Kategoria

Przyroda, strona 88


sie 30 2021

ciekawe grzyby


Komentarze (0)

Okratek/kwiatowiec australijski Clathrus archeri początkowo jajowaty, stożkowaty lub gruszkowaty owocnik, białoszary kolor osłonki, która pęka w czasie dojrzewania, na zewnątrz wydostaje się 4-6 czerwonych ramion, wyglądają jak ośmiornica, zewnętrzna osłonka receptaklu jest koralowa i siateczkowata, wewnętrzna czerwona ze śluzowatą glebą z zardnikami, grzyb pachnie padliną, eliptyczne zarodniki. Rośnie w Australii, Nowej Zelandii, USA, Europie i RPA

Okratek czerwony Clathrus ruber kulisty, jajowaty owocnik, cały siateczkowany, grudkowaty, głądkie, wyrasta z kulistej, białej osłonki, która pęka przypominając skorupkę jaja, eliptyczne zarodniki. Rośnie w całej Europie, jest też w Polsce.
Chorioactis geaster owocnik maczugowaty, pokryty brązowym kutnerkiem, wyrasta na krótkim trzonie, z czasem pęka na kilka rogów, które rozkładają się gwiaździście ukazując glebę, uwalnianiu zarodników towarzyszy gwizd, rośnie w Japoniii i Teksasie.
Entoloma hochstetteri owocnik wyrasta na długim, cienki trzonku, hymenofor blaszkowaty, blaszki grube i rzadko ułożone, kapelusz stożkowaty z uwypukleniem na szczycie, brzeg ząbkowany, trzon podłużnie bruzdkowany, cały grzyb niebieski, kapelusz ma 4 cm średnicy, wysyp czerwonoróżowy. Rośnie w Nowej Zelandii i Indiach.
Phallus indusiatus główka dzwonkowaty, siateczkowaty pofałdowany, brązowy, ucięty szczyt z białym otworem, wyrasta z niego siateczka sięgająca do ziemi, dlatego nazywa się damą z woalką, trzon biały, gruby, wysoki, lekko zwężony kun górze, jest jadalny. Może mieć zółtą główke lub woalkę, rosnie w Chinach, Japonii, Ameryce Pd, Meksyku i Malezji.
Kolczakówka piekąca Hydnellum peckii kapelusz pilśniowy, biały z czasem czerwienieje, później czernieje, , jest beczułkowaty, lekko uwypuklony, potem płaski, na starość wklęsły na górze, ma krople czerwonej wydzieliny, powierzchnia bruzdkowana, pokryta łuseczkami, pofałdowana, trzon pilśniowy, brązowoczerwony lub rdzawobrązowy, pełny, miąższ rdzawobrązowy, ma pierścienie i czarne kropeczki, rośnie w Europie, w tym w Polsce.
Mycenia chlorophos kapelusz okrągły, potem półokrągły, potem parasolkowaty, brzeg gładki, szczyt zaokrąglony, potem wklęsły, luźne blaszki, trzon równodługi, wydłuzony, kolor brązowszary, w ciemności świeci na zielono dzięki bioluminescencji, rośnie w Brazylii, Azji i Australii.
Czasznica olbrzymia Calvatia gigantea duży, okrągły lub spłaszczony owocnik ze sznurem białej grzybni u podstawy, cienkie perydium, egzoperydium białe z mączystym nalotem, z czasem ciemnieje i brązowieje, papierowate endoperydium też ciemnieje z wiekiem, watowata gleba jest żółta, potem oliwkowobrązowa,miążśz jest biały, największy grzyb na świecie, grzyb jest jadalny, rośnie w Europie, Ameryce Pn, na Tajwanie, Nowej Zelandii i w Singapurrze.

 

Fomitiporia ellipsoidea/Phellinus ellipsoideus owocnik wypukły, brązowy, brzeg jasniejszy, z czasem rozpostarty, płaski, hymenofor rurkowaty, żółtokremowy, wypukły, rurki gęste i gąbczaste, najstarszy i najwiekszy okaz pochodzi z Chin, ma 20 lat i 10 metrów długości, z owocników robi się skórę na torebki, buty i wyroby galanteryjne,  grzyb nadrzewny z Azji.
sie 30 2021

Dlaczego astma niszczy serce


Komentarze (0)

Zadano mi kiedyś takie pytanie. Dlaczego u ludzi chorych na astmę wysiada serce i dlaczego często astmie towarzyszy nadczynność tarczycy? Tu chodzi o astmę oskrzelową, spowodowaną uczuleniem na wiele różnych czynników (i pyłki i sierść i czynniki chemiczne naraz). Otóż głównym skutkiem astmy jest zwężenie światła oskrzeli, czyli zmniejszony przepływ powietrza. Wiemy, że my wdychamy powietrze nosem lub ustami, potem idzie do krtanii, tchawicy, oskrzeli, oskrzelików i płuc. Podczas astmy w wyniku stanu zapalnego wywołanego alergenem dochodzi do opuchlizny śluzówki oskrzeli i zwężenia lub w skrajnych przypadkach zamknięcia się oskrzeli co poraża wymianę gazową. 99% wymiany gazowej zachodzi w pęcherzykach płucnych, ale najpierw powietrze musi tam dotrzeć, podczas astmy ma częściowo zamkniętą drogę.

