biologia i ochrona przyrody

Bonitacja gleb to w gleboznawstwie ocena jakości gleby pod względem wartości użytkowej z uwzględnieniem żyzności gleby, stosunków wodnych, rzeźbą terenu, agroklimatu i trudności uprawy, stopnia kultury gleby i niektórymi elementami stosunków gospodarczych, grunty orne obowiązuje 9 klas bonitacyjnych

klasa I najlepsze gleby, są zasobne w składniki pokarmowe, ciepłe, przepuszczalne, łatwe do uprawy, strukturalne, przewiewne, nie zaskorupiające się, z głęboką warstwą próchnicy, są z bardzo dobrego kompleksu pszennego, są na równinach o łagodnych zboczach

klasa II bardzo dobre gleby orne, mają podobne parametry do klep klasy I, są słabiej przepuszczalne i mnie przewiewne, są trudniejsze do uprawy poprzez inne ukształtowanie terenu, są zmeliorowane, można uprawiać te same rośliny co na glebach klasy I, ale są mniejsze plony

Klasa III a dobre gleby, klasa III b średnio dobre gleby maja słabsze parametry od gleb klas I i II, gorsze stosunki wodne, poziom wód gruntowych waha się w tych glebach, ilości i jakość plonów waha się zależnie od podlewania, nawożenia, uprawy, kultury gleby, są dobre plony żyta i ziemniaków, przy intensywnej uprawie udaje się pszenica, buraki, koniczyna czerwona, klasa III b ma gorsze stosunki wodne, okresowo gleby wysychają lub są zalewane

klasa IV a i b, grunty średnie, mają zróżnicowane wartości, trudno dostosować na nich metody uprawy do rośliny, są tu zasobne gleby ciężkie i przewiewne, zimne, w czasie upałów schną i pękają, jest niski poziom wód gruntowych wymagający melioracji, w dobre lata przy intensywnej uprawie udają się buraki cukrowe pszenica, koniczyna czerwona, na lekkich glebach udają się ziemniaki, żyto, buraki pastewne, jęczmień, marchew, gleby klasy IV b są słabsze, ciężkie są podmokłe, nadaja się do kapusty, mieszanek pastewnych i owsa, lekkie gleby szybko schną w suszę, w dobre lata plony średnie, zależą od ilości i siły opadów

Klasa V słabe gleby, mało żyzne, słabo urodzajne, ubogie w substancje organiczne, lekkie gleby są suche, nadają się dla żyta, łubinu żółtego, w mokre lata nadają się dla ziemniaków i saradeli

Klasa VI najsłabsze gleby, plony są niskie i niepewne, to wadliwe, nieurodzajne gleby, są suche, bardzo luźne, może udać się łubin, w dobre lata żyto daje średni plon,są tu płytkie i bardzo płytkie gleby, kamieniste, mokre, o wysokim poziomie wód gruntowych, trudno tu przeprowadzić meliorację lub nie da się, nie wszystkie te wartości są jednocześnie, ale uprawy są trudne

Klasa VIRz to gleby po zalesienie, są ubogie, bardzo suche, o małym poziomie próchnicy, nie nadają się pod uprawy warzyw i owoców, ale pod lasy. A bonitacja drzewostanu to zdolność produkcyjna lasu określana przez porównanie wysokości danego lasu z przeciętną wysokością wzorcowego lasu w tym samym wieku i o tym samym składzie gatunkowym

ale są rośliny zwane chwastami, które wyrosną na każdej glebie, każda gleba ma także charakterystyczne dla siebie gatunki roślin zielnych

Gładzica ryba przybrzeżna, żeruje też w lagunach i ujściach rzek, żeby ikra nie opadała potrzebuje zasolenia 10 promili, w skórze ma komórki pigmentowe, które kurczą się i rozszerzają, dzięki nim zmienia kolor skóry

Raja nabijana ciernistka ma jaja z 4 kolcami i końcach, przez otworki woda z tlenem wpływa do zarodka, żyje w europejskich wodach przybrzeżnych na głębokości 10-60 m, tarło ma na płytszych wodach, tarło jest wiosną samice wypływają na tarliska wcześniej od samców, żyje na piaszczysto-mulistym dnie

