Przyroda, strona 66

Opisałam mrówkojady teraz pora na resztę. Do szczerbaków należą też leniwce z rodzinami:
Leniwce dwupoalczaste Megalonychidae jest tu rodzaj Choloepus:
Tu są:
Leniwiec dwupalczasty Choloepus didactylus ma długie, brązowe futro, ciemniejszą głowę i kark, czarny pyszczek, spód jest jaśniejszy, je pędy, liście i owoce, pływa dobrze, całe zycie siedzi na drzewie, raz na tydzień schodzi by załatwić potrzeby fizjologiczne, temperatura ciała waha sie od 24-33 st. C, ma 2 palce u ręki, w jego futrze zyją ćmy, glony, chrząszcze, samica rodzi jedno młode po 263 dniach ciąży, trzyma je przyczepione do sierści na brzuchu.
Leniwiec krótkoszyi/Hoffmana Choloepus hoffmanni kremowo okolona czarna twarz, brązowe futro, jaśniejszy spód, temp. ciała 24-33 st. C, nocne zwierzę, smaice moga zyc w stadzie samce pojedynczo, wisi na drzewie do góry nogami je owoce, liście, gałazki, pączki, samica rodzi jedno mlode, trzyma sie jej przez 5 miesięcy, ssie mleko przez 3 tygodnie, po 4-5 latach jest smaodzielne.
Leniwce trójpalczaste Bradypodidae z rodzajem Bradypus:
Leniwiec trójpalczasty Bradypus tridactylus szare, jasniejsze na spodzie futro, czarne okulary i pyszczek, kończyny mają 4 palce, we włosach ma bakterie i glony, obie płcie mają gruczoły, którymi znacza drzewa, raz na tydzień schodzą oddać kał, wisza do góry nogami na drzewach, moga dobrze pływać oddychaja 6-8 razy na minutę, po 120-180 dniach rodzi się jedno młode, pozostaje z mamą 5 miesięcy, jedzą liście, pędy, gałazki, piją krople rosy.
Leniwiec grzywiasty Bradypus torquatus szarobrązowe długie futro, długą szyję, zredukownay ogon, żyje na gałęziach je pąki, gałązki, owoce, liście, samica rodzi jedno mlode, raz na tydzień schodzi by sie wypróżnić.
Leniwiec pstry/ bruntany Bradypus variegatus szare futro, krótki pysk, je owoce, liście, pączki, gałazki, samica rodzi jedno mlode, raz na tydzień schodzi by sie wypróżnić.
Bradypus pygmaeus szare, puszyste futro, łysa twarz, małe ciałko, zyje na drzewach, je owoce, liście, gąłazki, raz na tydzień schodzi by sie wypróżnić, ciąża trwa pół roku, samica rodzi jedno mlode, które dojrzewa po 3 latach, dobrze pływa.
Pancerniki Dasypodidae mają rodzaje:
Chlamyphorus z:
Chlamyphorus retusus płaski nosek na lekko szpiczastym pyszczku, pancerz jest przyrośnięty do kręgowłupa, wierzch porastają białe włoski, spód ciała i boki glowy porasta biała sierść, końcyzny przednie mają 3 palce, tylne 5, po zapłodnieniu komórka jajowa dzieli się na 4, są 4 młode, w kilka godzin same się poruszają, je ślimaki, owday, larwy, inne bezkręgowce, korzenie, zyje 12-15 lat.
Pancernik karłowaty/mysz pancerna Chlamyphorus truncatus małe ciało, zaostrzony pyszczek, spód i boki glowy porasta biała sierść, wierzch bezowy pancerz, ogon rozrośnięty w płytkę, po trwającej 2-3 miesiące ciązy rodza sie slepe i nagie młode, je korzenie, pędy i mrówki z larwami.
Cabassous:
Cabassous centralis zaostrzony oogn i ryjek, brązowy pancerz, spód brązowy, slabo owłosiony, je oqwady, chrząszcze, mrówki, jaszczurki, małe kręgowce, zagrozony zwija sie w kulkępokazując  twardy grzbiet, przednie kończyny przystosowane do kopania, wydziela zapach pizma, przednie nogi mają 5 palców, porozumiewa sie bulgocząc i piszcząc, rodzi jedno slepe, głuche, lyse młode.
Cabassous chacoensis brazowy pancerz na wierzchu, bezowe futro na spodzie, długi, ostry pyszczek, przednie łapki szerokie, 5-palczaste, przystosowane do kopania, je bezkręgowce, małe kręgowce, samica rodzi slepe i łyse mlode.
Cabassous tatouay długi, tępy pysk, żółtobrazowy pancerz, brązowo owłosiony spód, duże zaokrąglone uszy, je larwy, chrabąszcze, termity, zyja w norach, są nocnymi samotnikami, samica rodzi w norce jedno młode.
Kabassu Cabassous unicinctus ciemnobrazowe ciało pokryte pancerzem,. a od spodu futrem, prowadzi nocny tryb zycia, je mrowki i termity,zyje w norach, samica rodzi w norze.
Chaetophractus:
Chaetophractus nationi trójkątny pyszczek i długie okrągłe uszy, bezowy pancerz i futro na spodzie, je owady, mięczaki, robaki, larwy, jaja, owoce, bulwy, grzyby, mae kręgowce, kopie nory, samica rodzi kilka młodych po 2 miesiacach ciązy, po 16-30 dniach mlode otwira oczy, po 50-60 przestaje pic mleko, po 9 miesiącach osiąga dojrzałość.
Chaetophractus vellerosus krótki, trójkątny pysk, owalne uszy, bezowy, owłosiony pancerz i owłosiony biały spód, kopie nory u podstawy krzewów, je jaszczurki, ptaki, żaby, myszy , owady, gałązki, liście, owoce, po 60-75 miesiącach ciązy rodzi młode, dojrzewaja po 9 miesiącach, 2 mioty w roku.
Pancernik włochaty/szczeciniasty Chaetophractus villosus szary pancerz, długi, wąski ogon, trójkątny pysk, owlosiony spód, ciemne futro, kopie norki, je owady, larwy, grzyby, małe węże, po 2 miesiacahc ciąży samica rodzi 2-3 mlode, karmi je mlekiem przez 2 miesiace, dojrzewają po 9, broniąc się kopie, drapie i zwija w kulkę pokazując pancerz lub ucieka do nory.
Dasypus:
Dasypus hybridus szaro-brązowe ciało, dlugi, zwężony pyszczek, zwęzone do góry, jajowate uszy, 4 pazury z przodu, 5 z tyłu, zaostrzony ogon, je bezkręgowce, małe kregowce, padlinę, owoce, liście, pędy, żyje w norach na łąkach i sawannach.
Dasypus kappleri szare ciało, długi, prązkowany ogon, zaokrąglony pysk, owalne uszka, je bezkręgowce, żyje na bagnach, czołga się w podziemnych tunelach, zagrozony wydziela nieprzyjemny zapach.
Pancernik dłogoogonowy Dasypus novemcinctus szare ciało, długi ogon, pysk i uszy podobne do szczurzych, przednie kończyny maja 4 palce, tylne 5, je owady, płazy, pająki, jaja, pisklęta, padline, młode pajęczaki, ciąza trwa pół roku,l zapłodnione jajo dzieli się na czworaczki, pózna implantacja, samica ma 4 sutki, młode odstawia po 4-5 miesiącach, dojrzewają po roku zycia.
Dasypus pilosus szare, masywne ciało, tepy pysk, ługi ogon, małe uszka, żyje w lasach tropikalnych i subtropikalnych oraz wilgotnych lasach górskich, je bezkręgowce i małe kregowce.
Dasypus sabanicola szare ciało, okragłe zwinięte uszka, długi ogon i zaostrzony pysk, zamieszkuje zarosla na podłożach wapiennych, je mrówki. 
Dasypus septemcinctus mały, szary, długi pysk, długi, cienki ogon, okragłe, zawinięte uszka, żyje w lesnych norach, je rosliny, padlinę, bezkręgowce i małe kręgowce, samica rodzi 7-9 mlodych jednej płci, zyje w lasach.
Euphractus:
Pancernik białowłosy Euphractus sexcinctus brazowy, zwiniete, okrągłe uszy, długi pysk, długi, cienki ogon, żyje w lasach, na polach, brzegach lasów, jest wszystkożerny, aktywny przez cała dobę.
Priodontes:
Pancernik olbrzymi Priodontes maximus szary, uszy i boki rózowe, tępy, rózowy pysk, masywny ogon, 5-palczaste kończyny, je mrówki, termity, drobne kręgowce, padline, częsci roslin, pary tworzy tylko w czasie godów, samica rodzi 1-2 młode, w dzień spi w norze, aktywny w nocy, ryje w ziemi za pokarmem, żeruje na terenach otwartych.
Tolypeutes:
Bolita południowa Tolypeutes matacus wierzch pokryty brazowym pancerzem, spód brązowymi płytkami, szar, długie futro po bokach, ma 3-4 palce, je mrowki i termity, samica rodzi jedno mlode, które dojrzewa między 9 a 12 miesiącem zycia, zwija sie, zostawia dziurkę w pancerzu, którą przycina łapę drapieznika.
Pancernik kulowaty/bolita Tolypeutes tricinctus brazowy pancerz, szare futro, ostry, tójkątny pysk, nos i nogi brunatne, ma po 5 palców, je mrówki i termity przy pomocy długiego, lepkiego języka, też mieczaki, inne owady, owoce i padline, żyje samotnie czasem w 3-osobnikowych grupkach rodzinnych, odpoczywają pod krzewami, po pół roku ciązy, samica rodzi jedno, miekkie młode, chodzą kilka godz. po urodzeniu, pancerz twardnieje po 4 tygodniach, ssie mleko 10 tygodni, dojrzewa po 9-12 miesiącach.
Zaedyus:
Pancernik mały Zaedyus pichiy szary, owlosiony, pyszczek tępy, uszka okragłe, zwinięte, ogonek długi i ostry, żyje na murawach stepowych, cąłodobowa aktywnośc, ciąza trwa ok. 2 miesięcy, rodzi się 1-2 mlode twardniejące po 2 tyg. po 40 dniach są odstawiane od piersi i wychodza z norek, samotny tryb zycia je bezkręgowce, małe jaszczurki, ssaki, grzyby, owoce.

