biologia i ochrona przyrody

Tym razem przedstawię chronione porosty, które rosną na drzewach i kamieniach, drzew porośniętych tymi porostami nie można wycinać.
Granicznik ślniący Lobaria linita zielona, oliwkowa plecha liściasta, listki mają brzegi podzielne na tępe odcinki, plecha tworzy płaska skorupkę na drzewach, jest pozyłkowana jak liść kapusty, pomiędzy żłkami są wgłębiena, odcinki dzielą sie na kilka mniejszych odcinków,  cała plecha przypomina oliwkowy kleks.
Granicznik płucki Lobaria pulminata pokarbowana, krzaczkowata, tępo postrzępiona plecha, głęboki podział na odcinki, odcinki tępe, poszczególne blaszki plechy zachodza na siebie.
Granicznik wykwintny Lobaria virens liściasta plecha, gładka, w powiększeniu widać fałdki i dołki, odcinki stykają się ze sobą, są pofałdowane, mają karbowane brzegi, plecha błyszcząca, blaszki grzybni rosną jedna nad drugą.
Podgranicznik ponury Sticta fuliginosa czarne, karbowane plechy, plechy podzielone na długie, tępe, zaokrąglone odcinki, plechy pokryte ciemniejszymi karbami, plechy mogą być zwinięte i pogięte.
Pogranicznik leśny Sticta silvatica szara, postrzępiona, z wierzchu ciemniejsza plecha, pokryta ciemniejszymi brodawkami-zarodnikami, odstaje od powierzchni drzewa.
Tarczynka przygraniczna Lobarina scrobiculata szara, pofałdowana, karbowana plecha, blaszki leżą blisko i równolegle drewna, karby tępe, zaokrąglone, odcinki okrągławe.
Kruszownica matowa Umbilicaria aprina czarna, postrzępiona plecha pokryta z wierzchu filcem, karby okrągłe, tępe, pofałdowane w pionie, calośc jest okrągława.
Kruszownica szarawa Umbilicaria cinerascens czarno-czarna, karbowana, pofałdowana plecha.
Kruszownica szaroczerwonawa Umbilicaria cinereorufescens brunatna, karbowana plecha, karby maja kształt uszu są miejscami lekko rozerwane i maja lekko pofałdowane brzegi, w środku sa pofałdowane, małe, podłużne odcinki, cała plecha jest tak ofragmentowana.
Kruszownica skórzasta Umbilicaria crustulosa szara plecha podzielona na owalne odcinki, wygięte ku górze, pokryte czarnymi, okrągłymi, płaskimi zarodnikami.
Kruszownica zwyczajna Umbilicaria cylindrica liściaste, pofałdowane, okrągławe, popielate plechy o pokarbowanych brzegach.
kruszownica żeberkowana Umbilicaria decussata popielate, okrągławe, pofałdowane i karbowane plechy, sa powycinane na brzegach na okrągłe odcinki.
Kruszownica niezwykła Umbilicaria dendrophora szare, uszkowate, zwinięte, mięsiste plechy od spodu pokryte czarnymi owocnikami. Grzbiety plechy są wklęsłe.
Kruszownica strojna Unbilicaria deusta szaro-czarne zwinięte, uszkowate plechy.
Kruszownica szara Umbilicaria grisea plecha w formie szarych, tarczowatych, powyginanych, poszczępionych blaszek.
Kruszownica szorstka Umbilicaria hirsuta szarobrunatna, płaska, na brzegach nieregularnie postrępiona plecha.
Kruszownica północna Umbilicaria hypernorea szara lub brunatna przylegająca do muru lub kamienia plecha ma odstające i nieregularnie karbowane brzegi, przypomina miseczkę, wytwarza czarne plamki kępek owocników.
Kruszownica gładka Umbilicaria laevis szara postrępiona na brzegach plecha.
Kruszownica popekana Umbilicaria leiocarpa czarna, szara, odstająca od muru plecha, ma postrzępione brzegi, strzępy zaokrąglone, plecha może być zgięta w górę jak parasol lub w dół jak miseczka.
Kruszownica drobnolistkowa Umbilicaria microphylla plecha szara lub czarna, postrępiona, strzępy nieregularne, pokrywa sie czarnymi skupieniami owocników.
Kruszownica Nylandera Umbilicaria nylanderiana szare, płaskie, lekko odstające od podłoża plechy, maja kształt uszek lub tarczek, wyginają się w strone spodu lub wierzchu.
Kruszownica wielolistkowa Umbilicaria polyphylla czarne lub szaro-brunatne, mocno pstrzępione i powyginane plechy, maja czarne owocniki.
Kruszownica rzęsista Umbilicaria polyrrhiza brązowe, pokryte maleńkimi rowkami plechy, maja prawie gładkie brzegi, prawie całobrzegie, okrągławe, mają czarne plamy owocników.
Kruszownica pomarszczona Umbilicaria proboscidea szara, okrągława, przylegająca do podłoża lub odstająca na brzegach lub w środku plecha, okryta szarymi owocnikami.
Kruszownica rdzawa Umbilicaria spodochroa różowa, pękata, o brzegach mocno zwiniętych w dół plecha, pokryta czarnymi, okrągłymi owocnikami.
Kruszownica wygładzona Umbilicaria subglabra szara plecha o brzegach podwiniętych w dół, brzegi mocno postrzępione, plecha gładka.
Kruszownica wygładzona Umbilicaria torrefacta szara lub czarna, podwinięta na kształ parasola plecha, brzegi postrzępione, są kuliste owocniki.
Kruszownica sztywna Umbilicaria vellea okrągława, szara, miseczkowato zgięta plecha, brzegi pokarbowane, karby okrągłe, gładkie, plecha gładka.
Pęcherzyca nadobna Lasallia pustulata szara, miseczkowato zgięta plecha, brzegi karbowane, plecha okrągła,ma czarne, okrągłe plamki owocników.
Obrostnica mchowa Anaptychia bryorum zielona, krzaczkowata, rozgaęłziona plecha, przylega do podłoża , brzegi wielokrotnie się rozgałęziaja, rozgaęłzienia odchodza promieniście od środka plechy.
Obrostnica rzęsowata Anaptychia ciliaris odstająca od drzewa plecha krzaczkowata, ma wiele cienkich, rozgąłęzień, rozgałęzia się wielokrotnie, rozgaęłzienia zwisają jak gażłki drzew, ma zielony kolor.

