biologia i ochrona przyrody

Stany Zjednoczone maja swoje asfaltowe jeziorka, Azerbejdżan ma roponośne jeziorka, solidne złoża ropy brzebijają się przez ziemię. W samej stolicy Baku są doły smołowe, czyli zagłebienia w ziemi wypełnione ropą. Doły smołowe Binagadi mają łącznie 1,5 hektara i leżą 54-57 m n.p.m. Binagadi to nie tyłko łatwo dostępne paliwo i środek do produkcji kosmetyków, ale też źródło szczątków roślin i zwierząt z poprzednich epok, znaleziono tam szczątki lwów jaskiniowych i czaszkę konia sprzed 96000-120000 lat. Wschód Azerbejdżanu i dno Morza Kaspijskiego mają płytko położone złoża roponośne, jest wiele jeziorek i oczek wodnych wypłenionych ropą. Zwierzęta, pyłki i szczątki roślin, które wpadły do tych jeziorek oblepia ropa i opadają na dno, gdzie już zostają, kiedy oczko wodne zostanie zasypane lub odcięte od warstwy roponośnej wysycha, asfalt twardnieje zatrzymując w sobie szczątki. Z jeziorek wydobyto szkielety mamuta, jeleni szlachetnych, nosorożców włochatych, wilki plejstoceńskie, hieny jaskiniowe, niedźwiedzie. Dzięki jeziorkom zrekonstruowano 41 ssaków, 110 ptaków, 2 gady, płaza, 107 owadów sprzed tysięcy lat. Zbiory można oglądać w Muzeum Historii Naturalnej imienia Hasana Beya Zardabiego. Większośc szczątków już wydobyto, ale ropa i towarzyszący jej gaz są wartoscia same w sobie.
https://tasteandtravel.pl/blotne-wulkany-w-azerbejdzanie/
O gazie ziemnym świadczą wulkany błotne, czyli wybuchy błota wysadzanego przez erupcję gazu ziemnego. Wulkany błotne leżą 60 km od Baku. Są one dostepne dla turystów, czasem gaz zapala się i na szczycie wulkanów płonie ogień, stąd nazwa płonące góry. Błotne wulkany mają od kilkudziesięciu cm do kilku m wysokości, jeden z największych jest na Jawie-Lusi w Sidoarjo, który zajmuje 7 km2 , z powodu erupcji w ciągu 15 lat przesiedlono kilkadziesiąt tysięcy osób. W Azerbejdanie jest 350 błotnych wulkanów, na Ziemi jest ponad 800, w ciągu 200 lat doszło do 200 erupcji. Łączna powierzchnia wulkanów błotnych w Azerbejdżanie to 1600 km2, są w Szyrwanie, Górnym Szyrwanie i Dżejrancholu. W Rezerwacie Przyrody Shyrwan w Salyan zajmują 122 hektary, wiele wulkanów jest na górze Bandovan 80 km na zachód od Baku, góra ma podstawę wielkości 2 km, 47 km wysokości względnej i 87 km wysokości bezwzględnej, szczyt ma postać płąskowyżu poprzecinanego wąwozami z otworami, z których płyną błoto woda z pęcherzykami gazu i ropa. Tu jest jeden z największych wulkanów Toragay, Jeden z wulkanów Otman Bozdag w 2018 r wyrzucił błoto na 4 kilometry i spowodował pęknięcie na 80 m. Najwięcej wulkanów jest w na Półwyspie Apszerońskim. Błoto wykorzystywane jest w celach leczniczych. W błocie żyje wiele mikroorganizmów, błoto ma jod, węgiel, usbtancje organiczne, jony biogenów. Lekarka Fatma Samadzadeh podkreśla wykorzystanie błota w leczeniu chorób stawów, kości i układu nerwowego.