Szkarłupnie Echinodermata to wodne zwierzęta, najlepiej zorganizowane bezkręgowce, układ ambulakralny o funkcji czuciowej, ruchowej i wydalniczej, należą do wtóroustych Deuterostomia, nie maja głowy, otwór gębowy jest bo brzusznej stronie ciała, jest wodny układ ruchu, systme nóżek ambulakralnych, których jest wiele. Larwa to trochofora. Wspólne cechy wtóroustych, pragęba gastruli przekształca sie w odbyt, otwó gębowy powstaje wtórnie na przeciwnym biegunie ciała, jest bruzdkowanie promiensite zdeterminowane, gastrulacja przez inwaginację, wszystkie szkarłupnie sa w morzu, sa osiadłę lub wolnozyjące, 7000 przetrtwało do dziś, 13000 wymarło, zwykle symetria 5-promienista, są 5-ramienne lun wielokrotniśc 5, u dorosłych to cecha wtórna, larwy sa dwuboczne, symetrię promienista wymusza osiadły tryb życia, brak odcinka głowowego,   jest układ wodny, ambulakralny, wapienny szkielet wewnętrzny, sa jadalne, mają znaczenie w morskich biocenozach, jedza koralowce, sa odporne na ich jad, padlinożerne oczyszczaja morza, niszczą rafy koralowe, sa skałotwórcze, znaczenie w badanich embriologicznych. Są tu:
Rozgwiazdy Asteroidea mają 2000 gat, prowadzą przydenny tryb żcyia, rozgwiazda pełza po dnie, sa drapieżnikami, ciało spłąszczone grzbieto-brzusznie, ma tarczę i ramiona, tarcza jest pomiędzy ramionami, jest ich 5 lub więcej, ramiona zwężaja sie ku końcowi, jest rózny stosunek tarczy do ramion, ciało szkarłupni ma strone oralną (ustną) i aboralną (przeciwustną), ustna ma otwór gębowy i bruzdy w ramionach, w bruzdach są nóżki ambulakralne, po przeciwustnej stronie są odbyt, ujścia narządów rozrodczych, płytka sitowa. Oś tworząca otwór gebowy i odbytowy to os oralno-aboralna, ma rózna długość, wężowidła, rozgwiazdy i liliowce maja krótką, kolonie też, strzykwy maja długą, jezowce równą średnicy ciała. Ciało pokrywaja kolce wapienne, niektóre maja rózki wapienne, narządy wewnętrzne sa połzozone radialnie w osi ramion lub interradialnie, między ramionami, ściana ciała to orzęsiony naskórek z wastwą tk. łącznej robiącej szkielet wapienny, sa mięśnie okrężne i nabłonek perytonealny, szkielet wapienny tworza płytki, zmieniaja sie w inne twory pelicelaria, które chwytaja drobny pokarm, przeciwustna storna ma płytkę sitową madrytorową, ma wiele otwóków. Jama ciała to obszerna celoma wysielona nabłonkiem peryotalnym, płyn celomatyczny wypełnia celome ma skłąd podobny do wody morskiej, układ nerwowy nie ma zwojów. Ma promienista budowe i 3 częściektonauralnąhyponeuralna i endoneuralną, każda ma piercień i odchodzące od niego promieniście pnie, części łączy sieć neuronów, narządy zmysłów są słabo rozwinięte, sa prymitywne oczka, informują o natężeniu światła, pierwotne komórki zmysłowe w naskórku. Układ pokarmowy to otwór gębowy, krótki przelyk, obszerny żoładek, krótkie jelito tylne zakończone otworem odbytowym, po str. przeciwustnej zołądek ma 2 częsci duża oralną i spłąszczoną, mniejsza aboralną, któa ma 5 uchyłków wrastających do ramion, gdzie rozdzielaja sie na 2 gałęzie, każda ma gruczoły wydzielające enzymy trawienne, tam trawiony pokarm jest magazynowany, węzowidła nie maja jelita tylnego i odbytu. Jezowce mają w jamie gębowej aparat zujący z płytek wapiennych i mięśni, jest on ruchomy. Układ oddechowy to skrzela skórne, cienkoscienne uwypuklenia ścian ciała, do nich wchodzi celoma, wymiana gazowa jest przez nóżki amburaklarne, układ wodny, ambulakralny ma promienista symetrie, wypełnia go płyn podobny w skłądzie do celomatycznego, który kontaktuje się ze środowiskiem, płytka sitowa ma otwórki, którymi woda wpływa pod płytką jest ampula, to zbiornik wody, do niej wchodzi kanał kamienny połaczony z kanałem okręznym, od niego odchodza kanały boczne do ramion, maja odgałąezienia zakończone banieczkami (ampułkami), z banieczek wyrastają nózki ambulakralne. Banieczki wychodza na zewnątrz przez otworki w płytkach wapiennych, od kanału okrężnego odchodza kieszenie Tudermana, tam powst. amebocyty, w kanale okrężnym sa pęcherze Poliego magazynujące płyn, ampułka i nózka otaczają mięśnie, ich skurcz przesuwa wodę do środka nozka sie rusza bo woda sie rusza, cecha synapomorficzna. Układ hemalny ma zatoki i kanały ograniczone nabłonkiem perytonnealnym, sa tu 2 lub 3 kanały okrężne, oralny, aoralny i gastralny, oralny otacza przełyk, gastralny zółądek, aboralny jelito tylne, kanały łączy zatoka osiowa otaczająca kanał kamienny układu wodnego, zatoka osiowa ma gruczoł osiowy robiący celomocyty. Od kanałów okrężnych ida odgałęzienia, od oralnego do ramion, gastralnego do pokarmowego, aboralnego do gonad, układ wypełnia płyn podobny do celomatycznego, przenosi substancje z układu pokarmowegodo narządów, układ wydalniczy do komórki ameboidalne płynu celomatycznego, wychwytuja produkty przemiany materii i usuwają na zewnątrz nóżkami ambulakralnymi, skrzelami też, część produktów jest magazynowana w scianie ciała, układ rozrodczy to 5 par gonad po stronie aboralnej, gonady sa tez miedzy ramionami, w okresie rozrodczym rozrastają się i wrastają do ramion, rozgwiazdy sa rozdzielnopłciowe, bruzdkowanie cąlkowite promieniste, są larwy z symetria dwuboczna, zyja w planktonie, to witelaria, liliowce i rozgwiazdy maja dwuręsce bipinnaria bez ramion i ramiennicę brachiolarię, węzowidła opchiopluteriusa, jezowce auricularię doliolarię. Duża zdolnośc do regeneracji, odtwarzają całe ramiona, cały organizm może powstać z 1/5 częsci tarczy, są tu rozgwiazdy Asteroidea, mają 5 lub więcej ramion, węzowidła Ophiuroidea, jezowce Echinoidea, liliowce Crinoidea, mają łodygę przytwierdzającą je do podłoża, kielich z otworem gębowym, odbytowym i narzadami oraz ramiona, 5 rozgaęłzionych ramion, odbyt jest na rurce odbytowej lub obok otworu gębowego, ogórki morskie, strzykwy Holothuroidea, w razie zagrożenia wyrzucają w strone drapieznika swoje narządy, jest to ewiceracja i reszta ucieka i je odbudowuje.
Jezowce mają kuliste ciało pokryte od zewnątrz kolcami, układ szczękowy to latarnia morska Latarnia Arystotelesa, obejmuje cały układ pokarmowy i otwór gębowy, wyrastają ząbki slużace do rozdrabniania pokarmu, ciało ma guzki, kolce i szcyzpczyki z węglanem wapnia. Rozgwiazdy maj zwykle 5 ramion i tarczę.
Węzowidzła maja tarcze i 5 lepiej wyodrębnionych rmaion.

