Najnowsze wpisy, strona 153


sie 31 2021

Przeciwnowotworowy mniszek lekarski i inne...


Komentarze (0)

Mniszek lekarski rośnie wszędzie, jest jadalny, każdy go rozpoznaje, jest darmowy, smaczny. Korzeń mniszka rozpoczyna niszczenie komórek raka prostaty w ciągu 48 godzin. Jak wykazały badania naukowców z Uniwersytetu Windsor, korzeń mniszka niszczy komórki nowotworowe, nie dając skutków ubocznych. Ekstrakt z korzenia leczy nowotwory płuc, prostaty i atypową białaczkę szpikową.

Są prowadzone badania na temat leczenia raka piersi przy pomocy mniszka. Zebrano całe mniszki, wysuszono je, zmielono, podzielono na dwie części, jedną zanurzono w 96% etanolu, drugą w 96% metanolu. Potem oba wyciągi przesączono, odparowano w temp. 40-50 st, następnie trzymano w 4 st. do przeprowadzenia badań wyciąg zawieszono w płynie hodowlanym DMEM i uzupełniono 10% surowicą płodową krowy i 1% środkiem przeciwgrzybiczym. Wyciąg z mniszka stanowił 200g/ml roztworu.

Pobrano komórki macierzyste raka piersi i założono ich hodowle na pożywce hodowlanej, na płytkach słabo przylegających, by komórki utworzyły kulę i klasycznych, by uzyskać płaskie hodowle. Komórki wybarwiono. Założono wiele hodowli kulistych z różną liczbą komórek. Wszystkie hodowle trzymano w wilgotnym środowisku z 5% CO2 i w 37 st. Na płytkach słabo przylegających powstała kula z komórek, która wykazywała cechy nowotworu, miała dwie warstwy komórek, zewnętrzna była żywa, komórki wykazywały większą ekspresję N-kahedryny, słabszą ekspresję E-kahedryny (kahedryny to białka powierzchniowe odpowiedzialne za komunikację między komórkami, patologiczna ekspresja kahedryn umożliwia tworzenie przerzutów), komórki te mogły przenikać do macierzy międzykomórkowej i w środku kuli była zachowana hipoksja. Hodowle podzielono na grupę kontrolną mającą płaskie i kuliste hodowle nie poddane działaniu mniszka i grupę badaną. Grupa kontrolna zachowywała się normalnie.

Grupę badaną potraktowano różnymi stężeniami ekstraktu z mniszka i zbadano ekspresję genów odpowiedzialnych za apoptozę, tempo apoptozy i produkcję reaktywnych form tlenu. Okazało się, że wyciąg z mniszka zwiększył ekspresję genów odpowiedzialnych za apoptozę, syntezę czynnika martwicy nowotworów oraz białka receptorowego dla niego, wyciąg mniszka oparty na metanolu zwiększył syntezę wolnych rodników tlenowych. Hodowle kontrolne bez ekstraktu rozwijały się normalne. Płaskie hodowle lepiej poddały się wyciągowi etanolowemu, okrągłe metanolowemu, jednak wszystkie hodowle zareagowały na wyciąg mniszka spadkiem proliferacji komórek nowotworowych, potraktowane nim kolonie miały zahamowany rozwój.

Nowotwór piersi to najczęściej występujący nowotwór u kobiet, stosowane terapie nie zawsze są skuteczne i mają wiele skutków ubocznych, wyciąg z mniszka nie ma skutków ubocznych i działa skutecznie, przyspiesza apoptozę, aktywuje czynnik martwicy nowotworów. Niszczy nie tylko raka piersi, ale hamuje rozwój raka szyjki macicy, prostaty, wątroby i czerniaka [http://www.bmrat.org/index.php/BMRAT/article/view/108].

Mniszek razem z wyciągami z jemioły pomaga na nowotwory u dzieci. Zbadano cykl komórkowy, stan mitochondriów i zdolność do przerzutów nerwiaka niedojrzałego, następnie potraktowano go sfermentowanym ekstraktem z mniszka i preparatami z jemioły, okazało się, że komórki nowotworowe są bardziej wrażliwe na te zioła od zwykłych fibroblastów. Mniszek i jemioła ograniczyły inwazyjność nerwiaka, wzmogły apoptozę, spowodowały rozpad mitochondriów [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30219442/].

Mniszek ma witaminy B1, B2, B6, C, E, A, magnez, wapń, fosfor, miedź, żelazo, potas, mangan, kwas foliowy. 72-letni John DiCarlo zachorował na ostrą białaczkę, lekarze nie dawali mu szans, mężczyzna pił herbatkę z mniszka i wyzdrowiał. Okazało się, że mniszek pomaga na białaczkę limfocytową, mielomonocytową, raka trzustki, okrężnicy i czerniaka. Korzeń nie uszkadza zdrowych komórek, nie obniża odporności, w ciągu 48 godzin niszczy 70% komórek nowotworowych [https://www.odkrywamyzakryte.com/mniszek-lekarski-zabija-raka/].