https://azertag.az/xeber/salyanda_mualicevi_ehemiyyetli_palchiq_vulkanlari____reportaj_video-1305042
https://nawylocie.pl/kraina-blotnych-wulkanow-w-azerbejdzanie/
wulkany pokazują warstwy skał i ziemi z innych epok, informują o ruchach tektonicznych, mogą pomóc przewidywać trzęsienia Ziemi, mają węglowodory, biogeny, pozostałe wulkany to toragay, najwyższy wulkan błotny na Ziemi, Lokbatan, jeden z 5 najaktywniejszych wulkanów,Daszgil jeden z najsłynniejszych 4 km od wioski Alat, 4 km od niego jest Dalyaniz
https://operativmedia.az/post/78865/azerbaycanda-palciq-vulkanlari---xususiyyetleri-ekoloji-ehemiyyeti---arasdirma błoto wulkaniczne jest wykorzystywane w celach leczniczcyh wszędzie tam, gdzie są wulkany. W latach 60 Doktor Farida Efenijewa rozpoczęła badania ad blotem z wulkanów w Azerbejdżańskim Instytucie Badawczym Uzdrowisk i Fizjologicznych Metod Leczenia, dziś Naukowo-Badawczy Instytut Rehabilotacji Medycznej, gdzie udowdniła jego lecznicze działanie. Błoto u wybrzeży Morza Kaspijskiego ma gliniastą glebę, substancje biologiczne czynne, błoto powstaje na duej głębokości bez ingerencji człowieka, błoto zawiera jod, bor, brom, mangan, lit, wanad, miedź, żelazo, bitumy, żywice, asfalteny, kwasy huminowe i fulwowe, enzymy, substancje bakteriobójcze, właściwości błota są podobne do oleju naftalańskiego. Po zsi.żeniu wodą błoto staje się lepkie, ae nie zmienia budowy chemicznej. Błoto leczy choroby układu ruchu-stawów, kręgosłupa, obwodowego układu nerwowego, skóry, osteochondrozy szyjnej, chorobach laryngologicznych, urologicznych i kobiecych, chorobach układu pokarmowego, pomaga w cukrzycy i miażdżycy. Do terapii używa się suchego proszku, płynnego roztworu borowinowego w postaci okładów i kąpieli. Używa się suszonego na słońcu. Połączenie błotnych okładów z ekspozycją na ultrafiolet pomaga w owrzodzeniu kończyn dolnych. Ludzie kąpią się w samych wulkanach, gdzie jest i błoto i słońce, wulkany błotne nie mają ekstremalnych temperatur https://www.azerbaijan-news.az/az/posts/detail/vulkan-palchigi-tebii-mualicevi-preparatdir-25771
w Azerbejdżanie jest też Płonąca Góra, Yanar Dag, podpalona w 1950 r przez Pasterza mieszanina węglowodorów wydobywająća się z utworów u podstawy uskoku tektonicznego płonie do dziś. Doniesienia o płonących złożach pochodzą też z czasów Marco Polo. Z powodu wydobycia ropy i gazu i spadku ilości złóż spadła liczba płonących złóż na powierzchni. Bliżej nas wypływ złóz na powierzchnie jest w Rumunii i Turcji.
https://kawalswiata.com/2018/07/yanar-dag-ogien-azerbejdzanu/

Bohaterem filmu Pies na Medal jest kundelek Fuks
kundle psy bez rodowodu są najwiernejsze i najmądrzejsze, są zdrowe, żyją do 20 lat. Mają różne rozmiary, kolory, długość sierści, łap, charaktery, każdy jest inny. Profesor Wiesław Bogdanowicz twierdzi, że kundle to międzynarodowa rasa psów stanowiąca 75% wszystkich psów, czyli kundle to jedna rasa, mieszańce dwóch lub więcej ras to mieszańce. Kundle mają różny wygląd i charakter, każdy inteligentny, kochający, wytrzymały, przystosowany do środowiska, odporny na choroby, chętny do nauki. Kundle bywaja agresywne, kiedy nie znają ludzi lub doznały krzywdy z rąk ludzi. Kundle ze schroniska są wierne, wdzięczne i kochające. Kundle przywiązuję się do swoich ludzi. Kundle są tanie lub darmowe zależnie od źródła, długowieczne, wdzięczne, kochające. Biorąc szczeniaka nie wiadomo na kogo wyrośnie, ale można go wychować, dorosły pies ma ukształtowany charakter. Psy karmimy gotowymi karmami suchymi i mokrymi, gotowanym mięsem bez przypraw, makaronami, kaszami, gotowanymi warzywami jak marchew, ziemniaki-psy trwawia skrobię, domowa karma to gotowane dowolne mięso z kaszą lub ryżem. Duży pies potrzebuje więcej jedzenia niż mały. Kundle kapiemy, czyścimy uszy, przycinamy pazurki, czeszemy sierść, zapewniamy spacery, uwagę, zabawę

