Przyroda, strona 55

Przebiegunowanie jest cyklicznym procesem jaki ma miejsce na naszej planecie, wtedy bieguny zamieniają się miejscami, proces ten zachodzi co ponad 200 tys. lat. Jednak ostatnie odbyło się 780 tys.lat temu.
Ruch płynnego jądra Ziemi, konkretnie naładowanych elektrycznie cząsteczek w nim zawartych generuje ziemskie pole magnetyczne. Jest ono dipolowe, czyli dwubiegunowe. Bieguny magnetyczne znajduja się na biegunach Ziemi. Biegun magnetyczny to miejsce gdzie inklinacja (nachylenie) magnetyczna wynosi 90 st. Czyli na biegunach pole magnetyczne nachyla się względem horyzontu o 90 st. Tu swobodnie zwisające igła kompasu skierowałaby sie w dół. Pole magnetyczne określa wektor pola magnetycznego. Wektor ten określa się przez podanie współrzędnych w układzie współrzędnych Ziemi podając jego składową północną, wschodnią i pionową. W układzie współrzędnych cylindrycznych określa się deklinację, składową poziomą, oraz składową pionową, a w układzie sferycznym określa się inklinację, deklinację i moduł natężenia. Deklinacja to kąt między jego składową poziomą a południkiem geograficznym. Inklinacja to kąt jaki tworzy wektor natężenia pola z płaszczyzną poziomą. Na  Ziemi indukcja pola wynosi ok 30 mikrotesli, w pobliżu biegunów magnetycznych wynosi ok. 60. Anomalie magnetyczne czyli zwiekszenie indukcji występuje w poblizu rud żelaza.
w ciągu 150 lat pole osłabło o 15% czyli następuje kolejne przebiegunowanie, ale nie jest to gwałtowny proces tylko powolny, wieloletni. W czasie przebiegunowania bieguny zamieniaja sie miejscami. Przebiegunowanie spowoduje znaczne osłabienie pola, ale nie jego zanik, w czasie przebiegunowania bieguny pólnocny i południowy zsotaną zastąpione wieloma mniejszymi biegunami. Ziemia będzie wielobiegunowa. Słabsze pole będzie przepuszczać więcej promieniowania kosmicznego stąd wzrośnie liczba nowotworów. Naładowane cząstki mogą porazić pracę naturalnych rozruszników serca, a na pewno sztucznych  i innych urządzeń elektrycznych.
Ptaki straca orientacje, wiemy, że ptaki poruszaja się po liniach pola magnetycznego, znany układ linii zniknie, pojawią się inne układy prowadzące do wielu biegunów, te linie będą w ciągłym ruchu jak na Słońcu, przez co ptaki, ryby, owady będą wpadać na siebie, kręcić sie w kółko, wpadać na budynki. Ryby mogą nie trafić do tarlisk, ptaki do miejsc gniazdowania. Zwierzęta moga po prostu błądzic w nieznane. Także wielu ludzi zacznie częściej bładzić w nieznanych okolicach.
Proces przebiegunowania trwa powoli, życie jak przy każdym powolnym procesie znajdzie sposób by sie zaadoptować. byc może gdy pole bedzie słabnąć zwierzęta wykorzystujące magnetorecepcje wyostrzą ją i nauczą sie wykorzystywać wielobiegunowe pole magnetyczne. Dieta z duża ilościa przeciwutleniaczy: witaminy C, E, polifenoli i suplementacja może zniwelować bardzo niewielkie skutki promieniowania.

Przedstrunowce/półstrunowce Protochordata/Hemichordata jest 90 gat. wszystkie zyją w morzu zagrzebane w mule, mają ryjek, kołnierz i tułów, celoma ma 3 odcinki, wkażdej częsci ciała jest osobny odcinek celomy, układ pokarmowy to długa rura w kołnierzu i tułowiu, w jamie gębowej jest palczasty uchyłek notochorda (gębostruna), jej sciana jest silnie zwakuolizowana, dlatego gębostruna jest sztywna, przypomina strune grzbietową, dawniej była uważana za homolog struny grzbietowej komórki gębostruny są orzęsione, jama gębowa przechodzi w gardziel poprzebijana szparami skrzelowymi, wymiana gazowa jest w gardzieli, w której jest tez przeżuwanie pokarmu, jelito ma boczne kieszonki wątrobowe z przodu, układ krążenia ma 2 naczynia brzuszne i grzbietowe przechodzą w zatoke sercową, układ otwarty, układ wydalniczy to orzęsione przewody między jamą ciała a powłoką z nabłonkiem migawkowym, sa jajorodne i rozdzielnopłciowe.
