biologia i ochrona przyrody

wiele kwiatów jednorocznych tak naprawdę jest wieloletnie, tylko nie przetrwa polskiej zimy, można im pomóc przeżyć wiele zim, rozróżnić jednoroczną od wieloletniej możemy po tym, że ta druga ma wiele łodyg, ma rozłogi, bulwy, cebulki, kłącza, jednoroczne mają jedną łodygę i korzenie, po wydaniu owoców umierają

aksamitki można wykopać do doniczek przed przymrozkami-nie tolerują już 0 st, trzymamy w suchym, chłodnym, jasnym miejscu, glebę utrzymujemy lekko wilgotną, do gruntu sadzimy po 15 maja, kiedy wiosną roślina zaczyna rosnąć wnosimy do cieplejszego miejsca
bakopa zimujemy w 10-20 st, przenosimy przed nastaniem przymrozków, lekko podlewamy, po 15 maja wynosimy do ogrodu
begonia bulwiasta na przełomie października i listopada wyjmujemy rośliny z bryłą korzeniową z ziemi, trzymamy w suchym miejscu, gdy część zielona przeschnie czyścimy bulwy, które trzymamy w suchym torfie lub piasku w 5-10 st w suchym, ciemnym pokoju-piwnicy, garażu, od lutego ciasno ukłądamy je w 18 st, kiedy zaczynają kiełkować zasypujemy torfem i piaskiem i przenosimy do jasnego miejsca
begonia stale kwitnąca możan przenieśc do jasnego pomieszczenia, ograniczyć podlewanie, jednak zacznie chorować, można po prostu spróbować przenieść do domu na tę samą ekspozycję co rosła w ogrodzie i normalnie podlewać
celozja zimujemy w 15-18 st, podlewamy gdy ziemia przeschnie, nie nawozimy, wiosną zwiększamy ilośc wody i oświetlenie
dimorfoteka przed przymrozkami wykopujemy z ziemi, zimujemy w 5-10 st, lekko podlewamy, by korzenie nie wyschły, w połowie maja sadzimy do ziemi
dziwaczek wykopujemy go przed przymrozkami, trzymamy w pojemniku z suchym piaskiem w chłodnym pomieszczeniu, po 15 maja sadzimy do ziemi
gazania przed przymrozkami wykopujemy, sadzimy w doniczce z uniwersalna glebą, zimujemy w 5-10 st utrzymując glebę lekko wilgotną, końcem lutego dzielimy kępkę na pół, przesadzamy do nowej ziemi, trzymamy w 15 st
glorioza przed przymrozkami ścinamy roślinę, bulwę wykopujemy, suszymy, usuwamy ziemię, trzymamy w suchym miejscu w 12-15 st, po 15 maja wynosimy
goździk chiński zimujemy w jasnym, chłodnym, suchym miejscu utrzymując glebę lekko wilgotną, do ogrodu sadzimy po 15 maja
heliotrop przed przymrozkami przenosimy do pomieszczenia z 10-15 st, lekko podlewamy, nie nawozimy, w kwietniu przycinamy nad 2 liściem, przesadzamy do większej donicy, w połowie maja sadzimy do ziemi
kalibrachoa zimujemy w jasnym, chłodnym miejscu ograniczająć do minimum podlewanie, chowamy przed przymrozkami, po 15 maja wystawiamy
kanna wykopujemy przed przymrozkami lub tuż po pierwszych przymrozkach, przycinamy wcześniej część nadziemną do 10 cm, bulwy czyścimy z ziemi, osuszamy na czystych tkaninach lub papierze, usuwamy resztki ziemi, zanurzamy w środku owadobójczym, trzymamy w chłodnym, ciemnym, suchym miejscu w 5-10 st np. w suchej piwnicy, po 15 maja sadzimy do ogrodu
kobea pnąca przed przymrozkami przycinamy pędy na 15 cm, trzymamy w jasnym , chłodnym miejscu w 10-12 st, utrzymujemy ziemię lekko wilgotną, wiosną przesadzamy do nowej ziemi, podlewamy normalnie, można wyciąć 15 cm sadzonek, ukorzeniamy je w przepuszczalnym, wilgotnym podłożu, trzymamy w temperaturze pokojowej pod przykryciem, sadzonke i rośline macierzystą sadzimy po 15 maja
