Komentarze (0)
Mchy Bryophyta jest tu klasa Bryopsida, podklasa torfowce Sphagnopsida gametofit to łodyżka z główka i rozgałęzieniami bocznymi, na szczycie są rodnie, plemnie w kątach liści, gametofit rozwija się z plechowatego splątka, ma on 1 warstwę komórek jest przytwierdzony do podłoża chwytnikami, w czasie wzrostu gametofitu zanikają, w obrębie główki są rodnie, przy zapłodnieniu powstaje sporofit, dlugo zostaje w rodni, dorosły rozrywa jej ścianę, zostaje kołnierzyk, rodnia ma łodyżkę, pseudopodium, jest to twór gametofitu wznoszący rodnię ze sporofitem w górę, zarodnia ma komorę zarodni, z kolumienką, kolumella w środku, jest ściana zarodni, w komorze jest tkanka archesporialna, zarodnia ma wiczko, gdy zarodnki powstaną z tk. archesporialne, kolumienka rosnie cisnienie odrywa wieczko, listek torfowców ma 1 warstwę komórek, są 2 typy komórek, duże, wodonośne, martwe, do okoła nich sa 4 żywe asymilacyjne, stopa jest niewidoczna, seta wychodzi poza kołnierzyk.
Podklasa Andreaeidae cechy charakterystyczne to plechowaty, jednowarstwowy splątek, jest pseudopodium i zredukowana seta, łodyżka, gametofor rozgałęzia się dychotomicznie, widlasto są na niej skrętolegle ułożone listki, na szczytach gałązek są rodnie i plemnie, zarodnia otwiera się 4 szparami.
klasa płonniki Polytrichopsida, podklasa Polytrichidae, splątek zbudowany jest z rozgałęzionych nitek, przypomina glony trychonalne, ma części-caulonemę, z której powstanie plecha i chloronemę, która fotosyntetyzuje, na szczytach łodyżek są rodnie i plemnie, po zapłodnieniu jest zygota, powstaje sporofit, ma stope, setę i zarodnię z wieczkiem, gdy wieczko odpada, po dojrzeniu zarodników, widać ozebnię, perystom, zbudowana jest z komórek zgiętych w literę U, w śrdoku jest kolumienka, między nią a ścianą zarodni jest archespor, robi on zarodniki, zarodnia ma czepek, calyptrę, pozostałość rozerwanej rodni, listki są wielokomórkowe, liście mają epiderme, na wierzchu listkó jest kilka warstw komórek zwiękrzających powierzchnię asymilacyjną, tworzą one prostopadłe do powierzchni listka blaszki, wiązce przewodzącej odpowiadają leptoidy, komórki przewodzace asymilaty i hydroidy przewodzące wodę i sole mineralne. Na szczytach łodyżek są rodnie i plemnie otoczone dachówkowato zachodzącymi na siebie listkami tworzacymi miseczke, miseczki otaczaja skupienia rodniostanów, rchagoniospory i plemnistanów, anteridiofory, między rodniami i plemniami sa płonne wstaswki parafyzy.
Klasa mchy właściwe, prątniki Bryidae, z zarodnika powstaje splątek, ma rozgałęzione niteczki z chloronema i kaulonemą, z kaulonemy powstaje sporofit z chloronemy gametofit, ze splątka rozwija się ulistniona łodyżka, ma skupienia rodni i plemni, pomiędzy nimi sa parafyzy, szczytowe listki otaczaja rodnie i pleemnie, po zapłodnienium jest zygota, rozwija sie z niej sporofit, pozostałościa po rozerwanej rodni jest czepek, calyptra, zarodnia ma wieczko, w środku jest pozostałość z komórek U-kształtnych, w łodyżce są hydroidy, w secie hydroidy i leptoidy, listek ma 1 warstwę komórek z żebrem w środku, żebro jest wielowarstwowe, ma funkcję przewodzącą, ozębnia zależnie od wilgotności otwiera sie i zamyka, jak wilgoć zamykają się, sa gatunki ortotropowe, gónozarodniowe, wierzchołkowozarodniowe, ortokarpijne, rodnie i plemnie na szczycie głónej łodyzki, powstaja z komórki inicjalnej odpowiedzialnej za długośc po rozwoju zarodni roslina nie rosnie, są tu merzyk Mnium sp., Bryum sp., skrętek Funaria sp., bielistka Leucobryum sp. mają proste łodyżki i darniowy wzrost i plagiotropowe, bocznozarodniowe, pleurokarpijne, rodnie i plemnie są na szczytach odgałęzień bocznych, inicjalna komórka jest na szczycie głównej, cały czas jest aktywna generatywnie, cały czas łodyżka rosnie, po wytworzeniu zarodni płoża, są tu Plagiothecium sp., Rhitidiadelphus sp., tujowiec Thuidium sp.
Klasa glewiki Anthocerotophyta mieszają cechy mszaków, paprotników i maja własne cechy, z mszakami łączy je przemiana pokoleń, dominuje gametofit, sporofit jest luźno osadzony na trzoneczku, wspólne cechy z paprotnikami, zielony przez cały czas sporofit, endarchiczny rozwój gametangiów-są 2 komórki z górnej jest plemnia, z dolnej trozneczek, egzarchiczny, gdy z 1 komórki epidermy podzielonej równolegle do pow. jest plemnia i trzoneczek, w endarchicznym pomiędzy plemnia i trzoneczkiem jest komora plemniowa, rodnia ma taki sam rozwój. Cechy glewików, pomiędzy stopą i zarodnia jest merystem interkalarny, przez całe zycie robi elementy budujące zarodnie, zielony gametofit ma aparaty szparkowe, podłużny podział zygoty, reszta roslin telomowych ma poprzeczny, plechowaty gametofit ma kształt rózyczki, na spodniej stronie gametofitu sa szparki, pod nimi są komory powietrzne, u młodych osobników wypełnia je sluz, który z czasem schnie. Cały czas zielony sporofit ma stope tkwiącą w gametoficie, merystem interkalarny caly czas robi elementy zarodni, w długiej zarodni jest kolumienka, tkanka archesporialna róznicuje sie w komórki macierzyste zarodników i na plone, dające nibysprężyce, pseudoelatery, u wątrobowców była komórka macierzysta spor dająca zarodniki i płonna dająca elatery, tu jest z tkanki archesporialne komórka macierzysta i płonna, ona po kilku podziałach daje wielokomórkowe, nieregularnie rozgałęzione nibysprężyce, zarodnia peka 2 szparami, sporofit żyje tak długo jak gametofit, cały czas tworzy zarodniki, może życ dlużej.
