biologia i ochrona przyrody

Niepożądane odczyny poszczepienne zdarzają się u zwierzą, jest to tzw. wakcynoza, często nierozpoznawana, do tych zaburzeń zaliczamy choroby autoimmunologiczne jak toczeń, eozynofilowe zapalenie skóry, pęcherzyca, zespół jelita drażliwego, u psów i kotów alergie skórne, u psów niedoczynność tarczycy, u kotów nadczynność tarczycy i astma. Te skutki są analogiczne do ludzkiego zespołu ASIA.

Na podstawie badań sfinansowanych przez Maddie’s Fund, Merial Veterinary Scholars Program, oraz Harold H. Morris Trust Fund for Research in Diseases of Small Animals, opublikowanych w październikowym wydaniu Journal of Feline Medicine and Surgery.

U zwierząt szybkie skutki poszczepienne to drgawki, wstrząs anafilaktyczny, zapaść, gorączka, osłabienie, odległe w czasie to choroby autoimmunologiczne, alergie, artretyzm, mięsak poszczepienny w miejscu ukłucia, autoimmunologiczna anemia hemolityczna krwi IMHA/AIHA (układ odpornościowy niszczy czerwone krwinki).

Zapiec nowotworowi poszczepiennemu można przez szczepienie w koniuszek ogona, wtedy można usunąć końcówkę ogona, jeśli nowotwór się rozwinie. Jak podaje Journal of the American Veterinary Medical Association przebadano 1,2 mln psów, okazało się, że sterylizacja i kastracja zwiększają ryzyko NOPów o 27%-38% (zaburzenia gospodarki hormonalnej), psy w wieku 1-3 lata są bardziej podatne na powikłania o 335%-64%, im mniejszy i lżejszy pies tym większe ryzyko powikłań poszczepiennych (dawka toksyczna zależy od masy ciała), każda kolejna szczepionka zwiększa ryzyko NOPa o 24%, (dawki się kumulują) [https://pubmedinfo.org/nopy-u-zwierzat/]. Reakcja immunologiczna jest taka sama jak podczas klasycznych szczepień w inne części ciała.

Różnica między ludźmi a zwierzętami jest taka, że choroby zwierząt są ciężkie niebezpieczne (atakują układ nerwowy, serce, nowotwory wirusowe), u ludzi lekkie i niegroźne (kaszelki, biegunki, wysypki). Badania na zwierzętach są wiarygodne, ponieważ jedyne obowiązkowe szczepienia dla nich to te przeciw wściekliźnie, więc weterynarze maja skalę porównawczą stanu zdrowia zwierząt zaszczepionych i niezaszczepionych, nie tylko psów, kotów, ale też ptaków ozdobnych, królików, kawi, ozdobnych kóz, świni oraz hodowlanych krów, świń, koni, kóz ptactwa fermowego. Zaszczepione i niezaszczepione zwierzęta żyjące w tych samych warunkach, jedzące te same karmy i mające ten sam styl życia np. koty wychodzące i niewychodzące, więc weterynarze mają dobry wgląd na istnienie NOPów, skutki chorób zakaźnych dla zwierząt oraz ich stylu życia.

Oczywiście porównując ludzkie i zwierzęce choroby, te drugie są realnie niebezpiecznie. Koci katar, kynolowy katar, jest dla pupili bardzo niebezpieczny, dla nas to też ciężka choroba, ale nie ma ani szczepionki ani lekarstwa, przynajmniej konwencjonalnego, chociaż można by zrobić na bazie wrotyczu, glistnika, kurzyśladu krople do nosa o działaniu przeciwwirusowym, dla nas i zwierzą (ciężko by im było noski zakroplić), są krople z czarnuszki i z neomecyną, która niszczy bakterie dla nas. Więc dla zwierząt, które się duszą, kiedy ich noski są zatkane szczepionka jest konieczna, tak samo wścieklizna, która niszczy całkowicie układ nerwowy, wirusowe białaczki u kotów, kaliciwiroza atakująca układ oddechowy, parwowiroza niszcząca jelita i powodująca zaburzające poziom cukru wymioty. W przypadku naszego rotawirusa jest tylko biegunka, co się miało wchłonąć się wchłonie zanim wyjdzie. Jest jeszcze jedna przewaga ludzi nad zwierzętami, dzięki rozbudowanym płatom czołowym i korze mózgowej mamy najlepszą kontrolę nad swoimi odruchami, możemy sami wyeliminować kaszel, zwierzęta tego nie mogą, są jak niemowlęta albo ludzie głęboko upośledzeni, dla nich kaszel jest niebezpieczny. Tu każdy właściciel powinien sam zdecydować co dla niego ważne, nie mogę nikomu niczego narzucać ani proponować, opisuję Wam wady i zalety a Wy zdecydujecie sami.

