biologia i ochrona przyrody

Kasztanowiec zwyczajny Aesculus hippocastanum drzewo z rodziny mydleńcowatych z gęstą, cylindryczna koroną, szarą, łuszczącą się korą, białe kwiaty z czerwonymi plamkami u nasad płatków zebrane są w wiechy, owoce to torebki, zielone, kolczaste, mają 1-3 nasiona, pokarm jeleni, saren, dzików, roślina lecznicza działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, rozkurczająco, przeciwkrwotocznie, uszczelnia naczynia krwionośne, leczy hemoroidy, obrzęki nóg, żylaki, bóle krzyża i bioder, stosowany przy przy hemoroidach i żylakach, zaburzeniach krążenia krwi, zapaleniu żył, miażdżycy, stanach zapalnych wątroby, przy odmrożeniach, obrzękach i puchlinie wodnej, krwiakach, skurczach, zapaleniu ścięgien, dolegliwościach okresu przekwitania, zakrzepach, zastojach żylnych, przepuszczalnością naczyń, stanach zapalnych żołądka i jelit, roślina kosmetyczna na kremy, maseczki, szampony, roślina ozdobna, z drewna robi się meble, z kory barwniki do tkanin, z nasion pasze dla zwierząt. Kasztanowiec zwyczajny wymaga gleb żyznych, lekko kwaśny, umiarkowanie wilgotnych, trzeba podlewać, ale nie doprowadzać do gromadzenia się wody i przemoczenia oraz przesuszenia gleby. Trzeba nawozić kompostem kwaśnym, torfem, na glebach zasadowych można podsypywać igliwiem wymieszanym z ziemią ogrodową, najlepszy jest komposty i przepalony obornik. Kasztanowiec lubi słońce lub lekki cień, kasztanowiec jest odporny na mróz i zanieczyszczenia, ale wrażliwy na suszę. Gleba musi być głęboko uprawiana. Kasztanowce trzeba opryskiwać przeciw szrotówkowi, na którego jako organizm inwazyjny nie ma innej rady. Kupujemy zdrowe drzewka, wykopujemy rowek większy od doniczki, jeśli mamy glebę zasadową lub obojętną w ogrodzie dosypujemy ziemię ogrodową zmieszaną z kwaśnym kompostem, przy bardzo kwaśnej rozcieńczamy inną glebą, przy lekko kwaśnej wystarczy gleba ze stanowiska, na jakim go sadzimy. Bryłę korzeniową przysypujemy tym co wsypujemy do dołka zależnie od naszego podłoża i podlewamy. Z nasion kasztanowca można robić naszyjniki nawlekając je na nitkę, zwierzątka i ludziki, kiedy połączymy je wykałaczkami albo zapałkami,

winogron lubi ciepłe, zaciszne, słoneczne miejsca, gleby próchnicze, żyzne, łatwo nagrzewające się o pH 6,5-7, ciężkie i gliniaste trzeba rozcieńczyć piaskiem, piaszczyste i ubogie obornikujemy lub kompostujemy, winogron sadzimy wczesną wiosną lub jesienią, kupujemy w doniczce, potrzebują palików i pergoli, inaczej zagłusza drzewa i krzewy, sadzimy go 30 cm od pergoli i 1 m od innych osobników, kopiemy misę o średnicy 30-40 cm i głębokości 15 cm, na środku robimy kopczyk, na którym układamy korzenie, misę zasypujemy, mocno podlewamy, przed zimą przycinamy do 3 oczka i usypujemy kopczyk wokół pędu dla ochrony korzeni przed mrozem

Malina sadzimy z odrośli korzeniowych na żyznych, lekko kwaśnych glebach o pH 6,5, nie lubią ciężkich, zalewowych, lekkich, piaszczystych gleb, czyli skrajnych, potrzebują słońca, najlepiej czują się na południowym wschodzie lub południowym zachodzie, krzewy muszą być osłonięte od wiatru, sadzimy wczesną wiosną i na przełomie października i listopada, maliny sadzimy płytko, korzenie musi przykrywać 2 cm gleby, po posadzeniu podlewamy, ubijamy wokół glebę, obcinamy do 15-25 cm łodygę, maliny z doniczek można sadzić cały sezon, tniemy po mrozach na wiosnę lub jesienią po owocowaniu

jeżyna lubi wilgotną, ale nie podmokłą glebę, próchniczą, lekko kwaśną, ciepłe, osłonięte od wiatru, słoneczne miejsce, sadzimy z odrośli wiosną lub jesienią, ziemię przekopujemy z obornikiem lub ziemią kompostową, sadzimy je co 1,5-2 m, rozstaw między rzędami 2,5-3,5 m by miały miejsce, lubią słońce, można je rozmnożyć z pędu lub przez przecięcie pędów, tniemy wiosną po mrozach lub jesienią po skończonym owocowaniu, jeżyny bezkolcowe rozmnażamy tak samo, lubią słońce, przy temp. Poniżej -15 stopni zabezpieczamy przed mrozem, lubi średnio gliniaste, przepuszczalne gleby o pH 6,5, przed posadzeniem przekopujemy glebę z kompostem, wykopujemy 45 cm dół, dajemy kompost lub obornik do dołu, sadzimy sadzonkę z korzeniami, rozstaw ma mieć 2-4 m, po zakończeniu owocowania wycinamy stare pędy, sadzonki sadzimy wiosną lub jesienią, musi mieć podpory

porzeczka czarna można pobrać odrośla korzeniowe lubi większość gleb oprócz mokrych, na lekkich trzeba je podlewać, nie sadzimy w zagłębieniach, gdzie zbiera się woda, lubi ciepłe, słoneczne, południowe lub południowo-zachodnie stanowisko, co roku wiosną dajemy nawóz, obornik, kompost, mączkę rybną lub kostną, kupujemy sadzonki o 3 pędach, najdłuższy korzeń przycinamy, latem ziemię pod porzeczki przekopujemy, sadzimy w listopadzie lub październiku, można wykopać odrośle po owocowaniu i posadzić, dołek ma być szeroki, głęboki, korzeń nie może się zginać, dół ma być o 5 cm większy niż w szkółce, po posadzeniu podlewamy, ściółkujemy, przycinamy pędy do 4 oczek, rozstaw ma mieć 1,5 m między krzaczkami, 1,8 między rzędami, porzeczkę podlewamy, przycinamy od października do marca, ściółkujemy, plewimy, okrywamy na zimę

