biologia i ochrona przyrody

Konwalia majowa Convallaria majalis cienkie, podziemne, pełzające kłącze, z międzywęźli wyrastają korzenie, są zeszłoroczne liście, kłącza są cienkie, poziome, o międzywęźlach wydłużonych i grubsze, wznoszące się, o pędach skróconych, cienkie korzenie wyrastają z kłączy, łodygi kwiatonośne, liście wyrastają z kłączy parami, są otoczone głąbikiem, całobrzegie, zaostrzone, krótkoogonkowe, jajowate liście, kwiaty zebrane w grono jednostronne na szczycie łodygi, dzwonkowate kwiaty ze zrośniętych listków okwiatu z trójkątnymi ząbkami, 6 pręcików, długie nitki i żółte pylniki, miodniki robią nektar, kwiaty pachną, owoce to zwisające czerwone jagody, roślina lecznicza, zawiera digitalinę regulująca pracę serca. Roślina lecznicza, z ziela pozyskuje się glikozydy regulujące pracę serca. Roślina leśna.

Ciemiężyca zielona Veratrum lobelianum gruba, nierozgałęziona łodyga, liście eliptyczne, prążkowane podłużnie, zwężone ku końcowi, ulistnienie skrętoległe, 6 zielonych listków okwiatu niezróżnicowanych na działki i płatki, kwiaty obupłciowe lub męskie, zebrane w wiechę, owoce to trójdzielne torebki ze skrzydełkami. Roślina leśna chroniona.

Szczwoł plamisty Conium maculatum rozgałęziona, sina, pusta w międzywęźlach, dęta łodyga, ogonkowe, pierzastosieczne liście z pierzastosiecznych ostro zakończonych odcinków, białe kwiaty na długich szypułkach są zebrane w baldachy, pokrywy i pokrywki są całobrzegie, owoc to jajowata, żebrowana niełupka. Roślina lecznicza, ziele działa przeciwbólowo i rozkurczająco, rośnie na polach, przydrożach, miedzach, w ogrodach, przy lasach.

Blekot pospolity Aethusa cynapium naga, pusta łodyga, rozgałęzia się u góry, liście pierzaste, dzielą się na trójkątne odcinki i skrętolegle wyrastają z łodygi. Baldach złożony z białych kwiatków. Owoc to rozłupnia. Roślina lecznicza, uspakaja, działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie.

Wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum krzew o szarobrązowej korze, ulistnienie skrętoległe, zaostrzone, lancetowate, całobrzegie liście na krótkich ogonkach, różowe lub białe, 4-krotne kwiaty, obupłciowe, trąbkowate, końce płatków zaokrąglone, rurka omszona, owoce to mięsiste, czerwone pestkowce. Lubi lekki cień lub półcień i wilgotną, wapienna glebę.

Pokrzyk wilcza jagoda Atropis belladonna krzew z palowym rozgałęzionym korzeniem, wzniesiona, kanciasta, gruczołowato owłosiona łodyga, liście skrętoległe, jajowate do eliptycznych, zaostrzone, całobrzegie, u nasady zwężone w krótki ogonek, wyżej naprzeciwległe, kwiaty w kątach rozgałęzień i ogonków liściowych, korona dzwonkowata, żółtofioletowa,zielony kielich, 5 pręcików z omszonymi nitkami, jeden słupek z fioletową szyjką, rośnie w lasach, owoce to czarne, wielonasienne jagody, pozyskuje się z nich atropinę stosowaną w okulistyce, roślina chroniona.

Psianka czarna Solanum nigrum łodyga kanciasta, wzniesiona, rozgałęziona, liście owalne, ząbkowane, ogonkowe, koniec zaostrzony, pięciopłatkowe, szypułkowe, białe kwiaty zebrane są w podbaldachy, płatki odginają się w stronę szypułki, ukazując żółte pylniki. Owoc to czarna jagoda, rośnie na miedzach, podwórkach, przydrożach, w ogrodach, polach, łąkach.

Psianka słodkogórz Solanum dulcamara rozesłana lub pnąca, w górze zielna, w dole zdrewniała łodyga, ogonkowe, sercowate liście, szczytowe, zwisłe, fioletowe, trąbkowate kwiaty, owoce to jagody, roślina lecznicza, pędy lecza zapalenie oskrzeli, żółtaczkę, reumatyzm.

Czworolist pospolity Paris quadrifolia czołgające nierozgałęzione lub słabo rozgałęzione kłącze, 4 liście siedzące w okółku w górze nagiej, wzniesionej łodygi, kwiaty czterokrotne, działki lancetowate, żółte zaostrzone płatki, owoce to niebieskoczarne jagody.