Raja gładka żyje w przybrzeżnych wodach Europy, na dnie poluje na przydenne ryby, skorupiaki i mięczaki

sola podeszwica żyje na piaszczysto-mulistym dnie, wiosną składa ikrę, która unosi się na wodzie

Stornia fląderka je mięczaki, skorupiaki, larwy owadów, ryby, z czasem ma czerwone plamki, wpływa do ujść rzek, lubi różne zasolenie

Turbot żyje w północno-wschodnim Atlantyku i Bałtyku, rzadko dorasta 1 m

tobiasz i dobijaki żyją w przybrzeżnych wodach z piaszczysto-mulistym dnem, dzień spędzają zagrzebane w mule, żyją w ławicach

Konger duży przydenny drapieżnik, je ryby, skorupiaki, mątwy, ośmiornice, duże osobniki żyją w głębinie, małe przy brzegu, dojrzewają w wieku 5-15 lat, wtedy nie żerują, płyną na Atlantyk i Morze Śródziemne, w głębinach składają ikrę i umierają, żyje przy skalistych wybrzeżach Środkowej i Zachodniej Europy

Ostropłetwiec pospolita ryba żeruje w strefie pływów pośród glonów, spotyka na falochronach i portach, zimą schodzi na 100 m głębokości, je małe zwierzęta i ikrę, tarło jest od listopada do lutego, samica seriami składa ikrę pośród glonów i kamieni na dnie, samce pilnują ikry do wyklucia, narybek wykluwa się po 6 tygodniach, mają 5 mm, żyją w strefie pływów skalistego i piaszczystego wybrzeża, niejadalny

Iglicznia ma uwstecznione płetwy, rurkowaty pyszczek, do którego zasysa drobne zwierzęta, pływa pionowo, wiosną lub latem samica składa jaja do kieszeni na brzuchu samca, jest ich 200-400, po 5 tygodniach wylęga się 3 cm narybek, żyje w bujnie zarośniętych, płytkich, przybrzeżnych wodach

Śledź najważniejsza jadalna ryba, pływa ławicami, je zooplankton, jest na północy Atlantyku i morzach, podgatunki różnią się tarłem i wędrówkami, ikra unosi się w toni, podobną ekologię ma szprot,żyje też w Morzu Czarnym i Śródziemnym, żyje w przybrzeżnych wodach

Tasza żyje pośród morszczynu d kręgu polarnego po Zatokę Baskijską, tarliska ma w płytkich wodach, samica składa do 200000 jaj wśród roślin i w szczelinach skał, samice broni ich, macha płetwami by przygnać czystą wodę, narybek ma 7 mm, tasza zimuje w głębinie, żyje na kamienistym dnie i skałach na głębokości 20-200 m

Zębacz pospolity ma zęby, którymi miażdży muszle pustelników, małży, ślimaków i jeżowce, żyje samotnie na dnie na głębokości 100-300 ,, od października do stycznia samica składa kuliste pakiety ikry wśród glonów i kamieni, Blennius pholis żyje w strefie przyboru skalistych wybrzeży i toni w strefie pływów, samiec chroni ikry, lubią skaliste dno i chłodną wodę

Wargacz kniazik żeruje wśród skał, je mięczaki, skorupiaki, samica buduje z glonów gniazdo, do którego w czerwcu składa ikrę, lubi płytkie, przybrzeżne wody ze skałami

Wargacz melops żyje samotnie lub w małych ławicach na skalistym,, zaglonionym dnie

chelon żyje na południu Europy, je małe zwierzęta i wodorosty, ma filtr skrzelowy, zęby gardłowe umięśniony żołądek i długie jelito, które pomagają trawić pancerzyki ofiar, cefal cienkonogi żyje w tym samym środowisku, ma duży pyszczek, obie ryby żyją w ławicach w przybrzeżnych wodach, ujściach rzek i lagunach

