Codzienność, strona 19

Niebieskie strefy to miejsca, gdzie ludzie są najzdrowsi i najszczęśliwsi, żyje tam najwięcej seniorów, 100-latków, najmniej jest chorób serca, demencji, nowotworów, ludzie najdłużej są sprawni fizycznie i umysłowo. Miejsca te to Nicoya na Kostaryce, włoska Sardynia, japońska Okinawa, grecka Ikaria, Loma Linda w Kalifornii. Wszystkie są w strefie podzwrotnikowej i wzrotnikowej, gdzie jest wysoki indeks UVB dający szybka syntezę witaminy D, która wraz z wapniem i fosforem reguluje wszyskie procesy życiowe jak rawienie komórkowe, syntezę hormonów trzustki, hormonów sterydowych, pracę mięśni, serca, naczyń krwionośnych, pod wplywem UV powstaje tlenek azotu,który rozszerza naczynia krwionośne,ułatwia rozprowadzanie tlenu i glukozy po ustroju, obniża cisnienie tęnicze, modzel świetlny chroni przed przenikaniem przez skórę toksyn ze środowiska. Swiatło słoneczne stymuluje wydzielanie serotoniny, endorfin, reguluje rytm snu i czuwania czyni ludz szczęsliwymi. Szczęsliwe życie sprawia, żeludzie nie czują ppotrzeby pić ani palić, więc malo osób sięga tam po używki, ukształtowanie terenu jest pofałdowane, górskie, ludzie codziennie podejmują wysiłek, sport poprawia krążenie, oddychania,spala nadmiar kalorii. Ludzie jedzą malo mięsa a Adwentyści Dnia Siódmego często w ogóle. Dieta opiera się na roślinach, rosliny zapewniają odpowiednią dawkę mikro i makroelementów, witamin, błonnik chroni przed zaparciami, jest pożywką dla bakterii jelitowych, które chronią przed chorobotwórczymi zarazkami, tworzą witaminy K i B12, stymulują tkankę limfatyczną jelitową do pracy, ułatwiają trawienie. Ponadto bakterie glebowe tworzą witaminę B12, ludzie uzupełniająją jedząc owoce z ziemi, owoce i warzywa kolorowe maja przeciwutleniacze chroniące przed stresem oksydacyjnym. Ludzie jedzą dużo roslin strączkowych. Ludzie tam jedzą orzechy, oleje roślinne w tym oliwę z oliwek, mają one niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe i tluszcze roslinne, nnośniki witamin A, E, D, K. Znaczenie ma dieta śródziemnomorska ograniczająca produkty zwierzęce. Owoce mają cukry będące paliwem dla serca, mózgu, mięśni oddechowych. Ludzie dużo się ruszają w swoim tempie, pasterze codziennie chodzą ok.8 km. Ludzie są dużo na świeżym powietrzu, ciepły klimat sprawia,że powietrze jest czyste. Ruch, zdrowia dieta, słońce to fizjologiczne czynniki, natomiast za dobry nastrój odpowiadaja również czynniki społeczne, czyli więzy rodzinne, rodziny razem jedzą posiłki, dużo ze sobą spędzaja czasu,rozmawiają, ludzie mają w sobie oparcie, cieszą się sobą, ludzie spotykaja się z przyjaciółmi. Każdy ma pasję, coś co sprawia mu przyjemność, kiedy ludzie robią toco sprawia im przyjemnośc nie myslą o kłopotach, żyją daną chwilą, może to być ogródek, rzeźbiarstwo, fotografia, taniec, sport, cos co czlowiek kocha robić. Wiara, która sprawia,że ludzie mniej się boją, są bardziej optymistyczni i mniej zestresowani, współne rytuały religijne i rodzinne daja poczucie bezpieczeństwa i wspólnoty, człowiek jest stadny, potrzebuje stada. Seniorzy są dlugo aktywni, czują się potrzebni, maja kontakt z rówiesnikami, dziećmi,wnukami, prawnukami, jest wymiana mądrości pokoleń. Ludzie dużo czasu spędzają posród przyrody, jej kolorów, zapachów i dźwieków. Na Okinawie jest pojęcie ikigai, czyli to co czyni człowieka szczęśliwym, dla mnie to pasja. Co jedzą ludzie długowieczni? Soje, fasolę, groch, soczewicę, orzechy, oleje, warzywa, owoce, mąke pełnoziarnistą, ryż, ryby morskie, pomidory, paprykę, chilli, dynię,cukinię, ogórki, czosnek, cebule,sałatę,oliwki, awokado,melony, arbuzy, winogrona, cytrusy, bakłaażany, karczochy, zioła, kurkumę,cynamon, miód,cukier trzcinowy, stulatkowie zachowujaumiar w jedzeniu i piciu.

