biologia i ochrona przyrody

Gniazda są bardzo wazne dla ptaków, stanowią schronienie dla jaj i piskląt oraz miejsce zapewnienia im odpowiednich warunków. Mogą być budowane z różnych materiałów: piór, fragmentów roślin, pajęczyn, błota, odchodów itd. Pingwiny cesarskie maając do dyspozycji tylko śnieg i lód znosza jajo na podłożu i przetrzymuja je między stopami i fałdem skórnym by zapewnić im ciepło. Nogale wykorzystują do inkubacji popiół wulkaniczny-nogal hełmiasty Macrocephalon mareo lub przykrywaja jaja butwiejącą roślinnością, wtedy ciepło powstaje w wyniku procesów gnilnych-nogal brunatny Alectura lathami, takie gniazdo może mieć do 100 m3 objętości.
Altanniki z Australii i Nowej Gwineibudują altanki z gałazek i ozdabiają je piórkami, kwiatami, które po zwiędnięciu zmieniają na nowe, owocami, muszelkami itd. Gdy gotowa budowla spodoba sie samicy wchodzi do niej, kopuluje z samcem, który zrobił altankę i potem buduje właściwe gniazdo, a on czeka na następną partnerkę.
Gniazda na zimi maja najprostszą budowę, są wygrzebane w podłożu, maja kształt zagłębienia, z którego jajo nie wytoczy się na zewnątrz, dołki mogą być wyścielone roślinkami i pierzem, tak robią ptaki grzebiące, strusie, skowronki i rybitwy np. rybitwa rzeczna Sterna hirundo.
Gniazda w dziuplach żywych lub obumarłych drzew, dzięcioły same je drążą dziobami, papugi, sowy, dzioborożce, muchołówki czy sikory odnajdują naturalne otwory lub opuszczone przez inne zwierzęta dziuple, mogą przegonic właścicieli np. wieszczek Pyrhocorax graculus gniazduje w szczelinach skalnych, włochatka Aegolius funereus w dziuplach drzew.
Gniazda w kształcie czary małe i średnie ptaki wroblowate np. zaganiacz Hippolaris icterina je budują, to półkula z wgłebieniem w środku, są zrobione z długich żdźbeł trawy i łodyg splecionych jedwabną nicią, trzcinniczek Acrocephalus scripaceus zawiesza gniazda na trzcinach.
Gniazda kuliste są bardziej zasłonięte niż czary, budują je jaskółki dymówki Hirundo rustica i oknówka Delichon urbicum wykorzystują grudki błota zmieszane z ździebiełkami traw, przyczepiaja gniazda do belek stropowych lub ścian wlatuja do środka od góry.
Gniazda w kształcie platformy są duże zrobione z częsci roślin, są większe od zamieszkujących je ptaków, ptaki szponiaste jak orły i sepy je budująkorzystaja z nich w kolejnych latach, co roku naprawiając je i dobudowując nowe części, czasem drzewa łamia sie pod za dużymi gniazdami, tu jest bocian biały Ciconia ciconia.
Gniazda wiszące są w kształcie worków, uplecione są z długich źdżbeł traw i zawieszone na gałeziach drzew, do środka prowadzi otwór z boku, budują je wikłacze i remiz Remiz pendulinus.
Gniazda-tunele, żołny mieszkają w tunelach w ziemi, ptaki zamieszkuja nory wygrzebane przez inne zwierzęta, kraskowate jak żołna, zimorodek, kraska same wydziobująpoziome korytarze w piasku lub glinie w skarpach na brzegami rzek, tunele moga mieć 3 m długości, zakończone sa komorą, gdzie składane są jaja, w podłozu wygrzebują jaja brodal czarnogardły Trachyphonus darnaudii wykopuje pionowe studnie z komorą gniazdową powyżej dnia by uniknąc zalania.
Krawczyki Orthotomus sp. zszywaja liście drzew nicmi z włókien roslinnych lub pajęczą przędzą, powstaje kieszeń, w której budują własciwe gniazdka, pajęczniki Arachnothera wykorzystuja tu zielone fragmenty roslin, wybieraja jeden duzy liśc i włóknami wija u jego boku gniazdu.