Wybrani przedstawicele mszaków w Polsce:
płonnik cienki Polytrichum strictum darnie początkowo są ciemnozielone potem brązowe, wzniesiona, prosta łodyżka, listki lancetowate, w nasadach listków są pochwy, sześcienna, żółto-czerwona zarodnia, czepek żółto orzęśiony, żółe, gładkie zarodniki, długa, czerwonawa seta.
płonnik jałowcowaty Polytrichum juniperinum proste łodyżki, gałązki igiełkowate, odstające pod kątem prostym od łodyżki, listki przezroczyste,zielonkawe puszki zarodni owalne, wieczko ma szpiczasty kończyk, kolor zarodni żóławy, długa, pomarańczowa seta.
płonnik pospolity Polytrichum commune proste łodyzki, liście odstające pod kątem ok. 90 st. lancetowate, bardzo cienkie, brunatna seta, zarodnia z wieczkiem.
płonnik jałowcowaty Polytrichum juniperinum tworzy luźne darnie, pokryty jest woskiem, łodyżka ma łuseczkowate listki z kończykami, listki pochwami obejmują łodyżkę, czworokątna, brązowa puszka.
płonnik włosisty Polytrichum piliferum prosta łodyżka, cienkie, lancetowate listki, czerwone sty z długimi zarodniami z wieczkami.
złotowłos strojny Polytrichastrum formosum luźne darnie, proste łodyżki, gałązki ułożone spiralnie, są gwiazdkowate, pokryte cienkimi listkami, wzniesione zarodnie z jasnymi czepkami.
torfowiec błotny Sphagnum palustre niebiesko-zielony mszak, rozgałęzione łodyżki, górne gałązki skupione sa w główki, listki gałązkowe języczkowate, łodyżkowe zachodzą na siebie dachówkowato, są okrągłe, zarodnie są okrągłe, pseudopodium zielone.
Pędzlik murowy Tortula ruralis łodyzki proste, zgięte, łukowato wygięte, listki mają żebro wystające w łos, są brodawkowane, czerwona seta, puszka jajowata, perystom skręcony.
Pędzlik dachowy luźne darnie, listki odgięte, pochwiaste, na końcach zaokrąglone, żebro przecchodzi we włos, zarodnia jajowata.
Pędzlik pospolity Polytrichum commune proste łodyżki, listki odstające, lancetowate, brunatna seta, prosta zarodnia, zółe wieczko.
torfowiec bałtycki Sphagnum balticum łodyżka rozgałęziona, ciało zielone potem brunatne i jasne, listki języczkowate, okrągłe, brunatne zarodnie.
torfowiec brodawkowaty Sphagnum papillosum łodyżka i listki jasnozielone, z czasem brunatnieją, łodyżka rozgałęziona, listki języczkowate, zachodzą na siebie dachówkowato, zarodnia czarnawa, okrągła.
torfowiec brunatny Sphagnum fuscum zbite darnie, maja małe główki z najwyższych gałązek, łodyzka brązowa, listki łodyżkowe języczkowate, postrzępione, gałązkowe lancetowate, ząbkowane, są główki na szczytach łodyżek.
torfowiec cieniutki Sphagnum tenellum łodyżki rozgałęzione, listki łodyżkowe języczkowate, gałązkowe lancetowate, okrągłe, małe, beżowo-rózowe zarodnie, sa głóki na szczytach łodyżek.
torfowiec czerwonawy Sphagnum rubellum tworzy czerwone darnie, sa spłąszczone główki, gałązki sa białe, języczkowate, ząbkowane, na szczucie zaokrąglone listki łodyżkowe, gałzakowe sa lancetowate.
torfowiec Dusena Sphagnum majus rozgaęłzione łodyżki, długie listki łodyzkowe, są lancetowate, darnie od jasnozielonych po brunatne, języczkowate listki lodyzkowe.
torfowiec frędzlowaty Sphagnum fimbriatum zielone lub żółte darnie, gałązki i główki cienkie, listki lodyzkowe lopatkowate, gałązkowe jajowate, czerwone, okrągłe zarodnie.
torfowiec Girgensohna Sphagnum girgensohnii długie, lancetowate listki gałązkowe, małe, płaskie główki, jasnozielony kolor darni.
torfowiec jednoboczny Sphagnum subsecundum listki podługowate, małe główki, darnie brązowe lub jasnozielone, łodyżki brunatne.
torfowiec Jensena Sphagnum Jensenii małe, płaskie główki, listki gałązkowe lancetowate, łodyzkowe języczkowate, ząbkowane.
torfowiec kończysty Sphagnum fallax zbite darnie, listki łodyżkowe trójkątne z ostrymi kończykami, gałazkowe lancetowate, puszki okrągłe, gładkie zarodniki.
torfowiec Lindberga Sphagnum lindbergii brązowo-żółte darnie, listki gałązkowe języczkowate, główki małe, zarodnie okrągłe.
torfowiec magellański Sphagnum magellanicum rozgałęziona, czerwona łodyżka, listki łopatkowate lub języczkowate, gałązkowe okrągłe lub łódeczkowate.
torfowiec miękki Sphagnum molle podługowate listki gałżkowe, czarne, okrągłe zarodnie.
torfowiec nastroszony Sphagnum squarrosum zielony mech o zbitych darniach, łodyżkowe listki lancetowate, gałązkowe trójkątne z kończykiem, obejmuja okrągłymi nasadami łodyzki, zarodnie brązowe.
