Przyroda, strona 34

Pojawił się artykuł o tym, że koty polują na chronione gatunki zwierząt i co roku zabijają kilka mln zwierząt. Wiadomo nie od dziś. Kot jako drapieżnik musi polować, żeby przeżyć, mięso z upolowanej zwierzyny to jego pożywienie, tak jak my potrzebujemy pokarmów roślinnych i mącznych, tak koty potrzebują mięsa. Każdy drapieżnik poluje i zabija i ryś i blisko spokrewniony z kotem domowym żbik, lis, wilk, ptaki drapieżne, one też zabijają mniejsze zwierzęta, drobne ssaki owadożerne, gryzonie, mniejsze ptaki, sowy dodatkowo ptakom odbierają gniazda, by złożyć tam jaja, dlatego ludzie budują dla nich domki lęgowe z drewna i wikliny, wymoszczone sianem. Taki domek wiesza się na drzewie i sowa tam zakłada gniazdo. Więc skąd ta nagonka na koty? Psy także polują, potrafią nawet okaleczyć człowieka, dlaczego ktoś uparł się na koty? Twórcy tejże opinii chcą kontrolować wychodzenie kotów wiejskich poza dom i ich karmienie. Kot wykarmiony też będzie polować, bo tak każe mu instynkt, taka jego natura. Twórcy teorii chcą by urzędnicy sprawdzali jakie karmicielki dają kotom racje żywnościowe, przecież kot to zwierzę, zje ile trzeba nie wszystko naraz,jeden lubi bardziej podjeść wyje innym, drugi zje mniej, tak jak dzieci, jeden zje więcej, drugi mniej, tak samo zależy to od dnia, koty nie zawsze stawiają się w porze karmienia. Przypominam, że gminy maja obowiązek finansować sterylizację, leczenie i szczepienia kotów bezdomnych. Trzeba też edukować ludzi. Wychodzenie kota ma zalety, jak dostęp do witaminy D i wady jak np. wypadki drogowe, kastraty i sterylizowane kotki nie walczą i siedzą blisko domu, są też bardziej leniwe. Niektórzy twierdzą, że koty nie polują już na szczury, a sama widziałam jak dokarmiana starsza kotka niosła szczura większego od siebie. Koty polują na szczury, które roznoszą choroby, polują też na inne gryzonie jak myszy, które mogą zniszczyć zapasy, przegryźć instalację i spowodować pożar. Już raz w Europie wybito koty i pojawiła się pandemia dżumy. Również w Nowym Yorku pozbyto się bezdomnych kotów, to rozpanoszyły się szczury, były wszędzie w restauracjach, szpitalach, ekipy deratyzacyjne nie nadążały z truciem ich szkodliwymi truciznami. Natura stworzyła świat takim, że obok roślinożerców, padlinożerców i wszystkożerców są drapieżniki, które muszą polować, żeby żyć, nie można winić zwierzęcia za jego naturę i trzeba pamiętać, że człowiek nie ma wpływu na kocie potrzeby. Po za tym drapieżniki eliminują osobniki słabsze, dzięki czemu w populacji zostają silniejsze i sama populacja jest silniejsza. Drapieżniki oczyszczają populację z osobników chorych i kalekich, które i tak by sobie nie poradziły. Obarczono winą koty za spadek populacji ptaków, wróble niszczą metalowe dachy, pod którymi w ciepłe dni jaja się gotują od upału, ptaki jedzące owoce i ziarna niszczy chemizacja rolnictwa (trują się środkami ochrony roślin), niszczenie placów zieleni pod supermarkety i inne bzdety, zabetonowywanie terenów zielonych, gdzie rosnące tam rośliny stanowiłyby pokarm dla ptaków, tępienie komarów przy pomocy środków chemicznych powoduje, że zanikają też inne owady, czyli pokarm dla ptaków owadożernych. W tym samym artykule pisze, że tereny rolnicze stanowią ostoję dla ptaków i drobnych ssaków, a ile ich ginie podczas pac rolniczych np. orki, wypalania łąk,oprysków, ile gniazd zostaje zniszczonych podczas pracy kombajnu czy traktora? Najprościej zrzucić winę na bezbronne zwierzę, które się nie obroni, że udział rolników w PKB jest znaczny, a każdy woli piękny, duży, dorodny owoc i warzywo od rachitycznego i robaczywego, więc nikt nie obciąży prac rolniczych a najbiedniejszych. Karmicielki, kobiety emerytki, rencistki albo młode kobiety, pracujące, mające własne rodziny, rzadziej mężczyźni, które co dzień, w każdą pogodę, upał czy mróz, deszcz czy grad karmią, leczą, szczepią, sterylizują, prowadzą ciąże za własne pieniądze, bohaterki, które poświęcają swój czas, a najlepsze jest to, że my nie zrezygnowałybyśmy z tego za nic, bo satysfakcji, wdzięczności miłości, którą otrzymujemy nie da się z niczym porównać. Nie można karać zwierzę za jego naturę, takie jej prawo, że jedne gatunki zanikają, powstają nowe i nic na to nie poradzimy. Nie można winić człowieka, że kocha istotę, która kocha jego, a jej mózg działa w określony sposób. Każdy ma obowiązek opiekować się zwierzęciem, które oswoił, ale nie możemy wymagać od kota określonych zachowań. Nie można wymagać od kota, żeby przestał polować, a skoro nie mamy na coś wpływu, to nie warto się tym przejmować, wpływ mamy na swoje zachowanie (stosowanie pestycydów, wykorzystywany sprzęt rolniczy, typ materiałów budowlanych, zajmowanie się zielenią wokół naszych domów). Nie każdy kot niewychodzący jest nieszczęśliwy, ale wielu brakuje świeżego powietrza, tak jak ludzie dzielą się na domatorów i ludzi lubiących być poza domem, tak samo koty. Nie ma sensu męczyć zwierzę z powodu jakichś ptaków, które i tak upoluje inny ptak albo lis. Karanie ludzi za to, że opiekując się kotem biorą pod uwagę jego upodobania,to jak karanie rodzica za to, że kupuje dziecku wymarzoną zabawkę. Karać można tylko za niedostateczną opiekę, wyrzucanie kotów na mróz, nie karmienie, ale nie ze względu na inne gatunki, ale samego kota, który też czuje głód. Każdy ma obowiązek dać kotu schronienie, pokarm, opiekę weterynaryjną, jak dziecku, to samo dotyczy każdego innego zwierzęcia, którym się opiekujemy. Zwierzę musi mieć dostęp do wody pitnej, jedzenia, posłania, potrzebnych leków, schronienia przed zimnem, deszczem, upałem, śniegiem, mrozem i innymi zwierzętami. Karać można za niedopełnienie tych obowiązków, ale nie za to, że kot poluje na ptaki czy ssaki, pies tarza się w nieczystościach, a chomik w nocy hałasuje.

