Kategoria

Przyroda, strona 59


sie 31 2021 Rośliny z owocami przez zimę
Komentarze (0)

Jest kilka roślin, które obficie owocują i na których owoce utrzymuja się przez całą zimę. W naszej florze jest rokitnik zwyczajny, berberys zwyczajny, jarzębina i inne.
Rokitnik zwyczajny Hippophae rhamnoides rozgaęłziony krzew lub drzewo z młodymi pędami zakończonymi kolcami, mają jajowate miedziane pączki, młode gałązki sa miedziane, starsze szarawe, pędy z cierniami tworzą rozgaęłzienia 2 rzędu, liście sa lancetowate, krótkoogonkowe, srebrzysto omszone, wierzch szarozielony, spód srebrzysty, podwinięte brzegi, roslina dwupienna, kwiaty męskie są zółozielone rosną w pęczkach, żeńskie pojedynczo, owoce to pomarańczowe pestkowce, roslina ozdobna, jadalna, owoce nadaja się na soki, dżemy i przetwory, lecznicza, wzmacnia odpornośc, działa przeciwbólowo, leczy reumatyzm, choroby żoładka, skóry, przeziębienia, leczy konie z robaków, poprawia wygląd ludzkiej skóry, opóźnia starzenie.
Krzewy z rodzaju berberys, u nas występuje berberys pospolity 
Berberis vulgaris ma kolce, liście są jajowate, ząbkowane, po 3 wyrastają z 1 miejsca, mają długie ogonki, kwiaty są małe, żółe, płatki i działki szerokie, 6 miodników, pręciki odginają się w strone owada pod wpływem dotyku, kwiaty zebrane są w grona, owoce to jajowate jagody, roslina ozdobna, jadalna, owoce nadają się na soki, dżemy, syropy, konfitury i marmolady, lecznicza, korzeń, liście, korę, owoce stosuje sie jako środki lecznicze, liście leczą choroby nerek, dró żółciowych, wątroby, pęcherzyka żółciowego, owoce leczą krwawienia z nosa, choroby bakteryjne i gorączkę.
Jarząb brekinia 
Sorbus torminalis gęsta, szeroka korona, oliwkowy pień, najpierw omszony, potem nagi. Zielone, nagie paki, szczytowe są większe. Liście dłoniastodzielne, wydłuzone, piłkowane, jaśniejsze od spodu, ogonkowe, o sercowatych lub okrągłych nasadach. białe kwiaty zebrane są w podbaldachy. Palowy system korzeniowy, owoce to eliptyczne owoce pozorne z dwoma nasionami. pokarm ptaków.
Jarząb grecki 
Sorbus graeca szara kora, jajowate, ząbkowane, ogonkowe, z wierzchu błyszczące liście, pięciopłatkowe, białe kwiaty zebrane są w wiechy, owoce pozorne są czerwone i okrągłe.
Jarząb mączny 
Sorbus aria wiele pni, szara, bruzdkowana kora, gałazki owłosione, jajowate, kutnerowate od spodu liście, cała blaszka fofałdowana, białe kwiaty o 5 długich płatkach zebrane są w wiechy. Płatki sa od spodu owłoisone. czerwony owoc pozotny-powstaje z innych częsci kwiatu niż ze ścian zalążni. Pokarm ptaków.
Jarząb karpacki 
Sorbus carpatica brązowa, gładka kora, eliptyczne, błyszczące, zaostrzone liście, zabkowane liście, czerwone, owalne owoce pozorne, białe kwiaty zebrane w wiechy. Pokarm ptaków.
Jarząb nieszypułkowy 
Sorbus chamaemespilus młode pędy sa owłosione, liście jajowate, zaostrzone, piłkowane, pięcxiopłatkowe kwiaty zebrane są w baldachogrona, czerwony owoc pozorny, po przemrożeniu jadalny dla ludzi. Pokarm ptaków.
Jarząb pospolity 
Sorbus aucuparia młode pędy są owłosione, pączki stozkowate, ulistnienie skrętoległe, liścioe nieparzystopierzaste, listki jajowate, pięciopłatkowe, pięciodziałkowe, trzójsłupkowe, wielopręcikowe kwiaty zerbane sa w podbaldachy. Czerwone owoce pozorne. Roslina jadalna, owoce je się po, przemrożeniu, nadaja się na przetwory i nalewki, pokarm ptaków, roslina ozdobna, lecznicza, owoce pomagaja na biegunki, choropby wątroby i pęcherzyka żółciowego, dobrze działają na błony sluzowe i układ pokarmowy.