porzeczka biała lubi gleby żyzne, próchnicze, lekko kwaśne, słońce, ciepło, podłoże ma być lekko wilgotne, nie może być mokre, ciężkie ani gliniaste, sadzimy w marcu do początku kwietnia lub na przełomie października i listopada, wiosną wykopujemy po rozmarznięciu i wyschnięciu gleby sadzonkę, sadzimy 5 cm głębiej niż miała w szkółce, sadzimy co 1-1,5 m, przycinamy do 1 pąka, pienna musi mieć palik, przycinamy do 10 pąka, po posadzeniu podlewamy, ściółkujemy trocinami, obornikiem lub korą sosnową

porzeczka czerwona lubi słońce, żyzne, próchnicze gleby o pH 5,5-6,5, na lżejszych glebach potrzebuje podlewania, z doniczek sadzimy przez cały sezon z odrośli w marcu-kwietniu lub październiku-listopadzie, dołek kopiemy na 30 cm głębokości i tak szeroki, by korzenie się nie zginały, usuwamy kamienie, spulchniamy ziemię, mieszamy ją z nawozem organicznym lub popiołem drzewnym, po kilku dniach sadzimy porzeczkę, porzeczka ma mieć 3 pędy boczne, skracamy za długie i uszkodzone korzenie do 20 cm, przysypujemy ziemią z kompostem i podlewamy, dołek musi być 7 cm większy niż w szkółce, sadzimy co 1-1,2 m, między rzędami ma być 1,5 m odstępu, po przycinamy do 4 oczek, jeśli ma więcej pędów, przycinamy do 4-5, porzeczki obornikujemy, ściółkujemy dobrze skompostowanym obornikiem, korą sosnową i trocinami, podlewamy, przycinamy po kwitnieniu, cięcie zaczynamy 3 zimy do 5 pączka.

Agrest lubi słońce, żyzne, próchnicze, średnio wilgotne, piaszczysto gliniaste, spulchnione gleby o pH 6-6,5, przed posadzeniem zasilamy glebę obornikiem lub kompostem, na piaszczystych glebach trzeba często podlewać, sadzimy krzaczki od końca września do początku listopada, sadzimy co 1,5-2 m, pnące 1,5 na 1,5, głębokość dołka o 7 cm większa niż w szkółce, glebę udeptujemy, ściółkujemy trocinami, granulowanym węglem brunatnym, słomą, korą sosnową, torfem, po posadzeniu obcinamy pędy do 2 oczka, potem usuwamy suche pędy, można pobrać odrośla i wkopać jak wyżej

borówka lubi słońce, ciepło, kwaśne gleby, trzeba je zakwaszać sosnowymi igłami, korą, kwaśnym torfem, trocinami z iglaków, gleba ma być lekka, przepuszczalna, zasobna w składniki pokarmowe, lubi obornik i kwaśny kompost, pH poniżej 5, sadzimy przez cały sezon, na zimę zabezpieczamy przed mrozem korzenie kopczykiem z igliwia i gałązek, dołek ma mieć 40 cm głębokości i do 80 średnicy, wypełniamy go kwaśnym torfem i ziemia ogrodową, sadzimy 5 cm głębiej niż rosły w doniczce, sadzimy co 1,5 – 2 m, usypujemy kopczyk z kory lub igliwia, podlewamy, przez pierwsze 3 lata wycinamy chore pędy, po 4 roku zostawiamy 6 głównych pędów i robimy cięcia prześwietlające

aronia lubi słońce, woli gleby wilgotne i lekko kwaśne, ale radzi sobie na zasadowych i suchych, aronię sadzimy co 1,5 m, na słabszych ziemiach co 1 m, przycinamy do 1/3 długości, potem wycinamy stare, ponad 6-letnie pędy, chore, uszkodzone pędy, zostawiamy 50 cm najsilniejszych gałęzi, sadzimy wczesna wiosną lub jesienią z odrostów lub sadzonek, wykopujemy odrosty, oddzielamy od krzewu i sadzimy

żurawina lubi przepuszczalne, wilgotne, kwaśne (pH3-4) podłoże, lubi słońce, sadzimy na torf z piaskiem i trocinami, okrywamy na zimę agrowłókniną, sadzimy wiosną lub jesienią, rozstaw 30-50 między krzaczkami i w rzędzie, podlewamy deszczówką, wrażliwa na przesuszenie, wiosną i na początku lata dokarmiamy nawozem dla roślin kwasolubnych, wiosną pobieramy sadzonki pędowe i sadzimy dalej

pigwowiec lubi wilgotną, przepuszczalną, świeża, umiarkowanie żyzną, obojętną lub lekko kwaśną glebę, ściółkowanie korą, słońce, ciepłą glebę i miejsce, tniemy modelując kształt krzewu, sadzonkę z piętką pobieramy latem, sadzimy w doniczce z torfem i piaskiem, przechowujemy w chłodnym inspekcie, wiosną sadzimy w ogrodzie

pigwa lubi ciepłe, lekko kwaśne, umiarkowanie wilgotne, średnio zwięzłe gleby, słońce i osłonięte od wiatru miejsca, źle znosi zimno, sadzimy jesienią w dołkach o 30 cm głębokości i średnicy, na dnie dołka robimy kopczyk, przycinamy korzenie, wkładamy do dołka, przysypujemy ziemią, podlewamy, na zimę usypujemy kopczyk, wiosną go rozgarniamy, nawozimy dobrze rozłożonym kompostem, wycinamy stare i chore pędy

morwa biała lubi słońce, osłonięte od wiatru miejsce, lekkie, piaszczyste lub gliniaste, średnio żyzne, umiarkowanie wilgotne, obojętne gleby, rozmnażamy z odrostów korzeniowych, zabezpieczamy ja na zimę, można pobrać nasiona, przechować przez zimę w chłodnym miejscu, 2 miesiące muszą być poddane zimnu i sadzimy do inspektu, morwy sadzimy z do dołka 2 razy większego od bryły korzeniowej, przed posadzeniem moczymy je w wodzie, po posadzeniu podlewamy, dajemy palik jako stelażyk, przed posadzeniem ziemię odchwaszczamy, w suche lata podlewamy