Do pęcherzyków płucnych dociera zbyt mało tlenu, w wyniku oddychania komórkowego, które trwa cały czas, dostały do wnętrza organizmu tlen jest zużywany, a nie ma nowych dostaw. W wyniku oddychania komórkowego powstaje CO2, który zakwasza krew,  chemoreceptory w ośrodku oddechowym reagują na spadek pH osocza i ośrodek stymuluje układ oddechowy do intensywniejszej pracy, dochodzi do skurczów klatki piersiowej, ale droga dalej jest zamknięta. Na spadek pH reaguje też podwzgórze, które dostaje sygnał o niedotlenieniu i przyspieszo tętno, by pozbyć się CO2 i rozprowadzić tlen, ale dostawy tlenu są zbyt słabe, a robi to poprzez wpływ na układ hormonalny. Dzieje się to poprzez oś podwzgórze-przysadka-nadnercza i podwzgórze-przysadka-tarczyca, dzięki czemu wytwarzają się hormony podnoszące ciśnienie krwi, tętno, by szybciej roznieść tlen - to samo jest, kiedy za długo wstrzymujemy oddech i serce zaczyna bić szybciej, ale podczas astmy ale tego tlenu i tak niewiele dociera. Serce pracując intensywnie, zbyt mocno i bez możliwości regenracji (te procesy trwaja cały czas) jest przeciążone i jak każdy mięsień zostaje uszkodzone. Dodatkowo uszkodzenia powoduje brak tlenu, w końcu pracując ciężej,serce potrzebuje więcej tlenu, ale go nie dostaje. Więc uszkodzenia postepują coraz szybciej i są coraz gorsze.
A jak to się ma do tarczycy, otóż podwzgórze cały czas stymuluje tarczycę do wydzielania jej hormonów, które nie tylko same podnoszą tętno i częstość oddechów, ale i stymuluje nadnercza do wydzielania hormonów steroidowych (kortyzolu) i katecholamin (adrenalina i noradrenalina), które dodatkowo podnoszą tętno i częstość oddechów. Tarczyca cały czas dostaje sygnał do wydzielania T3 i T4. Jej komórki cały czas syntetyzują i wydzielają te hormony. Taka wzmożona praca uszkadza komórki tarczycy, uszkodzenia stanowią prekursor stanu zapalnego, układ odpornościowy atakuje wadliwe komórki. Ważne jest leczenie astmy, które rozszerza światło oskrzeli i powoduje prawidłowy przepływ powietrza, dzięki czemu serce przestaje być przeciążone, a praca podwzgórza wraca do normy. Jednak uszkodzenia tarczycy zostają, powodując stan zapalny, ich praca zostaje zachwiana i rozwija się wtórna nadczynność. Nawet, kiedy na zasadzie ujemnego stężenia zwrotnego spada wydzielanie TSH, komórki zmienione tarczycy dalej wydzielają swoje hormony, negatywnie wpływając na układ krążenia. Dlatego jeśli nadczynność się rozwinie, koniecznie trzeba ją leczyć. Leczy się popczas leki hamujące wydzielanie jej hormonów. Uszkodzenia zwykle są na stałe, więc leki trzeba brać stale, na początku duże dawki, by ustabilizować stan chorego, potem dawki utrzymująće prawidłową pracę tarczycy. Trzeba też leczyć astmę poprzez leki niwelujące stan zapalny w oskrzelach i rozkurczające je. Nie wolno na pewno tych chorób lekceważyć, leczenie trzeba zacząć jak najwcześniej, kiedy stan jest w miarę dobry, a leczenie jeszcze w miarę proste. Przewlekły kaszel, duszności, świszczący oddech, ucisk w klatce piersiowej, nawet gwałtowne ataki kaszlu spowodowane np. dymem są sygnałem, że może dziać się coś złego i trzeba wtedy wybrać się do lekarza i zbadać się, tak na wszelki wypadek.
sie 30 2021

Rośliny wydmowe


Komentarze (0)

 Nasze rodzime nadmorskie rośliny, często należące od halofitów i roślin pionierskich.