Od lat ogrodnicy uprawiają rosliny i tworzą nowe, ozdobne odmiany o danych cechach. W tym celu dokonują krzyżówek między gatunkami w tych samych rodzajach lub rozmnażają mutanty o wybranej cesze. Wybiera się roslinę o np. postrzępionych liściach, dużych kwiatach lub z pozbawionymi chlorofilu plamami, ziera się jej nasiona i wybiera do hodowli interesujące osobniki. Częsrto dorzuca sie okazy o innych cechach, zamiast trzymac je osobno i nie dopuszczać do mieszania. chociaż też często trzyma się wszystkie osobniki i powstają orośliny o róznych cechach.
rosliny rozmnaża sie wegetatywnie przez rozłogi, bulwy, karpie, kłącza i sadzonki, wtedy sa to klony rośliny macierzystej, maja jednakowy kod genetyczny, za to przy takim rozmnażaniu powstają tylko osobniki o danej cesze. Rozmnażanie genratywne, czyli przez nasiona, najpierw musi być zapylenie, czyli przeniesienie ziaren pyłku na znamię slupka, zapylac może wiatr-ozdobne gatunki traw, turzyc i innych ciborowatych, owady-wiekszość kwiatów roślin ozdobnych, wodę-hydrofity albo przez cżłowieka przy pomocy specjalnej szczoteczki lub wacika. Gdy przenosimy pyłek z tej samej rosliny jest samozapylenie, wtedy większość potomstwa ma te same cechy, ale wiele roslin broni sie przed samozapyleniem poprzez receptory i substancje chemiczne niszczące własny pyłek, wtedy trzeba zapylić pyłkiem innego osobnika, potomstwo uzyska kombinacje cech rodziców, do hodowli wybieramy interesujące nas okazy. Obcopylności (zapyleniu krzyzowemu) często towarzyszy rekombinacja cech dalszych przodków, która powoduje powstanie nowych, ciekawych i pieknych cech, rosliny z tymi cechami mogą stanowić nowe, ozdobne odmiany.
Ochrona roślin przed samozapyleniem to usuwanie obupłciowych kwiatów w kwiatostanach, usuwanie pylników, pręcików, pergaminowe osłonki, moga byc z waty lub gazy, po zapyleniu szczoteczka, watką lub przy pomocy owada/wiatru/wody rozwijaja sie owoce, zbieramy dojrzałe owoce lub/i nasiona, z owoców po przejrzeniu bierzemy nasiona, wysiewamy w odpowiedniej glebie, ważna temperatura, pH, skład mineralny, zawartośc wody, dostęp do światła, z nasion rozwijają sie siewki, z nich mlode roslinki reprezentujące cechy rodziców i swoje własne, wybieramy wszystkie, dalej kombinując tworzenie nowych odmian lub o interesujących nas cechach [http://cyklamen.blox.pl/2010/08/Wlasna-odmiana-rosliny.html].
Kolejny sposób to kryzzowanie przedstawicieli tej samej rodziny lub rodzaju, u zwierząt nie jest to takie proste, ale u roslin hybrydyzacja jest jednym z mechanizmów ewolucji, przedstawiciele jednego rodzaju mogą rozmnażać sie plciowo jeśli mają taka samą liczbe chromosomów, nawet jeśli nie jest poliploiddyzacja,a jeśli rozmnażanie płciowe jest zaburzone jest jeszcze rozmnażanie wegetatywne, u roslin wieloletnich. Patrzymy, które osobniki mogą przetrwać i sie rozmnozyć i uprawiamy je dalej z wegetatywnych rozmnóżek, rozłogów, bulw, karpii, cebul, sadzonek lub nasion i wybiera osobniki o danej cesze lub wszystkie, gdzie mozna alej je mieszać szukając nowych cech i romnażać by istniejące już cechy utrwalić. Roslinne poliploidy sa większe i odporniejsze od wyjsciowych ookazów. uprawne poliploidy to większośc roslin warzywnych np. ziemniaki, pszenica, także tytoń szlachetny, w przyrodzie duzo mieszaców powstaje u storczyków. często hodowcy wykorzystuja spontaniczne mieszańce, które sa odporniejsze na patogeny, potem krzyzuja je z formami uprawnymi, to krzyżowanie wsteczne, wielokrotne krzyżowanie kolejnych pokoleń pozwala utrwalic dana cechę i zgubic inne. Bratek oogrodowy to krzyżwka fiolka wonnego Viola tricolor i żółtego V. lutea. Czasem hybrydy maja niepożądane cechy lub sa slabe, wtedy sa eliminowane. Nie powinno się ich odrzucac ani żadnych innych roslin o niepożadanych cecach tylko pozwolic im zyc tyle ile mogą, ale ogrodnicy robia swoje. Krzyżówki również robi się najczęściej przez przeniesienie ziaren pyłku na znamiona słupków.