Jarząb sudecki 
Sorbus sudetica kora brązowa, pomarszczona, liście odwrotnie jajowate, drobne, białe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w podbaldachy, czerwone, kuliste owoce pozorne.
Jarząb szwecki 
Sorbus intermedia szeroka korona, młode pędy filcowato owłosione, zielone lub brązowe paki, liście odwrotnie jajowate, piłkowane, od spodu filcowato owłosione, owłosione wiechy z białych kwiatów, pomarańczowe, okrągłe owoce pozorne. Roslina ozdobna.
Irgi, u nas są:
Irga błyszcząca 
Cotoneaster lucidus krzew o gęstych gałęziach, zaostrzonych, jajowatych, wąskich liściach, latem są ciemnozielone, potem czerwone i żółte, drobne, rózowe, 5-krotne kwiaty, kielich zrosłodziałkowy, ząbki czerwonawe, owoce to czarne i błyszczące jagody, roslina miododajna.
Irga czarna 
Cotoneaster niger prosty krzew, pojedyncze, całobrzegie, jajowate liście, pod spodem biały kutnerek, drobne, rózowe kwiaty zebrane w grona, dno kwiatowe nagie, działki kielicha owłosione na szczycie, jasnorózowe platki z paznokciami, owoce to drobne, czarne szypinki.
Irga kutnerowata 
Cotoneaster tomentosus silnie rozgałęziony krzew, eliptyczne lub jajowate, obustronnie owłosione liście, spód omszony, ogonek krótki, promieniste, białe kwiaty, działki kutnerowate, owoce to hipancja, sa czerwone, mączyste, ze wnątrz mają włoski.
Irga pospolita 
Cotoneaster integerrimus silnie rozgałeziony krzew, luźne gałazki, pojedyncze, całobrzegie, okrągławe, od spodu kutnerowate liście, jesienią stają się żółte lub pomarańczowe, drobne, rózowe kwiaty w gornach,  owoce to drobne, kuliste, czerwone szupinki, w środku są mączyste.
Ognik szkarłatny 
Pyracantha coccinea roslina uprawiana, krzew o zwisających gałęziach, lancetowate, zimozielone, krótkoogonkowe, piłkowane na brzegach liście, białe, drobne kwiaty w podbaldachach, kuliste, czerwone owoce, roslina ozdobna.

sie 31 2021 Rośliny liściaste zimozielone rosnące...
Komentarze (0)

O ile większość roślin iglastych oprócz modrzewia ma zimozielone szpilki o tyle niewiele jest dzikich roślin liściastych zielonych przez cały rok. Są to m. in.
Bluszcz zwyczajny  Hedera helix giętka łodyga oplata drzewo, rozgałęzione, ukorzenione, liście jajowate, z wierzchu ciemnozielone, faliste, nasady sercowate, obupłciowe, drobne, 5-krotne kwiaty zebrane w kuliste wiechy, owoce to okrągłę, granatowe pestkowce. Roślina ozdobna i lecznicza, liście działaja wyksztusnie, przeciwzapalnie, żółciopędnie, przeciwgoścowo, leczą zapalenie oskrzeli, wzmagają krwawienie miesiączkowe, trądzik,. pokrzywke, odmrożenia, łagodzą ból przyreumatoidalnym zapaleniu stawów, wyicąg koi skórę, leczy celulitis, roślina miododajna.
Żurawina błotna Oxycoccus palustris łodyga brunatna, delikatna, płożaca, liście drobne, jajowate, sine od spodu, tępe lub zaostrzone, brzegi liści są podwinięte, rózowe kwiaty wyrastaja po 3-4 na długich szypułkach maja podwinięte płatki i drobne podkwiatki, owoce to kuliste, czerwone jagody z drobnymi, zielonymi nasionami. Roslina jadlana owoce nadają sie na kisiele, galaretki, są dodatkiem do musli, roslina lecznicza, owoce działaja moczopędnie, pomagają w zapaleniu pęcherza.
żurawina wielkoowocowa Vaccinium macrocarpon brązowa, rozgałeziona łodyga, liście eliptyczne, od spodu szarozielone, o podwiniętych brzegach, kwiaty są na długich szypułkach, maja po 2 podkwiatki, działki sa niepozorne, płatki odgięte do tyłu, nitki pręcików owłosione, owoce to czerwone jagody, roslina jadalna, owoce są jadalne.
