biologia i ochrona przyrody

Istnieją ludzie, którzy negują istnienie płci. Próbują oni wytłumaczyć brak istnienia płci lub dzielą płeć na więcej niż dwie. Otóż drożdże mają 7 typów kojarzeniowych, odpowiedników płci, czyli wytwarzają 7 rodzajów gamet, ludzie, zwierzęta, rośliny, większość grzybów, glony mają dwa rodzaje komórek rozrodczych, czyli gamet, męski plemnik lub komórkę plemnikową i komórkę jajową. Plemnik ma jedną lub więcej wici oraz inne aparatu ruchu, komórka plemnikowa jest nieruchoma. Plemnik to gameta męska, komórka jajowa żeńska. Męską komórkę robi samiec, męski osobnik roślinny i mężczyzna, żeńską kobieta, samica, osobnik żeński. U roślin są osobniki dwupienne mające osobniki męskie albo żeńskie i jednopienne mające kwiaty lub organy w kwiecie męskie i żeńskie, poza tym są trójpienne gatunki, które na jednych osobnikach mają kwiaty obupłciowe, na drugich męskie, na trzecich żeńskie, gatunki mające osobniki męskie i obupłciowe oraz gatunki mające osobniki żeńskie i obupłciowe, u roślin organy męskie, pręciki i żeńskie, słupki często są w jednym kwiecie. U bezkręgowców są obojnaki np.. ślimaki, które mają narządy rozrodcze męskie i żeńskie. U ptaków samce mają chromosomy XX, samice XY. Ptaki i ssaki mają dwie płcie. Jedna robi komórki jajowe, druga plemniki. Jest kocur i kotka, pies i suczka, kaczor i kaczka, kogut i kura, byk i krowa, gąsior i gęś, baran i owca, kozioł i koza, mężczyzna i kobieta.

Przeciwnicy płci podają przykład crossing over, kiedy mężczyzna ma genotyp XX, a kobita XY, zdarza się, ale liczą się narządy płciowe, wytwarzane gamety, drugorzędne cechy płciowe. Przeciwnicy płci piszą o ludziach, którzy urodzili się bez narządów rozrodczych albo bezpłodni, są też ludzie niewidomi, niesłyszący, bez rąk i nóg. Przeciwnicy płci piszą o możliwości istnienia obojnaków, mających i narządy męskie i żeńskie, na tej samej zasadzie są ludzie z kłami, pazurami, dodatkowymi sutkami, ogonami, futrem. Przeciwnicy płci piszą obecności hormonów płci przeciwnej w ciele człowieka. Owszem, ale na innej zasadzie, u kobiet żeńskie hormony powstają na osi podwzgórze wytwarza gonadotropinę, ona aktywuje przysadkę poprzez odpowiednie receptory do wytwarzania gonadoliberyny, która aktywuje jajniki do wytwarzania hormonów żeńskich, estrogenów, a androgeny robią nadnercza, aktywowane przez kortykoliberynę z przysadki, wydzielaną pod wpływem kortykotropiny z podwzgórza. U mężczyzn podwzgórze wytwarza gonadotropinę, ona aktywuje przysadkę poprzez odpowiednie receptory do wytwarzania gonadoliberyny, która aktywuje jądra do wytwarzania hormonów męskich, androgenów, a estrogeny robią nadnercza, aktywowane przez kortykoliberynę z przysadki, wydzielaną pod wpływem kortykotropiny z podwzgórza.

Kobiety maja rozwinięte gruczoły piersiowe, słabe owłosienie ciała, rozwinięte kości miednicy z większym otworem, 25% ciała stanowi u nas tłuszcz, drugie 25% mięśnie, mamy słabiej rozwiniętą nagłośnię, lepszy słuch, węch, dotyk, rozróżniamy więcej kolorów, mamy więcej połączeń między półkulami w mózgu, nasze oczy lepiej znoszą ostre światło, lepiej tolerujemy wysokie temperatury, nasze stężenie hormonów płciowych zmienia się 4 razy w ciągu miesiąca, mamy sprawniejsze procesy krzepnięcia krwi i bardziej przeponowy tryb oddychania. Nasze ciała są przystosowane do rodzenia dzieci.

