biologia i ochrona przyrody

Ropa naftowa to ciekła kopalina pochodzenia biologicznego. Ropa powstała z rozkładu roślin i zwierząt w wysokiej temperaturze, pod wysokim ciśnieniem, bez dostępu tlenu. Ropa to mieszanina węglowodorów łańcuchowych i pierścieniowych, zawiera także różne pierwiastki obecne w organizmach żywych (wapń, magnez, siarka z aminokwasów) oraz ze skały macierzystej, ich skład zależny od rodzaju skały. Ropa naftowa ma dwa etapy powstawania, kiedy nagromadzi się odpowiednia ilość materii organicznej w odpowiednich warunkach np. w morzu lub jeziorze albo na bagnach, gdzie rośliny i zwierzęta cały czas dostarczają materii organicznej, a masowo zakwitające glony odcinają dopływ światła do niższych części zbiornika, by nocą, kiedy same nie mają światła zginąć i opaść na dno odcinając dopływ tlenu do niżej leżących szczątków. Nagromadzona materia organiczna zostaje sprasowana, pozbawiona cząsteczek tlenu, zaczynają działać bakterie beztlenowe, które ją przetwarzają, chociaż górne warstwy mogą być wykorzystywane przez organizmy tlenowe np. pierścienice, które tworzą tunele w detrytusie i dostarczają świeżej wody do jego górnych warstw, potem jednak te warstwy zostają przysypane kolejnymi warstwami szczątków i dalej zachodzą w nich tylko procesy beztlenowe. Następny etap powstawania ropy to diageneza, czyli tworzenie właściwej kopaliny, łączenie luźnych osadów w zwięzłą skałę. Ilaste skały nasycone bituminami to łupki bitumiczne.

Ludzie dzięki pirolizie, czyli poddaniu drewna lub kory wysokiej temperaturze bez dostępu tlenu mogą tworzyć smołę i dziegieć. Smoła drzewna to odpad z produkcji węgla drzewnego, kiedy wypala się węgiel drzewny, pod nim zbiera się smoła i dziegieć. Smołę można zrobić w niskiej temperaturze (400-600st) i wysokiej (ponad 600 do 1000 st). Dziegieć do celów leczniczych wytwarza się z kory drzew np. brzóz,

Smoła powstaje też z obróbki węgla, łupków bitumicznych, drewna, torfu. Ma zastosowanie do produkcji klejów, impregnatów, smarów samochodowych, klejów, uszczelnia dachy, izoluje materiały przed deszczem i wilgocią, smoła i dziegieć są wykorzystywane w budownictwie, drogownictwie, dziegieć i smoła odkażają rany, są bakteriobójcze, grzybobójcze, łagodzą łuszczycę, grzybicę skóry, leczą rany, przede wszystkim ograniczają rozwój bakterii tlenowych w ranach, jednak beztlenowym mogą dać lepsze warunki odcinając dopływ tlenu, jednak wpływają na szybsze podziały komórek w skórze i ich szybsze różnicowanie, czyli tworzenie nowej tkanki zachodzi szybciej i rana szybciej się goi. Dziegieć zabezpiecza kopyta i racice przed grzybami, smoła izoluje beczki chroniąc przed wyciekaniem zawartości, uszczelniała słomiane dachy przed deszczem (paliły się potem pięknie), izoluje drewniane rusztowanie przed wilgocią i zabezpiecza przed grzybami. Ludzie zajmujący się wypalaniem węgla drzewnego i smolarze rzadziej chorują na choroby skóry, dziegieć, smoła i ropa pobudzają tworzenie nowych komórek naskórka. Są specjalne mydła dziegciowe łagodzące choroby skóry. Ludzie wierzą w toksyczne właściwości dziegcia i smoły, ale do pewnej dawki nic nie jest trujące, smoła i dziegieć użyte zgodnie z zaleceniami nie są niebezpieczne. Zaleca się stosować się krótko i nie otwarte, głębokie rany, chociaż stężenie potencjalnie toksycznych substancji w smole jest małe, gdyby rozdzielić dziegieć i smołę na poszczególne związki chemiczne i wyizolować każdy z nich, znalazłyby się i trucizny, ale w całym dziegciu są rozcieńczone w innych przyjaznych substancjach i ich stężenie jest zbyt słabe, by spowodować zatrucie, pamiętajmy tez o tym, że wiele toksyn działa antagonistycznie znosząc swoje działanie, więc nie ma co się bać smoły ani dziegciu. Smołę i dziegieć można zrobić samemu, wkładając korę do metalowych, żeliwnych garnków, garnki umieszczamy w dołach w ziemi, zamykamy szczelnie, nad nimi układamy drewno lub węgiel, podpalamy, musi garnek nagrzać się do minimum 400 st, po kilku godzinach wydzieli się smoła i dziegieć. Przed wojną doustnie używano dziegcia by zatruciach bakteryjnych i gruźlicy, związki pochodne węgla wiążą toksyny bakteryjne, doustna dawka to mniej niż 500 mg na dobę. Zależnie od gatunku drewna lub kory można uzyskać dziegieć o różnych wartościach [https://akademiaducha.pl/dziegiec-wlasciwosci-lecznicze/]. Pamiętajmy o tym, że każdy lek można przedawkować.

Parafina łagodzi uczulenia, choroby skóry, egzemy, nie jełczeje pod wpływem ciepła ciała i wydzielin ze skóry, nie rozkładają jej bakterie, leczy uszkodzenia jak oparzenia i odmrożenia I stopnia, pęknięcia naskórka, nadżerki, alergię, łuszczycę, liszaje, przyspiesza gojenie ran, chroni twarz i dłonie przed zimnem, wilgocią i mrozem, usuwa woskowinę, chroni przed drażniącymi czynnikami, nie uczula, gorąca w postaci okładów rozgrzewa bolące stawy, poprawia krążenie, jest składnikiem kosmetyków ochronnych, ułatwia nagrzewanie skóry poprzez izolację, ułatwia przenikanie do niej substancji odżywczych i pielęgnujących z kremów, baza kremów i leków, natłuszcza skórę [https://www.doz.pl/czytelnia/a12019-Czy_warto_stosowac_parafine]

Nafta, ropa, wazelina, parafina, oleje silnikowe przyspieszają opalanie, jeśli się nimi posmarujemy to wciągu godzimy opalimy się na mleczną czekoladkę, dobre dla ludzi chcących się opalić, a nie mających czasu, można je zastąpić tłuszczami-olejami roślinnymi, masłem, margaryna, masłem kakaowym, tłuszcze kokosowym

Z ropy mamy benzynę (podają, że trująca, ale destylowaną odkażało się rany w wojsku, kiedy jeszcze było obowiązkowe, jest też używana jako odczynnik i środek czyszczący w laboratoriach), z ropy można robić rozpuszczalniki m.in. aceton (nasze ciało go samo wytwarza na drodze ketogenezy), etylen (hormon roślinny, przyspiesza dojrzewanie owoców, starzenie roślin, podanie liście, więdnięcie kwiatów, opadanie owoców, rośliny go wytwarzają, szczególnie dużo go w pobliżu dojrzałych bananów), same składowe ropy stanowią paliwo lotnicze, smary, oleje silnikowe, mazut, asfalt (warto wspomnieć o Jeziorze Asfaltowym w La Brea, gdzie gazowe składowe ropy idą do atmosfery, ciekłe są filtrowane przez skałę, zostaje głównie asfalt), hipoalergiczne, niedrażniące kosmetyki łagodzące jak: parafina, wazelina, olej parafinowy, olej parafinowy, które łagodzą podrażnienia, rany, acetylen (gaz spawalniczy), inne paliwa, tworzywa sztuczne, wypełniacze leków. Bez ropy nasza cywilizacja nie mogłaby istnieć.