Barwinek pospolity 
Vinca minor drobne krzewinka, łodygi pokładające się i ukorzeniające się, ulistnienie naprzemianległe, liście owalne, całobrzegie, krótkoogonkowe, niebieskie kwiaty rosną w pachwinach liści, sa niebieskie, pięciodziałkowy kielich krótszy od korony, lejkowata korona, 5 pręcików przyrasta do rurki, słupek gruby na szczucie, sa 2 miodniki, owoce to po 2 cylindryczne mieszki, roslina ozdobna i lecznicza, ziele obniża ciśnienie krwi.
Borówka brusznica 
Vaccinium vitis-idaea obłe, omszone gałązki, podziemne, rozgałęzione rozłogi, eliptyczne liście sa jaśniejsze od spodu, maja gruczołki i krótkie ogonki, czteropłatkowe, pięciodziałkowe, dzwonkowate kwiaty zebrane są w grona na krótkich szypułkach, znamiona wystają na zewnątrz, jest kilka pręcików, działki są trójkątne. Owoce to czerwone, okrągłe jagody. Roslina lecznicza, liście działaja moczopędnie, przeciwbiegunkowo, ściągająco, dezynfekująco, owoce regulują trawienie, roslina jadalna, owoce nadaja się na desery np. galaretki i do jedzenia na surowo.
Gwiazdnica pospolita 
Stellaria media wzniesione, rozgałęzione łodygi, liście jajowate, naprzeciwległe, dolne długoogonkowe, górne siedzące, rozwinięte korzenie boczne, główny słabo, kwiaty białe, talerzykowate, podługowate, rozdwojone płatki, owoce to podłużne torebki, młode ziele jadalne dla ludzi, nadaje się na pasze dla drobiu.
Jemioła pospolita  
Viscum album zielona, rozgałęziona łodyga, podłużne, zaokrąglone, odwrotnie jajowate liście, ulistnienie nakryzzległe, ma przyssawki, którymi podpina się do gospodarza, wytwarza haustoria, którymi podpina się do wiązek przewodzących gospodarza, żółte kwiaty z 4 zrośniętych języczków-okwiat niezróżnicowany, owoce to białe nibyjagody.
Wrzos pospolity 
Calluna vulgaris gałązki rozesłane, drobne, igiełkowate, naprzeciwległe liście, dzwonkowate, obupłciowe, 4-krotne, różowoliliowe kwiaty zebrane w grona szczytowe, zielony, 4-działkowy kielich, owoce to 4-komorowe torebki z wieloma drobnymi nasionkami, roslina ozdobna, lecznicza, ziele działa moczopędnie, przeciwzapalnie, przeciwreumatycznie, uspokajająco, leczy choroby nerek, dróg moczowych, układu pokarmowego, wątroby, bezsenność, reumatyzm, roślina miododajna.
Wrzosiec krwisty 
Erica carnea igiełkowate, zielone lub żółte, nagie lub owłosione liście, ulisteninie okółkowate, zwsiłe, dzwonkowate wkiaty o kształce wianuszków zebrane sa w grono szczytowe, kwiaty rózowe, białe lub czerwone, roslina ozdobna, może dziczeć. 
Wrzosiec bagienny 
Erica tetralix rozgaęłzione gałązki są gruczołkowato orzęsione, po 4 igiełkowate listki o podwiniętych brzegach w okółku, duże, różowe lub białe, zrołopłatkowe kwiaty zebrane w szczytowe baldachogrona, korona przypomina kubeczek, owoce to torebki, roślina ozdobna.
Ligustr pospolity 
Ligustrum vulgare dziczejący, krzew, cienkie pędy, krótkie międzywęźla, naga kora z przetchlinkami, od strony słonecznej brązowa, starsze pędy sa szarozielone, łatwo się ukorzeniają, liście nakrzyżległe lub okółkowe po 3 w okółku, podłużne, jajowate, zwężone ku nasadzie i koncowi, podwinięte brzegi wierzch ciemniejszy, spód jasniejszy, jajowate, przylegające do pędu, lekko spłaszczone pąki, białe kwiaty zebrane w stożkowate wiechy, kielich i szypułka sa omszone, kwiaty rurkowate, wolne, zaokrąglone końce płatków, pylniki wystają na zewnątrz, górny słupek, owoce to okrągłe, czarne, blyszczące pestkowce, liścienie sztywne, zaokraglone, roslina ozdobna, miododajna, barwierska, kora i liście barwia na zółto, owoce na niebiesko, roslina lecznicza, chroni serce, poprawia odporność, środek przeciwzapalny w leczeniu chorób jamy ustnej i gardła, zębów, paki leczą skóry, nerek, wątroby i układu pokarmowego.

sie 31 2021 rośliny zmieniające kolor kwiatów
Komentarze (0)

Tu przedstawię rosliny, których kwiaty zmieniaja kolory.