Mężczyźni mają silne owłosienie na ciele, stale rosnący zarost na twarzy, 45% ciała stanowią u nich mięśnie, 15% tłuszcz, mają wąskie biodra, mniejszy otwór miednicy, są wytrzymali na niskie temperatury, lepiej widzą w ciemności i przy słabym oświetleniu, mają więcej gruczołów potowych, wyższy hematokryt, są lepiej przystosowani do wysiłku, mają mocniejsze łuki brwiowe i kości, dobrze rozbudowany pas barkowy, ich ciała są przystosowane do walki, mają więcej pęcherzyków płucnych i większą powierzchnię płuc.

Początkowo płód ma przewody Wolffa, które u chłopców dają początek układowi rozrodczemu męskiemu i przewody Mullera, które dają początek układowi rozrodczego żeńskiemu u dziewczynek. U dziewczynek oogonia, czyli komórki macierzyste dające początek jajeczkom zaczynają dzielić się w życiu płodowym, wszystkie razem dzielą się na oocyty pierwszego rzędu, które zatrzymują się w profazie I, dopiero podczas okresu dojrzewania zaczynają się dzielić dalej, każdego miesiąca jeden z oocytów I rzędu podlega dalszym podziałom podczas jajeczkowania, kiedy opuszcza pęcherzyk Graffa, podczas tego podziału powstaje też ciałko kierunkowe, ale ten podział tez się zatrzymuje, dokończenie jego jest możliwe po zapłodnieniu, czyli połączeniu jajeczka z plemnikiem, wtedy powstaje zarodek, bez zapłodnienia jajeczko obumiera, błona śluzowa macicy, która przygotowywała się na przyjęcie płodu złuszcza się i jest wydalana w czasie miesiączki.

Spermatogonia zaczynają się dzielić podczas okresu dojrzewania, ich podziały kończą się powstaniem gotowych do zapłodnienia plemników. U kobiet jajeczka powstają do czasu menopauzy, u mężczyzn plemniki powstają do andropauzy, która nadchodzi 10 lat później. Kobieta wytwarza komórki jajowe, ma jajniki, jajowody, macicę, w której rozwija się płód, oraz drogi rodne, którymi płód wychodzi na świat, gdyż jest matką, mężczyzna wytwarza plemniki, które umożliwiają powstanie płodu z jajeczka, bo jest ojcem. Jak widzicie płeć istnieje, a różnice między nami są znaczne. Oczywiście zdarza się, że różnice w sile, sprawności czy osobniczej wytrzymałości np. termicznej są różne dla konkretnych osób niezależnie od płci, ale generalnie, uogólniając, panowie są odporni na zimno, panie na ciepło, panowie lepiej znoszą słabe oświetlenie, panie zbyt mocne, panowie są silniejsi, panie mają miękkie ciała służące do tulenia dzieci.

Bursztyn jest wykorzystywany w celach leczniczych od starożytności, głównie wykorzystywało się jego właściwości korzystnie wpływające na pole elektromagnetyczne organizmu. Każda materia ma swoje pole, szczególnie materia zawierająca jony metali i generująca ładunki elektryczne. Leczniczy bursztyn musi być niepolerowany, nietopiony, ale może być rozdrobniony, tak samo jak 3 żarówki 30-watowe razem dają więcej światła niż jedna stuwatowa, tak rozdrobniony bursztyn, czyli wiele małych bryłek ma silniejsze pole niż jedna większa bryłka. Zawarty w bursztynie kwas bursztynowy pobudza układ nerwowy, pracę jelit, nerek, odtruwa, powstaje też w komórkach w cyklu Krebsa. Kwas pozyskiwany z bursztynu i olej bursztynowy leczą podrażnienia skóry, odkażają, łagodzą astmę i reumatyzm, leczą ukąszenia owadów i oparzenia. Sam bursztyn ma krzem, żelazo, magnez, wapń, potas, związki organiczne, surowy ułatwia gojenie, obniża ciśnienie, wspomaga wydzielanie żółci, uspokaja, kosmetyki na bazie bursztynu odmładzają, natłuszczają i nawilżają. Obecnie jest pogląd, że bursztyn neutralizuje szkodliwe jony dodatnie