Przez cały czas są cyklicznie suche i mokre lata, śnieżne i bezśnieżne zimy, ciepłe i słoneczne oraz deszczowe i pochmurne wiosny i jesienie, więc dlaczego akurat teraz zostały zaburzone stosunki wodne? Rzeka ma koryto, którym płynie, brzegi wystające ponad wodę, dolinę, która może być okresowo zalewana i teren zalewowy, który gromadzi wodę w czasie ulewy.

Budownictwo, powojenne przekształcenia krajobrazu, budowanie osiedli, fabryk, hut, szpitali i rożnych innych budynków wymagało odrolnienia, a często i odwodnienia gruntów, osiedla i budynki budowano na bagnach, na terenach zalewowych, które stanowiły naturalny zbiornik wodny w czasie opadów, przystosowując te tereny do zabudowań przekierowano wodę na inne miejsca, podczas silnych deszczów te miejsca i tak są zalewane, a część wody płynie w miejsca, gdzie przekierowano wodę z tych osiedli.

Podnoszenie terenu, żeby go woda nie zalewała skierowało wodę w inne dotąd niezalewane miejsca. Często przekopywano rzeki, żeby zmienić ich koryta, polegało to na tym, że wykopywano nowe koryta, a zakopywano stare, żeby rzeczka płynęła w innym miejscu, a woda płynie zgodnie w polem grawitacyjnym i o ile małej rzeczce wystarczy nowe koryto o tyle większy strumień i tak popłynie starym miejscem, a że koryta już tam nie ma, zasypano je, woda płynie całą okolicą.