Czerniec gronkowy Actaea spicata  słabo rozgałęziona roślina, pierzaste, trójdzielne, ząbkowane liście, białe kwiaty zebrane w szczytowe, złożone grona, wolnopręcikowe, białe płatki, jagody kuliste, zielone potem czarne, roślina lecznicza, łagodzi choroby kobiece, działa rozkurczowo, przeczyszczająco, łagodzi napięcie przedmiesiączkowe.

Liguster pospolity Ligustrum vulgare liście podługowate, krótkoogokowe, całobrzegie, małe, białe, zrosłopłatkowe kwiaty zebrane w wiechy, rurka dłuższa od kielicha, owoce to czarne pestkowce, roślina ozdobna.

Wiciokrzew czarny Lonicera nigra cienkie, nagie pędy, jajowate paki, krzew lub drzewo, jajowate, krótkoogonkowe, karbowane, naprzeciwległe liście o owłosionych nerwach, po 2 długoszypułkowe kwiaty w kątach liści, dwuwargowa korona, górna warga prosta, 4-dzielna dolna zakrzywiona, zrosłopłatkowe kwiaty, owoce to ciemne, eliptyczne nibyjagody. Roślina ozdobna i pastewna.

Wiciokrzew pospolity Lonicera xylosteum krzew, pędy puste, młode pędy owłosione, stare nagie, nakrzyżległe, całobrzegie, krótkoogonkowe, owłosione, jajowate liście, 5-krotne kwiaty wargowe, górna warga rozcięta, owoce to zrośnięte po 2 czerwone jagody, roślina ozdobna. 

Cis pospolity Taxus baccata niskie, płytko ukorzenione drzewo, spłaszczone, miękkie igły na cienkich ogonkach, górna część cimnozielona, dolna jaśniejsza z 2 rzędami szparek, drobne pąki z ciemnobrązowymi łuskami, roślina dwupienna, żeńskie kwiaty rosną pojedynczo lub parami z dołu pędów, męskie żółtozielone, rosną w kępkach, żółtobrązowe nasiona z czerwona osnówka, nadaje się do parków i ogrodów, lubi średnio żyzne, wapienne podłoże, wrażliwy na mróz, osnówki nasion są jadalne, roślina lecznicza, pozyskuje się z niej efedrynę.

Bez czarny Sambucus nigra zielona kora z wiekiem szarzeje, widać na niej przetchlinki, czerwone pączki, nieparzystodzielne liście mają eliptyczne, zaostrzone odcinki, mogą mieć nitkowate przylistki, białe, pięciopłatkowe kwiaty z 1 słupkiem i 5 pręcikami zebrane są w płaskie baldachogrona, owoce to czarne pestkowce, są jajowate, roślina lecznicza, kwiaty działają przeciwzapalnie, przeciwgorączkowo, napotnie, wyksztuśnie, moczopędnie, leczą gorączkę i biegunki, zapalanie spojówek, owoce nadają się do spożycia po przetworzeniu np. jako herbatki, konfitury itd. Roślina ozdobna.

Bez czarny Sambucus nigra zielona kora z wiekiem szarzeje, widać na niej przetchlinki, czerwone pączki, nieparzystodzielne liście mają eliptyczne, zaostrzone odcinki, mogą mieć nitkowate przylistki, białe, pięciopłatkowe kwiaty z 1 słupkiem i 5 pręcikami zebrane są w płaskie baldachogrona, owoce to czarne pestkowce, są jajowate, roślina lecznicza, kwiaty działają przeciwzapalnie, przeciwgorączkowo, napotnie, wyksztuśnie, moczopędnie, leczą gorączkę i biegunki, zapalanie spojówek, owoce nadają się do spożycia po przetworzeniu np. jako herbatki, konfitury itd. Roślina ozdobna.
Bez koralkowy Sambucus racemosa brunatna kora, ulistnienie naprzeciwległe, piłkowane, eliptyczne liście na krótkich ogonkach rozwijają się razem z kwiatami, drobne, żółtte, pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w wiechy, owoce to kuliste, czerwone pestkowce. Pokarm ptaków, roślina ozdobna.

Bez hebd Sambucus ebulusma grube, rozgałęzione łodygi i podziemne pędy. Naprzeciwległe ulistnienie, nieparzystopierzaste liście z kilku lancetowatych listków. Drobne, białe kwiaty zebrane lub różowe kwiaty zebrane są w baldachogrona. owoc to czarny pestkowiec. Roślina lecznicza, działa napotnie, przeczyszczająco, moczopędnie,zewnętrznie działa przeciwgrzybiczo.

