biologia i ochrona przyrody

Zioła można uprawiać w ogródku, na balkonie lub na oknie w doniczkach, jednak warto trzymać je z daleka od kuchenki, gdzie opary z gotowania mogą im zaszkodzić. Warto zbudować szklarenkę. Każde potrzebuje innych warunków.

Szałwia lekarska lubi stanowisko słoneczne, ciepłe, osłonięte od wiatrów, nadaje się na balkon, okna lub stanowisko południowe, zachodnie, osłonięte od wiatru, lubi żyzne, przepuszczalne gleby z piaskiem i żwirem, pH obojętne lub zasadowe, wrażliwa na mróz, w ogrodzie wymaga osłonięcia kompostem lub otuliną, w doniczce trzeba zabrać ją do domu, do ogrodu wysiewamy na przełomie marca i kwietnia, nie lubi zbytniej wilgoci ani mokra, wiosną przycinamy uschnięte nadziemne części dorosłej byliny, zioła zbieramy w suche, słoneczne dni

rozmaryn lekarski jest wrażliwy na zimno, w strefie mrozoodporności 6 i zimniejszych nadaje się tylko do doniczek, gleba wymaga pH 6-7, gleba musi być zdrenowana, stanowisko słoneczne, ciepłe, gleba musi być stale lekko wilgotna, ale pomiędzy podlewaniami trzeba pozwolić jej przeschnąć, przed wysianiem nawozimy glebę, nawozimy go każdej wiosny, nadmiar wody powoduje choroby korzeni i gnicie, podłoże musi być przepuszczalne i mieć dużo wapnia, lubi stanowiska południowe i zachodnie, w cieplejszym klimacie nadaje się na rabatki

macierzanka nadaje się na skalniaki do wypełnienia przestrzeni pomiędzy innymi roślinami, lubi słońce, odporna na suszę, ma małe wymagania pokarmowe, lubi gleby piaszczyste, ubogie, suche, podlewamy jak ziemia wyschnie w doniczce, w ogrodzie wystarczy jej deszcz, nawozów nie wymaga

tymianek, sadzimy go wzdłuż ścieżek, lubi słońce, sadzimy go wiosną po ustąpieniu mrozów w dobrze nawodnionej, obojętnej glebie z odpowiednią warstwą drenażu, potrzebuje dużo światła, stanowiska zachodnie lu południowe, podlewamy gdy ziemia przeschnie, zimą w doniczce ograniczamy i przenosimy do pomieszczenia o temperaturze pomiędzy 10 a 15 st, chyba, że chcemy jeść go cały rok, wtedy trzymamy w standardowych warunkach

mięta pieprzowa, stanowisko w ogrodzie musi być ciepłe, słoneczne, osłonięte zimą przed mrozem, gleba próchnicza, wilgotna, lekko zasadowa, wapienna, przepuszczalna, podobne warunki glebowe można zapewnić w doniczce, mięta nie lubi świeżego obornika, lubi kompost i mineralne nawozy

melisa lubi ciepłe, słoneczne stanowiska, ale toleruje półcień i cień, ale ma mniej olejków eterycznych, lubi gleby żyzne, wilgotne, lekkie i przepuszczalne, ciepłe, wapienne, dobrze nawożone makro i mikroelementami, jesienią obkładamy glebę dobrze rozłożonym kompostem, trzeba ją zabezpieczyć przed mrozem w ogrodzie, do inspektów wysadzamy w marcu, rozsadzamy w maju

lebiodka majeranek lubi słoneczne, umiarkowanie wilgotne stanowiska, gleby żyzne, przepuszczalne, spulchnione, ciepłe, wapienne, nasiona wiosną w połowie kwietnia sadzimy do gruntu, z inspektów i doniczek przesadzamy po 15 maja, glebę nawozimy wapiennym nawozem, sadzimy po 2-3 sztuki w odstępach co 15-30 cm.

lebiodka pospolita (oregano) lubi słońce, w strefach mrozoodporności 7 wymaga lekkiego cienia, gleba musi być drożna, dobrze nawodniona, o pH 6,5-7, nawozimy okazjonalnie, stanowiska w doniczce z rozproszonym światłem.