morwa czarna lubi słońce, ciepłe, osłonięte miejsca, gleby piaszczyste, gliniaste, przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne, na zimę potrzebuje osłony przed mrozem, rozmnażamy jak białą, obie morwy sadzimy z do dołka 2 razy większego od bryły korzeniowej, przed posadzeniem moczymy je w wodzie, po posadzeniu podlewamy i ściółkujemy, dajemy palik jako stelażyk, przed posadzeniem ziemię odchwaszczamy, w suche lata morwy podlewamy

jabłoń lubi słońce, osłonięte miejsce, przeciętnie żyzne gleby III i IV klasy, karłowate i półkarłowate odmiany lubią lekkie gliniaste gleby o pH 6,4, na piaszczystych trzeba regularnie podlewać, jabłoń lubi towarzystwo innych jabłoni, jest obcopylna i potrzebuje innych osobników w pobliżu, kwaśne gleby trzeba zawapniować przed uprawą jabłoni, jabłonie sadzimy wczesną wiosną lub jesienią, 3 miesiące przed sadzeniem jabłoni wykopujemy dołki o 100 cm średnicy, ziemię z nich mieszamy z nawozem, sadząc jabłka robimy doły 35 cm średnicy i 30 cm głębokości, przycinamy uszkodzone korzenie, układamy je tak, by luźno zwisały nie poplątane, przysypujemy ziemią, udeptujemy ją i podlewamy sadzonki, dołki mają być większe od korzeni, jesienią usypujemy kopiec z ziemi, miejsce okulizacji ma być nad ziemią, drzewka sadzimy daleko od siebie

grusza lubi żyzne, przepuszczalne, ciepłe, lekko kwaśne gleby, mają być głęboko uprawiane, zasobne w minerały, ciepłe, zaciszne, słoneczne miejsce, trzeba podlewać, ale nie lubi przelania, sadzimy wiosną i jesienią, głównie na przełomie i listopada lub marca i kwietnia, na zimę kopczykujemy, dół ma być większy od bryły korzeniowej, korzenie mają luźno zwisać w rowie, uzupełniamy je ziemią, dołek ma mieć 30-40 cm i 30 cm głębokości, na dnie usypujemy kopczyk z ziemi, słabsze gleby mieszamy z obornikiem i torfem, miejsce okulizacji ma być 15 cm nad ziemią, chore korzenie usuwamy, po posadzeniu podlewamy, odstęp między drzewkami musi być duży

śliwa lubi słońce, umiarkowanie wilgotne, żyzne, przepuszczalne gleby, gleba nie może być podmokła, co kilka lat obornikujemy i nawozimy, sadzimy co 4,5-4,5 lub 5-5 m, woli cięższe ziemie o pH 5,5-6,5, 3 miesiące przed posadzeniem wykopujemy dołek o 1 m średnicy i trochę płytszy, wbijamy doń palik o m dłuższy od drzewka, ziemię mieszamy z obornikiem lub nawozem dla drzewek owocowych i zostawiamy w dołku, po 3 miesiącach w dołku wykopujemy 40 cm dołek, na środku dajemy kopczyk, śliwkę układamy tak, by korzenie spływały po kopczyku i przysypujemy ziemią, udeptujemy, podlewamy, pień przywiązujemy do palika, sadzimy jesienią, wrażliwsze na zimno odmiany wiosną, śliwki tniemy wiosną

wiśnia lubi słońce, zacisze, gliniaste lub pyłowe, głębokie gleby, sadzimy wczesna wiosna lub późną jesienią co 5x5 m, na słabszych glebach można co 4x2 m, szczepimy 15 cm nad ziemią sadzimy w dołku większym o 5 cm od doniczki, kopiemy dołek, z wierzchniej warstwy gleby sypiemy kopczyk, na którym rozkładamy korzenie, wbijamy palik, do którego mocujemy drzewko, potrząsamy drzewkiem, by usypać ziemię wokół korzeni, potem zasypujemy je tworząc misę, która obornikujemy, podlewamy 5-10 l wody, wiosną podlewamy co jakiś czas, sadząc jesienią tworzymy kopczyk sięgający miejsca okulizacji, chroniący korzenie przed zimnem, przed posadzeniem obornikujemy glebę w miejscu posadzeniu, wiśnie trzeba podlewać i obornikować, u ograniczyć parowanie wody

czereśnia jest obcopylna więc musi mieć inne drzewka obok, lubi ciepło, sucho, słońce, przewiewne, umiarkowanie wilgotne żyzne, ciepłe gleby o pH 6,7-7,1, najlepsze są płowe i brunatne, piaszczyste, gliniaste, czereśnie sadzimy w październiku, listopadzie lub marcu, nie sadzimy w śnieg, mróz i deszcz, wykopujemy dołek większy o 5 cm od tego w szkółce, usypujemy kopczyk, po którym spłyną korzenie, wcześniej mieszamy ziemie z nawozem, zasypujemy, podlewamy, udeptujemy

czeremcha lubi słońce i półcień, próchnicze, świeże, wilgotne gleby, nasiona pobieramy latem, wysiewamy do gruntu lub do doniczek warstwowo z wilgotnym mchem, torfem lub piaskiem przykrywamy podłożem i płótnem i kładziemy do lodówki w temp 4 st, gdy kięłkują dajemy do gruntu, dobrze sadzić w pobliżu wiśni

morela lubi żyzne próchnicze, dobrze zdrenowane, ciepłe gleby, miejsce słoneczne, ciepłe, osłonięte, pH gleby kwaśne lub obojętne, przed posadzeniem orzemy na 80 cm i obornikujemy na 40 t/ha, sadzimy wiosną co 5-6 x 3-3,5, nierozgałęzione przycinamy do 70 cm, rozgałęzione do 50, przed posadzeniem ściółkujemy glebę, używamy nawozów zielonych z cynkiem i borem, podlewamy