Szopowate Procyonidae

Bassaricyon alleni Ameryka Pd, samotniczy, nocny tryb życia, nadrzewny, je owoce i owady, jasnobrązowy wierzch, kremowy spód, białawy nosek, małe okrągłe uszka, zamieszkuje wilgotne lasy.
Bassaricyon beddardi brązowy wierzch, pręgi na bokach przy szarawym spodzie, pręgowany ogon dłuższy niz reszta ciała, tępo zaokrąglony, pręgi na pyszczku tworza maske, zamieszkuje wilgotne lasy Ameryki Pd je owoce i owady.
Olingo puszystoogonowy Bassaricyon gabbii szarobrązowy wierzch, jaśniejszy spód, żółtawy brzuch, spłaszczona głowa i krótki, zaostrzone uszy, spłąszczony, pręgowany ogon, waży do 1,5 kg, żyje w deszczowych lasach Ameryki Pd wszystkożerny, nocny, nadrzewny, je głównie owoce.
Bassaricyon lasius brązowy wierzch, żółtawy spód, długi, pręgowany ogon, tylne nogi dłuższe od przednich, samotniczy, nocny, nadrzewny tryb życia, wszystkożerny, żyje w wilgotnych lasach Ameryki Pd.
Bassaricyon neblina brunatny grzbiet, szarobrązowe boki, jasny spód, zewnętrzna strona lapek ciemniejsza, nadrzewny, samotniczy, nocny, wszytskożerny, z lasów deszczowych ameryki Pd.
Bassaricyon pauli brązowy wierzch i pyszczek, żółtokremowy spód, duzy, puszysty ogon, nadrzewny, nocny, wszyskotżerny, zyje w deszczowych lasach Ameryki Pd.
Szop pracz Procyon lotor pochodzi z Ameryki Pn i Środkowej, obmywa jedzenie przed spożyciem by wypłukać niejadalne części, oraz wyczuc fakturę pokarmu, dzieki rozmiękczeniu przez wode poduszeczek na łapkach, łatwo przysotsowuje sie do środowiska, kiedys miekszał tylko w lasach, dziś wszędzie gł w poblizu rzek, jezior, moczarów, pól uprawnych i osad ludzkich, dobrze porusza sie po lądzie, wspina i pływa, aktywny noca, krepy, wątłe kończyny, ma do 1 m długości, ogon ma 20-40 cm, krótki szpiczasty pysk, szarożółtawe futo z czarnymi cętkami, ogom na białoczarne pierścienie, pysk czarnobiałą maskę, latem i jesienia je rosliny, głównie żołędzie i owoce, zima i wiosną poluje na owady, ryby, płazy, ptaki i gryzonie, szopy w poblizu ludzi szukaja jedzenia na wysypiskach, na północy maja sen zimowy, od stycznia do marca trwa okres godowy, ciąża trwa 9-10 tygodni, rodzi sie 2-7 młodych, mleko piją przez ponad 3 miesiące, przez pierwsze 60 dni mlode nie opuszczaja norki w dziupli drzewnej, wychodząc umieją sie wspinac i sa aktywne, mama opiekuje sie nimi i obserwuje je przez rok, ich wrogowie do sowy, rysie, wilki, pumy i orły.
Bassariscus sumichrasti rzadki, mieszka tylko w lasach pd Meksyku i Ameryki Środkowej, ma szpiczaste uszy i długi ogon od 39 do 53 cm, nadrzewny, wydziela pizmowy zapach, aktywny noca nie znaczy terenu zapachem, wszystkożerny, je drobne zwierzęta: gryzonie, ptaki, owady i rosliny: jagody i inne owoce, szary wierzch, białe okulary, czarnobiałe pręgi na ogonie, ciemniejsze pręgi na pyszczku, długi ogon.
Szop rakojad Procyon cancrivorus wystepuje w lasach Ameryki Środkowej i Południowej od Panamy po Argentynę, brazowy wierzch, jasniejszy spód, czarne okulary, biała maska, czarnobiałe pręgi na długim ogonie, żyje w środowisku wilgotnym, w poblizu rzek, jezior, bagien, je jagody i inne owoce, gryzonie, drobne ssaki, ptaki, głównie skorupiaki, łatwo sie uczy, bardzo inteligentny, nocny, samotniczy tryb życia, dobrze sie wspina.
Procyon pygmaeus szarobrązowe futro, czarne okulary, biała maska na pysku, brazowoczarne pręgi na ogonie, nocny, wszystkożerny, dobry wspinacz, żyje w Meksyku i na półwyspie Jukatan.
Kotofredka Bassariscus astutus norka kalifornijska, zamieszkuje skaliste obszary Stanów Zjednoczonych, gł. Oregon, Teksas, Kolorado i Środkowy Meksyk, waży do 1 kg, ma 60-80 cm długości, polowa to ogon w jasne i ciemne pierścienie, smukła budowa, krótkie łapy maja długie pazury schowane do połowy, oczy sa powyżej pyska, żywe, uszy zaokrąglone, pysk wystający, jasnoszare futro, policzki i czoło maja ciemna maskę z białą obwódka oczu, nocne, naziemne zwierzę, dobrze sie wspina, kryjówki ma w załomach skalnych i dziuplach drzew, je ptaki, owady, gryzonie, owoce gł. jagody, ciąża trwa 2 miesiące, rodzi sie 3-4 mlodych karmionych piersia przez 4 miesiące.
Kotofredka środkowoamerykańska Bassariscus sumichrasti brazowy wierzch, jasno i ciemno pręgowany poprzecznie ogon, okrakłe uszka, ostry pyszczek w ciemniejsze pasy, nocny, nadrzewny, wszystkożerny tryb zycia, mieszka w tropikalnych lasach po 2 miesiącach ciąży rodzi się 1 młode.
