Najnowsze wpisy, strona 194


sie 29 2021 Embriologia roślin 3
Komentarze (0)
przyroda 
Rośliny telomowe maja stadium zalążka z zamkniętą w środku megasporą.

 

Rośliny nasienne Spermatophyta zredukowały gametofity, maja kwiaty i nasiona ochraniające gametofity. Nasiona to przetrwalniki Nagonasienne na przykładzie sosny Pinus sp. Są tu szyszeczki (strobile) męskie i żeńskie. Strobile męskie rozwijają się w pękach na gałęziach. Strobil zbudowany jest ze sporofili, wyrastają one na osi. Strobil to mikrosporofil, wyrastają z niego 2 woreczki pyłkowe (przekształcone mikrosporangia). W nich jest archespor męski, ma wiele komórek macierzystych mikrospor. Każda po mejozie daje tetradę mikrospor. Wszystkie są haploidalne i rozpoczynają budowę gametofitu. Tetrada rozpada się na 4 mikrospory. One budują w okół siebie sporodermę. Sporoderma składa się z dwóch warstw ściany komórkowej zewnętrznej egzyny i wewnętrznej intyny. W dwóch miejscach pomiędzy intyną i egzyna są woreczki z powietrzem, jest to przystosowanie do wiatropylności. W środku sporodermy są komórki, które w wyniku mitozy dają komórkę przsedrośla. Komórka przedrośla dzieli się mitotycznie na komórkę generatywną i wegetatywną. W tym stadium pekają woreczki pyłkowe i ziarna pyłku wydostają się na zewnątrz. Po zapyleniu komórka generatywna dzieli się na komórkę trzonkową i plemnikotwórczą. Wegetatywna rozrasta się w łagiewkę pyłkową (organ przenoszący plemniki do komórki jajowej). Komórka trzonkowa zostaje przy rozpadającym się przedroslu. Plemnikotwórcza dzieli się na dwie komórki plemnikowe (komórki plemnikowe nagonasiennych nie mają wici, plemnik ma wici). Szyszeczki (strobile) żeńskie wyrastają pod koniec maja na szczytach gałązek. Maja dwa typy przekształconych liści: łuski nasienne i łuski wspierające. Rónież wyrastaja na osi. Makrosporofil ma dwa załążki, organy rozrodcze żeńskie, które zmieniają się w nasienie. Zimą łuski nasienne mięśnieją, są zasklepiane żywicą i drewnieją. Potem się rozchylają. W zalążku jest osłonka (intergument). Na szczycie intergumentu jest okienko (mikropyle). W zalążku jest ośrodek (nucellus). Na mikropyle zatrzymuje sie pyłek przyniesiony przez wiatr. Przeciwległa część do mikropyle to chalaza. Komórki oslonki wytwarzaja krople utrzymujące pyłek. Zalążęk przyrasta do łuski nasiennej. Ośrodek to odpowiednik megasporangium (u pyłku to woreczki pyłkowe). W zalążku jest archespor żeński, zmienia się w komórkę macierzystą megaspor, która dzieli się mejotyczne na 4 megaspory. Tetrada megaspor ma najsilniejszą megasporę, połozona najniżej. 3 wyższe zanikaja. W megasporze dzieli się jądro bez podziału ściany komórkowej. Powstaje gametofit, jest to kom,órczak (cenocyt) wielojądrowa istota. Tworzy on ściany komórkowe, w mikropylarnej części rozwijają się dwie rodnie (organy rozrodcze żeńskie). W tedy gametofit jest dojrzaly. W rodniach powstaja z komórek kanałowo - brzusznych komórki jajowe, komórki pod rodniami różnicuja się wcześnie w prabielmo (bielmo pierwotne), które gromadzi substancje zapasowe. Ma ono zredukowaną liczbę chromosomów. Prabielmo potem odżywia zarodek. Gametofit otaczany jest przez sporofit, który należy do rośliny macierzystej. Zapłodnienie końmczy fazę haploidalną. Zarodek jest diploidalny. Po zapłodnieniu powstaje zygota, jej jądro się obniża i dzieli, nie ma budowy ścian komórkowych, każdy takson dobudowuje je w innym czasie. Komórki jajowe są zapładniane w obu rodniach. Ściany komórkowe oddzielają dolne piętro. Z wyższego piętra powstaje wieszadełko (komórki łączące zarodek z komórką pobierającą materiały pokarmowe przez mikropyle), są też komórki rozetkowe. U sosny częśc komórek wieszadełka rozszczepia się na 4 części (poliembriony, prozarodki). Najszybciej rosnący zarodek idzie do bielma i pobiera materiały odżywcze, 3 słabsze zamierają. Tak jest w obu rodniach. U limby Pinus cembra są nasiona z dwoma zarodkami. W tym stadium zalązek zmienia się w nasienie. Nasiono otacza nowy sporofit. Młody sporofit otacza prabielmo (tkanka gametofitu) i łupiną nasienną. Z przekształconej oslonki powstaje hypokotyl. Powstają korzenie zarodkowe, liścienie i różnicuja się tkanki. Łupina nasienna pochodzi ze sporofitu, prabielmo z gametofitu, zarodek to nowy sporofit. Nagonasienne nie mają owocni. Nasiona cisu Taxus baccata maja osnówkę. 