kocanka włochata przed przymrozkami przenosimy do jasnego, chłodnego pokoju-10-15 st, lekko podlewamy, pobieramy sadzonki, do ziemi sadzimy po 15 maja
koleus Blumego zimujemy wjasnym pomieszczeniu powyżej 15 st, ograniczamy podlewanie, nie nawozimy do wiosny, po 15 maja sadzimy do ziemi
kufea przycinamy pędy, bryłę korzeniową dajemy do doniczki, przechowujemy w jasnym, chłodnym miejscu lekko podlewają, w połowie maja sadzimy do ziemi
lewkonie przycinamy, przesadzamy do doniczki, przenosimy do domu, trzymamy w jasnym, chłodnym miejscu utrzymująć lekko wilgotną ziemię, po 15 maja sadzimy do ogrodu
lobelie bylinowe mogą zimować przykryte kompostem, suchymi liśćmi, korą, ale lepiej przed przymrozkami wykopujemy, w doniczkach trzymamy w jasnym, cłodnym pomieszczeniu, do gruntu dajemy po 15 maja
lwia paszcza, wyżlin większy na przęłomie paździenrika i listopada usuwamy zielone pędy zostawiając zdrewniałe, kopcujemy całą roślinę-wysokie okazy przechylamy, kładziemy na ziemi i przysypujemy ziemią, okrywamy agrowłókniną, kopce rozgarniamy gdy kwitną forsycje
maciejka roślina jednoroczna, można posiać w doniczce na parapecie albo przesadzić do doniczki
miechunka peruwiańska na zimę przycinamy część nadziemną, bryłę korzeniową sadzimy do doniczki, zimujemy w jasnym, chłodnym miejscu nie dopuszczając do wyschnięcia bryły korzeniowej, gdy wiosną wypuści pędy przenosimy do ciepłego miejsca, podlewamy, nawozimy, po 15 maja sadzimy w ogrodzie
nasturcje przed nastaniem przymrozków wykopujemy do doniczki, trzymamy w chłodnym, jasnym miejscu ograniczając podlewanie, nawożenie zaczynamy wiosną-wtedy przesadzamy do większej doniczki lub rozsadzamy, do ziemi dajemy po 15 maja
niecierpek nowoangielski i inne niecierpki na przełomie września i października przycinamy o połowę, sadzimy w doniczce, zimujemy w jasnym pokoju w 10-15 st regularnie, lekko podlewając, wiosną pobieramy sadzonki, ukorzeniamy w ziemi i wodzie, po 15 maja sadzimy
osteospermum zimujemy z wjansym pokoju w 101-5 st, od lutego pobieramy sadzonki wierzchołkowe, jak zaczyna się rozrastać przesadzamy, podlewamy, przenosimy do ciepłęgo pokoju, po przymrozkach dajemy do ziemi
pelargonie przenosimy do domu kiedy temperatura psadnie poniżej 0, przycinamy je sekatorem, trzymamy w chłodnym miejscu, doniczka musi mieć odpływy, mniej podlewamy, nie nawozimy, trzymamy w odpowiedniej wilgotności powietrza, z daleka od źródeł ciepłą, przed przeniesieniem do domu usuwamy zwiędłe, suche liście, wykopujemy z duża bryłą korzeniową, usuwamy ziemię, przycinamy do 1/3 wysokości-pędy muszą mieć 15-20 cm, miejsca cięcia posypujemy węglem drzewnym, kładziemy do doniczek z ziemią do sadzonkowanie, drenażem i odpływami, trzymamy w jasnym miejscu w 6-19 st, wielkokwiatowe trzymamy w 12-15 st, podlewamy co 2 tygodnie, w lutym przenosimy do cieplejszego jasnego miejsca, podlewamy, zaczynamy nawozić
petunia ogrodowa na zimę wykopujemy z ziemi, sadzimy do doniczki i uprawiamy jak roślinę doniczkową, po 15 maja sadzimy do ziemi
petunie, surfinie i milion dzwonków podlewamy, w lipcu i sierpniu tniemy 7-10 cm gałązki, zanurzamy w ukorzeniaczu do roślin miękkich, sadzimy w doniczce z mieszanką ziemi i perlitu lub piasku w stosunku 1:1 albo wody, trzymamy w rozproszonym świetle, zimą trzymamy w 10-13 st, glebe utrzymujemy lekko wilgotną, drugi sposób to przyciąć je na 7-10 cm, podlewamy, trzymamy w garażu lub piwnicy, co 2-3 tygodnie podlewamy