Sama ropa nie jest toksyczna, wszystko co w niej toksyczne jest rozcieńczone w niegroźnych składnikach do słabych stężeń, dopiero kiedy oddzieli się poszczególne składowe można uzyskać silne trucizny, sama płynąca ropa nie jest trująca. Warto tu wspomnieć o Naftusi, skażonej naftą i innymi składnikami ropy wodzie mineralnej o prozdrowotnych właściwościach. Naftusia znajduje się w uzdrowisku na Ukrainie - Truskawce. Naftusia tonizuje mięśnie gładkie układu moczowego, rozrzedza śluz, łagodzi stany zapalne, działa moczopędnie i sprzyja filtrowaniu moczu, reguluje poziom cholesterolu i bilirubiny we krwi, niszczy bakterie chorobotwórcze w jelitach. Co prawda przed skorzystaniem z Naftusi trzeba skonsultować się z lekarzem, ale to dotyczy każdego leku, moim zdaniem również suplementu [https://dvoryk-leva.com.ua/pl/health/279-voda-naftusya-pl]. Dawniej pito naftę jako środek przeczyszczający, przeciwrobaczny, przeciwgrzybiczy.

U zwierząt, które połkną zbyt dużo ropy może dojść do zalepienia jelit i skrętu kiszek. Zewnętrznie składniki ropy leczą rany, chronią przed zakażeniami, łagodzą alergie, usuwają woskowinę (rozpuszczają ją). U zwierząt smaruje się wazeliną poduszeczki kotom i psom, by sól drogowa ich nie oparzyła, dziegciem smaruje się kopyta i racice, leczy liszaje, pasożyty, egzemy, ludzie smarujący wazeliną twarze mają mniejsze ryzyko odmrożeń, kiedy nurek posmaruje się smarem wytrzyma w zimnej wodzie dłużej niż bez ochrony. Ropa i smoła są znane od starożytności. Surowa ropa naftowa leczy choroby skóry i pasożytnicze, ropa leczy nawet odmrożenia, to prawda, niektóre jej składowe jak wazelina i nafta leczą uszkodzony zimnem naskórek. Ropa odkaża drogi moczowe, układ pokarmowy, działa żółciopędnie, jeśli chcecie ograniczyć wchłanianie to wystarczy przez czas leczenia zrezygnować z tłuszczu i alkoholu (one przyspieszają jej wchłanianie), 0,5 g dwa razy dziennie zwiększa liczbę białych krwinek. Stosowana na skórę łagodzi opryszczkę (wazelina z naftą też), stosowana dłużej niż miesiąc daje trądzik poropowy (odcina dopływ tlenu i bakterie beztlenowe się mnożą, zatyka też pory). Pobudza akcje serca, hamuje odruch kaszlu przy chorobach zakaźnych. U kobiet dojrzałych łagodzi menopauzę poprzez stymulację wydzielania estrogenów i hamowanie wydzielania androgenów. Bezpieczna dawka to do 1 g do dwóch razy dziennie, przedawkowanie uszkadza nerki i wątrobę, jak każdy lek. Przeciwwskazania białaczka, choroby nerek, niewydolność nerek, ciąża, karmienie piersią [https://rozanski.li/282/ropa-naftowa-surowa-oleum-petrae-crudum-punkt-widzenia-obiektywny-w-terapii/].

Nafta destylowana do picia Petroleum leczy choroby skóry, błon śluzowych, układu pokarmowego, moczowego, chorobę lokomocyjną. Jest w aptekach. Jest też hipoalergiczny krem łagodząco-gojąco-ochronny petroleum wazelina z naftą. Nafta jest jednym najstarszych kosmetyków.

Dawniej, przez 50 lat Polska była trzecim wydobywcą ropy naftowej na świecie, obecnie mamy w Karpatach, nad morzem i na niżu. Szkoda, że jej wydobycie spadło. Ropa jest potrzebna w medycynie, kosmetologii, chemii przemysłowej, budownictwie, drogownictwie, produkcji świec, lamp naftowych i innych dziedzinach. Obecnie przy wolnym rynku wydobycie ropy pozwoliłoby się nam rozwinąć.