Rokitnik zwyczajny Hippophae rhamnoides rozgałęziony krzew lub drzewo z młodymi pędami zakończonymi kolcami, mają jajowate miedziane pączki, młode gałązki są miedziane, starsze szarawe, pędy z cierniami tworzą rozgałęzienia 2 rzędu, liście są lancetowate, krótkoogonkowe, srebrzysto omszone, wierzch szarozielony, spód srebrzysty, podwinięte brzegi, roślina dwupienna, kwiaty męskie są żółtozielone rosną w pęczkach, żeńskie pojedynczo, owoce to pomarańczowe pestkowce, roślina ozdobna, jadalna, owoce nadają się na soki, dżemy i przetwory, lecznicza, wzmacnia odporność, działa przeciwbólowo, leczy reumatyzm, choroby żołądka, skóry, przeziębienia, leczy konie z robaków, poprawia wygląd ludzkiej skóry, opóźnia starzenie, odporny na mróz, suszę, zanieczyszczenia powietrza, lubi silne zasolenie.
Honkenia piaskowa Honkenya peploides głeboki system korzeniowy, prosta, czworogranista, płożaca łodyga, ulistnienie naprzeciwległe, liście jajowate, mięsiste, zaostrzone, zrosnięte u nasady, kwiaty na długich szypułkach, 5 jajowatych, okrągłych działek, 5 iałych płatków, 10 pręcików z żółtymi pylnikami u nasady, zalążnia jajowata, 3 szyjki słupka, zółte, kuliste torebki z jajowatymi nasionami, roślina ozdobna.
Groszek nadmorski Lathyrus japonicus pokrój rozesłany, sinozielone pędy, mogą być nagie lub owłosione, liście zlożone, listki eliptyczne, podsadki mają wąsy, przylistki sa duże, jajowate, trójkątne, kwiaty mają purpurowy żagielek, różowawe lub bladoniebieskie skrzydełka i białawą, nieoskrzydloną łódeczkę, są zebrane w minimum 3 - kwiatowe kwiatostany, owoce tostrąki, dojrzałe są nagie.
Rukwiel nadmorska Cakile maritima silnie rozgałęziona łodyga, wzniesiona lub pokładająca się, palowy, wrzecionowaty korzeń, ulistnienie skrętoległe, lancetowata lub jajowata blaszka liściowa, calobrzega lub ząbkowana, jest pierzastodzielna, górne liście pierzastodzielne i siedzące, odcinki siedzące, kwiaty na grubych szypułkach zebrane są w grona na szczytach rozgaęłzień pędów, 4 działki kielicha, 4 białe, liliowe lub fioletowe płatki, są odwrotnie jajowate, wyciągnięte w paznokieć, owoce to mięsite, groniaste, zielone, brązowiejąće łuszczyny, roslina jadalna, ma jadalne pędy.
Piaskownica zwyczajna Ammophila arenaria zgięte łukowato źdźbła, liście podlugowate, cienkie, kwiaty zebrane w walcowate wiechy, krótkie gałązki, kłoski drobne, wrzecionowate, skierowane ku góze, owoce to ziarniaki.
Wydmuchrzyca piaskowa Leymus arenarius kłacza o piętrowej budowie, masywna, gsto kepowa trawa, źdźbło pojedyncze, nagie, wzniesione, liście lancetowate, sztywne, mocne, od spodu gładkie, z wierzchu szorstkie, krótkie, owłosione języczki, pochwy nagie, mają wąskie, zgięte uszka, kwiaty zebrane w geste, sztywne kłosy, kłoski niemal bez szypułek, spłaszczone, ustawione naprzemianlegle parami na osadce, ostre, sztywne plewy długości kłosków, plewki sztywne, owłosione, owoce to ziarniaki.
Turzyca piaskowa Carex arenaria prosto rosnące, pdoziemne rozłogi, łodyga wzniesiona, ma ostre kanty, w czasie kwitnienia pochyla się w dół, liście długie, sztywne, cienkie, lancetowate, rynienkowate, pochwy brązowe, kwiaty żeńskie zebrane są w jajowate kłosy, szczytowe, szerokie u nasady, w górze wąskie kłosy męskie, plewy żółtei wkąskie, owoce to orzeszki w spłaszczonych, oskrzydlonych pęcherzykach z dzióbkami.
Sałata tatarska Lactuca tatarica sztywna,prązkowana łodyga, korzeń ma korzenie boczne z pąkami odrośli korzeniowych, liście skupione w dole są równowąskie, zwężone ku nasadzie, zielone lub sine, mogą być pierzastodzielne i ząbkowane, dolne mają oksrzydlone ogonki, górne obejmują łodygę nasadami, fioletowe kwiaty zebrane są w koszyczki zebrane w wiechy lub grona, walcowata okrywa koszyczka z wiekiem robi się walcowata, owoce to rónowąskie niełupki z białym puchem kielichowym.
Połonicznik nagi Herniaria glabra palowy korzęń, od ktorego odchodzą widlasto rozgałęzione, płożące lodygi, są nagie lub słabo owłosione, żółtozielone, liście są całobrzegie, eliptyczne, naprzeciwległe, mają błoniaste przylistki, drobne, żółtozielone kwiaty z nitkowatymi płatkami zebrane są w pachwinach liści w kłębiki, kielich nagi, działki tępo zakończone, roślina lecznicza, ziele działa rozkurczowo na mięśnie gładkie, stosowany przy zapaleniach pęcherza moczowego, przetwory niszczą bakterie atakujące drogi moczowe.
Czerwiec trwały Scleranthus perennis łodyga niska,sztywna, sinozielona, zdrewniała przy nasadzie, ma 2 rzędy włosków, liście są równowąskie i zaostrzone, kwiaty są drobne, bialozielone, dno kwiatowe rozszerza się kieklichowato kryjąc zalążnię, pręciki długości błoniasto obrzeżonych działek, które otaczają owoce.
Rozchodnik ostry Sedum acre tworzy niska darń, płożaca łodyga, może się wznosić, liście jajowate, zwężają się ku nasadzie, żółte, pięciopłatkowe, talerzykowate kwiaty, płatki się rozchodzą, zebrane są w podbldachy, gładkie nasiona, owoce to torebki, roslina ozdobna i lecznicza, ziele leczy nadciśnienie i miażdżycę.
Sporek wiosenny Spergula morisonii silnie rozgałęziona łodyga, krótkopędy z równymi liśćmi w okółkach, nitkowate, jednonerwowe liście z błoniastymi przylistkami, kwiaty zebrane w dychotonicznie rozgałezione wierzchotki, są płątki i działki, białe jajowate płątki, kwiaty mają długie szypułki, owoce to torebki.
Łyszczec baldachogronowy Gypsophila fastigiata łodyga rozgałęziona, czerwonawa, lancetowate, długie, zaostrzone liście w okółkach, zielone, kwiaty białe, 5 - krotne, płatki podłużne, zaokrąglone, zebrane w wierzchotki jednoramienne, zielonobrązowe działki otaczają dno kwiatowe, długie, białe pręciki wystają poza okwiat.
Rogownica pięciopręcikowa Cerastium semidecandrum cienka, rozgałęziona, rozesłana łodyga, jajowate liście, nasady liści wrosłe, całobrzegie, ulistnienie naprzeciwległe, 5 białych, eliptycznych, na końcu rozciętych płatków, 1 słupek otacza 5 pręcików. 5 grubych, ząbkowatych działek kielicha. Rośnie na polach, miedzach, przydrożach, w ogródkach.
Gęsiówka piaskowa / rzeżusznik piaskowy Cardaminopsis arenosa łodyga szorstko owłosiona, liście rozetkowe są pierzastowcięte, grubo ząbokowane, łodygowe są lancetowate, zatokowo-ząbkowane lub całobrzegie. Kwiaty białe na szypułkach, zebrane w grono na szczycie pędu,  4 płatki rozchodzą sie parami, owoc to odstające luszczyny. rosnie w polach, na łąkach, miedzach, przydrożach, podwórkach.
