Przyroda, strona 35

Jesień kojarzy nam się ze spoczynkiem roslin, opadaniem liści, dojrzewaniem owoców, ale są rosliny kwitnące jesienią. Są to astry, aksamitka rozpierzchła, chryzantemy, dalie, wrzosy, także wiele chwastów kwitnie jeszcze w październiku.
Wrzos został opisany w dziale rośliny obrzędowe, są dostępne ozdobne gatunki wrzosów do uprawy w doniczkach i posadzenia w ogródku. Mają różne kolory kwiateczków, zdarzają się też odmiany z zanikiem chlorofilu w liściach, mające liście żółte.
Dziki kuzyn ogrodowych astrów aster gawędka został opisany w dziale zioła i chwasty polne. Inne gatunki astrów są podobnej budowy, gatunki uprawne mają piekne, duże, kolorowe koszyczki.
Aksamitka rozpierzchła Tageles patula ma silnie rozgałęzioną łodygę, pierzastosieczne, ząbkowane liście, kwiate zebrane w koszyczki, brzeżne są języczkowate, maja purpurowe plamy, środkowe sa rurkowate. Owoce to niełupki. Podobnie zbudowane są inne gatunki aksamitek, różnią się kolarami kwiatów, ich kwiaty sa jadalne dla ludzi. Wytwarza olejki eteryczne ograniczające rozwój chwastów i odstraszający zapachem szkodniki, dlatego sadzi się je przy uprawach, warto mieć aksamitki w ogródku i na działce.
Chryzantema została opisana w dziale Rosliny obrzędowe, jest wiele ogrodowych odmian o barwnych, dużych kwiatach.
Dalia Dahlia sp. ma pirzastodzielne liście, jajowate, ząbkowane listki, koniec blaszki liściowej jest zaostrzony, listki mają bardzo krótkie ogonki, nasada liścia też jest zaostrzona, koszyczki mają liczne, różnobarwne brzeżne kwiaty języczkowate i środkowe rurkowate. Koszyczki różnią się barwami, wielkością, kształtem kwiatów brzeżnych. Uprawiane sa głównie 2 gatunki:
Dalia ogrodowa Dahlia hybr ma pierzastodzielne liście z jajowatych, ząbkowanych listków, koszyczki wyrastają w kątach liści na długich odgałęzieniach pędu. Liczne, brzeżne kwiaty jezyczkowate.
Dalia szkarłatna Dahlia coccinea ma brzeżne kwiaty języczkowate o jajowatym kształcie, jest ich kilka, otaczają środek z kwiatów rurkowatych. Liście pierzastodzielne, listki wrzecionowate, ogonkowe.
Jeżówki u nas są:
Jeżówka purpurowa Echinacea purpurea ma lancetowate, siedzące liście, dolne ząbkowane, górne calobrzegie, dolne ząbkowane, duże, brzeżne, języczkowate, fioletowe kwiaty, środkowe, rurkowate są pomarańczowe, są odmiany w innych kolorach. Roslina lecznicza, działa przeciwwirusowo, pomaga przy grypie, przeziębieniu, przede wszytskim roslina ozdobna.
Jeżówka wąskolistna Echinacea angustifolia prosta, wzniesiona, góą rozgaęłziona lodyga, lancetowate, siedzące liście, długie, cienkie, brzeżne, jasnoróżowe kwiaty brzeżne, środkowe, rurkowate, ciemnopomarańczowe, owoce to czterokanciaste nielupki z puchem kielichowym.
Jeżówka blada Echinacea pallida ma grubą łodygę, lancetowate liście, kwiaty zebrane w koszyczki, brzeżne, języczkowate są różowe, długie, cienkie, leżą daleko od siebie, środkowe sa czerwone.
Pelargonie Pelargonium sp mają wiele odmian. Liście mają dloniastodzielne, pięciopłatkowe kwiaty o 2 płatkach większych zebrane są w baldachy, owoce to rozłupnie. Uprawne pelargonie dzialimy na:
-pelargonie bluszczolistnie maja płożące łodygi, mięsiste liście, pełne, różowe, liliowe, purpurowe, fioletowe, pełne kwiaty.
-pelargonie pasiaste maja pedy wzniesione, liście nerkowate, długoogonkowe, o falistych brzegach, mają na wierzchu barwne wzory, różowe, białe, czerwone, fioletowe kwiaty zebrane są w baldachy.
-pelargonie wielkokwiatowe, pędy wzniesione, liście duże, owlosione na brzegach, piłkowane, dloniastodzielne na 5 odcinków, duże kwiaty zebrane są baldachy, 2 górne płatki sa szersze i dluższe od reszty, płatki mają kontrastujęce plamy. kolory biały, różowy, liliowy, fioletowy.
-pelargonie pachnące liście owłosione, dłoniastodzielne, głęboko powcinane, odcinki podługowate, ząbkowane, kwiaty jasne, płatki mają ciemne żyłki, 2 górne płatki są szersze i dłuższe od reszty.