rodochiton kiedy temperatura nocą spada poniżej 5 st przenosimy go do jasnego, chłodnego pokoju z 5-12%, przycinamy, ograniczamy podlewanie, na zewnątrz wynosimy w połowie maja
smagliczka można przenisć do doniczki i do jasnego, chłodnego pokoju, lekko podlewać kiedy ziemia przeschnia, od wiosny mocniej podlewać, po 15 maja posadzić do gruntu
starzec popielny przed przymrozkami przenosimy do jasnego pokoju z 5-10 st, mniej podlewamy, wiosną kiedy się rozrasta podlewamy mocniej i dajemy do cieplejszego pokoju, po 15 maja sadzimy w ogrodzie
sundaville przed nadejściem przymrozków przenosimy do jasnego pokoju z 15 st, podlewamy by bryła korzeniowa nie wyschła, po 15 maja sadzimy do ziemi
szałwia błyszcząca przed przymrozkami przenosimy do doniczki, zimujemy w jasnym, chłodnym pokoju oszczędnie podlewając, w połowie maja sadzimy w ziemi
tuberoza zimujemy bulwy w pudełkach z torfem i piaskiem
tunbergia zimujemy w 10 st w jasnym pokoju, wiosną przesadzamy do nowej ziemi, przycinamy pędy na 10 cm, przenosimy od razu do pokoju z 15-18 st, na przęłomie maja czerwca wynosimy na zewnątrz
werbena patagońska jesienią przycinamy ziele, bryłę korzeniową sadzimy w doniczce, zapewniamy lekko wilgotne podłoże, trzymamy poniżej 10 st, ale powyżej 0, kiedy rusza wegetacja przenosimy do cieplejszego pokoju, częściej podlewamy, po 15 maja sadzimy w ogrodzie
werbena zimujemy w piwnicy, garażu, chłodnym, półcienistym, nieprzemarzającym pokoju w 0-10 st, przed zimowaniem przycinamy do 10-15 cm, umiarkowanie podlewamy, zapewniamy przepuszczalną glebę, potem podlewamy tylko wtedy, gdy ziemia jest sucha, sadzonki zimujemy w 10 st w wodzie, jak puszczą korzenie sadzimy do doniczek, po 15 maja dorosłe werbeny i sadzonki sadzimy w ogrodzie
wieloletnie gatunki nagietków przykrywamy agrowłókniną lub liśćmi
wilec przekopujemy do doniczki i trzymamy w 5 st lub więcej utrzymująć lekko wilgotną glebę, w doniczce można przyciąć część nadziemną, doniczkę przezimować w ciemnym, suchym miejscu lekko podlewając, kiedy puści nowe pędy przesadzamy do większej doniczki, wstawiamy do jasnego, ciepłego pokoju, po 15 maja dajemy do ogrodu, można wykopać bulwę i przechować w suchym torfie z piaskiem, można zimą trzymac go w domu lekko podlewając, przedtem usuwamy porażone części zielne, sadzimy po 15 maja
wilec purpurowy bulwy wykopujemy gdy liście zważy przymrozek, spryskujemy środkiem przeciw szarej pleśni, podsuszamy, trzymamy w skrzynce przykryte trocinami, wiosną bulwy sadzimy w doniczkach, podlewamy, trzymamy na parapecie, po 15 maja sadzimy do ziemi
żeniszek zimujemy w jasnym, chłodnym miejscu, przed przymrozkami wykopujemy, sadzimy do doniczki, glebę utrzymujemy lekko wilgotną, można normalnie podlewać i trzymać w cieplejszym miejscu, jeśli chcemy dać okres spoczynku trzymamy w chłodzie, do cieplejszego miejsca wnosimy i podlewamy gdy zaczyna się rozrastać wiosną, sadzimy po 15 maja