Już od 10 lat w gminie Deszczno w woj. Lubuskiem żyje ok. 180 krów wolnożyjących. Krowy zostały wypuszczone na wolność i poradziły sobie przez 10 lat. Rozmnożyły się. Krowa domowa pochodzi od tura,czyli wolnożyjącego rodzimego przeżuwacza, obecnie żyją m.in. żubry i bizony jako wolnożyjący krewni krowy domowej. Tury odżywiały się głównie trawami. Chociaż obecnie zaleca się karmy dla bydła na zimę i lato, to dawniej na naszych wsiach latem krowy pasły się na łąkach a zimą jadły siano ze skoszonej trawy, do tej pory ludzie mający kilka krów na własny użytek zbiera siano na zimę. Podobnie żubry latem jedzą świeżą rośliność zielną, zimą suche badyle pozostałe po nadziemnych częściach roślin zielnych. Tak samo krowy z Deszczna jeśli miały dostęp do trawy latem i siana zimą mogły przeżyć. Dla niektórych problem stanowi brakbadań stada,ale to krowy wolnożyjące. Są wolne jak wiele gattunków ptaków, ssaków (saren, jeleni, zajęcy), których też nikt nie bada. Istnieje mało patogenów, które mogą przenosić się między gatunkami. Muszą byćone zbliżone jak ludzie i szympansy albo koty i żbiki. W Deszcznie nie ma na tyle podobnego gatunku do krowy by istniało ryzyko zarażenia krów. U krów zanikł instynkt samozachowawczy, więc samice nie zaatakują ludzi, byk może być agresywny dla ludzi i zwierząt, ale też trzeba naruszyć jego terytorium. Mówią, że krowa może wejść w kolizję z samochodem. Każde dzikie zwierzę może, jelenie i sarny też, trzeba uważać. Na Zachodzie tworzone są zielone mosty dla zwierząt. Jest to obsadzony zielenią most nad drogami, po którym przechodzą zwierzęta. One idątam,gdzie jest znany im teren, idą za roślinami, które jedzą,wychodzenie na drogę celem jedzenia to ostateczność, którą podejmują nie mając wyboru. Mając zielone mosty, w innych krajach UE są nawet nad autostradami, zwierzęta podążają nimi na drugą stronę. Problemem jest brak ziemi niczyich, dawniej były ziemie niczyje, gdzie dzikie zwierzęta i rosliny miały swoją ostoję, tam miały schronienie, pokarm, dziś wszystko się wycina, zabudowuje, zwierzęta,także dzikie nie mają,gdzie mieszkać,dlatego wkraczają na tereny ludzi jak pola uprawne. Zaletą obecności pól jest fakt, że rolnicy sprzedają najpiekniejsze okazu, brzydsze warzywa i owoce zostają na polu lub są wyrzucane, roślinożercy z nich korzystają. Wiele osób dziwi się, że krowy nie padły od chorób pasozytniczych, otóż pasożyty wewnętrzne oraz zewnętrzne przenoszone przez nie choroby zakaźne są elementem ekosystemu,występująw każdej populacji, u ludzi też i nigdy nie wybiją 100% populacji, druga sprawa to fakt, że nie ma w poblizu pokrewnego gatunku, który by te krowy zaraził. Między gatunkami choroby bakteryjne muszą przechodzić od organizmów żyjąych w podobnych warunkach jak ludzie i szczury, a krowy żyły w innych warunkach niż dzikie zwierzęta. Pomimo iż dzikie zwierzęta nie są badane, leczone weterynaryjnie to ich populacje funkcjonują, żyją krócej niż w niewoli, ale populacja trwa i się rozmnaża. Ktoś powie, że ktośupoluje taką krowę i zje. Każde upolowane mięso musi przebadać Sanepid, każda dziczyzna grozi zarażeniem pasożytami. Pytanie co z padłymi krowami, to samo co z sarnami i innymi zwierzętami, zmienią się w próchnicę, którą wykorzystają rosliny i wrócą do łańcucha pokarmowego. Dobre dla krów jest też to, że w okolicy nie ma zagrażających im drapieżników. Każdy gatunek i osobnik ma prawo do życia. Krowa robi co musi, by przetrwać, człowiek powinien kierować się sumieniem. Także krowy z Deszczna zasługują na życie, szczególnie, że obecnie chronimy tereny z duża bioróżnorodnością, jakimi są łąki i murawy, a one szybko zarastają,gdyż natura dąży do klimaksu, który u nas stanowia lasy, roślinożercy zjadają nadziemne części roślin zielnych,ale też siewki drzew i krzewów chroniąc łaki przed zarastaniem. Inaczej trzeba je 3 razy w roku wykaszać. Chore krowy nikomu nie zagrażają, nie mają kogo zarazić, gdyż nie ma pokrewnych gatunków w okolicy, a zakażenie pomiędzy różnymi gatunkami jest możliwe tylko w przypadku niektórych chorów,pies nie zarazi się HIV, a człowiek nosówką. Pamiętajmy, że w Indiach krowa ma status świętego zwierzęcia, chodzą po ulicach i podwórkach, ludzie je karmią, głaskają i jest dobrze. Pasterze w Alpach wiosną wyprowadzają swoje krowy na hale i spędzają do zagród na zimę kiedy hale przysypie śnieg.