Hortensje mają płodne kwiaty bez słupków i pręcików i płonne bez okwiatu.
Hortensja krzewiasta Hydrangea arborescens krzew ma duże ząbkowane, jajowate liście, 4-płatkowe kwiaty zebrane w główki, sa białe potam zielenieja, płonne kwiaty sa powabnia dla płodnych, płatki owalne, zaostrzone, roslina ozdobna.
Hortensja bukietowa Hydrangea paniculata krzew, duże, jajowate, zaostrzone liście, 4-płatkowe, białe kwiaty zebrane są w wiechy, najpierw sa kremowe, potem purpurowe, płonne kwiaty są powabnią dla płodnych, płatki sa owalne, roslina ozdobna.
Hortensja ogrodowa Hydrangea macrophylla krzew, owalne, skrętoległe liście, płodne kiwaty w srodku, płonne na zewnątrz baldachogrona o kształcie kuli, kwiaty sa białe, na podłożu zasadowym rózowe, na kwaśnym niebieskie, 4 deltoidalne płatki, roslina ozdobna.
Hortensja dębolistna Hydrangea quercifolia nioki krzew, rozmnaża sie przez rozłogi, podłuzne, dłoniastodzielne liście z 5 klapami, białe kwiaty zebrane są w wiechy, początkowo sa białe, starsze rózowe, jesienią brązowe, 4 romboidalne płątki, roslina ozdobna.
Hortensja miekkowłosa Hydrangea heteromalla krzew, fdługie, języczkowate liście, kwiaty białe lub rózowe zebrane w wiechy, płone kwiaty maja 4 owalne płayki, płodne mają widoczne pręciki, roslina ozdobna.
Hortensja piłkowana Hydrangea serrata krzew z drobnymi wrzecionowatymi listkami podobnymi do liści brzozy, kwiaty 4 płatkowe, białe z rózowymi kropeczkami na dolnych płąteczkach, moga być rózowe, niebieskie, fioletowe, lila, kiwaty płodne w środku baldachu, nie mają okwiatu, roslina ozdobna.
Nie zmienia koloru kwiatów hortensja pnąca Hydrangea petiolaris pnącze z liścmi jajowatymi i ząbkowanymi, kwiaty zebrane w baldachy sabiałe, maja 4 owalne płątki, roslina ozodbna.
Lantana pospolita Lantana camara półkrzew, łodyga czterokanciasta z cierniami, liściejajowate, piłkowane, naprzeciwległe, owłosione, kwiaty zebrane w główki, zewnętrzne maja nierówne płątki, środkowe równe, najpierw są żółte, potem pomarąńczowe, starsze czerwone, pieknie wygląda kilka kolorów w 1 kwiatostanie, owoce to czarne pestkowce, roślina ozdobna.
Ciemiernik czerwonawy Helleborus purpurascens gruba, wzniesiona łodyga, masywne kłącze, liście rozety długoogonkowe, dłoniastozłozone z 5 karbowanych, na końcach odcinków, łodygowe mają coraz krótsze odcinki, górne są siedzące, trójklapowe, kształt niższych jest rózny, kwiaty z 5 z zewnątrz fioletowych, w środku liliowych działek, owoce to mieskzi, wyciąg z kłączy był stosowany jako lek nasercowy.
Ciemiernik zielony Helleborus viridis łodyga pojedyncza lub rozgałęziona, liscie z lancetowatych, ząbkownaych odcinków, kwiaty zielone, duże, 5-działkowe, owoce to mieszki.
Ciemiernik biały Helleborus niger dłoniastodzielne liście na lancetowate odcinki, prosta łodyga, kwiaty dzwonkowate, 5 białych podczas owocowania czerwieniejących płatków, owoce to mieszki.
Niezapominajka rózonobarwna Myosotis discolor cała roslina owłosiona, owalne, siedzące liście, kwiaty żółte, białe, niebieskie, rózowe na jednym sierpiku bez podsadek, trąbkowate kwiaty, owoce to rozłupnie.
Niezapominajka błotna Myosotis scorpioides cienkie, pełzające, podziemne kłącze, płożąca, owłosiona, kanciasta łodyga, liście lancetowate, owłosione, siedzące, kwiaty niebieskie, baiłe, 5-działkowe kwiaty, 5 szerokich płateczków, kwiaty białe lub niebieskie, owoc to rozłupnia.
Niezapominajka leśna Myosotis sylvatica rozgałęziona łodyga, długie, jezyczkowate, siedzące liście, kwiaty zebrane w sierpiki, są niebieskie, po przemrożeniu rózowe, 5 płatków, kielich zrośnięty w rurke, owoce to rozłupnie.