Często wydawano pozwolenia na budowę w terenach zalewowych, które w suchych latach, był suche, ale gdy przychodzą bardzo mokre lata są zalewane.

Usuwanie bobrów, bobry budując tamy tworzą naturalne zbiorniki wodne, które chronią przed powodziom, jeśli się zlikwiduje tamy fala powodziowa płynie dokąd nie straci energii.

Wycinanie drzew, wzdłuż rzek rosną drzewa, spijają korzeniami nadmiar wody, zatrzymują falę powodziową, chronią przed podmywaniem brzegów, zatrzymują fale powodziową, wycinanie drzew sprawia, że fala powodziowa płynie dokąd nie straci energii. Wycinanie drzew na zboczach powoduje osuwiska i lawiny błotne, drzewa zatrzymują lawiny błotne, chronią przed erozją

A susza? Fabryki, kopalnie, elektrownie zużywają wodę, nie wiem jak, nie jestem inżynierem, ale zużywają, potem spuszczają ją często w inne miejsce niż wyjściowe, które wysycha. Budowa autostrad też narusza stosunki wodne. Tamy, które zatrzymują wodę i nie dociera ona dalej, za tamą cała rzeka, jej koryto, teren zalewowy i dolina, która w czasie silnych deszczy jest zalewana wysychają.

Drenowanie i osuszanie gruntów pod pola, budynki i drogi usuwa z danych miejsc wodę. Tamy zapobiegają płyniciu rzek poniżej.

Przebiegunowanie jest cyklicznym procesem jaki ma miejsce na naszej planecie, wtedy bieguny zamieniają się miejscami, proces ten zachodzi co ponad 200 tys. lat. Jednak ostatnie odbyło się 780 tys.lat temu.
Ruch płynnego jądra Ziemi, konkretnie naładowanych elektrycznie cząsteczek w nim zawartych generuje ziemskie pole magnetyczne. Jest ono dipolowe, czyli dwubiegunowe. Bieguny magnetyczne znajduja się na biegunach Ziemi. Biegun magnetyczny to miejsce gdzie inklinacja (nachylenie) magnetyczna wynosi 90 st. Czyli na biegunach pole magnetyczne nachyla się względem horyzontu o 90 st. Tu swobodnie zwisające igła kompasu skierowałaby sie w dół. Pole magnetyczne określa wektor pola magnetycznego. Wektor ten określa się przez podanie współrzędnych w układzie współrzędnych Ziemi podając jego składową północną, wschodnią i pionową. W układzie współrzędnych cylindrycznych określa się deklinację, składową poziomą, oraz składową pionową, a w układzie sferycznym określa się inklinację, deklinację i moduł natężenia. Deklinacja to kąt między jego składową poziomą a południkiem geograficznym. Inklinacja to kąt jaki tworzy wektor natężenia pola z płaszczyzną poziomą. Na  Ziemi indukcja pola wynosi ok 30 mikrotesli, w pobliżu biegunów magnetycznych wynosi ok. 60. Anomalie magnetyczne czyli zwiekszenie indukcji występuje w poblizu rud żelaza.
w ciągu 150 lat pole osłabło o 15% czyli następuje kolejne przebiegunowanie, ale nie jest to gwałtowny proces tylko powolny, wieloletni. W czasie przebiegunowania bieguny zamieniaja sie miejscami. Przebiegunowanie spowoduje znaczne osłabienie pola, ale nie jego zanik, w czasie przebiegunowania bieguny pólnocny i południowy zsotaną zastąpione wieloma mniejszymi biegunami. Ziemia będzie wielobiegunowa. Słabsze pole będzie przepuszczać więcej promieniowania kosmicznego stąd wzrośnie liczba nowotworów. Naładowane cząstki mogą porazić pracę naturalnych rozruszników serca, a na pewno sztucznych  i innych urządzeń elektrycznych.
Ptaki straca orientacje, wiemy, że ptaki poruszaja się po liniach pola magnetycznego, znany układ linii zniknie, pojawią się inne układy prowadzące do wielu biegunów, te linie będą w ciągłym ruchu jak na Słońcu, przez co ptaki, ryby, owady będą wpadać na siebie, kręcić sie w kółko, wpadać na budynki. Ryby mogą nie trafić do tarlisk, ptaki do miejsc gniazdowania. Zwierzęta moga po prostu błądzic w nieznane. Także wielu ludzi zacznie częściej bładzić w nieznanych okolicach.
Proces przebiegunowania trwa powoli, życie jak przy każdym powolnym procesie znajdzie sposób by sie zaadoptować. byc może gdy pole bedzie słabnąć zwierzęta wykorzystujące magnetorecepcje wyostrzą ją i nauczą sie wykorzystywać wielobiegunowe pole magnetyczne. Dieta z duża ilościa przeciwutleniaczy: witaminy C, E, polifenoli i suplementacja może zniwelować bardzo niewielkie skutki promieniowania.