Acharya Jagadish Chandra Bose, urodzony 30 listopada 1858 w Moimonszinho, na terenie dzisiejszego Bangladeszu, zmarł 23.11.1937. Ukończył Wydział Fizyki w Kalkucie, uczył się także w Cambridge, gdzie zdobył tytuł profesora. W 1884 r wrócił do Indii. Jest to hinduski biolog, fizjolog roślin, biofizyk, botanik, archeolog, pisarz i historyk, który udowodnił, że tkanki roslin reagują identycznie jak tkanki zwierząt na czynniki zewnętrzne, takie jak temperatura, ucisk, hałas, światło. Używał w tym celu kreskografu. To wymyslone przez niego urządzenie badająće reakcje roślin na czynniki zewnętrzne. Kreskograf nagrywa w powiekszeniu do 10000 razy reakcje roslin na działające bodźce. Dzięki temu urządzeniu Bose udowodnił, że rosliny reagują tak samo jak zwierzęta. 10 maja 1901 r w Royal Spciety w Londynie przedstawił eksperyment, w którym zanurzył łodygę rośliny w roztworze bromku, rejestrerował reakcje rośliny na kontakt z trucizną. Za pomocą kreskografu pokazał powiększenie ruchu komórek, które najpierw poruszały sie wahadłowo, potem zamarły. Bose porównał to do zatrutego szczura, który walczy ze śmiercią. W 37 r założył w Kalkucie Instytut Badań Bose. bose badań także załamanie pormieni świetlnych i fale radiowe przy pomocy koherera. W 1917 r otrzymał tytuł szlachecki. Na cześć Bose utworzono w Kalkucie jastarszy w Indiach ogród botaniczny Acharya Jagadish Chandra Bose Indian Botanic Garden, w którym badano aklimatyzacje roślin z innych stref klimatycznych. Bose wydał naukowe książki m. in. Response Living or Nonliving w 1902 i Układ Nerwowy Roślin w 1926 r. http://www.famousscientists.org/jagadish-chandra-bose/
Głównym jego odkryciem jest fakt, że rosliny również henerują impulsy elektryczne tak jak zwierzęta, jako pierwszy naukowiec zbadał wpływ mikrofal na potencjał błonowy komórek roslinnych i zmiany tego potencjału. W 1985 r w Kalkucie podczas pokazu w ratuszy wysłał falę EM na odległość 75 stóp, która uruchomiła dzwonek przez scianę. Wymyslił również koheher rtęci, czyli miernik fal radiowych. http://indiatoday.intoday.in/education/story/jagadish-chandra-bose-proved-plants-have-life/1/664259.html

Wierzba szara / łoza Salix cinerea okrągłe, owłosione pączki, kora brązowa, ma wklęsłości, listki są odwrotnie jajowate, piłkowane i zaostrzone, przylistki są nerkowate i całobrzegie, blaszka liściowa jest pomarszczona, młode listki są owłosione, przysadki wkiatowe od dołu są jasne, od góy ciemne, żeńskie maja u nasady kilka łusek, słupki nie mają szyjek, są owłosione, leżą na trzonkach. Męskie mają łopatkowate przysadki, zagięty miodnik, owłosione nasady pręcików, pylnik jest najpierw czerwony, potem żółty na końcu brunatny. Owoc to torebka o spiralnie odgiętych klapach. Roslina ozdobna i miododajna.
Wierzba śląska Salix silesiaca odstające gałezie, pedy grube, na początku owłosione, potem nagie, nagie tępe paki, listki są zaostrzone, jajowate, karbowane, na nerwach owlosione, ogonki sa krótkie, przylistki duże, młode listki są czerwone, kotki sa duże, długie, żeńskie mają przysadki od dołu brunatne, u góry czerwone, słupki są nagie, bez szyjek, męskie maja dwubarwne, owłosione przysadki, 1 miodnik, wolne nitki pręcików, żółte pylniki. owoce to niełupki z puchem kielichowym. roslina miododajna.
Wierzba śniada Salix starkeana młode pędy sa nagie, gałązki nagie i brunatne lub żółte. Listki są eliptyczne, ząbkowane, zaostrzone, ogonkowe, z wierzchu owłosione, z dołu nagie, ząbkowane przylistki, walcowate kotki są na końcach pędów, żenskie mają owłosioną zalążnie, krótkie szyjki, od dołu jasne, od góry ciemne przysadki, męskie mają z dołu jasne z tyłu ciemne przysadki, 1 miodnik, nagie nitki pręcików. Roslina miododajna.
Wierzba uszata Salix aurita młode gałązki są cienkie, czerwonawe, nagie, starsze pędy maja wklęsłości, paki czerwone lub żółte, listki są oswrotnie jajowate, zaostrzone, od spodu szare, od góy zielone, maja widoczną nerwację, przylistki są uszkowate, młode liście są owłosione, kotki mają przysadki od dołu jasne, od góry ciemne, żeńskie maja przysadki owłosione u dołu, słupki owłosione, trzonek jest długości zalążni, brak szyjki, znamię główkowate, męskie mają łopatkowaty kształt, owłosione są u góry, włoski są białe, nitki pręcików są wolne i owłosione u nasady, miodnik czworokatny, owoce to torebki o spiralnie odwiniętych klapach, roslina miododajna i ozdobna. Podgatunki to wierzba piaskowa i rokita.
Wierzba wawrzynkowa Salix daphnoides szara, popekana kora, gałązki są obłe, zielone, owłosione, starsze są pokryte niebieskim nalotem, paki są grube, czerwone, zaosrzone, listki są lancetowate, nagie, od spodu szare, z wierzchu zielone, przylistki są sercowate, kotki mają przysadki od dołu jasne, od góry ciemne, są bezszypukowe,żeńskie mają siedzące lub krótkotrzonkowe słupki, zaląznia ma przylegające owłosienie, znamię jest dwudzielne, rozchylone, męskie są siedzące, mają owłosione przysadki, 1 miodnik, różnej długości pręciki z zółtymi pylnikami, młode kotki otulają białe włosy. Owoce to torebki. Roslina miododajna i ozdobna.
