biologia i ochrona przyrody

W tym roku modne są petunie. Najciekawsze odmiany to

Petunia Amore wczesna petunia o średniej sile wzrostu i wzniosło zwisającym pokroju, nadaje się do wysokich donic i zwisających pojemników, ma wiele dwukolorowych kwiatów, na płatkach są rysunki w kształcie serca

Petunia Supertunia kwitnie wcześnie, ma wiele kwiatów, ma wzniosło-zwisający pokrój, nadaje się do wysokich donic i zwisających pojemników, kwiaty mają intensywne kolory, są też dwubarwne

Petunia Supertunia Star ma dwukolorowe kwiaty w kształcie gwiazdy

Petunia Constellation ma mocno, nierównomiernie nakrapiane kwiaty w żywych kolorach np. ciemnego fioletu i purpury

Petunia Surfinia ma różny pokrój, tworzy zwisające kaskady, nadaje się na balkony do skrzynek i wiszących pojemników, szybko rośnie, mocno kwitnie, odporna na niekorzystną pogodę,nadaje się na balkon i na rabatę

Petunia Supertunia Vista jest odporna na deszcze i upały, silnie rośnie, ma wiele kwiatów, szybko się rozrasta, ma kolory ciemnoróżowy, jasnoróżowy, śnieżnobiały i biały z jasnoróżowymi prążkami, szybko zarasta cała skrzynkę lub rabatkę

Wszystkie petunie kwitną przez całe lato do pierwszych przymrozków, lubią dobrze przepuszczalną, żyzną, próchniczą glebę o lekko kwaśnym lub obojętnym pH, lubią słońce, osłonięte od wiatru miejsca, nadają się na południowe i wschodnie balkony, w cieniu słabiej kwitną, ale sobie radzą, w drugiej połowie maja przesadzamy do koszy lub skrzynek, co 2-3 dni podlewamy, w upały codziennie, rano lub wieczorem, na dnie pojemników musi być żwirek lub keramzyt, podłoże nie może przeschnąć ani mieć zalegającej wody. Przekwitłe kwiaty usuwamy, rośliny nawozimy wieloskładnikowymi nawozami do surfinii i innych roślin kaskadowych z większą ilością żelaza, można nawozić przy każdym podlewaniu

Już z w grudniu i styczniu możemy się cieszyć pięknymi wiosennymi kwiatami, jeśli odpowiednio przygotujemy cebulki. Kupujemy zdrowe, twarde cebulki bez pleśni i uszkodzeń mechanicznych, sadzimy w plastikowych doniczkach, by wierzchołki wystawały ponad doniczkę i mocno podlewamy. Doniczki muszą mieć otworki albo warstwę drenażu z keramzytu lub grysu, by woda nie stała w glebie i korzenie nie gniły. Tak chłodzimy je w temp 0-9 st w ciemnym miejscu np. w lodówce lub piwnicy przez 8-10 tygodni, aż cebulki się ukorzenią, potem trzymamy w 10 st, po przeniesieniu do domu trzymamy w jasnym, ale chłodnym miejscu, by kwiaty szybko nie przekwitły. Muszą być daleko od grzejnika, ale blisko okna, by nie wyciągały pędów. Roślinek nie nawozimy, tylko podlewamy na podstawkę co 2-3 dni, by ziemia była stale wilgotna. Po przekwitnięciu odcinamy liście, czyścimy cebulkę i trzymamy w ciemnym miejscu do jesieni, kiedy sadzimy do gruntu, dwa razy nie da się pędzić. Pędzić można krokusy, tulipany, szafirki, narcyzy, hiacynty.

Hiacynty specjalnie przygotowane cebule pędzimy od września do grudnia, kiedy posadzimy między 1 a 10 października zakwitną na przełomie grudnia i stycznia. Cebulki sadzimy w doniczkach, by wierzchołki wystawały ponad krawędź, stawiamy w 5-9 st w ciemnym pomieszczeniu, co 10-14 dni podlewamy, po 10-12 tygodniach przenosimy do domu, mocno podlewamy, młode pędy zakrywamy czarnym papierem, gdy pędy urosną zdejmujemy osłonki i ustawiamy w jasnym miejscu, kwiaty zakwitną po 14-16 dniach.