Powstał Projekt Korzenia Mniszka Lekarskiego Dandelion Root https://www.uwindsor.ca/dandelionrootproject/5/research

Wg książki Ziołolecznictwo-Poradnik dla Lekarzy Aleksandra Ożarowskiego z 1980 r, wydawnictwo Zakład Wydawnictw Lekarskich mniszek wzmacnia wydzielanie żółci, poprawia jej przepływ, jest moczopędny, obniża poziom cukru w początkach cukrzycy, usprawnia pracę wątroby leczą kwiaty i korzenie, jadalny surowy, można robić herbatki,

miodek majowy: 500 koszyczków odstawiamy na godzinę, by owady uciekły, zalewamy lirem wody, gotujemy 15 min, dodajemy pokrojoną w plasterki cytrynę, przykrywamy, odstawiamy na noc, słodzimy,na małym ogniu gotujemy 1,5 godz. przelewamy do słoików, stawiamy je do góry dnem, by uszczelnić zamknięcie.

Korzenie i kwiaty leczą marskość wątroby, WZW, chemiczne uszkodzenia wątroby, choroby dróg żółciowych, pęcherzyka żółciowego, słabe wydzielanie żółci, kamicę nerkową, zapalenie kłębuszków nerkowych, moczowodów, pęcherza, 2 łyżki kwiatów lub korzeni zalewamy 2 szklankami ciepłej wody, gotujemy pod przykryciem 5 min., cedzimy pijemy 2-3 razy dziennie po pół szklanki przed jedzeniem,

świeży sok z korzenia 30-60 kropli na kieliszek wody pijemy 30 min przed jedzeniem na poprawę trawienia, po jedzeniu na wydzielanie żółci, mniszek działa żółciopędnie, moczopędnie, ułatwia przepływ żółci, usuwa nadmiar jonów sodu i potasu, reguluje ciśnienie, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego.

Wg książki Zioła i ich Zastosowanie Barbary Kuźnickiej i Marii Dziak z tego samego wydawnictwa z 1984 r leczy korzeń i ziele, ma cukry, inulinę, kauczuki, gorycze, garbniki, śluzy, żywica, zbieramy korzenie pod koniec lata i jesienią jeśli są grubsze od ołówka, płuczemy je, kroimy i suszymy w cieniu, w przewiewnym, ciepłym miejscu, mniszek jest żółciopędny, moczopędny, przeczyszczający, poprawia apetyt

Odwar łyżkę korzeni zalewamy 2 szklankami letniej wody, gotujemy 20 minut, cedzimy, pijemy 2 razy dziennie po szklance, można łyżkę korzeni zmieszać z łyżeczką mięty oraz przyrządzić i pić jak wyżej

Sok ze świeżego ziela 20 dag ziela płuczemy przegotowana wodą, wyciskamy sok, pijemy 50 g 3 razy dziennie, można 5 szklanek soku zalać 1/4 l spirytusu, odstawić na tydzień, pijemy łyżkę nalewki rozpuszczoną w szklance wody 2 razy dziennie

Mniszek to także zdrowe warzywo i prebiotyk, inulina sprzyja florze bakteryjnej jelit, od której zależy nasze zdrowie. Mniszek jest jedzony od lat w całej strefie umiarkowanej, zawarta w nim goryczka pobudza trawienie. Zjadamy młode liście i koszyczki, oba surowce są dobre na surówki, najlepsze są liście przed kwitnieniem. Dzięki mniszkowi i innym dzikim roślinom ludzie przeżyli wojny, okupacje i inne niekorzystne sytuacje, mamy epokę lodowcową, plony są słabe, a mniszka dostatek. Rodzaj mniszek obejmuje 400 gatunków, określanych jako mniszek lekarski, my zjadamy mniszek pospolity, przed zjedzeniem trzeba go umyć lub ugotować, jest jadalny na surowo, ale może mieć jaja tasiemca i glist. Liście i kwiaty zbieramy wiosną, suszymy w przewiewnym, ciemnym miejscu w temperaturze 40 stopni, korzenie jesienią, dokładnie myjemy i suszymy jak wyżej, używane rośliny muszą być zdrowe, zrywane z daleka od dróg, miejsc oprysków i terenów przemysłowych.

 

sie 31 2021

Rośliny zarodnikowe 1


Komentarze (0)