Kalina koralkowa Viburnum opulus asymetryczna korna, szara kora z szarymi przetchlinkami, króko owłosione młode pędy, brunatne, nakrzyżległe paki są lepkie, palowy korzeń z wieloma odgałęzieniami, ulistnienie naprzeciwległe, ogonkowe, dłoniastodzielne liście z nitkowatymi przylistkami, na ogonkach są miodniki, u nasady ogonka są na nitkowatych wyrostkach, dalej są miseczkowate i siedzące. Białe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane w baldachogrona, korona ma krótką rurkę, kielich krótkie ząbki, 5 pręcików zrośniętych z koroną, słupek ma krótką szyjkę i trójdzielne znamię. Owoc to czerwony, okrągły pestkowiec. Roślina ozdobna i lecznicza, leczy choroby układu oddechowego u zwierząt, u ludzi działa przeciwkrwotocznie, rozkurczowo, przeciwbólowo, uspokajająco, pomaga przy menopauzie, bolesnych miesiączkach, krwawieniach, z nosa, hemoroidach, ciążowych mdłościach. Pomaga przy bezsenności i astmie, roślina miododajna. Robi się z drewna tyki i pręty.

Jałowiec pospolity Juniperus communis prosty kolumnowy, pokrój, kora najpierw jest czerwonawa i gładka, potem szara i popękana i odpada, szpilki są w okółkach, leża daleko od siebie, prosto odstają, są sztywne, twarde, zaostrzone, zielone, maja zielone smugi brzeżne, roślina dwupienna, szyszki pojawiają się przy okółkach, męskie są małe, żółte, długie, zwisają w dół, żeńskie wyrastają w okółkach, są małe, zielone, maja odstające łuski, owoce to szyszkojagody otaczające 3 nasiona, szyszkojagody-szyszki ze zmięśniałymi i zrośniętymi łuskami są niebieskie i okrągłe, roślina lecznicza, szyszkojagody, drewno i igły pomagają na artretyzm, nadczynność tarczycy i przy cukrzycy.

Bagno zwyczajne Ledum palustre gałęzie wyprostowane, rudo owłosione, ulistnienie skrętoległe, liście są eliptyczne, krótkoogonkowe, kutnerowate, brzegi są podwinięte, kwiaty białe, pięciokrotne, symetria promienista, 5 działek, 5 jajowatych płatków, kwiaty zebrane są w baldachy, owoce to pękające 5 klapami torebki ze spiralnie zwiniętymi nasionami. Roślina lecznicza, liście i młode pędy leczą gościec, reumatyzm, ból zębów, stawów, krzyża, odstrasza mole. 

Przestęp dwupienny Bryonia dioica pnąca łodyga, wąsy czepne, dłoniastodzielne, całobrzegie lub ząbkowane, 5-odcinkowe liście, żeńskie kwiaty zebrane w podobne do baldaszków pęczki, 5 działek kielicha, męskie maja 5 pręcików zebrane są w grona, białe płatki, kwiaty 5-krotne, owoce to  czerwone jagody, roślina lecznicza, leczy kaszel, przeczyszcza, bóle krzyża, głowy, zębów, gardła, puchlinę wodną, gruźlicę, reumatyzm, artretyzm.

Kolcowój pospolity Lycium barbarum krzew z kolcami, lancetowate, krótkoogonkowe liście, promieniste, 5-krotne, purpurowe kwiaty, narządy rozrodcze wystają z okwiatu, owoce to podłużne, czerwone jagody.

Śnieguliczka biała Symphoricarpos albus proste, cienkie, czworokanciaste gałęzie,  liście są eliptyczne, całobrzegie, różowe, dzwonkowate, pięciodziałkowe i pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w nibykłosy, 1 słupek i 5 pręcików, owoce to białe, okrągłe jagody. Roślina miododajna i ozdobna.

Bieluń dziędzierzawa Datura stramonium lekkoomszona, rozgałęziona widlasto łodyga. Jajowate, ząbkowane, zaostrzone liście,nerwy i ogonki owłosione. Duże, lejkowate kwiaty, kielich tworzy długą rurkę, płatki korony białe, owoc to jajowata torebka,w środku są jajowate nasiona. Dobrze rozwinięty palowy system korzeniowy. Rośnie w polach, na miedzach i nieużytkach.

Bylica piołun Artemisia absinthium z podziemnych kłączy wyrastają rozety liściowe i łodygi. Łodygi są bruzdkowane, filcowato owłosione. Liście odziomkowe są potrójnie pierzastodzielne. Maja długie ogonki. Pierzastodzielne liście na łodygach są siedzące. Najwyższe są równowąskie. Kwiatostan to kulisty, zwisający koszyczek. Koszyczki zebrane są w grona, grona w wiechy. Pojedyncze kwiateczki są drobne i żółte. Owoc to brązowa niełupka. Może być stosowany jako przyprawa do alkoholi, ma działanie lecznicza, łagodzi schorzenia żołądka i jelit. Rośnie na rumowiskach, przydrożach, słonecznych zboczach.