Narcyzy pędzimy od września do grudnia, sadzimy w doniczkach, by wierzchołki wystawały ponad krawędź, stawiamy w 5-9 st w ciemnym pomieszczeniu, co 10-14 dni podlewamy, po 10-12 tygodniach przenosimy do domu, mocno podlewam, jak tylko wypuszcza pędy kładziemy na jasnym parapecie, by pędy nie wygięły się szukając światła

Tulipany pędzimy od września do grudnia, posadzone w listopadzie kwitną w lutym, posadzone do doniczek z wierzchołkami nad krawędzią mocno podlewamy, kładziemy do ciemnego pomieszczenia z temp. ok. 10 st, liście i łodygi wyjdą po 10 tygodniach, wtedy przynosimy do ciepłego pokoju, po tygodniu ustawiamy w chłodnym, ale jasnym miejscu

Szafirki pędzimy od października do listopada, doniczki z wystającymi wierzchołkami podlewamy i chłodzimy w temp. poniżej 10 st przez 10-15 tygodni, w 13 tygodniu przenosimy do ciemnego pomieszczenia w tej samej temperaturze i trzymamy tam do zakwitnięcia, z kwiatami przenosimy do domu.

Krokusy pędzimy od września do grudnia, wsadzamy do doniczki na głębokość 4-5 cm, trzymamy w temp poniżej 10 st przez 14 tygodni, gdy pojawią się pąki podnosimy temp. o 2 stopnie, gdy pojawią się kwiaty trzymamy w jasnym, chłodnym pokoju

Rośliny z rodziny różowatych.
Pigwowiec okazały Pseudocydonia sinensis krzew z naprzeciwległymi, piłkowatymi liśćmi, 5-płatkowe kwiaty różowe, płatki zachodzą na siebie, owoce to żółte, owalne jak cytryny szupinki.

Pigwowiec japoński Chaenomeles japonica rozpostarty krzew z kolcami, odwrotnie jajowate, piłkowane liście, mogą być łopatkowate, 5-działkowe i 5-płatkowe, łososioworóżowe lub pomarańczowo-czerwonawe z licznymi pręcikami i 1 słupkiem powstałym ze zrośnięcia pięciu owocolistków, owoce to żółte szupinki.

Pigwowiec pośredni Chaenomeles superba krzew gęsto rozgałęziony,krótkie jajowate listki, zwężone ku nasadzie, czerwone, 5-krotne kwiaty, zgięte ku końcowi, owoce to żółte szupinki.

Owoce pigwowców również nazywamy pigwami i są jadalne. Roślina jadalna, owoce żelują dżemy, nadaje sie do kompotów, syropów, soków, nalewek, konfitur, i na do jedzenia na surowo, może stanowić podkładkę dla szczepień innych roślin różowatych. Owoce mają prowitaminę A, witaminy z grupy B (wszystkie co ważne dla wegetarian) magnez, fosfor, wapń, potas, żelazo, miedź, siarkę, glukozę, fruktozę, kwasy owocowe: cytrynowy, jabłkowy, bursztynowy, chinowy, kawowy, fumarowy i winowy, garbniki, flawonoidy z kwercytyną, antocyjany, karotenoidy, pektyny, śluzy, olejki lotne, działające ściągająco i odtruwająco pektyny.
Pigwowce sa ozdobne, lubią podobnie jak pigwy, żyzne, przepuszczalne wilogotne gleby, słońce lub półcień, młode okazy trzeba chronić przed mrozem kopczykiem z ziemi. Nadaje sie do ogródów, żywopłotów. Owoce są warde i kwasnie, ale surowe też się zjada.