Typ: Strunowce Chordata
Podtyp: osłonice Tunicata
Gromada: łapce Sorberacea
Gromada: ogonice Appendicularia
Gromada: żachwy Ascidiacea
Gromada: sprzągle Thaliacea
Pdtyp iskrzyłudy Pyrosomida
Gromada: beczułkowce Doliolida
Gromada: salpy Salpida
Wspólne cechy strunowców to symetria dwuboczna, jest struna grzbietowa u zarodków, młodocianych lub dorosłych, w czasie rozwoju zarodkowego lub przez całe zycie gardziel przebijają szpary skrzelowe, zarodki po stronie grzbietowej powyżej układu pokarmowego mają mają cewke nerwową, zarodki lub przez całe życie mają ogon jako narząd lokomotoryczny, struna grzbietowa cchorda dorsalis to elastyczny, wydłuzony pręt znajdujący się w zarodkach wszystkich strunowców nad przewodem pokarmowym, a pod cewką nerwową. Strune tworzą komórki o mocnym turgorze, pokryte sa tkanka łączna i jednowarstwowym nabłonkiem.
Znamy ok. 2000 gat. osłonic, wszystkie żyją w morzach, są osiadłe lub wolnozyjące, kolonijne lub pojedyncze, jedzą drobne organizmy i martwą materie organiczna, są pokarmem dla wielu zwierząt, wielkość od form mikroskopijnych do kilku m, cechy wspóne osłonic: obecnośc tuniki, brak układu wydalniczego, układ pokarmowy w kształcie litery W, jest struna grzbietowa u ogonic przez całe życie, u reszty w stadiach larwalnych, większość to obojnaki, ogonice maja głowę i ogon. Jest tunika ma 2 otwory, jednym woda wpływa, drugim wypływa. Układ rążenia jest pod struna grzbietową, nerwowy jest nad po grzbietowej stronie ciała. Oddechowy jest po przedniej stronie układu pokarmowego, tworzy sie przez szczelinyskrzelowe w gardzieli, przez nie przepływa połykana woda i pobierany jest tlen. Osobniki w kolonii połączone sa stolonami, mogą byc bezpłciowe, kolonie to wynik ączkowania, ciało ma tułów i ogon u ogonic lub tylko tułów u reeszty, tułów ma tunicynowy (tunicyna to wielocukier) domek (tunikę), wnikaja do niej komórki ze zdolnościa do bioluminescencji, ogonice sa mikroskopijne pływają w morzu, mają tułów w tunice z otworami przez które przepływa woda, obmywa skrzela, ogon ma strune grzbietową, ogonice to larwy neoteniczne płciowo rozmnażające siężachwy sa osiadłe tworzą kolonie, może byc ich duzo w koloni, mają U-kształtny tułów, na szczycie jest otwór do przewodu pokarmowego, z boku jest otwór, ktory wyrzuca wodę z układu pokarmowego i kloaki-przestrzeni między tułowiem i tunika, w przewodzie pokarmowym jest kosz skrzelowy z gardzieli poprzebijanej otworami, przez które płynie woda z pokarmem i O2, tlen i pokarm sa pobierane, woda jest wyrzucana otworem kloacznym, na dnie kosza sa orzęsione komórki wydzielające śluz, to endostyl wychwytujący z wody cząsteczki pokarmowe, skleja je śluzem, ruch rzęsek przesuwa je do przewodu pokarmowego. Układ krwionosny otwarty z prymitywnym sercem i 2 naczynia brzuszne i grzbietowe, wydalaja cała pow. ciała. Jest zapłodnienie zewnętrzne. Kolonia powstaje gdy macierzysta żachwa tworzy wyrostek-stolon, z niego powstają młode żachwy. Salpa ma niewygięty tułów, na jednym końcu jest otwór gębowy, na 2 odbytowy, mogą tworzyc kolonie. Iskrzyłudy żyja w koloniach, wszystkie osobniki maja wspólna tunike, pojedyncze osobniki sa podobne, salpy maja wspólna kloake i otwór odpływowy, w tunice moga zyc świecące bakterie, pojedynczy osobnik iskrzyłuda to zooid, beczułkowce maja tylko tułów sa w nim mięśniemające 8 pasów jak obręcze na beczce, sa opasane mięśniami, maja wiele pączków, jest wiele pokoleń w kolonii, sąw ypustki, stolony brzuszne i grzbietowe pączki sa przenoszone przez komórki z 1 stolonu na 2, odrywaja się od niego i pływaja w wodzie, osiadaja na dnie i tworzą nową kolonię.