lubczyk ogrodowy lubi ciepłe, słoneczne stanowiska, ale radzi sobie w półcieniu i cieniu, więc na każdym oknie i balkonie, lubi przepuszczalne, spulchnione gleby, żyzne, z duża ilością składników pokarmowych, wapnia i próchnicy, na zimę w ogrodzie sypiemy nad nim kopczyk z kompostu lub słomianego obornika, do gruntu wysiewamy w sierpniu po zakończeniu kwitnienia na głębokości 2-3 cm, nielubi gleb gliniastych ani zbyt mokrych i zlewnych

czomber ogrodowy wymaga słońca, ale dobrze rośnie w każdej glebie, nie wymaga nawozów, w kwietniu siejemy nasiona do gruntu, przykrywamy cienką warstwą gleby, umiarkowanie podlewamy, wymaga regularnego plewienia.

bazylia pospolita potrzebuje minimum 5 godzin nasłonecznienia dziennie, potrzebna osłona przed wiatrem i silnym deszczem, w czasie kwitnienia potrzebuje temperatury 20-25 st. podłoże musi być stale wilgotne, podlewamy rano lub wieczorem, w czasie upałów codziennie, można przy każdym podlewaniu dodawać do wody biohumus, wysiewamy do doniczek przez cały rok

papryka owocowa (czili) i papryka roczna słoneczne, ciepłe stanowiska, dobrze w folii lub doniczce, wiosną wysiewamy w skrzyniach, lubi gleby lekko kwaśne, próchnicze, w zamkniętym środowisku podlewamy rano lub wieczorem, wrażliwa na chłodu

koper ogrodowy lubi słońce, umiarkowanie wilgotne, osłonięte od wiatru stanowiska, gleby dobrze spulchnione, przepuszczalne, żyzne, wysiewać do gruntu można co dwa tygodnie od wiosny do jesieni

pomidor zwyczajny, rozsada musi mieć 15-30 cm wysokości i 5-7 liści, kiełkowanie wymaga temp. 20-25 st, do gruntu wsadzamy po 15 maja, lubi gleby gliniasto-piaszczyste, żyzne, próchnicze, przepuszczalne, lubią słońce, temperaturę 22-27 st, więc nadają się do uprawy doniczkowej w domu i szklarni, przed posadzeniem przekopujemy glebę na min. 20 cm, glebę warto wymieszać z kompostem lub nawozem do warzyw

czosnek wymaga gleb żyznych, próchniczych, zasobnych w składniki pokarmowe, słabsze gleby obornikujemy, lubi słońce i umiarkowane podlewanie

cebula wysadzamy ją do gruntu wczesną wiosną, do doniczki cały rok, gleba musi być kwaśna, pH 5,5-6,5, próchnicza, najlepiej torf, less lub mada, wymaga dużo azotu, fosforu, potasu, regularnego podlewania, wrażliwa na suszę,

szczypiorek sadzimy do gruntu w marcu-kwietniu lub lipcu-sierpniu, mrozoodporny, zimuje pod ziemią, lubi słońce lub półcień, gleba przeciętna, pH 6-7, w doniczkach jednoroczny, często przesuszony, lubi umiarkowanie podlewanie i kompost

pietruszka zwyczajna lubi stanowisko słoneczne, gleby lekkie, próchnicze, odporna na zimno, wrażliwa na przelanie, sadzimy od końca marca do połowy kwietnia w rzędach 20-30 cm na głębokości 1-1,5 cm, podczas wzrostu plewimy i spulchniamy glebę,

hyzop lekarski lubi przewiewne, lekkie, suche gleby, lubi słońce, nie znosi cienia, w lutym-marcu wysiewamy w inspekcie, w kwietniu do gruntu, lubi stanowiska południowe i zachodnie.

W doniczkach zioła potrzebują takiej samej gleby, wilgotności, temperatury, światła i nawożenia jak w gruncie i trzeba im to zapewnić, by długo kwitły i owocowały oraz wypuszczały nowe liście.