Wierzba wiciowa Salix viminalis zaokrąglone, białe paki, cienkie, wiotkie gałazki, na początku owłosione, potem nagie, równowąskie, od spodu biało owłosione listki z żółtym nerwem w środku, żeńskie kotki są mniejsze, nagie słupki na trzoneczkach, dwudzielne, łukowato rozchylone znamiona, przysadki maja jasne lub purpurowe nasady, wierzchy rdzawe lub ciemne. Roślina kmiododajna, energetyczna, na biomasę, nasadza się ją do rekultywacji gleby z metali ciężkich i ścieków.
Wierzba czerniawa Salix myrsinifolia młode gałązki sa owłosione, starsze nagie, listki sa eliptyczne, zaostrzone, piłkowane, ogonek i spód listka są owłosione, kotki mają krótkie szypułki, męskie mają owłosione nitki pręcików, żeńskie mają nagą, jajowatą zalążnię z rozwidloną szyjką słupka i rozstawionym znamieniem. Króki gruczoł miodnikowy, przysadki sa od spodu jasne, od góry brunatne. Roslina miododajna.
Wierzba długokończysta Salix dasyclados pnie są proste, wzniesione, czerwono-brązowe, listki są długie, odwrotnie jajowate, całobrzegie, krótkoogonkowe, kotki męskie i zenskie długie, szare, owoce to torebki, roslina ozdobna i miododajna.
Wierzba gęstolistna Salix cordata ciemna kora, wzniesione pędy, liście owalne z kończykami, nasady strzałkowate, krótkie ogonki, uchate przylistki, stojące, zakrzywione, zielone kotki na szczytach gałłązek, owoce to torebki, roslina miododajna.
Wierzba sniada Salix starkeana cienkie, nagie, żółte gałęzie, eliptyczne, zaostrzone, ząbkowane liście zwężają się w ogonek, są przylistki, męskie kotki maja nagie nitki pręcików, żeńskie owłosione zalążnie na długich trzponeczkach, krótkie szyjki słupków i rozgałęzione nasiona, roslina miododajna.
Wierzba wykrojona Salix retusa krótkie, rozgałęzione pędy, krótkiem gałązki, pączki wypukłe, liście odwrotnie jajowate, tepe, brzegi orzęsione, kotki męskie mają 2 wolne preciki i miodnik. Żeńskie mają miodniki i nagi słupek z długą szyjką, roslina miododajna.
Wierzba wyniosła Salix rubens kora czerwono-brązowa, gładka, liście w okółkach, są lancetowate, ząbkowane, siedzące, w kątach wyrastają stojące, lancetowate, zielone kotki. Roslina miododajna.
Wierzba zielna Salix herbacea płożaca łodyga, gałązki krótkie, pęki nagie, liście okrągłe, karbowane, ogonki są krótkie, nerwy widoczne, kotki męskie i żeńskie, słupek ma krótką, rozdwojoną szyjkę i rozdwojone znamiona, w męskiej są 2 wolne pręciki, miodniki tworzą pierścień. Roslina miododajna.
Wierzba żyłkowana Salix reticulata płożace łodygi tworzą zwartą kepke, paki są duże, zwężają się ku nasadzie, eliptyczne liście z sercowatymi nasadami, liście pokryte są woskiem, od spodu są szaro-zielone, kotki męskie mają 2 wolne pręciki, żeńskie 1 wolny słupek z krótką szyjka i rozdwojonym znamieniem. Słupek i nitki pręcików są owłosione, miodniki tworzą pierścień, roslina miododajna.
Snieguliczka biała Symphoricarpos albus proste, cienkie, czworokanciaste gałezie,  liście są eliptyczne, całobrzegie, różowe, dzwonkowate, pięciodziałkowe i pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w nibykłosy, 1 słupek i 5 pręcików, owoce to białe, okrągłe jagody. Roślina miododajna i ozdobna.
Wiciokrzew pospolity Lonicera xylosteum puste w środku pędy młode są owłosione, stare nagie, ulistnienie nakrzyżległe, liście są krótkoogonkowe, owłosione, nasady są zaokrąglone,  pięciopłatkowe kwiaty-po 2 na szypułce mają zrośnięte płatki w rurkę, są dwuwargowe, korona jest żółta, górna warga wycięta, nasady pręcików owłosione, owoce to czerwone, zrosnięte jagody, roslina ozodbna.
Wiciokrzew czarny Lonicera nigra nagie, pełne, owłosione pędy z ciemnymi gruczołkami, kora łuszczy się na starszych okazach, paki są jajowate, czterokanciaste, maja nagie, brązowe, ostre łuski, liście są jajowate, karbowane, tępe lub zaostrzone, mają krótkie ogonki, na nerwach maja włoski, na spodzie ciemne gruczołki, różowe lub białe kwiaty wyrastają w kątach liści na długich szypułkach, korona dwuwargowa, dolna warga podzielona na 4 części, są 4 pręciki, owoce to czarne jagody z niebieskim nalotem. Roślina ozdobna.
Wiciokrzew przewiercień Lonicera caprifolium nagie, wijące pędy, ulistnienie naprzeciwległe, eliptyczne liście na krótkich ogonkach, najwyższe są zrosnięte nasadami i obejmują łodygę, po 2 kremowe kwiaty wyrastają na 1 szypułce, korona ma długą rurke, słupek pałeczkowate znamie, 5 wolnych pręcików, owoce to podłużne, pomarańczowe jagody. Roslina ozdobna.
Borówka bagienna Vaccinium uliginosum brązowe, obłe, owłosione gałazki, jajowate, tępe listki na bardzo krótkich ogonkach, białe, dzwonkowate kwiaty zebrane są w grona na końcach gałazek, oewoce to niebieskie, gruszkowate jagody pozorne, owoce to pokarm wielu zwierząt, mogą być jedzone przez ludzi-ze względu na rózne doniesienia co do ich toksyczności raczej w małych ilościach:)
Borówka brusznica Vaccinium vitis-idaea obłe, omszone gałązki, podziemne, rozgałęzione rozłogi, eliptyczne liście sa jaśniejsze od spodu, maja gruczołki i krótkie ogonki, czteropłatkowe, pięciodziałkowe, dzwonkowate kwiaty zebrane są w grona na krótkich szypułkach, znamiona wystają na zewnątrz, jest kilka pręcików, działki są trójkątne. Owoce to czerwone, okrągłe jagody. Roslina lecznicza, liście działaja moczopędnie, przeciwbiegunkowo, ściągająco, dezynfekująco, owoce regulują trawienie, roslina jadalna, owoce nadaja się na desery np. galaretki i do jedzenia na surowo.