Nalewka 30 kropli 3 razy dziennie z wodą, dzieci pół dawki, profilaktycznie 20 kropli do herbaty, w grypie do nacierania klatki piersiowej, stóp i kolan, w migrenie do nacierania czoła, głowy za uszami, skroni i przegubów, na biegunkę 20 kropli w połowie szklanki wody, na katar nacieramy 2 razy dziennie nos i skórę pod nim, nalewkę pijemy zimą na odporność, w grypie, przeziębieniu, zapaleniu płuc i oskrzeli do nacierań klatki piersiowej i pleców

maść bursztynowa rozgrzewa, łagodzi zapalenie stawów, rozluźnia mięśnie, poprawia ukrwienie, leczy, stłuczenia, żylaki, bolące mięśnie, wciera się w bolące miejsca kilka razy dziennie [https://www.doz.pl/czytelnia/a1096-Cala_prawda_o_bursztynie]

Żywica sosnowa jest przeciwbakteryjna, przeciwgrzybicza, odkażająca, stosowana jest też jako klej, impregnat, podpałka, ma olejek sosnowy, terpentynowy, witaminę C, garbniki, flawonoidy, kwasy fenolowe, leczy, rany oparzenia, odmrożenia, ukąszenia owadów, bóle mięśni i stawów, można ją dawać od razu na ranę.

Maść 100 g smalcu, 30 g wosku pszczelego, 10-30 g żywicy lub 100 g oliwy, 20 g wosku pszczelego i 10-30 g żywicy, składniki podgrzewamy do roztopienia wosku i żywicy, mieszamy, wlewamy do słoiczka.

Żywicę można pozyskać poprzez usunięcie fragmentu kory, ukośne nacięcia walca osiowego, by przeciąć kanały żywiczne, żywicę zbieramy do naczynia, napełnia się ono przez tydzień, co tydzień pozyskujemy żywicę [https://naturalnienaturalni.pl/zywica-sosnowa-niezwykle-wlasciwosci-lecznicze-i-zapomniane-zastosowania/]

Żywica występuje w drewnie i igłach iglaków. Podczas zranienia rośnie jej produkcja wokół rany. Iglaki maja przewody żywiczne, czyli grupy komórek wytwarzające i gromadzące żywicę, są w korzeniach, igłach i pniach iglaków i niektórych roślin dwuliściennych. Przewód żywiczny ma wypełniony żywicą przestwór schizogenowy i epitel z komórek wytwarzających żywicę, czyli komórek żywicorodnych, u sosny, modrzewiu, daglezji i świerku żywica jest produkowana przez cały czas, u jodły i cisu w pobliżu rany. Zależnie od gatunku drzewa są przewody podłużne i poprzeczne, przewody cały czas tworzące żywicę są i poprzeczne i podłużne, obecne u cisu i jodły przewody traumatyczne zależne od zranienia są podłużne. Sosna ma przewody żywiczne podłużne wzdłuż pnia i konarów, połączone są poprzecznymi przewodami, co powoduje długotrwały wyciek żywicy z rany. Skład żywicy zależy od gatunku drzewa, ale jest z terpenoidów, czyli kwasów żywicznych i ich pochodnych oraz związków fenolowych, żywica nie rozpuszcza się w wodzie. Dziś wykorzystujemy żywicę do produkcji oplotów kabli, leków, laki, terpentyny, szelaku, kalafonii, kosmetyków, na Syberii żywica modrzewia była traktowana jak guma do żucia i odkażała usta. Żywicowanie to nacinanie drzew i zdzieranie kory, by zebrać żywicę do naczynia. Przykłady żywicy to bursztyn, czyli żywica kopalna, mirra z balsamowca mirry, laka stosowana do wytwarzania ozdób z drzew lakowych, żywica sosny z sony, sandarak z rodziny cyprysowatych wykorzystywany jako kadzidło, ladanum z czystka wykorzystywany w perfumerii, przemyśle tytoniowym, leczniczym jako lek na biegunkę i choroby układu oddechowego, do inhalacji, gutaperka, która zastępuje kauczuk z sączyńcowatych, z tej samej rodziny pozyskiwana jest balata używana do produkcji pasów transmisyjnych i taśm przenośnikowych, damara z damarzyka stosowana w malarstwie do produkcji werniksu.