Gdy larwa m. in. gąsienica ma odpowiednie warunki, jest odżywiona, ma ciepło itd. hormon protolakotropowy PTTH stymuluje gruczoł protorakalny do wydzielania egdyzonu, ma on 2 postacie l egdyzon i l egdysteron, wywołuja ekspresje. Egdyzon który stymuluje komórki epidermy do produkcji kutikuli, po jej rozrosnięciu jest apoliza, czyli oddzielenie nowej kutikuli od epidermy, której komórki cały czas się dzielą. Typ kutikuli zalezy do poziomu hormonu juwenilnego JH robionego przez ciałka przyległe, jego wysokie stężenie w hemolimfie powoduje powstanie kutikuli larwalnej niskie imaginalnej. Hormon wycinkowy produkowany przez mózg, a gromadzony w ciałkach korialnych i przyległych odpowiada za zrzucenie opuszczenie poczwarki, produkowany w zwojach odwłokowych bursykon odpowiada za twardnienie i ciemnienie oskórka. U dorosłych osobników JH odpowiada za dojrzewanie jaj. PTTH kontroluje wydzielanie JH. Pierwszy pik egdyzonu powoduje, że larwa przestaje jeść i szuka miejsca do przepoczwarzenia, drugi odpowiada za powstanie poczwarki, czyli pogrubienie i stwardnienie kutikuli oraz rozpad, lizę komórek somatycznych. Po rozpadzie fragmenty komórek sa fagocytowane przez komórki macierzyste i nowo powstałe komórki somatyczne. Bursykon odpowiada też za twardnienie skrzydeł i kutikuli. Obecne w ciele larwy komórki macierzyste z płytek imaginalnych dziela się tworząc nowe narządy, jest histogeneza, komórki maja pochodzenie embrionalne. W czasie metamorfozy owad oddycha przetchlinkami. Po wykształceniu narządów imago przegryza poczwarkę i wydostaje się na zewnątrz. Do miekkich skrzydeł pompowana jest hemolimfa, która nadaje im kształt.
Są różne typy poczwarek i różna jest czas przeobrażenia, zależą od gatunku.
Metabolia to przeobrażenie. Ametabolia to rozwój prosty bez przeobrażenia, jest u przerzutek Archaeognatha i rybików Zygentoma. Hemimetabolia, przeobrażenie niezupełne, ma stadia jajo larwa pierwotna, nimfa, imago, jest m. in. prostoskrzydłych Orthoptera. Prometabolia, gdy jest jajo, larwa, uskrzydlone subimago, imago. Holometabolia, czykli przeobrażenie zupełne z poczwarką: jajo larwa, poczwarka imago, jest u większości owadów. Hipermetabolia z wieloma stadiami larwalnymi. Typy poczwarek, wolna pupa libera każdy segment ma osobną okrywę, nie jest jednolita, baryłkowata, bobówka pupa coarctata larwę okrywa kokon rzekomy, zamknięta pupa obtecta, zupełna hitynowa okrywa ciała owada.
Typy larw owadów to czerw-jest u błonkówek Hymenoptera i muchówek Diptera, przechodzi kilka przepoczwarzeń w kolejnych etapach zanim zostanie imago, larwa kompoidalna-ważki Odonata, jętki Ephemenoptera, widelnica Plecoptera, larwy podobne do imago, tylko nie potrafia latać, gąsienica-motyle Lepidoptera rosliniarki Synphyta, miekkie, dlugie ciało barwa podobne do imago i pędrak-chrząszcze Coleoptera długa larwa z przeobrażeniem zupełnym.