Borówka czarna Vaccinium myrtillus gałązki sa nagie, kanciaste, gęsto rozgałezione, zielone, liście jajowate, pilkowane, zaostrzone, od spodu jaśniejsze, ulistnienie skrętoległe, ogonki sa krótkie, kwiaty wyrastają na długicvh szypułkach w kątach liści, korona biało-rózowa, beczułkowata, słupek z kilku owocolistków, 10 pręcików, owoce to czarne jagody, roslina lecznicza, suszone owoce działają przeciwzapalnie, przecwibiegunkowo i przeciwgorączkowo, surowe przeczyszczają, liście leczą choroby układu pokarmowego i moczowego, owoce i liście pomagaja przy cukrzy dzięki insulinopodobnym związkom chemicznym, owoce są jadalne na surowo, do makaranów, drzemów, komfitur, pierogów, gofrów, naleśników.
Borówka halna Vaccinium gaultherioides rozgałęzione gałązki, ulistnienie skrętoległe, liście grube, owalne, tępe, kutnerowate, kwiaty białe, dzwonkowate, owoce to niebieskie jagody, jadalne dla zwierząt i ludzi.
Żurawina błotna Oxycoccus palustris łodyga brunatna, delikatna, płożaca, liście drobne, jajowate, sine od spodu, tępe lub zaostrzone, brzegi liści są podwinięte, rózowe kwiaty wyrastaja po 3-4 na długich szypułkach maja podwinięte płatki i drobne podkwiatki, owoce to kuliste, czerwone jagody z drobnymi, zielonymi nasionami. Roslina jadlana owoce nadają sie na kisiele, galaretki, są dodatkiem do musli, roslina lecznicza, owoce działaja moczopędnie, pomagają w zapaleniu pęcherza.
żurawina wielkoowocowa Vaccinium macrocarpon brązowa, rozgałeziona łodyga, liście eliptyczne, od spodu szarozielone, o podwiniętych brzegach, kwiaty są na długich szypułkach, maja po 2 podkwiatki, działki sa niepozorne, płatki odgięte do tyłu, nitki pręcików owłosione, owoce to czerwone jagody, roslina jadalna, owoce są jadalne.
Jałowiec pospolity Juniperus communis prosty kolumnowy, pokrój, kora najpierw jest czerwonawa i gąłdka, potem szaraw i popekana i odpada, szpilki są w okółkach, leża daleko od siebie, prosto odstaja, są sztywne, twarde, zaostrzone, zielone, maja zielone smugi brzeżne, roslina dwupienna, szyszki pojawiaja się przy okółkach, męskie sa małe, żółte, długie, zwisają wdół, żeńskie wyrastaja w okólkach, sa małe, zielone, maja odstające łuski, owoce to szyszkojagody otaczające 3 nasiona, szyszkojagody-szyszki ze zmięśniałymi i zrośniętymi łuskami są niebieskie i okrągłe, roslina lecznicza, szyszkojagody, drewno i igły pomagaja na artretyzm, nadczynnośc tarczycyi przy cukrzycy. Roslina lecznicza.
Jałowiec sabiński Juniperus sabina łodyga płożąca, silnie rozgałęziona, pędy okrągłe, ulistnienie naprzeciwległe, szyszki sa trójdzielne, spłąszczone, przylegaja do łodygi jak łuski, dachówkowato zachodzą na siebie, szyszki wyrastają na zgiętych szypułkach, szyszkojagody są niebieskie i okrągłe, roslina ozdobna.
Żarnowiec miotlasty Cytisus scoparius kanciasta, zielona, rozgałęziona łodyga, liście trójlistkowe, listki odwrotnie jajowate, żółe, motylkowate kwiaty są w kątach liści, 1 słupek i 10 pręcikó zrośniętych w rurke. owoce to owłosione, brunatne, pękające strąki. Roslina włoknodajna, ozdobna, lecznicza, ziele zmniejsza częstośc skurczów serca, leczy migotanie przedsinkó, częstoskurcz, zaburzenia krążenia.
Wisnia karłowata Prunus fruticosa rozkrzewia się pędami odroslowymi, jajowate liście maja klinowate nasady, berzegi sa gruczołkowate i karbowane, liście wyrastają na krótkopedach, białe, długoszypułkowe kwiaty zebrane są w baldaszi, mają 5 płatków i działek, owoce to jajowate, czerwone pestkowce, owoce sa jadalne.
Krzewy mają właściwości lecznicze, owoce wielu z nich są jadalne dla ludzi, nawet jeśli wiele jest dla nas niejadalnych sa pokarmem dla wielu zwierzat, dlatego są bardzo cenne. Musimy zostawić zarośla w spokoju, one są też schroniieniem dla wielu zwierząt.
Bagno zwyczajne Ledum palustre gałęzie wyprostowane, rudo owłosione, ulistnienie skrętoległe, liście są eliptyczne, krótkoogonkowe, kutnerowate, brzegi są podwinięte, kwiaty białe, pięciokrotne, symetria promienista, 5 działek, 5 jajowatych płatków, kwiaty zebrane są w baldachy, owoce to pekające 5 klapami torebki ze spiralnie zwiniętymi nasionami. Roslina lecznicza, liście i młode pędy leczą gościec, reumatyzm, ból zębów, stawów, krzyża, odstrasza mole. 

W tym wpisie przedstawię nasze najważniejsze rosliny krzewiaste, które są często wycinane jako niepotrzebne zarosla, a w rzeczywistości stanowią ważne rolę dla przyrody i ludzi.