W prawdziwej historii o Megan Leavey, która wyszkoliła i adoptowała psa, z którym razem szukali min w Iraku gra owczarek niemiecki
wilczur powstał w Niemczech jako uniwersalny pies pasterski, rodzinny, pracujący, autorem rasy był Max von Stephanitz, który wyhodował owczarki w 19 w, hodowle zaczął w 1871 r, dzisiaj pracuje jako przewodnik, ratownik, asystent, policyjny pies, stróżujący, dogoterapeuta, pies rodzinny. Przodkiem rasy był Hektor von Linksrhein nazwany potem horandem von Grahathem, był to pierwszy pies zapisynym w hodowlanej księdze Związku Owczarka Niemieckiego. Brat Horanda-Luchs von Sparwasser i suczka Mari von Grafath rozpoczęli nową rasę. Jest wytrwały, inteligentny, szybko się uczy, posłuszny, wierny, lojalny, kochający, pracowity, idealny dla rodziny, samotnej osoby, dzieci, lubią inne zwierzęta domowe, w tym koty. Odpowiednio prowadzone i kiedy zaspokoimy im potrzebę ruchu są bezproblemowe i grzeczne. Samiec ma 60-65 cm, samica 55-60 cm w kłębie, są zwinne, szybkie, umięsnione, mają proste kufi, czarne trufle nosowe, pod kufami zgryzy nożycowy z 42 zębami, stojące, pionowo ustawione do przodu uszy, lekko skośne oczy. Psy zaganiająće są krótkowłose, ale owczarki mają krótkie i długie włosy, każdy ma gsty podszerstek chroniący przed śniegiem, deszczem i zimnem. Owczarki są żółte, szare, czarne, szare, brązowe, czarnobrązowe, szarobrązowe, czarnoszare, rzadko białe. Owczarki są podatne na dysplazję stawu biodrowego i łokciowego, zwężenie kanału lędźwiowo-krzyżowego, choroby oczu i alergie. Z racji ich ruchliwości potrzebują kalorycznej karmy z 70% mięsa, 20-30% warzywa i owoce, mięso gotujemy lub dajemy surowe jak w przyrodzie. Szczeniaczkom dajemy karmy dla szczenią z mniejszą ilościa tluszczu, by nie rosły za szybko co skutkuje zwyrodnieniem stawów.
Prawdziwy Rex także był owczarkiem niemieckim. Pani Leavey zaciągnęła się do Korpusu Piechoty Morskiej w Południowej Karolinie, potem do szkoły policji wojskowej w San Antonio w Teksasie, gdzie w 2004 r poznała Rexa, który został jej przydzielony. Potem służyli razem w Camp Pendleton, Batalionie Polcji Wojskowej, w II Batalionie Sił Piechoty Morskiej, 2 razy byli w Iraku-w Falludży w 2005 r i w Ramadi w 2006 r, gdzie pies i jego Pani zostali ranni w wybuchu. Potem Pani Leavey została odznaczona Purpurowym Sercem, a w 2007 r została zwolniona z Korpusu Piechoty Morskiej. Pani Leavey 2 razy starała adoptować się Rexa, raz w 2007 r kiedy przeszła do cywila, udało się za drugim razem w kwietniu 2012 r. Pies, który w 2011 r przeszedł na emeryturę z powodu porażenia nerwu twarzowego, zmarł 22 grudnia 2012 ze starości. W 2019 r Megan Leavey dostała odznaczenie Medal Genesis Legacy od stowarzyszenia National Purple Heart Honor Mission. W filmie Pani Leavey została przydzielona do czyszczenia psich klatek za karę za kłótnie z przełożonym, podczas pracy przy psach zaprzyjaźniła się z Rexem, którego inni się bali.

Rexa grał Varco, który pochodzi z hodowli Eichenluft należącej do Molly Graf, która mieszka na 85-akrowej farmie blisko Newville w Pensylwanii i od 1994 r hoduje owczarki niemieckie. Teraz mieszka z opiekunem Tomem gundersonem w Kalifornii.
Fuksa natomiast gra Squid, suczka bez rodowodu pochodząca ze schroniska, skąd uratował ją dział ds zwierząt pracujący dla filmu. Suczka miała 3 nieudane adopcje zanim wpatrzył j dział ds zwierzą pracujący dla filmu. Suczka charakterem i osobowością pasuje do swego bohatera. Przed filmem Squid przeszłą kilkumiesięczny trening, lubi jeść, zabawki i zabawy. Po zakończeniu zdjęć Squid adopowała Rebecca Faulkner, która zajmuje się tresurą psów. Pani Faulkner jest współzałożycielką australijskiej firmy We Do Animals uczącej zwierzęcych aktorów. Squid szybko się uczy i będzie grać w innych filmach.