Czermień błotna Calla palustris płożaca łodyga, płożące, nadziemne kłącze, w jego węzłach są korzenie przybyszowe, liście ogonkowe, całobrzegie, jajowate, ostro zakończone, nasada sercowata, kwiatostan to pseudoancjum o kształcie kolby, pochwa jest zielona, jajowata, z kończykiem, cylindryczna, żółta kolba jest na krótkim trzonku, są na niej kwiaty obupłciowe, na szczycie mogą być męskie, zewnętrzne kwiaty mają szerokie nitki pręcików, wewnętrzne wąskie, zalążnie są jednokomorowe, owoce to czerwone jagody na kolbie, roślina przyprawowa, sproszkowane kłącze dodaje się do chleba, lecznicza, kłącze leczy grypę, przeziębienie, duszności, krwawienia, roślina ozdobna.

Glistnik jaskółcze ziele Chelidonium majus zielona, okrągła, rozgałęziona łodyga z żółtym sokiem mlecznym. Liście ogonkowe, pierzastosieczne, karbowane, odcinki jajowate, ogonek obejmuje łodygę, liście są owłosione od spodu, od góry są zielone, od dołu szare. Kwiaty na długich szypułkach zebrane są w baldaszki, podsadka są małe, korona ma 4 żółte, odwrotnie jajowate płatki, kielich 2 nagie, zielone działki, słupek dwukrotny, znamię dwudzielne, wiele żółtych pręcików z długimi nitkami. Owoc to równowąska torebka pękająca na szczycie 2 klapami, nasiona są czarne, nerkowate, mają elajosomy. Roślina lecznicza, ziele i korzeń działają przeciwbólowo, przeciwwirusowo, ogranicza rozwój wirusa brodawczaka ludzkiego, działa przeciwnowotworowo, działa moczopędnie, przeciwkaszlowo, regeneruje oczy. Działanie przeciwwirusowe może być wykorzystane w leczeniu przeziębienia, grypy, anginy wirusowej. Roślina ozdobna. Rośnie na polach, miedzach, łąkach, podwórkach, przydrożach, w ogródkach.

Janowiec barwierski Genista tinctoria krzew o wzniesionych, sztywnych gałęziach, podługowate, zaostrzone liście, spodem brzegi blaszki liściowej i nerwy owłosione, szydlaste przylistki, kwiaty żółte, motylkowe zebrane w grona, nagie i równe łódeczka i żagielek, owoce to strąki, drobne kuliste nasiona, roślina lecznicza, odwar to lek moczopędny i lekko przeczyszczający, nasercowy, poprawiający przemianę materii stosowany w chorobach i stanach zapalnych nerek, reumatyzmie, leczy podagrę, reumatyzm, puchlinę wodną, roślina ozdobna, kwiaty dają jasnożółty barwnik

Jaskier jadowity Ranuculus sceleratus gruba, dęta łodyga, rozgałęziona, liście pierzastodzielne, dolne 5 krotnie, górne 3-krotnie, odcinki eliptyczne,kwiaty żółte, działki zielone, owoce to wydłużone niełupki.

Jemioła pospolita Viscum album zielona, rozgałęziona łodyga, podłużne, zaokrąglone, odwrotnie jajowate liście, ulistnienie nakrzyżległe, ma przyssawki, którymi podpina się do gospodarza, wytwarza haustoria, którymi podpina się do wiązek przewodzących gospodarza, żółte kwiaty z 4 zrośniętych języczków-okwiat niezróżnicowany, owoce to białe nibyjagody, wyciąg z liści i łodyg (ziele) obniża ciśnienie tętnicza i podnosi płodność.

Knieć błotna, kaczeniec Caltha palustris buklwiaste kąłcze, rozgałęziona, naga, gruba, pusta łodyga, nerkowate, karbowane liście, odziomkowe długoogonkowe, łodygowe siedzące, żółte, pięciopłatkowe kwiaty z wieloma pręcikami i kilkoma słupkami są na szczytach łodyg, owoce złożone z mieszków-wielomieszki, mają dzióbki, roślina ozdobna, miododajna, wskaźnik wilgotności gleb. Kwiaty dają żółty barwnik.

Kąkol polny Agrostemma githago łodyga wzniesiona, rozgałęziająca się, ma długie, miękkie włoski. Ulistnienie naprzeciwległe, liście równowąskie, miękko owłosione długimi włoskami. Pojedyncze kwiaty są na szczytach łodyg i w kątach liści. Mają długie szypułki, trwały, pięciodziałkowy, kielich, działki są trójkątne, korona z 5 czerwonych, wolnych płatków krótszych od działek, owoc to torebka z ciemnymi, kanciastymi nasionami z brodawkami, przedprątność. Roślina lecznicza, zewnętrznie napar z ziela służy do przemywania ran, egzem, wyprysków. Rośnie na polach i miedzach, w pobliżu pól uprawnych.