Tu przedstawię rośliny zarodnikowe, wszystkie rośliny należą do roslin naczyniowych Tracheophyta, tu są gromady widłaki Lycopodiophyta Euphyllophyta.
Widłaki: klasa widłaki jednakozarodnikowe, widłaki właściwe Lycopodiopsida, mają 1 typ zarodników, z zardonika jest podziemne, bulwiaste, bezzieleniowe przedrośle, ma chwytniki, które kotwiczą go w podłożu, wytwara rodnie i plemnie, po zapłodnieniu jest zygota, rośnie z niej diploidalny sporofit, są liście płone-trofofile i zarodnionosne-sporofile, w górze mają kłos zarodnionośny, wiązka przewodząca  to aktynostela, drewno ma uwypuklenia, jest otoczone łykiem, na przekroju przypomina gwiazdkę, wiele ma kleptostelę-listwy drewna zanurzone w łyku, rozmnażanie na przykładzie widłaka Lycopodium sp. Widłak może mieć rozgałęzione, ulistnione łodygi, dojrzałe rosliny tworzą pędy rosnące pionowo w górę. Są to kłosy zarodnionośne (sporofilostany). Każda część sporofilostanu to przekształcony liść. Sporofilostan składa się z liści zarodnionośnych (sporofili). Każdy listek tworzy u nasady jedną zarodnię, powstają w nich po 4 zarodniki. W czasie suszy ściana zarodni pęka i wysypuja się jednakowe zarodniki. One kielkują w jednakowe przedrośla. Po 6 - 7 latach z zarodników kiełkują przedrosla o burakowatym kształcie. Mlode przedrośle ma mikoryzę z grzybami, żyje pod ziemią, górna część wzrasta na powierzchnię, wytwarza tam rodnie i plemnie. Po 12 - 15 latach dojrzałe przedrośle tworzy rodnie i plemnie. w rodni jest powloka z wody, plemniki maja dwie wici. Płyną tam plemniki, jest zapłodnienie krzyzowe, powstaje zarodek, który wrasta korzeniem zarodkowym w gametofit i jest przez niego odżywiane.Widłaki rozmnażają się też przez rozmnóżki i rozłogi.mają pęd, korzenie, liście z pojedynczą wiązką przewodzącą, tu są wdiłakowce włąściwe Lycopdiales z rodziną widłakowatych Lycopodiaceae mają kłącze, pędy z igiełkowatymi liśćmi odstającymi, na szczycie pędów są kłosy zarodnionosne z zarodniami, widłak Lycopodium sp. widłączek Lycopodiella sp. widlicz Diphasiastrum sp. wroniec Huperzia sp.
Widłąki różozarodnikowe Isoёtopsida długie, ostre liście z języczkiem-ligullą u podstawy, różnozarodnikowe są męskie mikrospory i żeńskie makrospory, są zdolne do przyrostu na grubośc, przedrośla są zredukowane, niewiele większe od zarodników, są tu widliczkowce Selaginellales z widliczkowatymi Selaginellaceae tylko widliczka Selaginella sp. sporofit ma łodygę, liście i korzenie. Gdy dojrzewa tworzy kłosy zarodnionośne ze sporofilami. Na liściach zarodnionośnych powstają różne typy zarodni. Na dolnej stronie są megasporangia tworzące duże zarodniki, na górze są mikrosporangia tworzące małe zarodniki. W megasporangiach dojrzewa tylko jedna megaspora, po mejozie są 4, w mikrosporangiach dojrzewa wiele mikrospor. Zarodniki kiełkują w zarodniach. Z mikrospor rozwijają się gametofity męskie, z megaspor żeńskie. Mikrospora przechodzi jeden podział, powstaja dwie komórki, jedna tworzy gametofit męski i przedrosle męskie, druga organ rozrodczy tego gametofitu, czyli plemnię. 8 komórek tworzy ściane plemni, 4 są plemnikotwórcze. W wyniku ich mitozy powstaje 256 plemników. Plemniki maja po dwie wici. Po rozerwaniu ściany plemni rozsiewają się. W megasporangium powstaz 4 megaspory. Jedna rozwija się dalej by oszczędzić substancje odżywcze. Megaspora kiełkuje w żeńskie przedrośle większe od męskiego. Komórki przedrośla dziela się w plechę, ściana megaspory pęka, część przedrośla wychodzi na zewnątrz., tworzy chwytniki, może żyć na ziemi. Tu tworzą się rodnie. Woda zmywa z góy plemniki do przedrośla żeńskiego. Płyną do rodni. Jest zapłodnienie powstaje zygota, dzieli się w zarodek. Odżywiany jest przez gametofit żeński. Potem się uniezależnia. Gametofit męski jest uproszczony.byliny lub pnącza, rozgałęziona łodyga, skórzaste liście, drobne, u nasady liści są bezieleniowe języczki, którymi rosliny pobierają wodę, na nich są zarodnie, widliczka ostrozębna Selaginella selaginoides i szwajcarska Selaginella helvetica. Poryblinowce, porybliny Isoetales poryblinowate Isoetaceae z poryblinem Isoetes sp. rosliny wodne lubią piaszczyste podłoże i wilgoć, mają bulwiastą oś, od niej rosną korzenie, są nierozgałęzione lub słabo widlasto rozgałęzione, na szczycie kłodziny jest pióropusz liści, są rozszerzone u podstawy, w dole mają zarodnie z pasmami płonnej tkanki, tworzą przegrody, nad nią jest ligulla twór związany z liściem, przyrost wtóny umozliwia merystem leżący mi.ędzy korą pierwotną i łykiem, do środka tworzy drewno i łyko, na zewnątrz korę, jest 1 wiązka przewodząca ma 4 kanały sluzowe, pióropusz liści w dolnej części ma makrosporangia w górnej mikrosporangia, mikrospory są małe, makrospory do 0,5 cm maja kolce, gametofity są dwupienne, starsze liście mają u nasady makrosporangia, które robią makrospory, z których bedzie przedrośle żeńskie, młode liście w środku mają mikrosporangia, które robią mikrospory z nich jest przedrosle żeńskie mają kilka rodni z pojedynczymi komórkami jajowymi, męskie mają jedna plemnię z wieloma plemnikami, plemniki płyna do komórek jajowych po zapłodnieniu jest nowy sporofit, poryblin jeziorny Isoëtes lacustris, poryblin kolczasty Isoëtes echinospora.