W filmie Orzeszek bohaterem był dog niemiecki, żyje 8-10 lat, suka waży 46-78 kg, ma 72-84 cm, pies waży 54-90 kg, ma 80-90 kg, ma krótką, prosta, gęstą, przylegającą do ciała sierść czarną, żółtą, pręgowana, arlekin, merle, błekitną. Jest spokojny, cierpliwy, przyjazny, przywiązany, inteligentny, uczuciowy. Przodkiem rasy był dog tybetański, sprowadzony do Grecji i Rzymu skąd dotarł do Srodkowej Europy, jego potomków bullenbeissery i psy mysliwskie skrzyżowano z chartami, w 1880 r w Niemczech ustalono wzorzec, w 1888 r nadano nazwę dog niemiecki. Do Polski sprowadzony w 19 w. jeden z największych psów na Ziemi, jest muskularny, ma silne kończyny, duża głowe, małe, ciemne oczy, zwisające uszy, grube, opadająće wargi, ogon sięga stawu skokowego, ślini się. Jest aktywny, ale lubi odpoczynek, nie przemęćzamy szczeniąt na spacerach, potrzebuje uwagi, wielu bodźców. Co tydzień czeszemy, częściej w czasie linienia, kąpiemy w razie potrzeby w szampnie dla krótkowłosych psów. Sprawdzamy uszy. Pies jest uczuciowy, rozpoznaje i wyraża emocje, szybko przyzwyczaja się do rodziny i zwierząt, nieufny do obcych, może broni opiekuna, potrzebuje uwagi, troski, lubi ruch i kanapę. Choruje na rozszerzenie i skręt żołądka, dysplazję stawów biodrowych, kardiomiopatię roztrzeniową, torbiele tęczówki, łysienie. Szczenięta rodziców merle są chorowite, ślepe, głuche, białe. Dog niemiecki grał w Pustyni i Puszczy, pies wychowywany od małego z kotem podporządkuje się mu, największy dog Zeus miał 111,8 cm, karmimy kilka razy dziennie, po posiłku 30 minut unikamy wysiłku, senirem staje się w wieku 5 lat. Karmę dobieramy do wieku i aktywności. Orzeszka grało kilka różnych psów, nic więcej nie znalazłam.

Żeby przezimować kwiaty pozornie jednoroczne, a swoich strefach klimatycznych będące bylinami trzeba wykopać je z ziemi, posadzić w doniczkach, doniczki muszą mieć odpływy i podstawki, gleba do doniczek może być glebą dla roślin doniczkowych, można użyć ziemi z dołka po wykopanych roślinach, można użyć ziemi z ogródka lub kretowin, ale mogą być w ziemi ogrodowej dżdżownice, które potrzebują wilgoci., można zwykłą ziemię pomieszać z ziemią dla roślin doniczkowych. Jako, że rośliny podlewamy sporadyczne musimy pilnować, by dżdżownice nie dostały się do ziemi, co jest trudne. Większość roślin chowamy przed przymrozkami po chłodnego, jasnego pomieszczenia, wcześniej przycinamy część nadziemną, nie nawozimy, dopiero wiosną kiedy zaczynają się rozrastać i wypuszczać nowe pędy przesadzamy do większej doniczki-można wtedy rozmnożyć, wnosimy do ciepłych pokojów, podlewamy, nawozimy, po 15 maja sadzimy w ogrodzie. Temperatury zimowania są różne dla różnych gatunków, przeważnie są do 10 st, ale zależy to od danej rośliny. Takie zimowanie roślin trzeba powtarzać co roku, by przeżywały kolejne zimy, z racji rozrastania kępek potrzeba coraz większych doniczek lub coraz więcej doniczek. Nadmiar kwiatów można rozdać znajomym. Za duże doniczki mogą posłużyć duże plastikowe pudełka, które traktujemy jak bezodpływowe doniczki-wodę lejemy do ziemi wokół roślin. Tak zimowanie południowe byliny mogą przeżyc wiele lat

wiele kwiatów jednorocznych tak naprawdę jest wieloletnie, tylko nie przetrwa polskiej zimy, można im pomóc przeżyć wiele zim, rozróżnić jednoroczną od wieloletniej możemy po tym, że ta druga ma wiele łodyg, ma rozłogi, bulwy, cebulki, kłącza, jednoroczne mają jedną łodygę i korzenie, po wydaniu owoców umierają

