Najnowsze wpisy, strona 201


sie 28 2021 biologia roślin, histologia i biologia komórki...
Komentarze (0)
przyroda 

Tkanki okrywające to kora pierwotna ma tkankę miękiszową i wzmacniającą, nejgłebiej położoną warstwą kory pierwotnej jest endoderma (śródskórnia), otacza ona walec osiowy. jej komórki ścieśle przylegają do siebie im otoczone są pasmami Casparyego, to elementy ściany komórkowej z ligniną i suwerynopodobnymi związkami hydrofobowymi. W śródskórni i endodermie są komórka zawierające amyloplasty ze skrobią statolityczną, jest topochwa skrobiowa. Gdy roślina zmienia kierunek wzrostu np. z powodu wiatru ziarna skrobii przechylają się w danym kierunku (kierunku wiatru), naciskają blony reticulum i zmusza roslinę do wzrostu w tamtym kierunku. Skrobia bierze też udział w geotropizmach - ruchach roślin uwarunkowanych polem grawitacyjnym. Endoderma to najgłebsza warstwa kory pierwotnej, odpowiada za przenikanie związków mineralnych z korzeni do drewna. Ma cienkościenne komórki przepustowe, które mają wypustki dzięki, którym kontaktują się z innymi komórkami. Komórki przepustowe odpowiadają za transport wody i związków mineralnych do ksylemu. Kolejną warstwą kory pierwotnej jest miękisz zasadniczy - parenchyma. Ma on chloroplasty i duże przestrzenie międzykomórkowe zapewniające wentylację roślinie. Kora pierwotna ma też sklerenchymę i kolenchymę, są to elementy wzmacniające. Najbardziej zewnętrzną warstwą jest skórka (epiderma), ma aparaty szparkowe. tu zachodzi wymiana gazowa. Skórka pomaga też utrzymać turgor parenchymie. Komórki skórki pokryte są kutyną. Kora wtórna zawiera od srodka warstwę żywą: są tu łyko wtórne, fellogen, czyli miazga korkotwórcza i felloderma. Miazga korkotwórcza to merystematyczne komórki, które dzięlą się i wytwarzaja korkowicę. Na zewnątrz wytwarza fellodermę, od środka korek (fellem). Felloderma to warstwa miękiszowa. Korkowica, powstaje z korka, jest to martwa warstwa okrywająca, otacza elementy żywe. W korku są przetchlinki, miejsca, gdzie komórki korka są luźno ułożone. Tu jest wymiana gazowa. Budowa wtórna łodygi dwuliściennych. Wyróżniamy tu 2 typy Tilia, nazwa pochodzi od lipy Tilia sp., charakterystyczne dla drzew, ten typ to wytrzymałe łodygi i Aristolochia, nazwa pochodzi od kokornika Aristolochia sp. Ten typ mają duże, rośliny pnące, mają elastyczne łodygi. Dwuliścienne mają przyrost wtórny na grubość. Młodsze drewno to biel, starsze to twardziel. W twardzieli miekisz przenika do naczyń przez jamki, tworząc wcistki. Wcistki zatykają naczynia, powstaje twardziel, nie przewodzi wody ani związków mineralnych, pełni funkcję wzmacniającą. Biel jest jasniejsza od twardzieli, przewodzi wodę i mineraly. U młodych dwuliściennych endoderma ma ziarna skrobii statolitycznej. Pod epidermą rząd komórek sklerenchymatycznych otacza perycykl (okolnicę) - warstwę parenchymy otaczającą walec osiowy. Roslinę otacza skórka pokryta kutyną. W walcu osiowym są wiązki przewodzące kolateralne, otwarte. W jednej linni mają drewno i łyko, pomiędzy nimi jest kambium. łyko to rurki sitowe, komórki towarzyszące i miękisz. Kambium wiązkowe ma komórki totipotencjalne, dzielą się w elementy drewna i łyka oraz miękisz. Kambium międzywiązkowe dzieli się tylko w miękisz. Przyrost wtórny jest gdy kambium wiązkowe łaczy sie z międzywiązkowym. Podczas przyrostu wtórnego komórka kambium dzieli się na 2 komórki, ta od środka różnicuje się w drewna ta na zewnątrz w łyko. Dzieli się też w miękisz. Kambium międzywiązkowe dzieli się tylko w miękisz, zawsze ma kontakt z rdzeniem. Latem powstają duże naczynia i cewki, zimą nie ma przyrostu wtórnego powstaja pierścienie. W tropikach rośliny przyrastaja na grubośc przez caly rok, nie ma słojów przyrostu wtórnego. Gdy powstaje łyko wtórne jego elementy ulegaja przekształceniom, ciemne łyko niefunkcjonujące ma zgniecione elementy łyka, nie przewodzi asymilatów, pełni funkcję wzmacniającą. Jasne łyko funkcjonujące przewodzi asymilaty. W czasie wzrostu rośliny epiderma i sklerenchyma są rozerwane, komórki subepidermalne różnicują się w kambium korkotwórcze (fellogen). Fellogen na zewnątrz dzieli się w komórki korka (felen), do środka w felodermę. Łodyga rozrasta się kambium jest rozrywane, na zewnątrz od fellogenu powstaje martwica korkowa. w czasie rozwoju rośliny płaskie, regularnie ułożone komórki kambium korkotwórczego różnicują się na zewnątrz w duże komórki o ścianach adkrustowanych suberyną. Jest to korek. Do środka różnicuje sie w cienkościenne komórki miękiszowe (felodermę). Te 3 warstwy, feloderma, fellogen i korek stanowia perydermę. Jest to wtórna tkanka okrywająca, zawsze związana z przyrostem wtórnym. Wiązki przewodzące są kolateralne otwarte, oddzielone są promieniami miękiszowymi. Kambium wiązkowe do środka różnicuje się w drewno wtórne, na zewnątrz w łyko wtórne. Tworzy się miękisz wiązkowy. Kambium międzywiązkowe dzieli się w miękisz. Powiększa on promienie wiązkowe, jest przyrost na grubość. Lipa ma kanały śluzowe. W środku walca osiowego jest rdzeń, który po latach staje się niewidoczny. Graniczy z nim drewno pierwotne. Podział promienisty (artyklinalny) to dylatacja. Jest to proces, w którym komórka kambium różnicuje się w komórkę miękiszową, która geometrycznie dzieli się w rurkę sitową, komórkę miękiszową i komórkę towarzyszącą. Dylatacja to rozszerzanie promieni. Łyko ma włókna sklerenchymatyczne, to łyko twarde, ma zdrewniałe, wtórne włókna. Łyko miękkie to żywe rurki sitowe i komórki towarzyszące. Łyko miękkie przewodzi asymilaty, łyko twarde pełni funkcję wzmacniającą. Większość promieni jest pierwotna, pochodzi z budowy pierwotnej, ale są też wtórne. Dreno naczyniowe, gdzie są tylko naczynia ma małą wartośc użytkową jest u lipy Tilia sp. i robiniii Robinia sp. Drewno pierścieniowonaczyniowe, z wyraźnymi słojami przyrostu wtórnego, gdzie duże naczynia przyrastają wiosną, małe i gęste jesienią jest np. u buka Fagus sp. i dębu Quercus sp. ma dużą wartośc użytkową. Drewno ze wcistkami nie przewodzi wody, tylko daje wytrzymałość.Wiązki przewodzące otoczone są sklerenchymatycznymi pochwami okołowiązkowymi. Rrośliny jednoliścienne mają zawsze wiązki zamknięte, łodyga jest prosta, wiązki są rozproszone, nie ma wyodrębnionej kory pierwotnej i walca osiowego. Wiązki kolateralne zamknięte, są pod epidermą. Łodygę wypełnia miękisz zasadniczy. w warstwie subepidermalnej jest sklerenchyma. Drewno i łyko sąsiadują ze sobą. Wszystkie wiązki mają taki sam plan budowy.  Tak jest u kukurydzy Zea sp. U owsa Avena sp. rodek łodygi jest pusty pomiędzy dużymi wiązkami są małe. Przy wiązkach jest sklerenchyma, przy niektórych są niezdrewniale komórki miękiszu asymilacyjnego. Wodne rośliny mają kanał powietrzny, i miękisz powietrzny z dużymi przestworami międzykomórkowymi - aerenchymę. W epidermie nie ma chloroplastów. Sit Juncus sp. żyje w wilgotnym środowisku. Ma miekisz gąbczasty z dużymi przestworami komórkowymi. Nie ma kory pierwotnej i walca osiowego. Wiązki są kolateralne, zamknięte. Wiązkę otacza sklerenchyma, pod epidermą też jest sklerenchyma.Miekisz to dlugie komórki z jamkami prostymi w ścianach komórkowych w miejscach gdzie komórki się stykają.