Czy u nas to mozliwe? Pokolenia przedwojenne,wojenne i powojenne sąnajzdrowsze,jak żyli?Jedli malo mięsa, cukier jedl,ale mało,jak był kg cukru na miesiąc na osobę, to nikt nie zjadł całego kg w miesiąc, bo to niemożliwe, szczypta na chleb lub do kogla-mogla, dziś litrowy napój to 18 łyżeczek naraz,do tego schabowy i kilka obiadow w jedna godzinę, dawniej jedli nalesniki, kalafiora,brokuła,fasolkę, placuszki ziemniaczane, jeden obiad,nie przekraczano limitów kalorii,ludzie więcej się ruszali, dojść na przystanek, z przystanku do pracy i odwrotnie, dziś bez samochodu 50 m nie przejdą,ludzie byli bardziej wierzący, były silniejsze więzi rodzinne, rodziny spotykały się w Święta, były rodziny wielopokoleniowe, seniorzy opiekowali się wnukami, ludzie pracowali fizycznie, ale praca dawała satysfakcję, najszczęśliwsze zawody,to te które widzą efekty swojej pracy, stolarze, kucharze,piekarze,ogrodnicy, sadownicy, warzywnicy, krawcowie,szewce, rekawicznicy,ciktórzy od razu widzą efekty swojej pracy. Ludzie jedli dużo warzyw, owoców, kiszonek zimą, przetworów,jedli ziemniaki i kasze,chleb razowy domowej roboty,sery, dżemy (z pozostałości cukru z roku), masło, jogurty, maślanki, serwatki sami robili, sami piekli chleb i bułki, jedli mniej konserwantów. Ludzie opalali się, bo ot było modne, dzieci naświetlano lampami UVB na krzywicę. Seniorzy spotykali się na gry w karty lub wspólne szydełkowanie, ludzie byli dłużej aktywni, starsze dzieci opiekowały się młodszymi dziecmi, każdy czułsię potrzebny, bez komputerów i TV dzieci całymi dniami bawiły się na podwórkach, jeździły na rowerkach, grały w piłkę. Jedyne co to w strefie klimattu umiarkoanego na przednówku,kiedy skończyły się jedne warzywa i owoce, a zanim pojawiły się następne był łód, co sprzyjało chorobom oraz osłabieniu wiosennemu, dziś cały rok mamy dostęp do warzyw i owoców, w strefie zwrotnikowej i podzwrotnikowej jest dłuższy czas wegetacji i dłuższy czas uprawy warzyw i owoców. Warto jeśc sezonowych roślin, zioła, cynamon, kurkumę, a zimą sklepowe, dużo kiszonek, jabłka,gruszki, śliwki, wiśnie, czereśnie, jagody, borówki, maliny, porzeczki, jeżyny,jeżynomaliny, truskawki, poziomki, mirabelki, głóg, tarninę, jarzębinę, bez czarny, pomidory, ogórki, sałatę, paprykę, marchew, ogórki, dynię, cukinię, kapustę, cebulę, czosnek, chili, sałatę, selery, pory, kalarepę, brukselkę, rzepę, rzodkiewkę, rzeżuchę, jarmuż, kalafiory, brokuły, kolendrę, bazylię, miętę, oregano, czomber, czarnuszkę, sezam,mak, orzechy włoskie,laskowe, arbusy, ananasy, kiwi, cytrusy:grejpfruty, pomarańcze, mandarynki,klementynki, brzoskwinie, morele, kaki, arbuzy, mango, oliwki, awokado, fasolę, soję, ciecierzycę, buraki, ziemniaki, kasze, ryż, fasolkę szparagową, bób, orzechy włoskie i laskowe, pinie, nasiona dyni i słonecznika, mniszka lekarskiego, kwiaty bratka, liście komosy białej, pięciornika gęsiego, cykorię, pokrzywy, szpinak, kwiaty i ziele jasnoty białej, bakalie, suszone pomidory,kiszone warzywa, młode pąki imęskie kwiatostany modrzewiu, sosny, jodły i świerku, ziele i kwiaty stokrotek, jak najwięcej surowych, wyjątek to ziemniaki, jarzębina i bez,które trzeba ugotować, przyprawy jak mak, kminek, len. Opalać się, spacerowaćna świeżym powietrzu, mieć pasję,przyjaciół, utrzymywać tradycje, dbać o relacje rodzinne, uprawiać sporty, zrezygnować z samochodu na rzecz spaceru, roweru, ewentualnie transportu publicznego, wierzyć, mieć hobby, przebywać na łonie natury. Warto mieć ogródek, kwiaty to relaks, piękno, kontakt z odwiedzającymi je ptakami, uprawa to ruch na świeżym powietrzu, najzdrowsze pokolenia miały pola lub działki, patrzenie na ogród to przyjemność, drzewa, krzewy i krzewinki owocowe to jedzenie, ograniczyć lub rzucić mięso. Doceniajmy piękno przyrody,śpiew ptaków, piekno zieleni,kwiatów, drzew, błekit nieba, światło sloneczne, nocne błyskawice, kontakt ze zwierzętami. Psy smuszaja do spacerów,koty grzeją, mruczą,każde zwierzę łagodzi stres i obniża ciśnienie. używajmy najprostszych środków czyszczących, do higieny używajmy mydła, najlepiej szarego, ograniczmy kontakt z chemią.