Koleń pospolity pływa w tysiąc osobnikowych ławicach, je ryby, skorupiaki, mięczaki, dojrzewa w wieku 5-8 lat, żyje 20-24 lata, zamieszkuje strefy progów stałego lądu z miękkim osadem na 10-200 m głębokości, europejski rekin

Rekinek psi najliczniejszy rekin Europy, żeruje o zmroku i nocą, poluje na denne małże, skorupiaki, ślimaki, ofiary namierza węchem, rzadko poluje na szybkie zwierzęta, tarło jest jesienią, samiec zapładnia ikrę w ciele matki, po kilku tygodniach składa ona jaja wśród wodorostów, jaja maja żółte otoczki, często są wyrzucane na brzeg, ryba przybrzeżnych wód

Babka mała żyje w ujściach rzek, korytach między łachami, lubi piaszczyste i bagniste wybrzeża, tworzy małe ławice płytkich wód, poluje na denne organizmy, wiosną jest tarło, samica składa ikrę w pustych muszlach małży, samiec jej pilnuje, babka skalna lubi skalne, kamieniste wybrzeża i zbiorniki przypływowe

Dorsz jest kilka form dorszy, są z morza Bałtyckiego, Północnego, Atlantyku północnego, tarliska są na 100 m głębokości, ikrę składają w toni, narybek je plankton, żyją przy dnie chłodnych wód, do 500 m głębokości

Witlinek żyje od Hiszpanii po Norwegię Północną, je wieloszczety, małe rybki, skorupiaki, na południu tarło ma pod koniec zimy, im bardziej na północ, tym później na przedwiośniu, 4-5letnie samice mają 40 cm długości, robią 300000 ziaren ikry, narybek unoszą prądy morskie , większe rybki schodzą ku dnu za pokarmem, mały wąsik u na brodzie młodych znika u dorosłych, żyje w strefie szelfu kontynentalnego z piaszczystym i mulistym dnem

Bielmik żyje w wodach w obrębie szelfu kontynentalnego, czasem dociera na Morze Północne, żyje w ławicach, grupowo poluje na ryby, skorupiaki, wiosną na głębokościach 50-70 m jest tarło, jaja unoszą się w toni, rozwijają się 10-12 dni, narybek szybko rośnie do dojrzałości płciowej, podobnie żyje mały karlik, ryby zamieszkują piaszczyste, skaliste dno

Makrela najpospolitsza ryba wszystkich mórz Europy, żyje w ławicach, przy powierzchni poluje na zooplankton i małe rybki, lato spędza w Bałtyku, na północy zimuje w głębinie i wtedy nie żeruje, od kwietnia do czerwca odbywa tarło na wybrzeżu, samica składa 500000 jaj, jajo ma kroplę tłuszczu, która unosi je w toni, potem opada na średnią głębokość, gdzie wylęga się narybek, żyje w ławicach w otwartych morzach

Rdzawiec żyje przy wybrzeżach strefy szelfu kontynentalnego, starsze osobniki zimują w toni, poluje na śledzie, płotki, tobiasze, w marcu na głębokości 100-150 m odbywa tarło, ikra unosi się w wodzie, narybek je zooplankton, młode rybki w ławicach polują na piaszczystym i skalistym dnie na małe zwierzęta, podobnie żyje czarniak inaczej morski łosoś

Plamiak łupacz druga po dorszu jedzona ryba dorszowata, odławiamy go 300000 t, żyje w Północnym Atlantyku i w Morzu Północnym, je skorupiaki, mięczaki, ryby, wieloszczety łapane z dna, wiosną ma tarliska w bardzie zasolonych wodach, prądy morskie utrzymują ikrę przy powierzchni, po 14 dniach wychodzi 5 mm narybek, plamiak dojrzewa w wieku 3-4 lat, żyje 20 lat, zamieszkuje strefę szelfu kontynentalnego chłodnych mórz na głębokości 10-200 m

Na podstawie atlasu Rośliny i Zwierzęta część 5/5, Książka z Kluczem do Rozpoznawania, dodatek do Gazety Wyborczej w 2008 r na podstawie NASZA PRZYRODA rośliny i zwierzęta Europy wydanej przez Reader's Digest sp. z o.o z 2003 roku