sie 28 2021 biologia roślin, histologia i biologia komórki...
Komentarze (0)
przyroda 
Kolejną tkanką roslinną jest miękisz (parenchyma). Zbudowany jest z cienkościennych, żywych komórek. Komórki miękiszowe mają dużo wakuoli. Komórki luźno do siebie przylegają. Miękisz może odróżnicować w merystemy wtórne, czyli wtórne tkanki roślinne zdolne do podziałów. Taką tkanką jest fellogen. Są różne rodzaje miękiszu: miękisz zasadniczy, ma cienkościenne, okrągłe, silnie zwakuolizowane komórki i wypełnia ciało rośliny. Wystepuje w rdzeniu, owocach i korze pierwotnej. Miękisz zieleniowy, chlorenchyma (asymilacyjny), jest w liściach i utworach liściopodobnych - liściakach i gałęziakach, liściaki sa to spłaszczone ogonki liściowe, które pełnią funkcje asymilacyjną zamiast blaszek liściowych, sa np. u dzbaneczika Nephentes sp., gałęziaki to spłaszczone lodygi o funkcji asymilacji są np. u szparagów Asparagus sp. Funkcją miękiszu asymilacyjnego jest miękisz palisadowy, który jest w liściach, pod górną epidermą w liściach u okrytonasiennych, jego komórki są wydłużone i ściśle do siebie przylegają. Jest to tkanka asymilacyjna liścia. Miękisz asymilacyjny jest też w mezofilu, czyli tkance miekiszowej, znajdującej się między górną i dolną epidermą w blaszce liściowej. U dwuliściennych dzieli sie na miękisz palisadowy i gąbczasty. Miękisz gąbczasty jest w liściu, ma liczne przestwory międzykomórkowe wypełnione powietrzem. Jest na dolnej stronie liście w pobliżu aparatów szparkowych. Miękisz spichrzowy gromadzi materiały zapasowe. Ma dużo plastydów nieaktywnych bezbarwnych. Gdy komórki magazynują skrobię ma dużo amyloplastów, gdy tłuszcze ma duzo lipidoplastów, gdy białka proteinoplasty. Jest w korzeniach spichrzowych np. u baraka Beta vulgaris, marchwi Daucus carota i bulwach np u ziemniaka Solanum tuberosum. Jego odmiana to miękisz wodonośny (wodny). Ma duże wodniczki, cienkie ściany komórkowe i służy do gromadzenia wody, jest u sukulentów np. rodziny kaktusowate Cactaceae, gruboszowate Crassulariaceae, wilczomleczowate Euphorbiaceae. Miekisz powietrzny (aerenchyma), ma duże przestwory międzykomórkowe, gdzie gromadzi się powietrze, jest u roślin wodnych i błotnych np. u żabieńcowatych Alismataceae. Miekisz wchodzi w skład tkanek przewodzących: drewna i łyka. U traw i skrzypów Equisetaceae łodyga dzieli się na węzły, części, z których wyrastają liście i międzywęźla, które u traw są puste. 

 

Rośliny jednoliścienne są jednoroczne. Mogą być całe jednoroczne np. mak polny Papaver rhoeas lub mieć jednoroczne części nadziemne (bulwy i kłącza to przetrwalniki) np. trawy Paceae, u niektórych jest nietypowy przyrost wtórny u juki Yucca sp., draceny Dracaena sp. i agawy Agava sp. pod wierzchołkiem są komórki merystematyczne będoące przedłużeniem merystemu wierzchołkowego. Wiązki przewodzące są leptocentryczne. są rozproszone. Pod epidermą nie ma wiązek przewodzących, jest miękisz, jego komórki mają szczawiany wapnia (rahidy). w środku łodygi są wiązki przewodzące. Wszystkie jednoliścienne mają równoległą nerwację liścia (układ wiązek przewodzących), dwuliścienne mają unerwienie siatkowe. Jednoliścienne mają głównie system korzeniowy wiązkowy, jednoliścienne głównie palowy (jest korzeń główny i korzenie przybyszowe). U dwulisciennych jest podział na korę pierwotną i walec osiowy. Na ich granicy są niezwakuolizowane komórki merystematyczne, tu jest przyrost wtórny. Kambium caly czas się dzieli, odkłada do środka nowe komórki, powstaje z nich drewno i miękisz. Kora pierwotna jest spychana na zewnątrz, łodyga się rozrasta, epiderma jest rozrywana, zastępuje ją korkowica. Powstaje peryderma, ma fellogen (kambium korkotwórcze), felenem (korkiem) i miekiszową felodermę. Jest to wtórna tkanka okrywająca. Kambium róznicuje się do środka. miękisz pierwotny ma duże, owalne komórki i małe przestwory międzykomórkowe. Wtórny miękisz ma komórki ściśle przylegające do siebie, zlignifikowane o regularnym układzie. Wiązka pierwotna jest okrągła, wtóna eliptyczna i ma mało łyka, więcej powstaje drewna niż łyka. Przyrost wtóny powstaje z merystemu wtórnego. Korek jest adkrustowany suweryną, ma martwe komórki. W korku są przetchlinki, tu jest wymiana gazowa. Łodyga ma mało kory pierwotnej. Walec osiowy ma perycykl ze sklerenchymy, w korze pierwotnej jest kolenchyma. Jednoliścienne nie mają kory pierwotnej i walca osiowego. Wypełnia je zasadniczy miękisz rdzenia.
sie 28 2021 biologia roślin, histologia i biologia komórki...