Tawuła japońska Spiraea japonica krzew z ajjowatymi, strymi, piłkowanymi liśćmi, kwiaty drobne, białę zebrane w baldachogrona, w wyniku mutacji mogą byc różowe, żółte, czerwone na jednym osobniku.
Wiciokrzew pomorski Lonicera periclymenum pnącze o gładkich, okrągłych pędach, liście naprzeciwległe, krótkoogonkowe, górne siedzące, eliptyczne lub odwrotnie jajowate, po 3 kwiaty w wierzxchotkach wsparte podkwiatkami, grzbiecista, pomarańczowa korona z czasem bieleje, owoce to ciemno czerwone, okrągłe nibyjagody, roslina pastewna, kozy jedza liście, jadalny dla ludzi nektar, lecznicza kwiaty leczą choroby skóry, śledziony, układu oddechowego i wrzody, roślina ozdobna.
Róża żółta Rosa foetida  krzew z szydlastymi kolcami, nieparzystopierzaste liscie, owalne, ząbkowane, głądkie listki, wąskie przylistki, żółte, 5-krotne kwiaty, czerwienieją na słońcu, czerwone owoce pozorne, roślina ozdobna.
Miodunka ćma Pulmonaria obscura kanciasta, gruczołowato owłosiona, lekko rozgałeziona lub nie łodyga, liście odziomkowe, jajowate, tępe, długoogonkowe, ogonki ze skrzydełkami, łodygowe siedzące, lancetowate, kwiaty na krótkich, gruczołkowato owłosionych szypułkach zebrane w dwustronny sierpik, 5 płatkow i działek, młode są czerwone, starsze fioletowawe, owoce to rozłupnia, kwiaty promieniste, mogą być niebieskie, roslina lecznicza, ziele regeneruje układ oddechowy i leczy go, leczy gruxlicę i zapalenie płuc.
Miodunka plamista Pulmonaria officinalis wzniesiona, gruczołowato owłosiona, kanciasta łodyga, liście plamiste, odziomkowe długoogonkowe, jajowate, ostre, łodygowe na dole mają krótkie, oskrzydlkowne ogonki górne sa siedzące, wszystkie jajowate, kwiaty zebrane w sierpiki, mają długie, ogruczolone szypułki, 5 działek i płatków, najpierw kwiaty sa czerwone, potem fioletowe, owoce to rozłupnie, roslina ozdobna i leczniza, ziele regeneruje układ oddechowy leczy zapalenie płuc i gruźlicę.
Wiele gatunków kalii Zantedeschia sp. zmienia po przekwitnięciu kolor kwiatostanów na zielony, kalie mają podziemne kłącze, długoogonkowe, języczkowate, łopatkowate liście i kwiaty zebrane w kolby otoczone liściem podkwiatostanowym jako powabnią, owoce to zielone jagody, roślina jadalna pędy to pasza dla świń, młode liście kalii etiopskiej jadalne są dla ludzi, roślina lecznicza, liście leczą rany, czyraki, oparzenia, artretyzmi reumatyzm, roślina ozdobna. Są tu:
Kalia etiopska Zantedeschia aethiopica grube, podziemne kłącze, strzałkowate lub oszczepowate liście, nasady strzałkowate, trójkątna na przekroju łodyga kwiatonośna, kwiatostan to kolba otoczona białym liściem, owoce to jagody, jadalne liście dla ludzi, pędy dla swin.
Zantedeschia albomaculata łodygi proste, liście długie, oszczepowate, zielone w białe plamki, kwiaty zebrane w żółte kolby otoczone białym liściem, owoce to jagody.
Kalia Eliotta Zantedeschia elliottiana proste łodygi, podziemne kłącze, języczkowate,. duże, ciemnozielone liście, nasady strzałkowate, żółty liśc, otaczający żółty kwiatostan kolbe, środek liścia zwiniętego w rurkę jest czary, owoce to jagody.
Zantedeschia jucunda długie, języczkowate liście ze strzałkowatymi nasadami, długie ogonki, proste łodygi, cytrynowo żółty liść okrywający kolbę z żółtych kwiatów, owoce to jagody.
Zantedeschia odorata prosta łodyga kwiatonośna, długie, języczkowate, zaostrzone li9ście, nasada strzałkowata, dłyugie części strzałki, liść krywający kolbę biały i długi, kolba żółta, owoce to jagody.
Zantedeschia pentlandii długie, długoogonkowe, języczkowate liście, nasady proste, lodygi proste, podziemne kłącze, liść okrywający kolbę jasno żółty, kolba żółta, owoce to jagody.