Podejrzewa się, że na odpowiedź poszczepienną u psów wpływ mają geny, każdy gatunek ma różnice osobnicze w genotypie, psy różnią się umaszczeniem, rysami pyszczków, długością futra, budową ciała, tak samo skłonnością do chorób i reakcją na leki i szczepionki. Również weterynarze podkreślają inne czynniki decydujące o odporności psa jak odżywianie, prawidłowe poziomy witamin i biogenów, prawidłowa flora bakteryjna w jelitach , drogach oddechowych, pyszczku, pęcherzu i drogach moczowych, na skórze, wg badań średnia długość życia psów spadła z 17 do 11 lat [https://www.mypetnutritionist.com/post/vaccinosis-damage-vaccinations-can-cause-your-pet]. My też różnie reagujemy na leki, używki, nawet na pokarmy i temperaturę otoczenia.

Te dane są wiarygodne ponieważ weterynarze mają grupę kontrolną zwierząt zaszczepionych i niezaszczepionych i mogą porównać skutki chorób oraz szczepionek. Wg ich badań dla zwierząt szczepienia są skuteczne w zwalczaniu chorób, niepożądane odczyny poszczepienne istnieją naprawdę, NOPy są rzadkie, mogą być nieuleczalne, zwierzęce choroby są znacznie niebezpieczniejsze od ludzkich, wiele z nich ma niski odsetek wyzdrowień, NOPy mogą być przyczyną nowotworów, których liczba rośnie, mogą skrócić życie. Dlatego kwestia szczepień jest sprawą indywidualną każdego właściciela http://www.thedogplace.org/Vaccines/Vaccinosis-1_Bloomer&Thomason.asp

Przypomniały mi się 2 historie zwierząt domowych oplakujących swoich państwa.
Pierwsza historia dotyczy Dżoka, czarnego kundelka, który przez rok czekał na swojego pana na Rondzie Grunwaldzkim, pies był swiadkiem ataku serca swego pana, który zmarł w karetce, Dżok czekał na niego rok, kręcąc się po Rondzie, ludzie zbudowali mu budę, przynosili jedzenie i koce. Dzok nie był kłopotliwy, nie utrudniał ruchu drogowego, uważał na pojazdy. Dzok spędził rok od jesieni 1991 r do czerwca 1993 r kiedy przerażony wybuchami petard w czasie Wianków uciekł za karmiącą go Marią Miller do jej mieszkania, ale nie pozwolił załozyc sobie obrozy, w 98 pani zmarła, chciano zabrać Dżoka do hotelu dla zwierząt, ale uciekł, zginął na torach kolejowych. Pochowano go na terenie schroniska. Mieszkańcy Krakowa, media, sławne osoby m. in.  Zbigniew Wodecki, Jerzy Połomski i Krakowskie Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami wyegzekwowali na Władzach Miasta budowę pomnika, który wykonał najlepsze rzeźbiarz krakowski Bolesław Chromy, pomnik odsłonił owczarek niemiecki Kety 26 maja 2001 Druga historia dotyczy Piksi i Diksi, 10-letniego wtedy psa i 4-letniego kota, które codziennie czekały na przystanku na swojego pana, kiedy ten jeździł na grzyby, pewnego razu właścieciel dostał w lesie zawału, zwierzęta przez ponad tydzień spały na przystanku czekając na ukochanego pana. miało to miejsce w Swornychgaci. Nie wiadomo co się z nimi stało, mieszkańcy miejscowości twierdzili, że wystarczyło zawołać a zwierzaki szły za ludżmi Te historie pokazują jak bardzo zwierzęta są do nas przywiązane, jak bardzo na skochają. Warto wybrać się zobaczyć Pomnik psa Dżoka i pomysleć przez chwile o przyjaźni i bezwarunkowej miłości, ktorą daja nam zwierzęta, szanujmy naszych braci mniejszych i pomagajmy im, a spotkamy się z wdzięcznością, z jaką nie spotkalibysmy się nigdzie indziej