brzoskwinia lubi osłonięte od wiatru, ciepłe gleby, lekkie, żyzne, przepuszczalne o pH 6-6,5, nie lubi wapiennych gleb i kwaśnych, pierwsze cięcie to obcięcie do 50 cm od pnia dolnych gałązek i podcinanie kilki do 2 oczka, sadzimy późna wiosną do dołka dwa razy większego od korzeniowej bryły, sypiemy kopczyk, układamy na nim korzenie, przysypujemy, podlewamy, udeptujemy ziemię, trzeba ja podlewać, ściółkować, obornikować i nawozić wieloskładnikowymi nawozami

rokitnik sadzimy jesienią, osobniki męskie i żeńskie 1 m od siebie, lubi słońce i pół cień, nie lubi tylko mokrych i zalewanych, gliniastych, słabo przepuszczalnych ziem, odporny na suszę, mróz i zanieczyszczenia

ognik lubi gleby żyzne, piaszczyste, piaszczysto-gliniaste, próchnicze, wapniowe, lubi słońce i osłonięte miejsca, podlewamy w upały i mocno przed zimą, nawozimy nawozem dla róż na słabszych ziemiach, przycinamy w czerwcu i końcu sierpnia, sadzimy wiosną

berberys lub słońce, ale woli rozproszone światło, przepuszczalne, świeże gleby, sadzimy wczesną jesienią i wiosną, odmiany zrzucające liście późna jesienią

poziomka lubi żyzne, przepuszczalne, lekko kwaśne lub kwaśne podłoże, nie lubi gleb piaszczystych i gliniastych, cień, w słońcu daje lepsze owoce, są mrozoodporne, można z nasionek, ale lepiej z sadzonek, ziemię przed posadzeniem obornikujemy lub kompostujemy, trzeba je podlewać, szczególnie rosnące w słońcu, trzeba je plewić, warto przykryć ziemie agrowłókniną

truskawka lubi żyzne, próchnicze, przepuszczalne, zasobne w składniki pokarmowe gleby o pH 5,5-6,5, osłonięte, słoneczne miejsca, w pojemniku stosujemy torf zmieszany z ziemia ogrodową i piaskiem, w gruncie przedplon z roślin motylkowatych, sadzimy wiosną i latem co 30-40 cm, odległość między rzędami do 50 cm, dołki kopiemy tak, by pomieściły korzenie, zgrubienie, serduszko musi być nad gruntem, korzenie zasypujemy glebą i podlewamy, w suszę podlewamy truskawki, trzeba je plewić, warto przykryć ziemie agrowłókniną

orzech lubi głębokie, świeże, żyzne, wapienne gleby, nie lubi ciężkich, zwięzłych, głębokich, lubi słońce, stanowisko południowo-zachodnie i północno-zachodnie, mrozoodporny, rok przed posadzeniem głęboko przekopujemy glebę, nawozimy kompostem lub obornikiem, kwaśną glebę wapniujemy, najlepsze pH to 6,5-7,5, sadzimy w październiku-listopadzie, wtedy wokół pnia trzeba usypać kopczyk z ziemi, liści i gałązek iglaków lub wiosną, wtedy trzeba regularnie podlewać, szczególnie w suche wiosny, kopiemy dołek, w nim usypujemy kopczyk ziemi, wkładamy korzeń, przysypujemy, podlewamy, przycinamy gałęzie by nadać kształt dopiero, kiedy korona osiągnie poziom 1,5 m nad ziemią, można wysiać w październiku nasiona, czyli orzechy, zakopujemy je w gruncie na 5-7 cm, podsypujemy kompostem, przykrywamy ściółką np. szyszkami lub korą, młode orzechy można przesadzić, można je przechować przez zimę w wilgotnym piasku w temp. Powyżej 0 np. w piwnicy lub lodówce, posadzić na głębokości 5-7 cm na przełomie marca i kwietnia

leszczyna lubi każde oświetlenie, ale lepiej czuje się w słońcu, lubi żyzne, piaszczysto-gliniaste, próchnicze, średnio zwięzłe gleby o pH 7-7,5, muszą być wilgotne ani nie suche an i nie podmokłe, odporna na mróz i zanieczyszczenie, nie potrzebuje pielęgnacji, sadzimy ją w 2 połowie października lub wiosną po rozmarznięciu ziemi, przed osadzeniem usuwamy chwasty, dajemy kompost lub obornik 3-4 kg na 100 m2, powierzchni, kwaśne gleby wapniujemy, ubogie wzbogacamy wapnem magnezowym, dołek musi mieć 50-60x50-60 cm, z najżyźniejszej warstwy gleby zrobimy kopczyk na korzenie, na nim rozkładamy korzenie, po zasypaniu tworzymy misę, w której zbierze się woda, miejsce ściółkujemy korą, torfem lub agrowłókniną, warstwy orzechów można wsadzić do skrzynek z warstwami torfu z piaskiem, całość musi byc mokra stratyfikujemy je w 2-4 st i 90% wilgotności przez 90 dni, wiosną przenosimy w cieplejsze miejsce, sadzimy do doniczek lub w rozsadniku na głębokości 4-5 cm i w odległości 10-12x30-40 cm

Bez czarny ma jadalne po przetworzeniu owoce, lubi słońce, akceptuje półcień, woli żyzne, próchnicze, średnio wilgotne gleby z wapniem i azotem, gleby gliniaste trzeba kompostować, nawozimy nawozem wieloskładnikowym, przycinamy, warto podlewać, sadzimy w dołku z kopczykiem na korzeniem, przysypujemy, podlewamy, udeptujemy, sadzimy wiosną lub jesienią

jarzębina ma owoce jadalne po przetworzeniu lub przemrożeniu, lubi słońce i półcień, tolerancyjna co do gleby, nie lubi przelania, rozsiewają ją ptaki, można kupić sadzonki, sadzimy ją wiosną po przymrozkach co 4 m między drzewkami, kopiemy dołek, sypiemy kopczyk, wkładamy korzenie, sypiemy ziemię poruszając drzewkiem, udeptujemy ziemię, podlewamy