Konitrut błotny Gratiola officinalisłodyga górą 4-kanciasta, dołem obła, kłącze pełzające, liście nakrzyżległe, lancetowate, ogróczolone, karbowane, kwiaty wyrastają na szypułkach krótszych od przysadek, kwiaty białe wargowe zrośnięte w rurkę, działki lancetowate, owoce to jajowate torebki. Chroniony, leczniczy rozszerza naczynia krwionośne, działa antybakteryjnie, przeciwzapalnie i antyalergicznie

Kropidło wodne Oenanthe aquatica łodyga rozgałęziona, bruzdkowana, cienkie korzenie, kłącza i rozłogi, liście wielokrotnie pierzaste, odcinki podzielone na nitkowate łatki, białe kwiaty zebrane w baldachy złożone, owoce to jajowate rozłupnie.

Kruszyna pospolita Frangula alnus szara, owłosiona kora z jasnymi przetchlinkami, cienkie gałązki, ulistnienie skrętoległe, całobrzegie, eliptyczne lub odwrotnie jajowate tępe lub zaostrzone, nagie liście. Kwiaty są pięciokrotne, białe, płatki krótsze od działek. Owoc to czerwony pestkowiec z 2-3 nasionami. Roślina ozdobna i lecznicza kora przeczyszcza, leczy zaparcia.

Lulek czarny Hyoscyamus niger łodyga wzniesiona, rozgałęziona, tępokanciasta, gruczołowato omszona, liście jajowate, pierzastodzielne, duże liście ogonkowe rozety i mniejsze, siedzące łodygowe. Żółte kwiaty z fioletowymi żyłkami rosną w kątach liści, owłosiony kielich zrośnięty jest w rurkę, ma 5 ostrych ząbków, kielich obejmuje zalążnie i owoc, torebkę z wieczkiem i małymi, okrągłymi, jasnobrązowymi nasionami. Korzeń palowy, gruby, może się rozgałęziać. Roślina lecznicza, ziele znieczula bóle korzonków, nerwobóle, bóle zębów, gościec. Rośnie na polach, łąkach, miedzach, podwórkach.

Mięta polejMentha pulegiumrozgałęziona łodyga, liście eliptyczne, jajowate, piłkowane, ogonkowe, kwiaty grzbieciste, wargowe, korona różowa lub biała, owłosiona z zewnątrz, rozdęta w górze,gardziel kielicha zamknięta pierścieniem włosków, ząbki wargi dolnej węższe od ząbków wargi górnej, roślina chroniona i lecznicza, leczy przeziębienia, rozdrażnienia, choroby skóry i układu pokarmowego

Mydlnica lekarska Saponaria officinalis łodyga naga, walcowata, górą widlasto rozgałęziona, szorstka, owłosiona, walcowe, rozgałęzione, czołgające się podziemne kłącze z korzeniami, naprzeciwległe, eliptyczne, zaostrzone, trójnerwowe, krótkoogonkowe dołem, górą zrośnięte nasadami liście, duże białe lub różowe kwiaty zebrane w wierzchotkę dwuramienna na szczycie, 5-krotne, krótkoszypułkowe kwiaty, kielich zielony lub purpurowy, owłosiony, wcięte płatki, owoce to jajowate torebki, roślina lecznicza, kłącze działa wyksztuśnie, żółciopędne, poprawia pracę żołądka i trzustki, leczy zapalenia oskrzeli, tchawicy i kaszel.

Naparstnica purpurowa Digitalis purpurea pojedyncza, górą zniesiona, owłosiona łodyga, liście tworzą rozetę, jajowate, ogonkowe, zwężone ku końcowi, szerokie, duże, skrętoległe, kwiaty tworzą grono, dzwonkowate, duże, zrosła korona, drobny, zielony kielich, owoce to jajowate torebki, roślina ozdobna, lecznicza, digitalina reguluje akcję serca.

Nerecznica samcza Dryopteris filix-mas kłącze ma korzenie przybyszowe, liście są trójkątne, młode pastorałowato zwinięte, starsze trójkątne, pierzastodzielne, odcinki drugiego rzędu są jajowate, leża blisko siebie, na spodzie liścia są zarodnie pod zawijkami. Roślina lecznicza, kłącze leczy rany, gościec i tasiemce.

Obrazki plamiste Arum maculatum bulwiaste kłącze, naga, wyprostowana łodyga, liście z czerwonymi plamami, są odziomkowe, długoogonkowe, o dużej strzałkowatej blaszce,kwiaty zebrane w kolbę otoczoną liściem podkwiatostanowym, którego nasada tworzy pochwę, zielony liść tworzy pułapkowy kwiatostan, gdzie wchodzi do pochwy zapylacz i uwalniając się zapyla kwiaty, owoce to czerwone jagody, roślina chroniona.