Chroszcz nagołodygowy Teesdalia nudicaulis ma prostą łodygę, pierzasto-lirowate liście tworzące rozetke przy ziemi, białe, czteropłatkowe kwiaty zebrane w grona. Owoce wklęsłe łuszczynki. Rośnie na polach, wrzosowiskach, wydmach.
Świetlik wyprężony Euphrasia stricta łodyga rozgałęziona, pędy łukowato wzniesione, naprzeciwległe, jajowate l;iście z ostrymi ząbkami, kwiaty dwuwargowe, białe lub lilabiałe, żółta plama na trójdzielnej, dolenj wardze, końce odgałęzień, amją 2 karby, górna warga jest parasolowato zgięta, owoce to torebki, roslina lecznicza, pomaga w chorobach oczu.
Przetacznik Dillena Veronica dillenii ma ciemnozieloną, błyszczącą, krótko owłosioną, rozgałezioną łodyge, podługowate, owłosione liście w okółkach, czteropłatkowe, niebieskie kwiaty, płatki mają ciemnoniebieskie, podłużne prążki, u nasady są kremowe, rośnie na polach, podwókach, w ogrodach, lasach.
Macierzanka piaskowa Thymus serpyllum łodyga podnosząca lub płożąca, tworzy darnie, u nasady zdrewniała, ukorzeniająća się, owłosiona, okrągła lub kanciasta, ulistnienie nakrzyżległe, liście podługowate z orzęsionymi brzegami, główkowate kwiatostany z różowoliliowymi kwiatami, kielich dwuwargowy, dolna warga ma 2 lancetowate ząbki, górna 3 trójkątne, korona dwuwargowa, górna warga ma 2 ząbki, dolna 3, jedne kwiaty mają długi słupek i krótkie pręciki, inne odwrotnie, owoce to droben orzeszki, roślina lecznicza, działa dezynfekująco, wykrztuśnie, przeciwzapalnie, poprawia trawienie, wiatropędnie, płucze się naparem gardło przy stanach zapalnych jamy ustnej i paradontozie, pomaga przy ukąszeniach owadów, roslina ozdobna i przyprawa do farszów, mięsa, rosołu, sosów, wykorzystawana w perfumeryjnym przemyśle i razem z żywicą i innymi ziołami jako składnik kadzidła.
Przetacznik kłosowy Veronica spicata zielona lub sinozielona, owłosiona krótkimi włoskami i omszona włoskami gruczołowymi łodyga, liście krótkoogonkowe lub siedzące, eliptyczne dołem, górą lancetowate, karbowane o całobrzegich końcach, owłosione krótkimi włoskami, nasady zwężaone, końce tępe lub zaostrzone, kwiaty zebrane w szczytowe gorna, gęste, ciemnoniebieskie kwiaty, przysadki równowąskie, działki wąskie i ogruczolone, korona dzwonkowata z zaostrzonymi łatkami, owoce to ogruczolone, maleńkie torebki, roślina ozdobna, całkowicie mrozoodporna.
Jasieniec piaskowy Jasione montana łodyga wzniesiona, rozgałęziająca się, dołem ulistniona, lancetowate liście o falujących brzegach, jasnoniebieksie lub białe kwiaty zebrane są w główki, listki okrywy są zaostrzone, ząbkowane i owłosione, kielich i korona podzielone, mają po 5 łatek, owoce to dwukomorowe torebki, drobne, liczne nasionka wiatrosiewna roslina ozdobna.
Zawciąg pospolity Armeria maritima podnoszące kłącze z belistnym kłabikiem, z którego wyrasta łodyga kwiatonośna, liście równowąskie, zaostrzone, równej długości, tworzą rozetę, są nagie lub owłosione, orzęsione na brzegach, kwiaty na kłąbiku są dzwonkowate, zebrane w główkę, różwoliliowe lub białawe, kwiatostan otaczają lancetowate listki okrywy, kielich to ząbkowana rurka, która potem otacza też owoce - torebki, roślina ozdobna, skalniakowa, lecznicza, działa odchudzająco i leczy zapalenia cewki moczowej.
Goździk kartuzek Dianthus carthusianorum pojedyncza, sztywna, u góy kanciasta łodyga, czasem się rozgałezia, ulistnienie naprzeciwległe, nasady zrosnięte w pochwy, różowe, 5-krotne kwiaty bez szypułke zebrane sa w główki, jajowate podsadkiowoce to podłużne torebki, płaskie nasiona, rozgaęłzione kłącze, roslina ozdobna.
Goździk kropkowany Dianthus deltoides płożaca, rozgaęłziona, lekko wzniesiona łodyga, tworzy darnie, naprzeciwległe ulistnienie, równowąskie, całobrzegie liście, są omszone i zrośnięte nasadami, różowe, 5-krotne kwiaty zerbane sa w wiechy, kielich zrośnięty w rurkę, owoc to torebka z 4 ząbkami, wiele nasion, roślina ozdobna.
Goździk piaskowy Dianthus arenarius łodyga wzniesiona, naga, prosta i rozgałęziająca się, ma kolanka, z których wyrastją liście, liście naprzeciwległe, całobrzegie, zrośnięe u nasady w pochewkę, równowąskie,kwiaty wyrastają na szczytach rozgałęzień łodygi tworząc wiechy,kielich ma trójkątne, lancetowate działki, zrośnięte w rurkę, białe, postrzępione płatki tworzą pięciopłatkową koronę, słupek ma 2 szyjki, owoce to torebki otwierające sie 4 ząbkami, z miseczkowatymi nasionkami.
Szczaw polny Rumex acetosella cienka, wzniesiona, rozgałęziona łodyga, liścielancetowate, zaostrzone, ogionkowe, z dwoma odstającymi, ostro zakończonymi łatkami, przylistki zwinięte pochwą, podsadki bez łatek. Dolen liście wieksze, kwiaty zebrane w grona na szczycie łodygi, wiele gron na osobnych szypułkach, 6 listków okwiatu, palowy system korzeniowy, owoc to trójgraniasty orzeszek. Roślina jadalna, je się liście. Rosnie na polach, przydrożach, podwórkach.
Komosa sina Chenopodium glaucum łodyga płożąca, liście dłoniastozłozone, zatokowo ząbkowane, od spodu owłosione, drobne kwiaty zebrane sa w kłosy rzekome, młode liście sa jadalne. Rośnie na polach, podwórkach i miedzach.
Komosa czerwonawa/czerwona Chenopodium rubrum łodyga naga, gruba i zwniesiona, nagie, trójkątne, oszczepowate, zaostrzone na końcach liście, mogą być podługowate i całobrzegie, kwiaty rosną w kątach liści tworząc kłąbiki, które tworzą kłosy, kwiaty mogą mieć 4 -5 listków okwiatu i słupek spłąszczony górą lub 2- 3 listki okwiatu i słupek spłaszczony bocznie, kwiaty czerwonofioletowe, mięsiste, owoce to drobne, spłaszczone orzeszki, roslina jadalna, młode listki można na surowo, z nasion można robić kaszę.
Lepnica wąskopłatkowa Silene otites wzniesiona, owłosiona,pojedyncza, górą rozgaęłziona i naga łodyga, dolne liście zebrane w rozetę, lancetowate lub łopatkowate, długoogonkowe, górne siedzące, lancetowane, kwiaty jednoplciowe, działki zrosłe, kielich zakończony 5 ząbkami, zółtozielone niepodzielne płatki, 10 pręcików w męskich kwiatach, żeńskie mają 3 szyjki słupka, owoce to jajowate, gładkie torebki z nerkowatymi nasionkami.