Komentarze (0)
przyroda 

Najprostszą jednostką budowy roślin jest komórka. Komórka roslinna to protoplast. Komórki roślinne obok aparatów Golgiego, rybosomów, jądra, mitochondriów, ma charakterystyczne dla siebie organella: plastydy tj. chloroplasty, etioplasty, chromoplasty, wakuole (wodniczki). Po kolei omówię roślinne organella, zacznę od jądra, czyli miejsca gdzie znajduje się materiał genetyczny. Jądro komórkowe otoczone jest podwójną bloną jądrową, wypełnioną kariolimfą. Znajduje się w nim materiał genetyczny wpostaci DNA i RNA oraz bialka histony i białka niehistonowe, tworzą one chromatynę. W jądrze są też enzymy replikacji DNA i RNA np. polimerazy RNA, enzymy naprawcze np. ligazy, helikazy. W czasie podziałów komórkowych chromatyna ulega kondensacji i spiralizacji do chromosomów. Następne ważne organella to plastydy, dzielimy je na aktywne czyli chloroplasty, zdolne do fotosyntezy i nieaktywne czyli niezdolne to barwne chromoplasty i bezbarwne np. leukoplasty. Chloroplasty zawierają chlorofil, zielony barwnik, niezbędny do procesu fotosyntezy. Chloroplasty otoczone są podwójną błoną białkowo - lipidową. Zewnętrzna blona otacza chloroplast, wewnętrzna jest pofałdowana i tworzy tylokaidy, które w chloroplastach granalnych układają się w struktury zwane tylokaidami gran, w bezgranalnych są tylokaidy stromy. Błona zewnętrzna przepuszcza jony, w błonie wewnętrznej odbywa się faza jasna fotosyntezy, w stromie odbywa się faza ciemna. Istnieje teoria, że chloroplasty powstały w wyniku endosymbiozy komórek eukariotycznych i sinic. W chloroplastach są enzymy fotosyntezy, chlorofil, karotenoidy, ksantofile, protochlorofilid (prekursor chlorofilu). Chromoplasty powstają z chloplastów po rozłożeniu chlorofilu jesienią. Mogą powstawać z innych plastydów i dają barwę kwiatom, korzeniom np. marchwi Daucus carota, owocom np. papryki Capsicum sp., pomidora Lycopersicon esculentum i liściom roślin chimer. Etioplasty to chloroplasty powstałe w ciemnościach, mają protochlorofilid. Zawieraja też ciała prolameralne, z których powstają błony tylokaidów. Leukoplasty nie maja chlorofilu ani tylokaidów, maja materiały zapasowe np. amyloplasty skrobię, proteinoplasty mają białka w postaci ziaren aleuronowych, lipidoplasty mają tluszcze.  Wspólnymi cechami plastydów jest posiadanie własnego DNA, które koduje plastydowe RNA i część białek. rybosomy 70s - miejsca syntezy białka i plastotubule, czyli miejsca syntezy blon plastydowych, zwierające również produkty rozpadu tych błon.

Kolejnymi organellami występującymi w komórkach roślinnych są wakuole (wodniczki), które odpowiadają za turgor komórek. Gdy komórka ma duzo wody, wakuola wypełnia się nią i nadaje komórce turgor, wtedy komórki są sztywne i rosną, gdy jest sucho wakuola traci wodę, obkurcza się i komórka staje sie oklapnięta, traci sztywność. W wakuolach jest też zamykanie i detoksykacja lub usuwanie toksycznych substancji, które wejdą do komórki. Wakuole zawierają w soku komórkowym także barwniki np. nadające kolor liściom czerwonej kapusty Brassica oleracea var. capitata f. rubra. Wakuola otoczona jest podwójną błoną - tonoplastem i wypelniona sokiem komórkowym, w skład którego wchodzą białka np. enzymy detoksykacyjne, woda, barwniki oraz materiały zapasowe: skrobia i inne polisacharydy. W cytoplazmie są poliole odpowiedzialne za utrzymanie odpowiedniego stopnia osmozy między kompartymentami komórki, są to m. in. ksylitol, mannitol. W młodych komórkach jest wiele małych wodniczek, w starszych jest jedna duża.
Ściana komórkowa jest kolejną cechą charakterystyczną dla świata roślin. Bakteryjna jest zbudowana głównie z peptydoglikanu (mureiny), roślinna jest z celulozy i hemiceluloz. Podstawą ściany komórkowej jest szkielet zbudowany z podjednostek celulozowych, którę łączą się w fibrylę elementarną. Fibryle łączą się w mikrofibryle, mikrofibryle łączą się w makrofibrylę. Pomiędzy jednostkami celulozy jest macierz (matrix), zawiera pektyny (polimery kwasu galakturonowego) i hemicelulozy (polimery kwasu glukoronowego), białka i wodę. Ilośc wody i białek jest różna w ścianie pierwotnej i wtórnej. Pierwotna ściana jest silnie uwodniona, zawiera mało celulozy, ma rozproszony układ mikrofibryli, jest jednowarstwowa, ma zdolność wzrostu. Wystepuje w tkankach merystematycznych, miękiszu i kolenchymie. Ściana komórkowa podlega procesom inkrostacji i adkrustacji, czyli wnikaniu i powlekaniu związkami chemicznymi. Inkrustacja to wnikanie związków organicznych i nieorganicznych między jednostki celulozowe. Adkrustacja to powlekani Związki chemiczne inkrustacji to alkohole, lignina, taniny, żywice, węglan wapnia i dwutlenek krzemu. Związki chemiczne adkrustacji to pochodne lipidów: kutyna, woski, które powlekają od zewnątrz i suberyna od środka oraz pochodne sacharydów: kaloza, śluzy, gumy. Wtórna ściana komórkowa ma 3 warstwy: S1, S2, S3. Ma kilkadziesiąt procent celulozy i uporządkowany układ fibryli, biegną one w różnych kierunkach co daje wytrzymałość, ale nie pozwala komórce rosnąć.
Diktiosomy to organella syntezy pektyn i hemiceluloz.
Obok organelli typowych dla roślin w komórce roślinnej są też organella występujące u wszystkich eukariontów: aparaty Golgiego, mitochondria, rybosomy, lizosomy, szorstka i gładka siateczka śródplazmatyczna (reticulum endoplazmatyczne).
W mitochondriach zachodzi proces trawienia komórkowego (utleniania glukozy do dwutlenku węgla i wody). Mitochondrium jest otoczone podwójną błoną plazmatyczną, wewnętrzna blona jest pofaldowana - tworzy grzebienie mitochondrialne. Organellum wypełnione jest macieżą (matrix), zawiera własne, mitochondrialne DNA, istnieje teoria, że mitochondria powstały przez wniknięcie bakterii do komórki eukariotycznej.
Aparat golgiego tworzy system cystern i pęcherzyków z pojedynczej błony, gromadzone są w nim związki chemiczne powstałe w reticulum endoplazmatycznym. Pęcherzyki z aparatu Golgiego uczestniczą w procesach endo i egzocytozy. Endocytoza, dzieli się na pinocytozę, gdy błona komórkowa wpukla się, otacza cząsteczkę, tworzy pęcherzyk, potem uwalnia zawartośc w komórce, a fragment błony przyłącza się do aparatu Golgiego, fagocytoza gdy błona uwypukla się i otacza cząsteczkę. Egzocytoza gdy od aparatu odchodzi pęcherzy, łączy się z błoną komórkową a otaczana cząsteczka idzie na zewnątrz. U roślin aparat bierze udział w tworzeniu ściany komórkowej. Pęcherzyki transportują składniki ściany na powierzchnię komórki i odkładają je tam.