Ostróżeczka polna Consolida regalis wzniesiona, rozgałęziona łodyga, nitkowate, potrójnie rozgałęzione liście, składające się z długich, nitkowatych łatek, niebieskie, grzbieciste, szypułkowe kwiaty zebrane są w grona, kielich ma 5 jajowatych działek, górna tworzy skierowaną do tyłu, zgiętą ostrogę, korona ma 2 zrośnięte płatki zakończone ostrogą, przysadki krótsze od szypułek. Owoc to spłaszczony mieszek z brunatnymi nasionami, roślina lecznicza, niszczy wszy, roślina barwierska, barwi na niebiesko. Rośnie na polach i miedzach.

Ostróżka wyniosła Delphinium elatum prosta naga lub lekko owłosiona łodyga, liście naprzeciwległe, liście duże, nagie lub słabo owłosione z długimi i grubymi ogonkami, niebieskie kwiaty mają ostrogę, zbudowane z 5 działek, 3 słupków i wielu pręcików, owoce to mieszki ze skrzydełkami, roślina ozdobna.

Skrzyp błotny Equisetum palustre podziemne kłącze tworzy poziome rozłogi, ma przewód powietrzny, od niego odchodzą wiązki korzeni, mogą być bulwki magazynujące skrobię, zielona, rozgałęziona łodyga z przewodem powietrznym, ulistnienie okółkowe, pochwy walcowate, liście długie, cienkie, okrągłe, ustawione ku górze, na kłosach zarodnionośnych są łuskowate liście, na szczycie są szpiczaste zarodnie.

Jest kilka typów owocowych przetworów:
-dżemy, to owoce gotowane z cukrem z dodatkiem żelatyny, owoce musza być zdrowe, dojrzałe, nieuszkodzone.
-konfitury to długo smazone owoce z cukrem w stosunku 1:1.
-powidła sa ze słodkich owoców gotowane lub smazone bez dodatku cukru, tu nadaja sie śliwki, agrest.
-marmolady, tu nadaja sie wszystkie owoce, gotuje sie je z cukrem, ale bez żelatyny.
-soki robimy przez zasypanie warstw owoców cukrem i czekamy aż puszczą sok, który odlewamy, można owoce przetrzeć przez szmatkę.
-galaretki-to sokui zastygłe po dodaniu żelatyny.
z warzyw najprostsze sa kiszonki czyli warzywa zakonserwowane bez dostępu tlenu fermentujące przy pomocy bakterii beztlenowych.
-marynaty to ugotowane w occie lub roztworze soli warzywa.
Na przetwory wybieramy owoce i warzywa zdrowe, nieuszkodzone, świeże, dojrzałe, bez śladów pleśni. Jest możliwośc produkcji dżemów niskosłodzonych, średniosłodzonych i standardowych wysokosłodzonych zależnie od zawartości cukru. Na przetwory nadaja sie truskawki, maliny, jeżyny, porzeczki, jagody, poziomki, wisnie, czereśnie, czereśniowiśnie, agrest, morele, brzoskwinie, dynia, na pikle (marynaty) ogórki, papryka, kukurydza, seler, por, cebula, czosnek, na kiszonki ogórki, kapusta. Pomidory, cukinia, marchew, ogórki nadaja sie na przeciery, czyli gotowane i przetarte przez sitko warzywa, tu nadaja się też owoce, szczególnie dla dzieci. Warzywa mozna poddac podobnej obróbce cieplnej jak owoce tylko zamiast na słodko na słono lub pikantnie, do przetworów mozna dodać do warzyw goździki, zioła np. bazylię do pomidorów, chilli, , pieprz, listek laurowy, ziele angielskie i inne, do owoców miętę, melisę, kardamon, cynamon, rodzynki, bakalie, wanilię, goździki. Każdy może kombinować wg własnego gustu.