sie 29 2021 Embriologia roślin 4
Komentarze (0)
przyroda 

Budowa kwiatu krytonasiennych. Kwiat ma działki kielicha, rozwinięte z liści podkwiatkowych, płatki korony, pełniące rolę powabni (wabią zapylaczy). W środku są słupki i pręciki. W każdej rodzinie kwiat ma charakterystyczną budowę. Budowę kwiatu określa wzór kwiatowy, który jest inny dla każdej z rodzin. Opisuje on liczbę płatków korony, słupkó, pręcików oraz opisuje ich budowę. W rodzinie liliowatych Liliceae jest wzór *P3+3A3+3G(3), to znaczy, że jest słupek z trzech owocolistków, sześć pręcików w okółkach i pojedynczy okwiat z 6 płatków w okółkach. Tu słupek ma krótką szyjkę, symetria kwiatu jest promienista tu jest np. tulipan Tulipa sp. U gęsiówki Arabis z rodziny kapustowatych Brassicaceae jest 6 pręcików, 4 są wyższe, 2 niższe. Ma wolne, niezrośnięte działki kielicha. Układ pręcików daje pręcikowie czterosilne. słupek ma znamię, szyjkę i zalążnię. *4k2+2$A2+4G(4). Z punktu widzenia embriologii najważniejsze są organy genratywne: słupki i pręciki zawierające gametofity. Słupek ma żeński gametofit. Pręcki mają męskie gametofity. Pręcik składa się z główki (anthera) i nitki (filamentum). Główka ma 2 ma pylniki połączone płynnym łącznikiem (konektywem). W pylnikach jest tkanka wyścielająca (tapetum). Są dwa rodzaje tapetum jedno odżywia mejocyty, drugie jest sekrecyjne. Tapetum wydzielające (sekrecyjne), ma pełne ściany komórkowe i bierze udział w budowie ścian ziaren pyłku. Tapetum ma ciała dipolowe, które w czasie mikrosporogenezy idą do powierzchni komórki i odkładają się na błonie komórkowej. Te ciała to prociała (proorbikule) Ubischa. Na powierzchni ziaren pyłku odkładana jest sporopolenina. Gdy tapetum kończy swoją funkcje, prociała Ubischa idą na zewnątrz, z komórki przesącza się sok komórkowy z prekursorami sporopoleniny. Zachodzą zmiany chemiczne w prociałach powstają ciała (orbikule) Ubischa. Powstaje ziarno pyłku. Ten proces zachodzi w woreczkach pylkowych. U gęsiówki Arabis sp. są 4 wyższe i 2 niższe. Jest czterosilne pręcikowie. Przed powstaniem ziarna pyłku jest mejoza, powstaje tetrada mirkospor. W czasie mejozy zachodzą zmiany w ściane pylnika. Po wykonaniu swojej roli komórki tapetum ulegają apoptozie - programowanej śmierci komórek. Ciała Ubischa odkładają się przy ścianie pylnika, powstaje pyłek. Każdy woreczek pyłkowy ma archespor męski, jego komórki ściśle do siebie przylegają. Od archesporu męskiego zaczyna się rozwój gametofitu męskiego. Woreczek pyłkowy ma kilka warstw, od środka jest tapetum, tkanka wyścielająca, egzotecjum to tkanka okrywająca, endotecjum jest pod egzotecjum. W środku pylnika są zgrubienia listkowate. Z komórek archesporu powstają komórki macierzyste mikrospor. Jest mikrosporogeneza, proces gdzie z komórek archesporu powstają komórki macierzyste mikrospor (mikrosporocyty / KMM), Mejozę inicjują procesy endogenne: ekspresja genów i wydzielanie hormonów - auksyn, cytokinin i etylenu oraz czynniki egzogenne: temperatura i światło. Musi być optymalna temeratura, temp. odpowiada za długośc mejozy, u roślin wczesnowiosennych przymrozek zatrzymuje mejozę. U większości roslin okrytonasiennych trwa od kilkudziesięciu