Ostronos rudy Nasua nasua, najbardziej znany ostronos, koati, ma długi, giętki nosek, wystepuje w lasach ameryki Środkowej, ma smukłe ciało, ogon ma 32-70 cm gługości, jest jasno i ciemno prązkowany, unosi się w czasie ruchu, gęste, długie, brunatne futro, pierś, szyja i podbródek sa białe, małe oczka i uszka, krótkie kończyny, zyje w grupach do 40 osobników, zwinny na ziemi i drzewach, dobrze pływa, aktywny w dzieńwiększośc czasu spędza szukając pozywienia: owoców, larw, gadów, jaj, gryzoni, skorpionów, pająków, roślin.
Ostronos białonosy Nasua narica żyje w lasach Ameryki, od Kaliforni po Urugwaj brunatne ciało, biała pierś, podbródek, szyja, nos i brwi, przednia część piersi, dzienny tryb zycia, żyja w stadach do 25 osobników, wsystkożerny, je bezkręgowce  ptaki, jaszczurki, jajka i owoce.
Nasuella olivacea ciemny wierzch i ogon, jasniejszy spód, futro szare, żyje w Andach, Wenezueli, Kolumbii i Ekwadorze, okrągłe uszka, długi pysk, krótkawy ogon, wszystkożerny.
Nasuella meridensis szare futro, ogon ma ciemniejsze pręgi, zyje Peru i Wenezueli na 2000-4000 m.n.p.m.
Kinkażu Potos flavus chwytacz zyje w lasach tropikalnych między Meksykiem a stanem Mato Grosso w Brazylii, ma długie ciało, krótkie kończynykolor sierści od kasztanowooliwkowego po kasztanowożółtawy, głowa jest zaokrąglona, krótki pysk, chwytny ogon, żyje prawie tylko na drzewach przechodzi z gałęzi na gałąz asekurując sie ogonem, ma długi język do 12 cm, chwyta nim owady pod korą drzew, je tez owoce i drobne bezkręgowce, po ciązy trwającej 4 miesiące samica rodzi 2 młode, którymi opiekuje sie przez 4 miesiące od narodzin.
Panda mała Ailurus fulgens panda czerwona rzadkie zwierze z lasów Chin, płn Birmy i Nepalu, waży do 4,5 kg, masywne ciało, okrągła głowa, proporcjonalny pysksilne kończyny z ostrymi pazurami schowanymi do połowy, futro rdzawokasztanowe z jasnymi plamami na pysku układającymi się w maske, puszysty ogon o 34-45 cm długości ma ciemniejsze i jasniejsze obrączkowanie, czarne łapy, stopy pokrytę gęstym, białym futrm, je rosliny, głównie pędy bambusa, drobne zwierzęta i jaja, duże, spłaszczone trzonowce nadaja sie do jedzenia pedów bambusa, terytorialna, porusza sie ciągle tymi samymi trasami, zyje w parach lub małych grupkach, mlode rodzą sie po 90-150 dniach ciązy pozostaja przy mamie przez rok, aktywna nocą, dzień przesypia zwinięta w kłebuszek w rozgałezieniach drzew, kolor futra maskuje ja w promieniach slońca, ogon nie jest chwytny.
Hienowate Hyaenidae
Protel Proteles cristata zamieszkuje Afryke Środkową i Pd, ma 85-105 cm długości i 45-50 wysokości, długie kończyny, 5 palców na przednich łapach, 4 na tylnych, brunatnożółtawa sierść tworzy grzywę na grzbiecie, słabe, zredukowane uzebienie poza kłami, które sa dobrze rozwinięte, je owady głównie termity, wydobywa ofiary z kopców, których nie rizbija i łapie te na zewnątz, zyje w parach lub samotnie, aktywny gl. nocą, chroni sie w jamach mrównika, tam samica rodzi 2-4 dzieci, którezostają w norze przez 4-6 tygodni, 4 miesiące trwa odstawienie od piersi.
Hiena pręgowana Hyaena hyaena mieszka na stepach sawanny Azji Zachodniej i Afryki Sr-Pn, ma do 1 m dł. i 65-80 cm wys. duża glowę, długie kończyny, łapy z niechowającymi sie pazurami, szarożółtawe futro maszerokie, wzdłuzne, czarne pręgi, długi, gęsty ogon, grzywa na grzbiecie, mocne zęby, dobrze rozwinięte kły i trzonowce mocne szczęki i ich mięśnie pozwalaja kruszyc nawet kości udowe, je padline, poluje na gazele, zebry i gnu, goni je i powala, aktywna noca, w dzień chowa sie w wygrzebanej w ziemi norze lub wśród roslin, gdzie wychowuje tez młode, ciąża trwa 3 miesiące, miot ma 1-2 młode karmione mlekiem do 2 lat, aż potrafia samodzielnie polować, hieny zyja w klanach o rozwiniętej hierarchi, zawsze przewodzi samica.
Hiena cętkowana Crocuta crocuta zamieszkuje sawanny i stepy Afryki na pd od Sahary, ma krępa sylwetkę, do 90 cm dlugości, waży 80 kg, ogon ma 30-36 cm dł, długie kończyny, łapy maja niechowające sie pazury, żuchwa najmocniejsza wśród drapiezników miażdży nawet duże kości, szarożółtawe futro z ciemnymi okrąłymi plamami, padlinożerna i drapieznik, łapie gnu, gazele i zebry, goni je i rozszarpuje, połyka duże kawałki mięsa, zbiera pozostałości po lwach, poluje sama lub gromadnie po kilkadziesiąt osobników porozumiewających się długimi okrzykami, atakuje gł nocą, dzień w większości spędza w norze.
Hiena brunatna Hyaena brunnea żyje na suchych i półpustynnych obszarach Afryki Pd, zwłaszcza na Kalahari, ma brunatne futro z długim wlosiem, ogon ma 20 cm, krótki pysk, długie, ostro zakończone uszy, padlinożerna, je resztki zostawione przez szakale i sepy, w potrzebie poluje na ptaki i antylopy, może jeśc owoce i grzyby, dzieki czemu nie musi duzo pic, wodę czerpie z roslin i grzybów.