Kocanki Helichrysum sp. uprawiane sa:
kocanki włochate Helichrysum petiolare owłosione pędy, ulistnienie skrętoległe, pojedyncze, okrągłe, krótkoogonkowe liście, są filcowato owlosione, kwiaty zebrane w koszyczki są niepozorne.
kocanki włoskie Helichrysum italicum tworzą kepki, liście są szarawe, szydlaste, długie, skrętoległe, kwiaty są żółte, zebrane w koszyczki, jest kilka kwiatów brzeżnych, długich, języczkowatych i wiele środkowych, rurkowatych.
kocanki wspaniałe wspaniałe Helichrysum splendidum liście pomięte, omszone, szarawe, są wrzecionowate, żółte kwiaty zebrane w koszyczki, są głównie kwiaty rurkowate, brzeżne języczkowate są krótkie i otaczają środek. 
Wiele polnych kwiatów kwitnie do października np. aster gawędka, oman łakowy, sierpiki, tobołki, pszonak, bylica, psianka czarna, żółtlica, pięciornik, przetacznik, rdest, dymnica, powój, szczawiki, poziewniki, niecierpki, bodziszki, komosa, opisałam je w dziale zioła i chwasty polne.

Nagonasienne maja kwiaty w postaci strobili zebranych w strobilostany czyli szyszki. Sagowce  Cycadinae to rosliny drzewiaste podobne do palm rosną w krajach podzwrotnikowych i wzrotnikowych i są dwupienne, kwiaty męskie zebrane są w szyszki zbudowane z wielu łuskowatych lub tarczowatych pręcików ułozonych skrętoległe na osi kwiatowej, każdy ma płonny odcinek szczytowy, a w dole ułożone w grupy woreczki pyłkowe, mikrosporangia, kwiaty żeńskie są zróżnicowane u Cycas revoluta maja postać pióropusza z bezzieleniowych, górą pierzastych owocolistków z zalążkami u dołu, inne sagowce mają uproszczone części płonne z 2 zalążkami, tu szyszkowate kwiaty żeńskie sa podobne do męskich, zalążek ma osłonkę (integoment), okienko (mikropyle) prowadzące do komóry pyłkowej położonej między osłonką i ośrodkiem, ma ona kształt odwróconego lejka. W śrdoku są rozpuszczoen komórki ośrodka, po podziale makrospora dzieli się w bielmo pierwotne, a przy okienku powstają rodnie, sa one we wgłebieniu prabielma, zwanym komorą rodniową, ośrodek oddziela ją od pylkowej, w rodni są 2 komórki szyjki, komórka brzuszna i jajowa, po zapyleniu przez wiatr znajdująca się na zewnątrzkropla cieczy wysycha i wciąga pyłek, ktory wnika do komory pyłkowej, wtedy jej wejście się zamyka, a osłonka pomiędzy nią, a rodniową rozpuszcza się. Ziarno pylku makomórkę przedroślową i komórkę, ktora dzieli się na komórkę łagiewkową (wegetatywną) i generatywną, łagiewkowa wytwarza łagiewkę pyłkową, która wnika do komory rodniowej. Komórka generatywna dzieli sie na ścienną (trzonową) i generatywną właściwą, która dzieli się na dwie plemnikowe, są duże i orzęsione, są to spermatozoidy, są duże, płyną do roni, jedna traci rzęski i łączy się z komórką jajową, pomiędzy zapłodnieniem i zapyleniem mija kilka miesięcy, powstaje zygota. Ona dzieli się w prazarodek, którego najniżej polożone komórki dadzą zarodek właściwy, reszta utworzy wieszadełko (suspensor), który wciśnie zarodek w prabielmo, zarodek tworzy 2 liścienie, ktorymi pobiera substancje odżywcze z bielma, pomiędzy nimi jest pączek i zaczątek korzenia, skierowany w stronę okienka. Osłonka rozrasta sie tworząc lupinę nasienną, jej zewnętrzna część mięśnieje, wnętrze twardnieje, cąlośc przypomina pestkowiec, po okresie spoczynku nasiona kiełkują.
Miłorzębowe Gingkonae jedyny przedstawicel to miłorząb dwuklapowy Gingko biloba ma wachlarzowate, ścięte na szczycie liście, kwiatostany męskie to kotki,mają wiele pręcików każdy ma po 2 woreczki pyłkowe, wyrastają wkątach liści na skróconych pędach, kwiaty żeńskie są podobne, mają długą szypułkę, 2 zredukowane owocolistki pod zalążkami tworzą pierścieniowate wybrzuszenie, każdy zalążek ma na szczycie komorę pylkową, 2-3 rodnie, zapyla wiatr, ziarna pylku mają komórkę wegetatywną, która kielkuje w łagiewkę, powstają 2 spermatozoidy ze spiralą rzęsek. Zaplodnienie jest kilka mięsiecy po zapyleniu, łagiewka odżywia gametofit, rozwija sie jeden zalążek, drugi zanika, zewnętrzna część oslonek mięśnieje, wewnętrzna twardnieje.