Psy potrafią wyczuć niebezpieczne choroby, nie ma znaczenia rasa psa, kundle radzą sobie równie dobrze jak psy rasowe. Każdy pies ma bardzo wrażliwy węch. Kufa, inaczej noc psa jest wyścielany nabłonkiem, zwanym polami węchowymi, są one pofałdowane, zajmują powierzchnię 132 cm2, pies ma ok. 200 mln komórek węchowych, im większy nos tym jest ich więcej, pies rozróżnia 600000 zapachów. Jest w stanie wykryć dany zapach w bukiecie otaczającego nas powietrza, w ten sposób pies odnajduje zaginione osoby i przestępców. Psi nos jest pokryty śluzem, w którym rozpuszczają się cząsteczki zapachowe. Od początku istnienia psy były wykorzystywane przez ludzi do tropienia zwierzyny łownej. Pies może wyczuwać cząsteczki zapachowe w powietrzu i na ziemi, kiedy tropi przy ziemi [https://www.psy.pl/psi-wech-potega-psiego-nosa/]. Dziś wiemy, że psy mogą wykrywać choroby w organizmie, często zanim zaczną reagować na nie testy. Każda choroba powoduje zmiany biochemiczne w organizmie związane nie tylko z reakcją układu odpornościowego, ale i aktywnością patogenów np. obecnością toksyn bakteryjnych, metabolizmu grzybów chorobotwórczych i wirusowego rozkładu tkanek. Nowotwory za to zmieniają metabolizm danej tkanki np. na nadnerczach zmieniają ich funkcjonowanie i wpływają na wydzielanie hormonów, te zmiany powodują zmiany zapachu człowieka. Pies uczy się rozróżniać zapach danej choroby i rozpoznawać go pośród bukietu zapachów, jak my rozpoznajemy twarze w tłumie. Również zmiany poziomu cukru we krwi zmieniają zapach człowieka i pies może wykryć zbliżającą się glikemię, zanim człowiek poczuje zmiany. W szpitalu w Castellanza na północy Włoch jest sucza Liu, która potrafi wyczuć raka prostaty, zanim ten da objawy. Liu wyczuwa cząsteczki będące skutkiem aktywności nowotworu. Liu wykrywa raka prostaty z dokładnością 98%, czyli na 100 pacjentów, myli się tylko 2 razy [http://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,pies-moze-wykryc-raka-na-dlugo-przed-pojawieniem-sie-pierwszych-objawow,artykul,1724272.html]. Każdy rak to zmiana genów kodujących dane białka, właśnie te zmiany wyczuwają psy, potrafią też wyczuć zmiany w przeciwciałach przeciwko konkretnym patogenom. Pies wyczuwa zmiany hormonalne zachodzące podczas glikemii oraz rozpoznaje zmienione zachowanie człowieka i trąca go nosem oraz podaje saszetkę z glukometrem, cukrem, insuliną, taki ośrodek treningowy jest w Gdańsku. Na Zachodzie takie ośrodki działają od lat [https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Te-psy-uratuja-chorego-na-cukrzyce-n54543.html]. W przypadku nowotwór piersi i płuc psy są skuteczniejsze od testów medycznych, potrafią wykryć raka zanim będzie w stanie wykryć go człowiek i jego technologia. Pis wyczuwa w wydychanym powietrzu zapach zmian zachodzących w organizmie pod wpływem raka, w przypadka raka płuc skuteczność psa wynosi 99%, w przypadku raka piersi 88%. Wystarczy próbka wydychanego powietrza, by pies,który wie czego szukać znalazł do. Do treningu psa potrzeba próbek wydychanego powietrza przez osoby z daną chorobą oraz zdrowych, żeby pies znał różnicę, próbki muszą pochodzić od ludzi w różnym wieku, z różnymi innymi schorzeniami lub zdrowi, by pies w bukiecie odnalazł wspólną cząsteczkę, próba kontrolna bez danej choroby np. cukrzycy jest po to, by pies wiedział, że u ludzi z cukrzycą jest inny zapach niż u ludzi bez niej [http://www.piesporadnik.pl/title,Psy_wykrywaja_nowotwory_,pid,1147.html]. Pies może pomóc rozpoznać rzuty innych przewlekłych chorób jak np. stwardnienie rozsiane. W Polsce potrzeba ośrodków treningowych dla psów, zamiast schronisk i usypiania współpraca z nimi przez lekarzy i chorych. Potrzeba ludzi, treserów, gdyż psów jest dostatek. Jest wiele bezdomnych psów w przepełnionych schroniskach, każdego psa można wyszkolić jako pomoc dla chorego. Dla nich węch jest jak dla nas wzrok, one rozróżniają świat po zapachach, a każdy z nas ma swój bukiet, na który składa się dieta, styl życia, czynniki genetyczne, środowiskowe i potencjalne choroby, które pies może wykryć.