godzin do kilkunastu dni. Nagonasienny modrzew Larix sp. ma 5 dni. Około pół roku przed mejozą komórki rosną, pomnażają ilość materiału genetycznego, wielkość jądra i ilośc cytoplazmy. W tym czasie mikrosporocyty są połączone plazmodesmami, daje to synchronizację tkanki sporogennej, wszystkie mikrosporocyty dojrzewają w jednym czasie. Plazmodesmy są róznież między tkanką sporogenną i tapetum. Przed mejozą rosnie liczba chromosomów, organizmy 2c, stają się 4c. Początek mejozy daje przerwanie plazmodesm łączących mikrosporocyty z tapetum. Plazmodesmy łączące komórki mikrosporocyty rosną i zmieniają się w kanały cytoplazmatyczne. Ich powierzchnia stanowi 1/5 powierzchni komórek. U niektórych roslin powstaje syncytium. Sygnały swobodnie przechodzą pomiędzy komórkami sporogennymi. Po leptotenie jest zanik kanałów, komórki się izolują. Na początku profazy pierwszej, w pachytenie jest budowa ściany z kalozy. Na początku każdego mikrosporocytu ściana komórkowa ulega lizie (rozpadowi), odkłada się ściana kalozowa. Po mejozie jest zredukowana liczba chromosomów o połowę, mejoza to podział redukcyjny. Jest 1c. Przebieg mejozy: W mejozie cale chromosomy idą na bieguny. Przed rozpoczęciem mejozy jest interfaza, w niej podwaja sią liczba chromosomów, z 2c są 4c. Po interfazxie następuje podział mejotyczny, który przebiega w dwóch etapach, pierwszy podział mejotyczny, składa się z 3 faz. Pierwsza faza to profaza I, podzielona jest na 4 etapów. Najpierw jest leptoten, tu rozpoczyna się kondensacja chromosomów. Odnajdują się homologiczne chromosomy (jeden od ojca, drugi od matki). Są połaczone z otoczką jądrową telomerami. Kolejny etap to zygoten, tu jest koniugacja homologicznych chromosomów, chromosomy te zbliżają się do siebie, powstają pary hologicznych chromosomów (biwalenty), zespolone są kompleksem synaptycznym. Po koniugacji jest pachyten, tu 4 chromatydy biwalentu spiralizują i pekają, jest crossing over. Crossing over to wymiana fragmentów chromatyd między chromosomami w biwalencie. Ma to znaczenie ewolucyjne. Crossing over to rekombinacja cech od ojca i matki. Powstaja chiazmy, czyli miejsca gdzie chromosomy się krzyżują. Kolejny etap to diploten, tu chromosomy rozchodzą sie, ale są dalej połączone chiazmami. Telomery odłanczają się od otoczki jądrowej. Następny etap to diakineza, tu zanikają jąderko i otoczka jądrowa. Kończy się profaza I, jest metafaza I, tworzy sie wrzeciono podziałowe (karikinetyczne), biwalenty chromosomów układają się w płaszczyźnie róznikowej, przyczepiają się do wrzeciona. Anafaza I, tu biwwalenty rozdzielają się, wrzeciono ciągnie je na przeciwległe bieguny komórki. Telofaza I, tu chromosomy są na przeciwległych biegunach, odbudowane są jąderko i błona jądrowa, Chromosomy mogą uledz częściowej despiralizacji. Komórka w drugi podział mejotyczny, który przypomina mitozę. Jest profaza II, zanika jąderko i błona jądrowa, chromosomy kondensują, spiralizują, chromatydy siostrzane łączą się centromerem. Metafaza II, chromosomy układają się w płaszczyźnie równikowej, tworzy się wrzeciono podziałowe, jego włókna łączą się z chromatydami. anafaza II to podział centromerów i wędrówka chromatyd