Kaktusy to sukulenty gromadzą wodę w liściach, korzeniach lub łodygach. Lubią słońce, nadają się na zachodni i południowy parapet, latem można wynieść na balkon i taras, ale nie może padać na nie bezpośrednie słońce. Podlewamy 24 godziny odstaną wodą kiedy ziemia przeschnie, lejemy dużo a rzadko, zaleca się, żeby ziemia nie wyschła do końca. Ziemia musi być lekka, przepuszczalna, ziemia dla roślin doniczkowych zmieszana ze żwirem, piaskiem lub perlitem, najlepsze jest podłoże dla kaktusów, doniczka musi mieć odpływ, po zakupie od razu trzeba przesadzić do większej doniczki, ponieważ, ta w sklepie jest za ciasna. Ziemia musi być też przewiewna, próchnicza, lekko kwaśna pH ok. 6 z drenażem na dnie, można rozmnożyć przez oderwanie członu i posadzenie do ziemi, wysiew nasion lub szczepienie. Od października do lutego muszą odpocząć w chłodnym miejscu bez podlewania. Zimą dobrze zapewnić im ok. 18 stopni. Najlepsze kaktusy dla początkujących to:

-Astrophytum ma duże, błyszczące, żółte kwiaty wyrastające na całym ciele i białe kłaczki porastające roślinę w miejscach cierni, wolno rośnie

-Echinocactus ma owłosiony wierzchołek, duże ciernie, kulisty pokrój, widoczne żebra, żółte kwiaty

-Gymnocalicium jest mały, kulisty, wyraźnie żebrowany, ma białe, żółte, różowe, purpurowe kwiaty wyrastające z wierzchołka

-Ferocactus duży, kulisty, silnie żebrowany, z dużymi cierniami, ma lejkowate lub dzwonkowate różowe, czerwone, żółte kwiaty

-Mammillaria ma brodawki zamiast żeber, jest mała, kulista lub kolumnowa, kwiaty w zagłębieniach brodawek są małe, liczne w różnych odcieniach bieli, różu i żółci, tworzą wianek wokół wierzchołka

-Melocactus ma cefalium czyli filcowaty twór na wierzchołku, wypukłe żebra, łukowate ciernie, drobne, białe, czerwone lub różowe kwiaty

Opuncja Opuntia ma płaskie człony pędu, różne kształty od małych po drzewiaste formy, duże, żółte, czerwone lub pomarańczowe kwiaty [https://zielonyogrodek.pl/dom-i-balkon/rosliny-w-mieszkaniu/784-kaktusy-idealne-dla-poczatkujac]

Sukulenty lubią światło, najlepszy dla nich jest południowo-wschodni parapet, w sezonie 20-25 stopni, zimą do 15, latem podlewamy 1-2 w tygodniu kiedy ziemia przeschnie, nawozimy co miesiąc niskoazotowym nawozem, zimą podlewamy co miesiąc, najpopularniejsze to wężownice, eszewerie, haworsje, żyworódki, wilczomlecze, starce, żywe kamienie, grubosze, patyczaki, aloesy [https://muratordom.pl/ogrod/rosliny/sukulenty-w-mieszkaniu-jak-pielegnowac-sukulenty-w-domowej-uprawie-aa-eLcz-N3ez-pgJi.html]

Sansewieria (wężownica) ma sztywne liście w różnych odcieniach zieleni, lubi słońce lub półcień, ziemia liściowa z torfem i piaskiem w proporcjach 1:2:1, suche podłoże 2-3 cm drenażu na dnie, latem lubi 24 st, zimą 18, minimalna temperatura to 10 st, wiosną liście tniemy na 5 cm kawałki, moczymy w ukorzeniaczu, dajemy do mieszanki torfu z piaskiem 1:1, stawiamy w 20 st, po 6 tygodniach dajemy do właściwego podłoża, późnym latem rozsadzamy kłącze, latem podlewamy raz na 2 tygodnie zimą raz na 21 dni, latem nawozimy co 3 tygodnie nawozem dla roślin doniczkowych

