biologia i ochrona przyrody

W tym roku wegetacja i sezon ogrodniczy przyszły wcześniej, cebulki co kilka lat wykopujemy i suszymy w niezbyt ciepłym, ciemnym,przewiewnym miejscu

ziarnopłon wiosenny lubi słońce,cień i półcień, gleby wilgotne,obojętne lub lekko zasadowe, żyzne, wilgotne, rozmnażamy przez bulwki korzeniowe,oddzielamy bulwki z częściami zielonymi od macierzystej rośliny i zakopujemyn w ziemi, roślina okrywowa, bulwki są w kątach liści, kwiaty talerzykowate,zamykaja się na noc, zimno i deszcz.

Narcyz i żonkil lubi gleby gliniasto-piaszczyste,lekko kwaśne, wilgotne, dobrze zdrenowane, sadzimy do gruntu na przełomie sierpniai września na głebokości 6 cm,co 18 cm, można posadzić w grupkach 2-6 cebulek, na zimęokrywamy torfem lub kompostem, co kilka lat wykopujemy, przesuszamy, późnym latem znów sadzimy, sadzimy w koszach lub stosujemy środki odstraszające myszy, w doniczce przed posadzeniem cebulkętrzymamy w ciemności i zimnie przez 2 miesiące, sadzimy, zielone części muszą mieć 10 st. C, kwitnące do 20,po przekwitnięciu usuwamy kwiat z łodygą, pozwiędnięciu liści wykopujemy cebulkę

Krokus,uprawiamy wiosennego i spiskiego, które kwitną od lutego do kwietnia, jesienny to krokus siewny na szafran, krokusy lubią glebę lekko kwaśną, próchniczą, uprawianą, przed posadzeniem cebulki zaprawiamy preparatami dla krokusów, by chronic je przed grzybami, wiosenne sadzimy od połowy września do połowy października na głębokości 8 cm, jesienne w sierpniu,odległość między cebulkami musi być równa ich średnicy, plewimy w suszę podlewamy, kilka tygodni przed posadzeniem i kwitnieniem glebę nawozimy nawozem fosforowo-azotowym lub kompostem, jesienia sciółkujemy je kompostem dla ochrony przed zimnem i zasilenia, co 4-5 latw czerwcu cebule wiosennych wykopujemy, suszymy w 20 st. C, potem czyścimy, dzielimy i sadzimy 15.09-15.10

Złoć lubi gleby gliniaste,próchnicze z dużą ilością składników odżywczych, miejsce sloneczne lub półcień, mrozoodporna,zamyka kwiaty na noc, deszcz i zimno, złoć żółta lubi gleby żyzne,wapienne i z azotem, próchnicze, piaszczysto-gliniaste, podlewamy w suszę, nawozimy organicznymi nawozami azotowymi, komponuje się z zawilcami,pierwiosnkami, fiołkami, łąkowa i polna rosną na przydrożach, polach i łąkach, mała, żółta i pochwolistna w lasach liściastych, w zaroslach żóła i łakowa, na polanach pochwolistna.

Miodunka, zbieramy ja od marca do maja, zbieramy pedy z kwiattami, suszymi cienkimi warstwami w 35 st. w cieniu, rosnie w lasach liściastych i zaroślach, lubi gleby żyzne,próchnicze, przepuszczalne,podlewamy w susze i upały, ,nie lubi przelania, świezo posadzone sadzonki na zimew przykrywamy igliwiem,starsze są mrozoodporne, rozłogi dzielimy wczesną jesienia lub po przekwitnięciu, sadzimy w odleglości 30cm odsiebie,siewki z nasion różnia się od roslin macierzystych

Przylaszczka kwitnie od marca do końca kwietnia, lubi glebę próchniczą, wapienną, wilgotną,półcień, trzeba zachować wilgotność, jesienią zasilamy kompostem lub nawozem potasowo-azotowym, rozkrzewiamy przez rozdzielenie kłączy i posadzenie w inne miejsca

Przebiśnieg kwitnie od lutego do kwietnia, lubi gleby lekko kwaśne, półcień lub cień, toleruje slońce, można plewić, w kwitnieu rozdzielamy i przesadzamy cebulki

Zawilec gajowy kwitnie od marca do maja, lubi cień,gleby żyzne, próchnicze, lekko kwaśne, umiarkowanie wilgotne, sadzimy jesienia lub wiosną po pofragmentowaniu kępki, nasiona zbieramy 15 maja, by zasadzić nasiona.