Euphyllophyta to klad obejmujący dawne paprotniki i rosliny nasienne SpermatophytaMonofilofity to rośliny zarodnikowe tu są:
Psylotowe, psyloty Psilotopsida długi, okrągły gametofit wyglada jak kłącze, żyje pod ziemią, prowadzi mikoryzę, ma zredukowaną wiązkę przewodzącą, jest zielony, sporofit to kłącze z rozgaęłzionymi widlasto pędami i łuskowatymi liśćmi.
Klasa psylotowe Psilotopsida rząd psylotowce Psilotales rodzina psylotowate Psilotaceae zielone, rozgałęzione, nadziemne pędy z okrągłymi zarodniami, proste, angie, rozgałęzione łodygi, liście małe łuskowate, psylot Psilotum complanatum, tmezypterys Tmesipteris sp.
Podklasa 
Ophioglossidae Nasięźrzałowce Ophioglossales nasieźrzałowate Ophioglossaceae liść dzieli się widlasto na szeroą jajowatą lub pierzastodzielną, języczkowatą część asymilacyjną i wąską część zarodnionośną z kłosem lub wiechą zarodni mają owalne, krótkie kłącze, korzenie współżyją z grzybami, ogonek liściowy możę rozgałęziac się   liście są widlasto na część płonną, asymilacyjną i zarodnionośną, płonna jest niepodzielna, jest syfonostela-listwy drewna i łyka i dktiostela listwy drewna i łyka otoczone miękiszem, dominuje sporofit, na szczycie liście są zarodnie na krótkich, grubych trzoneczkach lbu zatopione w sporoficie, zarodnie nie mają mechanizmó otwierających, tkanka archesporilana robi zarodniki, z zarodników powstają przedrośla, są osiowe, przypominaja podziemną częśc rośliny, okrąły gametofit współpracuje z grzybami, nasięźrzał pospolity Ophioglossum vulgatum i azorski Ophioglossum azoricum, podejźrzon księżycowy Ophioglossum azoricum Helminthostachys sp. Mankyua chejuense.
Klasa skrzypowe, skrzypy 
Equisetophyta Sphenophyta z kłącza wyrastają obok liści asymilujących tworzy nieasymilujące pędy zarodnionośne. Na szczycie sporofitu jest sporofilostan, to przekształcony liść tworzący zarodnie (sporangia). W czasie przekształcenia jeden z liści zwija się w tarczkę, pod nią powstają zarodnie z tkanką sporogenną. Po mejozie powstają zarodniki z długimi wyrostkami (elaterami, hapterami). W wilgoci się zwijają, rozwijają dgy jest sucho i jest rozsiewanie. Zarodniki kiełkują na wilgotnym podłożu. Z takich samych zarodników powstają przedrośla męskie i żeńskie. Męskie są słabiej rozwinięte, wytwarzaja plemnie z orzęsionymi plemnikami. Na żeńskich powstają rodnie. Gdy przedrosla są blisko siebie, plemniki płyną do rodni i powstaje zarodek, odżywiany przez gametofit żeński. Męski zamiera. zarodnie u prostszych leżą szczytowo na trzoneczkach, u bardziej rozwiniętych tworzą parasolowaty tarczowaty liść zarodnionosny, sa liście zarodnionośne i asymilacyjne, tu jest podklasa Equisetidae rząd skrzypowce Equisetales rodzina skrzpowate Equisetaceae rodzaj skrzyp Equisetum sp. rozgaęłzione, podziemne kłącze z nitkowatymi korzeniami, pęd ma długie międzywęźla i krókie węzły, z których wyrastaja dookoła okółki długich, igiełkowatych liści, liście zrośnięte nasadami w pochewkę otaczającą łodygę, na spodzie liści są zarodnie, płodne pędy mają bezzieleniowe łodygi w węzłach otoczone łuseczkowatymi liśćmi i jajowate kłosy na szczycie, slrzyp polny Equisetum arvense i inne. 
Strzelichowe 
Marattiopsida podklasa Marattiidae rząd strzelichowce Marattiales rodzina strzelichowate Marattiaceae nadziemne, plechowate, zielone gametofity, wielowiciowe plemniki, sporofity mają krótkie łodygi skrętoległe, kilkukrotnie pierzastodzielne, trójkątne liście tworzą rozetę na szczycie pędu, długie ogonki z 2 przylistkami po odpadnięciu liścia osłaniają łodygę razem z ogonkami, na spodize blazek liściowych są zarodnie, mogą być zebrane w kupki lub zrośnięte w synangia, Angiopteris sp. Danaea sp. Christensenia sp. strzelicha Marattia sp.
Klasa paprocie, paprociowe 
Polypodiopsida tu dominuje sporofit, ma organy: korzeń, krótką, podziemną lodygę, kłącze i liście. sa małę, nie mają przyrostu na grubośc, nie mają merystemów bocznych, młode liście sa pastorałowato zwinięte, wiązka przewodząca to syfonostela-listwy drewna otoczone listwami łyka i diktiostela-listwy drewna i łyka otoczone miękiszem. Dominuje sporofit. U Polypodium sp. liście pełnią funkcję rozrodczą, na spodzie liścia, pod zawijką (induzjum) w skupieniach rozwijają się sporangia (zarodnie). W środku zarodni jest tkanka sporogenna, przechodzi mejozę, z każdej komórki macierzystej powstają 4 spory. Przy suchym powietrzu pierścień zarodni się kurczy, zarodnia się otwiera, zarodniki wysypują się. W podłożu zarodnik kiełkuje w przedrośle. Gametofit jest plechowaty, ma sercowaty kształt. Ma ryzoidy (chwytniki) czerpiące wodę. Wytwarza rodnie i plemnie. W anteridiach powstają orzęsione plemniki. Archegonium ma krótką szyjkę, nad komórką jajawą jest komórka kanałowo - brzuszna. Plemniki z wodą płyna do rodni jest zapłodnienie krzyżowe. Powstaje diploidalna zygota, która rozwija się mitotycznie w zarodek, wytwarza on zawiązek korzenia (korzeń zarodkowy).   Gametofit odżywia zarodek. Zarodek wytwarza liście, może fotosyntetyzować, wtedy gamtofit zamiera.