iglaste Coniferae to rozgałęzione drzewa lub krzewy z iglastymi liśćmi, kwiaty są  szyszkowate, rozdzielnopłciowe, zebrane w kwiatostany, mają często łuskowatą okrywę, kwiaty męskie mają łuskowate lub tarczowate pręciki ułożone jak liście asymilujące, na spodniej stronie jest 2-20 woreczków pyłkowych, pyłek ma 2 wybrzuszenia z powietrzem powstałe wskutek wybrzuszenia egzyny, kwiaty żeńskie zebrane są w szyszki, szyszka ma oś i osadzone na niej twarde łuski nasienne, pod nimi cienkie łuski wspierające, zalężki leżą na łuskach nasiennych,okienkami są wzrócone w stronę osi, łuska nasienna to kwiat, wspierająca to podsadka, z której ona wyrasta. Zalążek ma 2 do kilkudziesięciu rodni, otaczago jedna oslonka, rodnia ma strone brzuszna, kilkukomórkową szyjkę, komorke jajową i może być komórka kanałowa brzuszna, nie ma komory pyłkowej, lub jest zredukowana, podczas pylenia okienko wydziela ciecz,która przykleja ziarna pyłku, wysycha, wciąga pyłek, komórka wegetatywna kiełkuje w łagiewkę pyłkową, która dociera do rodni i przenosi tam komórki plemnikowe, tylko jedna z nich zapładnia komórkę jajową,druga zanika, od zapylenia do zapłodnienia uplywa pewien czas, w którym powstaje bielmo pierwotne, po zaplodnieniu pozwstaje zygota, która dzieli się w prazarodek, u sosny Pinus silvestris po podziałach w stronę środka powstaje 16 komórek ułozonych w 4 rzędach, 4 najbliżej środka dzielą się w zarodki, przedostatni rząd zmienia się w wieszadelko (suspensor), najsilniejszy zarodek przeżywa, wieszadełko rośnie i wpycha go w prabielmo. sosna ma 2 rodnie, ale zarodek przeżywa jeden, ma on kilka liścieni z pączkiem pośrodku, pod nim ma hipokotyl, czyli lodyżkę, ma korzonek, nasiona sosny dojrzewają w 3 roku po zapyleniu.
Gniotowe Gnetinae mają już włókna drzewne i naczynia w drewnie, naprzeciwległy układ liści z pierzastym unerwieniem u gniotu Gnetum sp., gniotowe mają okrywy kwiatowe i są owadopylne, są tu 3 rodzaje przęśl Ephedra sp., welwiczja Welwitschia sp. i gniot Gnetum sp. Przęsl to krzewy mające naprzeciwległe liście zredukowane do łusek, rosliny dwupienne, kwiaty są pojedyncze lub zebrane w kwiatostany, w obu przypadkach są na koncach pędów. Przęśl zgięta Ephedra campylopoda są obuplciowe, męskie kwiaty wyrastają w kątach luskowatych podsadek, każdy ma dwulistkową okrywę kwiatową, pręciki zrosnięte są w synandrium, na szczycie mają 2-8 pylników, każdy ma po 2 woreczki pyłkowe,kwiaty żeńskie rosną pojedynczo lub po 2-3 na szczytach skróconych pędów, kwiat żeński ma kilka przykwiatków, zalążek ma mięsistą pokrywę, intergument jest przedluzony w rurkę wyrastającą poza okrywę, jest to aparat slużący do łapania pyłku, to jest pierwotny słupek bez szyjki, którą zastępuje rurka. w zalązku jest komora pylkowa sięgająca bielma pierwotnego, w którymm są długoszyjkowe rodnie, mają po jednej komórce brzusznej, jedno jądro plemnikowe łączy się z komórką jajową, drugie z brzuszną. Nasiona otaczają zmięśniałe i barwne przykwiatki lub suche i zmienione w aparat lotny.