Siateczka śródplazmatyczna gładka to kompleks pojedynczych błon. Tu odbywa się metabolizm lipidów. Siateczka śródplazmatyczna szorstkia ma rybosomy, w nich jest translacja (przepisanie informacji z RNA na białko). Rybosomy mają własny rybosomalny RNA (rRNA)
Lizosomy otoczone są pojedynczą błoną, zawieraja enzymy rozkładające fragmenty błon bialkowo - lipidowych i rozkładające związki, które dostały się do komórki.
Peroksysomy (mikrociałka) mają enzymy rozkładające wolne rodniki tlenowe. liściowe biorą udział w fotorespiracji (fotooddychanie zachodzi u roślin C3 przy niedoborze CO2), peroksysomy brodawek korzeniowych uczestniczą w przyswajaniu azotu. Glioksysomy są tylko u roślin wyższych, tu jest zamiana tłuszczów w cukry.
Cytoplazma podstawowa (cytozol) macież komórki, w niej zawieszone są organella, składa się z wody, bialek i jonów.
Cytoszkielet to sieć błon białkowo - lipidowych tworzących rusztowanie komórki. Budują go mikrotubule, mikrofilamenty i filamenty pośrednie.
Histologia roślin
Tkanki roslinne moga być twórcze (embrionalne) i stałe (dojrzałe), tkanki stałe to parenchyma (miękisz zasadniczy) i inne rodzaje miękiszu, kolenchyma (zwarcica), sklerenchyma (twardzica), ksylem, floem, otaczająca nadziemne organy epiderma, ryzoderma otaczająca najmłodszą część korzeni, fellem (korek) oraz tkanki i utwory wydzielnicze. Tkanki twórcze to kambium i merystemy. Tkanki są jednorodne (miękisz, zwarcica, twardzica, korek), zbudowane z jednego rodzaju komórek i niejednorodne (drewno, łyko, tkanki okrywające: kora pierwotna, peryderma) zbudowane z różnych rodzajó komórek. Tkanki tworzą układy tkankowe: twórczy, okrywający, chłonny, fotosyntetyzujący, przewodzący, spichrzowy, wydzielniczy, przewietrzający.
Układ tkankowy twórczy to wierzchołki wzrostu pędu i korzenia. Są to miazga (kambium) i felogen (tkanka korkotwórcza). merystemy wierzchołkowe i merystemoidy, gruby komórek zdolnych do podziałów i różnicowania w tkankach stałych.
Układ okrywający to w łodydze epiderma, skórka (pierwotny), korek, peryderma (wtórne), w korzeniu egzoderma.
Chłonny (absorbujący) to w korzeniu ryzoderma, czyli skórka korzeni z włośnikami, komórki przepustowe egzodermy, włoski chłonne pobierające wodę z rosy i deszczu, welamen korzeniowy (martwe komórki epifitów chłonące wodę z mgly i deszczu jak gąbka), ssawki pasożytów i półpasożytów. np. u jemioły Viscum sp.
Fotosyntetyzujący to każda tkanka z chloroplastami, chlorenchyma liścia (miekisz asymilacyjny), jej modyfikacje: miękisz palisadowy i gąbczasty.
Wzmacniający to kolenchyma, sklerenchyma, drewno i miękisz.
Przewodzący to drewno - cewki i naczynia, przewodzące wodę z solami mineralnymi z korzeni do liści i łodygi (transport apoplastyczny), martwe komórki drewna tworzą apoplast i łyko u roślin kwiatowych są rurki sitowe, u szpilkowych i niższych komórki sitowe (transport symplastyczny żywą tkanka). Transportują asymilaty z liści do łodygi i korzeni. 
Spichrzowy to tkanka miękiszowa w centrum walca osiowego, miękisz kory pierwotnej w łodydze, promienie rdzeniowe (zespoły komórek ułożonych promieniście w poprzeg łodygi, miękisz drewna i łyka, miękisz spichrzowy, miękisz w kłączach, cebulach, bulwach, nasionach, bielmie, liścieniach zarodka u motylkowatych Papilionaceae, 
Przewietrzający to miękisz powietrzny (aerenchyma), przestwory międzykomórkowe, aparaty szparkowe epidermy.

 

Wydzielniczy to włoski i zespoły komórek, wytwarzające związki chemiczne, które wydzielają na zewnątrz lub zostawiają w komórkach np. parzące włoski pokrzywy Urtica sp. Włoski są żywe (maja protoplast) i martwe (protoplast zanika, zostają puste ściany komórkowe). 
sie 28 2021 rośliny kopalne
Komentarze (0)
przyroda 

Tym razem tylko ogólne informacje, ale warto je przybliżyć.
Pionierskimi roslinami lądowymi były psylofity Psilophyta, rozgałęziała się dychotonicznie, miały zarodnie na kocach rozgałęzień, nie miały liści i korzeni, były tu 3 gromady: pierwszą znaną rośliną lądową jest kuksonia Cooksonia sp. należąca do ryniofitów Ryniophyta. Nie znaleziono całej rośliny. Ryniofity pojawiły się w sylurze, pierwsze okazy znaleziono w miejscowości Rhynie w Szkocji. Ryniofity miały prostą budowę, do podłożą przytwierdzały sie chwytnikami, kłącze znajdowało się pod wodą, pędy rozgałęziały się dychotomicznie (widlasto), na szczytach łodyg były zarodnie, nie miały liści, zarodnie nie miały mechanizmów otwierających, pkały i wysypywały się zarodniki, dominował sporofit, na łodygach były guzki z tkanką, nie wiemy co to było, wiązka przewodząca to protostela, wiązka drewna otoczona łykiem, miały korę pierwotną. Znaleziono ich plemniostany, podejrzewa się, że guzki były rodniami. Z ryniofitów powstały trimerofity Trimerophyta i zosterofilofity Zosterophyllophyta. Trimerofity nie miały liści rozgałęziały się widlasto, pęd główny rozgałęział się na 2 części, 1 spychana na bok rosła wolniej, 2 rosła jako pęd głóny, na pędach bocznych były zarodnie, miały chwytniki i endarchiczny walec osiowy, na epidermie były wyrostki zwiększająće powierzchnię fotosyntezy. Zosterofilofity tworzyły darnie, łodygi miały na szczytach grona zarodni, zarodnie miały krótkie trzoneczki, pękały podłużną linia i uwalniały zarodniki, mają epiermę, egzarchiczny walec osiowy, emergencje liści, wyrostki zwiększająće powierzchnie fotosyntezy, tu jest przedstawicielem Conioria andrychoviensis z Polski, jest bardzo rozgałęziona, ma kolczyste wyrostki epidermy, miała workowate zarodnie, zosterofilofity dały początek widłakom.