Węgiel jest najlepszym paliwem grzewczym z kilku powodów. Najważniejsze to cena i wydajność. Tona dobrego węgla, kalorycznego wynosi ok. 1000 zł. W sezonie grzewczym zużywa się średnio 6-8 t. Niby 8000 zł to dużo, ale 25 kg ekogroszku kosztuje ok. 900 zł i zużywa się to w tydzień, czyli jest 4 razy droższy od węgla. Słaby węgielkosztuje nawet 500 zł za tonę, ale trudno się rozpala, nie daje rady utrzymac optymalnej temperatury 25 st. w pomieszczeniach, zatyka kominy. Tańsze jest paliwo z odpadów poprodukcyjnych ok. 250 zł za tone,ale szybko się wypala, więc szybko się zużywa potrzeba go więcej niż węgla, bilans wychodzi taki sam. Na gaz nie każdego stać. Dopłaty do wymiany pieców i ociepleń nic nie dadzą, ponieważ paliwo, czyli gaz, trzeba stale zużywać i stale kupować. Węgiel daje dużo ciepła. Nie ma nic przyjemniejszego niż po powrocie do domu usiąść przy piecyku, który szybko rozgrzewa się do czerwoności i rozgrzać się po męce przebywania na mrozie. Gaz ani nawet centralne ogrzewanie węglowe tego nie zrównoważy, nie zrównoważy stresu dla ciała jakim jest pobyt na mrozie, a wychodzić trzeba, do pracy, sklepu, szkoły, ważne by potem odetchnąć od zimna w błogim ciepełku. Wymiany piecy pozbywaja ludzi tej przyjemności. Nie zrowo jest też przebywac w stałym chłodzie, dawniej ludzie grzali się przy kominkach z otwartym paleniskiem.