Wężymord czarny korzeń Scorzonera hispanica szerokie, długoogonkowe liście rozety, lancetowate łodygowe, prosta łodyga kwiatostanowa z żółtymi koszyczkami, brzężne kwiaty języczkowe, środkowe rurkowate, roślina jadalna, korzeń jest jadalny, ma związki neutralizujące jad żmiji.
Wężymord górski Scorzonera rosea lancetowate liście, lancetowate liście łodygowe, fioletoworózowe koszyczki, brzeżne, długie kwiaty języczkowe, krótkie rurkowate środkowe, łodyga kwiatostanowa, jadalne korzenie.
Wężymord niski Scorzonera humilis jajowate liście rozety przechodzą w ogonki, lancetowate liście łodygowe, łodyga kwiatostanowa z żółtymi koszyczkami, brzezne kwiaty języczkowe, środkowe rurkowate, listki okrywy, 2 razy mniejsze, jadalne korzenie.
węzymord stepowy Scorzonera purpurea rozgałezione kłącze, liście równowąskie, kłącze pełzające, kwiaty lila zebrane w koszyczki, brzęzne jezyczkowe, śropdkowe rurkowate, owoce to niełupki z puchem kielichowym.
Scorzonera cena cienkie, równowąskie liście, łodyga prosta, kwiatostan to żółty koszczek, brzeżne kwiaty jezyczkowe, środkowe rurkowate.
Wiesiołóek drobnolistny Scorzena parviflora równowąskie liście, żółte koszyczki z brzęznymi kwiatami języczkowymi, środkowymi rurkowatymi na prostej łodydze, listki okrywy ząbkowate.
Dziurawiec zwyczajny Hypericum perforatum z rozrośniętego kłącza wyrastają pędy płone i kwiatonośne, łodyga u góry rozgałęzia się, u dołu drewnieje, jest naga, pełna, ma wiele gruczołków i 2 podłużne listwy, ulistnienie naprzeciwległe, liście nagie, siedzące, równowąskie lub eliptyczne, blaszka liściowa ma na brzegu zbiorniki olejków eterycznych i cała pokryta jest gruczolkami. Kwiatostan to baldachogrono, kwiaty szypulkowe, żółte, osadzone w kątach naprzeciwległych przysadek, działki są lancetowate i ogróczolone, 5 płatków, dużo pręcików. Owoc to wielonasienna torebka, nasiona czarne, kropkowane. Roslina lecznicza, ziele pomaga przy bólach brzucha, działa żółciotwórczo i żółciopędnie, uspakaja, łagodzi objawy depresji. Rośnie w polach, na łakach, miedzach, przydrożach.
Centuria zwyczajna Centaurium erythraea prosta, u góry 4-kanciasta, słabo rozgaęłziona łodyga, ulistnienie nakrzyżległe, liście rozety jajowate, podługowate łodygowe sa zaostrzone, kwiaty 5-krotne, talerzykowate, zebrane w podbaldachy, każdy podbaldach ma 2 podkwiatki, różowe kwiaty, owoce to torebki, roślina lecznicza, ziele stymuluje wydzielanie żółci i trawienie, leczy nadkwasotę bóle żołądka i wzdęcia, wyciąg pielęgnuje wrażliwa skórę, używana do produkcji alkoholi.
Nagietek lekarski Calendula officinalis łodyga rozgaęłziona, gruczołowato owłosiona, żeberkowana, liście dolne krótkoogonkowe, łopatkowate, dolne siedzące, lancetowate, kwiaty zebrane w pomarańczowe koszyczki, brzezne nibyjęzyczkowe, środkowe rurkowate, owoce to niełupki, palowy, rozgaęłziony korzeń, roślina ozdobna, lecznicza, leczy rany, oparzenia, owrzodzenia, otarcia, odmrożenia, łagodzi stany zapalne skóry i oczu, roślina jadalna, liście można jeść na surowo do sałatek.
Goździk kartuzek Dianthus carthusianorum pojedyncza, sztywna, u góy kanciasta łodyga, czasem się rozgałezia, ulistnienie naprzeciwległe, nasady zrosnięte w pochwy, różowe, 5-krotne kwiaty bez szypułke zebrane sa w główki, jajowate podsadkiowoce to podłużne torebki, płaskie nasiona, rozgaęłzione kłącze, roslina ozdobna.
Goździk kropkowany Dianthus deltoides płożaca, rozgaęłziona, lekko wzniesiona łodyga, tworzy darnie, naprzeciwległe ulistnienie, równowąskie, całobrzegie liście, są omszone i zrośnięte nasadami, różowe, 5-krotne kwiaty zerbane sa w wiechy, kielich zrośnięty w rurkę, owoc to torebka z 4 ząbkami, wiele nasion, roślina ozodbna.
Przypołudnik kryształkowy Mesembryanthemum cristallinum liście okrągłe, owłosione, karbowane, rozhgaęłziona łodyga, działki zrośnięte, zielone, cienkie, długie perłowe płatki, wiele płatków i pręcików, roślina tropiakalna ozdobna.
śniedek baldaszkowaty Ornithogalum umbellatum podługowate liście rozety, rozgałeziona łodyga, kwiaty białe, sześciokrotne, cienkie płąteczki, zebrane w baldachogrono.
Śniedek Buchego Ornithogalum boucheanum lancetowate liście, prosta łodyga kwiatostanowa, 6-krotne, srebrno, zielone kwiaty zebrane w baldachogrona.
śniedek cienkolistny Ornithogalum collinum równowąskie liście rozety, prosta łodyga kwiatostanowa, białe, 6-krotne kwiaty zebrane w baldachogrono, owoc to torebka.
śniedek zwisły Ornithogalum nutans równowąskie liście, rozgałęziona łodyga, białe, długopłątkowe, 6-krotne kwiaty zebrane w baldachogrona.
Ornithogalum montanum długie, lancetowate, szerokie liście, krótkie łodygi, białe, długopłatkowe, 6-krotne kwiaty zebrane w małe baldaszki.
Ornithogalum pyrenaicum jajowate, nakrzyżległe liście, rozgałęziona łodyga, kwiaty zebrane w baldachogrona, są białe, 6-płatkowe, cienkie płateczki.
Lilia tygrysia Lilium lancifolium proste, pojedyncze łodygi, ulistnienie skrętoległe, liście owalne, zaostrzone, ulistnienie skrętoległe, pomarańczowe, trąbkowate kwiaty, mają wąską rurkę i duże, odgięte do tułu ząbki, 6 płatków, listki okwiatu odgięte do tyłu, owoce to torebki, roslina ozdobna.
Muchotrzew polny Spergularia rubra cienkie, pełzające pędy, płożąca się lodyga, drobne, cienkie, nitkowate liście w okółkach, są jajowate przylistki, podsadki-liście, z których kątóew wyrastaja kwiatostany sa krósze od szypułek, pojedyncze kwiaty na szczytach pędów, działki sa zielone, płatki rózowe, 1 słupek z 3 owocolistków ma 3 szyjki, owoc to trójkątna, jajowata, otulona działkami torebka, brunatne, czterokanciaste, pomarszczone nasiona. Rośnie na polach, łakch, przydrożach, podwórkach, miedzach.
goryczel jastrzębcowaty Picris hieracioides wzniesiona, szorstko owłosiona łodyga, liście lancetowate, skrętoległe, owłosione, krótkoogonkowe, brzegi faliste, żółte kwiaty zerbane w koszyczki zebrane w wiechy lub baldachogrona, same języczkowe kwiaty, owłosione listki okrywy, pomaraszczone niełupki to owoce.
Goryczel żmijowcowaty Picris echioides podłużne, języczkowate liście rozety z falistymi brzegami, żółte, języczkowe kwiaty w koszyczkach w wiechach lub gronach, jajowate, kolczaste podsadki, po 2 na koszyczek.
Picris sprengeriana zwęzajace się, szerokie w nasadach, skrętoległe liście, kwiaty to koszyczki, same języczkowe, żółte w baldachogronach.
Mlecz kolczasty Sonchus asper rozgałęziona, wzniesiona, pusta łodyga, błyszczące, ciemnozielone, liście, pierzastodzielne, ostro ząbkowane, dolne ogonkowe, góne wrosłe, kwiaty koszyczki z żółtych języczkowych kwiatów, zebrane są w grono. Owoc to nielupka z 3 podlużnymi żeberkami. Rosnie na podwórkach, przydrożach, polach, miedzach.
Mlecz polny Sonchus arvensis łodyga pusta, naga, sztywna, podziemne, czółgające kłacze, liście pierzastodzielne, ząbkowane o sercowatej nasadzie, koszyczki z żółtych, obupłciowych, języczkowych kwiatów, tworzą podbaldach-na osi kwiau ma kwiat kończący pęd, szypułka koszyczków ogruczolona, żółte szyjki słupków, owoc to brunatna niełupka z 5 żebrami i puchem kielichowym. Rosnie na polach, łakch, podwórkach, przydrożach.
Mlecz zwyczajny Sonchus oleraceus nierozgałęziona łodyga, liście ząbkowane lub pierzastodzielne, siedzące, łopatkowate, żółte, języczkowe kwiaty zebrane są w koszyczki, które tworzą podbaldach. Owoc to nielupka. Rosnie na polach, miedzach, podwórkach, łakach, przydrożach.
Sporek pięciopłatkowy Spergula pentandra prosto wzniesiona, silnie rozgałęziona, naga łodyga, nitkowate, jednonerwowe liście z przylistkami. Białe, pięciopłatkowe, pięciopręcikówe kwiaty zebrane są w wiechotki na szczytach pędów.Owoc to jajowata torebka. Rosnie na murawach i przydrożach.
Sporek polny Spergula arvensis obła, wznosząca się, rozgałęziona łodyga, jest zielona, spłaszcza sie pod kwiatostanami. Równowąskie, mięsiste liście wyglądają jak kluseczki, są lepkie, owłosione, mają u spodu bruzdę. Są rozgałęzione przylistki. Pięciokrotne, białe kwiaty zebrane są w wiechotki dwuramienne. Owoc to torebka pękająca u góry. Roslina pastewna, rosnie na polach, miedzach, przydrożach, łakach.
Starzec lepki Senecio viscosus łodyga ma gruczołowe włoski, jest okrągła i rozgałęziona. Liście są pierzastodzielne i ząbkowane. Języczkowe kwiaty zebrane są w koszyczki, listki okrywy z jednego rzędu mają na szczytach czarne plamy, z drugiego odstają. Rosnie na przydrożach, torach, nasypach, skarpach.
Jastrzębiec pomarańczowy Hieracium aurantiacum prosta, okrągła łodyga, przyziemne rozłogi, łodyga i jajowate, zwęzone w ogonki liście są owłosione, głównie liście rozety, łodygowe naprzemianległe, kwiaty zebrane w koszyczki, zebrane w wierzchotki, tylko kwiaty języczkowe, owłosione, dachówkowato nałozone na siebie listki okrywy, owoce to owłosione niełupki.
Kwiaty zamykające się i otwierające się o danej porze wykorzystuje się do tworzenia zegarów kwiatowych, stopień otwarcia danego kwiatu pokazuje godzinę.
Wiesiołki i maciejka otwierają się dopiero wieczorem, należą do nocnych kwiatów zapylanych przez cmy i nocne ptaki.

