu, czyścimy i konserwujemy narzędzia

- ozime szpinak, sałatę, roszponkę, cebulę okrywamy agrowłókniną, w bezśnieżne zimy podwójną warstwą oraz słomą, korą, gałązkami iglastymi, liśćmi, pietruszkę, selery, trybulę przenosimy do inspektu przykrytego matą z trzciny

- zbieramy brukselkę, jarmuż, seler, por, roszponkę, pietruszkę, pasternak przed zamarznięciem gleby

- na polu rozprowadzamy obornik, kiedy ziemia odmarznie zmieszamy go z glebą, w bezśnieżne zimy rozprowadzamy liście lub słomę na działce, by ziemia nie zamarzła

- można pędzić w domu szczypiorek, pietruszkę (ona lubi 15 st i umiarkowanie wilgotną glebę), selery

- sprawdzamy i uzupełniamy okrycia roślin ozdobnych, korony iglaków obwiązujemy sznurkiem, by śnieg ich nie złamał, okrywamy słomą, torfem, gałązkami iglaków i kora sosnową cebulki tulipanów, narcyzów i inne cebulaczki

- sprawdzamy przechowywane karpy, bulwy, kłącza, uszkodzone wyrzucamy

- wieszamy ptakom kulki z ziarnem, kosy lubią jabłka, rudziki płatki owsiane, robimy karmnik z daszkiem, który regularnie czyścimy, usuwamy odchody, stare jedzenie, uzupełniamy nowe, karmnik musi mieć poidełko z ciekłą wodą

- pobieramy z krzewów zimozielonych sadzonki zdrewniałe

- dy w oczku wodnym zamarznie woda robimy przerębel, można dać styropianowy

- ścieżki posypujmy chlorkiem magnezu lub popiołem z pieca, nie dają suszy fizjologicznej i popiół nawozi ziemię, MgCl2 wstrzymuje zamarzanie do -50 st

- można pobudzić kiełkowanie nasion cytrusów w doniczce

afelandrę, skalnicę, agapant, kliwię zimujemy w 10-12 st lub oświetlamy lampami dla roślin

- kamelia japońska tworzy pąki, by zakwitła musi mieć 15 st, zraszamy ją i trzymamy odwrócona jedna stroną do światła

- pędzone tulipany mają liście, przenosimy je do jasnego pokoju w 18 st.

- żywą choinkę codziennie zraszamy, trzymamy w jasnym i chłodnym pokoju, podlewamy, dobrze wynieść ją na balkon

- gwiazda betlejemska potrzebuje światła, podlewania, 18-20 st, wilgotnego powietrza, braku przeciągów, teraz kwitną fiołek afrykański i cyklamen perski

- unikamy deptania trawnika, jeśli pojawi się na nim lód kruszymy go, inaczej rozwinie się pleśń śniegowa, gdy planujemy założyć trawnik, teraz przekopujemy ziemię i pozostawiamy przekopaną w ostrej skibie

Na podstawie strony https://poradnikogrodniczy.pl/ wcześniej zalecano palić uszkodzone części roślin, teraz nie wolno. W jednym miesiącu nakazano zniszczenie przez spalenie chorych części, ale obecnie to jest zakazane pod groźbą mandatu, więc nie róbcie tego. 

Kwiecień,

- teraz kończymy przycinanie drzewek najbardziej wrażliwych na mróz, moreli, brzoskwini, nektarynki, śliwy, na początku kwietnia przycinamy winorośl, która owocuje na jednorocznych pędach wyrastających ze zdrewniałych pędów

- przygotowujemy rośliny do szczepienia, przycinamy pędy do 30-60 cm od rozgałęzienia, im wyższe tym krócej przycinamy, przewodnik przycinamy do 30 cm, kora musi być gładka, bez uszkodzeń i rozgałęzień

- sadzimy drzewa i krzewy owocowe, przycinamy je mocniej niż jesienią, dodajemy szczepionkę mikoryzową do ziemi

- wysadzamy zdrewniałe szczepionki porzeczki i winorośli tak, by nad ziemią był 1 pąk, robimy odkłady poziome porzeczki i winorośli oraz wierzchołkowe jeżyny

- zwalczamy mączniaki, parchy jabłoni i kwieciaki jabłkowce, usuwamy nabrzmiałe pąki porzeczki lub całe gałęzie, by pozbyć się wielkopąka porzeczkowego, grusze atakują miodówki gruszowe czerwonawe