Kopalne widłaki to łuszczydłowce Lepidophytales to był rząd widłaków, tu był rodzaj lepidodendron Lepidodendron miały puste pędy, rozgałęziały sie dychotonicznie wielokrotnie, dychotoniczne, dochodziły do 50 m wys. i 2 m. średnicy, na powierzchi rozgałęzień, na pow. pędów były liście podbne do szpilek, miały poduszeczki podzielone na część górną, środkową i dolną, górna miała pole ligullarne, z niego wyrastały ligulle, u podstawy liscia była pozostałość wiązki przewodzącej, która w łodydzebyła otoczona tkanka transfuzyjną, po bokach liści były dolne i górne parychnos, ujścia tkanki przewietrzającej, korzenie lepidodendronów, rozgałęziały się dychotonicznie tworząc stigmaria, czyli rozgałęzione wiązki korzeniowe. Tu były sigilarie Sigillaria sp. z rodziny sigilariowatych Sigillariaceae, 20 m wys, i 2 średnicy, korona rozgałęziała się dychotonicznie, epiderma miałą szparki, była zielona, pęd rozgaęłział sie dychotonicznie, pęd był pusty, miały korzenie, pod nimi były stigmariopsis, dychotonicznie rozgałęzione twory, iglaste liście z języczkami. Ich przodkowie to prawidłakowce Asteroxylales miały kłącze, korzenie, niskie łodygi, wiązka przewodząca to aktynostela, zarodnie były nerkowate, nie zachowało się wiele skamielin. Przodkami lepidodendronowców były pralepidodendronowce Protolepidodendrales miały na końcu łodygi długie, cienkie, rozwidlone na końcu liście, na liściach były ligulle. 
Kopalne skrzypy to m. in. kalamity Calamites rząd skrzypów drzewiastych, miały członowane pędy, z węzłami, gdzie wiązki przewodzące rozgałęziały sie widlasto i rosły wąskie, długie, zebrane w okółkach liście oraz międzywęźla, korzenie i pędy wyrastały z podziemnych kłączy. Drugi rząd skrzypów to klinolisty Sphenophyllales w węzłach były okółki liści z dychotoniczne rozgałęzioną wiązką przewodzącą, wiązka yła trójkątna na przekroju poprzecznym, łodygi wyrastały z podziemnego kłącza, na końcach łodyg były kłosy zarodnionosne. Ich przodkami były praskrzypy Hyeniales tu liście asymilacyjne były wąskie, igiełkowate, widlasto podzielone, wyrastały z węzłów.
Pleurmejowce Pleuromeiales to kopalne paprotniki mają krótkie korzenie, system wiązkowy, gruba, długa łodyga i cienkie, lancetowate liście otaczają ją w górnej częsci, na szczycie są strobile.
Paprocie kopalne osiągały kilka m wys. na czubku długiej kłodziny był pióropusz liści z podzielną blaszka liściową, były to gromada paprocie nasienne Pteridospermatophyta miały pierzaste liście, na końcach liści były zalążki. Kladoksyklony Cladoxylophyta miały nieregularnie rozgałęzione łodygi z wachlarzowatymi tworami, emergencjami liści, na sporofilach były szczytowe zarodnie.
Następne były pranagozalążkowe Progymnospermophyta występowały w dewonie i dały początek nasiennym, miały prosty pień z piórupuszem podwójnie pierzastych, bardzo długich liści.
Pierwsze nagonasienne benetyty Bennettitopsida żyły od triasu do końca kredy, kuliste pnie pokrywały resztki ogonków liściowych, miały nibykwiat, gdzie były zalązki i pylniki, były owadopylne, na końcu łodygi był pióropusz długich, zwykle pierzastych liści. Kordaity Cordaitopsida to drzewa z karbonu i dewonu, miały osobne kwiatostany męskie i żeńskie, długie, języczkowate, zaostrzone liście tworzyły piórupusz na czubku długiej łodygi, przodkowie szpilkowych.
Lebachiowate Lebachiaceae to kopalni przedstawiciele sosnowców, miały dychotonicznie rozgałęzione liście, przylegające do gałązek, wolcjowate Voltziaceae też, miały wielokrotnie rozgałęzione gałązki z krótkimi, grubymi szpilkami i walcowate szyszki. Cheirolepidaceae miały rozgałęzione gałazki pokryte grubymi spzilkami, zyły w mezozoiku, miały pękate szyszki. Prasosnowate Protopinaceae to przodkowie sosnowatych z ich żywicy jest bursztyn.
Do żywych skamielin zaliczamy rzą gniotowce Gnetales neleżą do nagozalążkowych, mają zawsze liście naprzeciwległe, kwiatistany są zebrane w kątach liści, są to rosliny dwupienne.
Kolejną żywą skamieliną jest klasa miłorzębowe Ginkgopsida jest tu jeden gatunek miłorząb dwuklapowy Ginkgo biloba korona młodych drzew stożkowata, starszych cylindryczna, szarobrązowa, bruzdkowana kora, szerokie wachlarzowate liście, męskie mają katrbowaną krawędź, żeńskie mają wypukłą krawędź, są ogonkowe, na krótkopędach są okółkowe, na długopędach skrętoległe, męskie kwiaty top żółe kotki w kątach liści, żeskie to 2 nagie zalązki na długiej szypułce, żółe nasiona otoczone mięsistą, żółtą osnówką, prażone nasiona sa jadalne, biel jasnobrązowy, twardziel żółta, roslina lecznicza uszczelnia naczynia krwionośne, łagodzi skutki starzenia. Żeńskie drzewo ma walcowate wyrostki kory. Roslina ozodbna.

sie 28 2021 Mszaki 1
Komentarze (0)
przyroda 
Mchy Bryophyta jest tu klasa Bryopsida, podklasa torfowce Sphagnopsida gametofit to łodyżka z główka i rozgałęzieniami bocznymi, na szczycie są rodnie, plemnie w kątach liści, gametofit rozwija się z plechowatego splątka, ma on 1 warstwę komórek jest przytwierdzony do podłoża chwytnikami, w czasie wzrostu gametofitu zanikają, w obrębie główki są rodnie, przy zapłodnieniu powstaje sporofit, dlugo zostaje w rodni, dorosły rozrywa jej ścianę, zostaje kołnierzyk, rodnia ma łodyżkę, pseudopodium, jest to twór gametofitu wznoszący rodnię ze sporofitem w górę, zarodnia ma komorę zarodni, z kolumienką, kolumella w środku, jest ściana zarodni, w komorze jest tkanka archesporialna, zarodnia ma wiczko, gdy zarodnki powstaną z tk. archesporialne, kolumienka rosnie cisnienie odrywa wieczko, listek torfowców ma 1 warstwę komórek, są 2 typy komórek, duże, wodonośne, martwe, do okoła nich sa 4 żywe asymilacyjne, stopa jest niewidoczna, seta wychodzi poza kołnierzyk.
Podklasa Andreaeidae cechy charakterystyczne to plechowaty, jednowarstwowy splątek, jest pseudopodium i zredukowana seta, łodyżka, gametofor rozgałęzia się dychotomicznie, widlasto są na niej skrętolegle ułożone listki, na szczytach gałązek są rodnie i plemnie, zarodnia otwiera się 4 szparami.
klasa płonniki Polytrichopsida, podklasa Polytrichidae, splątek zbudowany jest z rozgałęzionych nitek, przypomina glony trychonalne, ma części-caulonemę, z której powstanie plecha i chloronemę, która fotosyntetyzuje, na szczytach łodyżek są rodnie i plemnie, po zapłodnieniu jest zygota, powstaje sporofit, ma stope, setę i zarodnię z wieczkiem, gdy wieczko odpada, po dojrzeniu zarodników, widać ozebnię, perystom, zbudowana jest z komórek zgiętych w literę U, w śrdoku jest kolumienka, między nią a ścianą zarodni jest archespor, robi on zarodniki, zarodnia ma czepek, calyptrę, pozostałość rozerwanej rodni, listki są wielokomórkowe, liście mają epiderme, na wierzchu listkó jest kilka warstw komórek zwiękrzających powierzchnię asymilacyjną, tworzą one prostopadłe do powierzchni listka blaszki, wiązce przewodzącej odpowiadają leptoidy, komórki przewodzace asymilaty i hydroidy przewodzące wodę i sole mineralne. Na szczytach łodyżek są rodnie i plemnie otoczone dachówkowato zachodzącymi na siebie listkami tworzacymi miseczke, miseczki otaczaja skupienia rodniostanów, rchagoniospory i plemnistanów, anteridiofory, między rodniami i plemniami sa płonne wstaswki parafyzy.