Zawilec żółty kwitnie od marca do maja, lubi gleby żyzne, przepuszczalne, wilgotn,epółcień, uprawa jak gajowy

Śnieżyca lubi półcień, wilgoć,gleby wilgotne,mokre,próchnicze, pH różne, rozmnażamy przezcebulki przybyszowe, kwitnie od lutego do kwietnia

Pierwiosnek lekarski,wyniosły, bezłodygowy, lubi gleby żyzne, próchnicze, przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne, jest mrozoodporny, słońce, cien i półcień, kwitnie od marca do maja, nadaje się na rabaty, po przekwitnięciu wiosną rozdzielamy kępkę, nadaje się na rabaty i klomby

Szafirki każda gleba oprócz suchej i jalowej, sadzimy do gruntu od września do października, na głębokość 6-8cm, rozstaw 7x10 cm, ściółkowanie by ograniczyć rozwój chwastów i parowanie wody z gleby, wkwietniu zasilamy wieloskładnikowym nawozem lub kompostem,podlewamy gdy sucho, co kilka lat wykopujemy w czerwcu by przesuszyc i przebrać cebulki, lubią słońce, usuwamy przekwitłe kwiatostany

Rannik zimowy kwitnie od lutego do kwietnia, lubi półcień i słońce, temp. Do 10 st. gleby żyzne, wilgotne, próchnicze, zostawiamy na nich liście,lattem co 2-3lata wykopujemy cebulki i sadzimy je na głebokości 4-5 cm. Rannik wiosenny lubi słońce, lekki cien może być, lubi żyzne, wilgotne, próchnicze gleby, w suche lata trzeba podlewać, nie lubi podmokłych gleb

Hiacynt lubi ciepłe,osłonięte, słoneczne stanowiska, gleba przepuszczalna, żyzna,próchnicza, obojętna, spulchniamy, plewimy, nawozimy, wiosną saletrą amonową, potem nawozem wieloskładnikowym,wymaga podlewania głównie w suszę, sadzimy od września do października na głebokości 10-20 cm w odległości 15-25 cm, głebokość ma 3 dlugości cebulki, na zimę ściółkujemy by nie przemarzły, doniczki dodatkowo zabezpieczamy agrowłókniną, na przełomie czerwca i lipca wykopujemy cebule, suszymy w chłodnym,przewiewnymmiejscu, we wrześniu sadzimy w ogródku, w doniczkach podlewamy, stanowisko słoneczne, 16-20 st. wodą zalewamy podstawkę,po nasiąknięciu ziemi odlewamy, do donicy sadzimy w lekkim, przepuszczalnym podłożu,trzymamy w ciemnie i 5-10 st 8-10 tyg. potem przenosimy w jasne i ciepłe miejsce, gdzie hiacynt po 3-4 tygodniach zakwitnie

Tulipan stanowisko słoneczne,ciepłe,zaciszne, podloże przepuszczalne,dobrze spulchnione, żyzne, umiarkowanie wilgotne, obojętne lub zasadowe, kompostowane,w połowie wrześniai październiku sadzimy cebulki na głebokości 10-15cm, na spulchnionym, wyplewionym podłożu, im lżejsza gleba tym ciężej, podlewamy tylko w czasie suszy, potrzbne kosze antymyszowe, wymaga kompostowania gleby i przykrywania igliwiem zimą,kwitnie w kwietniu i maju

Sasanka gleba piaszczysto-próchnicza,lekko wilgotna, stanowisko ciepłe i słoneczne, kwitnie w marcu

Cebulica dswulistna i syberysjka kwitną od marca do kwietnia, gleba próchnicza, dobrze przepuszczalna,lekko wilgotna, sadzimy w sierpniu na 5-8 cm głębokości co 10 cm odłegłości, glebę kompostujemy, lubi wilgoć, półcień,toleruje słońce, przesadzamy co 3-4 lata