torfowiec obły Sphagnum teres brązowa łodyżka, małe, stożkowate główki, listki łodyżkowe języczkowate, gałązkowe jajowate z trójkątnymi dzióbkami.
torfowiec okazały Sphagnum riparium bardzo długie, podługowate, zwisające gałązki z małymi listkami, płąskie główki.
torfowiec ostrolistny Sphagnum capillifolium czerwona łodyżka, półokrągłe główki, trójkątne listki łodyzkowe, gałązkowe lancetowate.
torfowiec pierzasty Sphagnum subnitens rózowe, czerwone lub zielone darnie, listki lancetowate.
torfowiec płowy Sphagnum subfulvum krótkie gałązki z drobnymi, trójkątnymi listkami, małe, rosochate główki.
torfowiec pogięty Sphagnum flexuosum długie gałazki, maja trójkatne listki otulające je, główki sa bardzo mało widoczne.
torfowiec pokrewny Sphagnum affine długie, zgięte gałązki z drobnymi, lancetowatymi listkami, listki łodygowe języczkowate.
torfowiec Russowa Sphagnum russowii długie, zwisające gałązki z podługowatymi listkami, zielone, jajowate, zwisające zarodnie na brunatnych setach.
torfowiec skręcony Sphagnum contortum dlugie, szerokie gałązki z cienkimi, drobnymi listkami, małe główki.
torfowiec spiczastolistny Sphagnum cuspidatum zielona łodyżka, gwiazdkowate główki, trójkątne listki łodyżkowe, podługowate i ząbkowane gałązkowe.
torfowiec szorstki Sphagnum compactum gwiazdkowate główki, szerokie, krótkie gałązki, listki gałązkowe lancetowate.
torfowiec środkowy Sphagnum centrale trójktne, długie gałązki, trójkatne listki gałązkowe, główki małe, gwiazdkowate.
torfowiec tępolistny Sphagnum obtusum drobne gałązki na główkach, są szerokie i krótkie, reszta długa i zwisająca, drobne, podługowate, tepe listki.
torfowiec Warnstorfa Sphagnum warnstorfii długie, zwisające, cienkie gałazki, gwiazdkowate główki. Cienkie listki, darń najpierw zielona, potem czerwona.
torfowiec wąskolistny Sphagnum angustifolium zielona, potem brunatna, jasna darń, długie zwisające gałązki, listki gałązkowe lancetowate, płąskie główki z szerokimi gałązkami.'
torfowiec wklęsłolistny Sphagnum platyphyllum szerokie gałązki, małe gwiazdkowate główki, łuskowate, trójkątne listki.
torfowiec Wulfa Sphagnum wulfianum grube, równe gałązki, tworzą z łodyżkami okrągła twory, listki gałązkowe są drobne, trójkątne, darnie poduszeczkowate.
torfowiec zanurzony Sphagnum inundatum gwiazdziste główki, długie, trójkątne gałązki, drobne łuskowate listki.
torfowiec ząbkowany Sphagnum denticulatum gwiazdkowate główki, długie, zgięte w dół gałązki, listki gałązkowe języczkowate, trójkatne, po dwa w okółku, otaczają pochwami gaąłzkę.
Porostnica wielokształtna Marchantia polymorpha liściokształtna plecha, m postać dużych, okrągłych, pofałdowanych tarczek. męski gametofit to ośmiopłatowa tarczka z plemniami na górze, żeński to parasolowaty twór na trzonku, ma promieniste wypustki. Ma tkankę spichrzową, asymilacyjną i przewietrzającą.
Gwiaździanka workowata Asterella saccata omszona, talerzykowata plecha, plemniostany na trzoneczkach w postaci talerzyków, rodniostany na trzoneczkach w postaci parasolek z promienistymi wyrostkami.
Mannia pachnąca Mannia fragrans podłużne, jajowate, ciemnozielone, omszone plechy, poprzeczny przekrój plechy przypomina odwrócona parasolke z chwytnikami.
Mannia skalna Mannia triandra plechy płaskie o nieregularnych kształtach podobne do liści, zarodnie na trzoneczkach okryte listkami tworzącymi parasolowaty, półokrągły twór, zarodnie sa czarne i okrągłe.
Wgłębka Hubenera Riccia huebeneriana rozgałęziona, okrągła, jasnozielona plecha, rozgałęzia się na nieregularne, spłaszczone rureczki, kóre rozgaęłziają się widlasto, całość wygląda jak kleks.
Wgłębka rzęsista Riccia ciliifera sercowate, wypukłe plechy w kolorze blado zielonym, w środku plechy biegnie rynienkowata bruzda. Strefa przy gruncie jest cieńsza.
Wgłębka szara Riccia trichocarpa rozgałęziona plecha na rynienkowate, rozwidlone rureczki. Część przy gruncie jest cienka, rureczki kilkukrotnie się rozwidlają.
Wgłębka wodna Riccia fluitans wielokrotnie, krzaczasto rozgaęłziona, jasnozielona plecha.
Wgłębik pływający Ricciocarpos natans jajowata, kutnerowata plecha z rynienką w środku, jest jasnozielona, przypomina małe, bruzkowane jajeczka.
Stóżka okrągła Concephalum conicum podłużne, karbowane, rozgałęzione, liściaste plechy, maja brodawkowate wyrostki.
Bagniczka drobna Cladopodiella francisci podłużne, wzniesione, tępo zakończone łodyżki przypominaja kolumny otoczone różyczkowato otaczającymi ją szerokimi, krótkimi listkami.
Bagniczka pływająca Cladopodiella fluitans siateczkowane, wzniesione, ulistnione, okrągłymi, brodawkowanymi, siedzącymi listkami łodyżki, całośc zgniłozielona.
Głowiak łańcuszkowaty Cephalozia catenulata drobne, długie, widlasto rozgałęzione łodyżki, listki sa małe siedzące, języczkowate.
Nowelia krzywolistna Nowellia curvifolia rozgałęzione, jasnozielone łodyżki z kubeczkowatymi, siedzącymi listkami. kubeczki listków rozwidlają się na 2 części zakończone długimi kończykami, na których są skupika gemmuli-kupków z wegetatywnymi rozmnózkami.