siostrzanych do przeciwległych biegunów komórki, tworzy się wrzeciono cytokinetyczne. Telofaza II zaczyna się gdy chromosomy są na biegunach, chromatyna dekondensuje i despiralizuje, odtwarza się jąderko i otoczka jądrowa. Te podziały to była kariokineza, czyli podział jądra komórkowego, po niej jest cytokineza, czyli podział cytoplazmy. Po mejozie I jest 2c, po mejozie II 1c. Wrzeciono kariokinetyczne tworzą mikrofilamenty cytoszkieletu. Wrzeciono cytokinetyczne (fragmoplast) też. Po mejozie z każdego mirkosporocytu powstaje tetrada mikrospor. W czasie podziału pomiędzy komórkami potomnymi odkłada się kaloza. Komórki tapetum robią enzym kalazę, który hydrolizuje ściany kalozowe, które są barierą dla swobodnego przepływu sygnałów. Ściany komórkowe tapetum też się rozpadają, powstaje periplazmodium zbudowane z ameboidalnych komórek. Każda mikrospora tworzy własną ścianę, sporodermę. W woreczkach pyłkowych jest wiele mikrospor, dwie mikrospory tworzą męski gametofit. Powstaje endotecjum. Tworzenie gamtofitu, gdy mikrospora oddziela się od tetrady, otacza się sporodermą, sporoderma ma dwie warstwy, zewnętrzną egzynę, wewnętrzną intynę. Egzyna jest grubsza. Każda mikrospora ma jedno jądro. Rośnie ilość cytoplazmy. Jest mitoza. Wakuola rozpada się na wiele wakuoli. Wakuola spycha jądro do ściany. Jądro dzieli sie wrzecionowato dzięki układowi wrzeciona podziałowego. Jego główna oś leży prostopadle do powierzchni sporodermy. Powstają dwa jądra, jedno większe, drugie mniejsze o soczewkowatym kształcie. Wielkośc komórki zależy do objętości wody w komórce. Większe, okrągłe jądro idzie na środek komórki, zaczyna się budowa ściany komórkowej, oddzielającej oba jądra. Ściana jest kalozowa, są dwie komórki, jądro przy ścianie nie zmienia pozycji. Obie komórki mają własną plazmolemę (błonę komórkową). Komórka z jądrem bliżej ściany daje komórkę generatywną. Komórka z jądrem na środku daje komórkę wegetatywną. Rozpuszcza się ściana kalozowa, komórka generatywna wnika do wegetatywnej. Obie komórki są odizolowane błoną komórkową i przestrzenią, to stadium to niedojrzałe ziarno pyłku. Jest zanik wakuoli, komórka wegetatywna ma nierególarny, pofałdowany kształt. Dalszy rozwój pyłku przebiega na dwa sposoby. U części taksonów po otwarciu komory pylnikowej np. u lilii Lilium sp. rozwój pyłku jest na danym etapie, tu pyłek dojrzewa gdy łagiewka pyłkowa kiełkuje na znamieniu słupka. Komórka generatywna dzieli się w  łagiewce pyłkowej. Inne taksony np. trawy Poaceae komórka generatywna dzieli się na dwie plemnikowe przed opuszczeniem pylników. Cytokineza to oddzielenie cytoplazmy błona komórkową. Plemniki mogą mieć wici, rzęski lub nie mieć aparatu ruchu, wtedy są komórki plemnikowe. Cały proces wytworzenia ziarna pyłku to gametofitogeneza. Rozwój gametofitu kończy się powstaniem gamet. Komórki plemnikowe czasem różnią się od siebie. Mogą mieć różne organella np. plastydy i mitochondria - różne rozchodzenie się organelli w czasie cytokinezy. Plastydy i mitochondria mają własne DNA, kodujące inne białka, ale nie są autonomiczne. Organella te kodują część białek. Zarodek może mieć chloroplasty/mitochondria od matki, od ojca lub mieszane.