Berberys pospolity Berberis vulgaris ma kolce, liście są jajowate, ząbkowane, po 3 wyrastają z 1 miejsca, mają długie ogonki, kwiaty są małe, żółe, płatki i działki szerokie, 6 miodników, pręciki odginają się w strone owada pod wpływem dotyku, kwiaty zebrane są w grona, owoce to jajowate jagody, roslina ozdobna, jadalna, owoce nadają się na soki, dżemy, syropy, konfitury i marmolady, lecznicza, korzeń, liście, korę, owoce stosuje sie jako środki lecznicze, liście leczą choroby nerek, dró żółciowych, wątroby, pęcherzyka żółciowego, owoce leczą krwawienia z nosa, choroby bakteryjne i gorączke. 
Liguster pospolity Ligustrum vulgare liście podługowate, krótkoogokowe, całobrzegie, małe, białe, zrosłopłatkowe kwiaty zebrane w wiechy, rurka dluższa od kielicha, owoce to czarne pestkowce, roslina ozdobna.
Ligustr jajowatolistny Ligustrum ovalifolium liście jajowate, krótkoogonkowe, kwiaty białe, małe, zrosłopłatkowe zebrane w wiechy, owoce to pestkowce, roslina ozdobna. 
Ligustr tępolistny Ligustrum obtusifolium liście długie, jajowate, prawie siedzące, drobne, białe, zrosłopłatkowe kwiaty o długich rurkach zebrane są w wiechy, owoce to pestkowce, roslina ozdobna.
Bez czarny Sambucus nigra zielona kora z wiekiem szarzeje, widać na niej przetchlinki, czerwone pączki, nieparzystodzielne liście mają eliptyczne, zaostrzone odcinki, mogą mieć nitkowate przylistki, białe, pięciopłatkowe kwiaty z 1 słupkiem i 5 pręcikami zebrane są w płaskie baldachogrona, owoce to czarne pestkowce, są jajowate, rpslina lecznicza, kwiaty działaja przeciwzapalnie, przeciwgorączkowo, napotnie, wyksztusnie, moczopędnie, leczą gorączke i biegunki, zapalanie spojówek, owoce nadają się do spozycia po przetworzeniu np. jako herbatki, konfitury itd. Roslina ozdobna.
Bez koralkowy Sambucus racemosa brunatna kora, ulistnienie naprzeciwległe, piłkowane, eliptyczne liście na krótkich ogonkach rozwijają się razem z kwiatami, drobne, żółe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w wiechy, owoce to kuliste, czerwone pestkowce. Pokarm ptakó, roslina ozdobna.
Lilak zwyczajny Syringa vulgaris jajowate, zielone liście, kora brązowa, fioletowe, białe, rózowe, purpurowe kwiaty zwykle pięciopłatkowe zebrane w wiechy, owoce to kuliste i czarne pestkowce, roslina ozdobna, kwiaty są jadalne dla ludzi, owoce dla zwierząt.
Brzoza karłowata Betula nana ciemna kora, drobne, kuliste pączki. Okrągłe, pilkowane, ogonkowe liście z przylistkami, młode są owłosione, starsze nagie, żeńskie kotki wyrastają na bocznych krótkopędach, męskie, walcowate kotki na wierzchołkach lub po bokach pędów, owoce to oksrzydlone orzseszki-skrzydlaki. Roslina ozdobna.
Brzoza niska Betula humilis ciemnoszara kora, młode pędy maja białe brodawki, eliptyczne, ząbkowane, zaostrzone, krótkoogonkowe liście, pąki maja łuski, kwiaty to rozdzielnopłciowe, zwisające kotki, męskie, sterczące są jesienią, żeńskie są mniejsze. owoc to skrzydlak z orzeszkiem.
Czeremcha skalna Padus petraea jajowata korona, zwisające pędy, ciemna kora, ulistnienie skrętoległe, liście eliptyczne, piłkowane, zaostrzone z gruczołkami miodnikowymi, białe kwiaty o ząbkowych płatkasch zebranme są w grona, owoce to czarne, błyszczące pestkowce jadalne dla ludzi, rozległy system korzeniowy z odroślami. Nasiona są jajowate. 
Dzika róża Rosa canina Rosa canina gałżaki maja haczykowate kolce, liście złozone z zaostrzonych, jajowatych odcinków, rózowe, pieciopłatkowe kwiaty na szypułkach dłuższych od podsadek zebrane są w bakldachogrona, płatki są sercowate wcięte, owoce to czerwone szupinki, roslina jadalna, płatki i owoce nadają sie na przetwory, lecznicza, woce maja dużo witaminy C, działają przeciwzapalnie, moczopędnie, żółciopędnie, przeciwgorączkowo, konfitury pomagaja przy zapaleniu stawów. roslina ozdobna.
Głóg dwuszyjkowy Crataegus laevigata szara kora, gałezie splątane, pojedyncze, odwrotnie jajowate, karbowane, ogonkowe liście z duzymi przysadkami, białe, pięciodziałkowe i pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w baldachogrona, wiele pręcików i 1 dwuszyjkowy słupek, owoce to czewrwone szupinki. Roslina jadalna, owoce nadają się na wina, nalewki, przetwory, dżemy, herbatki itd, roslina ozdobna i lecznicza, rozkurcza naczynia wieńcowe, leczy nadciśnienie i uspakaja. owoce to pokarm dla ludzi i ptaków.
Głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna szara kora, gałęzie z kolcami, pierzastosieczne, całobrzegie liście, szczyty maja ząbkowane, głęboko wcięte przylistki, pięciopłatkowe, białer kwiaty o okrąglych płatkach, zrosniętych w rurkę działkach zebrane są w baldachogrona, owoce to kuliste, czerwone szupinki z jedną pestka, roslina jadalna, owoce je się na surowo, nadają się na przetwory, roslina ozdobna i lecznicza, rozkurcza naczynia krwionośne, leczy nadcisnienie i uspakaja. Owoce to pokarm dla ludzi i ptaków.
Głóg nierównoząbkowy Crataegus ×subsphaericea czerwonawa kora, liście pierzastodzielne, odcinki tępe, białe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane w baldachogrona, owoce to czerwone szupinki. Owoce to pokarm zwierząt.
Głóg odgiętodziałkowy Crataeguds rhipidophylla kora szara, liście piłkowane, zaostrzone, dłoniastosieczne, wydłużone, odcinki ostre, przylistki zabkowane, płaskie, białe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane w wiechy, owoce to czerwone szupinki. owoce to pokarm zwierzat.