Żywice kopalne powstały wskutek utleniania i polimeryzacji kwasów żywicznych, na czas tego procesu wpływa klimat, im cieplejszy tym szybciej polimeryzacja przebiega i warunki geologiczne. Żywice kopalne dają sosnowce, araukariowce, cyprysowce i bobowce. Żywice kopalne to bursztyny z miocenu i starsze i kopale z pliocenu i młodsze, najstarsze bursztyny pochodzą z dewonu. Żywice kopalne dzielimy na:

aikait (aikit), zasiarczony rumenit z kwasem bursztynowym, jest czerwono-brązowy, rzadziej żółty i miodowy, jest kruchy, spotykamy go w złożach węgla brunatnego z górnej kredy, najczęściej są to 1-2 cm bryłki, zdarzają się okazy przekraczające 5 cm średnicy, w środku są zwęglone części iglaków, ale prawdopodobnie nie z rośliny macierzystej, ma przekrój muszlowy, aikit jest w miejscowości Ajka na Węgrzech.

Ambryt (amboryt) to odmiana retinitu, jest żółtawy, żółtawo-szary, żółty, brązowożółty lub ciemno brązowy, jest przezroczysty, kruchy, występuje w złożach węgla kamiennego wśród piaskowców i łupków miocenu na Nowej Zelandii

Burmit (bermit, birmit) wodnisto-żółtawy, ciemnopomarańczowy, brązowy, rzadziej wiśniowy, czerwonobrązowy rumenit z 2% kwasu bursztynowego, występuje w niebieskich iłach eocenu na głębokości 10-15 cm, ma inkluzje roślinne i zwierzęce, żywica macierzysta burmitu powstała w późnym albie, burmit jest w dolinie Hukawng w stanie Kachin w Myanmarze (dawniej Birma).

Bursztynami dziś określa się wiele typów żywic kopalnych, są tu retynity, rumenity, sukcynity, są ciemne, nieprzejrzyste, są w osadach od późnego triasu do późnego miocenu, są tu

bursztyn austriacki, występuje w osadach austrii, najstarszy tpochodzi z późnego triasu, schraufit jest z późnej kredy, jaulingit i rosthornit z eocenu, bursztyn austriacki jest tez w osadach z miocenu

Bursztyn bałtycki, jantar, odmiana sukcynitu, tworzy regularne bryłki, bursztyny wykopywane z ziemi mają porowatą korę, bursztyny morskie są matowe, bursztyny są jasnożółte, brunatne, czasem bezbarwne, mlecznobiałe, niebieskie, zielonkawe, czerwone i czarne, bursztyn jest od przezroczystego do nieprzezroczystego, ma przekrój muszlowy lub schodkowy, w środku są inkluzje zwierzęce i roślinne , dawniej ze względu na kolor i wygląd bursztyn nazywano kościak, maślak, tłuściak, bursztyn bałtycki ma złoża z czasów od eocenu do holocenu, stantienit, gadenosukcynit i beckeryt można wydobywać w Bałtyku. Bursztyn ma wiele fragmentów sosen,.

