biologia i ochrona przyrody

Od lat ogrodnicy uprawiają rosliny i tworzą nowe, ozdobne odmiany o danych cechach. W tym celu dokonują krzyżówek między gatunkami w tych samych rodzajach lub rozmnażają mutanty o wybranej cesze. Wybiera się roslinę o np. postrzępionych liściach, dużych kwiatach lub z pozbawionymi chlorofilu plamami, ziera się jej nasiona i wybiera do hodowli interesujące osobniki. Częsrto dorzuca sie okazy o innych cechach, zamiast trzymac je osobno i nie dopuszczać do mieszania. chociaż też często trzyma się wszystkie osobniki i powstają orośliny o róznych cechach.
rosliny rozmnaża sie wegetatywnie przez rozłogi, bulwy, karpie, kłącza i sadzonki, wtedy sa to klony rośliny macierzystej, maja jednakowy kod genetyczny, za to przy takim rozmnażaniu powstają tylko osobniki o danej cesze. Rozmnażanie genratywne, czyli przez nasiona, najpierw musi być zapylenie, czyli przeniesienie ziaren pyłku na znamię slupka, zapylac może wiatr-ozdobne gatunki traw, turzyc i innych ciborowatych, owady-wiekszość kwiatów roślin ozdobnych, wodę-hydrofity albo przez cżłowieka przy pomocy specjalnej szczoteczki lub wacika. Gdy przenosimy pyłek z tej samej rosliny jest samozapylenie, wtedy większość potomstwa ma te same cechy, ale wiele roslin broni sie przed samozapyleniem poprzez receptory i substancje chemiczne niszczące własny pyłek, wtedy trzeba zapylić pyłkiem innego osobnika, potomstwo uzyska kombinacje cech rodziców, do hodowli wybieramy interesujące nas okazy. Obcopylności (zapyleniu krzyzowemu) często towarzyszy rekombinacja cech dalszych przodków, która powoduje powstanie nowych, ciekawych i pieknych cech, rosliny z tymi cechami mogą stanowić nowe, ozdobne odmiany.
Ochrona roślin przed samozapyleniem to usuwanie obupłciowych kwiatów w kwiatostanach, usuwanie pylników, pręcików, pergaminowe osłonki, moga byc z waty lub gazy, po zapyleniu szczoteczka, watką lub przy pomocy owada/wiatru/wody rozwijaja sie owoce, zbieramy dojrzałe owoce lub/i nasiona, z owoców po przejrzeniu bierzemy nasiona, wysiewamy w odpowiedniej glebie, ważna temperatura, pH, skład mineralny, zawartośc wody, dostęp do światła, z nasion rozwijają sie siewki, z nich mlode roslinki reprezentujące cechy rodziców i swoje własne, wybieramy wszystkie, dalej kombinując tworzenie nowych odmian lub o interesujących nas cechach [http://cyklamen.blox.pl/2010/08/Wlasna-odmiana-rosliny.html].
Kolejny sposób to kryzzowanie przedstawicieli tej samej rodziny lub rodzaju, u zwierząt nie jest to takie proste, ale u roslin hybrydyzacja jest jednym z mechanizmów ewolucji, przedstawiciele jednego rodzaju mogą rozmnażać sie plciowo jeśli mają taka samą liczbe chromosomów, nawet jeśli nie jest poliploiddyzacja,a jeśli rozmnażanie płciowe jest zaburzone jest jeszcze rozmnażanie wegetatywne, u roslin wieloletnich. Patrzymy, które osobniki mogą przetrwać i sie rozmnozyć i uprawiamy je dalej z wegetatywnych rozmnóżek, rozłogów, bulw, karpii, cebul, sadzonek lub nasion i wybiera osobniki o danej cesze lub wszystkie, gdzie mozna alej je mieszać szukając nowych cech i romnażać by istniejące już cechy utrwalić. Roslinne poliploidy sa większe i odporniejsze od wyjsciowych ookazów. uprawne poliploidy to większośc roslin warzywnych np. ziemniaki, pszenica, także tytoń szlachetny, w przyrodzie duzo mieszaców powstaje u storczyków. często hodowcy wykorzystuja spontaniczne mieszańce, które sa odporniejsze na patogeny, potem krzyzuja je z formami uprawnymi, to krzyżowanie wsteczne, wielokrotne krzyżowanie kolejnych pokoleń pozwala utrwalic dana cechę i zgubic inne. Bratek oogrodowy to krzyżwka fiolka wonnego Viola tricolor i żółtego V. lutea. Czasem hybrydy maja niepożądane cechy lub sa slabe, wtedy sa eliminowane. Nie powinno się ich odrzucac ani żadnych innych roslin o niepożadanych cecach tylko pozwolic im zyc tyle ile mogą, ale ogrodnicy robia swoje. Krzyżówki również robi się najczęściej przez przeniesienie ziaren pyłku na znamiona słupków.