Jest wiele drzew, które mogą odrosnąć z jednej gałązki, jesli tylko będą miały dostęp do wody i biogenów oraz do światł słonecznego lub innego o niezbędnej długości fali wypuszczą korzenie, jednym z takich drzew, mało wymagającym i najłatwiej ukorzeniającym się jest wierzba. Wystarczy odciętą zdrową gałązkę wbić w glebę i zapewnić jej odpowiednie warunki. Zwykle najlepszym podłożem jest torf pomieszany z piaskiem. Chociaż często wystarczy po prostu wbić gałazkę w wybranym miejscu. Można użyć ukorzeniacza, czyli preparatu ułatwiającego ukorzenianie się roślin, jest dostępny w sklepie ogrodniczym, zawiera hormony roslinne, gł. auksyny, które przenikną do wiązek przewodzących i rozprzestrzenią sie po roslinie, gdzie będą stymulować jej procesy zyciowe, w tym zawiązywanie nowych korzeni. W ukorzeniaczu zanurzamy tę część sadzonki, która pójdzie do ziemi, tylko trzeba zwilżyć by ukorzeniacz sie trzymał i trzeba uważać, żeby nie zetrzeć go w czasie sadzenia, warto wykopać dolki, do których wkładamy sadzonkę i delikatnie je zakopać, lub bardzo niewielką ilośc sypiemy do dołka na roslinkę. Ukorzeniacz do drzewk i krzewów lisciastych można zdobyć w sklepie ogrodniczym.
Sadzonkom trzeba zapewnic odpowiednie warunki, wierzby lubią wilgoć, trzeba je często podlewać, warto nawozić nawozem dla drzew liściastych, przynajmniej do póki nie zobaczymy, że gałazka się rpzyjęła, ma zdrowe liście, jest sztywna, trzyma się w podłożu, rośnie i poszerza swój obwód.
Portal http://www.pasieka24.pl/wszystkie-nr-pasieki/93-pasieka-2-2013/983-sadzimy-wierzby.htm podaje, że trzeba znaleść drzewo męskie, wierzba jest dwupienna, ale jesli nie chodujemy pszczół, a wierzba ma slużyć innym celom np. ozdobnym można zdobyć sadzonki żeńskie lub mieszane. Zajdujemy odpowiednie drzewo lub krzewo, sa wierzby krzewiaste, tniemy gałązki na 20-30 cm, ale do 3 cm szerokości, czyli młode gałązki na odcinki zwane sztobrami, najlepszy czas na pozyskiwanie sztobrów to czas kwitnienia, u wczesnych gatunków to luty marzec u póznych kwiecień-maj, jeśli sadzimy je wiosną to najlepiej posadzic je jak najszybciej od pocięcia. Przed posadzeniem można sztobry na 10 dni zamoczyć do połowy w wodzie i ustawić je w nieogrzewanym pomieszczeniu. Gdy wierzba puści korzenie, można posadzić sadzonki w przygotowanym miejscu. Miejsce przygotowujemy przez odchwaszczenie i przekopanie ziemi. Portal radzi by wiosna gdy ziemia jest dopowiednio wilgotna nie podlewać sadzonek, ale pogoda u nas rózna, a i czas sadzenia może przypadac na suchsze pory wiosny, więc warto podlewać tak jak inne sadzonki.
Kwitnąca wierzba jest potrzebna pszczelarzom by rozróznili męskie osobniki z miodnikami od żeńskich, tak naprawdę wierzbę posadzić można przez całą wiosnę, bez względu na czas kwitnienia, wtedy postępujemy identycznie, tniemy odpowiednio grube gałazki na 30-centymetrowe odcinki, które trzymamy w wodzie do wypuszczenia korzeni i sadzimy w odchwaszczonym i przekopanym miejscu w ogródku, zaleznie od wilgotności podłoża podlewamy, możemy nawozić odpowiednim nawozem, warto spytać o szczegóły przy zakupie.