Czubek delikatny Lophozia laxa widlasto rozgałęzione łodyżki z drobnymi, języczkowatymi listkami. Plecha zielona lub brązowa.
Czubek główkowaty Lophozia capitata rozagłęzione łodyżki z krągłymi, odstającymi, siedzącymi, naprzeciwległymi listkami.
Czubek Ruthego Lophozia rutheana rozgałęzione gałązki z trójkątnymi, szerokimi, języczkowatymi listkami ułozonymi naprzeciwlegle.
Sznurnik falistolistny Jamesoniella undulifolia rozgałęzione, mdłozielone, przezroczyste plechy, maja odwrotnie sercowate, cienkie listki obejmujące pochewkami gałązki.
Wieloklap Kunzego Barbilophozia kunzeana rozgaęłzione plechy z sercowatymi, cienkimi, w środku wciętymi, siedzącymi listkami.
Zgiętolist nadrzewny Anastrophyllum hellerianum drobne, proste łodyżki z naprzeciwlegle ułozonymi, jajowatymi, siedzącymi listkami, na ich szczytach są kuliste, czarne zarodnie.
Biczyca trójwrębna Bazzania trilobata rozgaęłzione lodyżki otoczone łuskowato zachodzącymi na siebie, szerokimi, zaokrąglonymi listkami.
Łuskolist rozesłany Lepidozia reptans mocno rozgaęłzione, okrągłe łodyzki z drobnymi, przezroczystymi, języczkowatymi, zaostrzonymi, siedzącymi, naprzeciwległymi listkami.
Piórkowiec kutnerowaty Trichocolea tomentella kilkukrotnie rozgałęzione, płaskie, zywo zielone plechy, rozgałęzienia sa cienkie i podłużne, przypuniają kilkukrotnie dłoniastodzielne listki.
Płozyk wonny Geocalyx graveolens łodyżki z krótkoogonkowymi, okrągławymi listkami, całośc przypomina pierzastosieczny liść z okrągłymi odcinkami.
Rzęsiak pospolity Ptilidium ciliare rozgałęzione łodyzki z okrągłymi gałązkami pokrytymi łuskowatymi, okrągłymi listkami. Końce gałązek są tępe.
Skosatka zanokcicowata Plagiochila asplenioides rozgaęłzione, brunatne łodyżki z dużymi, szerokimi, siedzącymi, przezroczystymi, naprzemianległymi, zachodzącymi na siebie listkami.
Skapanka błotna Scapania paludicola łodyżki rozgałęzione z listkami pochwiastymi, pochwy obejmują gałązki, listki sa jajowate, naprzemianległe, przezroczyste, zielone, zgięte do góry.
Płozik dwuzębny Lophocolea bidentata rozgaęłzione łodyżki z listkami rozdwojonymi na 2 rogi, listki sa siedzące.
Płozik róznolistny Lophocolea heterophylla rozgałęzione łodyzki z okrągłymi, siedzącymi, ustawionymi brzegami poziomo, rozwidlonymi na 2 trójkątne rogi listkami.
Narfotek nagi Odontoschisma denudatum łodyżki otoczone odstającymi, okrągłymi listkami. Ulistnienie naprzeciwległe. Na szczycie gałązek sa listki.
Narfotek torfowcowy Odontoschisma sphagni długie lodyżki sa brunatne, mają naprzeciległe, przezroczyste, okrągłe listki.
Miedzik pospolity Frullania dilatata mocno rozgaęłzione, długie łodyżki z okrągłymi, naprzemianległymi, siedzącymi listkami, sa tez odwrotnie trójkątne listki, sa małe w porównaniu z całą plechą.
Usznica spłaszczona Radula complanata stojące, prostokątne, mięsiste, jasnozielone plechy, jajowate, brązowe zarodnie na bladych, okrągłych, dlugich trzonkach.
Jednoczepek Hookera Haplomitrium hookeri rozgaęłzione plechy z cienkimi łodyżkami i dużymi, przezroczystymi, trójkątnymi listkami. Listki maja brodawki.
Lśniątka zakrzywiona Riccardia incurvata nieregularnie rozgaęłzione, cienkie, płaskie plechy, są zielone.
Lśniątka zatokowa Riccardia chamedryfolia drobna plecha, jest rozgałęziona, rozgaęłzienia sa okrągłe i płaskie.
Merkia irlandzka Moerckia hibernica okrągłe, liściaste, pomarszczone plechy.
Pallawicinia Lyella Pallavicinia lyellii duże, liściaste, języczkowate plechy. Sa całobrzegie i lekko pofałdowane.
Otruszyn drobny Blasia pusilla płaskie, liściaste, pofałdowane plechy, plecha ma nieregularny kształt.
Pleszanka pospolita Pellia epiphylla liściaste, owalne, karbowane, ciemnozielone plechy.
Glewik Anthoceros sp. ma rozgałęziona, liściastą plechę, plechy są okrągłe, nieregularnie karbowane, pofałdowane, zarodnie na długich, zielonych trzonkach otoczone kapturkiem.
Prątniki
Strzechwa darniowa Grimmia pulvinata poduszkowate darnie, podłużne listki mają na końcach białe włoski, zarodnia okrągła i żebrowana ma dzióbkowate wieczko.
Skrętek wilgociomierczy Funaria hygrometrica krótkie łodyżki, listki jajowate, zebrane w pączek w wilgoci odstają, brązowa seta z gruszkowatą zarodnią.
Merzyk groblowy Mnium hornum męskie osobniki tworzą rozety, żeńskie mają czerwone zarodnie, listki są ostre, żabkowane, zarodnia jajowata. Wieczko ma brodawkę.
Rokiet cyprysowy Hypnum cupressiforme listki sa ostre, zachodzą na siebie dachówkowato, łodyżki są rozgałęzione. zgięta puszka zarodnionośna, wieczko ma dzióbek.