Kościak to bursztyn o barwie kości słoniowej, którą ma dzięki pęcherzykom powietrza, jest nieprzezroczysty, ma największą ilość kwasu bursztynowego ze wszystkich bursztynów, maślak jest żółty, sonnen to bursztyn wygrzewany w oleju roślinnym, ma jasny kolor i pęknięcia w środku, tłuściak ma kolor gęsiego tłuszczu

Bursztyn chiński to rumenit, jest żółty, zółtobrązowy, jest w złożach węgla formacji Guhengzi z Ipresu, złoża są w prowincji Liaoning w Chinach, ma inkluzje roślinne, kwiaty, nasiona, liście, igły sosny, grzyby, zwierzęce, muchówki, osy, pszczoły, mrówki, modliszki, chrząszcze, termity, pająki, mniejsze motyle, stonogi, skorpiony, żaby, jaszczurki, pióra i sierść

Bursztyn dominikański to retynit, jest warstwowy, jasnożółty do ciemnożółtego, pomarańczowy, miodowy, brązowy, rzadziej czerwony, błękitny lub zielonkawy, ma inkluzje roślinne i zwierzęće, nie ma inkluzji roślin nagonasiennych, pochodzi z rośliny jatoba z rzędu bobowców, jest w złożach węgla brunatnego w piaskowcach na Dominikanie, na Haiti, złoża oligoceńskie są w Palo Alt obok Santiago.

Bursztyn japoński występuje w skałach w Japonii, jest to sukcynit skał węglonośnych, ma okrągłe lub nieregularne baryłki do 9 cm średnicy, jest czerwonobrązowy, pomarańczowy, rzadziej żółty, ma woskowy połysk, bursztyn na plażach jest żółtobiały, żółtobrązowy, jasnożółty, ma inkluzje owadów

Bursztyn libański, żółty, pomarańczowy, czerwony, kremowy, czarny retynit, jest kruchy ma inkluzje zwierzęce, motyle, chrząszcze, pająki, muchówki, roztocza, larwy, roślinne to pyłki, nasiona, korzonki, łodyżki, zarodniki grzybów, jednokomórkowce, drzewa macierzyste to araukarie, jest w szarych piaskowcach wczesnej kredy w Libanie, w częściowo zwęglonych szczątkach araukarii jako lignit, jest w piaskowcach Aptu w Jordanii

Bursztyn północnoamerykański, najstarsze okazy są w Arizonie i Nowym Meksyku, są miodowożółte i czarne, pochodzą z późnego triasu, jelinit jest w osadach wczesnej kredy, roślina macierzysta to cypryśnik bagienny, wczesnokredowe bursztyny są na Alasce, późnokredowe w całych Stanach, eoceński jest w łupkach ilastych Kalifornii, koło Arkansas jest w złożach węgla brunatnego, trzeciorzędowy jest w piaskach w Massachusetts, bursztyn amerykański ma owady, pajęczaki i części roślin

Bursztyn rosyjski jest w skałach w Rosji, retynit pochodzi z kredy, jest w pokładach węgla na półwyspie Tajmyr na Syberii, to małe łamliwe bryłki z inkluzjami, jest żółty, przezroczysty, bursztyn z paleocenu jest w Jakucji, na wyspie Sachalin i zachodnim wybrzeżu Morza Ochockiego jest w złożach węgla brunatnego, jest pomarańczowy, czerwony, brązowy, przezroczysty do prześwitującego, bryłki są spłaszczone, soczewkowate, mają zwęglone części roślin macierzystych

Bursztyn ukraiński to sukcynit, jest jasnożółty, żółty, czerwony, brązowy, brązowożółty, brązowowiśniowy, , jest przezroczysty, pochodzi z eocenu, czasem ma grubą, brązową, porowatą korę, jest pozyskiwany koło Dubrownika, koło Równego na Wołyniu, na prawym brzegu Dniepru, razem w ok. 50 miejscowościach na Ukrainie. Oprócz bursztynów należących do konkretnych krajów i rejonów, są bursztyny należące do danych miejscowości. Są to

Bursztyn z New Jersey, jest w piaskach glaukonitowych formacji Raritan obok Sayreville w stanie New Jersey, złoża są w lignicie, pozyskuje się je ze żwirowni i glinianek, jest czerwony i żółty ma roślinne i zwierzęce inkluzje