Storczyki lubią jasne światło, ale nie za silne, najlepsze dla nich są wschodnie i zachodnie parapety. Falenopsis lubi 23-27 stopni w dzień, 18-20 w nocy, storczyk Cattleya lubi w dzień 18-22, w nocy 14-18, dendrobium i cymbidium w dzień lubią 15-18 w nocy 8-14, wilgotność musi się utrzymywać na poziomie 60%, nie może być ani za duża ani za mała, podłoże dla epifitów to mieszanka keramzytu, kory, włókien kokosowych, kiedy kora zapleśnieje trzeba ją wymienić i odkazić doniczkę, kiedy kora porośnie glonami trzeba ją wymienić, doniczka musi mieć odpływy, podlewamy poprzez zanurzenie doniczki na 5 minut w odstanej 24 godziny wodzie w temperaturze pokojowej, dopiero, kiedy podłoże przeschnie, usuwamy uschnięte łodygi kwiatonośne, nawozimy w sezonie nawozem dla storczyków, można spryskiwać nawozami dolistnymi

Fanelopsis po przekwitnięciu musi odpocząć od 2 dni do tygodnia bez wody, ma grube, skórzaste liście, białe, żółte, kremowe, różowe, fioletowe, purpurowe, dwukolorowe, nakrapiane, prążkowane kwiaty, kwitnie od kilku tygodni do kilku miesięcy, lubi ciepło, jasne, rozproszone światło, schodni parapet, w dzień lubi 21-29 stopni, w nocy 15-21, nie lubi przeciągów i źródeł ciepła, kiedy ziemia przeschnie doniczkę zanurzamy na 5 minut w odstanej wodzie w temperaturze pokojowej pozwalamy odcieknąć wodzie, od marca do października nawozimy co 2 tygodnie nawozem dla storczyków, zimą zraszamy roślinę

Katleja lubi jasne, rozproszone światło, wschodnie stanowisko, postawione obok naczynie z wodą od marca do października nawilży powietrze obok katlei, nie lubi przeciągów, latem może stać na zewnątrz, nocą temperatura musi być 5 st niższa niż w dzień, lubi lekkie, przepuszczalne podłoże dla storczyków lub mieszankę kory sosnowej mchu i torfu, podlewamy miękką wodą kiedy ziemia przeschnie co 7-10 dni, zimą ma spoczynek, mniej podlewamy, obniżamy temperaturę, nie nawozimy, nawozimy połową dawki nawozu dla storczyków co drugie nawożenie lub 1/4 za każdym razem, przesadzamy co kilka lat, można rozdzielić roślinę, każda potomna musi mieć 3 pseudobulwy, ma długie liście, fioletowe, różowe, białe, pomarańczowe, czerwone, wielobarwne kwiaty z żółtymi środkami

Dendrobium ma zgrubiałe łodygi, skórzaste, lancetowate liście, różnokolorowe kwiaty, lubi od maja do jesieni 18-22 stopnie, chłodne, przewiewne, jasne, ale nie nasłonecznione miejsce, może być w ogrodzie, podlewamy co 5-7 dni, nawilżamy powietrze lub trzymamy w pobliżu oczka wodnego lub stawu, nawozimy, zima trzymamy w jasnym pomieszczeniu z 10-12 st w dzień i 8-10 w nocy, nie nawozimy, rzadko podlewamy, w lutym przenosimy do domu, w chłodne jasne miejsce, podlewamy, zakwitnie w lutym lub marcu, potrzebuje podłoża dla storczyków, kory, mchu, łupin kokosa, rozmnażamy wtedy, gdy sadzonki maja po 3-4 pseudobulwy, różne gatunki mogą mieć różne potrzeby np. dendrobium szlachetne lubi powyższe warunki Dendrobium nobile lubi cały rok 18-24 stopnie i kitnie od wiosny do jesieni, wymagania cieplne różnych gatunków są różne, większość latem lubi 20-25 st, zimą 10-18, podłoże musi być stale lekko wilgotne, lekko kwaśne, co 2 tygodnie w sezonie nawozimy połową dawki nawozu dla storczyków, przesadzamy co 2-3 lata, kwitnie od marca do sierpnia, czasem wytwarza potomne roślinki, które można przesadzić do nowych doniczek

Cymbidium ma długie, wąskie liście, kwitnie raz w roku przez 1-3 miesiące, kwiaty są dwubarwne, nakrapiane, białe, oliwkowozielone, różowe, kremowe, zielone, czerwone, purpurowe, kasztanowe, brązowe, lubi od maja do października w nocy do 14 stopni, jasne, rozproszone światło, dobrze czuje się na zewnątrz, w zimie południowe lub wschodnie okno, chłód, storczyk lubi dużą wilgotność powietrza, latem podlewamy silnie, zimą mniej, podłoże musi być stale lekko wilgotne, można dać doniczkę do tacy z keramzytem, podlewamy woda destylowaną lub deszczówką, od marca do września dajemy co tydzień nawozy dla storczyków, jesienią i zimą co miesiąc niskoazotowe

Wanda epifit, porasta szorstka korę, ma naprzeciwległe liście otaczające pochwami łodygę, liście są sztywne, skórzaste, starsze usychają, ma białe, żółte, różowe, fioletowe, niebieskie, wielobarwne, fioletowo-białe, różowo-białe, niebiesko-białe kwiaty, kwitnie 3 razy w roku, lubi słońce, południowy parapet, latem wietrzenie i światło rozproszone, latem można wystawić ją do ogrodu, lubi światło rozproszone, stopniowo je zwiększamy, temperaturę powyżej 10 stopni w nocy, podłoże musi być luźne, przewiewne, przepuszczalne, gruboziarniste zrobione z grubego keramzytu, korków od wina, dużych kawałków kory jodłowej lub paproci drzewiastej, pojemnik musi mieć odpływy, kiedy nie ma podłoża zanurzamy tak, by woda go wypełniła w całości, po 15-20 minutach odsączamy, podlewamy codziennie, w upały kilka razy na dzień, na dnie pojemnika musi być woda, ale nie może dotykać korzeni, kiedy uprawiamy w podłożu podlewamy raz na 4-6 dniu latem, co tydzień zimą, spryskujemy liście kilka razy dziennie, używamy wody destylowanej i deszczówki, spryskujemy też pąki kwiatowe, minimalna wilgotność powietrza to 60%, najlepsza 80%, lubi 24-32 st w dzień i 16-20 w nocy, przesadzamy tylko wandy z podłoża, wymieniamy wtedy podłoże, usuwamy chore części rośliny, utrzymujemy suszę 3 tygodnie, by obcięte korzenie zaschły, wandom rosnącym w podłożu latem co tydzień w czasie podlewania dajemy 1/4-1/2 dawki nawozu dla storczyków, zimą co 2-3 podlewanie, co 1-2 miesiące przepłukujemy podłoże, by usunąc nadmiar soli, wandom bez podłoża dajemy co 2-3 podlewanie 1/4 dawki nawozu dla storczyków przez cały rok