Wiewiórka pospolita Sciurus vulgaris nalezy do rodziny wiewiórkowatych Sciuridae, do rzędu gryzoni Rodentia. Ma rude futerko, chociaż odmiany górskie sa ciemniejsze, spód ciała jest biały, ma puszysty ogon i charakterystyczne pędzelki na uszach, ma ostre pazurki umozliwiające jej wspinanie sie po drzewach, zima wszystkie wiewiórki stają sie szare. wiewiórka prowadzi nadrzewny tryb życia, dobrze skacze po gałęziach, dachach, jesienia gromadzi zapasy na zimę w dziuplach, często jej zapasy zajmują wiele dziupli, wiewiórka zapomina o tym gdzie zebrała zapasy. Często zakopuje swoje zapasy m. in. orzechy, nasiona w ziemi dzieki czemu przyczynia się do ich rozsiewania.
Mieszka w gniazdach pozostawionych przez ptaki lub buduje je sama z trawy i gałazek, wyściela je mchem, gniazdo ma jeden otwór.
Je owady, piskleta, jaja, nasiona, owoce, grzyby.
Ciąża trwa 39 dni, samica rodzi 2-7 młodych, młode karmi przez 8 tygoni, oczy otwieraja po miesiącu, w ciągu roku wiewwiórka wydaje 2-3 mioty, po ok. roku młode osiągają dojrzalośc, wiewiórkażyje na wolności 5 lat. Zamieszkuje Europę i Azję, strefy umiarkowane i chłodne.
Jak wszystkie gryzonie musi zcierać przednie zęby, które rosną cały czas jak nasze paznokcie, w tym celu obgryza łupiny orzechów i gałązki.

Często zastanawiammy sie co zrobić ze zuzytymi gazetami, zniszczonymi zeszytami, papierem pakownym itd. Można zrobić dzieła sztuki, papier może imitować wiklinę, tworzyć mozna koszyczki, skrzyneczki, figurki.
Odrywamy strony z gazety/zeszytu/starego, nieprzydatnego już podręcznika, tniemy na grube, kilkucentymetrowe paski, które zwijamy je w rulonik, możemy jeszcze zwinąć go wokół własnej osi, żeby zrobic nierówności. Możemy skleić rogi, ale pokrycie farbą lub lakierem powinno samo je skleić. Potem łaczymy je, wyplatając interesujący nas przedmiot. Układami ruloniki na krzyż. staramy się splatać najciaśniej jak to możliwe. Możemy przekładać je prostopadle, lub zrobić rusztowanie z kilku ruloników rozłozonych jak nogi pająka i na nie przewlekać na przemian kolejne ruloniki, gdy skończą się ruloniki a przedmiot nie jest jeszcze wystarczająco duży mozna dokleić następne i wyplatać dalej, po uzyskaniu odpowiedniej wielkości nadmiar obcinamy, Gdy robimy koszyczki zostawiamy kilka dłuższych ruloników albo je doklejamy i jest to rusztowanie dla kabłąka, który również wyplatamy. Dobrze jest robić zwdłuż jakiegoś kształtu np. rusztowanie nakładamy na doniczkę, pudełko, pusderko i robimy nasze dzieło sczelnie okrywając to, które jest podstawą. Tak powstają koszyczki, pokrowce na doniczki, pudelka na biżuterię, guziki, przybory do szycia, sztućce, lekkie kosmetyki itd. Gdy już mamy surowy przedmiot, trzeba go z obu stron pokryć lakierem, żeby się trzymał i lakier hroni papier przed np. wilgocią, naljepiej gdy pierwsza warstwa wyschnie pomalować jeszcze raz, ale za duzo warstw lakieru, sprawi, że zacznie sie luszczyć. Potem można pomalować bejcą, wodoodoporną farbą czy kolorowym lakierem na każdy kolor, można na brązowo, wtedy będzie idealna imitacja wilkiny, na biało, na to nakleić np. wycięte z innych gazet kwiaty, zwierzęta, figury gometryczne itd. i po pomalowaniu zwyklą farbą i po przyklejeniu naklejek trzeba jesxzcze pciągnąc to bezbarwnym lakierem. Kabłąki z koszyczków mozna robić w formie wianków lub warkoczyków.
Papier nadaje sie tęz na robienie króliczków, jajek wielkanocnych, zwierzątek, roslinek, potem trzeba je pomalować na jak najbardziej zblizone do natury kolory, ale mozna też puścić wodze wyobraźni i zrobić pięknie kolorowe figurki. Można robić tez figurki aniołków, świętych, ludzi, domki, nawet całe makiety np. dawnych wiosek, mozna spłaszczyć ruloniki by imitowały deski, a dachy zrobic z prawdziwej slomy.
domki pudełka mozna tez robić z wypalonych zapałek, które sklejamy klejem przemysłowym, lakierujemy i malujemy lub nie. można nimi okleić nieciekawe pudełka i doniczki. Po pomalowaniu zwykłymi farbkami trzeba je polakierować, też mozna wyklejać i powlec lakierem obrazki z gazet. Warto jednak powlec każde dzieło lakierem ochronnym na koniec był dłużej się trzymało.
Pamietajmy, że papier jest mimo wszystko delikatny i nadaje się do przechowywania tylko lekkich rzeczy np. wydmuszek, plastikowych baranków, króliczków (w sam raz dla dzieci). Powłoczki na doniczki, które nie są często przesuwane i gdy unikamy kontaktu powłoczki z wodą bardzo dobrze funkcjonują.
Jest juz zajęcie na dlugie, zimowe wieczory.