Przez cały czas są cyklicznie suche i mokre lata, śnieżne i bezśnieżne zimy, ciepłe i słoneczne oraz deszczowe i pochmurne wiosny i jesienie, więc dlaczego akurat teraz zostały zaburzone stosunki wodne? Rzeka ma koryto, którym płynie, brzegi wystające ponad wodę, dolinę, która może być okresowo zalewana i teren zalewowy, który gromadzi wodę w czasie ulewy.

Budownictwo, powojenne przekształcenia krajobrazu, budowanie osiedli, fabryk, hut, szpitali i rożnych innych budynków wymagało odrolnienia, a często i odwodnienia gruntów, osiedla i budynki budowano na bagnach, na terenach zalewowych, które stanowiły naturalny zbiornik wodny w czasie opadów, przystosowując te tereny do zabudowań przekierowano wodę na inne miejsca, podczas silnych deszczów te miejsca i tak są zalewane, a część wody płynie w miejsca, gdzie przekierowano wodę z tych osiedli.

Podnoszenie terenu, żeby go woda nie zalewała skierowało wodę w inne dotąd niezalewane miejsca. Często przekopywano rzeki, żeby zmienić ich koryta, polegało to na tym, że wykopywano nowe koryta, a zakopywano stare, żeby rzeczka płynęła w innym miejscu, a woda płynie zgodnie w polem grawitacyjnym i o ile małej rzeczce wystarczy nowe koryto o tyle większy strumień i tak popłynie starym miejscem, a że koryta już tam nie ma, zasypano je, woda płynie całą okolicą.

Często wydawano pozwolenia na budowę w terenach zalewowych, które w suchych latach, był suche, ale gdy przychodzą bardzo mokre lata są zalewane.

Usuwanie bobrów, bobry budując tamy tworzą naturalne zbiorniki wodne, które chronią przed powodziom, jeśli się zlikwiduje tamy fala powodziowa płynie dokąd nie straci energii.

Wycinanie drzew, wzdłuż rzek rosną drzewa, spijają korzeniami nadmiar wody, zatrzymują falę powodziową, chronią przed podmywaniem brzegów, zatrzymują fale powodziową, wycinanie drzew sprawia, że fala powodziowa płynie dokąd nie straci energii. Wycinanie drzew na zboczach powoduje osuwiska i lawiny błotne, drzewa zatrzymują lawiny błotne, chronią przed erozją

A susza? Fabryki, kopalnie, elektrownie zużywają wodę, nie wiem jak, nie jestem inżynierem, ale zużywają, potem spuszczają ją często w inne miejsce niż wyjściowe, które wysycha. Budowa autostrad też narusza stosunki wodne. Tamy, które zatrzymują wodę i nie dociera ona dalej, za tamą cała rzeka, jej koryto, teren zalewowy i dolina, która w czasie silnych deszczy jest zalewana wysychają.

Drenowanie i osuszanie gruntów pod pola, budynki i drogi usuwa z danych miejsc wodę. Tamy zapobiegają płyniciu rzek poniżej.