Kocanki piaskowe Helichrysum arenarium podziemne kłącze, pęd i liście pokryte są srebrnymi, filcowatymi włoskami, łodyga rozgałęziona, ulistnienie skrętoległe, liście równowąskie, tępo zakończone, kwiaty żółte i pomarańczowe, zebrane są w kuliste koszyczki, koszyczki zebrane są baldachokształtna wiechę, okrywa kwiatowa błoniasta i sucha, brzeżne kwiaty są żeńskie i języczkowe, wewnętrzne rurkowe i obupłciowe, owoc to pięciokanciasta niełupka z puchem kielichowym, roślina ozdobna i lecznicza, odwar z kwiatów leczy choroby wątroby i woreczka żółciowego, działa, żółciopędnie, moczopędnie, przeczyszczająco, pomaga przy reumatyzmie. Rośnie na polach, ugorach, miedzach, nieużytkach, polnych drogach.
Wilczomlecz sosnka Euphorbia cyparissias zdrewniałe, rozgałezione kłącze, łodyga rozgałeziona, ulistnienie skrętoległe, liście równowąskie, liście wspierające liście też, z pachwin liści wyrastają pędy płonne z nitkowatymi liścmi. Żółte kwiaty zebrane są w wierzchotkę, kwiat słupkowy otaczją kwiaty pręcikowe. Owoc to trójkomorowa rozłupnia, ma okrągłe, szare nasiona z wyrostkiem. Roslina lecznicza, leczy kurzajki, piegi i brodawki. Rosnie na polach, miedzach, przydrożahc, ugorach. 
Jastrzębiec kosmaczek Hieracium pilosella nierozgaęłziona, bezlistna łodyga, liście odziomkowe odwrtonie jajowate, zwężone ku nasadzie, biało owłosione  zich kącików idą rozłogi, kwiaty zebrane w koszyczki, brzeżne jezyczkowe sa żółte, okrywy koszyczka łuskowate, owłosione, owoce to żeberkowane niełupki, roslina lecznicza, leczy wrzody żółdka i dwunastnicy, biegunki, czerwonke, kamicę nerkową, choroby płuc, rany, wrzody, czyraki, ropną wysypkę.
Pięciornik srebrny Potentilla argentea rozgałęziona łodyga z białym kutnerkiem, dłoniastodzielne, pięciolistkowe liście z podwiniętymi brzegami, małe, żółte, pięciokrotne, promieniste kwiaty, okrągławe płatki, rośnie na przydrożach, zrębach, zaroślach, kamienistych i piaszczystych drogach.
Gorysz pagórkowy Peucedanum oreoselinum łodyga obła, naga, walcowata, podłużnie bruzdkowana, liście zielone, lśniące, pierzastosieczne, tworzące rozetę z jajowatymi, ostro ząbkowanymi odcinkami, kwiaty białe zebrane w baldachy złożone, pokrywy ostre i omszone, pokrywki biało obrzezone lancetowate, owoce to rozłupnie z oskrzydlonych rozlupek.
Bylica polna Artemisia campestris ma silnie rozgałęzioną łodygę, pierzastodzielne liście z łatkami, koszyczki z wieloma żółtymikwiatami,na brzegu sa brunatne kwiaty żeńskie. Rośnie na murawach, miedzach, nieużyutkach, ugorach.
Nicennica drobna Filago minima łodyga wzniesiona, widełkowato rozgałęziona, cała roślina delikatnie omszona, ulistnienie skrętoległe, liście lancetowate, kwiaty zebrane w koszyczki, zebrane w jajowate główki, listki okrywy tępe, filcowane, górą nagie, wewnętrzne kwiaty rurkowate, obupłciowe, brzeżne żółe, slupkowe niteczkowate, owoce to jasnoszare, owłosione niełupki.
Koniczyna polna Trifolium arvense łodyga kosmato owłosiona, rozesłana lub wzniesiona, liście trójlistkowe, listki drobno ząbkowane, owalne, kwiaty motylkowe, najpierw białe, potem różowe, zebrane w walcowate główki, nie maja przysadek, od zewnątrz gęsto owłosiona, rurka kielicha w środku naga. Roslina pastewna i lecznicza, odwar leczy biegunki. Rośnie na polach, łakach, miedzach, nieużytkach, podwórkach, przydrożach, w ogródkach.
Babka piaskowa Plantago arenaria łodyga wzniesiona, rozgałęziona, międzywęźla skrócone, pokryta półprzylegajacymi włoskami, korzeń palowy, cienki, liście siedzące, równowąskie, naprzeciwległe, stępione na końcach, kwiaty zebrane w jajowate kłosy, mają krótkie szypułki, lancetowate przysadki podkwiatostanowe z kończykami, korona rurkowata,kielich z 4 działek, owoce to elipsoidalne torebki pękające w dolnej połowie, roślina lecznicza, nasiona działają przeczyszczająco i jadalna, młode liście jemy na surowo lub po ugotowaniu.
Mietlica psia Agrostis canina źdźbło pokładające, zakorzenia się w kolankach, liście lancetowate, o otwartych pochwach dłuższych od blaszek i ostrych, długich języczkach, odziomkowe są szczeciniaste, kwiatostany to rozpierzchłe wiechy, kłoski jednokwiatowe na długich gałązkach, dolna plewka bez ości, górna niepozorna, owoce to ziarniaki.
Kostrzewa owcza Festuca ovina sztywne, proste źdźbła i podługowate liście, kwiaty zebrane w wiechy, kłosy są pękate, owalne, owoce to ziarniaki.
Szczotlicha siwa Corynephorus canescens źdźblo proste, liście długie, podługowate, sztywne, odziomkowe, idą do góry lub pokładają się, kwiaty zebrane w kłosy, kłoski owalne, naprzemianlegle ułozone, owoce to ziarniaki.
Strzęplica sina Koeleria glauca źdźbło sztywne, proste, liscie lancetowate, krótsze od łodyg, odziomkowe, ostre, kwiaty sinoniebieskie, zebrane w zwarte, walcowate, ostre wiechy, gaąłzki krókie, kłoski długie, owoce to ziarniaki.
Stokłosa dachowa Bromus tectorum źdzbło pod kątem ostrym do ziemi, podziemnie kłącze z drobnymi, nitkowatymi korzeniami, ulistnienie okółkowe na pędach plonnych, skrętoległe na generatywnych, liście podługowate, kwiaty zebrane w zwisające wiec cienkie, wiszące gaąłzki, kloski długie, plewy rozgałęzione, mają kilka ostrych ości, owoce to ziarniaki.
Palusznik krwawy Digitaria sanguinalis źdźbło pokładające się, ma kilka międzywęźli, tworzy luźne kepy, liście z owłosionymi, zamkniętymi pochwami, błoniastym, tępym języczkiem, są podługowate, od spodu owłosione, kwiaty zebrane w kłosy z lancetowatych klosków wyrastające parami, plewy są 3, druga ma owłosiony grzbiet, trzecia brzegi, pierwsza jest większa od reszty, owoce to podłużne, oplewione, żółte ziarniaki, roslina jadalna, ziarniaki sa jadalne dla ludzi.
Turzyca wrzosowiskowa Carex ericatorum łodyga dłgua, wzniesiona, prosta, liście podługowate, cienkie, długie, zaostrzone, zgięte wzdłóż środkowego nerwu, kwiaty zebrane w kłosy, 2 małe, okrągłe żeńskie, długi, palczasty, szczytowy męski, owoce to orzeszki.
Turzyca owłosiona Carex hirta łodyga owłosiona, wloski odstające pod kątem prostym, liście długie, lancetowate, skierowane do góry, zgięte wzdłóż nerwu środkowego, kwiaty zebrane w grube, walcowate kłosy, kłoski trójkątne, mają kończyki, owoce to orzeszki. 