Welwiczja ma 1 gatunek welwiczje przedziwną Welwitschia mirabilis, która rośnie w południowo-zachodniej Afryce, ma burakowaty pień,ktorego górna część wyrasta ponad ziemię, z jego brzegów wyrastają 2 duże,stale przyrastające na długość liście, maja merystem wierzchołkowy, kwiaty są jednopłciowe, zebrane w szyszkowate kwiatostany, szyszki są zbudowane z 4 rzędów przysadek i zebrane są w wiechy, kwiat męski ma u podstawy 2 pary listków, najniższa ma 2 wolne listki, są to podkwiatki, wyższe są duże zrośnięte brzegami, niczym okwiat, ostatnia para tworzy okółek osłaniający 6 pręcików, ich główki maja po 3 woreczki pylkowe, synangium ma 3 mikrosporangia, w środku jest płonny zalążek, którego oslonka rozrasta sie w kierunku okienka w rurkę zakończoną talerzykowatym tworem, wydziela ona słodki sok dla owadów. Kwiat żeński ma oslonkę rozrosniętą w rurkę i płaską, szeroka okrywę zbudowaną z 2 zrośniętych listków, otacza ona cały zalążek, w dojrzałych nasionach zmienia się w aparat lotny. W czasie rozwoju woreczka zalążkowego, w jego górnej częsci powstają wolne jądra,oddzielające sie blonami, ale nie tworzące rodni, są tylko dwujądrowe komórki płodne, będące żeńskimi gametami, niżej są komórki płonne i wielojądrowe, płodne komórki tworzą wyrostki rosnące ku łagiewkom pyłkowym, zapładnia tylko jendo jądro, takie wzrastanie ku sobie gamet jest u niektórych okrytonasiennych. Roslina dwupienna
Gniot Gnetum sp. ma 40 gatunków, pnączy, drzew i krzewów, ma duże, płaskie, pierzasto unerwione liście podobne do liści okrytonasiennych, złozone kwiatostany wyrastają szczytowo lub z kątów liści, pojedynczy kwiatostan to klos z okółkowo ułozonymi kwiatami, każdy okółek wyrasta w pachwinie pierścieniowatego kołnierzyka powstałego z 2 zrosniętych listków,kwiaty sa jendopłciowe, dwupienne, męskie mają częśto żeńskie kwiaty wydzielająće z rurek mikropylarnych słodką ciecz, przyjmują rolę miodników, liczne kwiaty męskie tworząkilka skrętów spirali w okółku, żeńskie zajmują 1 skręt. Kwiat męski ma 1-2 zrośnięte ze sobą pręciki i okrywę z 2 zrosniętych ze sobą listków, prosty okwiat, u nasady otacza go wieniec wielokomórkowych włosków, żeński ma tylko jeden zalążek z osłonką wyciągniętą w miejscu okienka w długą rurkę, ma jeszcze dwie okrywy, w dojrzałych nasionach zewnętrzna czerwienieje i mięśnieje, u nasady kwiatu jest wieniec wielokomórkowych włosków, podczas rozwoju woreczka zalążkowego nie tworzy się tkanka przedrośla ani rodnie, tylko jest wiele komórek zatopionych w cytoplazmie, te w górnej części woreczka pełnia role jąder jajowych, w dolnej stanowią materiał zapasowy dla zarodka, jest to najwieksza redukcja gametofitu żeńskiego u nagonasiennych, w wyniku zapłodnienia powstaje wiele zarodków, a rozwija się tylko jeden.

Poziomka zwyczajna Fragaria vesca lodyga rozgaęłziona, rozłogi dlugie i cienkie, liście odziomkowe trójdzielne, piłkowane, środkowy listek ma krótki ogonek, boczne są bezogonkowe, owłosione, białe, pięciokrotne, promieniste kwiaty, owoce to orzeszki na wspólnym dnie kwaitowym są czerwone, roslina jadalna, owoce je się surowe i jako przetwory, roslina lecznicza, liście działają wzmacniająco, moczopędnie, ściągająco, leczą choroby układu moczowego, nerek i biegunki. 
Powój polny Convolvulus arvensis z korzenia głównego wyrasta wiele korzeni bocznych z pączkami przybyszowymi, nitkowaate, podziemne kłącze, łodyga zwija się w okół innych roslin, ulistnienie skrętoległe, lancetowate liście ze strzałkowatymi nasadami, kwiaty białe lub rózowe, lejkowate, mają małe podkwiatki, owoc to torebka z brunatnymi nasionami, roslina miododajna, zapylana przez motyle, rosnie w polach, na miedzach i przydrożach.
Pięciornik gęsi Potentilla anserina krótkie kłacze okryte resztkami przylistków, grube, wzrecionowate korzenie, pełzająca lodyga, długie, nieparzystopierzastodzielne, owłosione od spodu liście, lancetowate, piłkowane listki, kwiaty żółte, pięciopłatkowe, szypulkowe, działki powcinane, krótsze od płatków, pod kielichem jest kieliszek z 5 listków, wiele słupków i pręcików, owoc to orzeszek, roslina lecznicza, ziele rozkurcza mięśnie gładkie, działa przeciwzapalne i ściągająco, leczy choroby żoładka, dróg żółciowych i jelit, biegunki i zaburzenia miesiączki. Roslina jadalna, mlode liście je sie na surowo i po ugotowaniu. Ma dużo garbników, rośnie na podwókach, polach, miedzach, przydrożach, w ogrodach.
I wiele innych.

Rośnie na polach, miedzach, podwózach, przydrożach.
Rdest gruczołowaty Polygonum tomentosum łodyga prosta, zgrubiała w węzłach, liścielancetowate, szerokie, błyszczące, ogonkowe, całobrzegie, widoczny nerw środkowy, wyrastają z podstaw ożęsionych gatek. Ulistnienie skrętoległe, zielony okwiat, białe, kilkukwiatowe kwiaty zebrane w kłosy. Owoc to okrągły orzeszek. Rośnie na polach, miedzach, ugorach, podwókach.