Szuwar turzycy błotnej porasta siedliska łakowe porastaące brzego rzek i jezior, dominuje turzyca błotna Carex acutiformis łodyga sztywno wzniesiona, trójkanciasta, na dole sa same pochwy bez liści, liście podługowte, cienkie, dlugie, szorstkie, przysadki kwiatostanu podobne do lisci, kwiaty zebrane w wiechowate kwiatostane złozone z naprzemianlegle ułozonych kłosów, górne mają kwiaty meskie, do,lne żeńskie, plewy są brunatne, zielone, skośnie odstające pęcherzyki z dzióbkiem, słupek ma 3 znamiona, owoce to orzeszki. Pozostałe gatunki to inne turzyce, przytulia błotna, szalej jadowity, kłoć wiechowata, tojeśc bukietowa, kosaciec żółty, kropidło piszczałkowe, mozga trzcinowata, gorysz błotny, jaskier wielki, tarczyca pospolita, tojeść pospolita, rzęsa drobna, krwawnica pospolita

Wiechlina błotna Poa palustris luźne kępy, proste źdźblo, lancetowate liście maja 1 nerw i 2 rowki po jego bokach, języczek dlugi, pochwa otwarta do połowy, kwiaty zebrane w rozpierzchłe wiechy, kłoski są drobne, owalne, owoce to szare, oplewione ziarniaki, plewki owlosione. Roślina pastewna i łąkowa.

Psianka słodkogórz Solanum dulcamara rozesłana lub pnąca, w górze zielna, w dole zdrewniała łodyga, ogonkowe, sercowate liscie, szczytowe, zwisłe, fioletowe, trąbkowate kwiaty, owoce to jagody, roślina lecznicza, pędy lecza zapalenie oskrzeli, żółtaczkę, reumatyzm.

Siedmiopalecznik błotnyComarum palustre łodyga wzniesiona słabo rozgałęziona, liście sztywne, pierzaste, listki lancetowate, purpurowe, ciemne kwiaty, działki dłuższe od płatków, listki okwiatu lancetowate.

Szuwar turzycy zaostrzonej to siedliska łąkowe, inaczej łąka turzycowa, dominuje turzyca zaostrzona Carex acuta pełzające kłącze i podziemne rozłogi, liście z weirzchu zielone i błyszcząće, od spodu szarawe i matowe, podługowate, długie, wąskie, wyższe od łodygi, pochwy jasnobrunatne, postrzępione, kwiaty zebrane w kłosy, szczytowe męskie, długie, cienkie, palczaste, 3 pręciki w kwiecie, dolne, długie, szypulkowe, zwisające, szypulkowe kwiaty żeńskie, szypułki krótkie, słupek ma 2 znamiona, przysadki lancetowate, zaostrzone, dłuższe od pęcherzyków, męskie kwiaty mają dłuższe przysadki, podsadki liściowate, większe od kwiatostanu, owoc to odwrotnie jajowaty, ukryty w pęcherzyku, brązowy orzeszk, pęcherzyk eliptyczny, zielony, potem brązowy, ma brodawki, nerwy i krótki dzióbek, postałe gatunki jak wyżej i szczaw lancetowaty, manna mielec, marek szerokolistny, żabieniec babka wodna, bobrek trójlistkowy, nieć błotna, kaczeniec Caltha palustris buklwiaste kłącze, rozgałęziona, naga, gruba, pusta łodyga, nerkowate, karbowane liście, odziomkowe długoogonkowe, łodygowe siedzące, żółte, pięciopłatkowe kwiaty z wieloma pręcikami i kilkoma słupkami są na szczytach łodyg, owoce złożone z mieszków-wielomieszki, mają dzióbki, roślina ozdobna, miododajna, wzkaźnik wilgotności gleb. Kwiaty dają żółty barwnik.