 

I wiele innych gatunków.
sie 30 2021

jarzębina i orzechy włoskie na bielactwo...


Komentarze (0)

Na podstawie owoców jarzębiny, czyli jarząbu oraz orzecha włoskiego można zrobić naturalne samoopalacze. Wprawdzie nic nie zastąpi naturalnej opalenizny, a wyciąg z owoców nie wytworzy nam witaminy D, ale są takie przypadłości,kiedy skóra nie wytwarza melaniny, oczywiście jest to problem tylko natury estetycznej, rezygnacja z opalania jest niezdrowa, powoduje niedobory witaminy D, obniża nastrój i ogólnie nie jest dla nas dobra, ale podczas opalania kontrast pomiędzy plamami, a resztą skóry rośnie. Trzeba więc czymś te plamy zabarwić,chemiczne samoopalacze są niezdrowe, ale natura dała nam inne możliwości. Można zabarwić skórę stosując bezpieczne barwniki roślinne. Pół szklanki owoców jarzębiny miksujemy, zalewamy litrem wrzątku i parzymy 15 minut pod przykryciem, potem odcedzamy i wlewamy do wanny, kąpiemy się 10 - 15 minut. napar można też wcierać w skórę, oczywiście w ten sposób zabarwimy cała skórę równomiernie i plamy pozostaną jaśniejsze, ale można napar wcierać tylko w zmienione miejsca, by wyrównać koloryt. Można także przemywać tylko plamy naparem na waciku albo robić na nie okłady z nasączonej w naparze szatki albo gazy. Drugim sposobem jest wcieranie w plamy papki z owoców orzecha włoskiego. Orzech włoski, którego część jemy to pestka, jego owoce to pestkowce, miąższ wyrzucamy albo pozwalamy mu zgnić, by odsłonił pestkę. A teraz jest sezon właśnie na owoce, które miskujemy i nakąłdamy na skórę, która łądnie zabarwi się na brązowo, można wycisnąć sok w sokowirówce i przemywać nim plamy na waciku albo szmatce. Można zrobić emulsję z olejem lub oliwką dladzieci, sok i olej wlewamy do jednej buteleczki i potrząsamy,aż do uzyskania emulsji. Taką emulsją można smarować plamy. Trzeba ją szybko zużyć, gdyż naturalne składniki szybko się psują, ale sok lub papkę z owoców orzecha włoskiego można zamrozić i mieć np. na zimę i wykorzystać na Sylwestra albo studniówkę. Latem namawiam do naturalnej, slonecznej opalenizny, ale kiedy z jakiś powodów słońce nie chwyta (melanina się nie tworzy) i trzeba wyrównać koloryt skóry, owocowe samoopalacze są najlepsze. Owoc orzecha włoskiego to ta zielona otoczka, którą teraz ściągamy i wyrzucamy, inaczej mówimy na niego łupiny orzecha włoskiego i ten sposób znany był już przed wojną. Smarowanie zmienionych miejsc trzeba powtarzać co kilka dni, ale i tak dłużej się utrzymuje niż chemiczne samoopalacze. Papkę trzymamy na zmianach ok. 5 minut. Pamiętajmy, że naturalne słońce to źródło witaminy D i żaden barwnik go nie zastąpi, ale czasem jest konieczność wyrównania kolorytu skóry i wtedy te metody są najlepsze i praktycznie darmowe. Jako samoopalacza można też użyć wywaru z łupin orzechów włoskich dodajemy łyżkę octu i tym można smarować zmiany. Barwiące wlaściwości mają też liście orzecha. Owoce i liście mają też cukry,witaminy i biogeny oraz przeciwutleniacze, które pielęgnują i odżywiają skórę niczym najlepsze kremy.

sie 30 2021

Chronione grzyby w Polsce 2


Komentarze (0)