Eszeweria ma rozetki ząbkowanych, mięsistych, szarozielonych liści, lubi umiarkowane podlewanie, słońce, ciepło, od 20 do 24 stopni, podlewamy podłoże lub lejemy wodę do podstawki bez moczenia liści, lubi podłoże dla kaktusów, ziemia musi być przepuszczalna, od marca do sierpnia co 3 tygodnie nawozimy nawozem dla kaktusów, zimą nie nawozimy, słabo podlewamy-jak ziemia wyschnie, kiedy wypuści nowe pąki zaczynamy podlewać, zimujemy w temperaturze ok. 10 st. rozetki można odrywać, wkładać do wody aż wypuszczą korzonki i sadzić do ziemi

Faucaria ma grube ząbkowane liście, duże, żółte kwiaty, lubi lekkie, przepuszczalne podłoże, słabe podlewanie, toleruje suszę, słońce, przesadzamy od razu do nowego podłoża wiosną i latem, w sezonie nawozimy nawozem dla kaktusów, jesienią podlewamy raz na 4-8 tygodni

Pleiospilos ma szarozielone, duże liście przypominające pędy, duże, pomarańczowe kwiaty, lubi słońce, przepuszczalne, najlepsza ziemia liściowa z piaskiem, porowate gleby, w sezonie nawozimy nawozem dla kaktusów, zimuje w 15 stopniach bez podlewania

Gasteria brodawkowata ma sztywne, mieczowate liście w białe brodawki, grona czerwonozielonych kwiatów wyrastają w kątach liści, plamista ma na liściach białe plamki, lubi przepuszczalną glebę, piaszczysto-gliniastą z torfem-2/3 piasku i 1/3 torfu lub podłoże dla sukulentów albo 1/3 kompostu reszta wernikulitu, żwiru lub perlitu, słońce, latem światło rozproszone, podlewamy zawsze gdy ma kwiaty, zimą musi mieć 10 stopni, doniczka musi być szeroka i płytka, przesadzamy wczesną wiosną, nowa ziemia musi mieć drenaż, latem podlewamy co tydzień, jesienią i wiosną co 2, zimą co 2 miesiące, nawozimy w sezonie co 2 tygodnie nawozem dla kaktusów, lubi wietrzenie i pobyt na zewnątrz latem

Starzec popielny ma omszone, szarozielone liście, nasiona wysiewamy w marcu, sadzonki pobieramy w marcu i kwietniu, zanurzamy w ukorzeniaczu, można kupić sadzonki lubi żyzne, przepuszczalne gleby ogrodowe, słońce, podlewamy sadzonki, starce w doniczkach, gdy ziemia przeschnie, starzec Rowleya ma zwisające pędy z koralikowatymi liśćmi, lubi jasne, rozproszone światło, zraszanie liści, umiarkowane podlewanie, by ziemia była lekko wilgotna, zimą podlewamy mniej, trzymamy w 13-16 stopniach w jasnym miejscu, lubi przepuszczalną ziemie dla sukulentów lub mieszankę uniwersalnej ziemi z gruboziarnistym piaskiem, żwirkiem i wernikulitem, w sezonie podlewamy co 2 tygodnie płynnym nawozem dla sukulentów

Rozchodnik mam mięsiste, trójkątne liście i mięsiste łodygi, lubi wysokie doniczki słońce, mieszamy ziemię dla kwiatów z keramzytem lub żwirkiem albo używamy ziemi dla sukulentów, podłożu dla kaktusów trzeba dodać ziemi, nawozimy długo działającym nawozem lub 2 razy wiosną nawozem dla kaktusów i sukulentów, podlewamy by ziemia była wilgotna, potem czekamy aż przeschnie, zimą co tydzień, do domu zabieramy kiedy temperatura spadnie do 10 st.