aksamitki można wykopać do doniczek przed przymrozkami-nie tolerują już 0 st, trzymamy w suchym, chłodnym, jasnym miejscu, glebę utrzymujemy lekko wilgotną, do gruntu sadzimy po 15 maja, kiedy wiosną roślina zaczyna rosnąć wnosimy do cieplejszego miejsca
bakopa zimujemy w 10-20 st, przenosimy przed nastaniem przymrozków, lekko podlewamy, po 15 maja wynosimy do ogrodu
begonia bulwiasta na przełomie października i listopada wyjmujemy rośliny z bryłą korzeniową z ziemi, trzymamy w suchym miejscu, gdy część zielona przeschnie czyścimy bulwy, które trzymamy w suchym torfie lub piasku w 5-10 st w suchym, ciemnym pokoju-piwnicy, garażu, od lutego ciasno ukłądamy je w 18 st, kiedy zaczynają kiełkować zasypujemy torfem i piaskiem i przenosimy do jasnego miejsca
begonia stale kwitnąca możan przenieśc do jasnego pomieszczenia, ograniczyć podlewanie, jednak zacznie chorować, można po prostu spróbować przenieść do domu na tę samą ekspozycję co rosła w ogrodzie i normalnie podlewać
celozja zimujemy w 15-18 st, podlewamy gdy ziemia przeschnie, nie nawozimy, wiosną zwiększamy ilośc wody i oświetlenie
dimorfoteka przed przymrozkami wykopujemy z ziemi, zimujemy w 5-10 st, lekko podlewamy, by korzenie nie wyschły, w połowie maja sadzimy do ziemi
dziwaczek wykopujemy go przed przymrozkami, trzymamy w pojemniku z suchym piaskiem w chłodnym pomieszczeniu, po 15 maja sadzimy do ziemi
gazania przed przymrozkami wykopujemy, sadzimy w doniczce z uniwersalna glebą, zimujemy w 5-10 st utrzymując glebę lekko wilgotną, końcem lutego dzielimy kępkę na pół, przesadzamy do nowej ziemi, trzymamy w 15 st
glorioza przed przymrozkami ścinamy roślinę, bulwę wykopujemy, suszymy, usuwamy ziemię, trzymamy w suchym miejscu w 12-15 st, po 15 maja wynosimy
goździk chiński zimujemy w jasnym, chłodnym, suchym miejscu utrzymując glebę lekko wilgotną, do ogrodu sadzimy po 15 maja
heliotrop przed przymrozkami przenosimy do pomieszczenia z 10-15 st, lekko podlewamy, nie nawozimy, w kwietniu przycinamy nad 2 liściem, przesadzamy do większej donicy, w połowie maja sadzimy do ziemi
kalibrachoa zimujemy w jasnym, chłodnym miejscu ograniczająć do minimum podlewanie, chowamy przed przymrozkami, po 15 maja wystawiamy
kanna wykopujemy przed przymrozkami lub tuż po pierwszych przymrozkach, przycinamy wcześniej część nadziemną do 10 cm, bulwy czyścimy z ziemi, osuszamy na czystych tkaninach lub papierze, usuwamy resztki ziemi, zanurzamy w środku owadobójczym, trzymamy w chłodnym, ciemnym, suchym miejscu w 5-10 st np. w suchej piwnicy, po 15 maja sadzimy do ogrodu
kobea pnąca przed przymrozkami przycinamy pędy na 15 cm, trzymamy w jasnym , chłodnym miejscu w 10-12 st, utrzymujemy ziemię lekko wilgotną, wiosną przesadzamy do nowej ziemi, podlewamy normalnie, można wyciąć 15 cm sadzonek, ukorzeniamy je w przepuszczalnym, wilgotnym podłożu, trzymamy w temperaturze pokojowej pod przykryciem, sadzonke i rośline macierzystą sadzimy po 15 maja
kocanka włochata przed przymrozkami przenosimy do jasnego, chłodnego pokoju-10-15 st, lekko podlewamy, pobieramy sadzonki, do ziemi sadzimy po 15 maja
koleus Blumego zimujemy wjasnym pomieszczeniu powyżej 15 st, ograniczamy podlewanie, nie nawozimy do wiosny, po 15 maja sadzimy do ziemi
kufea przycinamy pędy, bryłę korzeniową dajemy do doniczki, przechowujemy w jasnym, chłodnym miejscu lekko podlewają, w połowie maja sadzimy do ziemi
lewkonie przycinamy, przesadzamy do doniczki, przenosimy do domu, trzymamy w jasnym, chłodnym miejscu utrzymująć lekko wilgotną ziemię, po 15 maja sadzimy do ogrodu