Bursztyn z Xixia jest w zielonych mułowcach i szarych piaskowcach późnej kredy w Xixia w Chinach, jest czerwony i ciemno żółty, zawiera pyłki, części roślin, roztocza, pęcherzyki powietrza i wody

Burszty kanadyjski, cedaryt, chemawinit, odmiana retinitu, jest brązowo-czerwony lub miodowo-żółty, ma inkluzie z pyłku, nasion, fragmentów pędów i zwierząt, jest nad jeziorem Gassy w prowincji alberta w Kanadzie, prawdopodobnie pochodzi od araukarii

Duxyt to mieszanina węglowodorów z żywicą, jest ciemnobrązowy, jest w złożach węgla brunatnego z burdygału, jest w Duchcov w Czecach, w kamieniołomie w Tusimicach jest powstały w wyniku diagenezy pierwotnej żywicy bursztyn w sfosylizowanych pniach cypryśników w załamaniach kory jako krople, jest w kamieniołomie

Glessyt to retynit, jest czerwonobrązowy, brązowy, ma mikroskopijne pory i inkluzje, pochodzi z żywicy kwiatowych osończynowców, znajduje się w mioceńskich złożach węgla brunatnego w kopalni odkrywkowej Bitterfeldu w Niemczech, wtórne nagromadzenie glessytu jest w Łużycach, podobny jest bursztyn z Borneo

Jelinit (kansasyt) to cedaryt, ma dużo kwasu bursztynowego, tworzy zaokrąglone baryłki, jest brązowy lub żółty, ma woskowy połysk, jest pasiasty, smużysty, nieprzezroczysty, przełam ma muszlowy, nierówny, ma pęcherzyki powietrza, wody, włókniste bakterie, pyłek iglaków, jednokomórkowce, jest z araukarii, jest w iłach formacji Kiova w Kansas

Kopale to młode żywice kopalne, są w osadach czwartorzędowych, są żółtawe, pomarańczowe, przezroczyste, miększe od bursztynów, maja inkluzje roślinne i zwierzęce, roślina macierzysta to drzewo jatoba, są tu

Kopal afrykański jest w osadach czwartorzędu, jest w glebie n a głębokości 1 m, pochodzi z jatoby, kopaiw i danieli, jest na południu Kenii, w Tanzanii, na północy Mozambiku, w Sierra Leone, Gabonie, Kongo, Maroko i Izraelu

Kopal japoński jest w osadach z plejstocenu, właściwościami podobna do renitu i kopali,jest w okolicy Mizunami w prefekturze Gif

Kopal Kauri (kauri gum) jest w osadach plejstocenu, nie ma kwasu bursztynowego, jasnożółty, przezroczysty, kruchy, łamliwy, ma inkluzje owadów, pochodzi z soplicy australijskiej z araukariowatych, która żyje jeszcze w Australii, Kopal Kauri pochodzi z północnego wybrzeża Nowej Zelandii i z okolic Allendale w Australii

Kopal kolumbijski bezbarwny, jasnożółty i pomarańczowożółty kopal z czwartorzędu,jest z drzewa jatoby, występuje w Meksyku, Kolumbii, Kostaryce, Brazylii, pozyskiwany głównie w Santander w Kolumbii

Kopalit (copalit, copalin), to żywica kopalna z późnej i wczesnej kredy, jest w formacjach skalnych południowo-zachodniej Europy, najstarszy jest na Wyspie Wight obok miejscowości Hasting w Wielkiej Brytanii, tworzy nieduże okruchy lub kilkucentymetrowe bryłki, kopalit jest brązowy, żółty, czerwony, różni się kolorem i wyglądem zależnie od regionu, jest we Francji, Wielkiej Brytanii, ma inkluzje owadów

Krancyt (kranzit) to retynit, ,a 4-6% siarki, jest miękki, elastyczny, twardnieje, pokryty jest brunatną korą, ma okrągłe i owalne inkluzje gazowe, pochodzi z eocenu, jest w kopalniach odkrywkowych w złożach węgla brunatnego w okolicach Saksonii w Niemczech