Rdest kolankowy Polygonum nodosum łodyga naga, zgrubiała w węzłach, wzniesiona, korzeń wrzecionowaty, rozgałęziony, liście lancetowate, na końcu zaostrzone, owłosione, ogonkowe, całobrzegie, u nasady mają małe gatki, ulistnienie skrętoległe, różowe, okrągłe, rurkowate kwiaty zebrane są w kłosy na końcach łodyg, owoc to drobny, kulisty, spłaszczony orzeszek. Rośnie na polach, przyrożach, w rowach,przy rzekach i zbiornikach wodnych.
Rdest mniejszy Polygonum minus łodyga rozgałeziona, wzniesiona, brunatna, liście lancetowate, zaostrzone, całobrzegie, szersze przy nasadzie, krótkoogonkowe. Kwiaty małe, różowe, czteropłatkowe, zebrane w kłosy na szczytach łodyg. Owoc to orzeszek. Rośnie na polach, miedzach, podwókach, przydrożach, w ogrodach.
Rdest ostrogorzki Polygonum hydropiper łodyga słabo rozgałęziona, wzniesiona, ukorzenia się w węzłach, liście lancetowate, nagie, faliste, krótkoogonkowe, mają orzęsione na brzegach pochwy, białe okrągłe kwiaty zebrane są w kłosy na szczytach łodyg, 6 pręcików, 5 listków okwiatu. Roślina lecznicza, ziele działa przeciwkrwotocznie, moczopędnie, przeciwzapalnie, łagodzi wewnętrzne krwawienia, leczy żylaki nóg i skazę krwotoczną. Przyprawa, roślina barwierska. Rośnie na polach, łakach, miedzach, podwórkach. 
Rdest plamisty Polygonum persicaria podnosząca się łodyga, lancetowate, zaostrone, krótkoogonkowe, całobrzegie liście, na brzegach liści są szczecinki, całe gatki owłosione. Różwy, nagi okwiat, kwiaty na szypułkach, zebrane są w kłosy. Drobny soczewkowaty orzeszek to owoc. Roślina barwierska, barwi na żółto i lecznicza, ziele działa moczopędnie, przeciwzapalnie, przeciwkrwotocznie, leczy hemoroidy, roslina miododajna. Rośnie na polach, łakach, miedzach, podwórkach.
Rdest powojowaty Fallopia convolvulus szorstka, kanciasto żebrowana łodyga, płożąca, rozgałęziona, ulistnienie skrętoległe, liście całobrzegie, ogonkowe, trójkątne, sercowate, ostro zakończone, nasada strzałkowata i sercowata-zależy od liścia, w pachwinach liści wyrastają grona kwiatów, zielonkawy, ogruczolony okwiat, 8 pręcików, 1 słupek z 3 znamionami. Szypułki kwiatowe maja kolanko. Owoc to mały, matowy, trójkątny orzeszek. Palowy system korzeniowy, roslina barwierska. Rośnie na polach, miedzach, w ogrodach i zaroslach.
Rdest ptasi Polygonum aviculare rozgałęziona, sinozielona, pełzająca łodyga, drobne, krótkoogonkokwe, sinozieloneliście, pochwa obejmuje łodyge, małe czerwonawe lub białawe kwiaty wyrastaja w kątach liści, pięciokrotny okwiat, działki są zrośnięte do połowy, owoce to kanciaste orzeszki, zoochoria, rozgałeziony, wrzecionowaty korzeń. Roślina lecznicza, ziele działa moczopędnie, leczy kamicę nerkową, zewnętrznie leczy rany i stany zapalne skóry, pokarm ptaków, roslina barwierska. Rosnie nad rzekami, na polach, przydrożach,miedzach, podwórkach, w ogrodach.
Szczaw kędzierzawy Rumex crispus naga, kanciasta łodyga, zdrewniałe kłącze, owalne, ostro zakończone, karbowane i pogięte liście z unerwieniem siateczkowatym w rozecie mają rynienkowaty ogonek, kwiaty w nibyokółkach, działki sercowate, listki okrywy całobrzegie, kwiaty tworzą rozgałezione grona na szczytach lodyg, owoc to trójgraniasty orzeszek, przedprątność, roslina lecznicza, leczy biegunki, roślina jadalna, liście są jadalne, rosnie na polach, miedzach, łakach, pastwiskach.
SZczaw lancetowaty Rumex hydrolapathum łodyga wzniesiona, rozgałęziona, liście lancetowate, całobrzegie, nasady klinowate, kwiaty zebrane w wzniesione wiechy, zewnętrzne listki owkiatu są przylegające, wewnętrzne ostro zakończone. Z korzenia pozyskuje się żółty barwnik, roślina ozdobna i lecznicza, korzeń działa przeciwbiegunkowo, bakteriostatycznie, ściągająco, leczy biegunki, czerwonkę, wrzody, rany. Rośnie na przydrożach, brzegach rzek i stawów.