Kalia Rehmanna Zantedeschia rehmannii języczkowate kwiaty, nasady zaostrzone, końce też, długie ogonki liściowe, podziemne kłącze, prosta łodyga, liśc okrywający kolby rózowy, zwinięty, kolby żółte, owoce to jagody.
Zantedeschia valida języczkowate liście, strzałkowate nasady, długie ogonki, jasno żółte liście okrywające zółte kolby, owoce to jagody.
Krwawnik pospolity Achillea millefolium łodyga owłosiona, wzniesiona, rozgałęziona, lancetowate, podwójnie pierzastodzielne liście, wąskie listki, kwiaty zebrane w koszyczki, zebrane w baldachogrona, 5 żeńskich, brzeżnych, nibyjęzyczkowych kwiatów, w środku są rurkowate, obupłciowe, białe lub różowe, owoce to oskrzydlone niełupki, pe.łzające kłącze, na powierzchni żółte, pod ziemią białe, roślina lecznicza, ziele działa przeciwzapalnie, przeciwkrwotocznie, bakteriotyczne, m leczy hemoroidy, wrzody, rany, roslina ozdobna, przyprawa, wywar stosuje się w kremach i maseczkach.
Kurzyslad polny Anagallis arvensis rozesłana roslina, płoząca, dołem rozgałęziona łodyga, czterokanciasta, płożące pędy się ukorzeniają, ulistnienie naprzeciwległe, jajowate, tępe liście z gruczołkami, długoszypułkowe kwiaty w kątach liści, 5 rdzawoczerwonych, fioletowych lub żywoczerwonyc płatków, lancetowate, całobrzegie działki, żółe główki pręcików na fioletowych nitkach, rozgałeziony korzęń, owoce to torebki z wieczkami.

sie 31 2021 Rozbłyski słoneczne
Komentarze (0)

Rozbłyski słoneczne powstają wskutek fluktuacji magnetosfery Słońca, Słońce ze względu na swoje rozmiary obraca się z różna prędkością w zależności od odległości od równika, co powoduje powstanie wielu biegunów. Linie pola magnetycznego ulegają skręceniu i skurczeniu jak sprężyny, takie ściśnięcie gromadzi ogromna energię. Linie pól magnetycznych Słońca cały czas sie przemieszczają. Z czasem dochodzi do uwolnienia tej energii, dzieje się to, gdy zbliżą się do siebie obszary o przeciwnych kierunkach linii sił, wtedy zachodzi zmiana konfiguracji pól magnetycznych, wtedy zaczynają płynąć prądy elektryczne, które rozgrzewaja plazmę, która sie rozszerza. Pole magnetyczne Słońca zapobiega wydostaniu się plazmy poza koronę, ale czasem następuje przerwanie linii pól magnetycznych, nagromadzona w ich zwojach energia wyrzuca strumień wysokoenergetycznych cząstek, zwykle taki strumień leci w kosmos i w kierunku Ziemi. Jest to wiatr słoneczny. Zwykle takie cząstki, ni innego jak promieniowanie korpuskularne jest zatrzymywane przez ziemską magnetosferę. Nasze pole magnetyczne jest dwubiegunowe jak magnez, złapane w nie cząsteczki układaja się wzdłuż linii pola jka opiłki żelaza wzdłuż linii szkolnego magnesiku, są to pasy Van Allena. Odpowiednio silne natężenie wiatru slonecznego może przeniknąć prze magnetosferę, oddziałuje wtedy z cząsteczkami atmosfery powodując zorzę polarną. Jest ona następstwem burzy geomagnetycznej, wysokoenergetyczne cząsteczki reagują z cząsteczkami atmosfery wzburzając je. Wzburzone cząsteczki emitują światło, tlen świeci na zielono i czerwono, azot na purpurowo, hel i wodór na niebiesko i fioletowo. Zwykle zorza wystepuje na biegunach, gdzie magnetosfera jest najsłabsza, ale intensywne burze na Słońcu (rozblyski) potrafią wyrzucić cząstki z taką energią, że przenikna one i na niższych szerokosciach geograficznych. Wczoraj w nocy mogliśmy oglądać zorzę polarną w Polsce. Tu wyrózniamy klasy rozbłysków słonecznych:
C najsłabsze, prawie niezauważalne na ziemi;
M średnie powodujące powstanie zorzy na biegunach;
X najsilniejsze, ich efektem jest zorza na całej Ziemi.
Każda kategoria dzieli się na podkategorie, od nich zależy obszar, gdzie obserwujemy zorzę.