- usuwamy stare liście truskawek i poziomek, wzruszamy ziemię w grządkach i pomiędzy, podlewamy je i ściółkujemy słomą lub korą iglaków

- do gruntu siejemy roszponkę, na stałe miejsce dajemy na początku kwietnia kalarepę i sałatę, potem cebulę i pora, siejemy z nasion w gruncie groch i szpinak, w drugiej połowie kwietnia pora, przez cały miesiąc siejemy rzodkiewkę co 7-10 dni, przykrywamy ją agrowłókniną, siejemy marchew, pietruszkę, pasternak, koper, pod koniec miesiąca skorzonerę, cykorię, bober, szczaw,

- w rozsadniku wysiewamy kapustę, brukiew, brokuła, patisony, pikujemy pomidory, paprykę, do doniczek o 7-8 cm głębokości dajemy po 3 nasiona kukurydzy

-siejemy w 2-centymetrowej bruździe buraki w 20 cm odległości między grządkami

- teraz zdejmujemy osłony mrozowe, pod koniec miesiąca odkrywamy wrażliwe rośliny jak budleja, odsłaniamy i przycinamy drzewka i krzewy jak róża (termin odsłaniania zależy od pogody)

- sadzimy róże przycinając na 3 zdrowe pędy, pikujemy do ziemi wysiane w lutym rośliny jednoroczne, do gruntu sadzimy niezapominajki i bratki, nawozimy cebulaki nawozem azotowym, przesadzamy i dzielimy byliny kwitnące jesienią i latem, sadzimy trawy ozdobne

- ściółkujemy ziemię wokół drzew i krzewów owocowych, różaneczników, wrzosów, oczarów azalii

- sadzimy iglaki, rośliny zimozielone, drzewa i krzewy ozdobne, przycinamy je i tworzymy misy wokół pni, gdzie zbierze się woda, sadzimy kwitnące latem rośliny cebulowe

- zwalczamy ćmę bukszpanową i mszyce, ochojniki

- oczyszczamy oczko wodne, filtry, obsadzamy strefę przybrzeżną, kiedy temperatura przekroczy 10 st wynosimy rośliny schowane w domu, napuszczamy wodę do stawu

- krzewy balkonowe nawozimy, dokładamy im nowego podłoża, byliny przesadzam, usuwamy kwiaty hiacyntów i narcyzów, nawozimy je dopóki liście nie zżółkną, kallę przesadzamy do donicy z gliną z obornikiem, stawiamy w jasnym miejscu

- zwalczamy poskrzypkę liliową z lilii

- wysadzone w marcu kwiaty jednoroczne wkładamy do właściwych doniczek z ziemią ogrodniczą, podlewamy, nawozimy

- w cieplejsze dni hartujemy rośliny, które latem pójdą na balkon

- trawnik nawozimy nawozem organicznym dosiewamy w lukach nowe mieszanki traw, trawy pierwszy raz kosimy, w słonecznym miejscu na 4 cm, w cienistym dłuższe, czyścimy kosiarkę, pielimy trawnik, jeśli go nie mamy w kwietniu można założyć

Maj

-teraz podlewamy, nawozimy drzewka, krzewy i byliny, spulchniamy ziemię, młode drzewka podlewamy nawet 10 l wody do misy, nawożenie starszych drzewek można zacząć w kwietniu, usuwamy zaschnięte pąki zimowe

- przed przymrozkami chroni agrowłóknina i spalanie gałązek, suchej trawy i torfu, dające dym

dobieramy bukiety gałązek odmian zapylających nasze odmiany, kupujemy i mocujemy pułapki na owady, zwalczamy grzyba rdzę gruszy, pasożyta owocnicę, żółtorogą, mszycę

- siejemy ogórki, melony, pod koniec miesiąca kukurydzę, w folii owocują rzodkiewka, cebula, szczypiorek, na zewnątrz, szczaw, szparagi, rabarbar, właśnie w maju wysiewamy do gruntu warzywa, po 15 pomidory, paprykę, seler, dynie, patisony, cukinię, warzywa plewimy, podlewamy, nawozimy, ściółkujemy, palikujemy pomidory, odstraszamy ptaki, podlewamy truskawki, wysiewamy zielony nawóz: żyto, łubin, peluszkę, gorczycę