Podobnie proces termonastii zachodzi u krokusa w Polsce rośną krokus spiski Crocus scepusiensis ogonkowe, lancetowate liście, prosta łodyga z pojedynczym fioletowym lub żółtym kwiatem, kwiat ma pomarąńczowy słupek, 6 płatków korony, owoce to trójkomorowe torebki i krokus wiosenny Crocus vernus prosta łodyga, równowąskie, lekko zaostrzone liście, fioletowe, rózowe, białę lub żółte kwiaty, pomarańczowy słupek, 6 płatkó, owoce to trójkomorowe torebki. Krokus wiosenny jest ozdobny, spiski chroniony,
Liście zwija natomiast szczawik zajęczy Oxalis acetosella cienka, pełzająca łodyga z rozłogami, liście odziomkowe, trójlistkowe, ogonkowe, odcinki sercowate, białe, fioletowo żyłkowane, pięciopłatkowe kwiaty, krótkie, zrośnięte u nasady działki kielicha, płatki szerokie. Pojedynczy słupek i 10 pręcików. Owoc to naga, zaostrsona torebka. Roślina lecznicza, liście i kwiaty działają moczopędnie, leczą krzywicę i miażdżycę, zaburzenia menstruacji, licie sa jadalne, rośnie na polach, podwórkach, miedzach, ugorach. Z roslin ozdobnych jest szczawik trójkątny Oxalis triangularis łuskowate kłącze, krótkie rozłogi, cienkie łodygi, tójlistkowe, długoogonkowe liście, sercowate, siedzące listki, są bordowe, zielono otoczone, kwiaty białe, dzwonkowate, 5-krotne, promieniste, długie płatki, pojedynczy słupek, 10 pręcików, naga, długa, 5-kątna torebka, tu stulanie liści warunkuje zmiana cisnienia turgorowego u podstawy blaszki liściowej, woda odparowuje z komórek, tracą one turgor i liście się zwijają.
Mimoza reaguje na sejsmonastie, czyli dotyk, ma rozgaęłzione, zdrewniałę łodygi, liście naprzemianległe, podwójnie pierzaste, fioletowe, rurkowate kwiaty zebrane są w główki, owoce to wielonasienne strąki, mimoza wstydliwa Mimosa pudica jest w Polsce, mimoza reaguje na dotyk, ma staw przegubowy, czyli poduszeczki, w których zmienia się turgor, sa one u nasady liści, dotyk jednego znich zmienia w nim turgor, listki stykają sie ze sobą oddziałując na siebie.
Cykoria podróżnik Cichorium intybus rozgałęziona, szorstko owłosiona u nasady łodyga. Liście są małe, siedzące, całobrzegie, lancetowate, nasada sercowata. Dolne liście są pierzastodzielne, tworzą przyziemną rozetę, są owłosione od spodu. Niebieskie, języczkowate kwiaty zebrane są w koszyczek na szczytach łodyg i w kątach liści. Kwiatostany zwijają się wieczorem. Listki okrywy są gruczołowato owłosione. Owoc to odwrotnie jajowata niełupka z wieńcem łusek. Korzeń palowy, brunatny, gruby, mięsisty. Roslina lecznicza, ziele działa moczopędnie i żółciopędnie. Roslina jadalna, młode listki nadają się na surówki, korzeń dodaje się do kawy zbozowej. 
Ziarnopłon zwyczajny Ficaria verna płożąca łodyga może się rozgałeziać, są cienkie korzenie i maczugowate bulwy korzeniowe, liście sercowate, calobrzegie, nagie, ogonkowe, dolne mają w kątach jajowate bulwki, ulistnienie skrętoległe, kwiaty szypułkowe, okwiat ma 3 zielone działki, kilka wolnych, żółtych płatkó korony, płatki i działki osadzone są spiralnie, owoce to omszone nielupki. Kwiaty zwijają się w pochmurne i chłodne dni. Roslina ozdobna i lecznicza, ziele pomaga przy hemoroidach i brodawkach.
Storkotka pospolita Bellis perennis wzniesiony, owłosiony kłabik, walcowate, rozgaęłzione kłącze, łopatkowate, ogonkowe liście w różyczce, kwiatostany koszyczki, brzeżne białe kwiaty języczkowate, środkowe żółte rurkowate, na noc się zwijają, owoce to odwrotnie jajowate torebki, roślina ozdobna i lecznicza kwiaty lecza krwawienia z płuc z pęcherza moczowego, działają przeciwgorączkowo, moczopędnie, przczyszczająco, reguluja miesiączki.
Kokoryczka okółkowa Polygonatum verticillatum łodyga kanciasta, gładka wzniesiona, nieorzgałęziona, czołgające, rozgałęzione kłącze, szorstkie, równowąskie, okólkowe liście, szesciokrotne kwiaty zwisające na szypułkach w kątach liści, mają 6 działek kielicha, kielich rurkowaty, 6 pręcików, zwijają się w zimnie, owoce to kilkunasienne, ciemno granatowe jagody.
Kokoryczka wielokwiatowa Polygonatum multiflorum obła łukowato zgięta łodyga, czołgające, rozgaęłzione kłącze, skrętoległe, jajowate, siedzące liście coraz mniejsze ku górze, kwiaty białe, dzwonkowate, zebrane w jednostronne grona, kielich rurkowaty, owoce to czarne jagody z kilkoma nasionami, roślina ozdobna i lecznicza, kłącze działa moczopędnie, aseptycznie, przeciwreumatycznie, obniża poziom glukozy w cukrzycy.
Kokoryczka wonna Polygonatum odoratum naga, kanciasta, łukowato zgięta w dół łodyga, czołgające rozgaęłzione kąłcze, podłużne eliptyczne liście, nasadami obejmują łodygę, są zaostrzone, całobrzegie, maleją ku górze, białe, rurkowate, 6-działkowe kwiaty zebrane w jednostronne grona, owoce to czarne, kilkunasienne jagody, roślina lecznicza kłącze i kwiaty działają w niewydolności krążenia, zadyszce, nerwicy serca, żołądka, kamicy żółciowej, obrzękach, nadciśnieniu, kamicy moczowej, kaszlu, pękaniu naczyń krwionośnych, roślina ozodbna. U kokoryczek kwiaty zwijają się w zimnie.
Wąsy czepne wyki to przekształcone liście w Polsce są: Wyka brudnożółta Vicia grandiflora kanciasta, wiotka, rozgałęziona łodyga, liście z przylistkami z miodnikami, liście pierzaste, listki owalne, po 2 żółe kwiaty wyrastaja w kątach liści, długie skrzydełka.Pierzaste wąsy czepne,  owoce to spłaszczone strąki. Rosnie na polach, miedzach, przydrożach.
Wyka czteronasienna Vicia tetrasperma cienka, naga, rozgałęziona, wijąca się łodyga, parzystopierzaste liście zakonczone są wąsami czepnymi, strzałkowate przylistki, fioletowe kwiaty z ciemnymi żyłkami, są motylkowe i zebrane w grona, owoc to równowąski, nagi, żółty strąk, nasiona sa kuliste i brunatne, rozgałęzione korzenie palowe. Strąki maja 4 nasiona, pasza dla zwierząt, rośnie na polach, miedzach, ugorach, przydrożach.
Wyka drobnokwiatowa Vicia hirsuta wiotka, kanciasta, rozgałęziona, owłosiona łodyga, liście pierzaste z równowąskich listków, błakitne kwiaty motylkowe, zrosłodziałkowy, ząbkowany kielich, kwiaty zebrane są w grona na szypułkach, straki są dwunasienne i owłosione. Rosnie na polach, miedzach, przydrożach, w zaroslach, na łakach.
Wyka kosmata Vicia villosa miękko owłosiona, wiotka, pokładająca się łodyga, pierzastodzielne liście z owalnymi odcinkami na końcu mają wąsy czepne, motylkowe, fioletowe kwiaty zebrane są w grona na długich szypułkach. Owoc to kilkunasienny strąk. Roślina pastewna, rosnie na polach, miedzach, przydrożach, ugorach.
Wyka pannońska Vicia pannonica łodyga miekko owlosiona, długie liście złożone z owalnych listków, żółte kwiaty motylkowe zebrane są w grona, działki kielicha są odstające, owoc to owłosiony strąk, nasiona sa gładkie i matowe. rosnie na polach, miedzach, przydrożach.
Wyka pstra Vicia dasycarpa rozgałeziona, płożąca lodyga, liście złożone z równowąskich odcinków, niebieskie lub fioletowe kwiaty zebrane są jednostronne w grona, płatki tworzą rurkę, owoce to strąki. Rośnie na polach, miedzach, przydrożach, nieużytkach.
Wyka ptasia Vicia cracca pokładająca się, owłosiona, rozgałeziona, granista lodyga wyrasta z podziemnego, rozgałezionego kłacza, liście nieparzystopierzaste, liście są podługowate i orzęsione, u ich podstawy są strzałkowate, całobrzegie przylistki, para pierwszych listków i ostatni są przekształcone w wąsy czepne, kwiaty wyrastają w gronie na szypułkach w kątach liści, kwiaty sa siedzące, niebieskie, mają ciemne plamy na płatkach, owoce to gładki, slniące strąki, miodniki sa u podstawy pręcików, roślina miododajna, roslina pastewna. Rosnie na polach, miedzach, przydrożach.
Wyka siewna Vicia sativa naga lub lekko owłosiona, cienka łodyga, pierzaste liście z jajowatymi listkami, na końcu mają wąsy czepne, u podstawy przylistki, fioletowe, szerokie kwiaty na krótkich szypułkach zebrane są w grono, owoc to żółty płaski strąk z okrągłymi nasionami. Roslina pastewna, rosnie na polach, miedzach, łakach, przydrożach.