Rośliny lecznicze mają różne lecznicze części kwiaty, liście i ziele-częśc nadziemną suszymy w cieniu, w ciepłym, suchym, przewiewnym miejscu-na strychu, w szopie. Zioła przycinamy przy ziemi skeatorem, wiążemy w bukieciki i suszymy do czasu wyschnięcia. Tymianek na strychu schnie 4-7 dni, szałwia 6-10, rozmaryn 6-10, inne zioła do zaschnięcia. Ziele i liście zbieramy przed kwitnieniem i na początku kwitnienia, kwiaty w pełni rozkwitu po wyschnięciu rosy, korzenie po zaschnięciu części nadziemnych-by przez sezon wegetacyjny wytworzyły dużo substancji odżywczych, można zbierać wiosną. Zioła zbieramy między 10 i 14. Owoce zbieramy w pełni dojrzałe, suszymy na słońcu np. na południowym parapecie. Zioła zbieramy w cipeły, słoneczny, suchy dzień. Zawsze zbieramy zdrowe, nieuszkodzone, nierobaczywe okazy uywając czystych narzędzi, zostawiamy części roślin dla regeneracji, zbiermay do koszy, potem czyścimy z suchych, porażonych części, pajęczyn, wyrzucamy części ubrudzone ziemią, strząsamy kurz i inne zanieczyszczenia, można opłukać wodą, osuszyć papierowym ręcznikiem, duże dzielimy dzielimy na mniejsze części, zostawiamy całe kwiaty lub dzielimy na płatki. Gałązki dzielimy po 5-10 gałązek i wiążemy bukieciki naturalnym niebarwionym sznurkiem, suszymy w suchym, ciemnym miejscu w 20-25 st przez 1-4 tygodnie, można rozło,zyć je na naturalnych sitach lub siatkach rozwieszonych w suchym, ciemnym miejscu, codziennie zioła przewracamy, by równomiernie wyschły, schną 1-2 tygodnie. W piekarniku nagrzanym do 40-60 st-optowałabym za 30 st z otwartymi drzwiczkami na blaszce wyłozonej papierem do pieczenia suszymy przez 2-6 godzin, sprawdzając co godzinę, suszarki do owoców-przez 4-12 godzin w 35-40 st. odpowiednio wysuszone zioła poznajemy po tym, że liście się łamią, ale nie rozpadają na pył przy dotknięciu, łodygi łatwo się łamią, kwiaty są suche, ale mają dawny kształt, kolor jest jednolity, lekko ciemniejszy niż wyjściowy, bez brązowych plam, suszone rośliny pachną, ale nie pachną pleśnią, stęchlizną, nie kleją się do siebie, mają mniej niż 10% wilgoci. Suszone zioła trzymamy w zamkniętych słoikach, metalowych, nieprzezroczystych puszkach, ceramicznych pojemnikach z pokrywkach, nie używamy worków foliowych, plastikowych pudełek, przezroczystych pojemników. Przechowujemy szczelnie zamknięte w temperaturze poniżej 25 st, w suchym, ciemnym miejscu. Opakowanie podpisujemy co tam jest, kiedy zebrane i gdzie, sposób suszenia, zioła przechowujemy 1-3 lata. Najlepiej schną mięsta pieprzowa 1-2 tygodnie, melisa lekarska 1-2 tygodnie, rumianek pospolity 2-3 tygodnie, lawenda 2-4 tygodnie, szałwia lekarska 2-3 tygodnie. Z ziół można robic napary, odwary, mieszanki zapachowe do szaf, świeczki. Od marca do maja zbieramy młodą pokrzywę, liście brzozy, mniszek lekarski, fiołek trójbarwny, od czerwca do sierpnia rumianek pospolity, lawendę, miętę pieprzową, szałwię lekarską, melisę lekarską, od września do października owoce dzikiej róży, korzenie łopianu, nasiona kminku, kopru, liście orzecha włoskiego. Zbieramy tylko znane rośliny z dala od dróg, pól, zakładów przemysłowych, używamy zgodnie z przepisami i dawkami, pilnujemy interakcji z lekami. https://www.l-u-d-a.com/post/jak-suszy%C4%87-zio%C5%82a-w-domu-krok-po-kroku-kompletny-przewodnik-suszenia-zi%C3%B3%C5%82-naturalnych-metodami w ciepłe dni można suszyć zioła na powietrzu od północy przy budynku lub w cieniu drzew, można rozłożyć je na papierowym ręczniku i położyc w suchym, ciemnym, przewiewnym miejscu na 2-3 tygodnie, można rozłożyć na sznurkowej lub drucianej siatce w suchej i ciemnej piwnicy lub strychu. W piekarniku suszymy rozłożone na