Miltonia epifit z dużymi kwiatami i korzeniami wchodzącymi w szczeliny drzew, kwitnie pod koniec lata przez 6-8 tygodni, potem pęd kwiatowy zanika, lubi wilgotne powietrze, podlewamy gdy podłoże przeschnie, musi to być podłoże dla storczyków, utrzymujemy je lekko wilgotne, lubi wilgotne powietrze, podlewamy przez zanurzenie korzeni w wodzie, potem odsączamy nadmiar wody i ustawiamy w podstawce, zima lubi 19-21 st, latem 25-28 w dzień, 16-18 w nocy, nadaje się na zewnątrz, lubi półcień

Zioła można uprawiać w ogródku, na balkonie lub na oknie w doniczkach, jednak warto trzymać je z daleka od kuchenki, gdzie opary z gotowania mogą im zaszkodzić. Warto zbudować szklarenkę. Każde potrzebuje innych warunków.

Szałwia lekarska lubi stanowisko słoneczne, ciepłe, osłonięte od wiatrów, nadaje się na balkon, okna lub stanowisko południowe, zachodnie, osłonięte od wiatru, lubi żyzne, przepuszczalne gleby z piaskiem i żwirem, pH obojętne lub zasadowe, wrażliwa na mróz, w ogrodzie wymaga osłonięcia kompostem lub otuliną, w doniczce trzeba zabrać ją do domu, do ogrodu wysiewamy na przełomie marca i kwietnia, nie lubi zbytniej wilgoci ani mokra, wiosną przycinamy uschnięte nadziemne części dorosłej byliny, zioła zbieramy w suche, słoneczne dni

rozmaryn lekarski jest wrażliwy na zimno, w strefie mrozoodporności 6 i zimniejszych nadaje się tylko do doniczek, gleba wymaga pH 6-7, gleba musi być zdrenowana, stanowisko słoneczne, ciepłe, gleba musi być stale lekko wilgotna, ale pomiędzy podlewaniami trzeba pozwolić jej przeschnąć, przed wysianiem nawozimy glebę, nawozimy go każdej wiosny, nadmiar wody powoduje choroby korzeni i gnicie, podłoże musi być przepuszczalne i mieć dużo wapnia, lubi stanowiska południowe i zachodnie, w cieplejszym klimacie nadaje się na rabatki

macierzanka nadaje się na skalniaki do wypełnienia przestrzeni pomiędzy innymi roślinami, lubi słońce, odporna na suszę, ma małe wymagania pokarmowe, lubi gleby piaszczyste, ubogie, suche, podlewamy jak ziemia wyschnie w doniczce, w ogrodzie wystarczy jej deszcz, nawozów nie wymaga

tymianek, sadzimy go wzdłuż ścieżek, lubi słońce, sadzimy go wiosną po ustąpieniu mrozów w dobrze nawodnionej, obojętnej glebie z odpowiednią warstwą drenażu, potrzebuje dużo światła, stanowiska zachodnie lu południowe, podlewamy gdy ziemia przeschnie, zimą w doniczce ograniczamy i przenosimy do pomieszczenia o temperaturze pomiędzy 10 a 15 st, chyba, że chcemy jeść go cały rok, wtedy trzymamy w standardowych warunkach

mięta pieprzowa, stanowisko w ogrodzie musi być ciepłe, słoneczne, osłonięte zimą przed mrozem, gleba próchnicza, wilgotna, lekko zasadowa, wapienna, przepuszczalna, podobne warunki glebowe można zapewnić w doniczce, mięta nie lubi świeżego obornika, lubi kompost i mineralne nawozy

melisa lubi ciepłe, słoneczne stanowiska, ale toleruje półcień i cień, ale ma mniej olejków eterycznych, lubi gleby żyzne, wilgotne, lekkie i przepuszczalne, ciepłe, wapienne, dobrze nawożone makro i mikroelementami, jesienią obkładamy glebę dobrze rozłożonym kompostem, trzeba ją zabezpieczyć przed mrozem w ogrodzie, do inspektów wysadzamy w marcu, rozsadzamy w maju

lebiodka majeranek lubi słoneczne, umiarkowanie wilgotne stanowiska, gleby żyzne, przepuszczalne, spulchnione, ciepłe, wapienne, nasiona wiosną w połowie kwietnia sadzimy do gruntu, z inspektów i doniczek przesadzamy po 15 maja, glebę nawozimy wapiennym nawozem, sadzimy po 2-3 sztuki w odstępach co 15-30 cm.

lebiodka pospolita (oregano) lubi słońce, w strefach mrozoodporności 7 wymaga lekkiego cienia, gleba musi być drożna, dobrze nawodniona, o pH 6,5-7, nawozimy okazjonalnie, stanowiska w doniczce z rozproszonym światłem.

lubczyk ogrodowy lubi ciepłe, słoneczne stanowiska, ale radzi sobie w półcieniu i cieniu, więc na każdym oknie i balkonie, lubi przepuszczalne, spulchnione gleby, żyzne, z duża ilością składników pokarmowych, wapnia i próchnicy, na zimę w ogrodzie sypiemy nad nim kopczyk z kompostu lub słomianego obornika, do gruntu wysiewamy w sierpniu po zakończeniu kwitnienia na głębokości 2-3 cm, nielubi gleb gliniastych ani zbyt mokrych i zlewnych

czomber ogrodowy wymaga słońca, ale dobrze rośnie w każdej glebie, nie wymaga nawozów, w kwietniu siejemy nasiona do gruntu, przykrywamy cienką warstwą gleby, umiarkowanie podlewamy, wymaga regularnego plewienia.