Gdy larwa m. in. gąsienica ma odpowiednie warunki, jest odżywiona, ma ciepło itd. hormon protolakotropowy PTTH stymuluje gruczoł protorakalny do wydzielania egdyzonu, ma on 2 postacie l egdyzon i l egdysteron, wywołuja ekspresje. Egdyzon który stymuluje komórki epidermy do produkcji kutikuli, po jej rozrosnięciu jest apoliza, czyli oddzielenie nowej kutikuli od epidermy, której komórki cały czas się dzielą. Typ kutikuli zalezy do poziomu hormonu juwenilnego JH robionego przez ciałka przyległe, jego wysokie stężenie w hemolimfie powoduje powstanie kutikuli larwalnej niskie imaginalnej. Hormon wycinkowy produkowany przez mózg, a gromadzony w ciałkach korialnych i przyległych odpowiada za zrzucenie opuszczenie poczwarki, produkowany w zwojach odwłokowych bursykon odpowiada za twardnienie i ciemnienie oskórka. U dorosłych osobników JH odpowiada za dojrzewanie jaj. PTTH kontroluje wydzielanie JH. Pierwszy pik egdyzonu powoduje, że larwa przestaje jeść i szuka miejsca do przepoczwarzenia, drugi odpowiada za powstanie poczwarki, czyli pogrubienie i stwardnienie kutikuli oraz rozpad, lizę komórek somatycznych. Po rozpadzie fragmenty komórek sa fagocytowane przez komórki macierzyste i nowo powstałe komórki somatyczne. Bursykon odpowiada też za twardnienie skrzydeł i kutikuli. Obecne w ciele larwy komórki macierzyste z płytek imaginalnych dziela się tworząc nowe narządy, jest histogeneza, komórki maja pochodzenie embrionalne. W czasie metamorfozy owad oddycha przetchlinkami. Po wykształceniu narządów imago przegryza poczwarkę i wydostaje się na zewnątrz. Do miekkich skrzydeł pompowana jest hemolimfa, która nadaje im kształt.
Są różne typy poczwarek i różna jest czas przeobrażenia, zależą od gatunku.
Metabolia to przeobrażenie. Ametabolia to rozwój prosty bez przeobrażenia, jest u przerzutek Archaeognatha i rybików Zygentoma. Hemimetabolia, przeobrażenie niezupełne, ma stadia jajo larwa pierwotna, nimfa, imago, jest m. in. prostoskrzydłych Orthoptera. Prometabolia, gdy jest jajo, larwa, uskrzydlone subimago, imago. Holometabolia, czykli przeobrażenie zupełne z poczwarką: jajo larwa, poczwarka imago, jest u większości owadów. Hipermetabolia z wieloma stadiami larwalnymi. Typy poczwarek, wolna pupa libera każdy segment ma osobną okrywę, nie jest jednolita, baryłkowata, bobówka pupa coarctata larwę okrywa kokon rzekomy, zamknięta pupa obtecta, zupełna hitynowa okrywa ciała owada.
Typy larw owadów to czerw-jest u błonkówek Hymenoptera i muchówek Diptera, przechodzi kilka przepoczwarzeń w kolejnych etapach zanim zostanie imago, larwa kompoidalna-ważki Odonata, jętki Ephemenoptera, widelnica Plecoptera, larwy podobne do imago, tylko nie potrafia latać, gąsienica-motyle Lepidoptera rosliniarki Synphyta, miekkie, dlugie ciało barwa podobne do imago i pędrak-chrząszcze Coleoptera długa larwa z przeobrażeniem zupełnym.