Stapelia wielkokwiatowa, sukulent łodygowy przypomina kaktusa, ma dzwonkowate, duże, purpurowe, owłosione kwiaty, lubi słońce, ale nie za silne, ciepło, zimą 10-15 st, w sezonie co 2 tygodnie nawozimy nawozem dla sukulentów, lubi ziemię liściowa z domieszką piasku i gliny oraz drenażem, stapelia pstra ma poszarpane, długie pędy, duże, dzwonkowate kwiaty, żółte w brązowe plamy, lubi jasne, rozproszone światło, zimą 10-15 st i bezpośrednie światło, wiosną przesadzamy do płytkich szerokich doniczek, lubi uniwersalna zimie ogrodową o pH 7,5-8,5, w sezonie nawozimy nawozem dla kaktusów, owoce stapelii to niełupki z puchem kielichowym, można pobrać sadzonki i wysiać owoce

Litopsy i inne żywe kamienie, litopsy mają 2 liście przypominające kamienie, wszystkie lubią słońce, zimą 15-16 st, latem ciepło, suszę, ale można zapewnić okresowo większą wilgotność powietrza, podlewamy bardzo rzadko, ceramiczne, głębokie na 8 cm doniczki z odpływami, piaszczystą, ubogą, przepuszczalną glebę, 70% piaski i żwiru, przesadzać można przez cały rok, podlewamy kilka dni po przesadzeniu, podlewamy gdy ziemia przeschnie, od przełomu marca i kwietnia, kiedy wypuszczają nowe liście podlewamy, następny raz, gdy ziemia jest sucha, młode podlewamy częściej, podlewamy rzadko, ale solidnie, zima nie podlewamy, nawozimy połową zalecanej dawki nawozu dla kaktusów i sukulentów, litopsy wysiewamy z nasion

Niepożądane odczyny poszczepienne zdarzają się u zwierzą, jest to tzw. wakcynoza, często nierozpoznawana, do tych zaburzeń zaliczamy choroby autoimmunologiczne jak toczeń, eozynofilowe zapalenie skóry, pęcherzyca, zespół jelita drażliwego, u psów i kotów alergie skórne, u psów niedoczynność tarczycy, u kotów nadczynność tarczycy i astma. Te skutki są analogiczne do ludzkiego zespołu ASIA.

Na podstawie badań sfinansowanych przez Maddie’s Fund, Merial Veterinary Scholars Program, oraz Harold H. Morris Trust Fund for Research in Diseases of Small Animals, opublikowanych w październikowym wydaniu Journal of Feline Medicine and Surgery.

U zwierząt szybkie skutki poszczepienne to drgawki, wstrząs anafilaktyczny, zapaść, gorączka, osłabienie, odległe w czasie to choroby autoimmunologiczne, alergie, artretyzm, mięsak poszczepienny w miejscu ukłucia, autoimmunologiczna anemia hemolityczna krwi IMHA/AIHA (układ odpornościowy niszczy czerwone krwinki).

Zapiec nowotworowi poszczepiennemu można przez szczepienie w koniuszek ogona, wtedy można usunąć końcówkę ogona, jeśli nowotwór się rozwinie. Jak podaje Journal of the American Veterinary Medical Association przebadano 1,2 mln psów, okazało się, że sterylizacja i kastracja zwiększają ryzyko NOPów o 27%-38% (zaburzenia gospodarki hormonalnej), psy w wieku 1-3 lata są bardziej podatne na powikłania o 335%-64%, im mniejszy i lżejszy pies tym większe ryzyko powikłań poszczepiennych (dawka toksyczna zależy od masy ciała), każda kolejna szczepionka zwiększa ryzyko NOPa o 24%, (dawki się kumulują) [https://pubmedinfo.org/nopy-u-zwierzat/]. Reakcja immunologiczna jest taka sama jak podczas klasycznych szczepień w inne części ciała.