bazylia pospolita potrzebuje minimum 5 godzin nasłonecznienia dziennie, potrzebna osłona przed wiatrem i silnym deszczem, w czasie kwitnienia potrzebuje temperatury 20-25 st. podłoże musi być stale wilgotne, podlewamy rano lub wieczorem, w czasie upałów codziennie, można przy każdym podlewaniu dodawać do wody biohumus, wysiewamy do doniczek przez cały rok

papryka owocowa (czili) i papryka roczna słoneczne, ciepłe stanowiska, dobrze w folii lub doniczce, wiosną wysiewamy w skrzyniach, lubi gleby lekko kwaśne, próchnicze, w zamkniętym środowisku podlewamy rano lub wieczorem, wrażliwa na chłodu

koper ogrodowy lubi słońce, umiarkowanie wilgotne, osłonięte od wiatru stanowiska, gleby dobrze spulchnione, przepuszczalne, żyzne, wysiewać do gruntu można co dwa tygodnie od wiosny do jesieni

pomidor zwyczajny, rozsada musi mieć 15-30 cm wysokości i 5-7 liści, kiełkowanie wymaga temp. 20-25 st, do gruntu wsadzamy po 15 maja, lubi gleby gliniasto-piaszczyste, żyzne, próchnicze, przepuszczalne, lubią słońce, temperaturę 22-27 st, więc nadają się do uprawy doniczkowej w domu i szklarni, przed posadzeniem przekopujemy glebę na min. 20 cm, glebę warto wymieszać z kompostem lub nawozem do warzyw

czosnek wymaga gleb żyznych, próchniczych, zasobnych w składniki pokarmowe, słabsze gleby obornikujemy, lubi słońce i umiarkowane podlewanie

cebula wysadzamy ją do gruntu wczesną wiosną, do doniczki cały rok, gleba musi być kwaśna, pH 5,5-6,5, próchnicza, najlepiej torf, less lub mada, wymaga dużo azotu, fosforu, potasu, regularnego podlewania, wrażliwa na suszę,

szczypiorek sadzimy do gruntu w marcu-kwietniu lub lipcu-sierpniu, mrozoodporny, zimuje pod ziemią, lubi słońce lub półcień, gleba przeciętna, pH 6-7, w doniczkach jednoroczny, często przesuszony, lubi umiarkowanie podlewanie i kompost

pietruszka zwyczajna lubi stanowisko słoneczne, gleby lekkie, próchnicze, odporna na zimno, wrażliwa na przelanie, sadzimy od końca marca do połowy kwietnia w rzędach 20-30 cm na głębokości 1-1,5 cm, podczas wzrostu plewimy i spulchniamy glebę,

hyzop lekarski lubi przewiewne, lekkie, suche gleby, lubi słońce, nie znosi cienia, w lutym-marcu wysiewamy w inspekcie, w kwietniu do gruntu, lubi stanowiska południowe i zachodnie.

W doniczkach zioła potrzebują takiej samej gleby, wilgotności, temperatury, światła i nawożenia jak w gruncie i trzeba im to zapewnić, by długo kwitły i owocowały oraz wypuszczały nowe liście.

Kaktusy to sukulenty gromadzą wodę w liściach, korzeniach lub łodygach. Lubią słońce, nadają się na zachodni i południowy parapet, latem można wynieść na balkon i taras, ale nie może padać na nie bezpośrednie słońce. Podlewamy 24 godziny odstaną wodą kiedy ziemia przeschnie, lejemy dużo a rzadko, zaleca się, żeby ziemia nie wyschła do końca. Ziemia musi być lekka, przepuszczalna, ziemia dla roślin doniczkowych zmieszana ze żwirem, piaskiem lub perlitem, najlepsze jest podłoże dla kaktusów, doniczka musi mieć odpływ, po zakupie od razu trzeba przesadzić do większej doniczki, ponieważ, ta w sklepie jest za ciasna. Ziemia musi być też przewiewna, próchnicza, lekko kwaśna pH ok. 6 z drenażem na dnie, można rozmnożyć przez oderwanie członu i posadzenie do ziemi, wysiew nasion lub szczepienie. Od października do lutego muszą odpocząć w chłodnym miejscu bez podlewania. Zimą dobrze zapewnić im ok. 18 stopni. Najlepsze kaktusy dla początkujących to:

-Astrophytum ma duże, błyszczące, żółte kwiaty wyrastające na całym ciele i białe kłaczki porastające roślinę w miejscach cierni, wolno rośnie

-Echinocactus ma owłosiony wierzchołek, duże ciernie, kulisty pokrój, widoczne żebra, żółte kwiaty

-Gymnocalicium jest mały, kulisty, wyraźnie żebrowany, ma białe, żółte, różowe, purpurowe kwiaty wyrastające z wierzchołka

-Ferocactus duży, kulisty, silnie żebrowany, z dużymi cierniami, ma lejkowate lub dzwonkowate różowe, czerwone, żółte kwiaty

-Mammillaria ma brodawki zamiast żeber, jest mała, kulista lub kolumnowa, kwiaty w zagłębieniach brodawek są małe, liczne w różnych odcieniach bieli, różu i żółci, tworzą wianek wokół wierzchołka

-Melocactus ma cefalium czyli filcowaty twór na wierzchołku, wypukłe żebra, łukowate ciernie, drobne, białe, czerwone lub różowe kwiaty

Opuncja Opuntia ma płaskie człony pędu, różne kształty od małych po drzewiaste formy, duże, żółte, czerwone lub pomarańczowe kwiaty [https://zielonyogrodek.pl/dom-i-balkon/rosliny-w-mieszkaniu/784-kaktusy-idealne-dla-poczatkujac]

Sukulenty lubią światło, najlepszy dla nich jest południowo-wschodni parapet, w sezonie 20-25 stopni, zimą do 15, latem podlewamy 1-2 w tygodniu kiedy ziemia przeschnie, nawozimy co miesiąc niskoazotowym nawozem, zimą podlewamy co miesiąc, najpopularniejsze to wężownice, eszewerie, haworsje, żyworódki, wilczomlecze, starce, żywe kamienie, grubosze, patyczaki, aloesy [https://muratordom.pl/ogrod/rosliny/sukulenty-w-mieszkaniu-jak-pielegnowac-sukulenty-w-domowej-uprawie-aa-eLcz-N3ez-pgJi.html]