Śnieżnik lśniący lubi słońce, wilgoć, lekkie, przepuszczalne, próchnicze gleby, wilgotne,lubi półcien,kwitnie w lutym i marcu, sadzimy wewrzesniu i padzierniku w rozstawie 5-10 cm na głębokości 5 cm, po przekwitnięciu można wykopać cebule i przesuszyć w ciemnym dobrze wietrzonym, suchym miejscu w temperaturze 17-20 st, cebule suszymy w ciemnym,suchym,ciepłym,przewiewnym miejscu

Forsycja kwitnie w marcu i kwietniu, lubi słońce i półcień, gleby umiarkowanie wilgotne, żyzne, przepuszczalne,lekkie, ma płyttkie korzenie, ziemie ściółkujemy korą lub słoma, miejsce zaciszne,oslonięte, obcinamy 1- cm pędy, zanurzamy w ukorzeniaczu, sadzimy w wilgotnej, lekkiej ziemi,na bezśniezne i mroźne zimy wymaga oslony z agrowłókniny lub słomy,

Wiry wodne to bardzo ciekawe zjawisko, powstaja na oceanach, morzach, jeziorach, rzekach, mniejsze wciągaja małe przedmioty, iększe mogą zagrozić statkom. Nie znamy do końca tego zjawiska, ale postaram sie przedstawić chociaż teorie. Wg dynamiki pływnów wir to obszar płynu, gdzie wektor rotacji jest rózny od zera. Jakby miał 0 nie było by rotacji. w przyrodzie prędkość cząsteczek płynu, tu wody jest różna zaleznie od odległości od środka wiru. Im dalej tym jest wolniejsza, dlatego wraz z odległością od centrum maleje siła wciągająca przedmioty. Takie sa wiry wodne.
Najważniejsza z nich jest teoria wpadania wody do dziury w dnie zbiornika. Trzęsienia Ziemi moga powodowac podwodne uskoki, do których wpada woda, co powoduje powstanie wiru na powierzachni, także podwodne wybuchy metanu, kiedy po wydostaniu się gazu zostaje pusta kieszeń w dnie, która się zapada powodując powstanie wiru, tak jak zapadnięcie się pustych komór magmowych. Takie katastrofy powodują powstawanie ogromnych wirów, które zgrażają statkom, podejrzewa się, że zaginięcia statków w Trójkącie Bermudzkim to wina wirów powstałych wskutek wybuchów złóż metanu-to na razie tylko hipoteza.
Wiry powstają też wtedy, gdy masa wody napotka nierówności dna np. podwodne skarpy albo góry, napór wody powoduje cofnięcie prądu wody, nowe masy wody są cały czas dostarczane, więc powstaje zawirowanie mas wody, to prąd głównie rzeczny [http://blog-wopr.pl.tl/%3Cfont-color%3Dblue%3EWiry-wodne%3C-s-font%3E.htm].
Wg fizyki wiry powstają w strumieniu płynu lub gazu płynącym z odpowiednią prędkością lub natrafiającym na przaszkodę. Czyli strumień wody np. nurt rzeki napotykając na przeszkodę np. wypukłość dnia odbiciu, które dzięki stałemu dopływowi mas wody powoduje wirowanie.
Kolejna koncepcja powstawania wirów to stykanie sie prądów morskich. Malstrom prąd powstający na Morzu Norweskim wskutek przypływów i odpływów mieszające się masy wody powodują tworzenie sie wirów Wiry to nie tylko zagrożenie dla statków, ale też potrafia przenosić masy wody o różnej temperaturze i zasoleniu, co wpływa na pogodę np. powstawanie frontów burzowych i inne zasolenie powoduje zaburzenia dla miejscowej fauny i flory[https://www.twojapogoda.pl/wiadomosci/112795,tajemnicze-wiry-w-wodach-atlantyku]
Jak donosi portal Kopalnia Wiedzy wiry oceaniczne wpływają na klimat przenosząc masy ciepłej wody na północ, to dzięki nim mamy w Europie łagodne zimy. W oceanach nie ma jednolitych mas wody, różnią się temperaturą, ciśnieniem i gęstością (wynika to z temperatury), wiatry powodują ruch wód przy powierzchni, często na powierzchni płyna masy wody przypominające rzeki. Defuzja cieczy z mórz o róznym stopniu zasolenia jest równowazona przez zjawisko zwane halokliną. Ciecze mają skłonność do mieszania się, ich cząsteczki wnikają między siebie, ale rózne stężenie soli, co za tym idzie różna gęstość-z zasoleniem gęstośc rośnie utrudnia mieszanie się cieczy i tworzy się haloklina. Jest to granica wód o mniejszym i wiekszym zasoleniu. Także wody oceany mają rózną temperaturę np. wyższa na powierzchni, niższa w głebi, co powoduje zjawisko termokliny, czyli granicy pomiędzy ciepłą a zimną wodą. Więc ocean nie jest jednolity, wody nie są spójne. Także wiry nie są spójne, jednak George Haller, profesor dynamiki nieliniowej z ETC Zurich i Francisco Beron-Vera, profesor oceanografii z University of Miami znaleźli spójne masy wody. Odkryli oni też, że wiry przypominaja czarne dziury. Przedmioty pływające blisko wiru będą w niego wciągnięte, ale wraz z odleglością ta siła maleje i przedmioty dalej pływająće będą pływać po torze mas wody tworzących wir, ale nie zostaną wciągnięte, w ten sposób wiry transportują żywe organizmy, sole, zanieczyszczenia [http://kopalniawiedzy.pl/wir-czarna-dziura,18891]. Wiry mieszaja masy wody o różnej temperaturze tak jak mieszanie łyżeczką miesza ciepłą wode z zimną w kubeczku. Wirując masy wody mieszają się też o różnym zasoleniu, zawartości mikroorganizmów czy zanieczyszczeń, tak smao jak o róznej temperaturze, woda nagrzewa sie lbu schłądza, ruchomy wir przenoisi takie masy wody w inne miejsca, gdy wir wygasa, zostaje woda o jednym stężeniu soli czy temperaturze. Wiry pozwalaja ujednolicic wody w oceanie, morzu czy jeziorze oraz w rzekach oraz przenoszą rozpuszczone cząsteczki w inne miejsca. Jesli znajdą się one blisko środka są wessane na dno, po zakończeniu wirowania mogą wyplynąć lub opaść.
Natomiast trąba wodna to nadwodne tornado, które wciągnęło masy wody. Jest to wir zbudowany z pary wodnej, obecnych w powoetrzu gazów i pyłów połaczony z chmurą kłębiastą, po zassaniu wody staje się wodnym tornadem (trąbą wodną).