blasze do pieczenia w 30-40 st z uchylonymi drzwiczkami-trwa to 4-6 godzin, potem wyjmujemy z piekarnika i studzimy. Miętę suszymy w piekarniku nagrzanym do 37 st przez 2-3 godziny rozłożoną pojedynczą warstwą, potem wyjmujemy i wkąłdamy do pudełka, w którym będziemy ją przechowywać, kwiatpstany lawendy suszymy w bukieciku jak kwiaty w suchym, ale chlodnym mejscu, można w papierowej torbie, przekłądając kwiatyaż wyschną, żeby nie plesniały. Pokrzywę myjemy, suszymy papierowym ręcznikiem, kroimy na kawałki, suszymy w chłodnym , suchym, ciemnym miejscu, w piekarniku lub suszarce https://home.morele.net/poradniki/jak-suszyc-ziola-praktyczne-porady-dla-kazdego/ na powietrzu kwiaty, liście, gałązki suszymy maksimum 8 dni, korzenie, kłącza, bulwy, cebule suszymy 3-4 tygodnie na powietrzu. Suszenie zatrzynamy najpóźniej 6-8 godzin od zebrania w ciemnym, suchym, przewiewnym, ciepłym miejscu-temperatura nie powinna przekraczać 45 st, można użyc ramek do suszenia, suszarek do ubrań, w otwartym piekarniku https://www.agardina.pl/aktualnosci/jak.suszyc.lub.mrozic.ziola.na.zime?srsltid=AfmBOopRU9rd9G3C__VDzrq0aQe2_yvSDbNduHAyFeSDDAJYwqoNywwG

Wiele osób lubi suszone kwiaty, dla wielu z nas z danym bukietem wiążą się piękne wspomnienia, które można zachować. Zasada suszenia jest taka, że delikatne kwiaty suszymy na płasko, mięsiste trojwymiarowo. Suszenie na płasko polega na włożeniu kwiatów pomiędzy strony grubej książki, najpierw trzeba obie okładki wyłożyć bibuła, białymi chusteczkami lub papierem toaletowym, by pochłaniały wilgoć, książkę trzymamy w suchym miejscu, są też prasy do suszenia kwiatów, mo.żna suszyć je w piekarniku z uchylonymi drzwiczkami pomiędzy 2 płatkami papieru obciążone płaską tacką, można suszyć bez tacy po prostu pojedynczą warstwą w piekraniku nagrzanym do 30 st z uchylonymi drzwiczkami. Suszenie trójwymiarowe polega na związaniu kwiatów w bukieciki-najpierw usuwamy liście i wieszamy w przewiewnym, zacienionym, ciepłym, suchym miejscu do zaschnięcia np. na strychu. Można suszyć na kratce-kratkę ustawiamy na konstrukcji np. na pudełku, wkładamy łodyżki w oka kwiaty opierając na siatce-tak suszymy róże. Duże kwiaty z mocnymi płatkami kładziemy w pojemniku i opsypujemy solą kuchenną, boraksem z piaskiem, żelem krzemionkowym, kaszą manną, by pochłonęły wilgoć. Suszenie w żelu polega na zanurzeniu kwiatów w żelu. Można zanurzyć je w kaszy mannie lub piasku, schnięcie trwa kilka tygodni. Można zakonserwować je gliceryną-mieszamy ciepłą wode z gliceryną w proporcji 2:1, zanurzamy łodyżki, po 10 dniach suszymy. Najprościej suszyć pomiędzy kartkami książki-zeszyt trzeba obciążyć czymś ciężkim i w bukiecikach jak zioła. Suszymy w pełni rozwinięte, zdrowe kwiaty zebrane w suchy dzień. Róże i piwonie suszymy w bukiecikach lub żelu krzemionkowym, kocanki ogrodowe i lawendę na powietrzu-można też kwiaty suszyć w cieniu w suchy, ciepły dzień na zewnątrz powieszone do góry łodygą w bukiecikach, bratki, stokrotki, niezapominajki w książce. Najszybciej schną kwiaty w piekarniku, najwolniej na powietrzu i w książce, zwykle suszenie trwa od kilku dni do kilku tygodni. Żeby nie tracił koloru trzymamy kwiaty w ciemnym, suchym miejscu, by pachniały pryskamy olejkiem eterycznym, zanurzenie przed suszeniem w wodzie z gliceryną zapewnia lepszy kolor płatków.