Już jest przedwiosnie warto więc napisać o pierwszych kwiatach. Teraz pojawiaja się przebisniegi, które można zaliczyc do kwiatów zimowych lub wczesnowiosennych, wiosna klimatyczna nie przychodzi tak prosto jak astronomiczna.
Śnieżyczka przebiśnieg Galanthus nivalis liście podługowate, tępo zakończone, odziomkowe, kwiaty na długiej łodydze kwiatonosnej, łodyga bezlistna, kwiaty białe, dzwonkowate, pąki okrywają po 2 podsadki, owoce to trójdzielne mięsiste torebki, lubi zacienione, próchnicze miejsca.
Rannik zimowy Eranthis hyemalis podziemna bulwa z cienkimi, nitkowatymi korzeniami, długoogonkowe, okroągłe, dłoniastodzielne na podługowate odcinki liście, żółe, 6-płatkowe kwiaty otoczone są 3 dłoniasto podzielonymi podsadkami w okółku, są miodniki, krótkie działki, owoce to mieszki.
Pierwiosnek lekarski Primula veris jajowate, spodem omszone, ogonkowe liście, łodyga to głąbik, kwiaty zebrane w koszyczek, kielich dzwonkowaty, zielonkawy, działki ostro zakończone, żółta korona z kilkoma plamkami w gardzieli, owoce to torebki, roslina ozdobna, lecznicza, leczy przeziebienia, grypę, anginę, zapalenia krtanii, gardła, pylicę, gruźlicę, migreny, bezsennośc, działa moczopędnie, młode liście jadalne na surowo.
pierwiosnek łyszczak Primula auricula odwrotnie jajowate, ogonkowe liście rozety, dzwonkowaty kielich, żółta korona z 5 zrosniętych płatków, 1 słupek i 5 pręcików z krótkimi nitkami, głąbik z baldaszkiem, owoce to torebki z wieloma brunatnymi nasionami, roslina ozdobna.
Pierwiosnek maleńki Primula minima krótki głabik, klinowate liście wycięte w 3 ząbki, mięsiste liście z woskiem, 5 zrosniętych działek, fioletowa korona, owoce to torebki z 5 płatkami, wile nasion, duzy korzeń z odnogą, z której wyrastaja nowe rozetki lisciowe.
Pierwiosnek omączony Primula farinosa rozetka lancetowatych, zwęzonych ku nasadzie w krótkie ogonki liści, długa łodyga kwiatostanowa, fioletowe, serduszkowate latki na zrosłopłatkowej koronie, zielony, zrosłodziałkowy kielich, kwiaty zebrane w baldaszek, owoce to eliptyczne torebki, roslina ozdobna, skalniakowa.
Pierwiosnek wyniosły Primula elatior biało włosiony głabik, podłuzne, jajowate, z obu stron omszone liście, żółta korona, kwiaty 5-krotne, zebrane w podbaldach, pomarańczowa gardziel, owoce to torebki, roslina ozdobna.
Przylaszczka pospolita Hepatica nobilis krótkie, walcowate podziemne kłącze, łodyga to owłosiony głąbik, liście mają długie ogonki i tworzą rozetę, blaszka liściowa podzielna na 3 okrągłe odcinki, nasada sercowata, niebieskie kwiaty z tępymi podkwiatkami, kilka owalnych, niebieskich płatków, słupki i pręciki ułożone są spiralnie. szyjki słupków krótkie, słupki omszone, owoce zbiorowe z niełupek z dzióbkami, roślinja lecznicza, ziele działa moczopędnie, żółciopędnie i wyksztuśnie, pomaga w chorobach układu oddechowego.