lobelie bylinowe mogą zimować przykryte kompostem, suchymi liśćmi, korą, ale lepiej przed przymrozkami wykopujemy, w doniczkach trzymamy w jasnym, cłodnym pomieszczeniu, do gruntu dajemy po 15 maja
lwia paszcza, wyżlin większy na przęłomie paździenrika i listopada usuwamy zielone pędy zostawiając zdrewniałe, kopcujemy całą roślinę-wysokie okazy przechylamy, kładziemy na ziemi i przysypujemy ziemią, okrywamy agrowłókniną, kopce rozgarniamy gdy kwitną forsycje
maciejka roślina jednoroczna, można posiać w doniczce na parapecie albo przesadzić do doniczki
miechunka peruwiańska na zimę przycinamy część nadziemną, bryłę korzeniową sadzimy do doniczki, zimujemy w jasnym, chłodnym miejscu nie dopuszczając do wyschnięcia bryły korzeniowej, gdy wiosną wypuści pędy przenosimy do ciepłego miejsca, podlewamy, nawozimy, po 15 maja sadzimy w ogrodzie
nasturcje przed nastaniem przymrozków wykopujemy do doniczki, trzymamy w chłodnym, jasnym miejscu ograniczając podlewanie, nawożenie zaczynamy wiosną-wtedy przesadzamy do większej doniczki lub rozsadzamy, do ziemi dajemy po 15 maja
niecierpek nowoangielski i inne niecierpki na przełomie września i października przycinamy o połowę, sadzimy w doniczce, zimujemy w jasnym pokoju w 10-15 st regularnie, lekko podlewając, wiosną pobieramy sadzonki, ukorzeniamy w ziemi i wodzie, po 15 maja sadzimy
osteospermum zimujemy z wjansym pokoju w 101-5 st, od lutego pobieramy sadzonki wierzchołkowe, jak zaczyna się rozrastać przesadzamy, podlewamy, przenosimy do ciepłęgo pokoju, po przymrozkach dajemy do ziemi
pelargonie przenosimy do domu kiedy temperatura psadnie poniżej 0, przycinamy je sekatorem, trzymamy w chłodnym miejscu, doniczka musi mieć odpływy, mniej podlewamy, nie nawozimy, trzymamy w odpowiedniej wilgotności powietrza, z daleka od źródeł ciepłą, przed przeniesieniem do domu usuwamy zwiędłe, suche liście, wykopujemy z duża bryłą korzeniową, usuwamy ziemię, przycinamy do 1/3 wysokości-pędy muszą mieć 15-20 cm, miejsca cięcia posypujemy węglem drzewnym, kładziemy do doniczek z ziemią do sadzonkowanie, drenażem i odpływami, trzymamy w jasnym miejscu w 6-19 st, wielkokwiatowe trzymamy w 12-15 st, podlewamy co 2 tygodnie, w lutym przenosimy do cieplejszego jasnego miejsca, podlewamy, zaczynamy nawozić
petunia ogrodowa na zimę wykopujemy z ziemi, sadzimy do doniczki i uprawiamy jak roślinę doniczkową, po 15 maja sadzimy do ziemi
petunie, surfinie i milion dzwonków podlewamy, w lipcu i sierpniu tniemy 7-10 cm gałązki, zanurzamy w ukorzeniaczu do roślin miękkich, sadzimy w doniczce z mieszanką ziemi i perlitu lub piasku w stosunku 1:1 albo wody, trzymamy w rozproszonym świetle, zimą trzymamy w 10-13 st, glebe utrzymujemy lekko wilgotną, drugi sposób to przyciąć je na 7-10 cm, podlewamy, trzymamy w garażu lub piwnicy, co 2-3 tygodnie podlewamy
rodochiton kiedy temperatura nocą spada poniżej 5 st przenosimy go do jasnego, chłodnego pokoju z 5-12%, przycinamy, ograniczamy podlewanie, na zewnątrz wynosimy w połowie maja
smagliczka można przenisć do doniczki i do jasnego, chłodnego pokoju, lekko podlewać kiedy ziemia przeschnia, od wiosny mocniej podlewać, po 15 maja posadzić do gruntu
starzec popielny przed przymrozkami przenosimy do jasnego pokoju z 5-10 st, mniej podlewamy, wiosną kiedy się rozrasta podlewamy mocniej i dajemy do cieplejszego pokoju, po 15 maja sadzimy w ogrodzie
sundaville przed nadejściem przymrozków przenosimy do jasnego pokoju z 15 st, podlewamy by bryła korzeniowa nie wyschła, po 15 maja sadzimy do ziemi