Skrzydlik cisolistny Fissidens taxifolius ciemnozielone darnie, nierozgałęziona łodyżka, długie listki rosną w 2 rzędach, u podstawy łodyżek sa zarodnie.
Opończyk szczypcowy Encalypta vulgaris łodyżki maja ostre, dlugie listki, długa ciemnobrązowa seta, zarodnia żółtobrązowa z czepkiem.
Opończyk krętozarodniowy Encalypta streptocarpa niebieskawe darnie listki wydłużone, języczkowate, rozmnóżki nitkowate powstają w góze łodyżek, czerwona seta, cylindryczna zarodnia, dwurzędowa ozębnia.
Podklasa Andreaeidae cechy charakterystyczne to plechowaty, jednowarstwowy splątek, jest pseudopodium i zredukowana seta, łodyżka, gametofor rozgałęzia się dychotomicznie, widlasto są na niej skrętolegle ułożone listki, na szczytach gałązek są rodnie i plemnie, zarodnia otwiera się 4 szparami.
klasa płonniki Polytrichopsida, podklasa Polytrichidae, splątek zbudowany jest z rozgałęzionych nitek, przypomina glony trychonalne, ma części-caulonemę, z której powstanie plecha i chloronemę, która fotosyntetyzuje, na szczytach łodyżek są rodnie i plemnie, po zapłodnieniu jest zygota, powstaje sporofit, ma stope, setę i zarodnię z wieczkiem, gdy wieczko odpada, po dojrzeniu zarodników, widać ozebnię, perystom, zbudowana jest z komórek zgiętych w literę U, w śrdoku jest kolumienka, między nią a ścianą zarodni jest archespor, robi on zarodniki, zarodnia ma czepek, calyptrę, pozostałość rozerwanej rodni, listki są wielokomórkowe, liście mają epiderme, na wierzchu listkó jest kilka warstw komórek zwiękrzających powierzchnię asymilacyjną, tworzą one prostopadłe do powierzchni listka blaszki, wiązce przewodzącej odpowiadają leptoidy, komórki przewodzace asymilaty i hydroidy przewodzące wodę i sole mineralne. Na szczytach łodyżek są rodnie i plemnie otoczone dachówkowato zachodzącymi na siebie listkami tworzacymi miseczke, miseczki otaczaja skupienia rodniostanów, rchagoniospory i plemnistanów, anteridiofory, między rodniami i plemniami sa płonne wstaswki parafyzy.
Klasa mchy właściwe, prątniki Bryidae, z zarodnika powstaje splątek, ma rozgałęzione niteczki z chloronema i kaulonemą, z kaulonemy powstaje sporofit z chloronemy gametofit, ze splątka rozwija się ulistniona łodyżka, ma skupienia rodni i plemni, pomiędzy nimi sa parafyzy, szczytowe listki otaczaja rodnie i pleemnie, po zapłodnienium jest zygota, rozwija sie z niej sporofit, pozostałościa po rozerwanej rodni jest czepek, calyptra, zarodnia ma wieczko, w środku jest pozostałość z komórek U-kształtnych, w łodyżce są hydroidy, w secie hydroidy i leptoidy, listek ma 1 warstwę komórek z żebrem w środku, żebro jest wielowarstwowe, ma funkcję przewodzącą, ozębnia zależnie od wilgotności otwiera sie i zamyka, jak wilgoć zamykają się, sa gatunki ortotropowe, gónozarodniowe, wierzchołkowozarodniowe, ortokarpijne, rodnie i plemnie na szczycie głónej łodyzki, powstaja z komórki inicjalnej odpowiedzialnej za długośc po rozwoju zarodni roslina nie rosnie, są tu merzyk Mnium sp., Bryum sp., skrętek Funaria sp., bielistka Leucobryum sp. mają proste łodyżki i darniowy wzrost i plagiotropowe, bocznozarodniowe, pleurokarpijne, rodnie i plemnie są na szczytach odgałęzień bocznych, inicjalna komórka jest na szczycie głównej, cały czas jest aktywna generatywnie, cały czas łodyżka rosnie, po wytworzeniu zarodni płoża, są tu Plagiothecium sp., Rhitidiadelphus sp., tujowiec Thuidium sp.
Klasa glewiki Anthocerotophyta mieszają cechy mszaków, paprotników i maja własne cechy, z mszakami łączy je przemiana pokoleń, dominuje gametofit, sporofit jest luźno osadzony na trzoneczku, wspólne cechy z paprotnikami, zielony przez cały czas sporofit, endarchiczny rozwój gametangiów-są 2 komórki z górnej jest plemnia, z dolnej trozneczek, egzarchiczny, gdy z 1 komórki epidermy podzielonej równolegle do pow. jest plemnia i trzoneczek, w endarchicznym pomiędzy plemnia i trzoneczkiem jest komora plemniowa, rodnia ma taki sam rozwój. Cechy glewików, pomiędzy stopą i zarodnia jest merystem interkalarny, przez całe zycie robi elementy budujące zarodnie, zielony gametofit ma aparaty szparkowe, podłużny podział zygoty, reszta roslin telomowych ma poprzeczny, plechowaty gametofit ma kształt rózyczki, na spodniej stronie gametofitu sa szparki, pod nimi są komory powietrzne, u młodych osobników wypełnia je sluz, który z czasem schnie. Cały czas zielony sporofit ma stope tkwiącą w gametoficie, merystem interkalarny caly czas robi elementy zarodni, w długiej zarodni jest kolumienka, tkanka archesporialna róznicuje sie w komórki macierzyste zarodników i na plone, dające nibysprężyce, pseudoelatery, u wątrobowców była komórka macierzysta spor dająca zarodniki i płonna dająca elatery, tu jest z tkanki archesporialne komórka macierzysta i płonna, ona po kilku podziałach daje wielokomórkowe, nieregularnie rozgałęzione nibysprężyce, zarodnia peka 2 szparami, sporofit żyje tak długo jak gametofit, cały czas tworzy zarodniki, może życ dlużej.