Szczaw polny Rumex acetosella cienka, wzniesiona, rozgałęziona łodyga, liścielancetowate, zaostrzone, ogionkowe, z dwoma odstającymi, ostro zakończonymi łatkami, przylistki zwinięte pochwą, podsadki bez łatek. Dolen liście wieksze, kwiaty zebrane w grona na szczycie łodygi, wiele gron na osobnych szypułkach, 6 listków okwiatu, palowy system korzeniowy, owoc to trójgraniasty orzeszek. Roślina jadalna, je się liście. Rosnie na polach, przydrożach, podwórkach.
Szczaw tępolistny Rumex obtusifolius prosta, wzniesiona, rozgałęziona, naga łodyga, liście rozety sercowate i ogonkowe, łodygowe siedzące i jajowate, wewnętrzne listki owkiatu maja luźne ząbki, kwiaty zebrane są w grona na szczytach łodyg. Owoce to trójgraniaste orzeszki. Roslina jadalna, liście są jadalne. Rośnie na nieżytkach, łakach, w lasach.
Wiechlina łąkowa Poa pratensis z rozłogów wyrastaja łodygi z martwymi pochwami liściowymi, liście są lancetowate, wzdłóż nerwu środkowego maja rowki, u ich podstaw są krótkie języczki, każdy liść ma 1 języczek, żółte kwiaty z równymi plewamy zebrane są w rozesłane wiechy, maja piórkowate znamiona słupków i niebieskie pylniki. Owoc to szary ziarniak. Roślina pastewna, rośnie na polach, miedzach, łakch, podwórkach.
Wiechlina roczna Poa annua naga, gładka, podnosząca się łodyga, liście są żywo zielone, mają gładkie pochwy i szorstkie brzegi, języczki dolnych liści są tępe, górnych ostre. Jednostronna, trójkątna wiecha z jajowatych kłosków na bardzo krótkich szypułkach, dolna plewa jednonerwowa, górna trójnerwowa, plewka jest jajowata i pięcionerwowa. Kłośki są różnej wielkości, najwyższy jest dłuższy od osi kłoska. 3 pręciki, 1 górny słupek. Owoc to ziarniak z bruzdą. Roślina pastewna, ndaje się na trawniki, rośnie na podwórkach, polach, miedzach, ugorach, przydrożach.
Wiechlina spłaszczona Poa compressa owalna, szarozielona łodyga, zgina się w kolankach, liście lancetowate, pochwy spłaszczone, gałązki wiechy są sztywne, kłoski owalne, plewy zaostrzone, dolne plewki nagie. Rośnie na murach, torach kolejowych, droagch.
Wiechlina zwyczajna Poa trivialis luźne łodygi, rozłogi, lancetowate liście z dzióbkowatym języczkiem i dwoma rowkami wzdłuż nerwu środkowego. Wiechy rozpierzchłe, jajowate kłoski. Kwiatki fioletowe, rosnie na polach, miedzach, przydrożach.
Poziomka twardawa Fragaria viridis krótkie rozłogi, łodyga rozgaęłzia sie, liście trójdzielne, piłkowane, owłosione, kwiaty pięciokrotne, białe, promieniste, owoce to orzeszki na wspólnym dnie kwiatowym, owoce czerwone, kwiaty na końcahc rozgaęłzień łodygi, roslina jadalna, owoce je się surowe i jako przetwory, roslina lecznicza, liście działają moczopędnie, ściągająco, leczą choroby układu moczowego i żołądka.
Poziomka wysoka Fragaria moschata cienka, obła, rozgałęziona, owłosiona łodyga, krókei rozlogi, liście mają długie ogonki, są trójdzielne, piłkowane, kwiaty białe, pięciokrotne, promieniste, kielich odgięty w dół, szypułki mają prostopadłe wloski, płatki dłuższe od działek, owoce to orzeszki na wspólnym dnie kwiatowym, są czerwone, kwiaty na końcach rozgałęzień lodygi, roslina jadalna, owoce je się surowe i w postaci przetworów, roslina lecznicza, liście działają ściągająco, przeciwbiegunkowo, bakteriostatycznie, leczą choroby żoładka, kamicę nerkową, chronia naczynia wieńcowe, pomagają przy hemoroidach.

Oset kędzierzawy Carduus crispus łodyga prosta, wzniesiona, rozgałęziona, kolczasto oskrzydlona i kutnerowata, liście pierzastodzielne, podługowate, owłosione, brzegi kolczaste, kwiaty zebrane we fioletowe koszyczki, grube okrywy kwiatowe, siedzące koszyczki wyrastaja po 3 na szczytach pędów, pappus ma pojedyncze włoski, owoc to niełupka. Rośnie na miedzach, przydrożach, zboczach, w zaroślach.
Oset zwisły Carduus nutans wzniesiona, kutnerowata łodyga, liście pierzastosieczne, odcinki kolczaste, trójkątne, liście siedzące i oskrzydlone, fioletowe kwiaty na długich szypułkach, łuski okrywy mają kolce. Owoc to niełupka z puchem kielichowym, rosnie na nieużytkach, przydrożach, pastwiskach, wysypiskach, w zaroślach.