Klasa mchy właściwe, prątniki Bryidae, z zarodnika powstaje splątek, ma rozgałęzione niteczki z chloronema i kaulonemą, z kaulonemy powstaje sporofit z chloronemy gametofit, ze splątka rozwija się ulistniona łodyżka, ma skupienia rodni i plemni, pomiędzy nimi sa parafyzy, szczytowe listki otaczaja rodnie i pleemnie, po zapłodnienium jest zygota, rozwija sie z niej sporofit, pozostałościa po rozerwanej rodni jest czepek, calyptra, zarodnia ma wieczko, w środku jest pozostałość z komórek U-kształtnych, w łodyżce są hydroidy, w secie hydroidy i leptoidy, listek ma 1 warstwę komórek z żebrem w środku, żebro jest wielowarstwowe, ma funkcję przewodzącą, ozębnia zależnie od wilgotności otwiera sie i zamyka, jak wilgoć zamykają się, sa gatunki ortotropowe, gónozarodniowe, wierzchołkowozarodniowe, ortokarpijne, rodnie i plemnie na szczycie głónej łodyzki, powstaja z komórki inicjalnej odpowiedzialnej za długośc po rozwoju zarodni roslina nie rosnie, są tu merzyk Mnium sp., Bryum sp., skrętek Funaria sp., bielistka Leucobryum sp. mają proste łodyżki i darniowy wzrost i plagiotropowe, bocznozarodniowe, pleurokarpijne, rodnie i plemnie są na szczytach odgałęzień bocznych, inicjalna komórka jest na szczycie głównej, cały czas jest aktywna generatywnie, cały czas łodyżka rosnie, po wytworzeniu zarodni płoża, są tu Plagiothecium sp., Rhitidiadelphus sp., tujowiec Thuidium sp.
Klasa glewiki Anthocerotophyta mieszają cechy mszaków, paprotników i maja własne cechy, z mszakami łączy je przemiana pokoleń, dominuje gametofit, sporofit jest luźno osadzony na trzoneczku, wspólne cechy z paprotnikami, zielony przez cały czas sporofit, endarchiczny rozwój gametangiów-są 2 komórki z górnej jest plemnia, z dolnej trozneczek, egzarchiczny, gdy z 1 komórki epidermy podzielonej równolegle do pow. jest plemnia i trzoneczek, w endarchicznym pomiędzy plemnia i trzoneczkiem jest komora plemniowa, rodnia ma taki sam rozwój. Cechy glewików, pomiędzy stopą i zarodnia jest merystem interkalarny, przez całe zycie robi elementy budujące zarodnie, zielony gametofit ma aparaty szparkowe, podłużny podział zygoty, reszta roslin telomowych ma poprzeczny, plechowaty gametofit ma kształt rózyczki, na spodniej stronie gametofitu sa szparki, pod nimi są komory powietrzne, u młodych osobników wypełnia je sluz, który z czasem schnie. Cały czas zielony sporofit ma stope tkwiącą w gametoficie, merystem interkalarny caly czas robi elementy zarodni, w długiej zarodni jest kolumienka, tkanka archesporialna róznicuje sie w komórki macierzyste zarodników i na plone, dające nibysprężyce, pseudoelatery, u wątrobowców była komórka macierzysta spor dająca zarodniki i płonna dająca elatery, tu jest z tkanki archesporialne komórka macierzysta i płonna, ona po kilku podziałach daje wielokomórkowe, nieregularnie rozgałęzione nibysprężyce, zarodnia peka 2 szparami, sporofit żyje tak długo jak gametofit, cały czas tworzy zarodniki, może życ dlużej.
Wybrani przedstawicele mszaków w Polsce:
płonnik cienki Polytrichum strictum darnie początkowo są ciemnozielone potem brązowe, wzniesiona, prosta łodyżka, listki lancetowate, w nasadach listków są pochwy, sześcienna, żółto-czerwona zarodnia, czepek żółto orzęśiony, żółe, gładkie zarodniki, długa, czerwonawa seta.
płonnik jałowcowaty Polytrichum juniperinum proste łodyżki, gałązki igiełkowate, odstające pod kątem prostym od łodyżki, listki przezroczyste,zielonkawe puszki zarodni owalne, wieczko ma szpiczasty kończyk, kolor zarodni żóławy, długa, pomarańczowa seta.
płonnik pospolity Polytrichum commune proste łodyzki, liście odstające pod kątem ok. 90 st. lancetowate, bardzo cienkie, brunatna seta, zarodnia z wieczkiem. 
płonnik jałowcowaty Polytrichum juniperinum tworzy luźne darnie, pokryty jest woskiem, łodyżka ma łuseczkowate listki z kończykami, listki pochwami obejmują łodyżkę, czworokątna, brązowa puszka. 
płonnik włosisty Polytrichum piliferum prosta łodyżka, cienkie, lancetowate listki, czerwone sty z długimi zarodniami z wieczkami.
złotowłos strojny Polytrichastrum formosum luźne darnie, proste łodyżki, gałązki ułożone spiralnie, są gwiazdkowate, pokryte cienkimi listkami, wzniesione zarodnie z jasnymi czepkami.
torfowiec błotny Sphagnum palustre niebiesko-zielony mszak, rozgałęzione łodyżki, górne gałązki skupione sa w główki, listki gałązkowe języczkowate, łodyżkowe zachodzą na siebie dachówkowato, są okrągłe, zarodnie są okrągłe, pseudopodium zielone.
Pędzlik murowy Tortula ruralis łodyzki proste, zgięte, łukowato wygięte, listki mają żebro wystające w łos, są brodawkowane, czerwona seta, puszka jajowata, perystom skręcony.
Pędzlik dachowy luźne darnie, listki odgięte, pochwiaste, na końcach zaokrąglone, żebro przecchodzi we włos, zarodnia jajowata.