Węgiel jest tradycyjnym paliwem znanym od dawnych czasów, najpierw drzewny, potem kopalny, natomiast drewno słabsze kalorycznie, ale pięknie pachnące jest znane od prehistorii. Naciągany jest pogląd, że palenie drewnem czy węglem jest szkodliwe. Ludzkość nie wygineła od czasów okiełznania ognia w czasach jaskiniowych do czasów obecnych, kiedy to nagle dym z drewna zaczął szkodzic bliżej nieokreślonym ludziom. Palenie węglem i drewnem jest równie naturalne dla ludzi jak jedzenie, oddychanie, spanie.

Paląc węglem wspieramy nasza gospodarkę, Polska ma ponad 56 mld ton. Wybierając węgiel wspieramy kopalnie,które są miejscem pracy dla wielu osób, wspieramy dostawców węgla, pracowników skupu, czyli rodzimy biznes i rodzimy przemysł, wspieramy Polskę. Jesteśmy uniezależnieni od innych krajów. Nie jest prawdą, że nie opłaca się otwierać nowych kopalni. Fakt, żekażde przedsięwzięcie wiąże się z ryzykiem, ale wydobywając coś czego ludzie potrzebują, bez czego nie mogą żyć zawsze znajdzie się popyt, który przewyższy koszty. Musimy ogrzewać domy, żeby przeżyć, przy obecnych zarobkach oraz świadczeniach niewielu stać na alternatywne paliwa grzewcze, tak by uttrzymac odpowiednią temperaturę, dlatego zawsze będzie popyt na węgiel. Tak samo jak potrzebujemy prądu. Współczesne piece c. o. działają na prąd, dlatego grawitacyjne ogrzewanie jest lepsze, ponieważ nie szkodzi mu awaria prądu. Warto, żeby ogrzewanie było niezależne od prądu, którego czasem nie ma. Wiele zakładów pracy potrzebuje prądu, energetyka węglowa jest stabilna i nasza. Uzywając to co należy do nas jesteśmy niezależni od innych. Zamiast sprowadzac paliwa zzagranicy, na które ludzi nie stać, lepiej korzystać z tego co mamy.

Węgiel jest bezpieczny. Ile się zdarzyło pożarów w wyniku awarii pieców węglowych? Więcej od niedopałków i wadliwej instalacji oraz podpaleń, a ile wybuchów gazu? W dodatku kiedy gaz idzie z instalacji wybucha cała rura i wszystkie domy na linii są zburzone. Także zaczadzenia zdarzają się tylko przy piecykach gazowych. Węgiel berdzo rzadko daje toksyczne stężenie CO, a gaz bardzo często, ropa też. Węgiel jest zwyczajne zdrowszy. Są metody palenia węglem bez dymu. Im bardziej kaloryczny węgiel, tym lepiej się spala, właściwie do CO2, który jest pokarmem dla roślin i one tworzą z niego O2 na drodze fotosyntezy, którym my oddychamy. Iglaki fotosyntetyzują już w 6 st. C, a dzięki dyfuzji gazy te rozchodzą się po całym świecie, więc rośliny korzystają z naszego CO2, my z ich tlenu wszędzie.

Ps. odkąd ludzie zaczęli jeść opiekane nad ogniskiem mięso przyzwyczaili się do węglowodorów pierścieniowych obecnych w dymie. Powstaja one w wyniku spalania związków organicznych, ale nie czystego węgla, nie zasiarczonego węgla (powstają tlenki siarki). Ludzie od czasow jaskiniowych przyzwyczaili się do palenia drewnem, najdługowieczniejsze przedwojenne pokolenia nie znały ochrony środowiska, ludzie żyli i dorastali w czasach rozwoju przemysłu, w tym ciężkiego, zanieczyszczeń, ogrzewania węglem i drewnem. Obecnie to pokolenie 100-latków, żyje na całym świecie.