Dziś opiszę dwie stare rośliny, znane od dawnych czasów, obecnie troche zapomniane.
Pigwa pospolita Cydonia oblonga z rodziny różowatych Rosaceae, krzew lub drzewko z łuskowatą korą, kora jest czerwona, szara lub czarna, całobrzegie, jajowate, ogonkowe liście, od spodu pokryte sa kutnerkiem, białe, rózowe, wielopręcikowe kwiaty z 5 płatkami i działkami, owoce to żółte, owalne pestkowce  pokryte kutnerkiem, mają 5 komór nasiennych z czerwonymi, jajowatymi nasionami. Roslina jadalna, owoce żelują dżemy, nadaje sie do kompotów, syropów, soków, nalewek, komfitur, i na do jedzenia na surowo, może stanowić podkładkę dla szczepien innych roslin różowatych, jest lecznicza, nasiona mają nitrylozyd amigdaliny, służą do produkcji środkó przeczyszczających, natomaist amigdalina zwalcza komórki nowotworowe, jest w nich szybko metabolizowna do cyjanku, w zdrowych tkankach jest slabo metabolizowana, więc jedzenie pestek jest bezpieczne, może słuzyc prewencji nowotwrów. Owoce mają prowitaminę A, witaminy z grupy B (wszystkie co wazne dla wegetarian) magnez, fosfor, wapń, potas, żelazo, miedź, siarkę, glukozę, fruktozę, kwasy owocowe: cytrynowy, jabłkowy, bursztynowy, chinowy, kawowy, fumarowy i winowy, garbniki, flawonoidy z kwercytyną, antocyjany, karotenoidy, pektyny, śluzy, olejki lotne, działające ściągająco i dotruwająco pektyny. 
Morwa biała Morus alba z morwowatych Moraceae drzewo z przewodami wydzielającymi sok mleczny, sękata, brunatna lub szarozielona kora z zagłębieniami, liście jajowate, wąskie, miękkie, całobrzegie lub postrzępione, mają rynienkowate ogonki, kwiaty sa jednopłciowe, ale oba kwiaty męskie i zeńskie na jednym drzewie, kwiaty czterodzielne, męskie mają 4 pręciki, są walcowate, zebrane w żółte kotki, żeńskie maja 1 slupek, zebrane sa w główki, owoce to niełupki z soczystymi osnówkami zebrane w walcowaty owocostan, są żółte, czerwone, czarne, rózowe, owocostany zjada sie na surowo, owoce mają  kwas askorbowy, b-karoteny, żelazo, cynk, potas, wapń, fosfor i magnez, flawonoidy i antocyjany. Liscie mają związki chemiczne działająće przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, dehydratacyjnie, przeciwmiażdżycowo. Liście i kora mają związki ograniczające wchłanianie glukozy oraz inhibitory enzymów rozkładającyh węglowodany, przez to obniżaja poziom cukru u diabetyków, trzeba uważać by poziom glukozy nie spadł za bardzo, to tak samo niebiezpieczne jak jego wzrost. Flawony z liści ograniczają rozwój komórek nowotworowych i łagodzą uczulenia.

Fizycy z Uniwersytetu w Lanzhou w prowincji Quinhai zauważyli, że po uderzeniu pioruna powstała 5-metrowa kula, która przeleciała 15 metrów i znikła po 15 sekundach. Naukowcy z Uniwersytetu Zhejiang Hangzhou oraz Uniwersytetu Jiao Tong w Szanghaju w Chinach zabdali to zjawisko i opisali jak powstaje piorun kulisty. Okazało się, że widmo pioruna bylo takie samo jak gleby, z której się uniósł, zaobserwowano wapń, krzem i żelazo, czyli piorun kulisty jest kulą rozgrzanego gazu. Pod wpływem uderzenia zwykłego pioruna, gleba ma dużo kationów ze względu na obecność metali zawarty w niej kwarc rozłożył się na tlen, który przereagował z węglem i uwolnił się krzem, który uniósł się w powietrze. unoszący sie krzem reaguje z tlenem atmosferycznym dając spowrotem dwutlenek krzemu, a procesowi temu towrzyszy światło i temperatura. Zwykle piorun kulisty ma od 20 do 50 cm średnicy, trwa 1-5 s i unosi się na 2-3 m. Inne badania mówią, że strumień elektronów z błyskawicy powoduje promieniowanie mikrofalowe, które jonizuje powietrze wytwarzając plazmę, piorunmoże syczeć lub dudnić i emituje naładowane cząsteczki.
http://www.twojapogoda.pl/wiadomosc/2016-07-01/po-raz-pierwszy-wyjasniono-czym-jest-piorun-kulisty_1607351/ 
Uderzenia byłskawic powodują impulsy elektromagnetyczne, kóre mogą zniszczyc elektronikę w pobliżu uderzenia pioruna, powodują go przyspieszane w polu elektrycznym elektrony. A EMP to uwolnienie promieniowania elektromagnetycznego w krótkim czasie, o dużym natężeniu i niskich częstotliwościach. Impulsy nie są groźne dla żywych organizmów, ale mogą zakłócić pracę rozruszników serca, aparatów słuchowych i pomp insulinowych, nawet je zepsuć, jednak zdrowy człowiek może obserwować przez zamknięte okno błyskawice. Czasami wysokie maszty stacji badawczych generują ładunek do góry wtedy pioruny lecą do nieba.
https://tvnmeteo.tvn24.pl/informacje-pogoda/ciekawostki,49/pioruny-szly-w-odwrotnym-kierunku,232754,1,0.html