sie 31 2021

Zieleń miejska 1


Komentarze (0)

Estetyczne, artystyczne, plastyczne-zieleń wprowadza do miast urozmaicenie, w zależności od pór roku zmienia ich koloryt, tworzy kontrast z szara zabudową ulic;
Ochronne i przeciwpożarowe-osłony ostrzegawcze na szlakach komunikacyjnych, zieleń na starych osiedlach zapobiega rozprzestrzenianiu sie ognia w trakcie pożaru;
Żywicielskie i ekonomiczne-zieleń to tereny rolnicze, ogrodnicze, leśne, czyli produkcyjne, owoce stanowią pokarm dla bezdomnych np. jabłka, gruszki, sliwki oraz dla ptaków, stare drzewa dziuplaste dają schronienie dziuplakom i wieiwórkom, drzewa i krzewy to miejsca gniazdowania wielu ptaków.
Ekologiczne znaczenie zieleni: regulacja wymiany gazowej, fotosynteza, wpływ na klimat, temperaturę i wilgotnośc powietrza, drzewa je regulują i utrzymuja na optymalnym poziomie, regulacja gosp. wodnej, drzewa zapobiegają erozji wodnej, zatrzymują i pobierają nadmiar wód, filtracja i usuwanie zanieczyszczeń, wydzielanie fitoncydów, zw. chem ograniczających rozwój bakterii i pleśni chorobotwórczych, jonizacja powietrza, rośliny dają korzystne jony, środowisko życia wielu zwierząt: ptaków, wiewiórek, bezkręgowców. 100-letni buk Fagus silvatica w ciągu godziny pobiera 2552 g CO2 zawartego w 4800 m3 powietrza i wydziela 1712 g tlenu wiążąc 25400 J energii. W ciągu dnia usuwa tyle samo CO2 ile emitują 2 domki jednorodzinne, zaspokaja zapotrzebowanie na O2 10 mieszkańców miasta, w gorący dzień wydziela w skutek transpiracji 300-400 l wody, spełnia rolę 5 klimatyzatorów powietrza, 1700 młodych buków o śr korony 1 m zastapi w produkcji tlenu wycięcie 1 starego drzewa, w ciągu 50 lat życia drzewo robi O2 wartości 32000 dolarów, wartość drewna nie przekracza kilkuset USD.
Produkcja tlenu poszczególnych roslin:
bez lilak 1 m3 liści na rok robi 1,19 kg O2
osika 1 m3 liści na rok robi 1 kg O2
grab 1 m3 liści na rok robi 0,90 kg O2
jesion 1 m3 liści na rok robi 0,89 kg O2
dąb 1 m3 liści na rok robi 0,85 kg O2
sosna 1 m3 szpilek na rok robi 0,81 kg O2
klon 1 m3 liści na rok robi 0,62 kg O2
buk 1 m3 liści na rok robi 0,55 kg O2
lipa 1 m3 liści na rok robi 0,47 kg O2
kruszyna 1 m3 liści na rok robi 0,33 kg O2
Wpływ zieleni na klimat: niższa temperatura średniodobowa w parku leśnym spada o 20,3%, maksymalna o 23%, w parku miejskim średniodobowa spada o 13,5%, maksymalnie o 17%, w małym parku spada o 6,9%, maksymalnie o 9%, wilgotnośc powietrza wzrasta w parku leśnym o 35,5%, w parku miejskim o 32,9%, w małym parku o 25,5%. Wiatr wiejąć przez 180 m terenów zielonych potrafi zwolnić z 24 km/ha do 8 km/ha. Zieleń filtruje ciepło ze słońca obniżając temperaturę, mury i beton sie nagrzewają. 180 m strefy zielonej tłumi ok. 30 dB hałąsu. Powierzchnia trawiasta o 10-25 cm wys. tłumi hałas 2 dB na 100 m, rzadki las z krzewami tłumi ok. 5 dB, gęsty las z dużym podszyciem tłumi ok. 12 dB, typowy zywopłot liściasty 180 cm szer. i 160 wys.tłumi o 1-2 dB, zwiększenie szer. pasa krzewów podnosi tłumienie o 7 dB. średni poziom tłumienia dźwieku przez drzewa wynosi ok 0,2-0,4 dB, największe zdolności tłumienia hałasu mają jawor-10-12 dB oraz lipa szerokolistna, kalina, topola berlińska 8-10 dB, najmniejsze mają brzoza i wierzba do 6 dB. Regulacja gospodarki wodnej, tereny zielone pozwalają na retencję wody opadowej, opóźniają szybki spływ powierzchniowy zw. z pokryciem nawierzchniami twardymi, asfaltem, płytami betonowymi, kostką i rozbudowują kanalizację burzową. Zielone kurtyny zapobiegają erozji, pasy zieleni w okół zlewisk rzek zmniejszaja erozje wodną i zwiekszają retencję chroniąc jakośc zasobów wodnych, rośliny usuwają też z wody zanieczyszczenia wg. amerykańskich badań w czasie 50 lat zycia drzewo recykluje wodę o wartości 37500 USD. 180 m zieleni oczyszcza 70% pyłów. Usuwanie zanieczyszczeń przez rosliny to fitoremediacja, ona obejmuje: fitoekstrakcję-usuwanie zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych z gleby, wody i powietrza przez pobieranie przez rosliny i magazynowanie w zbieranych częściach roslin np. lisciach. Fitodegradacja to rozkład zanieczyszczeń przez rosliny i towarzyszące im w ryzosferze organizmy np. grzyby i bakterie, rizofiltracja to absorbcja i adsorbcja zanieczyszczeń z wody i ścieków przez korzenie, fitostabilizacja to obniżenie biodstępności zanieczyszczeń w środowisku, fitoewaporacja to odparowanie zanieczyszczeń. Fitoncydy, substancje bakteriobójcze i bakteriostatyczne wydzielają: sosna Pinus silvestris, świerk Picea abies, jodła Abies alba, żywotniki Thuja sp. jałowiec Juniperus communis, kolendra Coriandrum sativum, dzięgiel Angelica archangelica, lubczyk Levisticum officinale, szałwia Salvia sp. mięta Mentha sp. lawenda Lavendula sp. chrzan Armoracia rusticana, gorczyca Sinapsis alba, nostrzyk Melilotus sp. krwawnik Achillea millefolium, łopian Arctium sp. czosnek i cebula. Substancje działająće uspakająco i wyciszająco wydzielają bukszpan, czeremcha, migdałowce, jaśminowiec, głóg, czarna porzeczka, jesion, liguster, oliwka, buk, dąb. Wnioski są takie, że zieleń w mieście jest potrzebna dla prawidłowego funkcjonowania ekosystemu i ludzkiego zdrowia i samopoczucia.