Są zdania, że używanie papierowych ręczników szkodzi środowisku, papier powstaje z celulozy, drewna rożnych drzew, najpierw izoluje się włókna celulozy, potem układa się je na specjalnych matrycach, czasem papier ma wypełniacze w postaci skrobi, talku, kredy, gipsu i kaolinu. Najczęściej wykorzystywane drzewa to jodła, sosna, świerk, osika, rośliny zielne, len, konopie, słoma, trzcina, bawełna. Drewno trze się aż powstanie ścier drzewny, mamy ścier biały z białego drewna świerkowego, brązowy z parowania drewna pod ciśnieniem i chemiczny, powstały dzięki impregnacji chemicznej. Roztwarzanie to chemiczne uzyskiwanie celulozy z drewna. Potem jest produkcja papieru, pierwszy etap to mechaniczne rozdrobnienie drewna, oddzielenie włókien, pomieszanie z barwnikami, minerałami i innymi składnikami papieru, drugi etap to połączenie włókien na specjalnej prasie, podgrzanie do 1200 st, odparowanie wody i żywicy. Potem papier się studzi. Ze względu na grubość mamy bibułkę, papier właściwy, karton i tekturę. Czasem izoluje się ligninę.

Celuloza, lignina, hemicelulozy to składniki ścian komórkowych większości komórek roślinnych (brak ich w miąższu mięsistych owoców). Rośliny jednoroczne, nadziemne części roślin wieloletnich i dwuletnich, liście drzew i krzewów również dostarczają do gleby tych związków. W glebie są bakterie celulolityczne, które rozkładają celulozę, są bakterie rozkładające ligninę, hemicelulozy, również grzyby rozkładają papier. Szybkość rozkładu zależy od gleby lub zbiornika wodnego, do którego trafi papier, a raczej flory mikrobiologicznej tam obecnej. Bakterie te żyją też w układach pokarmowych przeżuwaczy i u nas, ale mamy ich mało, trawią tylko 5% zjedzonej celulozy. Bakterie te tworzą witaminę B12, poza żywymi organizmami są w glebie i wodzie. Tlenowe bakterie celulolityczne należą do Streptomyces, Cellulomonas, Thermobifida, promieniowce Actinobacteria, Bacillus, Micronospora, śluzowe bakterie Cytophaga i Sporocytophaga, protisty grzybopodobne jak Chytridomycetes, grzyby to grzyby białej pleśni, Fusarium, Chaetomium, Trichoderma, beztlenowe bakterie to Clostridium, Rumincoccus, Caldicellulosiruptor. Bakterie te wytwarzają enzymy celulolityczne, które rozkładają celulozę do prostszych związków, na końcu reakcji powstaje glukoza. W różnych środowiskach papier rozkłada się w różnym tempie tak samo jak słoma, liście i patyki. Bakterie i grzyby glebowe rozkładają też hemicelulozy i ligniny. Celulozę rozkładają też niektóre owady i pierścienice. Enzymy rozkładające celulozę to celulazy.

Prawdziwy problem stanowi wycinanie drzew pod papier, dlatego można kupować papier z recyklingu, a stare gazety i zeszyty oddawać na makulaturę. Dobrze przechowywany papier jest bardzo trwały, dlatego książki istnieją całe lata, są też książki z papieru recyklingowego. Zostawiając stare gazety i zeszyty w skupie makulatury można zarobić, cena za kilogram zależy od skupu. Co prawda drzewa pod papier i drewno budowlane są specjalnie po to uprawiane, ale lepiej pozwolić im żyć.