Wyka wąskolistna Vicia angustifolia pnąca łodyga, pierastodzielne liście z równowąskich, zaokrąglonych na szczytach listków, oś zakończona jest wąsem czepnym. Kwiaty motylkowe są rózowofioletowe i wyrastają w kątach liści. owoce to nagie straki. Rosnie na polach, miedzach, przydrożach, łakach.
Pułapki również sa przekształconymi liśćmi, polskie rosliny mięsożerne są opisane w oddzielnym wpisie. Podobnie omówione zostały również rosliny pnące.
Berberys pospolity Berberis vulgaris ma kolce, liście są jajowate, ząbkowane, po 3 wyrastają z 1 miejsca, mają długie ogonki, kwiaty są małe, żółe, płatki i działki szerokie, 6 miodników, pręciki odginają się w strone owada pod wpływem dotyku, kwiaty zebrane są w grona, owoce to jajowate jagody, roslina ozdobna, jadalna, owoce nadają się na soki, dżemy, syropy, konfitury i marmolady, lecznicza, korzeń, liście, korę, owoce stosuje sie jako środki lecznicze, liście leczą choroby nerek, dró żółciowych, wątroby, pęcherzyka żółciowego, owoce leczą krwawienia z nosa, choroby bakteryjne i gorączke.
Gdy jest zimno, stula się również mniszek lekarski Taraxacum officinale gruby, prosty, nierozgałęziony, długi, spichrzowy korzen, łodyga to zielony lub brązowy, początkowo owłosiony pusty kłębik, liście rozety nagie i pierzastodzielne, w środku maja naczynie z sokiem mlecznym. Kwiaty sa obupłciowe, języczkowe, żółte, zebrane w koszyczek, na długiej szypule, po jednym na każdej lodydze, listki orkywy odginaja sie w dół. Owoc to niełupka z puchem kielichowym, ma długi dziobek, niełupki zebrane są w kulistym owocostanie, dmuchawcu, wiatrosiewnośc, przedprątność, roślina paszowa i lecznicza, kwiat i korzenie, wywar z korzeni leczy choroby dróg żółciowych, wątroby, podnośic odporność, roslina jadalna, liśćie nadaja się na sałatki. Rosnie na podwórkach, miedzach, przydrożach, w polach, ogródkach.
Hyponastia to zamykanie się kwiatu, epinastia otwieranie.
Maciejka lewkonia dwupłatkowa Matthiola longipetala podnosząca się rozgałęziona łodyga, lancetowate liście, kwiaty fiolletowe, otwierają się w nocy, mają 4 płątki, owoce to łuszczyny, roslina ozdobna.
Goryczka wiosenna Gentiana verna podziemne kłącze z rozłogami, niska, czterokanciasta łodyga, rozetka owalnych, zrośniętych nasadami liśćmi, krótsze, cieńsze, naprzemianległe liście łodygowe, kwiaty zrosłorurkowy kielich, niebieska pięciopłatkowa korona, przykoronek z białych płatków, owoc to dwudzielna torebka.
Grzybienie białe Nymphaea alba długoogonkowe, pokryte śluzem i włoskami liście unoszą sie na powierzchni wody, kształt blaszki liściowej okrągły, blaszka mocno wcięta przy nasadzie, od spodu są fioletowe, długoszypułkowe, czterodziałkowe, białe kwiaty, długie, spiralnie ułożone płatki, wiele pręcików z nitkami zrosniętymi z zalążnią i 1 słupek z wielodzilenym, żółtym znamieniem, grube, pełzająće, walcowate kłącze, owoce to zielone jagody, roslina ozodbna i lecznicza, korzęń uspakaja, reguluje pracę serca, leczy choroby układu oddechowego i macicy, służy do pielęgnacji włosów, z kwiatów robi się wodę kwiatową. 
Grzybienie północne Nymphaea candida pełzające, walcowate kłącza, długoogonkowe, pływające liście z komorami powietrznymi, mają wloski ze sluzem, sa okrągłe, u nasady głęboko wcięte, klapy wcięcia zachodzą na siebie, kwiaty sa białe, długoszypulkowe, działki z wierzchu zielone, w środku białe, wiele spiralnie ułozonych płatków, wiele spiralnie ułozonych pręcików, te w śrdoku mają nitki szersze od główek, owoce to zielone, wielonasienne jagody.
za granicą jest kaktus pałczak Cereus sp. pokrój kolumnowy, długie ciernie, może się rozgałęziać, długo i gruboszypułkowe kwiaty ze zróżnicowanym okwiatem, działki są ciemniejsze, łodyga się przewęża, roslina ozdobna.
Gazania lśniąca Gazania rigens rozgaęłziona łodyga, całbrzegie, lancetowate liście, kwiaty zebrane w koszyczki brzężne języczkowate żółte, pomarańczowe lub różowe, środkowe pomarańczowe, roślina ozdobna z Ameryki Płd. Koszyczki otwierają się w pełnym słońcu.
Kaktusy np. Echinopsis subdenudata pokrój kulisty, widoczne fałdy na łodydze, są skupienia białych, cienkich, igiełkowatych, cierni, białę wielopłatkowe i wielopręcikowe kwiaty na długiej szypulce.
Gymnocalycium mihanowichi kulisty pokrój, widoczne żebra, okółki długich, igiełkowatych cierni, duże, wielopłatkowe kwiaty, płątki w wielu rzędach, szepyłki guzkowane, zielone działki, żółte płatki.
Kurzyślad polny Anagallis arvensis łodyga rozgałęziona, czterokanciasta, płożąca, ukorzenia się, ulistnienie naprzeciwległe lub okółkowe, liście siedzące, jajowate, ogróczolone, kwiaty szypułkowe wyrastaja w kątach liści, są niebieskie lub czerwone, płatki sa karbowane, ogróczolone, działki lancetowate i całobrzegie, krótsze od korony, pręciki przyrastaja dow wnętrza kwiatu, owoc to torebka z wieczkiem, korzeń jest bardzo rozgałęziony, roslian lecznicza, pomaga w zaburzeniach psychicznych. Rosnie na polach, przydrożach, nieużytkach. Kwiaty otwierają się w słońcu. Powój polny Convolvulus arvensis z korzenia głównego wyrasta wiele korzeni bocznych z pączkami przybyszowymi, nitkowaate, podziemne kłącze, łodyga zwija się w okół innych roslin, ulistnienie skrętoległe, lancetowate liście ze strzałkowatymi nasadami, kwiaty białe lub rózowe, lejkowate, mają małe podkwiatki, owoc to torebka z brunatnymi nasionami, roslina miododajna, zapylana przez motyle, rosnie w polach, na miedzach i przydrożach.
Jastrzębiec kosmaczek Hieracium pilosella nierozgaęłziona, bezlistna łodyga, liście odziomkowe odwrtonie jajowate, zwężone ku nasadzie, biało owłosione  zich kącików idą rozłogi, kwiaty zebrane w koszyczki, brzeżne jezyczkowe sa żółte, okrywy koszyczka łuskowate, owłosione, owoce to żeberkowane niełupki, roslina lecznicza, leczy wrzody żółdka i dwunastnicy, biegunki, czerwonke, kamicę nerkową, choroby płuc, rany, wrzody, czyraki, rppną wysypkę.
Pajęcznica liliowata Anthericum liliago bezlistna łodyga, nierozgaęłziona, równowąskie, zaostrozne liście rozety, białe kwiaty zebrane w grona, niezróżnicowany okwiat z 6 listków w 2 rzędach.
Szczawik zajęczy Oxalis acetosella cienka, pełzająca łodyga z rozłogami, liście odziomkowe, trójlistkowe, ogonkowe, odcinki sercowate, białe, fioletowo żyłkowane, pięciopłatkowe kwiaty, krótkie, zrośnięte u nasady działki kielicha, płatki szerokie. Pojedynczy słupek i 10 pręcików. Owoc to naga, zaostrsona torebka. Roślina lecznicza, liście i kwiaty działają moczopędnie, leczą krzywicę i miażdżycę, zaburzenia menstruacji, licie sa jadalne, rośnie na polach, podwórkach, miedzach, ugorach.
Dziwaczek szkarłatny Mirabilis coccinea rozgaęłziona łodyga, podługowate liście, czerwone, zrosłopłatkowe, 5-krotne, trąbkowate, czerwone lub rózowe kwiaty, niewielkie ząbkowate działki, roślina ozdobna.
Dziwaczek jadalny Mirabilis expansa rozgałęziona lodyga, skrętoległe liście, po dwa zrosłe nasadami, liście jajowate, bulwiaste korzenie, 5-krotne, żółte, trąbkowate kwiaty, roslina ozdobna i jadalna, bulwa jest jadalna.
Dziwaczek Jalapa Mirabilis jalapa rozgałęziona łodygajajowate liście, po 2 zrosnięte nasadami, skrętoległe ulistnienie, kwiaty różnokolorowe trąbkowate, zrosłodziałkowe, wolne, duże płatki, 5 działek i płatków, kwiaty zebrane w baldachogrona, owoce to orzeszki, roslina ozdobna.
Dziwaczek długokwiatowy Mirabilis longiflora jajowate liście zaostrozne na końćach, silnie rozgaęłziona łodyga, kwiaty o rurkowatym kielichu, 5-krotne, białę, wnętrze rurki fioletowe, roslina ozdobna.
Wiesiołek Oenothera sp. łodyga rozgałęziona, liście całobrzegie lub pierzaste, listki owalne lub jajowate, kwiaty żółte, 4-płatkowe, roslina lecznicza, ziele leczy choroby skóry, atopowe zapalenie skóry, reumatoidalne zapalenie stawów, miażdżycę, cukrzycę, choroby serca.