Tutaj przedstawię najważniejsze ptaki z podziałem na te,które zostają w kraju cały rok, przylatują na zimę i gniazdują wiosną. Szczegółowy opis w dziale Ptaki Polski

Ptaki zostające u nas cały rok: łąbędź niemy, łabędź krzykliwy, gęgawa z wyjątkiem stycznia, kaczka krzyżówka, ohar z wyjątkie grudnia i stycznia, głowienka, czernica, gągoł, nurogęś, głuszec, cietrzew, jarząbek, kuropatwa, bażant, perkoz rdzawoszyi, perkoz rdzawoczuby, perkozek, kormoran, czapla siwa, czapla biała oprócz stycznia, orzeł bielik, orzeł przedni, jastrząb, krogulec, myszołów, pustułka, sokół wędrowny, żuraw oprócz grudnia i stycznia, łyska, kokoszka, mewa śmieszka, mewa srebrzysta, gołąb miejski, grzywacz, sierpówka, puchacz, puszczyk, płomykówka, zimorodek, dzięioł czarny, sóweczka, dzięcioł zielony, dzięcioł duży, dzięcioł zielonosiwy, dzięciołek, strzyżyk, pluszcz, kowalik, pełzacz leśny, kwiczoł, kos, mysikrólik, sikora bogatka, sikora modraszka, czubatka, sosnówka, sikora uboga, raniuszek, srokosz, kruk, gawron, worna siwa, kawka, sroka, orzechówka, sójka, szpak wróbel domowy, mazurek,zięba, dzwoniec, czyż, szczygieł, grubodziób, gil, trznadel, krzyżodziób.

Ptaki przylatujące na zimę: gęś zbożowa, nur czarnoszyi od października do maja, mewa siodłata jest od sierpnia do kwietnia, jemiołuszka październik-marzec

Ptaki przylatujące wiosną: cyranka od marca do października, zausznik od marca do października, bąk od marca do października, bocian czarny i biały są u nas od końca marca do początku września, orlik krzykliwy od kwietnia do października, kania ruda od marca do listopada, błotniak stawowy od marca do października, rybołów zwyczajny od kwietnia, sporadycznie marca, do października sporadycznie listopada, kobuz od mają, rzadziej kwietnia do sierpnia, rzadziej września, derkacz od kwietnia, częściej maja do października częściej września, czajka od marca do listopada czasem odlatuje tylko na styczeń, sieweczka rzeczna od marca-kwietnia do września-października, batalion od marca do listopada, częściej od kwietnia, biegus zmienny od kwietnia do listtopada, kszyk od marca do listopada, słonka od marca do listopada, częściej od kwietnia do października, rycyk od kwietnia do października, rzadziej od marca do listopada, rybitwa rzeczna od kwietnia do września, siniak od marca do października, kukułka od kwietnia do października, lelek od kwietnia-maja do września, jerzyk od maja do sierpnia, żołna od maja do sierpnia, kraska od kwietnia-maja do sierpnia-września, dudek od kwietnia do września, krętogłów od kwietnia do września, dymówka od kwietnia do października, oknówka od kwietnia-maja do października, skowronek polny od lutego do października, świergotek drzewny kwiecień-październik, pliszka siwa marzec-październik, pliszka żółta marzec-październik, kopciuszek marzec-listopad, pleszka kwiecień-październik, pokląskwa kwiecień-wrzesień, słowik szary kwiecień-maj do września, podróżniczek od marca do października, muchołówka szara od kwietnia do września, muchołówka żaołobna od kwietnia do października, rudzik od marca do listopada, drozd śpiewak od marca do października, trzcinniczek od maja do sierpnia, wodniczka kwiecień-lipiec, rokitniczka kwiecień-sierpień, kapturka kwiecień-październik, piegża kwiecień-październik, świstunka leśna, kwiecień-wszesień, częściej maj-sierpień, pierwiosnek marzec-październik, remiz od marca, częściej kwietnia do października, wilga od maja-czerwca do sierpnia, gąsiorek maj-wrzesień, dziwonia maj-czerwiec do sierpnia