Jak wiemy w drugiej połowie XX w nastapił ogromny rozwój techniki. Powstały nowe urządzenia ułatwiające nam życie, takie jak środki transportu, sprzęty AGD, Nastapił rozwój budownictwa, medycyny i nauki. Zauważyliście, że miało to związek z tym, że w 2 połowie XX w. kobiety zaczęły uprawiać te same zawody co mężczyźni, że masowo pojawiły sie kobiety-naukowcy, kobiety-lekarze, kobiety-urzędnicy?
Powiecie, że więcej noblistów stanowią mężczyźni, OK, ale o ile dawniej wielkie odkrycia zdarzały się raz na jakiś czas i były głośnymi wydarzeniami, o tyle dzisiaj technologia cały czas się rozwija. Na każdym kroku powstają nowe leki, nowe modele telefonów, komputerów, telewizorów, radioodbiorników, nowe modele samochodów, piągów, smaolotów, statków, nowe metody konserwacji zywności, nowe rodzaje tkanin. Jak to się ma do płci? Tak, że dawniej odkrywcami były pojedyncze osoby, mężczyźni, kobiety zajmowały się domem i dziećmi. Dzisiaj nad jednym zagadnieniem pracuja całe zespoły uczonych, grupa ludzi obojga płci bada dane zagadnienie. Meżczyźni często sa kierownikami zespołów, ach te stereotypy, ale bez swoich ludzi nie dokonaliby tego co w grupie. Mężczyźni są bardziej medialni, potrafia sie pokazać, wyjśc przed szereg, kobiety są bardziej systematyczne, ogarniaja więcej szczegółow, bardziej przykładają się do zadania, są bardziej pracowite, uporządkowane, maja wieksze ambicje, ale mniejsze parcie na szkło.
Również 19 wiek obfitował w nowe odkrycia, wtedy to powstały pierwsze uniwersytety medyczne dla kobiet, Maria Skłodowska dostała podwójną Nagrodę Nobla. Nie byłoby to mozliwe gdyby nie sufrażystki, które pokazały nam, że możemy życ inaczej, że mamy prawo do marzeń, ambicji i samorealizacji.
Dzisiaj, gdy mięśnie przegrywają z rozumem, gdy technologia buforuje siłe fizyczną (dawniej trzeba było 20 mężczyzn z łopatą, dziś wystarczy mężczyzna lub kobieta kierująca koparką) płeć przestała mieć znaczenie w życiu zawodowym, zaczęły sie liczyć osobiste zainteresowania i marzenia. Prawda jest taka, że dziewczynki szybciej dojrzewają intelektualnie, że osiągaja lepsze wyniki w nauce niż chłopcy.  
Jakie są mocne strony kobiet?
Mamy większą liczbę połączeń nerwowych pomiędzy dwoma półkulami, a to oznacza lepsze połączenie pomiędzy półkulami, lepiej wyrażamy emo­cje, ale także trafniej odczytujemy komunikaty niewerbalne oraz dłużej przechowujemy w pamięci twarze, gło­sy, mimikę i gesty. Lepiej wypadamy w testach rachunkowych, mamy wieksze zdolności manualne, dostrzegamy więcej szczegółów i łatwiej ogarniamy całośc, mamy lepsza pamięć wzrokową, zdolnośc współodczuwania, łatwiej nam współpracować z innymi. Dla pocieszenia dodam, że wszystkie te cechy można wyćwiczyć, nikt się z nimi nie rodzi, one przychodzą z czasem.
Ostatnie badania pokazują, że kobiety osiągaja lepsze wyniki w testach na IQ [http://www.dziennik.com/wiadomosci/artykul/kobiety-inteligentniejsze-od-mezczyzn]. Jednak jest coś w tym, że rozwój i pójście kobiet do pracy nastąpiły w tym samym czasie. Faktem jest, że przez ostatnie 100 lat technika posunęła sie o tysiące lat w stosunku do tego co było wcześniej. Coś musiało byc przyczyną, a czasowo wzrost rozwoju pokrył się z karierą kobiet. Z każdym rokiem postęp następuje coraz szybciej. Coraz więcej kobiet wykonuje dotąd męskie zawody, coraz więcej kobiet robi kariery, coraz więcej kobiet zajmuje sie nauką.

Spacer to uniwersalna forma ruchu, dla każdego, można chodzić o kulach, o lasce, o balkoniku, każdy w swoim tempie, jak ktoś chce się zatrzymać zatrzymuje się, jak chce iść idzie. Spacer to sport dla każdego bez względu na wiek i stan zdrowia. A sport dla zdrowia jest bardzo ważny.