Różnica między ludźmi a zwierzętami jest taka, że choroby zwierząt są ciężkie niebezpieczne (atakują układ nerwowy, serce, nowotwory wirusowe), u ludzi lekkie i niegroźne (kaszelki, biegunki, wysypki). Badania na zwierzętach są wiarygodne, ponieważ jedyne obowiązkowe szczepienia dla nich to te przeciw wściekliźnie, więc weterynarze maja skalę porównawczą stanu zdrowia zwierząt zaszczepionych i niezaszczepionych, nie tylko psów, kotów, ale też ptaków ozdobnych, królików, kawi, ozdobnych kóz, świni oraz hodowlanych krów, świń, koni, kóz ptactwa fermowego. Zaszczepione i niezaszczepione zwierzęta żyjące w tych samych warunkach, jedzące te same karmy i mające ten sam styl życia np. koty wychodzące i niewychodzące, więc weterynarze mają dobry wgląd na istnienie NOPów, skutki chorób zakaźnych dla zwierząt oraz ich stylu życia.

Oczywiście porównując ludzkie i zwierzęce choroby, te drugie są realnie niebezpiecznie. Koci katar, kynolowy katar, jest dla pupili bardzo niebezpieczny, dla nas to też ciężka choroba, ale nie ma ani szczepionki ani lekarstwa, przynajmniej konwencjonalnego, chociaż można by zrobić na bazie wrotyczu, glistnika, kurzyśladu krople do nosa o działaniu przeciwwirusowym, dla nas i zwierzą (ciężko by im było noski zakroplić), są krople z czarnuszki i z neomecyną, która niszczy bakterie dla nas. Więc dla zwierząt, które się duszą, kiedy ich noski są zatkane szczepionka jest konieczna, tak samo wścieklizna, która niszczy całkowicie układ nerwowy, wirusowe białaczki u kotów, kaliciwiroza atakująca układ oddechowy, parwowiroza niszcząca jelita i powodująca zaburzające poziom cukru wymioty. W przypadku naszego rotawirusa jest tylko biegunka, co się miało wchłonąć się wchłonie zanim wyjdzie. Jest jeszcze jedna przewaga ludzi nad zwierzętami, dzięki rozbudowanym płatom czołowym i korze mózgowej mamy najlepszą kontrolę nad swoimi odruchami, możemy sami wyeliminować kaszel, zwierzęta tego nie mogą, są jak niemowlęta albo ludzie głęboko upośledzeni, dla nich kaszel jest niebezpieczny. Tu każdy właściciel powinien sam zdecydować co dla niego ważne, nie mogę nikomu niczego narzucać ani proponować, opisuję Wam wady i zalety a Wy zdecydujecie sami.

Podejrzewa się, że na odpowiedź poszczepienną u psów wpływ mają geny, każdy gatunek ma różnice osobnicze w genotypie, psy różnią się umaszczeniem, rysami pyszczków, długością futra, budową ciała, tak samo skłonnością do chorób i reakcją na leki i szczepionki. Również weterynarze podkreślają inne czynniki decydujące o odporności psa jak odżywianie, prawidłowe poziomy witamin i biogenów, prawidłowa flora bakteryjna w jelitach , drogach oddechowych, pyszczku, pęcherzu i drogach moczowych, na skórze, wg badań średnia długość życia psów spadła z 17 do 11 lat [https://www.mypetnutritionist.com/post/vaccinosis-damage-vaccinations-can-cause-your-pet]. My też różnie reagujemy na leki, używki, nawet na pokarmy i temperaturę otoczenia.

Te dane są wiarygodne ponieważ weterynarze mają grupę kontrolną zwierząt zaszczepionych i niezaszczepionych i mogą porównać skutki chorób oraz szczepionek. Wg ich badań dla zwierząt szczepienia są skuteczne w zwalczaniu chorób, niepożądane odczyny poszczepienne istnieją naprawdę, NOPy są rzadkie, mogą być nieuleczalne, zwierzęce choroby są znacznie niebezpieczniejsze od ludzkich, wiele z nich ma niski odsetek wyzdrowień, NOPy mogą być przyczyną nowotworów, których liczba rośnie, mogą skrócić życie. Dlatego kwestia szczepień jest sprawą indywidualną każdego właściciela http://www.thedogplace.org/Vaccines/Vaccinosis-1_Bloomer&Thomason.asp