szałwia błyszcząca przed przymrozkami przenosimy do doniczki, zimujemy w jasnym, chłodnym pokoju oszczędnie podlewając, w połowie maja sadzimy w ziemi
tuberoza zimujemy bulwy w pudełkach z torfem i piaskiem
tunbergia zimujemy w 10 st w jasnym pokoju, wiosną przesadzamy do nowej ziemi, przycinamy pędy na 10 cm, przenosimy od razu do pokoju z 15-18 st, na przęłomie maja czerwca wynosimy na zewnątrz
werbena patagońska jesienią przycinamy ziele, bryłę korzeniową sadzimy w doniczce, zapewniamy lekko wilgotne podłoże, trzymamy poniżej 10 st, ale powyżej 0, kiedy rusza wegetacja przenosimy do cieplejszego pokoju, częściej podlewamy, po 15 maja sadzimy w ogrodzie
werbena zimujemy w piwnicy, garażu, chłodnym, półcienistym, nieprzemarzającym pokoju w 0-10 st, przed zimowaniem przycinamy do 10-15 cm, umiarkowanie podlewamy, zapewniamy przepuszczalną glebę, potem podlewamy tylko wtedy, gdy ziemia jest sucha, sadzonki zimujemy w 10 st w wodzie, jak puszczą korzenie sadzimy do doniczek, po 15 maja dorosłe werbeny i sadzonki sadzimy w ogrodzie
wieloletnie gatunki nagietków przykrywamy agrowłókniną lub liśćmi
wilec przekopujemy do doniczki i trzymamy w 5 st lub więcej utrzymująć lekko wilgotną glebę, w doniczce można przyciąć część nadziemną, doniczkę przezimować w ciemnym, suchym miejscu lekko podlewając, kiedy puści nowe pędy przesadzamy do większej doniczki, wstawiamy do jasnego, ciepłego pokoju, po 15 maja dajemy do ogrodu, można wykopać bulwę i przechować w suchym torfie z piaskiem, można zimą trzymac go w domu lekko podlewając, przedtem usuwamy porażone części zielne, sadzimy po 15 maja
wilec purpurowy bulwy wykopujemy gdy liście zważy przymrozek, spryskujemy środkiem przeciw szarej pleśni, podsuszamy, trzymamy w skrzynce przykryte trocinami, wiosną bulwy sadzimy w doniczkach, podlewamy, trzymamy na parapecie, po 15 maja sadzimy do ziemi
żeniszek zimujemy w jasnym, chłodnym miejscu, przed przymrozkami wykopujemy, sadzimy do doniczki, glebę utrzymujemy lekko wilgotną, można normalnie podlewać i trzymać w cieplejszym miejscu, jeśli chcemy dać okres spoczynku trzymamy w chłodzie, do cieplejszego miejsca wnosimy i podlewamy gdy zaczyna się rozrastać wiosną, sadzimy po 15 maja

Rośliny lecznicze mają różne lecznicze części kwiaty, liście i ziele-częśc nadziemną suszymy w cieniu, w ciepłym, suchym, przewiewnym miejscu-na strychu, w szopie. Zioła przycinamy przy ziemi skeatorem, wiążemy w bukieciki i suszymy do czasu wyschnięcia. Tymianek na strychu schnie 4-7 dni, szałwia 6-10, rozmaryn 6-10, inne zioła do zaschnięcia. Ziele i liście zbieramy przed kwitnieniem i na początku kwitnienia, kwiaty w pełni rozkwitu po wyschnięciu rosy, korzenie po zaschnięciu części nadziemnych-by przez sezon wegetacyjny wytworzyły dużo substancji odżywczych, można zbierać wiosną. Zioła zbieramy między 10 i 14. Owoce zbieramy w pełni dojrzałe, suszymy na słońcu np. na południowym parapecie. Zioła zbieramy w cipeły, słoneczny, suchy dzień. Zawsze zbieramy zdrowe, nieuszkodzone, nierobaczywe okazy uywając czystych narzędzi, zostawiamy części roślin dla regeneracji, zbiermay do koszy, potem czyścimy z suchych, porażonych części, pajęczyn, wyrzucamy części ubrudzone ziemią, strząsamy kurz i inne zanieczyszczenia, można opłukać wodą, osuszyć papierowym ręcznikiem, duże dzielimy dzielimy na mniejsze części, zostawiamy całe kwiaty lub dzielimy na płatki. Gałązki dzielimy po 5-10 gałązek i wiążemy bukieciki naturalnym niebarwionym sznurkiem, suszymy w suchym, ciemnym miejscu