Wiosna to jedna z czerech pór roku klimatu umiarkowanego, wiosna klimatyczna ma śr dobową temepraturę od 5 do 15 st. C. Astronomiczna zaczyna się w dniu równonocy wiosennej w marcu, kiedy dzień zaczyna być dłuższy od nocy i go przybywa, kończy w dniu przesilenia letniego w czerwcu, kiedy dnia zaczyna ubywać. Wiosna fenologiczna ma 3 etapy. Poprzedza ją przedwiośnie z dobową temperaturą od 0 do 5 st. kwitną tu drzewa i krzewy i byliny przed wypuszczeniem liści, wierzby, kwiaty leśnie lasów liściastych, złocie, przebiśniegi, przylaszczki, zawilce, śnieżyczki, podbiał, pierwiośnie kiedy kwitną drzewy i krzewy wypuszczające razem paki liściowe i kwiatowe sliwy, wiśnie, czereśnie, grusze, jabłonie, pierwiosnki wyniosłe. Wiosna kiedy kwitną rośliny po wypuszczeniu liści, kasztanowce, róże, głogi, lilaki, jarzębina. Wiosna wracają ptaki słowiki, skowronki, jaskółki, jerzyki, bociany, ptaki całoroczne budują gniazda lub naprawiają stare, młode osoobniki oraz ptaki poligamiczne kojarzą się w pary, zaczynają się lęgi, samce przybierają szatę godową, zaczynają spiewać pieśni godowe, odlatują ptaki zimujące w Polsce. Nieźwiedzie opuszczają gawry. Ssaki zaczynają gody. Samce walczą o samice. Koty zaczynaja ruję, psy cieczkę,zmienia się barwa światła na niebieskie, pojawia się mozliwość syntezy skórnej witaminy D. Zwierzęta zrzucaja zimowe futro. Czyli linieją. Pojawiaja się owady, samice trzmieli poszukują norki do złożenia jaj i zalożenia roju, pszczoły i inne owady zaczynają zapylanie. Zaczyna się sezon pracy na działce, wiosną sadzi się drzewa i krzewy iglasty, można sadzić warzywa w ogrodzie. W foliach pojawiają się nowalijki. Pojawiają się wiosenne gzyby np. smardze, mszaki wypuszczają sporofity z zarodniami. Kwitnie coraz więcej kwiatów, wiosenne kwiaty zamykaja okwiaty przed zimnem i opadami by chronić pyłek i nektar przed wilgociom i chłodem jak mniszki, tulipany, zawilce, przylaszczki, ziarnopłony. W kwietniu kwitną ziarnopłony, jak pogoda pozwoli zaczynaja kwitnąć kwiaty całoroczne jak stokrotki i przetacznik perski, na łakach, przydrożach i na otwartych terenach jest masowy zakwit kwiatów np. fiołków, mniszków, ziarnopłonów. W maju mniszki. w ogrodach kwitną migdałki, pigwowce, drzewa i krzewy owocowe oraz byliny jak truskawki i poziomki.