https://kadax.pl/blog/jak-suszyc-kwiaty-poradnik-roznych-metod-suszenia-kwiatow
https://secca.com.pl/jak-suszyc-kwiaty

Słonecznik to dobry dodatek do pieczywa, ciastek, sałątek oraz przekąska, zwykle zbieramy i od razu zjadamy. Przechowywany szybko pleśnieje, żeby nadawał się do dłuższego przechowania trzeba go wysuszyć, suszymy w temperaturze 40-49 st-pond 50 st niszczy niełupki czyli owoce. Słonecznik suszymy od razu po zbiorze, nie może czekać pod przykryciem, bo zaczyna pleśnieć, trzeba pozbyć się dna kwiatostanowego, koszyczka zostawiając same nasiona, które trzymamy w temperaturze poniżej 12 st, wysuszone w suszarce do warzyw i grzybów lub uchylonym piekarniku owoce przechowujemy w miejscu z wilgotnością na poziomie 6-9%. suszymy pojedyńczą warstwą nasionka przez 6-8 godzin. Jeśli ktoś nie ma suszarki do warzyw wystarczy rozlożyć słonecznik pojedynczą warstwą na kartkach lub tekturowych tackach na południowym parapecie kiedy słońce mocno śieci i suszyć kilka dni do tygodnia, można przez 6-8 godzin suszyć go na słońcu przy niskiej wilgotności powietrza, można suszyć w piekraniku 6-8 godzin, można na drewnianej desce przykryty ściereczką na słońcu lub zawieszony na sznurku na słońcu w bawełnianym woreczku, suszenie po ściereczką naraża ziarna na grzyby z drewna i trwa długo, tak samo długo trwa suszenie w woreczku, najlepiej suszyć na wolnym powietrzu. Słonecznik przechwujemy w papierowyh pudełkach. Można też upieć nasionka w piekarniku. Najlepsze metody suszenia to pojedyncza warstwa w piekarniku narzanym do 40 st, w suszarce do warzyw i grzybów ułożony pojedynczą warstwą lub na parapecie lub na słońcu-pojedyncza warstwa na tekturowej tacce. Przechowujemy w papierowych zystych torebkach.

Ziemia obiega Słońce po orbicie, która stopniowo przechodzi z eliptycznej w kołową i odwrotnie. Cały układ słoneczny porusza się wokół środka galaktyki, który stanowi czarna dziura, któej przyciąganie utrzymuje całą Mleczną Drogę. Mleczna Droga nie jest jednorodna, układy słoneczne, asteroidy, pył, kamienie, lód tworzą pasy-są miejsca pełne materii, są miejsca praktycznie puste. Orbita naszego układu słonecznego wokół środka galaktyki jest spiralny. Na taki rodzaj ruchu wpływa przyciąganie innych planet, obrót Słońca z planetami wokół środka galaktyki to rok galaktyczny, który trwa 230 mln lat. Kiedy układ wraz Ziemią znajduje się pomiędzy ramionami nic nie blokuje promieni słonecznych docierających do Ziemi i są okresy ocieplenia, kiedy Ziemia przechodzi przez ramiona galaktyki pył międzygiwezdny blokuje promienie słoneczne i są okresy ochłodzenia. Pył znajdujący się pomiędzy Słońcem a Ziemią osłabia jego promienie, pył dostaje się również w pole grawitacyjne Ziemi, krąży w wyższych partiach atmosfery tworząc chmuropodobną warstwę, przez co planeta bardziej się schładza. Okresy przejścia Ziemi przez ramiona mlecznej Drogi pokrywają się także z epokami lodowcowymi. Z czasem pyły krążące w atmosferze opadły, pyłów zawieszonych w próżni było coraz mniej, kiedy układ słoneczny wychodził z ramienia i klimat się ocieplał. Grawitacja innych planet wpływa także na orbitę Ziemi, ułożenie względem siebie planet w układzie, oś Ziemi i jej nutację-cykle Milankovicia. Przejście Ziemi przez ramiona galaktyki jest co ok. 200000 lat. Dodatkowo materia międzygwiezdna jak asteroidy mogły przyczynić się do zmian kontynentów-duże obiekty rozbijały skorupę ziemską. Zarówne wielkie jak mniejsze obiekty uderzając w Ziemię wybijały pyły, które dodatkowo zakrywały Słońce generując epoki lodowcowe. Najbardziej udokumentowanym przypadkiem jest przejście Ziemi przez kompleks gwiazdotwórczy Oriona, tzw. fale Redcliffe'a czyli chmurę pyłu i gazów 14 mln lat temu. Wtedy nastąpiło środkowomioceńskie ochłodzenie klimatu i wielkie wymieranie. Przechodzenie Ziemi przez ramiona galaktyki i zagęszczoną materię międzygwiezdną obok aktywności słonecznej, cykli Milankovicia, wybuchów wulkanów i supernowych to kolejny czynnik klimatotwórczy.