Zbyt intensywny wiatr sloneczny może spowodować dotarcie naładowanych energetycznie cząsteczek do powierzchni Ziemi. Taki rozbłysk miał miejsce w latach 50 XIX wieku. Nie stanowią one bezpośredniego zagrożenia dla zycia, ale mogą zniszczyć technologię, uszkodzić linie wysokiego napięcia, strącić satelity, które mogą spaść na budynki mieszkalne i inne miejsca pełne ludzi. mogą spowodować upadki samolotów porażając aparaturę pokładową, nawet słabsze rozbłyski moga spowodować chorobę popromienną u pasażerów samolotów jeśli będą lecieć nad biegunami, gdzie pole magnetyczne jest słabsze. Są obserwatoria badające aktywnośc sloneczną i komunikujące elektrownie oraz linie lotnicze o mozliwych rozbłyskach, zmniejszenie napięcia w liniach energetycznych,  telekomunikacyjnych i satelitach może ocalić technologię. Można odwołac wtedy loty przynajmniej nad biegunami. Ale dorębne zagrożenie to porażenie pracy rozruszników serca. Są też dowody, że osoby z chorobą wieńcową czują się gorzej w czasie burz slonecznych, ma to związek właśnie z naładowanymi cząsteczkami, wiadomo, że elektrycznośc zakłuca pracę serca. Dlatego potrzebne są systemy ochrony takich osób, lepiej żeby zostały w tym czasie w domach, potrzeba także zmodyfikować sztuczne rozruszniki.

sie 31 2021 Ryby naszych rzek i jezior
Komentarze (0)

Tym razem napiszę o rybach, które żyją w naszych rzekach. Dawniej było ich dużo, dziś musimy zadbać o rzeki, żeby przywrócić ich dawną formę.

Szczupak pospolity Esox lucius spłaszczone dwubocznie ciało, długa głowa, łuski małe i owalne, linia boczna dobrze rozwinięta, płetwa grzbietowa z tyłu, 3 pary płetw brzusznych, ostatnia kwadratowa, 2 pierwsze trójkątne, wszystkie płetwy żółte.
Sandacz pospolity 
Sander lucioperca długie ciało, mała głowa, zaostrzona, otwór gębowy sięga oczu. Duże oczy swiecą w ciemności, płetwy grzbietowe oddalone od siebie, podłużne, grzbiet brązowy, boki srebrne, wszystkie płetwy żółte.
Okoń pospolty 
Perca fluviatilis ciało spłaszczone, łuski małe, 1 płetwa grzbietowa z czarna plama, 2 zielona, ciało żółte w czarne paski, płetwy sa zółte.
Sum pospolity 
Silurus glanis długie, bezłuskie, spłaszczone grzbietobrzusznie ciało, ciemny grzbiet, białawy brzuch, tępa głowa, na górnej szczęce sa 2 długie, na dolnej 4 krótkie wąsy, małe oczy, nozdrza maja rurki.
Boleń pospolity 
Leuciscus aspius srebrne, dlugie, spłaszczone dwubocznie ciało, strona brzuszna biaława, boki jaśniejsze od grzbietu, głowa szpiczasta, piersiowe, brzuszne i oodbytowa płetwy sa czerwonawe, reszta niebieskawa.
Kleń pospolity 
Squalius cephalus górna połowa ciemnoszara, dolna jasnoszara, spłaszczony dwubocznie, płetwy brzuszne czerwone, reszta szara.
Lipień pospolity 
Thymallus thymallus długie, smukłe, lekko spłaszczone dwubocznie ciało, boki i płetwy boczne żółe, grzbiet czarnawy, brzuch jasnobrązowy. Ciemne smugi po bokach, samiec jaskrawy w okresie godowym.
Pstrąk potokowy 
Salmo trutta płetwy boczne zielonkawe, ciało ma czerwone i czarne kropki, zóły brzuch, niebieskie plamy po bokach, wierzch ciała zielony.
Pstrąg tęczowy 
Oncorhynchus mykiss srebrne boki, niebieskawy grzbiet, rózowa plama wzdłóż linni bocznej. Płetwy rózowe, grzbietowe ciemniejsze.
Pstrąg źródlany 
Salvelinus fontinalis zielony grzbiet, boki w zielone, żótłe i czerwone plamki, płetwa odbytowa, piersiowa i brzuszna są pomarańczowe, podbrzusze pomarańczowe.
Wzdręga pospolita 
Scardinius erythrophthalmus osry kil pomiędzy płetwą odbytową a piersiowymi, grzbietowa w tyle, mocno wystaje do góry, jest kwadratowa, płetwy pomarańczowe, ciało srebrzyste.