Przebiegunowanie jest cyklicznym procesem jaki ma miejsce na naszej planecie, wtedy bieguny zamieniają się miejscami, proces ten zachodzi co ponad 200 tys. lat. Jednak ostatnie odbyło się 780 tys.lat temu.
Ruch płynnego jądra Ziemi, konkretnie naładowanych elektrycznie cząsteczek w nim zawartych generuje ziemskie pole magnetyczne. Jest ono dipolowe, czyli dwubiegunowe. Bieguny magnetyczne znajduja się na biegunach Ziemi. Biegun magnetyczny to miejsce gdzie inklinacja (nachylenie) magnetyczna wynosi 90 st. Czyli na biegunach pole magnetyczne nachyla się względem horyzontu o 90 st. Tu swobodnie zwisające igła kompasu skierowałaby sie w dół. Pole magnetyczne określa wektor pola magnetycznego. Wektor ten określa się przez podanie współrzędnych w układzie współrzędnych Ziemi podając jego składową północną, wschodnią i pionową. W układzie współrzędnych cylindrycznych określa się deklinację, składową poziomą, oraz składową pionową, a w układzie sferycznym określa się inklinację, deklinację i moduł natężenia. Deklinacja to kąt między jego składową poziomą a południkiem geograficznym. Inklinacja to kąt jaki tworzy wektor natężenia pola z płaszczyzną poziomą. Na  Ziemi indukcja pola wynosi ok 30 mikrotesli, w pobliżu biegunów magnetycznych wynosi ok. 60. Anomalie magnetyczne czyli zwiekszenie indukcji występuje w poblizu rud żelaza.
w ciągu 150 lat pole osłabło o 15% czyli następuje kolejne przebiegunowanie, ale nie jest to gwałtowny proces tylko powolny, wieloletni. W czasie przebiegunowania bieguny zamieniaja sie miejscami. Przebiegunowanie spowoduje znaczne osłabienie pola, ale nie jego zanik, w czasie przebiegunowania bieguny pólnocny i południowy zsotaną zastąpione wieloma mniejszymi biegunami. Ziemia będzie wielobiegunowa. Słabsze pole będzie przepuszczać więcej promieniowania kosmicznego stąd wzrośnie liczba nowotworów. Naładowane cząstki mogą porazić pracę naturalnych rozruszników serca, a na pewno sztucznych  i innych urządzeń elektrycznych.
Ptaki straca orientacje, wiemy, że ptaki poruszaja się po liniach pola magnetycznego, znany układ linii zniknie, pojawią się inne układy prowadzące do wielu biegunów, te linie będą w ciągłym ruchu jak na Słońcu, przez co ptaki, ryby, owady będą wpadać na siebie, kręcić sie w kółko, wpadać na budynki. Ryby mogą nie trafić do tarlisk, ptaki do miejsc gniazdowania. Zwierzęta moga po prostu błądzic w nieznane. Także wielu ludzi zacznie częściej bładzić w nieznanych okolicach.
Proces przebiegunowania trwa powoli, życie jak przy każdym powolnym procesie znajdzie sposób by sie zaadoptować. byc może gdy pole bedzie słabnąć zwierzęta wykorzystujące magnetorecepcje wyostrzą ją i nauczą sie wykorzystywać wielobiegunowe pole magnetyczne. Dieta z duża ilościa przeciwutleniaczy: witaminy C, E, polifenoli i suplementacja może zniwelować bardzo niewielkie skutki promieniowania.