Retynity (resinity, retinelity, rezynity) to grupa żywic kopalnych, która ma do 3% kwasu bursztynowego, retynity powstały na lądzie lub słodkich wodach śródlądowych, są w m.in. Niemczech, Polsce

Rumenity (romanity, roumanity, rumanity) mają do 5% kwasu bursztynowego i ponad 1% siarki,powstały w oligocenie i później, są w Karpatach, są czarne, ciemnoczerwone, brązowe, brązowoczerwone, czerwone, brązowozielone, brązowożółte, żółte, są głównie w Rumunii, u nas w okolicach Sanoka, spokrewnione ze schraufitami, symetytami i walchowitami, nie związane z sukcynitami [https://gentarus.com/pl/zywica-rodzaje-sklad-zastosowanie/]

Od początku istnienia Ziemi kontynenty się schodzą i rozchodzą, lądy zostają zalewane, morza wysychają. Kiedyś, konkretnie w eocenie tereny dzisiejszej Polski były częściowo zalane płytkim morzem, a tereny Bałtyku stanowił kontynent Fennoskandia, jej roślinność stanowił bursztynowy las. Fennoskandia nie miała pór roku, tropikalny klimat zapewnił wegetację przez cały rok, w wyższych partiach gór rosły iglaki, cyprysiki, tuje, modrzewie, świerki, jodły, sekwoje, sośnice, cedrzyńce, w niższych partiach gór rosły sosny, palmy i dęby. Wiemy, że zranione drzewa iglaste wydzielają żywicę, która je chroni przed zakażeniem rany. Żywica wyciekała z ran, zbierała się pod korą, wypływała jako krople i sople, czyli zewnętrzne nacieki. Wypływająca z ran żywica zalewała żyjące na drzewach epifity, wije, pajęczaki, owady, jaszczurki, płazy. Powalone drzewa również zawierały żywicę pod korą, która dała początek dzisiejszym złożom bursztynu, sukcyniktowi. Głównymi dostawcami bursztynu były drzewa z rodziny sosnowatych, sośnicowatych, czyli kuzyni sośnicy japońskiej i modrzewnika. W bursztynie jest wiele igieł, szyszek i fragmentów kory sośnic [https://www.muzeumbursztynu.pl/pl/jak-powstal-bursztyn-baltycki/].

Potrzebujemy węgla, by przeżyć, gdyby nie palenie w piecach najpierw drewnem, potem węglem nie byłoby nas tutaj. Człowiek na naszych szerokościach geograficznych może przeżyć niekorzystne pory roku tylko jeśli zapewni sobie niezależne od pogody źródło ciepła. Takim źródłem ciepła jest opanowany przez naszych jaskiniowych przodków ogień, o który toczyły się pierwsze wojny. A ogień potrzebuje paliwa. Przez całe lata takim paliwem było drewno, kiedy ruszyła produkcja węgla drzewnego, czyli wypalonego drewna, używane węgla drzewnego, potem wykorzystywano węgiel z kopalni. Węgiel to paliwo tanie, rodzime, kaloryczne, czyli daje dużo ciepła, gaz doskonały do elektrowni nie daje tyle ciepła co węgiel. Węgiel jest bezpieczny, w przeciwieństwie do gazu nie wybucha, a zawarta w dymie powstałym ze spalania węgla jest znacznie mniejsza niż w spalinach z piecyków gazowych. Węgiel jest tańszy, stać na niego więcej osób, jest bardziej kaloryczny, dlatego łatwiej utrzymać odpowiednią dla nas temperaturę 25 st. A amplituda temperatury dla ludzi wynosi 20-40 st. Jeśli ktoś wierzy w niższe wartości, to musi wiedzieć, że pod ubraniem i tak ma 25 stopni lub więcej, ale ubranie nie ochroni nosa ani dróg oddechowych, w zimnie zawsze cieknie z nosa, nie jest to związane z chorobą, tylko mija kiedy wejdzie się do ciepłego pomieszczenia.