Wilgotnica cytrynowozielona Hygrocybe citrinovirens kapelusz początkowo owalny, potem płaski, rozpostarty, ma stożkowate lub płaskie uwypuklenie na szczycie,powierzchnia gładka, włókienkowata, brzeg popękany, kolor cytrynowożółty z seledynowym odcieniem, na starość ochrowieje, trzon cienki, długi, suchy, matowy, może się zwężać lub spłaszczać ku dołowi, jest cytrynowożółty, zielonkami, u nasady białawy, miąższ cytrynowożółty, kruchy, cienki w kapeluszu, blaszki rzadkie, różnej długości, białe, potem żółte, starsze cytrynowe, są różnej długości, cienkie, mają ząbki przy trzonie, równe brzegi pękają z wiekiem, wysyp biały, gładkie, elipsoidalne zarodniki
Wilgotnica czapeczkowata Humidicutis calyptriformis kapelusz wydłużony, stożkowaty, z wiekiem rozpostarty, brzegi ma podwinięte ku górze, kolor liliowy, różowoczerwony, łososiowy lub kilkukolorowy, gładki, lepki, wilgotny, początkowo równy, potem porozrywany, blaszki różowe do łososiowych, bledną z wiekiem, są grube, rzadkie, ostre, nierówne mają międzyblaszki i niskie łączniki, trzon cienki, równogruby, białawy z różowawym lub żółtawym odcieniem, gładki i pusty, miąższ białawy z różowawym odcieniem , cienki w kapeluszu, wysyp zarodników biały
Wilgotnica okazała Hygrocybe splendidissima kapelusz dzwonkowaty, potem rozpostarty z uwypukleniem na szczycie, brzeg pofałdowany, potem popękany, powierzchnia gładka, lepka, jedwabista, barwa od szkarłatnoczerwonej przez żółtopomarańczową aż do płowożółtej lub kilkubarwny, trzon równowąski lub rozszerzony ku podstawie, może być spłaszczony lub wygięty, kruchy, gładki, najpierw pełny, potem pusty, gładki lub włóknisty, szkarłatnoczerwony z odcieniem pomarańczowym, u podstawy żółtawy, blednący do koloru ochrowego, blaszki blaszki czerwonopomarańczowe, miejscami z żółtym odcieniem, grube i szerokie, różnej długości, wąsko przyrośnięte lub prawie owalne miąższ kruchy, złotożółty w kapeluszu i trzonie, czerwonopomarańczowy ponad blaszkami, wysyp biały, zarodniki gładkie i elipsoidalne
Wilgotnica ozdobna Hygrocybe aurantiosplendens kapelusz najpierw kulisty, potem rozpostarty, dzwonkowaty lub uwypuklony, powierzchnia gładka, błyszcząca, lepka, szkarłatnoczerwony, blednie do pomarańczowożółtego lub złocistożółtego, miejscami ochrowożółtego, brzeg prążkowany, trzon cylindryczny, może się nieregularnie wyginać i być spłaszczony, głęboko wrasta w ziemię, gładka najpierw wilgotna, potem sucha powierzchnia, kolor cytrynowożółty lub ochrowożółty, czasem z odcieniem pomarańczowym, miąższ cytrynowożółty, tylko pod skórką kapelusza i ponad blaszkami czerwonopomarańczowy, blaszki szerokie cytrynowożółte lub złotożółte, jaśniejsze na brzegach, połączone międzyblaszkami, równe, średniej grubości, wysyp biały, zarodniki elipsoidalne lub zwężone w środku, gładkie
Wilgotnica sklepiona Hygrocybe fornicata kapelusz stożkowaty, u starszych okazów szeroko rozpostarty, z uwypukleniem na szczycie, brzeg gładki, powierzchnia gładka, błyszcząca, barwa bladoochrowa lub szarooliwkowa, na szczycie nieco ciemniejsza, jaśnieje ku brzegowi, trzon białawy lub biały, z wiekiem szarzeje, suchy, gładki, górą oszroniony, walcowaty lub wygięty, miąższ białawy, w trzonie włóknisty, w kapeluszu wodnisty, po uszkodzeniu czernieje, blaszki grube, rzadkie, białe, szarzeją z wiekiem,u podstawy mogą mieć anastomy, są szeroko przyrośnięte lub lekko zbiegające, ostrze gładkie, zarodniki elipsoidalne i gładkie, wysyp biały
Wilgotnica włoska Hygrocybe reidii kapelusz początkowo kulisty, potem pofałdowany, rozpostarty, parasolowaty, pomarańczowy, brzegi pofałdowane, jaśniejsze, blaszki jasnopomarańczowe, luźne, rzadkie, duże, cienkie, trzon koloru blaszek, długi, zgięty, zwężony ku nasadzie, w ziemi jaśniejszy
Wilgotnica zasadowa Hygrocybe ingrata kapelusz półkolisto sklepiony, potem rozpostarty, popękany, pofałdowany, pokryty włókienkami zbiegającymi się promieniście, matowy, suchy,szarobrązowy, potem czekoladowobrązowy, uszkodzony czerwienieje, trzon gruby, nieregularny, może być miejscami rozdęty, wklęsły, spłaszczony,jest gładki, suchy, pusty, białawy lub kawowy, uszkodzony brązowieje, miąższ białawy lub kremowy, przełamany różowobrązowieje, kruchy i cienki, blaszki grube, rzadkie, białawe, uszkodzone czerwienieją, kruche, przyrośnięte przy trzonie, zatokowato wycięte lub zaokrąglone, starsze żyłkowato połączone ze sobą, zarodniki elipsoidalne i gładkie, wysyp biały
Włosojęzyk szorstki Trichoglossum hirsutum owocnik czarny, jajowaty, grudkowaty, o nieregularnym kształcie, z wiekiem staje się spłąszczony, języczkowaty,szeroki, brzegi ma zaokrąglone, mięsiste, wyrasta z ziemi na długim, cienkim, czarnym trzonku, przypomina kobrę
Wodnicha atramentowa Hygrophorus atramentosus kapelusz dzwonkowaty, potem rozpostarty, w środku zagłębiony, młode mają brzegi podwinięte, powierzchnia gładka, czarna z niebieskawym odcieniem, szaroołowiana lub szarobrązowa, trzon suchy, gładki, jaśniejszy od kapelusza, cylindryczny, równowąski lub u dołu nieco rozszerzony, włóknisty, wewnątrz pełny, miąższ biały, blaszki przyrośnięte przy trzonie lub zbiegające, białe, później szare, z niebieskawym odcieniem, grube, rzadkie, u podstawy często połączone międzyblaszkami, przyrośnięte przy trzonie lub zbiegające, zarodniki elipsoidalne i gładkie, wysyp biały