Pędzlik pospolity Polytrichum commune proste łodyżki, listki odstające, lancetowate, brunatna seta, prosta zarodnia, zółe wieczko.
torfowiec bałtycki Sphagnum balticum łodyżka rozgałęziona, ciało zielone potem brunatne i jasne, listki języczkowate, okrągłe, brunatne zarodnie.
torfowiec brodawkowaty Sphagnum papillosum łodyżka i listki jasnozielone, z czasem brunatnieją, łodyżka rozgałęziona, listki języczkowate, zachodzą na siebie dachówkowato, zarodnia czarnawa, okrągła.
torfowiec brunatny Sphagnum fuscum zbite darnie, maja małe główki z najwyższych gałązek, łodyzka brązowa, listki łodyżkowe języczkowate, postrzępione, gałązkowe lancetowate, ząbkowane, są główki na szczytach łodyżek.
torfowiec cieniutki Sphagnum tenellum łodyżki rozgałęzione, listki łodyżkowe języczkowate, gałązkowe lancetowate, okrągłe, małe, beżowo-rózowe zarodnie, sa głóki na szczytach łodyżek.
torfowiec czerwonawy Sphagnum rubellum tworzy czerwone darnie, sa spłąszczone główki, gałązki sa białe, języczkowate, ząbkowane, na szczucie zaokrąglone listki łodyżkowe, gałzakowe sa lancetowate.
torfowiec Dusena Sphagnum majus rozgaęłzione łodyżki, długie listki łodyzkowe, są lancetowate, darnie od jasnozielonych po brunatne, języczkowate listki lodyzkowe.
torfowiec frędzlowaty Sphagnum fimbriatum zielone lub żółte darnie, gałązki i główki cienkie, listki lodyzkowe lopatkowate, gałązkowe jajowate, czerwone, okrągłe zarodnie.
torfowiec Girgensohna Sphagnum girgensohnii długie, lancetowate listki gałązkowe, małe, płaskie główki, jasnozielony kolor darni.
torfowiec jednoboczny Sphagnum subsecundum listki podługowate, małe główki, darnie brązowe lub jasnozielone, łodyżki brunatne.
torfowiec Jensena Sphagnum Jensenii małe, płaskie główki, listki gałązkowe lancetowate, łodyzkowe języczkowate, ząbkowane.
torfowiec kończysty Sphagnum fallax zbite darnie, listki łodyżkowe trójkątne z ostrymi kończykami, gałazkowe lancetowate, puszki okrągłe, gładkie zarodniki.
torfowiec Lindberga Sphagnum lindbergii brązowo-żółte darnie, listki gałązkowe języczkowate, główki małe, zarodnie okrągłe.
torfowiec magellański Sphagnum magellanicum rozgałęziona, czerwona łodyżka, listki łopatkowate lub języczkowate, gałązkowe okrągłe lub łódeczkowate.
torfowiec miękki Sphagnum molle podługowate listki gałżkowe, czarne, okrągłe zarodnie.
torfowiec nastroszony Sphagnum squarrosum zielony mech o zbitych darniach, łodyżkowe listki lancetowate, gałązkowe trójkątne z kończykiem, obejmuja okrągłymi nasadami łodyzki, zarodnie brązowe.
torfowiec obły Sphagnum teres brązowa łodyżka, małe, stożkowate główki, listki łodyżkowe języczkowate, gałązkowe jajowate z trójkątnymi dzióbkami.
torfowiec okazały Sphagnum riparium bardzo długie, podługowate, zwisające gałązki z małymi listkami, płąskie główki.
torfowiec ostrolistny Sphagnum capillifolium czerwona łodyżka, półokrągłe główki, trójkątne listki łodyzkowe, gałązkowe lancetowate.
torfowiec pierzasty Sphagnum subnitens rózowe, czerwone lub zielone darnie, listki lancetowate.
torfowiec płowy Sphagnum subfulvum krótkie gałązki z drobnymi, trójkątnymi listkami, małe, rosochate główki.
torfowiec pogięty Sphagnum flexuosum długie gałazki, maja trójkatne listki otulające je, główki sa bardzo mało widoczne.
torfowiec pokrewny Sphagnum affine długie, zgięte gałązki z drobnymi, lancetowatymi listkami, listki łodygowe języczkowate.
torfowiec Russowa Sphagnum russowii długie, zwisające gałązki z podługowatymi listkami, zielone, jajowate, zwisające zarodnie na brunatnych setach.
torfowiec skręcony Sphagnum contortum dlugie, szerokie gałązki z cienkimi, drobnymi listkami, małe główki.
torfowiec spiczastolistny Sphagnum cuspidatum zielona łodyżka, gwiazdkowate główki, trójkątne listki łodyżkowe, podługowate i ząbkowane gałązkowe. 
torfowiec szorstki Sphagnum compactum gwiazdkowate główki, szerokie, krótkie gałązki, listki gałązkowe lancetowate.
torfowiec środkowy Sphagnum centrale trójktne, długie gałązki, trójkatne listki gałązkowe, główki małe, gwiazdkowate.
torfowiec tępolistny Sphagnum obtusum drobne gałązki na główkach, są szerokie i krótkie, reszta długa i zwisająca, drobne, podługowate, tepe listki. 
torfowiec Warnstorfa Sphagnum warnstorfii długie, zwisające, cienkie gałazki, gwiazdkowate główki. Cienkie listki, darń najpierw zielona, potem czerwona.
torfowiec wąskolistny Sphagnum angustifolium zielona, potem brunatna, jasna darń, długie zwisające gałązki, listki gałązkowe lancetowate, płąskie główki z szerokimi gałązkami.'
torfowiec wklęsłolistny Sphagnum platyphyllum szerokie gałązki, małe gwiazdkowate główki, łuskowate, trójkątne listki.
torfowiec Wulfa Sphagnum wulfianum grube, równe gałązki, tworzą z łodyżkami okrągła twory, listki gałązkowe są drobne, trójkątne, darnie poduszeczkowate.
torfowiec zanurzony Sphagnum inundatum gwiazdziste główki, długie, trójkątne gałązki, drobne łuskowate listki. 
torfowiec ząbkowany Sphagnum denticulatum gwiazdkowate główki, długie, zgięte w dół gałązki, listki gałązkowe języczkowate, trójkatne, po dwa w okółku, otaczają pochwami gaąłzkę.
Porostnica wielokształtna Marchantia polymorpha liściokształtna plecha, m postać dużych, okrągłych, pofałdowanych tarczek. męski gametofit to ośmiopłatowa tarczka z plemniami na górze, żeński to parasolowaty twór na trzonku, ma promieniste wypustki. Ma tkankę spichrzową, asymilacyjną i przewietrzającą.
Gwiaździanka workowata Asterella saccata omszona, talerzykowata plecha, plemniostany na trzoneczkach w postaci talerzyków, rodniostany na trzoneczkach w postaci parasolek z promienistymi wyrostkami.
Mannia pachnąca Mannia fragrans podłużne, jajowate, ciemnozielone, omszone plechy, poprzeczny przekrój plechy przypomina odwrócona parasolke z chwytnikami.
Mannia skalna Mannia triandra plechy płaskie o nieregularnych kształtach podobne do liści, zarodnie na trzoneczkach okryte listkami tworzącymi parasolowaty, półokrągły twór, zarodnie sa czarne i okrągłe.
Wgłębka Hubenera Riccia huebeneriana rozgałęziona, okrągła, jasnozielona plecha, rozgałęzia się na nieregularne, spłaszczone rureczki, kóre rozgaęłziają się widlasto, całość wygląda jak kleks. 
Wgłębka rzęsista Riccia ciliifera sercowate, wypukłe plechy w kolorze blado zielonym, w środku plechy biegnie rynienkowata bruzda. Strefa przy gruncie jest cieńsza.
Wgłębka szara Riccia trichocarpa rozgałęziona plecha na rynienkowate, rozwidlone rureczki. Część przy gruncie jest cienka, rureczki kilkukrotnie się rozwidlają.
Wgłębka wodna Riccia fluitans wielokrotnie, krzaczasto rozgaęłziona, jasnozielona plecha.
Wgłębik pływający Ricciocarpos natans jajowata, kutnerowata plecha z rynienką w środku, jest jasnozielona, przypomina małe, bruzkowane jajeczka.
Stóżka okrągła Concephalum conicum podłużne, karbowane, rozgałęzione, liściaste plechy, maja brodawkowate wyrostki.