Niskie temperatury, te poniżej 10, ale dla niektórych ludzi poniżej 20 podrażniają drogi oddechowe. Nos i zatoki nie maja tkanek miękkich ani brunatnej tkanki tłuszczowej dlatego niskie temperatury uszkadzają ich komórki, dlatego chorujemy w zimne pory roku. Komórki wewnątrz ciała potrzebują temperatury 37,6 stopnia (36,6 to temperatura zewnętrzna), kiedy temperatura spada poniżej 20 stopni komórki nie mają odpowiednich warunków do życia, im niższa tym gorzej, przy wartości progowej (jest to cecha indywidualna uwarunkowana genetycznie, jeden wytrzymuje ponad 10 st, drugi już nie daje rady poniżej 20) komórki obumierają, zaczynają się rozpadać, tworzy się stan zapalny, uszkodzona tkanka to wrota zakażenia dla bakterii i wirusów, a kiedy przebywamy stale w zbyt niskiej temperaturze komórki nie mają się jak goić i są coraz nowsze nadkażenia, choroba schodzi niżej, do samych płuc. Pamiętajmy też, że komórki i białka układu odpornościowego pracują lepiej w wyższych temperaturach, dlatego w czasie chorób mamy gorączkę, organizm stwarza układowi odpornościowemu najlepsze warunki do walki z zarazkami. Przeważnie podczas zakażenia wystarczy temperatura ciała, ale kiedy się ja obniży układ odpornościowy pracuje słabiej, dlatego najlepiej zapewnić nosowi temperaturę 25 stopni w miejscu gdzie stale przebywamy. Tu pojawia się mit o ciepłej łazience, niby jest kontakt niskiej temperatury z nagim ciałem, ale jest on krótki, siedząc w gorącej wannie lub pod gorącym natryskiem i tak jest się poddawanym wysokim temperaturą, ten krótki kontakt z zimnem przed myciem i podczas wycierania można potraktować jako morsowanie, które jest zdrowe. Krótkotrwały stres jest motywujący dla organizmu, długotrwały szkodliwy, tak samo z zimnem, kilka minut na zimnie nie zaszkodzi, ale stałe przebywanie w za niskich temperaturach to stały stres, który jest szkodliwy.

Kolejna tkanka, która reaguje źle na niskie temperatury to skóra, głównie twarzy, która cały czas jest wystawiana na mróz i dłoni, rzadziej nóg, kiedy ubranie nie jest w stanie obronić przed zbyt dużymi mrozami. Tak jak w przypadku śluzówek, niskie temperatury niszczą komórki, które obumierają, komórki się rozpadają, skóra pęka, otwierają się wrota zakażenia, niskie temperatury porażają procesy obronne i regeneracyjne, w zimnie rany się słabo goją, w cieple, 2-3 razy szybciej. A przetrwalniki bakterii i grzybów oraz wirusy dobrze się mają w niskich temperaturach, wirusy lepiej się mają w zimnie niż w cieple (one nie maja procesów życiowych, w cieple się rozpadają), więc łatwiej o zakażenie w niskich temperaturach. Dlatego chorujemy w zimne miesiące, im gorsza zima, tym więcej przeziębień.

No i żeby utrzymać w domach odpowiednią temperaturę potrzebujemy ognia, a ogień potrzebuje paliwa, czyli węgla i miejsca, by się nie rozprzestrzenił na cały dom, czyli pieca. A dlaczego kozy, piece ceglane i kaflowe są lepsze od c. o.? Ponieważ działają bez użycia prądu. Przeżyłam zimę 2010 z rekordowymi mrozami i awariom prądu tylko dzięki piecykom kozom, w pobliżu których mogłam się zagrzać. A sezon grzewczy trwa coraz dłużej, dawniej w weekend majowy się opalało, w połowie kwietniu chodziło z krótkim rękawkiem, a w maju do zmroku można było mieć krótkie rękawki i spodenki, w tym roku sezon grzewczy zaczął się po 20 sierpnia, rok temu skończył się dopiero w lipcu, 2 lata temu w czerwcu. Przez 10 miesięcy w roku potrzebujemy sztucznego ogrzewania, więc zapotrzebowanie na węgiel rośnie.