Tojeść rozesłana łodyga ukorzenia się w węzłach, naga, czterokanciasta, gęsto ulistniona na całej długości, całobrzegie, naprzeciwległe, okrągławe, tępe liście ułozone w jednej linii z łodygą, działki kielicha sercowato-jajowate, zrosłe, dwa razy krótsze od płatków, korona żółta, zrosłopłatkowa, 5-krotna, 5 pręcików, 1 slupek, owoc to torebka pękająca 5 klapami, roślina ozdobna, lecznica ziele ma działanie ściągające, odkażające, przeciwbiegunkowe i przeciwreumatyczne, leczy wewnętrzne krawienia

Rdest ziemnowodny Persicaria amphibia u formy wodnej łodyga gruba, dęta, słabo rozgałęziona, naga, korzenie przybyszowe i liście wyrastają z węzłów, u ladowej, owłosiona, rozgałeziona, w górze ogruczolona, ulistnienie skrętoległe, u pływających liście całobrzegie, lencetowate, owłosione, na cienkich ogonkach, nasada zaokrąglona. Lądowe sztywne i krókie ogonki liściowe, liście lancetowate, brzegi szczeciniaste, nasady klinowate. Gatka przlega do łodygi, wodny ma wosk, lądowy włoski.Szczytowe kwiatostany wyrastaja w kątach liści. Czerwonawy okwiat z 5 zrosniętych do połowy listków, kwiaty rózonosłupkowe, obupłciowe, dzwonkowate z 4 pręcikami lub żeńskie. Pomarańczowe miodniki, dwie szyjki słupka, zalążnia jednokomorowa, znamiona kuliste, owoce to brązowe, soczewkowate orzeszki. Roślina lecznicza, ziele leczy przeziębienia, bóle brzucha, reumatyzm, owrzodzenia jamy ustniej i łagodzi ból, roslina ozdobna, jadalna, je się młode pędy i owoce, roslina paszowa, rosnie na terenach podmokłych i zalewowych.

Szuwar z turzycą sztywną rośnie na brzegach zbiorników wodnych i zarasta zbiornki, dominuje Turzyca sztywna Carex elata lodyga trójkanciasta, sztywna, u dołu ulistniona, tworzy zwarte kępy, liście długie, wąskie, zaostrzone, krawędzie wąskie, cienkie, podługowate, żółtawe, sieciowato porozrywane pochwy liściowe, kwiaty zebrane w kłosy, kilka wałeczkowatych, cienkich, szczytowych męskich, kiklka długich, walcowatych, żeńskich, 1 słupek z 2 znamionami, przysadki lancetowate, krótsze od pęcherzyków, mają jasną smugę na środku, krótkie, szczeciniaste podsadki, dolna listkowata, owoce to soczewkowate orzeszki ukryte w jajowatych pecherzykach, pęcherzyki mją dzióbki, owoce leża dachówkowato w owocostanie, reszta gatunków jak w pozostałych szuwarach turzycowych.

Szuwar mozgowy zajmuje płtkie wody i podmokłe środowiska lądowe, dominuje mozga rzcinowata, pozostałe gatunki jak wyżej oraz niezapominajka błotna Myosotis scorpioides cienkie, pełzające, podziemne kłącze, płożąca, owłosiona, kanciasta łodyga, liście lancetowate, owłosione, siedzące, kwiaty niebieskie, baiłe, 5-działkowe kwiaty, 5 szerokich płateczków, kwiaty białe lub niebieskie, owoc to rozłupnia.

Jaskier rozłogowy Ranunculus repens pęd wyrasta z kłacza, łodyga czołgająca się, ma nadziemne rozłogi zakorzeniająće się u nasad liści. Trójklapowe liście są nierególarnie ząbkowane, dzielą się na trójdzielne odcinki. Środkowy odcinek ma ogonek, boczne nie. Żółte, błyszczące, promieniste kwiaty rosna na długich, bruzdkowanych szypułkach. Mają 5 płatków i działek, i spiralnie ułozone wiele pręcików i słupków. przedsłupność, roślina ozdobna, rosnie na łakach, polach, brzegach rzek, podwórkach, w rowach.

Żywokost lekarski Symphytum officinale łodyga owłsiona, wzniesiona, pusta, kanciasta, ulistnienie skrętoległe, liście długie, lancetowate, całobrzegie, siedzące, owłosione, o widocznej nerwacji. Kwiaty są krótkoszypułkowe, fioletowe, zebrane w sierpiki, trwały, dzwonkowaty, zrosłodziałkowy kielich, dzwonkowata korona ma w gardzieli owłosione wyrostki, osklepki, 5 równych osklepkom pręcików jest przyrośniętych do korony. Zalążna czterodzielna, szyjka słupka wystaje poza koronę. Owoc to rozłepnia z 4 pomarzczonyuchn rozłupek. Gruby, silnie rozgałęziony korzeń. Roslina lecznicza, korzeń działa ściągająco, powlekająco i regenerująco na śluzówkę przewodu pokarmowego, regeneruje ja i jej unaczynienie, leczy wrzody żoładka i stany zapalne w przewodzie pokarmowym, leczy rany, wzmacnia odpornośc, przyspiesza zrastanie złamań. Rośnie na polach, miedzach, przydrożach, podwórkach, w ogrodach, na łąkach, ugorach.

Szuwary nad wodami płynącymi to szuwar z manną jadalną, manną fałdowaną dominuje manna fałdowana, pozostałe gatunki jak wyżej oraz rukiew wodna Nasturtium officinale łodyga ukorzenia się w węzłach, pokładająca się lub wzniesiona, kanciasta, rozgałęziona, wewnątrz pusta liście nieparzystopierzastozłożone, listki lancetowaty, szczytowy ma ogonek, brzegi piłkowane lub karbowane, kwiaty białe typowe dla krzyżowych, owoce to łuszcyzny z wypułkymi klapkami

Potocznik wąskolistny Berula erecta łodyga obła, bruzdowana z rozłogami, liście pojedyncze pierzaste, dolne jajowate, górne lancetowate, trojkątny ostatni odcinek, białe kwiaty w baldachach, owoce okrągłe,

trędownik oskrzydlony Scrophularia umbrosa krótkie pełzające kłącze bez bulw, naga, ostra wznosząca się łodyga, liście jajowate lub lancetowate, piłkowane ogonki oskrzydlone, kwiaty purpurowe, 5 działek, 5 płatków zebrane w wiechy, 4 pręciki, prątniczek odwrotnie sercowaty, owoce to jajowate torebki

Przetacznik bobowniczek Veronica beccabunga podnosząca się łodyga, ma jajowate liście na krótkich ogonkach. Niebieskie kwiaty zebrane są w grona w kątach liści, płatki są zaostrzone. Roślina jadalna, ma dużo witaminy C, nadaje się na surówki. Roślina ozdobna. Rośnie na brzegach rzek i zbiorników wodnych, w rowach melioracyjnych.