ubiorek Iberis ząbkowate, pojedyncze, okrągłelub wąskie liście, kwiaty białe, 4-krotne, zebrane w grona, owoce łuszczynki, ubiorek wiecznie zielony I. sempervirens kwitnie w kwietniu i maju,lubi gleby żyzne, przepuszczalne, słabo wilgotne, zasadowe, nasiona siejemy od kwietnia do czerwca, przez podział bryły korzeniowej jesienią, sadzonki zbieramy wiosną, zabezpieczamy zimaprzed mrozem, lubi słońce

zawciąg nadmorski Armeria maritima purpuroworóżowe kwiaty, maja szypułki zebrane saw główki, liście są ciemnozielone, równowąskie, kwitnie od kwietnia do października, lubi gleby lekkie, suche i słońce, znosi wiatr, rozmnażamy wiosną z nasion lub przed albo po kwitnieniu przez podział

żagwin ogrodowy Aubrieta cultorum gęste kepy, łodygi rozgałęzione,liście owalne, żabkowane, owłosione, drobne, 4-krotne, fioletowe kwiaty zebrane są w grona, saodmiany różowe, niebieskie, białe, purpurowe, czerwone, lubi słońce, ciepło, gleby przepuszczalne, żyzne, lekko wilgotne, zasadowe lub obojętne, w bezśnieżne zimy potrzebuje okrycia, rozmnażamy z nasion, sadzonek lub w sierpniu przez podział, kwitnie do kwietnia do czerwca