Sansewieria (wężownica) ma sztywne liście w różnych odcieniach zieleni, lubi słońce lub półcień, ziemia liściowa z torfem i piaskiem w proporcjach 1:2:1, suche podłoże 2-3 cm drenażu na dnie, latem lubi 24 st, zimą 18, minimalna temperatura to 10 st, wiosną liście tniemy na 5 cm kawałki, moczymy w ukorzeniaczu, dajemy do mieszanki torfu z piaskiem 1:1, stawiamy w 20 st, po 6 tygodniach dajemy do właściwego podłoża, późnym latem rozsadzamy kłącze, latem podlewamy raz na 2 tygodnie zimą raz na 21 dni, latem nawozimy co 3 tygodnie nawozem dla roślin doniczkowych

Eszeweria ma rozetki ząbkowanych, mięsistych, szarozielonych liści, lubi umiarkowane podlewanie, słońce, ciepło, od 20 do 24 stopni, podlewamy podłoże lub lejemy wodę do podstawki bez moczenia liści, lubi podłoże dla kaktusów, ziemia musi być przepuszczalna, od marca do sierpnia co 3 tygodnie nawozimy nawozem dla kaktusów, zimą nie nawozimy, słabo podlewamy-jak ziemia wyschnie, kiedy wypuści nowe pąki zaczynamy podlewać, zimujemy w temperaturze ok. 10 st. rozetki można odrywać, wkładać do wody aż wypuszczą korzonki i sadzić do ziemi

Faucaria ma grube ząbkowane liście, duże, żółte kwiaty, lubi lekkie, przepuszczalne podłoże, słabe podlewanie, toleruje suszę, słońce, przesadzamy od razu do nowego podłoża wiosną i latem, w sezonie nawozimy nawozem dla kaktusów, jesienią podlewamy raz na 4-8 tygodni

Pleiospilos ma szarozielone, duże liście przypominające pędy, duże, pomarańczowe kwiaty, lubi słońce, przepuszczalne, najlepsza ziemia liściowa z piaskiem, porowate gleby, w sezonie nawozimy nawozem dla kaktusów, zimuje w 15 stopniach bez podlewania

Gasteria brodawkowata ma sztywne, mieczowate liście w białe brodawki, grona czerwonozielonych kwiatów wyrastają w kątach liści, plamista ma na liściach białe plamki, lubi przepuszczalną glebę, piaszczysto-gliniastą z torfem-2/3 piasku i 1/3 torfu lub podłoże dla sukulentów albo 1/3 kompostu reszta wernikulitu, żwiru lub perlitu, słońce, latem światło rozproszone, podlewamy zawsze gdy ma kwiaty, zimą musi mieć 10 stopni, doniczka musi być szeroka i płytka, przesadzamy wczesną wiosną, nowa ziemia musi mieć drenaż, latem podlewamy co tydzień, jesienią i wiosną co 2, zimą co 2 miesiące, nawozimy w sezonie co 2 tygodnie nawozem dla kaktusów, lubi wietrzenie i pobyt na zewnątrz latem

Starzec popielny ma omszone, szarozielone liście, nasiona wysiewamy w marcu, sadzonki pobieramy w marcu i kwietniu, zanurzamy w ukorzeniaczu, można kupić sadzonki lubi żyzne, przepuszczalne gleby ogrodowe, słońce, podlewamy sadzonki, starce w doniczkach, gdy ziemia przeschnie, starzec Rowleya ma zwisające pędy z koralikowatymi liśćmi, lubi jasne, rozproszone światło, zraszanie liści, umiarkowane podlewanie, by ziemia była lekko wilgotna, zimą podlewamy mniej, trzymamy w 13-16 stopniach w jasnym miejscu, lubi przepuszczalną ziemie dla sukulentów lub mieszankę uniwersalnej ziemi z gruboziarnistym piaskiem, żwirkiem i wernikulitem, w sezonie podlewamy co 2 tygodnie płynnym nawozem dla sukulentów

Rozchodnik mam mięsiste, trójkątne liście i mięsiste łodygi, lubi wysokie doniczki słońce, mieszamy ziemię dla kwiatów z keramzytem lub żwirkiem albo używamy ziemi dla sukulentów, podłożu dla kaktusów trzeba dodać ziemi, nawozimy długo działającym nawozem lub 2 razy wiosną nawozem dla kaktusów i sukulentów, podlewamy by ziemia była wilgotna, potem czekamy aż przeschnie, zimą co tydzień, do domu zabieramy kiedy temperatura spadnie do 10 st.

Stapelia wielkokwiatowa, sukulent łodygowy przypomina kaktusa, ma dzwonkowate, duże, purpurowe, owłosione kwiaty, lubi słońce, ale nie za silne, ciepło, zimą 10-15 st, w sezonie co 2 tygodnie nawozimy nawozem dla sukulentów, lubi ziemię liściowa z domieszką piasku i gliny oraz drenażem, stapelia pstra ma poszarpane, długie pędy, duże, dzwonkowate kwiaty, żółte w brązowe plamy, lubi jasne, rozproszone światło, zimą 10-15 st i bezpośrednie światło, wiosną przesadzamy do płytkich szerokich doniczek, lubi uniwersalna zimie ogrodową o pH 7,5-8,5, w sezonie nawozimy nawozem dla kaktusów, owoce stapelii to niełupki z puchem kielichowym, można pobrać sadzonki i wysiać owoce

Litopsy i inne żywe kamienie, litopsy mają 2 liście przypominające kamienie, wszystkie lubią słońce, zimą 15-16 st, latem ciepło, suszę, ale można zapewnić okresowo większą wilgotność powietrza, podlewamy bardzo rzadko, ceramiczne, głębokie na 8 cm doniczki z odpływami, piaszczystą, ubogą, przepuszczalną glebę, 70% piaski i żwiru, przesadzać można przez cały rok, podlewamy kilka dni po przesadzeniu, podlewamy gdy ziemia przeschnie, od przełomu marca i kwietnia, kiedy wypuszczają nowe liście podlewamy, następny raz, gdy ziemia jest sucha, młode podlewamy częściej, podlewamy rzadko, ale solidnie, zima nie podlewamy, nawozimy połową zalecanej dawki nawozu dla kaktusów i sukulentów, litopsy wysiewamy z nasion