Bagniczka drobna Cladopodiella francisci podłużne, wzniesione, tępo zakończone łodyżki przypominaja kolumny otoczone różyczkowato otaczającymi ją szerokimi, krótkimi listkami.
Bagniczka pływająca Cladopodiella fluitans siateczkowane, wzniesione, ulistnione, okrągłymi, brodawkowanymi, siedzącymi listkami łodyżki, całośc zgniłozielona.
Głowiak łańcuszkowaty Cephalozia catenulata drobne, długie, widlasto rozgałęzione łodyżki, listki sa małe siedzące, języczkowate.
Nowelia krzywolistna Nowellia curvifolia rozgałęzione, jasnozielone łodyżki z kubeczkowatymi, siedzącymi listkami. kubeczki listków rozwidlają się na 2 części zakończone długimi kończykami, na których są skupika gemmuli-kupków z wegetatywnymi rozmnózkami.
Czubek delikatny Lophozia laxa widlasto rozgałęzione łodyżki z drobnymi, języczkowatymi listkami. Plecha zielona lub brązowa.
Czubek główkowaty Lophozia capitata rozagłęzione łodyżki z krągłymi, odstającymi, siedzącymi, naprzeciwległymi listkami.
Czubek Ruthego Lophozia rutheana rozgałęzione gałązki z trójkątnymi, szerokimi, języczkowatymi listkami ułozonymi naprzeciwlegle.
Sznurnik falistolistny Jamesoniella undulifolia rozgałęzione, mdłozielone, przezroczyste plechy, maja odwrotnie sercowate, cienkie listki obejmujące pochewkami gałązki.
Wieloklap Kunzego Barbilophozia kunzeana rozgaęłzione plechy z sercowatymi, cienkimi, w środku wciętymi, siedzącymi listkami.
Zgiętolist nadrzewny Anastrophyllum hellerianum drobne, proste łodyżki z naprzeciwlegle ułozonymi, jajowatymi, siedzącymi listkami, na ich szczytach są kuliste, czarne zarodnie.
Biczyca trójwrębna Bazzania trilobata rozgaęłzione lodyżki otoczone łuskowato zachodzącymi na siebie, szerokimi, zaokrąglonymi listkami.
Łuskolist rozesłany Lepidozia reptans mocno rozgaęłzione, okrągłe łodyzki z drobnymi, przezroczystymi, języczkowatymi, zaostrzonymi, siedzącymi, naprzeciwległymi listkami.
Piórkowiec kutnerowaty Trichocolea tomentella kilkukrotnie rozgałęzione, płaskie, zywo zielone plechy, rozgałęzienia sa cienkie i podłużne, przypuniają kilkukrotnie dłoniastodzielne listki.
Płozyk wonny Geocalyx graveolens łodyżki z krótkoogonkowymi, okrągławymi listkami, całośc przypomina pierzastosieczny liść z okrągłymi odcinkami.
Rzęsiak pospolity Ptilidium ciliare rozgałęzione łodyzki z okrągłymi gałązkami pokrytymi łuskowatymi, okrągłymi listkami. Końce gałązek są tępe.
Skosatka zanokcicowata Plagiochila asplenioides rozgaęłzione, brunatne łodyżki z dużymi, szerokimi, siedzącymi, przezroczystymi, naprzemianległymi, zachodzącymi na siebie listkami.
Skapanka błotna Scapania paludicola łodyżki rozgałęzione z listkami pochwiastymi, pochwy obejmują gałązki, listki sa jajowate, naprzemianległe, przezroczyste, zielone, zgięte do góry.
Płozik dwuzębny Lophocolea bidentata rozgaęłzione łodyżki z listkami rozdwojonymi na 2 rogi, listki sa siedzące.
Płozik róznolistny Lophocolea heterophylla rozgałęzione łodyzki z okrągłymi, siedzącymi, ustawionymi brzegami poziomo, rozwidlonymi na 2 trójkątne rogi listkami.
Narfotek nagi Odontoschisma denudatum łodyżki otoczone odstającymi, okrągłymi listkami. Ulistnienie naprzeciwległe. Na szczycie gałązek sa listki.
Narfotek torfowcowy Odontoschisma sphagni długie lodyżki sa brunatne, mają naprzeciległe, przezroczyste, okrągłe listki.
Miedzik pospolity Frullania dilatata mocno rozgaęłzione, długie łodyżki z okrągłymi, naprzemianległymi, siedzącymi listkami, sa tez odwrotnie trójkątne listki, sa małe w porównaniu z całą plechą.
Usznica spłaszczona Radula complanata stojące, prostokątne, mięsiste, jasnozielone plechy, jajowate, brązowe zarodnie na bladych, okrągłych, dlugich trzonkach.
Jednoczepek Hookera Haplomitrium hookeri rozgaęłzione plechy z cienkimi łodyżkami i dużymi, przezroczystymi, trójkątnymi listkami. Listki maja brodawki.
Lśniątka zakrzywiona Riccardia incurvata nieregularnie rozgaęłzione, cienkie, płaskie plechy, są zielone.
Lśniątka zatokowa Riccardia chamedryfolia drobna plecha, jest rozgałęziona, rozgaęłzienia sa okrągłe i płaskie.
Merkia irlandzka Moerckia hibernica okrągłe, liściaste, pomarszczone plechy.
Pallawicinia Lyella Pallavicinia lyellii duże, liściaste, języczkowate plechy. Sa całobrzegie i lekko pofałdowane.
Otruszyn drobny Blasia pusilla płaskie, liściaste, pofałdowane plechy, plecha ma nieregularny kształt.
Pleszanka pospolita Pellia epiphylla liściaste, owalne, karbowane, ciemnozielone plechy.
Glewik Anthoceros sp. ma rozgałęziona, liściastą plechę, plechy są okrągłe, nieregularnie karbowane, pofałdowane, zarodnie na długich, zielonych trzonkach otoczone kapturkiem.
Prątniki
Strzechwa darniowa Grimmia pulvinata poduszkowate darnie, podłużne listki mają na końcach białe włoski, zarodnia okrągła i żebrowana ma dzióbkowate wieczko.
Skrętek wilgociomierczy Funaria hygrometrica krótkie łodyżki, listki jajowate, zebrane w pączek w wilgoci odstają, brązowa seta z gruszkowatą zarodnią.
Merzyk groblowy Mnium hornum męskie osobniki tworzą rozety, żeńskie mają czerwone zarodnie, listki są ostre, żabkowane, zarodnia jajowata. Wieczko ma brodawkę.
Rokiet cyprysowy Hypnum cupressiforme listki sa ostre, zachodzą na siebie dachówkowato, łodyżki są rozgałęzione. zgięta puszka zarodnionośna, wieczko ma dzióbek.
Skrzydlik cisolistny Fissidens taxifolius ciemnozielone darnie, nierozgałęziona łodyżka, długie listki rosną w 2 rzędach, u podstawy łodyżek sa zarodnie.
Opończyk szczypcowy Encalypta vulgaris łodyżki maja ostre, dlugie listki, długa ciemnobrązowa seta, zarodnia żółtobrązowa z czepkiem.
Opończyk krętozarodniowy Encalypta streptocarpa niebieskawe darnie listki wydłużone, języczkowate, rozmnóżki nitkowate powstają w góze łodyżek, czerwona seta, cylindryczna zarodnia, dwurzędowa ozębnia.