Głóg wachlarzowaty Crataegus flabellata kora jasnobrązowa, liście ząbkowane, jajowate, zaostrzone, ogonkowe, kwiaty białę, pięciopłatkowe, zebrane w baldachogrona, owoce to czerwone szupinki. Owoce to pokarm dla zwierząt.
Głóg wielkoowocowy drzewo o jasnobrązowej korze, eliptycznych, trójdzielnych, ogonkowych, ząbkowanych liściach, pięciopłatkowych, białych kwiatach zebranych w bakldachogrona i czerwonych, owalnych szupinkach. roslina lecznicza, objiża ciśnienie krwi, działa przeciwmiażdżycowo, przecizakrzepowo, rozurcza naczynia wieńcowe.  
Kalina koralkowa Viburnum opulus asymetryczna korna, szara kora z szarymi przetchlinkami, krókoowłosione młode pędy, brunatne, nakrzyżległe paki są lepkie, palowy korzeń z wieloma odgałezieniami, ulistnienie naprzeciwległe, ogonkowe, dłoniastodzielne liście z nitkowatymi przylistkami, na ogonkach są miodniki, u nasady ogonka są na nitkowatych wyrostkach, dalej są miseczkowate i siedzące. Białe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane w baldachogrona, korona ma krótką rurkę, kielich krótkie ząbki, 5 pręcików zrośniętych z koroną, słupek ma krótką szyjkę i trójdzielne znamie. Owoc to czerwony, okrągły pestkowiec. Roslina ozdobna i lecznicza, leczy choroby układu oddechowego u zwierząt, u ludzi działa przeciwkrwotocznie, rozkurczowo, przeciwbólowo, uspakajająco, pomaga porzy menopauzie, bolesnych miesiączkach, krwawieniahc, z nosa, hemoroidach, ciążowych mdłościach. Pomaga przy bezsenności i astmie. roslina miododajna. Robi się z drewna tyki i pręty.
Jeżyna fałdowana Rubus plicatus brunatna kora, kanciaste pędy płonne z kolcami, nieparzysto pierzastozłożone liście, listki są piłkowane, od spodu owłosione, zaostrzone, jajowate, pięciopłatkowe, białe kwiaty zebrane są w grono. Czarne zrośnięte pestkowce to owoce, stanowią owoc zbiorowy. Roślina jadalna, owoce są jadalne dla ludzi, roslina lecznicza, napar z liści leczy przeziębienie, grypę, gorączkę.
Jeżyna popielica Rubus caesius proste, cienkie, okrągłe pędy z prostymi kolcami, liście trójdzielne, listki eliptyczne i piłkowane, są lancetowate przylistki. Białe, pięciopłatkowe kwiaty z kutnerowatym kielichem zebrane są w grona, działki są wygięte, płatki podługowate. Owoce to czarne, zrosnięte pestkowce, stanowią owoc zbiorowy. Roslina lecznicza, liście działaja przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie, napar leczy grypę i przeziębienie. owoce są jadalne.
Malina tekszla Rubus arcticus łodygi jasnozielone, rozgałęzione, liście trójdzielne, listki jajowate, ząbkowane, kwiaty różowe, sześciopłatkowe, owoce to czerwone pestkowce na wspólnym dnie kwiatowym. Roślina jadalna, owoce są jadalne.
Malina właściwa Rubus idaeus kora brązowa, kolce drobne, ma podziemne rozłogi, liście złozone z kilku listków, listki od spodu sa kutnerowate, szczytowy ogonkowy, boczne siedzące, brzeg blaszki liściowej piłkowany. białe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w grona lub wiechy, owoce to czerwone pestkowce na wspólnej osi, stanowią one owoc zbiorowy-malinę. Roslina uprawna i jadalna, owoce są jadalne. roslina lecznicza, owoce działają przeciwgorączkowo, napotnie, przeciwzapalnie, sok i herbatka leczą grype i przeziebienie. Roslina miododajna.
Malina kamionka Rubus saxatilis płożąca bylina, jej pędy ukorzeniają się, kolczaste lodygi w dole mają łuskowate listki, długoogonkowe, piłkowane, pierzastodzielne liście na owalne listki, przylistki jajowate, białe, pięciokrotne kwiaty zebrane są w baldachogrona, proste płatki krótsze od działek, owoce to czerwone pestkowce na wspólnym dnie kwiatowym, owoce są jadalne dla ludzi i smaczne.
Malina moroszka Rubus chamaemorus kłącza bez kolców, są brązowe, sercowate liście, piłkowane, dzielą się na kilka klapek, kwiaty żenskie są mniejsze, mają kilka szypułek i szczątkowe pręciki, męskie maja wiele pręckó i szczątkowy słupek, wszystkie kwiaty białe lub rózowe na prostych szypułkach, owoce to zerwone pestkowce na wspólnym dnie kwiatowym, roslina jadalna, owoce są jadalne i dobre, lecznicza, owoce i liście działają przeciwgorączkowo, przeciwbiegunkowo i pomagaja przy szkorbucie.
Kruszyna pospolita Frangula alnus szara, owłosiona kora z jasnymi przetchlinkami, cienkie gałązki, ulistnienie skrętoległe, całobrzegie, eliptyczne lub odwrotnie jajowate tępe lub zaostrzone, nagie liście. Kwiaty sapięciokrotne, białe, płatki krótsze od działek. Owoc to czerwony pestkowiec z 2-3 nasionami. Roslina ozdobna i lecznicza kora przeczyszcza, leczy zaparcia.
Szakłak pospolity Rhamnus cathartica gęste gałezie z kolcami w rozgałęzieniach. Jajowate, zaostrzone, piłkowane, krótko owłosione liście z okrągłą podstawą, ogonki są owłosione, pączki szpiczaste, czterokrotne, żółe przedpratne kwiaty zebrane wyrastają w pękach w kątach liści. Owoce to okrągłe, czarne pestkowce. Roslina lecznicza, owoce i kora przeczyszczaj, leczą zaparcia.