Wybrani przedstawicele mszaków w Polsce:
płonnik cienki Polytrichum strictum darnie początkowo są ciemnozielone potem brązowe, wzniesiona, prosta łodyżka, listki lancetowate, w nasadach listków są pochwy, sześcienna, żółto-czerwona zarodnia, czepek żółto orzęśiony, żółe, gładkie zarodniki, długa, czerwonawa seta.
płonnik jałowcowaty Polytrichum juniperinum proste łodyżki, gałązki igiełkowate, odstające pod kątem prostym od łodyżki, listki przezroczyste,zielonkawe puszki zarodni owalne, wieczko ma szpiczasty kończyk, kolor zarodni żóławy, długa, pomarańczowa seta.
płonnik pospolity Polytrichum commune proste łodyzki, liście odstające pod kątem ok. 90 st. lancetowate, bardzo cienkie, brunatna seta, zarodnia z wieczkiem.
płonnik jałowcowaty Polytrichum juniperinum tworzy luźne darnie, pokryty jest woskiem, łodyżka ma łuseczkowate listki z kończykami, listki pochwami obejmują łodyżkę, czworokątna, brązowa puszka.
płonnik włosisty Polytrichum piliferum prosta łodyżka, cienkie, lancetowate listki, czerwone sty z długimi zarodniami z wieczkami.
złotowłos strojny Polytrichastrum formosum luźne darnie, proste łodyżki, gałązki ułożone spiralnie, są gwiazdkowate, pokryte cienkimi listkami, wzniesione zarodnie z jasnymi czepkami.
torfowiec błotny Sphagnum palustre niebiesko-zielony mszak, rozgałęzione łodyżki, górne gałązki skupione sa w główki, listki gałązkowe języczkowate, łodyżkowe zachodzą na siebie dachówkowato, są okrągłe, zarodnie są okrągłe, pseudopodium zielone.
Pędzlik murowy Tortula ruralis łodyzki proste, zgięte, łukowato wygięte, listki mają żebro wystające w łos, są brodawkowane, czerwona seta, puszka jajowata, perystom skręcony.
Pędzlik dachowy luźne darnie, listki odgięte, pochwiaste, na końcach zaokrąglone, żebro przecchodzi we włos, zarodnia jajowata.
Pędzlik pospolity Polytrichum commune proste łodyżki, listki odstające, lancetowate, brunatna seta, prosta zarodnia, zółe wieczko.
torfowiec bałtycki Sphagnum balticum łodyżka rozgałęziona, ciało zielone potem brunatne i jasne, listki języczkowate, okrągłe, brunatne zarodnie.
torfowiec brodawkowaty Sphagnum papillosum łodyżka i listki jasnozielone, z czasem brunatnieją, łodyżka rozgałęziona, listki języczkowate, zachodzą na siebie dachówkowato, zarodnia czarnawa, okrągła.
torfowiec brunatny Sphagnum fuscum zbite darnie, maja małe główki z najwyższych gałązek, łodyzka brązowa, listki łodyżkowe języczkowate, postrzępione, gałązkowe lancetowate, ząbkowane, są główki na szczytach łodyżek.
torfowiec cieniutki Sphagnum tenellum łodyżki rozgałęzione, listki łodyżkowe języczkowate, gałązkowe lancetowate, okrągłe, małe, beżowo-rózowe zarodnie, sa głóki na szczytach łodyżek.
torfowiec czerwonawy Sphagnum rubellum tworzy czerwone darnie, sa spłąszczone główki, gałązki sa białe, języczkowate, ząbkowane, na szczucie zaokrąglone listki łodyżkowe, gałzakowe sa lancetowate.
torfowiec Dusena Sphagnum majus rozgaęłzione łodyżki, długie listki łodyzkowe, są lancetowate, darnie od jasnozielonych po brunatne, języczkowate listki lodyzkowe.
torfowiec frędzlowaty Sphagnum fimbriatum zielone lub żółte darnie, gałązki i główki cienkie, listki lodyzkowe lopatkowate, gałązkowe jajowate, czerwone, okrągłe zarodnie.
torfowiec Girgensohna Sphagnum girgensohnii długie, lancetowate listki gałązkowe, małe, płaskie główki, jasnozielony kolor darni.
torfowiec jednoboczny Sphagnum subsecundum listki podługowate, małe główki, darnie brązowe lub jasnozielone, łodyżki brunatne.
torfowiec Jensena Sphagnum Jensenii małe, płaskie główki, listki gałązkowe lancetowate, łodyzkowe języczkowate, ząbkowane.
torfowiec kończysty Sphagnum fallax zbite darnie, listki łodyżkowe trójkątne z ostrymi kończykami, gałazkowe lancetowate, puszki okrągłe, gładkie zarodniki.
torfowiec Lindberga Sphagnum lindbergii brązowo-żółte darnie, listki gałązkowe języczkowate, główki małe, zarodnie okrągłe.
torfowiec magellański Sphagnum magellanicum rozgałęziona, czerwona łodyżka, listki łopatkowate lub języczkowate, gałązkowe okrągłe lub łódeczkowate.
torfowiec miękki Sphagnum molle podługowate listki gałżkowe, czarne, okrągłe zarodnie.
torfowiec nastroszony Sphagnum squarrosum zielony mech o zbitych darniach, łodyżkowe listki lancetowate, gałązkowe trójkątne z kończykiem, obejmuja okrągłymi nasadami łodyzki, zarodnie brązowe.
torfowiec obły Sphagnum teres brązowa łodyżka, małe, stożkowate główki, listki łodyżkowe języczkowate, gałązkowe jajowate z trójkątnymi dzióbkami.
torfowiec okazały Sphagnum riparium bardzo długie, podługowate, zwisające gałązki z małymi listkami, płąskie główki.
torfowiec ostrolistny Sphagnum capillifolium czerwona łodyżka, półokrągłe główki, trójkątne listki łodyzkowe, gałązkowe lancetowate.
torfowiec pierzasty Sphagnum subnitens rózowe, czerwone lub zielone darnie, listki lancetowate.