w 20-25 st przez 1-4 tygodnie, można rozło,zyć je na naturalnych sitach lub siatkach rozwieszonych w suchym, ciemnym miejscu, codziennie zioła przewracamy, by równomiernie wyschły, schną 1-2 tygodnie. W piekarniku nagrzanym do 40-60 st-optowałabym za 30 st z otwartymi drzwiczkami na blaszce wyłozonej papierem do pieczenia suszymy przez 2-6 godzin, sprawdzając co godzinę, suszarki do owoców-przez 4-12 godzin w 35-40 st. odpowiednio wysuszone zioła poznajemy po tym, że liście się łamią, ale nie rozpadają na pył przy dotknięciu, łodygi łatwo się łamią, kwiaty są suche, ale mają dawny kształt, kolor jest jednolity, lekko ciemniejszy niż wyjściowy, bez brązowych plam, suszone rośliny pachną, ale nie pachną pleśnią, stęchlizną, nie kleją się do siebie, mają mniej niż 10% wilgoci. Suszone zioła trzymamy w zamkniętych słoikach, metalowych, nieprzezroczystych puszkach, ceramicznych pojemnikach z pokrywkach, nie używamy worków foliowych, plastikowych pudełek, przezroczystych pojemników. Przechowujemy szczelnie zamknięte w temperaturze poniżej 25 st, w suchym, ciemnym miejscu. Opakowanie podpisujemy co tam jest, kiedy zebrane i gdzie, sposób suszenia, zioła przechowujemy 1-3 lata. Najlepiej schną mięsta pieprzowa 1-2 tygodnie, melisa lekarska 1-2 tygodnie, rumianek pospolity 2-3 tygodnie, lawenda 2-4 tygodnie, szałwia lekarska 2-3 tygodnie. Z ziół można robic napary, odwary, mieszanki zapachowe do szaf, świeczki. Od marca do maja zbieramy młodą pokrzywę, liście brzozy, mniszek lekarski, fiołek trójbarwny, od czerwca do sierpnia rumianek pospolity, lawendę, miętę pieprzową, szałwię lekarską, melisę lekarską, od września do października owoce dzikiej róży, korzenie łopianu, nasiona kminku, kopru, liście orzecha włoskiego. Zbieramy tylko znane rośliny z dala od dróg, pól, zakładów przemysłowych, używamy zgodnie z przepisami i dawkami, pilnujemy interakcji z lekami. https://www.l-u-d-a.com/post/jak-suszy%C4%87-zio%C5%82a-w-domu-krok-po-kroku-kompletny-przewodnik-suszenia-zi%C3%B3%C5%82-naturalnych-metodami w ciepłe dni można suszyć zioła na powietrzu od północy przy budynku lub w cieniu drzew, można rozłożyć je na papierowym ręczniku i położyc w suchym, ciemnym, przewiewnym miejscu na 2-3 tygodnie, można rozłożyć na sznurkowej lub drucianej siatce w suchej i ciemnej piwnicy lub strychu. W piekarniku suszymy rozłożone na blasze do pieczenia w 30-40 st z uchylonymi drzwiczkami-trwa to 4-6 godzin, potem wyjmujemy z piekarnika i studzimy. Miętę suszymy w piekarniku nagrzanym do 37 st przez 2-3 godziny rozłożoną pojedynczą warstwą, potem wyjmujemy i wkąłdamy do pudełka, w którym będziemy ją przechowywać, kwiatpstany lawendy suszymy w bukieciku jak kwiaty w suchym, ale chlodnym mejscu, można w papierowej torbie, przekłądając kwiatyaż wyschną, żeby nie plesniały. Pokrzywę myjemy, suszymy papierowym ręcznikiem, kroimy na kawałki, suszymy w chłodnym , suchym, ciemnym miejscu, w piekarniku lub suszarce https://home.morele.net/poradniki/jak-suszyc-ziola-praktyczne-porady-dla-kazdego/ na powietrzu kwiaty, liście, gałązki suszymy maksimum 8 dni, korzenie, kłącza, bulwy, cebule suszymy 3-4 tygodnie na powietrzu. Suszenie zatrzynamy najpóźniej 6-8 godzin od zebrania w ciemnym, suchym, przewiewnym, ciepłym miejscu-temperatura nie powinna przekraczać 45 st, można użyc ramek do suszenia, suszarek do ubrań, w otwartym piekarniku https://www.agardina.pl/aktualnosci/jak.suszyc.lub.mrozic.ziola.na.zime?srsltid=AfmBOopRU9rd9G3C__VDzrq0aQe2_yvSDbNduHAyFeSDDAJYwqoNywwG