W tym wpisie przedstawię rosliny, które z powodu zimna lub braku światła stulają swoje kwiaty. Ruchy roślin mają różny przebieg, czas prezentacji od kontaktu do ruchu. Bodziec elektryczny przewodzony lub chemiczny. Nieaktywny związek staje sioę aktywny np. u mimozy Mimosa sp. i jest dalej przewodzony. Stopień wrażliwości rosliny na bodziec jest uwarunkowany stanem fizjologicznym, głód go obniża. Ruchy dodatnie, w kierunku bodźca, ujemne w przeciwnym kierunku dpo bodźca i niezależne od kierunku bodźca. Ruchy są wzrostowe, turgorowe, wygięcia (zmiany torsyjne), gdy jedna str. organu rośnie szybciej, odchyla się on od pionu np fasola Phaseolus sp. ma zielne pnącze, trójlistkowe, dłoniaste liście, zaostrzone, owalne listki, są całobrzegie, kwiaty motylkowe zabrane w grona, 5 zrośniętych działek, 5 płatków, owoce to płaskie strąki, ma przekształcone liście w ąsy czepne i krąży w okół drążka. Podział ruchów organów roslinnych: tropizmy, nastie, torsje, ruchy mechaniczne organów, ruchy swobodne to taksje np. u bakterii, jednokomórkowych glonów i gamet męskich. Wewnątrzkomórkowe tropizmy to ruchy uwarunkowane kierunkowym działaniem bodźca, są to najczęściej ruchy wzrostowe, wyjątek to ruch heliotropowe, które są turgorowe np. fototropizm, wygięcie organu w odp. na bodziec świetlny, reakcja może byc typu dodatniego np. koleoptyle traw, pędy roślin, owocniki niższych grzybów, ujemny mają korzenie czepne, powietrzne, korzenie siewek słonecznika Helianthus sp. słoneczniki mają proste, sztywne łodygi owłosione i duże, ogonkowe, owłosione liście, kwiaty zebrane w koszyczki, żółte, płonne jezyczkowate brzeżne i środkowe, brązowe rurkowate, owoce to niełupki i gorczycy Sinapis sp. - u nas gorczyca jasna Sinapis alba wzniesiona, rozgałęziona i owłosiona łodyga, naprzemianległe, owłosione, pierzastoidielne liście, listki ząbkowane, owalne, liście ogonkowe, kwiaty żółte, 4-krotne, zebrane w baldachodgrono, 6 pręcików 1 słupek owoce to łuszczyny, roślina miododajna oraz gorczyca polna Sinapis arvensis purpurowa, wzniesiona, owłosiona łodyga, liście dolne szosrstkie, lirowate, ogonkowe, łodygowe owalne, nagie ząbkowane, krzyżowe, żółte, 4-krotne kwiaty, owoce to czterokanciaste łuszczyny, roślina miododajna, korzenie większości roślin są słabo lub niewrażliwe na działanie bodźca świetlnego.
Niektóre organy głównie o budowie grzbietobrzusznej mają plagiotropizm, ustawiaja się do kierunku działania swiatła pod pewnym kątem, odp. reakcji fototropicznej zmienia się w czasie rozwoju rosliny np, szypułki kwiatowe lnicy bluszczykowatej Linaria cymbalaria Cymbalaria muralis nitkowata, gęsto ukorzeniona, czerwonawa łodyga, liście dłoniaste, okrągławe, nasady sercowate, długoogonkowe, skrętoległe, kwiaty na długich szypułkach, góna warga dwudzielna, mała, okrągławe łatki, dolna trójdzielna, okrągłe łatki, środkowa największa, jasnolila kwiaty, owoce to kuliste torebki, roslina ozdobna, na początku maja dodatni fototropizm, po zapyleniu ujemny. Mechanizm tego ruchu ma 3 hipotezy. 1 nierównomierny rozkład auksyn, pod wpływem oświetlenia auksyny idą z oświetlonej strony organu na str. zaciemnioną, przyjmuje się, że część zacieniona jest elektrododatnia, cz. oswietlona elektroujemna, anion auksynowy idzie na elektrododatnią część (zacienioną), tam jest szybszy wzrost. 2 asymetrie w bazypetalnym transporcie auksyn. 3 degradacja IAA po oświetlonej stronie. Geotropizm wywołuje reakcja organu na siłę przyciągania ziemskiego, dodatni mają korzenie główne roślin, pędy mają ujemny. Gdy korzenie rosna skośnie do kierunku działania grawitacji to plagiogeotropizm. Kłącza i rozłogi rosnące poziomo mają diageotropizm, geotropizm boczny jest gdy silniejszy jest wzrost 1 str. organu niż 2. Organy roslinne np. pąki kwiatowe mają geotorsję, są zawsze ustawione tą samą stroną org. do góry. Teorie percepcji bodźca geotropicznego. Teoria statolitów zakłada, że pewne składniki komórki (skrobia) gromadzą się przy dolnych ścianach i ich ciśnienie na cytoplazme pobudza wzrost, usunięcie skrobii hamuje odpowiedź geotropiczną. Efekt geoelektryczny uwzględnia zjawisko przemieszczania sie jonów w polu grawitacyjnym, efekt ten zaobserwowano w paskach bibuły filtracyjnej nasączonej roztworem soli, kationy szybciej dyfunduja w dół niż aniony, dolna strona uzyskuje ładunek dodatni, efekt przyspiesza przemieszczanie się auksyn do dodatnio naładowanej strony. Chemotropizm to wygięcie wzrostowee w odp. na niejednakowe stęż. zw. chem. w środowisku. Gazowy z O2, CO2 itd. to aerotropizm, dodatni lub ujemny, dodatni ma grzyb pleśniak Mucor sp. , odp. on na stężenie cukru w otoczeniu 0,01% ma dodatni. Chemotropowe reakcje maja znaczenie w łączeniu się komórek płciowych, ułatwiaja kiełkującym grzybom pasożytniczym wnikanie do tkanek roślinnych gospodarzy, nasienne wykorzystuja go do kiełkowania łagiewek pyłkowych, które przez znamię i szyjke słupka kierują się do zalążn - dodatnii, reakcję chemotropiczna maja też korzenie np. odp. na odpowiedni gradient stęż. wody to hydrotropizm. Haptotropizm to odp. rosliny na bodziec dotykowy, tu kierunek ruchu wyznacza miejsce pobudzenia np. wąsy czepne, tu w warunkach występowania reakcji powstaja szybkozmieniające sie różnice ciśnień, które wytwarzają się przy zetchnięciu organu z ciałem stałym o szorstkiej powierzchni. Strona pobudzona rośnie wolniej, do odbioru bodźca trzeba receptora, mechanoreceptory odp. za percepcje bodźca, gdy gpo nie odbiorą nie ma reakcji. Ma tu znaczenie budowa komórki, błon RE i cytoplazmy. Mechanoreceptory przyjmujące bodziec są w siateczce środplazmatycznej u berberysu Berberis sp. jest tu deformacja cytoplazmy w stronie pobudzonej, odp. to wynik szybkiego wzrostu str. niepobudzonej. Sicyos angulatus z rodziny dyniowatych Cucurbitaceae odbiera ciężąr 0,25 mikrograma i reaguje. Traumatotropizm to odp. na bodziec zranienia prawdopodobnie wynika z różnicy stęż. auksyn, str. niezraniona rośnie szybciej. Termotropizm to odp. na temp., dodatni gdy działa w stronę ogrzewania, ujemny gdy w przeciwnym kierunku. Ruch zwiążany ze zmiana turgoru. Ruchy heliotropow w organach efektorowych np. poduszeczkach liściowych, częściach ogonków liściowych graniczących z blaszką liściową. Ruch ten ma 3 gr. diaheliotropowe ruchy, paraheliotropowe i orientacja mieszana. Ruch diaheliotropowy daje prostopadłe ułożenie blaszek liściowych do padania promieni słonecznych, by maksymalnie je absorbować, rosliny śledzą zmiany kąta padania promieni słonecznych. w ciągu dna, przed płd wyprzedzają kierunek padania promieni o 15-20 st.  po południu o tyle samo opóźniają.  Szybkośc reorientacji wynosi ok. 10-15 st/ha. np. u ślazu zaniedbanego Malva neclecta. fazy nocnej reorientacji liści zachodzą od razu po zachodzie słońca. Jest wyrównanie turgoru w komórkach motorycznych w przeciwstawnych partiach organu efektorowego, ustawienie blaszki i ogonka liścia, reguluje to wewnętrzny zegar biologiczny, reorientacja potencjału liścia daje wyprzedzenie kąta padania promieni słonecznych przy  wschodzie słońca. Paraheliotropowy to równoległe ustawienie blaszek do wektora promieni słonecznych, ogranicza absorbcję promieni słonecznych, cos0-1 dla 1 jest zatrzymanie fotosyntezy, cel to utrzymanie optymalnej temp. liścia, redukcja transpiracji. U łubinu Lupinus sp. przy ruchu liście opadaja w dół, liście traw zwijają się. Więcej CO2 rosliny wiążą przy ruchach paraheliotropowych niż diaheliotropowych. Przed i po płd wartości wiązania CO2 obu typów się sumują.u  67% chwastów pęd wyrasta po wykiełkowaniu,jest tu heliotropizm. Tropizmy to dostosowanie się do światła, paraheliotropowe mało go absorbują, brak stresu świetlnego, diaheliotropowe dużo, silne światło niszczy chloroplasty, stres świetlny, ochrona to paraheliotropizm. Daiheliotropowe ruchy kwiatów, młode słoneczniki Helianthus sp. śladza światło, gdy słońce jest na zachodzie, wszystkie kwiaty są wzrócone