Przypomniały mi się 2 historie zwierząt domowych oplakujących swoich państwa.
Pierwsza historia dotyczy Dżoka, czarnego kundelka, który przez rok czekał na swojego pana na Rondzie Grunwaldzkim, pies był swiadkiem ataku serca swego pana, który zmarł w karetce, Dżok czekał na niego rok, kręcąc się po Rondzie, ludzie zbudowali mu budę, przynosili jedzenie i koce. Dzok nie był kłopotliwy, nie utrudniał ruchu drogowego, uważał na pojazdy. Dzok spędził rok od jesieni 1991 r do czerwca 1993 r kiedy przerażony wybuchami petard w czasie Wianków uciekł za karmiącą go Marią Miller do jej mieszkania, ale nie pozwolił załozyc sobie obrozy, w 98 pani zmarła, chciano zabrać Dżoka do hotelu dla zwierząt, ale uciekł, zginął na torach kolejowych. Pochowano go na terenie schroniska. Mieszkańcy Krakowa, media, sławne osoby m. in.  Zbigniew Wodecki, Jerzy Połomski i Krakowskie Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami wyegzekwowali na Władzach Miasta budowę pomnika, który wykonał najlepsze rzeźbiarz krakowski Bolesław Chromy, pomnik odsłonił owczarek niemiecki Kety 26 maja 2001 Druga historia dotyczy Piksi i Diksi, 10-letniego wtedy psa i 4-letniego kota, które codziennie czekały na przystanku na swojego pana, kiedy ten jeździł na grzyby, pewnego razu właścieciel dostał w lesie zawału, zwierzęta przez ponad tydzień spały na przystanku czekając na ukochanego pana. miało to miejsce w Swornychgaci. Nie wiadomo co się z nimi stało, mieszkańcy miejscowości twierdzili, że wystarczyło zawołać a zwierzaki szły za ludżmi Te historie pokazują jak bardzo zwierzęta są do nas przywiązane, jak bardzo na skochają. Warto wybrać się zobaczyć Pomnik psa Dżoka i pomysleć przez chwile o przyjaźni i bezwarunkowej miłości, ktorą daja nam zwierzęta, szanujmy naszych braci mniejszych i pomagajmy im, a spotkamy się z wdzięcznością, z jaką nie spotkalibysmy się nigdzie indziej

Wiewiórka pospolita Sciurus vulgaris nalezy do rodziny wiewiórkowatych Sciuridae, do rzędu gryzoni Rodentia. Ma rude futerko, chociaż odmiany górskie sa ciemniejsze, spód ciała jest biały, ma puszysty ogon i charakterystyczne pędzelki na uszach, ma ostre pazurki umozliwiające jej wspinanie sie po drzewach, zima wszystkie wiewiórki stają sie szare. wiewiórka prowadzi nadrzewny tryb życia, dobrze skacze po gałęziach, dachach, jesienia gromadzi zapasy na zimę w dziuplach, często jej zapasy zajmują wiele dziupli, wiewiórka zapomina o tym gdzie zebrała zapasy. Często zakopuje swoje zapasy m. in. orzechy, nasiona w ziemi dzieki czemu przyczynia się do ich rozsiewania.
Mieszka w gniazdach pozostawionych przez ptaki lub buduje je sama z trawy i gałazek, wyściela je mchem, gniazdo ma jeden otwór.
Je owady, piskleta, jaja, nasiona, owoce, grzyby.
Ciąża trwa 39 dni, samica rodzi 2-7 młodych, młode karmi przez 8 tygoni, oczy otwieraja po miesiącu, w ciągu roku wiewwiórka wydaje 2-3 mioty, po ok. roku młode osiągają dojrzalośc, wiewiórkażyje na wolności 5 lat. Zamieszkuje Europę i Azję, strefy umiarkowane i chłodne.
Jak wszystkie gryzonie musi zcierać przednie zęby, które rosną cały czas jak nasze paznokcie, w tym celu obgryza łupiny orzechów i gałązki.