torfowiec płowy Sphagnum subfulvum krótkie gałązki z drobnymi, trójkątnymi listkami, małe, rosochate główki.
torfowiec pogięty Sphagnum flexuosum długie gałazki, maja trójkatne listki otulające je, główki sa bardzo mało widoczne.
torfowiec pokrewny Sphagnum affine długie, zgięte gałązki z drobnymi, lancetowatymi listkami, listki łodygowe języczkowate.
torfowiec Russowa Sphagnum russowii długie, zwisające gałązki z podługowatymi listkami, zielone, jajowate, zwisające zarodnie na brunatnych setach.
torfowiec skręcony Sphagnum contortum dlugie, szerokie gałązki z cienkimi, drobnymi listkami, małe główki.
torfowiec spiczastolistny Sphagnum cuspidatum zielona łodyżka, gwiazdkowate główki, trójkątne listki łodyżkowe, podługowate i ząbkowane gałązkowe.
torfowiec szorstki Sphagnum compactum gwiazdkowate główki, szerokie, krótkie gałązki, listki gałązkowe lancetowate.
torfowiec środkowy Sphagnum centrale trójktne, długie gałązki, trójkatne listki gałązkowe, główki małe, gwiazdkowate.
torfowiec tępolistny Sphagnum obtusum drobne gałązki na główkach, są szerokie i krótkie, reszta długa i zwisająca, drobne, podługowate, tepe listki.
torfowiec Warnstorfa Sphagnum warnstorfii długie, zwisające, cienkie gałazki, gwiazdkowate główki. Cienkie listki, darń najpierw zielona, potem czerwona.
torfowiec wąskolistny Sphagnum angustifolium zielona, potem brunatna, jasna darń, długie zwisające gałązki, listki gałązkowe lancetowate, płąskie główki z szerokimi gałązkami.'
torfowiec wklęsłolistny Sphagnum platyphyllum szerokie gałązki, małe gwiazdkowate główki, łuskowate, trójkątne listki.
torfowiec Wulfa Sphagnum wulfianum grube, równe gałązki, tworzą z łodyżkami okrągła twory, listki gałązkowe są drobne, trójkątne, darnie poduszeczkowate.
torfowiec zanurzony Sphagnum inundatum gwiazdziste główki, długie, trójkątne gałązki, drobne łuskowate listki.
torfowiec ząbkowany Sphagnum denticulatum gwiazdkowate główki, długie, zgięte w dół gałązki, listki gałązkowe języczkowate, trójkatne, po dwa w okółku, otaczają pochwami gaąłzkę.
Porostnica wielokształtna Marchantia polymorpha liściokształtna plecha, m postać dużych, okrągłych, pofałdowanych tarczek. męski gametofit to ośmiopłatowa tarczka z plemniami na górze, żeński to parasolowaty twór na trzonku, ma promieniste wypustki. Ma tkankę spichrzową, asymilacyjną i przewietrzającą.
Gwiaździanka workowata Asterella saccata omszona, talerzykowata plecha, plemniostany na trzoneczkach w postaci talerzyków, rodniostany na trzoneczkach w postaci parasolek z promienistymi wyrostkami.
Mannia pachnąca Mannia fragrans podłużne, jajowate, ciemnozielone, omszone plechy, poprzeczny przekrój plechy przypomina odwrócona parasolke z chwytnikami.
Mannia skalna Mannia triandra plechy płaskie o nieregularnych kształtach podobne do liści, zarodnie na trzoneczkach okryte listkami tworzącymi parasolowaty, półokrągły twór, zarodnie sa czarne i okrągłe.
Wgłębka Hubenera Riccia huebeneriana rozgałęziona, okrągła, jasnozielona plecha, rozgałęzia się na nieregularne, spłaszczone rureczki, kóre rozgaęłziają się widlasto, całość wygląda jak kleks.
Wgłębka rzęsista Riccia ciliifera sercowate, wypukłe plechy w kolorze blado zielonym, w środku plechy biegnie rynienkowata bruzda. Strefa przy gruncie jest cieńsza.
Wgłębka szara Riccia trichocarpa rozgałęziona plecha na rynienkowate, rozwidlone rureczki. Część przy gruncie jest cienka, rureczki kilkukrotnie się rozwidlają.
Wgłębka wodna Riccia fluitans wielokrotnie, krzaczasto rozgaęłziona, jasnozielona plecha.
Wgłębik pływający Ricciocarpos natans jajowata, kutnerowata plecha z rynienką w środku, jest jasnozielona, przypomina małe, bruzkowane jajeczka.
Stóżka okrągła Concephalum conicum podłużne, karbowane, rozgałęzione, liściaste plechy, maja brodawkowate wyrostki.
Bagniczka drobna Cladopodiella francisci podłużne, wzniesione, tępo zakończone łodyżki przypominaja kolumny otoczone różyczkowato otaczającymi ją szerokimi, krótkimi listkami.
Bagniczka pływająca Cladopodiella fluitans siateczkowane, wzniesione, ulistnione, okrągłymi, brodawkowanymi, siedzącymi listkami łodyżki, całośc zgniłozielona.
Głowiak łańcuszkowaty Cephalozia catenulata drobne, długie, widlasto rozgałęzione łodyżki, listki sa małe siedzące, języczkowate.
Nowelia krzywolistna Nowellia curvifolia rozgałęzione, jasnozielone łodyżki z kubeczkowatymi, siedzącymi listkami. kubeczki listków rozwidlają się na 2 części zakończone długimi kończykami, na których są skupika gemmuli-kupków z wegetatywnymi rozmnózkami.
Czubek delikatny Lophozia laxa widlasto rozgałęzione łodyżki z drobnymi, języczkowatymi listkami. Plecha zielona lub brązowa.
Czubek główkowaty Lophozia capitata rozagłęzione łodyżki z krągłymi, odstającymi, siedzącymi, naprzeciwległymi listkami.
Czubek Ruthego Lophozia rutheana rozgałęzione gałązki z trójkątnymi, szerokimi, języczkowatymi listkami ułozonymi naprzeciwlegle.