- siejemy kwiaty dwuletnie i jednoroczne, byliny dzielimy i przesadzamy, wrażliwe na zimno kwiaty jak dalie przykrywamy pudełkiem, przywiązujemy pnącza, hartujemy kiełkujące cebulki, sadzonki, rozsady, przy ładnej pogodzie wietrzymy inspekty, nawozimy, podlewamy cebulaki, spulchniamy im glebę, jak liście zżółkną oczyszczamy je z ziemi i trzymamy w skrzynkach z torfem ciemnym miejscu

- przycinamy przekwitnięte krzewy jak iwa i migdałowiec trójklapowy, tniemy do 3 oczka, sośnie wycinamy świeczki, czyli nowe gałązki bez igiełek, fuksji i dalii zostawiamy 2 pędy

- sadzimy pięciornik zimujący w zimnym miejscu, musi mieć światło rozproszone

- kończymy przygotowywanie sadzonek pędowych, wierzchołkowych

- zwalczamy miodówkę bukszpanową, usuwamy dzikie odrosty róż, usuwamy przekwitłe kwiaty liliowców, irysów, lilii

- zwalczamy glony w oczku wodnym

- po 15 maja sadzimy do skrzynek rośliny balkonowe, a zimujące w domu wynosimy na zewnątrz, na wietrznym balkonie dajemy podpórki dla delikatnych roślinek, sadzimy zioła doniczkowe: pietruszkę, bazylię, rozmaryn, miętę

- na trawniku mogą być krety, mech i chwasty

Czerwiec

- teraz owocują czereśnie, jagody kamczackie, truskawki, poziomki, wczesne maliny, porzeczki i agrest

-młodym drzewkom formujemy korony, plewimy ściółkujemy, można przerzedzić owoce winorośli, jabłoni, gruszy, śliwy, uszczykujemy wierzchołki zrazów po szczepieniu, wycinamy słabe maliny, dajemy poidełka ptakom, rośliny zabezpieczamy siatką na ptaki, papierem falistym na owocówki, można dać lepy na owady atakujące owoce

- na działce nawozimy, podlewamy, wzruszamy glebę, plewimy palikujemy pomidory, zbieramy sałatę, kalarepę, trybulę, rzeżuchę, rzodkiewkę, liście buraków, pietruszki, szpinaku, owoce grochu, tunelowe brokuły i kalafiory

- siejemy ogórki, dynię, patisony, jesienne buraki, dosiewamy fasolkę, sałatę, rzodkiewkę, dosiewamy buraki, marchew, kontrolujemy wilgotność i temperaturę tuneli, nie może przekroczyć 30st, wietrzymy folię

- zbieramy groch

- ogród kwiatowy podlewamy nawet codziennie, rano lub wieczorem, ziemia ma być wilgotna na 10 cm, plewimy, zraszamy wieczorem, nawozimy, usuwamy przekwitłe kwiaty, wymieniamy przekwitłe kwiaty jednoroczne, przycinamy żywopłot

- wykopujemy kłącza kosaćca bródkowego, dzielimy, sadzimy w nowe miejsce podlewamy, co roku wykopujemy tulipany i dzielimy na cebule z 3 zdrewniałymi bruzdkami, inne cebulaki co 3-4 lata w czerwcu, wysiewamy stokrotkę, bratki, goździk brodaty, siejemy je w cieniu i podlewamy

- pobieramy niezdrewniałe sadzonki

- zwalczamy mszyce, czerwce, miseczniki, mączliki, poskrzypki liliowce

- doniczkowce odsuwamy od okna, podlewamy, wieczorami zraszamy glebę i całe roślinki, roślinki podlewamy, co tydzień nawozimy dolistnie lub doglebowo nawozem wieloskładnikowym, każdą doniczkę można wystawić na balkon, roślinkami w skrzynkach podlewamy nawet 2 razy dziennie, rano i wieczorem, warto dać im hydrożel, który zaopatrzy glebę w wodę, balkonowce nawozimy raz w tygodniu, ziemia musi być wtedy wilgotna

- robimy sadzonki psianki, ołownika, klonika pokojowego, oleandra pospolitego, bielunia, rozmnażamy fiołki afrykańskie, ostrym nożem ucinamy liści z ogonkami, które zanurzamy w ziemi na 2 cm

- raz w tygodniu kosimy i grabimy metalowymi grabiami trawnik, rozsypujemy na nim nawóz wieloskładnikowy, skoszona trawa może być wykorzystana jako ściółka dla roślin ozdobnych lub przerobiona na kompost