Wodnicha białobrunatna Hygrophorus latitabundus kapelusz wypukły, potem rozpostarty z podwiniętym brzegiem, u młodych oszronionym szczyt wypukły, śluzowaty, gładki, ciemnobrązowy z szarym lub oliwkowym odcieniem, trzon pełny, walcowaty, zwężony ku podstawie, śluzowaty, pod śluzowatym pierścieniem ma drobne łuseczki, nad suchy, cały biały z kropelkami płynu, miąższ biały, blaszki białe, dość grube, rzadkie, różnej długości, przy trzonie szeroko przyrośnięte lub lekko zbiegające, na brzegu równe, zarodniki elipsoidalne i gładkie, wysyp biały
Wodnicha kozia Hygrophorus capreolarius kapelusz kulisty, potem rozpostarty, wierzch płaski, młody brzeg podwinięty, potem prosty, powierzchnia lepka, winnoczerwona, u starych osobników drobno łuskowata, brodawkowata lub plamista na środku, trzon walcowaty, zwężony ku dołowi, koloru kapelusza, suchy, włóknisty, góra popękana, dół biało omszony, miąższ różowawy, u starszych okazów winnoczerwonawy, blaszki rzadkie, grube, połączone zmarszczkami, bladoróżowe, u starszych winnoczerwone, zbiegające przy trzonie, różnej długości, zarodniki elipsoidalne i gładkie, wysyp biały
Wodnicha oliwkowobrązowa Hygrophorus persoonii kapelusz półkolisty później łukowaty z szerokim tępym garbkiem, potem rozpostarty, płytko wgłębiony, śliski, brudnobrązowawy ciemnobrązowej do oliwkowobrązowej, blaszki białawe z zielonkawym lub niebieskawym nalotem, rzadko zbiegające, trzon walcowaty, śliski, pierścień śluzowaty, nad nim trzon ma białe kosmki, pod jest białawy, brązowawo prążkowany, miąższ biały, sprężysty i miękki, zarodniki elipsoidalne i gładkie, wysyp biały
Wodnicha różowoblaszkowa Hygrophorus calophyllus kapelusz półkolisty, potem rozpostarty z uwypukleniem na środku, młody brzeg podwinięty, starszy prosty, kapelusz gładki, wilgotny jest lepki, suchy błyszczący, czarnobrązowy, na brzegu jaśniejszy do oliwkowobrązowego, trzon suchy, gładki, kosmkowo oprószony na szczycie, cylindryczny, u dołu rozszerzony, włóknisty, wewnątrz pełny, jaśniejszy od kapelusza, miąższ biały, białe blaszki różowieją z wiekiem, są grube, rzadkie, zbiegające przy trzonie, połączone zmarszczkami, mają równe brzegi, zarodniki elipsoidalne i gładkie, wysyp biały
Wodnicha zaróżowiona Hygrophorus erubescens kapelusz białawy lub białokremowy, potem kremowy z czerwonawym nalotem i purpurowymi łuseczkami, może mieć żółtawe plamki, półkolisty, potem łukowaty z płaskim garbkiem, brzeg podwinięty potem rozpostarły do lejkowatego, prostuje się z wiekiem, blaszki białawe, kremowe, czerwonoplamiste, z czerwonawym ostrzem z wiekiem żółtawe, rzadkie, grube, krótko zbiegające na trzon, trzon białawy, z wiekiem żółknący, z drobnymi purpurowymi łuseczkami, miejscami rdzawoplamisty, w dolnej części zaostrzony, pełny, miąższ białawy, uszkodzony czerwienieje, z wiekiem żółtawy, zarodniki elipsoidalne i gładkie, wysyp biały
Zasłonak słonkowożółty Cortinarius elegantior kapelusz półkolisty do łukowatego, potem rozpostarty, z tępym garbkiem, ma resztki białawej osłonki, jest słomkowy, złocistożółty z brązowawymi wrośniętymi włókienkami, mokry śliski, suchy błyszczący, brzeg powyginany, potem równy, blaszki słomkowożółte, z wiekiem rdzawobrązowe, gęste, szeroko przyrośnięte do trzonu lub zbiegające, trzon walcowaty, buławka z kantem, na cytrynowożółtawym lub żółtoochrowym tle jest w środkowej części podłużnie pokryty rdzawymi włókienkami żółtawych zasnówek, miąższ bladożółtawy, w środku białawy, w trzonie ciemniejszy, twardawy, wysyp ciemnobrązowy
Żagiew korzonkowa Polyporus rhizophilus owocnik kulisty, potem parasolowaty, rozpostarty, odgięty ku górze, ma pęknięcie prowadzące od środka do brzegu, środek kapelusza wklęsły, kapelusz żółty, ochrowy, kremowożółty, pofałdowany, brzeg jaśniejszy, młody prosty, stary pofałdowany, rurki mają na brzegu hymenoforu beżowe kręgi, rurki białe, trzon biały, pokryty brązowymi lub zielonymi łuseczkami, nasada jest brązowa lub zielona, trzon średnio długi, zgięty, zwężony ku górze
Żagiew wielogłowa Polyporus umbellatus biały, gruby pień rozgałęzia się na wiele odnóg zakończonych falistymi kapelusikami, są bladożółte lub brązowe, w środku wgłębione, pokryte włókienkami, pory białawe do słomkowożółtych, kanciaste, rurki słomkowożółte, zbiegające na trzon gruby, białawy, z wyrastającymi cienkimi rozgałęzieniami drugiego rzędu, centralnie zakończonymi kapelusikami, miąższ białawy, miękki, później łykowaty, wysyp białawy
Żagwica listkowata Grifola frondosa owocniki tworzą kępki wyrastające od trzonu, trzon rozgałęzia się na wiele rozgałęzionych odnóg, na końcach których są kapelusiki, kapelusiki są płaskie, blaszkowate, żółtawe, orzechowe, brązowawe lub oliwkowe, zawsze z odcieniem szarawym, są cienkie, łopatkowate, półkoliste, wachlarzowate i boczne, kosmkowate lub łuseczkowate, brzegi faliste, pory białe, kanciaste lub okrągłe, brzegi postrzępione, rurki białe lub kremowe, trzon boczny, białawy lub kremowy, cylindryczny, rozgałęziony przy kapeluszach, miąższ mięsisty, elastyczny, młody mięsisty, później skórzasty i włóknisty, wysyp biały
Żełuczka wąskolistna Xanthoparmelia stenophylla plecha listkowata, rozgałęziona, zakończenia rozgałęzień okrągłe, podzielone na kilka kulistych łątek, kolor oliwkowozielonoszary, miseczkowate brązowe apotecja oliwkowo otoczone, brzegi pogięte, nieregularnie owalne, lekko wystające ponad płaską plechę
Żyłkowiec różany Rhodotus palmatus owocnik okrągły, spłaszczony, czerwony, biało lub kremowo żyłkowany, początkowo brzeg podwinięty, potem rozpostarty, odchyla się ku górze, wzniesienie na szczycie zanika z wiekiem, żyłki wystają ponad powierzchnię kapelusza, blaszki luźne, rzadkie, długie, białe,czerwono zakończone, trzon gruby, biały, zgięty, rozgałęziony z kroplami soku, rozszerzony ku nasadzie, odwrotnie maczugowaty, krótki, może się rozgałęziać