Ruch pozwala utrzymać równowagę węglowodanową, sprzyja wydzielaniu insuliny, zwiększa insulinowrażliwość, co pozwala obniżyć za wysoki poziom cukru, glukagonu, który podnosi poziom cukru, kiedy ten jest za niski, czyli pozwala utrzymać cukier na prawidłowym poziomie. Ruch spala nadmiar kalorii, pozwala wykorzystać trójglicerydy, kwasy tłuszczowe i cholesterol, które zostają strawione w mitochondriach zamiast krążyć we krwi i odkładać się w naczyniach. Ruch zmniejsza odkładanie blaszki miażdżycowej.

Sport rozwija siłę i wytrzymałość mięśni, zwiększa wydolność organizmu, reguluje ciśnienie tętnicze, które podczas sportu rośnie, potem opada, pod wpływem ruchu zwiększa się elastyczność naczyń i łatwiej otrzymać prawidłowe ciśnienie krwi. Ruch wzmacnia serce, poprawia jego wytrzymałość i ogólną kondycję organizmu.

Ruch poprawia kondycje płuc, dotlenia, oddechy się pogłębiają, drogi oddechowe rozszerzają, nawet przy katarze lepiej oddychamy podczas chodzenia. Całe ciało dostaje więcej tlenu. Nawet zdrowy człowiek, kiedy jest unieruchomiony dostaje zapalenia płuc, ruch pozwala pozbyć się śluzu zalegającego w drogach oddechowych. Sport rozwija mięśnie, w tym oddechowe.

Sport aktywuje wydzielanie endorfin, światło słoneczne zapobiega depresji, zmniejszają się stany lękowe, poprawia się humor, ruch to pożyteczna forma spędzania wolnego czasu.

Wielu Seniorów jeździ na rowerach, biega, są w lepszej kondycji niż ich rówieśnicy, więc powinni kontynuować tę aktywności, jeśli zdrowie im pozwoli, by jak najdłużej zachować zdrowie i sprawność, to najważniejsze, by jak najdłużej byś zdrowym.

Ruch poprawia perystaltykę jelit, chroni przed zaparciami, hemoroidami, nowotworami jelit oraz łagodzi żylaki podudzi, chroni przed zakrzepami, podczas chodzenia mięśnie przepychają krew w żyłach wyżej.

Dobrą formą ruchu jest praca na działce i w ogródku, ale nie każdy je ma. Dobrze wybrać się do parku lub lasu, tam jest zieleń, śpiewają ptaki, już przylatują do nas z Północy ptaki zimujące w Polsce. Spacer to kontakt z przyrodą, której potrzebujemy. Codzienny ruch łagodzi wiele chorób, wielu zapobiega, chroni przed nadwagą, pozwala schudnąć, pozwala utrzymać organizm w dobrej kondycji. Ruch wzmacnia odporność. 1-2 godziny ruchu dziennie zmniejsza ryzyko chorób układu oddechowego o 1/3. Ćwiczenia muszą być umiarkowane, jak spacer. Ruch zatrzymuje starzenie.

W tym celu warto pozostawić fitness kluby i siłownie, które również przysługują się zdrowiu. Wysiłek na siłowni również korzystnie działa na serce, płuca, naczynia krwionośne, układ odpornościowy, psychikę. Zachowanie obecnej kondycji jest ważne dla każdego, a wykluczanie kogokolwiek z prawa korzystania z siłowni czy fitness klubu to dyskryminacja. Co prawda nie każdy ma takie same możliwości fizyczne, ale instruktorzy i trenerzy potrafią dobrać trening do czyjegoś wieku i stanu zdrowia.

Latem i wiosną kilkugodzinny spacer stymuluje syntezę skórną witaminy D. Dobre są też ćwiczenia na świeżym powietrzu np. w parkach.