Gdy larwa m. in. gąsienica ma odpowiednie warunki, jest odżywiona, ma ciepło itd. hormon protolakotropowy PTTH stymuluje gruczoł protorakalny do wydzielania egdyzonu, ma on 2 postacie l egdyzon i l egdysteron, wywołuja ekspresje. Egdyzon który stymuluje komórki epidermy do produkcji kutikuli, po jej rozrosnięciu jest apoliza, czyli oddzielenie nowej kutikuli od epidermy, której komórki cały czas się dzielą. Typ kutikuli zalezy do poziomu hormonu juwenilnego JH robionego przez ciałka przyległe, jego wysokie stężenie w hemolimfie powoduje powstanie kutikuli larwalnej niskie imaginalnej. Hormon wycinkowy produkowany przez mózg, a gromadzony w ciałkach korialnych i przyległych odpowiada za zrzucenie opuszczenie poczwarki, produkowany w zwojach odwłokowych bursykon odpowiada za twardnienie i ciemnienie oskórka. U dorosłych osobników JH odpowiada za dojrzewanie jaj. PTTH kontroluje wydzielanie JH. Pierwszy pik egdyzonu powoduje, że larwa przestaje jeść i szuka miejsca do przepoczwarzenia, drugi odpowiada za powstanie poczwarki, czyli pogrubienie i stwardnienie kutikuli oraz rozpad, lizę komórek somatycznych. Po rozpadzie fragmenty komórek sa fagocytowane przez komórki macierzyste i nowo powstałe komórki somatyczne. Bursykon odpowiada też za twardnienie skrzydeł i kutikuli. Obecne w ciele larwy komórki macierzyste z płytek imaginalnych dziela się tworząc nowe narządy, jest histogeneza, komórki maja pochodzenie embrionalne. W czasie metamorfozy owad oddycha przetchlinkami. Po wykształceniu narządów imago przegryza poczwarkę i wydostaje się na zewnątrz. Do miekkich skrzydeł pompowana jest hemolimfa, która nadaje im kształt.
Są różne typy poczwarek i różna jest czas przeobrażenia, zależą od gatunku.
Metabolia to przeobrażenie. Ametabolia to rozwój prosty bez przeobrażenia, jest u przerzutek Archaeognatha i rybików Zygentoma. Hemimetabolia, przeobrażenie niezupełne, ma stadia jajo larwa pierwotna, nimfa, imago, jest m. in. prostoskrzydłych Orthoptera. Prometabolia, gdy jest jajo, larwa, uskrzydlone subimago, imago. Holometabolia, czykli przeobrażenie zupełne z poczwarką: jajo larwa, poczwarka imago, jest u większości owadów. Hipermetabolia z wieloma stadiami larwalnymi. Typy poczwarek, wolna pupa libera każdy segment ma osobną okrywę, nie jest jednolita, baryłkowata, bobówka pupa coarctata larwę okrywa kokon rzekomy, zamknięta pupa obtecta, zupełna hitynowa okrywa ciała owada.
Typy larw owadów to czerw-jest u błonkówek Hymenoptera i muchówek Diptera, przechodzi kilka przepoczwarzeń w kolejnych etapach zanim zostanie imago, larwa kompoidalna-ważki Odonata, jętki Ephemenoptera, widelnica Plecoptera, larwy podobne do imago, tylko nie potrafia latać, gąsienica-motyle Lepidoptera rosliniarki Synphyta, miekkie, dlugie ciało barwa podobne do imago i pędrak-chrząszcze Coleoptera długa larwa z przeobrażeniem zupełnym.