Można też wzłożyć do wody pozbawioną bazi, jeszcze nie kwitnąca gałązkę, ale już mającą pąki po pewnym czasie wypuści liście i korznie, taką sadzonkę sadzimy w odchwaszczonej i okopanej glebie i pielęgnujemy zależnie od pogody. Praktycznie nawet zerwane jak do bukiety gałązki z pączkami wypuszczaja korzonki i liście, takie sadzonki również sadzimy w przygotowanej ziemi.

Azalia doniczkowa to delikatna roślina,która potrzebuje niskich temperatur od 12 do 15 st. góra 18, lubi za to slońce,wilgotną glebę, ale z alegającą wodę w ziemi, azalia sprawdzi się na połduniowym i zachodnim oknie bez grzejnika, z okna musi iść zimno, kiedy w domu jest ciepło. Azalia kwitnie na biało,różowo, fioletowo, czerwono, purpurowo, łososiowo,są kwiaty dwukolorowe, najczęstsze gatunki to indyjska i japońska, kwitną zimai na przedwiośniu. Azalia nie lubi przeciągów, ziemia musi być wilgotna, doniczkę wkładamy do miski z wodą, woda musi być przegotowana, ostudzona, miękka, czekamy aż ziemia nasiąknie, lubi też wilgotne powietrze, co 2-3 tygodnie po podlaniu nawozimy nawozem dla kwitnących roślin lub dla azalii albo roślin kwasolubnych. Azalia meże mieć podstawkę z kamykami i wodą, skąd woda przesiąka do ziemi. Po przekwitnięciu przesadzamy ja do doniczki o większej o 2 rozmiary, gleba musi być kwaśna o pH 3,5-5,5, są w sklepach ogrodniczych specjalne podłoża dla azalii. Trzeba usuwać zwiędnięte kwiaty wyrywając je rękami, po przekwitnięciu można przyciąć odstające gałęzie. Azalię przesadzamy co 2-3 lata, po przekwitnięciu można obciąc ok. 2 cm gałązek. Po przekwitnięciu przenosimy azalie do chłodnego pomieszczenia, żeby odpoczęła, wtedy rzadziej podlewamy, ale gleba nie może być sucha. W następnych czasie kwitnienia zabieramy ją do domu. Latem można doniczkę zakopać w ogrodzie pod drzewem,ale jesienią przenosimy ją dopokoju z 10-15 st. Jesli kupimy jalatem, trzymamy w odległości 1 m od okna, światło ma być rozproszone.

Cytrusy można uprawiać w doniczkach. Pomarańcze, mandarynki, cytryny, grejpfruty należą do rodzaju cytrus z rodziny rutowatych i wymagają podobnych warunków uprawy. Potrzebują światła, dlatego dobrze się czują na zachodzie i południu. Latem lubią zraszanie, ale wcześnie rano, kiedy słońce nie grzeje, gleba musi być kwaśna pH 5-6,5, wilgotna, nie za sucha, nie za mokra, zimą wymagają temperatury 10-15 st., ale trzeba zmniejszać ją stopniowo, od marca do października nawozimy co tydzień nawozem wieloskładnikowym dla cytrusów. Młode drzewa przesadzamy co roku, starsze co kilka lat do doniczki większej o 2-3 cm od poprzedniej. Można przycinać kilkuletnie gałązki o1/3 długości. Zimą mniej podlewamy i nawozimy, cytrusy są odporne na choroby i szkodniki, ale wrażliwe na gaz kuchenny. Pajęczyny na liściach to dzieło przędziorków , wtedy kładziemy roślinkę pod prysznic, można użyć gotowych środków, przemyć liście roztworem denaturatu, tak samo w przypadku miseczników, które mogą doprowadzić do zaniku chlorofilu i opadania liści, białe kłaczki to wełnowce, postępujemy tak samo, w ciepłe lata można wynieść doniczki do ogrodu lub na balkon, ale trzeba chronić przed chłodem [https://www.wymarzonyogrod.pl/rosliny-doniczkowe/rosliny-doniczkowe/pomarancze-cytryny-i-mandarynki-w-doniczkach-uprawa-cytrusow-w-domu,65_1491.html]. Liście