Przytulia Schultesa Galium Schultesii łodyga rozgałęziona, okrągła, liście tępe, odwrotnie jajowate, ulistnienie okółkowe, białe, czteropłatkowe kwiaty zebrane są w główki.
Zawilec żółty Anemone ranunculoides nierozgałęziona łodyga, 3 trójdzielne, okółkowe liście odygowe z 3 ząbkowanych odcinków, po 2 żółte, 5-6-płatkowe kwiaty, owoce to owłosione niełupki w owocostanie, roslina ozdobna.
Narcyzy Narcissus sp. cebula, łodyga kwiatostanowa, podługowate, lekko zaostrzone liście, zrosłe działki maja wolne końce z 6 owalnych białych lub żółtych odcinków i zrosłopłatkowa, walcowata, żółta korona, roliny ozodbne, uprawne.
Tulipan Tulipa sp. jest tu wiele gatuinków różniących się kolorem kwiatów i liści oraz kształtem płatków, łodyga prosta, sztywna, gładka lub owłosiona, liście podługowate, jajowate, lancetowate lub języczkowate, wszystkie bezogonkowe, kwiaty z 3 wewnętrznych i 3 zewnętrznych listków okwiatu niezróżnicowanych na kielich i koronę, zachodzi w kwiecie zjawisko termonastii, w wyższej temperaturze szybciej rośnie górna strona listkó i kwiaty się rozwijają, gdy jest zimno szybciej rośnie dolna strona i kwiaty się stulają, owoce to trójdzielne, trójkomorowe torebki. Oba gatunki to rośliny ozdobne.
Zawilec gajowy Anemone nemorosa owłosiona, nierozgałęziona łodyga, brunatne lub  żółte, czołgające się kłącze, korzenie nitkowate, ulistnienie okółkowe, ogonki są spłaszczone, liście dłoniastosieczne, odcinki są potrójnie wcięte i karbowane, kwiaty w okółku liści podkwiatostanowych, płatki są białe, długie, jest wiele słupków i pręcików, owoce to zielone niełupki, roślina lecznicza, ziele pomaga przy bólach zębów, reumatyzmie,zapaleniu oskrzeli i nadaje się do przemywania ran. Roślina ozdobna
Szafirek drobnokiwatowy Muscari botryoides szare cebule, liście podługowate, fioletowo-granatowe kwiaty o zrosłopłatkowych, owalnych koronach zebrane w grona, roslina ozdobna.
Szafirek armeński Muscari armeniacum cebula okryta jasnoszarą łuską, podługowate liście rozety, grono granatowych, zrosłopłatkowych, owalnych kwiatów na łodydze kwiatonośnej, roslina ozdobna.
Szafirek groniasty Muscari neglectum fioletowe, okrągławe kwiaty w zwartym gronie na łodydze kwiatonosnej, równowąskie liście, roslina ozodbna.
krokus spiski Crocus scepusiensis kilka odziomkowych, ancetowatych liści, 1 duży, 6-płatkowy, dzwonkowaty, fioletowy kwiat na szczycie pędu kwiatowego, jasnopomaranczowy slupek z szyjką i 3 znamionami, owoce to 3-komorowe torebki z żółtymi nasionami.
Hiacynt wschodni Hyacinthus orientalis uprawiany, ma podługowate liście, łodygę kanciastą kwiatonośną, grono od kilku do kilkunastu fioletowych, różwych lub białych kwiatow dzwonkowatych, krotki słupek, długie pręciki, łodyga z kwiatami jest w ich kolorze, roslina ozdobna i perfumerska.