Witamina K to jedna z 12 witamin niezbędnych człowiekowi, jest rozpuszczalna w tłuszczach, czyli wchłania się w jelicie czczym razem z kwasami tluszczowymi, musimy pobierać ją z pożywienie, ale jest ona wytwarzana w naszym organizmie. Nie tworzą jej ludziekie komórkitylko bakterie zamieszkujące układ pokarmowy. Witamina K to grupa związków chemicznych będąca pochodną naftochinonu. Jest witamina K1 menachinon powstaje w ciałach roślin i K2 filochinon powstały w ciałach zwierząt i ludzi. Rola witaminy K to dostarczanie wapnia z krwi do kości, utrzymywanie w normie poziomu białek biorących udział w deponowaniu wapnia w kościach, bierze udział w syntezie protrombiny i cznników krzepnięcia krwi: II,VII, IX i X. U roślin witamina K filochinon to akceptor elektronów w procesie fotosyntezy, uczestniczy w szlaku elektronów. W naszych ciałach za jej syntezę odpowiadają bakterie Eschericha coli, które żyją w jelitach, zaspokajają one do 70% zapotrzebowania na tę witaminę. Bakterie mogą konwersować związek zwany DHNA w obecnośći jonów magnezu i farnezylopirofsforanu.  Bakteryjna witamina K ma 3 naftochinon i łańcuch reszta izoprenowych. Drugą witaminą syntetyzowaną przez bakterie jelitowe jest witamina B12. również jest to gruba związków chemicznych zwanych kobalaminami, wszystkie one zawierają kobalt. w przyrodzie witamina B12 jest w postaci kofaktoru  deoksyadenozylo-kobalaminy i jako metylokobalamina MeCbl. Witamina B12 u zwierząt i ludzi bierze udział w erytropoezie, wspomaga metabolizm cukrów i tłuszczy, jest kofaktorem syntazy metioninowej, która zmienia homocysteinę w metioninę i mutazy metylmalonylo-CoA odpowiedzialną za konwersję metylomalonylo-CoA do sukcynylo-CoA, aktywuje kwas foliowy, bierze udział w stabilizacji DNA. U roślin witamina B12 pomaga roslinom rosnąc pod wodą, algi tworzą ja same, inne rosliny musza pobierać ją z zewnątrz, w terenie pobierają ja z nawozu organicznego (rozkładających się szczątków). Tylko bakterie mają zdolność syntezy witaminy B12. Obecne w komórkach bakterii cząsteczki kwasu 5-aminolewulinowego tworzą dimery tworząc porfobilinogen (PBG), powstaje 4-cząsteczkowy polimer PBG preuroporfirynogen. Ulega on cyklizacji i inwersji do  uroporfirynogenu III, który jest prekursorem układu korynowego, jego dekarboksylacja, zależnie od miejsca daje powstanie hemu, z którego może powstać chlorofil lub hemoglobina. W jelitach, w warunkach beztlenowych synteza witaminy B12 jest możliwa dzięki obecności jonu kobaltu, który może przyjmować rózne stopnie utlenienia (utlenienie to przyjęcie elektronu). Skutkiem utlenienia kobaltu jest utrata reszty kwasu octowego od 20 atomu węgla. Aminopropanol łączy się z resztą kwasu propionowego przy łańcuchu boznym pierścienia D, jest przeniesienie reszty fosforybozylowej mononukleotydu kwasu nikotynowegona cząsteczkę 5,6-dimetylobenzimidazolu. Powstaje alfa rybazol, łaczy się z adenozylokobinamidem, aktywowanym przez guanozynodifosforan. w wyniku reakcji powstaje guanozynomonofosforan i adenozylokobalamina. Zwolennicy mięsa piszą o witaminie B12 pochodzącej z mięsa, ale jeśli zaopatrzymy swój organizm w magnez, kobalt i inne niezbędne składniki odżywcze obecne w pokarmach roślinnych, oraz zadbamy o florę jelitową, a pożywki dla bakterii jelitowych jak różne formy błonnika występują tylko w pokarmach roślinnych i nie będziemy jej niszczyć antybiotykami nasza flora jelitowa zadba sama o dostarczenie tejże witaminy.