trzeba wycierać z kurzu szmatką, papierem, pod prysznicem, rzadko na deszczu. Hodując cytrusa z pestki, świeżą pestkę umieszczamy na 1 cm w ziemi uniwersalnej z piaskiem i pilnujemy temperatury 25 st. C. Młode i starsze osobniki wymagają drenażu z keramzytu, cytrusy podlewamy odstaną dobę wodą. Zimą również potrzebują światła. Podlewamy jak starsze osobniki [https://zielonyogrodek.pl/dom-i-balkon/rosliny-w-mieszkaniu/6333-cytryny-mandarynki-i-pomarancze-domowa-uprawa-cytrusow]

Od odczynu gleby zależy jakośc upraw, wielkość plonu i wzrost i rozwoj roślin. Różne rośliny lubią różne odczyny gleby. Od odczynu zależy przyswajalność substancji mineralnych z podłoża, są rośliny lubiące gleby zasadowe (pH powyżej 7), kwaśne (pH poniżej 7) i obojętne, ciężko osiągnąć ten efekt w przyrodzie, ale odpowiednia dla nich gleba oscyluje w okolicach pH7. bórówki jak inne rosliny z rodziny wrzosowatych potrzebują pH kwaśnego o wartości od 3,5 do 4. Ogrodnicy zalecają siarkowanie, im bardziej gleba ciężka i żyzna tym więcej potrzeba siarki. Używa się do tego celu siarkę pylistą lub preparaty dostępne w sklepach ogrodniczych.  Lekkie gleby o dużej ziarnistości jak piaski i żwiry z mała zawartością próchnicy potrzebują mniej siarki niż gleby ciężkie, jak iły, lessy, gliny potrzebują więcej siarki. Gleby ciężkie to mady, rędziny, gleby brunatne i czarnoziemy. Sairkę rozpylamy przy pomocy kultywatora,glebogryzarki lub brony, przy dużej ilości wysypanej siarki można sadzić po roku, przy małej po ok. 3-4 miesiącach, dlatego siarkujemy wiosną, by na wiosnę przyszłego roku lub latem obecnego można było posadzić krzaczki. Na glebach o pH 4-4,5 na grządkach dla borówek robimy bruzdy, wsypujemy w nie trociny zmieszane ze 150-200 kg siarczanu amonu i mieszamy z glebą przy pomocy narzędzi rolniczych, kultywatora czy glebogryzarki. Na małych uprawach sypiemy trociny z siarczanem amonu do dołków pod sadzonki [http://permakultura.net/2015/02/26/jak-uprawiac-wysokiej-jakosci-borowki-w-glebie-o-wysokim-ph/]. Ale można zakwasić glebę dodając do niej ziemię torfową. wykopujemy dołki pod sadzonki większe niż zwykle i przed wsadzeniem bryły korzeniowej sypiemy tam ziemie torfową i potem wkładamy rośliny i zasypujemy ziemią torfową i naszą glebą. Można ją wysypać też w grządkach przed posadzeniem roślin. dobrze jest co roku podsypywać posadzone krzaczki igliwiem np. modrzewi, które zrzucają igły co roku lub sosen, świerków czy jodeł-one zrzucają co 5 lat, ale nie na raz i wiatr może strzepywac ich liście, zostają też po obcięciu gałęzi. Zgrabiamy igliwie i podsypuje nimi każdy krzaczek formułując kopczyk wokół nasady łodyżek, wystarczy podsypywać raz w roku na wiosnę, na początku marca, czyli teraz. Można podsypać trocinami, ale trzeba to robić częsciej i liśćmi opadłymi jesienią z drzew liściastych, ale słabiej zakwaszają od szpilek. Rozkłądające się liście, szpilki czy trociny dodają do gleby pierwiastki w nich obecne, które uzupełniają glebę i stanowią nawóz dla borówek, ktore pobierają minerały  z ziemi. Z rozkładu liści uwalniają sie magnez, potas, sód, wapń, mangan, żelazo czyli to co znajduje sie w ich suchej masie i użyźnia glebę.