Leszczyna pospolita Corylus avellana wzniesione gałezie tworzą szeroka koronę, gładka, popielata kora ma poziome kreski z korka, ulistnienie skrętoległe, owalne, podwójnie pilkowane liście z kończykami, są owłosione, maj sercowate nasady i drobne łezkowate przylistki, roslina jednopienna, męskie kotki są długie, zółte, wyrastają po 2-4, żeńskie są na krótkopędach, widać tylko czerwone znamiona, pyłek jest żółty, owoce to bezbielmowe orzechy, owocnia jest zdrewniała, zrosnięta z okrywą nasienną, ma okrywę z 3 zrosniętych podkwiatków. Roslina uprawna i jadalna, orzechy są jadalne. roslina ozdobna, z drewna robi się węgiel rysunkowy.
Śliwa tarnina Prunus spinosa krzew lub drzewko z omszonymi młodymi pędami, starsze pędy sa gładkie, brązowe, maja jasne przetchlinki i kolce. płytkom położone korzenie z odrostami korzeniowymi, ulistnienie skrętoległe, przylistki owłosione, liście są odwrotnie jajowate, piłkowane, ogonkowe, od spodu omszone, białe, pięciopłatkowe kwiaty wyrastaja po 1-2 na końcach pędów, płatki sa jajowate, 5 działek jest nagich z orzęsionymi brzegami, dno kwiatowe wytwarza nektar. Owoce to okrągłe, czarne pestkowce z łezkowatymi pestkami, roslina miododajna, roslina lecznicza, kwiaty i owoce działają przeczyszczająco, wykrztusnie, moczopędnie, uszczelniaja naczynia krwionośne, leczą stany zapalne, poprawiają oddychanie i trawienie. Z drewna robi sie tężnie solankowe, korą okłada się sery, żeby się nie psuły, podkładka do szczepienia innych roslin. Po przemrożeniu owoce nadają się do spozycia.
Trzmielina brodawkowata Euonymus verrucosus zielone, obłe gałzki, pączki z zielonymi okrywami, rozgałęzienia pod kątem 90 st. Ulistnienie naprzeciwległe, liście obustronnie zaostrzone, eliptyczne, piłkowane, mają krótkie ogonki. Kwiatostany z 3 cztero lub pięciokrotnych, brązowych kwiatów, owoce to czterograniaste, czerwone torebki z czarnymi, kulistymi nasionami. owoce to pokarm dla zwierząt.
Trzmielina pospolita Euonymus europaeus oliwkowe, gładkie gałązki, starsze są czterokanciaste, pączki przylegaja do pędów, mają dwubarwne łuski. Liście są piłkowane, eliptyczne, zaostrzone, maja krótkie ogonki i klinowate nasady. Drobne, zielone kwiaty zebrane sąw baldaszki, mają 4 płątki, 4 działki, 4 pręciki i 1 słupek. Przedprątnośc, owoce to czterokanciaste, różowe torebki z 4 białymi nasionami w pomarańczowych osnówkach, roslina ozdobna.
Wierzba iwa Salix caprea krzew albo drzewo, młode pędy są oliwkowe i owlosione, potem nagie. Kora jest szara, szerokie, eliptyczne, zaostrzone, głównie całobrzegie liście, nerw główny i ogonek są owłosione, są nerkowate i ząbkowane przylistki. Kiotki maja białe futerko z włoskó chroniących je przed mrozem, męskie są jajowate, żeńskie długie, owłosiona zalążnia na długim trzonki, szyjka krótka, nasiona wyprostowane, u nasady wkaitu jest gruczoł miodnikowy. Roslina ozdobna, miododajna i lecznicza, kora działa przeciwgoraczkowo i przeciwzapalnie.
Wierzba lapońska Salix lapponum pędy są brązowe, ciemne, owłosione, liście są jajowate, kutnerowate i podwinięte, roslina dwupienna, kotki żeńskie maja dwupienne-od dołu purpurowe, od góy czarne przysadki, słupki siedzące, zalążnie owłosione, znamiona rozpostarte, męskie są siedzące, dwubarwne, owłosione na zielono, pyłek jest czerwony, miodnik spłaszczony. Owoc to owłosiona, pękająca klapami torebka.
Wierzba ostrolistna Salix acutifolia głęboki system korzeniowy, pędy są ciemnofioletowe, liście lancetowate, wąskie, kotki są jasnożółe, mają długie znamiona, roślina miododajna.
Wierzba pięciopręcikowa Salix pentandra szara kora, młode gałązki są brunatne, pączki odstające, liście są lancetowate, od spodu owlosione, połsykujące, ogonkowe, roslina dwupienna, kotki meskie są długie, maja dwubarwne przysadki i 2 gruczoły miodnikowe, żeńskie są długie, mjaą długie szypułki okryte ząbkowanymi listkami, słupki są trzonkach, nasady podsadek są owłosione, są 2 gruczoły miodnikowe, roslina lecznicza, kora działa przeciwbólowo, przecwgorączkowo i ściągająco, leczy przeziębienia, grype, bóle głowy, nerwobóle, reumatyzm, miażdżycę. Roslina ozdobna i miododajna.
Wierzba płożąca Salix repens cienkie, nagie zagięte gałęzie, brązowa kora, słabo owlosione, tępe pąki, liście złożone z lancetowatych, całobrzegich odcinków na krótkich ogonkach, nie ma przylistków, kotki sa na owłosionych, dwukolorowych przysadkach, żeńskie sa podługowate, siedząće, słupki mają krótkie trzonki, męskie sa jajowate, pylniki są brunatne, nasady pręcików są owłosione, jest 1 miodnik. Owoce to torebki otwierające sie spiralnie skręconymi klapami. Roslina ozdobna i miododajna.
Wierzba siwa Salix eleagnos paki łuskuwate, przylegające do gałązek, kora omszona, liśtki lancetowate, od spodu owłosione, piłkowane, żeńskie są długie, zagięte, szypułkowe, mają żółte przysadki, nagie słupki, podzielone znamiona, męskie sa krótsze, maja brązowe przysadki, óżłte pylniki, 1 miodnik, owłosione pręciki. Owoce to torebki, roslina ozdobna