Oset nastroszony Carduus acanthoides łodyga prosta, wzniesiona, kolczasto oskrzydlona, liście pierzastodzielne, brzegi blaszki liściowej kolczyste, jajowate koszyczki rosną na oskrzydlonych szypułkach, listki okrywy odstające, dno kwiatowe ma plewinki, rurkowate, purpurowe, przedprątne, dwuwargowe, owadopylne kwiaty, niełupka z pierścieniem puchu kielichowego. Rosnie na ugorach, przydrożach, przy lasach.
Ostrożeń krótkołodygowy / bezłodygowy Cirsium acaule bardzo krótka łodyga, liście pierzastosieczno-lancetowate o jajowatych odcinkach, kolczaste, ogonkowe, na spodzie mają szczeciniasto owłosione nerwy, fioletowe, rurkowate kwiaty zebrane są w jajowaty koszyczek, listki okrywy są kolczasto zakończone, górna część korony dzieli się na 5 łatek, owoc to niełupka z puchem kielichowym, rośnie na łąkach, murawach, obrzeżach lasów.
Ostrożeń błotny Cirsium palustre łodyga jest prosta, kolczasta, nierozgałeziona, liście rozety są pierzastosieczne, mają dwudzielne odcinki, na wierzchu nagie, od spodu kutnerowate, brzegi blaszek liściowych sa kolczaste, jajowate koszyczki z pajęczynowato osnuta okrywą, listki okrywy mają kolce, rurkowe, obupłciowe, fioletowe kwiaty, owoc niełupka z puchem kielichowym, rośnie na polach, łakach, miedzach, przydrożach, podwórkach, w ogrodach.
Ostrożeń lancetowaty Cirsium vulgare łodyga wzniesiona, rozgałeziona, kolczysta, liście pierzastodzielne, jajowate odcinki dzielą się na kilka łatek, od spodu owłosione, brzegi kolczaste, kwiaty rurkowe, fioletowe z kolczastymi listkami okrywy, zebrane sa w koszyczki, które zebrane są w grona. Rośnie na polach, miedzach, przydrożach, podwórkach, w ogródkach.
Ostrożeń łąkowy Cirsium rivulare łodyga wzniesiona, nierozgałęziona, pajenczynowato owłosiona, kolczasta, pod koszyczkiem naga, liście pierastosieczne, dolne jajowato-pierzastosieczne, ogonkowe, ogonek oskrzydlony, śrdkowe siedzące o sercowatej nasadzie, górne lancetowato-pierzstosieczne, liście rozety zatokowo-klapowate, rurkowe, obupłciowe kwiaty zebrane są w jajowate koszyczki z kolczastymi listkami okrywy, okrywa pajenczynowato osnuta, owoc to niełupka z puchem kielichowym, pod ziemią ma szerokie kłącze, pączki zimujące na powierzchni ziemi. Roślina lecznicza, można leczyć nią żylaki, rośnie na polach, łakach, miedzach, nieużytkach, ugorach, w ogródkach.
Ostrożeń polny Cirsium arvense obła, kanciasta, kolczasta, rozgałęziona, pajenczynowato owłosiona łodyga, liście wydłużone, pierzastowrębne lub pierzastosieczne, kolczaste, z wierzchu nagei, z dołu kutnerowate, dolne ogonkowe, górne siedzące, liścienie odwrotnie jajowate, długie, na krótkich ogonkach, siewka ma ulistnienie skrętoległe, fioletowe, rurkowate kwiaty w koszyczkach, korona pięciopłatkowa, krósza od puchu kielichowego, roslina dwupienna, pręciki mają długie nitki, owoc to niełupka z puchem kielichowym, silnie rozgałęziony korzeń, roslina pastewna. Roślina barwierska, barwi jedwab na fioletowo. Rosnie na polach, miedzach, łakach, ugorach, przydrożach.
Ostrożeń warzywny Cirsium oleraceum gruba, pusta, prosta, rozgałęziona łodyga, ulistnienie skrętoległe, liście owłosione, dolne nieparzystopierzastodzielne o lirowatym lub eliptycznym kształcie, odcinki są ząbkowane, górne obejmują nasadą łodygę, jajowate koszyczki wyrastają na szczycie łodygi na krótkich szypułkach, otaczają je zielone podsadki, okrywa-skupienie podsadek, jest pajenczynowato zasnuta, ma łuski z krótkimi kolcami, rurkowate, żółte kwiaty maja owłosione nitki pręcików. Owoc to niełupka z puchem kielichowym, walcowate poziome kłącze, z którego wyrastają nitkowate korzenie. Przedprątnośc, roślina miododajna, lecznicza, ziele działa przeciwzapalnie, moczopędnie, leczy gościec. Roślina jadalna, kłącza i całe młode rosliny to warzywo, rośnie w zaroślach, na łakach, polach, miedzach, nieużytkach, brzegach rowów, przydrożach.