Sznurnik falistolistny Jamesoniella undulifolia rozgałęzione, mdłozielone, przezroczyste plechy, maja odwrotnie sercowate, cienkie listki obejmujące pochewkami gałązki.
Wieloklap Kunzego Barbilophozia kunzeana rozgaęłzione plechy z sercowatymi, cienkimi, w środku wciętymi, siedzącymi listkami.
Zgiętolist nadrzewny Anastrophyllum hellerianum drobne, proste łodyżki z naprzeciwlegle ułozonymi, jajowatymi, siedzącymi listkami, na ich szczytach są kuliste, czarne zarodnie.
Biczyca trójwrębna Bazzania trilobata rozgaęłzione lodyżki otoczone łuskowato zachodzącymi na siebie, szerokimi, zaokrąglonymi listkami.
Łuskolist rozesłany Lepidozia reptans mocno rozgaęłzione, okrągłe łodyzki z drobnymi, przezroczystymi, języczkowatymi, zaostrzonymi, siedzącymi, naprzeciwległymi listkami.
Piórkowiec kutnerowaty Trichocolea tomentella kilkukrotnie rozgałęzione, płaskie, zywo zielone plechy, rozgałęzienia sa cienkie i podłużne, przypuniają kilkukrotnie dłoniastodzielne listki.
Płozyk wonny Geocalyx graveolens łodyżki z krótkoogonkowymi, okrągławymi listkami, całośc przypomina pierzastosieczny liść z okrągłymi odcinkami.
Rzęsiak pospolity Ptilidium ciliare rozgałęzione łodyzki z okrągłymi gałązkami pokrytymi łuskowatymi, okrągłymi listkami. Końce gałązek są tępe.
Skosatka zanokcicowata Plagiochila asplenioides rozgaęłzione, brunatne łodyżki z dużymi, szerokimi, siedzącymi, przezroczystymi, naprzemianległymi, zachodzącymi na siebie listkami.
Skapanka błotna Scapania paludicola łodyżki rozgałęzione z listkami pochwiastymi, pochwy obejmują gałązki, listki sa jajowate, naprzemianległe, przezroczyste, zielone, zgięte do góry.
Płozik dwuzębny Lophocolea bidentata rozgaęłzione łodyżki z listkami rozdwojonymi na 2 rogi, listki sa siedzące.
Płozik róznolistny Lophocolea heterophylla rozgałęzione łodyzki z okrągłymi, siedzącymi, ustawionymi brzegami poziomo, rozwidlonymi na 2 trójkątne rogi listkami.
Narfotek nagi Odontoschisma denudatum łodyżki otoczone odstającymi, okrągłymi listkami. Ulistnienie naprzeciwległe. Na szczycie gałązek sa listki.
Narfotek torfowcowy Odontoschisma sphagni długie lodyżki sa brunatne, mają naprzeciległe, przezroczyste, okrągłe listki.
Miedzik pospolity Frullania dilatata mocno rozgaęłzione, długie łodyżki z okrągłymi, naprzemianległymi, siedzącymi listkami, sa tez odwrotnie trójkątne listki, sa małe w porównaniu z całą plechą.
Usznica spłaszczona Radula complanata stojące, prostokątne, mięsiste, jasnozielone plechy, jajowate, brązowe zarodnie na bladych, okrągłych, dlugich trzonkach.
Jednoczepek Hookera Haplomitrium hookeri rozgaęłzione plechy z cienkimi łodyżkami i dużymi, przezroczystymi, trójkątnymi listkami. Listki maja brodawki.
Lśniątka zakrzywiona Riccardia incurvata nieregularnie rozgaęłzione, cienkie, płaskie plechy, są zielone.
Lśniątka zatokowa Riccardia chamedryfolia drobna plecha, jest rozgałęziona, rozgaęłzienia sa okrągłe i płaskie.
Merkia irlandzka Moerckia hibernica okrągłe, liściaste, pomarszczone plechy.
Pallawicinia Lyella Pallavicinia lyellii duże, liściaste, języczkowate plechy. Sa całobrzegie i lekko pofałdowane.
Otruszyn drobny Blasia pusilla płaskie, liściaste, pofałdowane plechy, plecha ma nieregularny kształt.
Pleszanka pospolita Pellia epiphylla liściaste, owalne, karbowane, ciemnozielone plechy.
Glewik Anthoceros sp. ma rozgałęziona, liściastą plechę, plechy są okrągłe, nieregularnie karbowane, pofałdowane, zarodnie na długich, zielonych trzonkach otoczone kapturkiem.
Prątniki
Strzechwa darniowa Grimmia pulvinata poduszkowate darnie, podłużne listki mają na końcach białe włoski, zarodnia okrągła i żebrowana ma dzióbkowate wieczko.
Skrętek wilgociomierczy Funaria hygrometrica krótkie łodyżki, listki jajowate, zebrane w pączek w wilgoci odstają, brązowa seta z gruszkowatą zarodnią.
Merzyk groblowy Mnium hornum męskie osobniki tworzą rozety, żeńskie mają czerwone zarodnie, listki są ostre, żabkowane, zarodnia jajowata. Wieczko ma brodawkę.
Rokiet cyprysowy Hypnum cupressiforme listki sa ostre, zachodzą na siebie dachówkowato, łodyżki są rozgałęzione. zgięta puszka zarodnionośna, wieczko ma dzióbek.
Skrzydlik cisolistny Fissidens taxifolius ciemnozielone darnie, nierozgałęziona łodyżka, długie listki rosną w 2 rzędach, u podstawy łodyżek sa zarodnie.
Opończyk szczypcowy Encalypta vulgaris łodyżki maja ostre, dlugie listki, długa ciemnobrązowa seta, zarodnia żółtobrązowa z czepkiem.
Opończyk krętozarodniowy Encalypta streptocarpa niebieskawe darnie listki wydłużone, języczkowate, rozmnóżki nitkowate powstają w góze łodyżek, czerwona seta, cylindryczna zarodnia, dwurzędowa ozębnia.