Przetacznik bobownik Veronica anagalis-aquatica łodyga mocna gruba 4-kanciasta pusta, lancetowate liście obejmują nasadami łodygę, nasady sercowate, brzegi ząbkowane, fioletowe kwiaty wyrastają w kątach liści, działki ostre, kwiaty zebrane w grona, cała roślina owłosiona, owoc to okrągła wydęta torebka

Jeżogłówka zapoznana Sparganium neglectum lancetowate, skrętoległe liście, prosta łodyga, kwiaty zebrane w skrętoległe główki.

Szuwar rukwiowy gdzie dominuje rukiew

Manna fałdowana Glyceria plicata źdźbło proste, liście krótkie, pochwiaste, lancetowate, ulistnienie naprzeciwległe, kwiaty zebrane w trójkątne wiechy, gałązki tworzą groniaste kłosy pokryte przylegającymi kłoskami, owoce to ziarniaki.

Manna jadalna Glyceria fluitans źdźbło pokłada się i ukorzenia w pędach, są nadziemne i podziemne rozłogi, nagie, zamknięte, bruzdkowane pochwy liściowe, szpiczasty języczek liściowy, liście podługowate, bruzdkowane, szorstkie, kwiaty zebrane w jednostronną, cieniutką wiechę, owoce to ziarniaki. Roslina pastewna.

Szuwar wąskopałkowy wolne lub wolnopływające wody, litoral jezior i starorzecza, najdalej wysunięty w głąb toni wodnej szuwar, dominuje pałka wąskolistna Typha angustifoliae prosta wzniesiona, sztywna, walcowata łodyga, długie, zielone, wzniesione, rynienkowate liście, jednopienna roślina rozdzielnopłciowa, kolby męskie wyżej, żeńskie niżej, owoce to jednonasienne orzeszki, roślina ozdobna, poza nią są tatarak zwyczajny, sitowiec nadmorski, łączeń baldaszkowy, kropidło wodne, rzepicha ziemnowodna, strzałka wodna, oczeret jeziorny, jeżogłówka pojędyncza i gałęzista, żabieniec babka wodna, ponikło błotne, skrzyp bagienny, manna mielec, trzcina pospolita, szczaw lancetowaty, marek szerokolistny, pałka szerokolistna, oczeret Tabernemontana, rzęsa drobna, rzęsa trójrowkowa, żabiściek pływający, rdestnica pływająca i

grążel żółty Nuphar luteum długie, czołgające się rozgałęzione kłącze, ma blizny po opadłych liściach, pływająće, długoogonkowe liście, owalne, nasady głęboko wcięte, sercowate, żółte kwiaty z 5 działkami i wieloma pąłtkami, trójkanciaste szypułki, owoce to butelkowate torebki, roslina ozdobna, nadaje się na oczka wodne, można nią karmic świnie.

Szuwar tatarakowy porasta płytkie wody stojące i cieki środowisk synantropijnych, gaunki to tatarak zwyczajny, sitowiec nadmorski, łączeń baldaszkowaty, kropidło wodne, rzepicha ziemnowodna, strzałka wodna, oczeret jeziorny, jeżogłówka pojedyncza i gałęzista, żabieniec babka wodna, ponikło błotne, skrzyp bagienny, trzcina pospolita, szczaw lancetowaty, oczeret Tubarnemontana, marek szerokolistny, pałka szerokolistna, rzęsa drobna, turzyca dzióbkowata Carex rostrata łodyga prosto wzniesiona, gładka, są rozłogi, liście sine, długie, cienkie, zgięte łukowato, podsadki mają krótkie pochwy są dłuższe od kłosów, kwiaty zebrane w kłosy meskie, są szczytowe, wąskie, wałeczkowwate, wzniesione, żeńskie są jajowate, krótkei, żółte, przysadki jajowate, zaostrzone, brunatne, pęcherzyki mają krótki dzióbek z rozwartymi ząbkami, słupek ma 3 znamiona, owoce to orzeszki.

Szuwar trzcinowy stojące lub wolnopłynące wody, wody żyzne, duża ilość roślin, dominuje trzcina pospolita, pozosttałe gatunki to żabieniec babka wodna, ponikło blotne, skrzyp bagienny, manna mielec, szczaw lancetowaty, oczeret Tunbernemontana, marek szerokolisttny, płaka szerokolisna, rzęsa drobna i trójrowkowa, żabiściek pływający, grążel żółty, oczeret jeziorny Szuwar jeżogłówki gałęzistej porasta płytkie cieki i zbiorniki wodne, litoral, gdzie dominuje jeżogłówka, reszta gatunków jak w powyższym, szuwar przęstki pospolitej, wolnopłynące cieki, płytkie wody porasta dominuje przęstka pospolita sztywna wzniesiona, prosta lub rozgałęziona łodyga, liście okółkowe równowąskie, drobne, zielone kwiaty w kątach liści, pozostałe gatunki jak wyżej oraz bobrek trójlistkowy Menyanthes trifoliata prosta, naga łodyga, ulistnienie skrętoległe, całobrzegie, lancetowate liście wyrastają po 3 na długich ogonkach. Białe kwiaty zebrane są w grona na długich szypułkach, pięciodziałkowy, dzwonkowaty kielich, pięciopłatkowa korona, płatki sa wewnątrz owłosione, znamię słupka dwudzielne, owoce to kuliste torebki, roslina lecznicza, liście pomagają przy szkorbucie, migrenach, nerwicach, anemii, krzywicy, reumatyzmie, osłabieniu, pasożytach, pobudzają wydzielanie soku żołądkowego. Szuwar strzałki wodnej i jeżogłówki pojedynczej,wody w pobliżu typowo wodnych siedlisk, domimują dwa gatunki od, których jest nazwa reszta jak w trzcinowym, szuwar ponikła blotnego, które dominuje, porasta starorzecza, rośliny jak w trzcinowym, szuwar skrzypowy, dominuje skrzyp bagienny, reszta roślin jak wyżej, porastapłytkie rzeki i jeziora. Szuwar mannowy, dominuje manna mielec, wysychające okresowo cieki i jeziora, szuwar trawiasty, oprócz gatunków jak w powyższych szuwarach są:

mozga trzcinowata Phalaris arundinacea rozłogi, pędy płonne i generatywne, źdźbło gładkie, grube, stywne, liście szorstkie, równowąskie, maja krótkie, poszarpane języczki, kwiaty czerwone, zebrane w klapowane wiechy, kłoski gęsto ułożone na gałązkach, wrzecionowate, owoce to oplewione ziarniaki, plewki są owłosione, roslina pastewna i energetyczna.