Gniazda są bardzo wazne dla ptaków, stanowią schronienie dla jaj i piskląt oraz miejsce zapewnienia im odpowiednich warunków. Mogą być budowane z różnych materiałów: piór, fragmentów roślin, pajęczyn, błota, odchodów itd. Pingwiny cesarskie maając do dyspozycji tylko śnieg i lód znosza jajo na podłożu i przetrzymuja je między stopami i fałdem skórnym by zapewnić im ciepło. Nogale wykorzystują do inkubacji popiół wulkaniczny-nogal hełmiasty Macrocephalon mareo lub przykrywaja jaja butwiejącą roślinnością, wtedy ciepło powstaje w wyniku procesów gnilnych-nogal brunatny Alectura lathami, takie gniazdo może mieć do 100 m3 objętości.
Altanniki z Australii i Nowej Gwineibudują altanki z gałazek i ozdabiają je piórkami, kwiatami, które po zwiędnięciu zmieniają na nowe, owocami, muszelkami itd. Gdy gotowa budowla spodoba sie samicy wchodzi do niej, kopuluje z samcem, który zrobił altankę i potem buduje właściwe gniazdo, a on czeka na następną partnerkę.
Gniazda na zimi maja najprostszą budowę, są wygrzebane w podłożu, maja kształt zagłębienia, z którego jajo nie wytoczy się na zewnątrz, dołki mogą być wyścielone roślinkami i pierzem, tak robią ptaki grzebiące, strusie, skowronki i rybitwy np. rybitwa rzeczna Sterna hirundo.
Gniazda w dziuplach żywych lub obumarłych drzew, dzięcioły same je drążą dziobami, papugi, sowy, dzioborożce, muchołówki czy sikory odnajdują naturalne otwory lub opuszczone przez inne zwierzęta dziuple, mogą przegonic właścicieli np. wieszczek Pyrhocorax graculus gniazduje w szczelinach skalnych, włochatka Aegolius funereus w dziuplach drzew.
Gniazda w kształcie czary małe i średnie ptaki wroblowate np. zaganiacz Hippolaris icterina je budują, to półkula z wgłebieniem w środku, są zrobione z długich żdźbeł trawy i łodyg splecionych jedwabną nicią, trzcinniczek Acrocephalus scripaceus zawiesza gniazda na trzcinach.
Gniazda kuliste są bardziej zasłonięte niż czary, budują je jaskółki dymówki Hirundo rustica i oknówka Delichon urbicum wykorzystują grudki błota zmieszane z ździebiełkami traw, przyczepiaja gniazda do belek stropowych lub ścian wlatuja do środka od góry.
Gniazda w kształcie platformy są duże zrobione z częsci roślin, są większe od zamieszkujących je ptaków, ptaki szponiaste jak orły i sepy je budująkorzystaja z nich w kolejnych latach, co roku naprawiając je i dobudowując nowe części, czasem drzewa łamia sie pod za dużymi gniazdami, tu jest bocian biały Ciconia ciconia.
Gniazda wiszące są w kształcie worków, uplecione są z długich źdżbeł traw i zawieszone na gałeziach drzew, do środka prowadzi otwór z boku, budują je wikłacze i remiz Remiz pendulinus.
Gniazda-tunele, żołny mieszkają w tunelach w ziemi, ptaki zamieszkuja nory wygrzebane przez inne zwierzęta, kraskowate jak żołna, zimorodek, kraska same wydziobująpoziome korytarze w piasku lub glinie w skarpach na brzegami rzek, tunele moga mieć 3 m długości, zakończone sa komorą, gdzie składane są jaja, w podłozu wygrzebują jaja brodal czarnogardły Trachyphonus darnaudii wykopuje pionowe studnie z komorą gniazdową powyżej dnia by uniknąc zalania.
Krawczyki Orthotomus sp. zszywaja liście drzew nicmi z włókien roslinnych lub pajęczą przędzą, powstaje kieszeń, w której budują własciwe gniazdka, pajęczniki Arachnothera wykorzystuja tu zielone fragmenty roslin, wybieraja jeden duzy liśc i włóknami wija u jego boku gniazdu.