Brzana pospolita 
Barbus barbus długa ryba, płetwy grzbietowe, brzuszne, odbytowe sa małe, przylegają do ciała, grzbiet oliwkowy, boki szare, brzuch biały. Głowa szpiczasta. 2 pary wąsikó przy otworze gębowym.
Leszcz pospolity 
Abramis brama spłaszczona dwuboczni, żółta ryba, grzbiet czarny, boki złote, brzuch jasny, płetwy ciemne, duże, okrągławe ciało, mała główka.
Karp pospolity 
Cyprinus carpio długa płetwa grzbietowa z uwypukleniem z przodu, 2 pary wąsików przy otworze gębowym, ciało okrągłe w przekroju, grzbiet ciemnozielony, boki szare, parzyste płetwy niebieskie, nieparzyste czerwone.
Amur biały 
Ctenopharyngodon idella gatunek hodowlany, tepy pysk, ciało okrągłe na przekroju, białe, długie, wrzecionowate.
Płoć pospolita 
Rutilus rutilus krótkie, spłaszczone dwubocznie ciało, króka głowa, mały otwór gębowy, grzbiet ciemny, boki srebrzyste, brzuch biały, brązowy lub niebieski, płetwy piersiowe sięgają brzusznych, płetwy grzbietowa i ogonowa czarne, reszta czerwone, oko ma czerwoną tęczówkę.
Krąb pospolity 
Blicca bjoerkna zaokrąglone, spłaszczone dwubocznie ciało, duże łuski, grzbiet niebieskawy lub czerwonawy, boki srebrne, brzuch różowy, płetwy czerwono-szare.
Lin pospolity 
Tinca tinca ciało krępe, okrągłe na przekroju, drobne łuski, ciało pokryte śluzem, samce maja grubsze płetwy buszne, sięgają u nich odbytu, wszystkie płetwy okrągławe, ciemnoszare, grzbiet szarozielony, boki oliwkowe, czerwona tęczówka oka.
Tołpyga biała 
Hypophthalmichthys molitrix gatunek hodowlany, krępe, długie, społaszczone dwubocznie ciało, grzbiet ciemnoszary, boki szare, brzuch jasnoszary, łuski drobne, pomiędzy płetwami piersiowymi i odbytową jest kil-zaostrzona krawędź ciała.
Tołpyga pstra 
Hypophthalmichthys nobilis gatunek hodowlany, długie, dwubocznie społaszczone ciało, mała głowa, drobne płetwy, piersiowe sa długie, jajowate, płetwy brunatne, ciało brązowe, grzbiet ciemny, boki jaśniejsze, brzuch jasny.
Ukleja pospolita 
Alburnus alburnus długie, spłąszczone dwubocznie ciało, łuski srebrne, brzuch biały, boki jasniejsze od grzbietu, duże oczy, mały otwór gębowy, płętwy grzbietowa i ogonowa szaro-żółe, reszta żółte.
Jaź pospolity 
Leuciscus idus ciało spłaszczone dwubocznie, mała głowa, mały otwór gębowy, duze oczy, grzbiet szaroniebieski lub szarozielony, boki srebrne, brzuch biały, płetwy grzbietowa, ogonowa i odbytowa są szare, reszta czerwona.
Karaś pospolity 
Carassius carassius duże łuski, ciało krótkie, dwubocznie spłaszczone, długa płetwa grzbietowa, mała głowa, mały otwór gebowy, grzbiet i boki brunatno-zielone, brzuch biały, czerwone płetwy brzuszne i piersiowe.
Piskorz pospolity 
Misgurnus fossilis długie, walcowate, dwubocznie spłaszczone ciało, 4 wąsiki na górnej szczęce, 2 po bokach otworu gębowego, 2 na dolnej, małe łuski, płetwa ogonowa zaokrąglona, samce mają dłuższe płetwy piersiowe, ryba dwudyszna, oddycha powietrzem przy pomocy jelita, na lądzie gwożdże, głowa i grzbiet brązowe, brzuch i boki żółte, boki mają ciemną smugę, brzuch ciemne plamki. Ciemnożółe płetwy maja ciemne plamki.
Świnka pospolita 
Chondrostoma nasus długie ciało o owalnym przekroju, płetwa ogonowa ma kształt księżyca, grzbietowa i brzuszna są w 1 linii, grzbiet szarozielony, boki jaśniejsze, brzuch biały lub żółty, płetwy parzyste i odbytowa są czerwone, ogonowa brunatna, wpada w czerwień.