Turzyca zaostrzona Carex acuta pełzające kłącze i podziemne rozłogi, liście z weirzchu zielone i błyszcząće, od spodu szarawe i matowe, podługowate, długie, wąskie, wyższe od łodygi, pochwy jasnobrunatne, postrzępione, kwiaty zebrane w kłosy, szczytowe męskie, długie, cienkie, palczaste, 3 pręciki w kwiecie, dolne, długie, szypułkowe, zwisające, szypulkowe kwiaty żeńskie, szypułki krótkie, słupek ma 2 znamiona, przysadki lancetowate, zaostrzone, dłuższe od pęcherzyków, męskie kwiaty mają dłuższe przysadki, podsadki liściowate, większe od kwiatostanu, owoc to odwrotnie jajowaty, ukryty w pęcherzyku, brązowy orzeszk, pęcherzyk eliptyczny, zielony, potem brązowy, ma brodawki, nerwy i krótki dzióbek.

Przytulia błotna Galium palustre łodyga wiotka, pokładająca się, liście podługowate, okółkowe, 4-krotne, białe kwiaty zebrane w wiechy szczytowe, pylniki czerwone, owoce to brodawkowane rozłupnie.

Kosaciec żółty Iris pseudacorus łodyga prosta, obła na przekroju, wzniesiona, rozgałęziona, zaostrzone, równowąskie liście pochwami obejmują lodygę, żółte, szypułkowe kwiatyz 6 działkami, 3 działki lancetowate, 3 duże, słupek z trójkomorowa zalążnią, znamię trójdzielne, 3 pręciki, owoce to trójkomorowe, graniaste torebki, roślina ozdobna.

Spirodela wielokorzeniowa Spirodela polyrhiza długie, rozgałęzione korzenie, okrągławe liście, zredukowane kwiaty, oowoce to orzeszki.

Mamy szuwary wielkoturzycowe, tu jest szuwar kosaćcowy, porastają go turzyce, kosaciec żółty dominuje, pporasta tereny przejściowe między wodą a lądem, rosną tu Szalej jadowity Cicuta virosa naga,m dęta, rozgałęziona łodyga, liście pierzastosieczne, piłkowane, odcinki lancetowate, dęte ogonki i pochwy liściowe, baldachy złożone z baldaszków, wiele szczeciniastych pokrywek, białe wkiaty, kielich ząbkowany, owoc to kulista rozłupnia, rozłupki mają 5 żeberek. kłącze kuliste, rośnie w rowach, na torfowiskach.

Kłoć wiechowata Cladium mariscus kwiaty zebrane w wiechy szczytowe, proste łodygi, dlugie, stojące liście, ostre, cienkie, owoce to jajowate orzeszki z dzióbkami

tojeść bukietowa Lysimachia thyrsiflora prosta łodyga, liście jasnozielone, naprzemianległe, lancetowate, drobne kwiaty, pręciki dłuższe od płatków, kwiaty 7-krotne, wyrastające w kątach liści, zebrane w grona Płatki korony jasnożółte, tępe, górą czarno kropkowana, roślina ozdobna,

Kropidło piszczałkowate Oenanthe fistulosa słabo rozgałęziona łodyga, liście peirzaste, odcinki całobrzegie, białe kwiaty w baldachach, kolczaste owoce

gorysz błotny Peucedanum palustre łodyga wzniesiona, rozgałęziona w górnej części, dęta, głęboko bruzdowana, liście 2–3-krotnie pierzaste, złożone z wąskojajowatych lub lancetowatych całobrzegich odcinków, białe kwiaty w baldachach zlożonych, okrągłe, czerwonobrunatne i szerokooskrzydlone owocki

Wiechlina błotna Poa palustris luźne kępy, proste źdźblo, lancetowate liście maja 1 nerw i 2 rowki po jego bokach, języczek dlugi, pochwa otwarta do połowy, kwiaty zebrane w rozpierzchłe wiechy, kłoski są drobne, owalne, owoce to szare, oplewione ziarniaki, plewki owlosione. Roślina pastewna i łąkowa.

Jaskier wielki Ranunculus lingua grube kłącze, wzniesiona łodyga, owłosiona, liście odziomkowe lancetowate, łodygowe też, ale węższe, żółte, 5-krotne talerzykowate kwiaty, owoce zbiorowe z orzeszkami

Tarczyca pospolita Scutellaria galericulata wzniesiona, prosta, ulistnienie nakrzyżległe, liście podłużnie lancetowate z sercowatą nasadą i karbowane , kwiaty grzbieciste, fioletowo niebieskie, krótkoszypułkowe, rosna wkątach liści, rurka zgięta,kielich spłaszczony

pozostałe gatunki jak wyżej

Szuwar turzycy prosowej porasta podmokłe siedliska lądowe, dominują turzyce, poza nimi szalej jadowity, kłoć wiechowata, przytulia błotna, kosaciec żółty, tojeść bukietowa, kropidło piszczałkowate, gorysz błotny, mozga trzcinowata, wiechlina błotna, jaskier wielki, tarczyca pospolita, żabieniec babka wodna, ponikło błotne, skrzyp bagienny, manna mielec, trzcina pospolita, szczaw lancetowaty, oczeret Tunrenemontana, marek szerokolistny, pałka szerokolistna, przytulia błotna, tojeśc pospolita

Krwawnica pospolita Lythrum salicaria prosta, kanciasta, owłosiona, rozgaęłziona łodyga, ulistnienie naprzeciwległe, liście rozety są sercowate, owłosione na nerwach, łodygowe są lancetowate, górne leża skrętolegle, podsadki sa małe, kwiaty są fioletowe, okółkowe, zebrane w grona, długie działki kieliszka, krótkie działki kielicha, 6 działke i płatków, 12 pręcików, kilich owłosiony, owoce to torebki, roslina miododajna, ozdobna i lecznicza, ziele rozszerza naczynia krwionośne, działa przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie.

Tojeść pospolita Lysimachia vulgariskrótko owłosiona górą omszona i rozgałęziona, tępokanciasta łodyga, liście podłużne jajowate, naprzeciwległe  ogruczolone, kwiaty złote, na długich szypulkach zebrane w wiechy, owoce to orebki, ziele lecznicze, działa przeciwzapalne, przeciwgorączkowo, moczopędnie, roślina ozdobna

Karbieniec pospolity Lycopus europaeus pełzające kłącze z rozłogami, wzniesiona, rozgałęziona łodyga, ulistnienie nakrzyżległe, liście eliptyczne, pierzastodzielne, ząbkowane, kwiaty w okółkach rosną w kątach liści, korona biała z czerwonymi plamkami, podzielona na kilka łatek, owłosiona rurka gardzieli, kielich ma 5 ząbkowanych działek, 2 pręciki i 2 prątniczki. Roslina lecznicza, ziele obniża wydzielanie tyroksyny, reguluje gospodarkę jodem, leczy nadczynnośc tarczycy.

Wierzbownica błotna Epilobium palustre rozgałęzione rozlogi, łodyga pojedyncza lub rozgałęziona, liście równowąskolancetowate, naprzeciwległe, całobrzegie lub odległe i słabo ząbkowane drobne, różwe kwiaty zerbane w szczytowe, sercowato wycięte grono, owoce to torebki, nitkowate rozłogi.