Jest wiele drzew, które mogą odrosnąć z jednej gałązki, jesli tylko będą miały dostęp do wody i biogenów oraz do światł słonecznego lub innego o niezbędnej długości fali wypuszczą korzenie, jednym z takich drzew, mało wymagającym i najłatwiej ukorzeniającym się jest wierzba. Wystarczy odciętą zdrową gałązkę wbić w glebę i zapewnić jej odpowiednie warunki. Zwykle najlepszym podłożem jest torf pomieszany z piaskiem. Chociaż często wystarczy po prostu wbić gałazkę w wybranym miejscu. Można użyć ukorzeniacza, czyli preparatu ułatwiającego ukorzenianie się roślin, jest dostępny w sklepie ogrodniczym, zawiera hormony roslinne, gł. auksyny, które przenikną do wiązek przewodzących i rozprzestrzenią sie po roslinie, gdzie będą stymulować jej procesy zyciowe, w tym zawiązywanie nowych korzeni. W ukorzeniaczu zanurzamy tę część sadzonki, która pójdzie do ziemi, tylko trzeba zwilżyć by ukorzeniacz sie trzymał i trzeba uważać, żeby nie zetrzeć go w czasie sadzenia, warto wykopać dolki, do których wkładamy sadzonkę i delikatnie je zakopać, lub bardzo niewielką ilośc sypiemy do dołka na roslinkę. Ukorzeniacz do drzewk i krzewów lisciastych można zdobyć w sklepie ogrodniczym.
Sadzonkom trzeba zapewnic odpowiednie warunki, wierzby lubią wilgoć, trzeba je często podlewać, warto nawozić nawozem dla drzew liściastych, przynajmniej do póki nie zobaczymy, że gałazka się rpzyjęła, ma zdrowe liście, jest sztywna, trzyma się w podłożu, rośnie i poszerza swój obwód.
Portal http://www.pasieka24.pl/wszystkie-nr-pasieki/93-pasieka-2-2013/983-sadzimy-wierzby.htm podaje, że trzeba znaleść drzewo męskie, wierzba jest dwupienna, ale jesli nie chodujemy pszczół, a wierzba ma slużyć innym celom np. ozdobnym można zdobyć sadzonki żeńskie lub mieszane. Zajdujemy odpowiednie drzewo lub krzewo, sa wierzby krzewiaste, tniemy gałązki na 20-30 cm, ale do 3 cm szerokości, czyli młode gałązki na odcinki zwane sztobrami, najlepszy czas na pozyskiwanie sztobrów to czas kwitnienia, u wczesnych gatunków to luty marzec u póznych kwiecień-maj, jeśli sadzimy je wiosną to najlepiej posadzic je jak najszybciej od pocięcia. Przed posadzeniem można sztobry na 10 dni zamoczyć do połowy w wodzie i ustawić je w nieogrzewanym pomieszczeniu. Gdy wierzba puści korzenie, można posadzić sadzonki w przygotowanym miejscu. Miejsce przygotowujemy przez odchwaszczenie i przekopanie ziemi. Portal radzi by wiosna gdy ziemia jest dopowiednio wilgotna nie podlewać sadzonek, ale pogoda u nas rózna, a i czas sadzenia może przypadac na suchsze pory wiosny, więc warto podlewać tak jak inne sadzonki.
Kwitnąca wierzba jest potrzebna pszczelarzom by rozróznili męskie osobniki z miodnikami od żeńskich, tak naprawdę wierzbę posadzić można przez całą wiosnę, bez względu na czas kwitnienia, wtedy postępujemy identycznie, tniemy odpowiednio grube gałazki na 30-centymetrowe odcinki, które trzymamy w wodzie do wypuszczenia korzeni i sadzimy w odchwaszczonym i przekopanym miejscu w ogródku, zaleznie od wilgotności podłoża podlewamy, możemy nawozić odpowiednim nawozem, warto spytać o szczegóły przy zakupie.
Można też wzłożyć do wody pozbawioną bazi, jeszcze nie kwitnąca gałązkę, ale już mającą pąki po pewnym czasie wypuści liście i korznie, taką sadzonkę sadzimy w odchwaszczonej i okopanej glebie i pielęgnujemy zależnie od pogody. Praktycznie nawet zerwane jak do bukiety gałązki z pączkami wypuszczaja korzonki i liście, takie sadzonki również sadzimy w przygotowanej ziemi.

Azalia doniczkowa to delikatna roślina,która potrzebuje niskich temperatur od 12 do 15 st. góra 18, lubi za to slońce,wilgotną glebę, ale z alegającą wodę w ziemi, azalia sprawdzi się na połduniowym i zachodnim oknie bez grzejnika, z okna musi iść zimno, kiedy w domu jest ciepło. Azalia kwitnie na biało,różowo, fioletowo, czerwono, purpurowo, łososiowo,są kwiaty dwukolorowe, najczęstsze gatunki to indyjska i japońska, kwitną zimai na przedwiośniu. Azalia nie lubi przeciągów, ziemia musi być wilgotna, doniczkę wkładamy do miski z wodą, woda musi być przegotowana, ostudzona, miękka, czekamy aż ziemia nasiąknie, lubi też wilgotne powietrze, co 2-3 tygodnie po podlaniu nawozimy nawozem dla kwitnących roślin lub dla azalii albo roślin kwasolubnych. Azalia meże mieć podstawkę z kamykami i wodą, skąd woda przesiąka do ziemi. Po przekwitnięciu przesadzamy ja do doniczki o większej o 2 rozmiary, gleba musi być kwaśna o pH 3,5-5,5, są w sklepach ogrodniczych specjalne podłoża dla azalii. Trzeba usuwać zwiędnięte kwiaty wyrywając je rękami, po przekwitnięciu można przyciąć odstające gałęzie. Azalię przesadzamy co 2-3 lata, po przekwitnięciu można obciąc ok. 2 cm gałązek. Po przekwitnięciu przenosimy azalie do chłodnego pomieszczenia, żeby odpoczęła, wtedy rzadziej podlewamy, ale gleba nie może być sucha. W następnych czasie kwitnienia zabieramy ją do domu. Latem można doniczkę zakopać w ogrodzie pod drzewem,ale jesienią przenosimy ją dopokoju z 10-15 st. Jesli kupimy jalatem, trzymamy w odległości 1 m od okna, światło ma być rozproszone.