sie 31 2021

Zima jako pora roku


Komentarze (0)

Zima ma najniższe temperatury w skali roku, zima klimatyczna jest wtedy, gdy średnie dobowe temperatury spadają poniżej 5 st. C, zima kalendarzowa zaczyna się wraz z najkrótszym dniem w roku, zimą dzień jest krótszy od nocy od nocy, ale jest coraz dłuższy, trwa do przesilenia wiosennego, kiedy dzień rośnie i jest dłuższy od nocy. Zima fenologiczna to przerwa w wegetacji. Dzieli się na przedzimek (szarugi jesienne), kiedy ziemia nie jest zamarznięta, a średnie dobowe temperatury spadają poniżej 5 st, trwa w grudniu. Zima właściwa, kiedy ziemia jest zamarznięta, a temperatura spada poniżej zera, trwa od grudnia do końca lutego oraz spodzimek, kiedy ziemia odmarza, jest odwilż, pojawiają się pąki na wierzbach, zaczyna się pod koniec lutego. Zima ma opady śniegu,kiedy jest duży mróz, jest pogoda wyżowa i śnieg nie spada, kiedy temperatura oscyluje ok. 0, wtedy spada dużo śniegu. Śnieg pokrywa ziemię i chroni przed przemarznięciem podziemne i nadziemne części roślin jak korzenie, bulwy, kłącza, rozłogi, cebula i nasiona. Chroni też gałęzie. Rozmarzając spływa do rzek, jezior i strumyków i zasila je, wsiąka pod ziemię i zasila wody gruntowe. Płatki śniegu to zamarznięte kropelki wody wokół drobinek pyłów, mają różne kształty i wielkość, nie ma dwóch takich samych. Zimą można spotkać wróble, sikorki, grubodzioby, dzięcioła dużego i średniego, gile, czeczotki, dzwońce, szczygły, kwiczoły, kosy, szpaki, zięby, jemiołuszki, trznadle, potrzeszcze, rudziki, sójki, dzwońce, ze ssaków zające, sarny, jelenie, gronostaje, łasice, rysie, żbiki, wiewiórki. W lekkie zimy mogą kwitnąć ciemierniki. Berberys, głóg, irga, róża, ostrokrzew, rokitnik, jarzębina, jabłoń ozdobna, mahonia, śnieguliczka, tarnina mają owoce na gałęziach, które są pokarmem dla ptaków. Suche nadziemne pędy bylin chronią ich podziemne części.

sie 31 2021

Zieleń miejska


Komentarze (0)