Pokrzywa rośnie wszędzie, na miedzach, podwórkach, nieużytkach, przydrożach, pustych działkach, rośnie duża, rozrasta się przez kłącza i gałęzie, roślina lecznicza, ma jadalne liście i młode ziele, ma żelazo, chlorofil, magnez, chlor, sód, potas, witaminę C i K, a jej włókna drzewne mogą służyć do wyrobu tkanin.

Dawniej tkaniny z pokrzywy robiono głównie w czasach biedy i wojen, dziś mogą być ekologiczną odmianą dla tkanin z uprawa przemysłowych. Pokrzywa jest rodzima, wszędobylska, liście mogą być składnikiem surówek, zup, papek jak szpinak, a z łodyg można pozyskać włókna.

Każda roślina okrytonasienna ma włókna drzewne w drewnie, ich funkcją jest wzmocnienie tkanek przewodzących, zbudowane są ze sklerenchymy, kiedy są odpowiednio długie i mocne są wykorzystywane we włókiennictwie, rośliny na dobre włókna potrzebują żyznej ziemi, pokrzywa lubi azot, zbieramy ją jesienią po przekwitnięciu ścinając przy samej ziemi, by zebrać nasiona do nowego siewu, chociaż pokrzywa rozrasta się sama. Włókna zbieramy z zielonej pokrzywy po jej namoczeniu w wodzie, można wyjąć je ręcznie, potem ługujemy, zalewamy popiół drzewny wodą, na wierzchu wytrąci się ług, w tym moczymy włókna, by pozbyć się części roślin, które mogą gnić. Inna metoda ługowania do dwukrotne wygotowanie w popiele obranych włókien. Włókna wyczesujemy zgrzebłem, włókna można uwić na wrzecionie lub kołowrotku, tkaninę utkać na krośnie tkackim, włókiennictwo z pokrzywy to tradycyjne włókiennictwo wymagające tradycyjnych metod, takie włókiennictwo to dobry pomysł na biznes.

Włókien z pokrzywy używa się do wyrobu żagli, sieci rybackich, lin, sit to mąki od 12 w. Włókna są miłe w dotyku, nie gniją w wodzie, są mocne, wytrzymałe, trwałe, włókiennictwo pokrzywy to tradycyjne rzemiosło i polskie dziedzictwo kulturowe. Uprawa (pokrzywa wiele nie wymaga), zbiory, obróbka rośliny i potem włókiem to możliwość pracy dla wielu ludzi. Włókna pokrzywy nadają się na ubrania, obrusy, pościel. Nasiona do wysiewu, a liście do jedzenia, na herbatki i lecznicze napary [https://polskapokrzywa.pl/].

Z racji na izolujące właściwości włókien drzewnych, tkaniny z pokrzywy nadają się do ubrań zimowych i letnich, maseczki z tych tkanin lepiej ochronią nos i drogi oddechowe przed niskimi temperaturami niż inne materiały. Tkanina z pokrzywy jest oddychająca, paruje pot z powierzchni ciała i woda z wydychanego powietrza. Pokrzywa to roślina barwierska, sok z liści barwi na zielono.