na zachód. U roslin alpejskich np. dębika równolistnego Dryas integrifolia jest odbicie światła od płatków na słupek i ogrzewają go w zimnie, żeby zarodek róśł szybciej. U słonecznika szybciej dojrzewa pyłek i nasiona, ciepło wabi owady. Te ruchy regulują temp. kwiatów, przyspieszaja wzrost org. reprodukcyjnych, dojrzewanie komórek jajowych, wzrost łagiewki pyłkowej, daja częste wizyty owadów.Orientacja mieszana to połaczenie obu typów ruchu. Nastie to ruchywywołane działaniem bodźca, którego kierunek nie wpływa na reakcje rośliny, zachodzą w org. o budowie grzbietobrzusznej, wywołuje je niejednakowy wzrost morfologicznie górnej i dolnej  str. lub nierównomiernym turgorem obu opozycyjnych części organu efektorowego, gdy szybciej rośnie górna strona organu to epinastia, gyd dolna to hyponastia. Są termonastie i fotonastie, termonastie odp. na zmiany temp. krokus Crocos sp. o 0,2 st. C, tulipan Tulipa sp. 1-2 st. C, okwiat tulipanu rozwija sie na zewnątrz gdy niska temperatura, podstawy zewnętrznego okwiatu rosną w wyższej i kwiat się otwiera. Fotonastie, kwiaty otwierają się w dzień, zamykają w noc np. szczawik zajęczy Oxalis acetosella, gencjana Peoctaninum coeruleum lub zamykają w dzień i otwieraja w nocy np. koniczyna Trifolium sp., bnieć Silene sp. Haptonastie, są tigmonastie i sejsmonastie, tigmonastie to bodziec dotykowy, sejsmonastie to wstrząsy. Ruchy turgorowe liście i kwiaty roślin mięsożernych, ruchy liści, organy chwytne, pułapki np. u muchołówki Dionaea sp., pływacza Utricularia sp., ruchy elementów kwiatu np. zagięcie pręcików u berberysu Berberis sp., płatki, słupki, znamiona słupków u storczyków. Szybkośc przewodzenia bodźca: pułapka muchołówki 60-70 m/s, nerw kota 85-165 m/s. Bodziec daje poencjał receptorowy, sumuje się jest czynnościowy zw. z przemieszczeniem ładunku w plazmolemie, wzrost potencjału czynnościowego ze wzrostem przepuszczalności komórek motorycznych dla K+ i Cl-, zmiany turgoru, spada kurczenie się organów i ich zamykanie, mimoza opada 10-15 min. Ruch muchołówki, zakończenie liścia tworzy aparat chwytny ma 2 płaty, w środku jest wiązka przewodząca, część środkowa robi układ efektorowy, na płatkach są 3 włoski, żeby pułapka się zamknęła muszą być 2 razy zmiany pobudzeń, 1 lub 2 włosek musą być pobudzone, nie cały wlosek jest wrażliwy, tylko podstawa włoska jest wrażliwa, po pobudzeniu idzie bodziec jako impuls elektryczny, idzie do ogonka liścia, pułapka się zamyka. Ruchy owada podrażniaja włoski i się zamyka, ale nie cała, ma enzymy trawienne, które trawią ciało owada. Trawi 2 go tygodnie. Mięsożerne żyją w środowiskach ubogich w azot i fosfor, chwytają ziwerzęta i uzupelniaja niedobory. Są tu muchołówka, pływacz, rosiczka Drosera sp., u poływacza pęcherz ma 2 warstwy komórek wewnętrzną i zewnętrzną, w śroku jest otwarta pułapka, ma dotykowe włoski chwytne, owad pływający idzie do pułapki, stężenie związków zmieniających cieśnienie osmotyczne jest większe w pulapc niż na zewnątrz, wessanie ofiary podrażnia włoski, które od razu zamykają się, w środku pęcherz ma dużą objętość, wypompowana jest z niego woda, pęcherz się zamyka, iodą do niego enzymy trawienne i owad jest trawiony. Grzyb Dactylella brahiopoda robi pierścienie z 3 komórek, ruch daje podrażnienie pęcherzyka, tam wpełza, trawią go egzoenzymy grzyba. Ruchy roslin chronią przed roslinożercami, owad ucieka z zamkniętego kwiatu i ułatwia zapylanie kwaitów, mięśożerne rosliny, dgzie mało N i P mają ruchy polegające na zmienie turgoru lub objętości komórek. bodziec ponadprogowy na zasadzie wszystko albo nic. ruchy zależą od gatunku, rosiczka nie ma sejsmonastii, ma wolny ruch wzrostowy, owad się przylepia, kwas mlekowy na jego ciele daje wzrost komórek podstawki, hamujący i stymulujący i pułapka się zamyka. Nyktynastie, ruchy senne np. u fasoli płatki kwiatu ,motylkowatego w dzień są otwarte w nocy zamknięte, to ruchy turgorowe uwarunkowane przeciwstawną wartościa turgoru w obu opozycyjnych częściach poduszeczki liściowej, ma ona dół i górę, gdy kwiat jest otwarty duży turgor ma dół, gdy zamknięty góra. Jest to uwarunkowane czynnikami zewnętrznymi (zegarem biologicznym), zw. jest to z przemiennym transportem jonów K+ i Cl- pomiędzy obiema częściami poduszeczki. Zamykanie liścia  wnocy chroni przed nadmierną utrata ciepła i wpływem światła gwiazd i księżyca i wydłużeniem fotoperiodu. Tropizmy dotyczą pędów, korzeni, liści mają wzrostowy charakter, wyjątek to heliotropizm ma turgorowy, zależą od natężenia bodźca, organu i kierunku bodźca, nastiemają bodziec ponadprogowy (wszystko lub nic), dotyczą płatków, poduszeczek organów grzbieto-brzusznych, są wzrostowe lub turgorowe. Chemonastie zależą od bodźca chemicznego to m. in. ruchy aparatów szparkowych w odp. na O2 i CO2 i pułapka pływacza. Taksje to ruchy swobodne roślin lub organów, są to swobodne ruchy lokomotoryczne, zależą od bodźca zewnętrznego, maja je bakterie, sinice, grzyby. Typy reakcji topiczna (topotaksja), zależy od kierunku działania bodźca, są dodatnie i ujemne. Fobiczne nie zal. od kierunku bodźca, zawsze komórka ucieka. Działają tu rózne czynniki. Chemotaksje, komórki np. plemniki ida w kierunku chemoatraktantów wydzielanych przez komórke jajową. Ruchy mechaniczne niezależą od kierunku działania bodźca, są to ruchy martwych elementów rośliny owoców, zawijki paproci, torebki mchów, szyszek. Rosna kwiatostany, są to ruchy higroskopowe spowodowane nierównomiernym pęcznieniem i wysychaniem ścian, co jest wynikiem róznic w grubości i budowie chemicznej, gdy ruchy daja otwieranie się organów przez wysychanie i zamykanie przez pęcznienie to kseronastie, mają znaczenie przy rozsiewaniu nasion np. torebka nasienna mydlnicy Saponaria sp. w ząbkach torebki sa grube ściany zewnętzne, chude wewnętrzne, ruchy kohezyjne np. pierścienie paproci ściany pierścienia są grubsze str. wewnętrznej, cieńsze od zewnątrz, szybciej schnią zewnętrzne, niezgrubiałe ściany daje rozerwanie pierścienia, ruchy eksplodujące np. u niecierpka Impatiens sp. torebka ma 5 owocolistków, w  srodku jest lozysko z nasionami od spodu maja grubościenne komórki kolenchymy, na zewnątrz cienkościenne komórki miękiszowe, one szybciej schną, kurczy się tkanka oporowa, zdo środka agina się owocolistek, dotyk zmienia turgor. Puszka zarodnionośna na kolumelli u mchów, chłonie wodę, rosnie turgor rozrywa ją, schnie i wysypuje zarodniki. Grzyb pleśniak i Pilobolus rośnie u nich w zarodniach turgor, zarodnki strzelają w górę. Wewnątrzkomórkowe ruchy cytoplazmy moga pyć cyrkulacyjne np. we włoskach tymotki Phleum sp. i rotacyjny dookoła komórki u roslin wodnych ruch chloroplastów np. u Funaria hydrometica, mchu rosnącego na wypaleniskach. W układzie światła słabego chloroplasty są na górnej i dolnej ścianie, silnego idą na środek, rosnie transmisja energii przez liść. układ płaski chloropklasty na górnej i dolnej ścianie zwiększaja absorbcję, profilowy światło przechodzi do ścian bocznych, środek komórki przepuszcza je, reakcja obronna. Skrętnica Spyrogira sp. ma wstążkowaty chloroplast silne światło daje zagęszczenie spirali, słabe rozejście się odp. za to receptor światła niebieskiego. Zielenica mużecja Mougeotia sp. płytkowaty chloroplast ma układ płaski światło obraca go, jest ruch profilowy kontrolowany przez fitochrom.
Tulipan Tulipa sp. jest tu wiele gatuinków różniących się kolorem kwiatów i liści oraz kształtem płatków, łodyga prosta, sztywna, gładka lub owłosiona, liście podługowate, jajowate, lancetowate lub języczkowate, wszystkie bezogonkowe, kwiaty z 3 wewnętrznych i 3 zewnętrznych listków okwiatu niezróżnicowanych na kielich i koronę, zachodzi w kwiecie zjawisko termonastii, w wyższej temperaturze szybciej rośnie górna strona listkó i kwiaty się rozwijają, gdy jest zimno szybciej rośnie dolna strona i kwiaty się stulają, owoce to trójdzielne, trójkomorowe torebki. Oba gatunki to rośliny ozdobne.