Wiele razy ten temat byl poruszany jednak to bardzo ważny tematwięc warto go omówic. Zieleń to ta część roslinności, którą świadomie można wprowadzać, pielęgnować, formować i chronić, są tu lasy, użytki zielone: łąki, pastwiska, drzewa i krzewy, zadarnienia w otwartym terenie, rosliny przy drogach, rowach, rzekach na podwórkach, działkach, ogrody, parki, sady i inne. Zieleń miejska to układ roslinnosci w mieście lub na osiedlu, który powstał wskutek świadomej działalności człowieka.
Zieleń miejska może być w sytemie pierścieniowym, który powstał na miejscu starych fortyfikacji, które obchodzily miasto do okoła lub krzyzowym (promienistym) na skrzyżowaniach dróg komunikacyjnych, kliny zieleni rozdzielone są pasami, promieniście rozchodzą się z centrum miasta, może być klinowo-promienisty, to połączenie systemu krzyżowego o pierścieniowego i pasmowy w miastach o budowie opartej na prostokątnej siatce ulic, tu proste,równoległe pasy zieleni przedzielone sa pasami zabudowań. Najczęściej spotykany jest system plamowy (rozproszony), tereny zielone tworzą plamy, zieleń jest dosadzana w czasie rozbudowy miasta, ten system jest chaotyczny.
Typy terenów zielonych w mieście to: parki: parki leśnie, parki spacerowe, parki kultury i wypoczynku; lasy komunalne; zieleńce; ogrody: ogródki działkowe, ogródki jordanowskie, ogrody dydaktyczne, botaniczne, zoologiczne,. alpinaria, arboreta; tereny sportowe; zieleń cmentarna; zieleń szlaków komunikacyjnych; zieleń osiedlowa; pola uprawne; łąki, pastwiska, sady; nieużyutki, zieleń na dachach. 
W miastach idealne są pnącza, tworzą zielone elewacje, upiększają budynki, tworzą zielone parawany, izolują ludiz od ruchu ulicznego. Ozdabiają domy, ulice, harmonizują przestrzeń miejską, zasłąniają surowy, brzydki, brudny wygląd domów, zajmują małą powierzchnię, rozrastają się na murze, potrzebują niewiele gruntu do ukorzenienia, rozrastają się pionowo, co ważne w mieście, latem chłodzą, fasada z kłączami słabiej sie nagrzewa, są mniejsze wahania temperatur na elewacji, efekt komina, kłącza oddają ciepło do góry, z dołu napływa zimne powietrze, zima utrzymuja ciepło, nierchome warstwy powietrza pomiędzy budynkiem a kłączem zachowują ciepło, fasady porośniętych budynków są suche, więc wolniej odparowują ciepło. Łagodzą hałąs np. pnącza porastająće ekrany akustyczne przy drogach szybkiego ruchu, zasłaniają i izolują, otaczają szalety miejskie, śmietniki, garaże, ozdabiają, chłoną zapachy i zasłaniają. W Krakowie zieleń otwarta stanowi 48% całej zieleni, tereny zainwestowane 34%, tereny zieleni urządzonej 18%.
Struktura zieleni miejskiej w Krakowie: zabodowania, drogi, koleje-20%, lasy-6%, łąki-7%, pola uprawne-14%, ugory i odłogi-21%, zieleń urządzona-18%, przydomowe ogródki-14%.
W Warszawie: parki i ogrody historyczne-3% powierzchni miasta, zieleń osiedlowa-2%, cmentarze-0.8%, tereny sportowe-0.9%, lotniska 3,5%. ogródki działkowe-1,9%, grunty uprawne, sady i ogrody-24,6%, lasy-11,8%, nieużytki-6,5%, razem 55%.
Najwięcej proc. zieleni urządzonej ma Bratysława, potem Gdańsk, Toruń, Hanover, Zurych, Bruksela, Praga, Budapeszt, Kraków, Helsinki, Rotterdam, Amsterdam, najmniej ma Kijów. Wskaźnik zieleni miejskiej dla całosci terenó zielonych w mieście zalicza się wskaźnik 8-15m2 zieleni urządzonej na 1 mieszkańca. Wielkośc tego wskaźnika określka się po poznaniu warunków naturalnych miasta, zaludnienia, mikroklimatu, zasobów zieleni ogółem i stopnia zanieczyszczeń.
Powierzchnia terenów zieleni miesjkiej: parków, zieleńców i zieleni osiedlowej wg. wojewódstw z 2006 r.
dolnośląskie 1,9% pow. miasta, 14,7 m2 na mieszkanca
kujawsko-pomorskie 3,7% pow. miasta, 23,2 km2 na mieszkańca
lubelskie 2% pow. miasta, 18 km2 na mieszkańca
lubuskie 2,3% pow. miasta, 21,7 km2 na mikeszkańca
łódzkie 2,8%pow. miasta, 12,5 km2 na mieszkańca
małopolskie 1,8% pow. miasta, 18,8 km2 na mieszkańca
mazowieckie 2,7% pow. miasta, 14 km2 na mieszkańca
opolskie 1,5% pow. miasta, 19,9 km2 na mieszkańca
podkarpackie 1,4% pow. miasta, 17,1 km2 na mieszkańca