Ostróżęczka polna Consolida regalis wzniesiona, rozgałęziona łodyga, nitkowate, potrójnie rozgałęzione liśćie, składające się z długich, nitkowatych łatek, niebieskie, grzbieciste, szypułkowe kwiaty zebrane są w grona, kielich ma 5 jajowatych działek, góna tworzy skierowaną do tyłu, zgiętą ostroge, korona ma 2 zrośnięte płatki zakończone ostrogą, przysadki krósze od szypułek. Owoc to spłaszczony mieszek z brunatnymi nasionami, roślina lecznicza, niszczy wszy, roslina barwierska, barwi na niebiesko. Rośnie na polach i miedzach.
Owies głuchy Avena fatua proste, okrągłe źdźbło, podługowate, brusdkowane liście, zwisające, szypułkowe kwiaty zebrane w wiechy na szczytach źdźbeł, ości mają trójkwiatowe kłoski, wiecha jest rozgałeziona. Owoc to ziarniak, rosnie na polach, na łakach, przydrożach, miedzach.
Owies szorstki Avena strigosa źdźbło długie, pogięte, podługowate, ostro zakończone liście, zwisające kłoski zebrane w wiechę na szczycie źdźbła, wiecha rozgałęzia się, dolne rozgałezienia rozgałęziają się na 3 gałązki, kłoski zielone, maja długie plewy. owoc to ziarniak, rośnie na polach, łakach, przydrożach, miedzach.
Perz właściwy Elymus repens nagie, gładkie źdźbła, ulistnienie skrętoległe, liście równowąskie, zielone, otwarte pochwy liściowe, młode owłosione, stare nagie, u nasady liści są ostrogi, którymi obejmują łodyge, języczek ząbkowany, kwiaty zebrane są w jajowate, spłaszczone kilkukwiatowe kłoski, które są zebrane w kłosy w dwóch szeregach. Dwie lancetowate plewy, dolna ma oś. Owoc to równowąski, żółty, oplewiony ziarniak. Jasne kłącze ma wiele rozłogów. Roslina jadalna, ziarniaki sa jadalne, paszowe, ziarniaki nadają się na paszę, rosliuna lecznicza, kłącze działa przecwibakteryjnie, moczopędnie, żółóciopędnie, przeczyszcza, czyści krew leczy reumatyzm, trądzik, dnę mloczanową, kamicę żółciową, zatrucia pokarmowe, hemoroidy, nieżyty gónych dróg oddechowych. Robiono z niego miotły i szczotki. Rosnie na polach, podwórkach, łakach, miedzach, przydrożach, podwórkach.
Przytulia czepna Galium aparine czteroknciasta, rozgałęziona, leżąca łodyga z haczykowatymi włoskami, którymi czepia się innych roslin. Ma owłosione węzły, liście są podługowate, całobrzegie, haczykowato owłosione, jednonerwowe. Kwiaty wyrastają na szypułkach w kątach liści, zebrane są w wiechotki, kielich jest zrosły, ma 2 części, korona ma 4 wolne, białe płatki, 4 pręciki z pylnikami, dwuczęściowy słupek. Owoc to z 2 owłosionych rozłupek, zoochoria, rośnie na polach, miedzach, przydrożach, w ogródkach.
Przytulia fałszywa Galium spurium czterokanciasta, powyginana łodyga, kilka odwrotnie jajowatych, całobrzegich, wąskich liści w okółkach, liście i łodyga są ciemnozielone, matowe, haczykowato owłosione. Czteropłatkowe, białe kwiaty zebrane są w wiechotki, kwiaty maja 4 wolne, białe płatki. Rosnie na polach, miedzach, podwórkach, przydrożach.
Przytulia pospolita Galium mollugo cienka, naga, dołem pokładająca się, górą wzniesiona, czterokanciasta, rozgałęziona łodyga, nagie, lancetowate, całobrzegie, okółkowe, lancetowate liście. Z kątów liści wyrastają po 2 duże wiechotki, małe, białe kwiaty są zrosłopłatkowe, korona ma rurkę i 4 ząbki. Słupek dolny, ma dwie szyjki z główkowatymi znamionami, 4 pręciki przyrośniete do korony. Rozłupnia rozpada się na 2 rozłupki. Pod ziemią jest kłącze znitkowatymi rozłogami, roslina miododajna, nektar robi dno kwiatowe, rosnie na łakach, w zaroślach, przy polnych drogach.
Przytulia trójdrożna Galium tricorne podziemne, rozgałęzione kłacze, rozgełęziona, czterokanciasta łodyga, na kątach ma haczykowate włoski, liście też mają włoski na brzegach, są okółkowe, całobrzegie, lancetowate, białe kwiaty wyrastają w kątach liści w okółkach, korona zrosła w rurkę, ma 4 ząbki. Rośnie na polach, miedzach, przydrożach.
Przytulia wielkoowocowa Galium verrucosum łodyga czterokanciasta, owłosiona, liście całobrzegie, odwrotnie jajowate, ostro zakończone, owłosione, w okółkach, drobne, białe, zrosłopłatkowe kwiaty, 4 płatki tworzą długą rurkę i długie ząbki