Przedstrunowce/półstrunowce Protochordata/Hemichordata jest 90 gat. wszystkie zyją w morzu zagrzebane w mule, mają ryjek, kołnierz i tułów, celoma ma 3 odcinki, wkażdej częsci ciała jest osobny odcinek celomy, układ pokarmowy to długa rura w kołnierzu i tułowiu, w jamie gębowej jest palczasty uchyłek notochorda (gębostruna), jej sciana jest silnie zwakuolizowana, dlatego gębostruna jest sztywna, przypomina strune grzbietową, dawniej była uważana za homolog struny grzbietowej komórki gębostruny są orzęsione, jama gębowa przechodzi w gardziel poprzebijana szparami skrzelowymi, wymiana gazowa jest w gardzieli, w której jest tez przeżuwanie pokarmu, jelito ma boczne kieszonki wątrobowe z przodu, układ krążenia ma 2 naczynia brzuszne i grzbietowe przechodzą w zatoke sercową, układ otwarty, układ wydalniczy to orzęsione przewody między jamą ciała a powłoką z nabłonkiem migawkowym, sa jajorodne i rozdzielnopłciowe.
Typ: Strunowce Chordata
Podtyp: osłonice Tunicata
Gromada: łapce Sorberacea
Gromada: ogonice Appendicularia
Gromada: żachwy Ascidiacea
Gromada: sprzągle Thaliacea
Pdtyp iskrzyłudy Pyrosomida
Gromada: beczułkowce Doliolida
Gromada: salpy Salpida
Wspólne cechy strunowców to symetria dwuboczna, jest struna grzbietowa u zarodków, młodocianych lub dorosłych, w czasie rozwoju zarodkowego lub przez całe zycie gardziel przebijają szpary skrzelowe, zarodki po stronie grzbietowej powyżej układu pokarmowego mają mają cewke nerwową, zarodki lub przez całe życie mają ogon jako narząd lokomotoryczny, struna grzbietowa cchorda dorsalis to elastyczny, wydłuzony pręt znajdujący się w zarodkach wszystkich strunowców nad przewodem pokarmowym, a pod cewką nerwową. Strune tworzą komórki o mocnym turgorze, pokryte sa tkanka łączna i jednowarstwowym nabłonkiem.
Znamy ok. 2000 gat. osłonic, wszystkie żyją w morzach, są osiadłe lub wolnozyjące, kolonijne lub pojedyncze, jedzą drobne organizmy i martwą materie organiczna, są pokarmem dla wielu zwierząt, wielkość od form mikroskopijnych do kilku m, cechy wspóne osłonic: obecnośc tuniki, brak układu wydalniczego, układ pokarmowy w kształcie litery W, jest struna grzbietowa u ogonic przez całe życie, u reszty w stadiach larwalnych, większość to obojnaki, ogonice maja głowę i ogon. Jest tunika ma 2 otwory, jednym woda wpływa, drugim wypływa. Układ rążenia jest pod struna grzbietową, nerwowy jest nad po grzbietowej stronie ciała. Oddechowy jest po przedniej stronie układu pokarmowego, tworzy sie przez szczelinyskrzelowe w gardzieli, przez nie przepływa połykana woda i pobierany jest tlen. Osobniki w kolonii połączone sa stolonami, mogą byc bezpłciowe, kolonie to wynik ączkowania, ciało ma tułów i ogon u ogonic lub tylko tułów u reeszty, tułów ma tunicynowy (tunicyna to wielocukier) domek (tunikę), wnikaja do niej komórki ze zdolnościa do bioluminescencji, ogonice sa mikroskopijne pływają w morzu, mają tułów w tunice z otworami przez które przepływa woda, obmywa skrzela, ogon ma strune grzbietową, ogonice to larwy neoteniczne płciowo rozmnażające siężachwy sa osiadłe tworzą kolonie, może byc ich duzo w koloni, mają U-kształtny tułów, na szczycie jest otwór do przewodu pokarmowego, z boku jest otwór, ktory wyrzuca wodę z układu pokarmowego i kloaki-przestrzeni między tułowiem i tunika, w przewodzie pokarmowym jest kosz skrzelowy z gardzieli poprzebijanej otworami, przez które płynie woda z pokarmem i O2, tlen i pokarm sa pobierane, woda jest wyrzucana otworem kloacznym, na dnie kosza sa orzęsione komórki wydzielające śluz, to endostyl wychwytujący z wody cząsteczki pokarmowe, skleja je śluzem, ruch rzęsek przesuwa je do przewodu pokarmowego. Układ krwionosny otwarty z prymitywnym sercem i 2 naczynia brzuszne i grzbietowe, wydalaja cała pow. ciała. Jest zapłodnienie zewnętrzne. Kolonia powstaje gdy macierzysta żachwa tworzy wyrostek-stolon, z niego powstają młode żachwy. Salpa ma niewygięty tułów, na jednym końcu jest otwór gębowy, na 2 odbytowy, mogą tworzyc kolonie. Iskrzyłudy żyja w koloniach, wszystkie osobniki maja wspólna tunike, pojedyncze osobniki sa podobne, salpy maja wspólna kloake i otwór odpływowy, w tunice moga zyc świecące bakterie, pojedynczy osobnik iskrzyłuda to zooid, beczułkowce maja tylko tułów sa w nim mięśniemające 8 pasów jak obręcze na beczce, sa opasane mięśniami, maja wiele pączków, jest wiele pokoleń w kolonii, sąw ypustki, stolony brzuszne i grzbietowe pączki sa przenoszone przez komórki z 1 stolonu na 2, odrywaja się od niego i pływaja w wodzie, osiadaja na dnie i tworzą nową kolonię.