podlaskie 1,1% pow. miasta, 14,5 km2 na mieszkańca
pomorskie 2,1% pow. miasta, 15,1 km2 na mieszkańca
śląskie 2,6% pow. miasta, 25,2 km2 na mieszkańca
świętokrzyskie 2,3% pow. miasta, 24 km2 na mieszkańca
warmińsko-mazurskie 2,8% pow. miasta, 18,6 km2 na mieszkańca
wielkopolskie 2,4% pow. miasta, 14,2 km na mieszkańca
zachodniopomorskie 1,5% pow. miasta, 17,5 km2 na mieszkańca
Polska 1998 r. 2,8% kraju, 24,7 km2 na mieszkańca
1999 r. 2,6% pow. kraju, 22,6 km2 na mieszkańca
2000 r. 2,2% pow. kraju, 19,6 km2 na mieszkańca
W Warszawie jest 909 gatunków niesynantropijnych, są tylko na naturalnych siedlaskach, 898 apofitów, miesjcowych gatunkó zyjących na siedliskach stworzonych przez ludzi, 911 antropofitów, roslin obcego pochodzenia, sprowadzonych przez ludzi. W Warszawie jest 535 gat. grzybów, 160 gat. porostów, 212 gat. mszaków, 1109 gat. roślin naczyniowych, ze zwierząt 50 gat. ssaków, 200 gat. ptaków, 1400 gat. bezkręgowców, razem jest 3566 gat.
Zróżnicowanie drzew pod względem i pochodzenia dla 3 warszawskich terenów zielonych na Cmentarzu Żołnierzy Radzieckich jest 20 gat. rodzimych, 64 obce, w Parku Praskim 25 gat. rodzimych, 55 gat. obcych, w Ogrodzie Saskim 17 gat. rodzimych, 50 obcych.
Geograficzne spektrum flory Opola: z Ameryki pochodzi 15% gat., z Płd. Europy 28%, z Europy Wsch. 16%, z Europy Płd i Azji Zach. 38%, 3% gatunków nieznanego pochodzenia.
Ograniczenia zieleni miejskiej, zanikanie gatunków, rodzajów i rodzin np. turzycowatych, storczykowatych, rdestnicowatych i wyższych jednostek taksonomicznych: widłaków, paproci, porostów i wielu grup grzybów, recesja gatunków związanych z naturalnymi siedliskami wodnymi, torfowiskowymi, bagiennymi, podmokłymi łakami, lasami łęgowymi, borami oraz biotopami antropogenicznymi np. polami uprawnymi, ustępowanie roślin wieloletnich na rzecz gatunków jednorocznych, które sa lepiej dostosowane do szybkich zmian warunków siedliskowych, ograniczenie siedlisk gat. odpornych na urbanizację, powoduje zanik niektórych ekotypów, duża mozaikowatośc siedlisk.
Degradacja roślinności miesjkiej to głównie mechaniczne wycinanie, zabetonowywanie terenów zielonych, zabudowywanie, zamurowywanie, mechaniczne niszczenie: łamanie, wydeptywanie, zasolenie gleb, głównie na poboczach ulic, przeazotowanie gleb-nitryfikacja, zanieczyszczenia, głównie mchy i porosty, sądząc po bioróznorodności w okół czynnych wulkanów ten czynnik nie jest tak szkodliwy, zanieczyszczenia powietrza, wód i gleb czynnikami chemicznymi z fabryk, efekt degradacji to wypieranie przez gatunki synantropijne i inwazyjne.
Zbiorowiska roslinności synantropijnej:
segetalne, zw. z uprawami, ogrodami, sadami, parkami miejskimi, zieleńcami, rabatami, klombami,
ruderalne, biotopy w pobliżu ludzkich siedzib, mogą zajmowac sztuczne pow.-szczeliny w murach, szpary w bruku ulicznym, gruzowiska, szutrowe drogi i torowiska, hałdy przemysłowe i wysypiska śmieci oraz podłoża złożone z gleb i skały macierzystej naturalnego pochodzenia lub zmienionej strukturalnie i chemicznie-ugory, przydroża, przypłocia, dziedzińce, nasypy, utwardzone place skłądowe i przeładunkowe,
zbiorowiska kserotermiczne-na torach i nasypach kolejowych, śieżych nasypach drogowych, szczelinach między nagrzanymi płytami betonowymi,
nitrofilne-zw. z wchłonięciem podmiejskich wsi do miast, na siedliskach bogatych w zw. azotu, pod płotami, przy zabudowaniach gospodarczych, na podwórkach,
bazofilne i kalcyfilne-następstwo antropogenicznego wzrostu odczynu gleb i zawartości węglanu wapnia, na gruzowiskach przemieszanych z ziemią, uboczach gliniastych nasypów i wykopów, na nowych osiedlach.
Funkcje zieleni miejsckiej:
Ekologiczne, zdrowotne i biologiczne-zieleń chroni od pyłów, dymów, osłania dzielnice mieszkaniowe od wiatrów, tłumi hałasy komunikacyjne i kolejowe, oczyszcza powietrze, reguluje wilgotnośc gleby;
Społęczne, psychologiczne, wychowawcze-miejsce odpoczynku, rozrywki, rekreacji, miejsce zbliżenia człowieka do przyrody, zieleń ogrodów botanicznych pełni funkcje dydaktyczną;