sie 29 2021 Embriologia roślin 2
Komentarze (0)
przyroda 
U paprotników dominuje sporofit, ma organy: korzeń, krótką, podziemną lodygę, kłącze i liście. U Polypodium sp. liście pełnią funkcję rozrodczą, na spodzie liścia, pod zawijką (induzjum) w skupieniach rozwijają się sporangia (zarodnie). W środku zarodni jest tkanka sporogenna, przechodzi mejozę, z każdej komórki macierzystej powstają 4 spory. Przy suchym powietrzu pierścień zarodni się kurczy, zarodnia się otwiera, zarodniki wysypują się. W podłożu zarodnik kiełkuje w przedrośle. Gametofit jest plechowaty, ma sercowaty kształt. Ma ryzoidy (chwytniki) czerpiące wodę. Wytwarza rodnie i plemnie. W anteridiach powstają orzęsione plemniki. Archegonium ma krótką szyjkę, nad komórką jajawą jest komórka kanałowo - brzuszna. Plemniki z wodą płyna do rodni jest zapłodnienie krzyżowe. Powstaje diploidalna zygota, która rozwija się mitotycznie w zarodek, wytwarza on zawiązek korzenia (korzeń zarodkowy).   Gametofit odżywia zarodek. Zarodek wytwarza liście, może fotosyntetyzować, wtedy gamtofit zamiera.
Skrzyp Equisetum sp. z kłącza wyrastają obok liści asymilujących tworzy nieasymilujące pędy zarodnionośne. Na szczycie sporofitu jest sporofilostan, to przekształcony liść tworzący zarodnie (sporangia). W czasie przekształcenia jeden z liści zwija się w tarczkę, pod nią powstają zarodnie z tkanką sporogenną. Po mejozie powstają zarodniki z długimi wyrostkami (elaterami, hapterami). W wilgoci się zwijają, rozwijają dgy jest sucho i jest rozsiewanie. Zarodniki kiełkują na wilgotnym podłożu. Z takich samych zarodników powstają przedrośla męskie i żeńskie. Męskie są słabiej rozwinięte, wytwarzaja plemnie z orzęsionymi plemnikami. Na żeńskich powstają rodnie. Gdy przedrosla są blisko siebie, plemniki płyną do rodni i powstaje zarodek, odżywiany przez gametofit żeński. Męski zamiera.
Widłaki na przykładzie widłaka Lycopodium sp. Widłak może mieć rozgałęzione, ulistnione łodygi, dojrzałe rosliny tworzą pędy rosnące pionowo w górę. Są to kłosy zarodnionośne (sporofilostany). Każda część sporofilostanu to przekształcony liść. Sporofilostan składa się z liści zarodnionośnych (sporofili). Każdy listek tworzy u nasady jedną zarodnię, powstają w nich po 4 zarodniki. W czasie suszy ściana zarodni pęka i wysypuja się jednakowe zarodniki. One kielkują w jednakowe przedrośla. Po 6 - 7 latach z zarodników kiełkują przedrosla o burakowatym kształcie. Mlode przedrośle ma mikoryzę z grzybami, żyje pod ziemią, górna część wzrasta na powierzchnię, wytwarza tam rodnie i plemnie. Po 12 - 15 latach dojrzałe przedrośle tworzy rodnie i plemnie. w rodni jest powloka z wody, plemniki maja dwie wici. Płyną tam plemniki, jest zapłodnienie krzyzowe, powstaje zarodek, który wrasta korzeniem zarodkowym w gametofit i jest przez niego odżywiane.Widłaki rozmnażają się też przez rozmnóżki i rozłogi.

 

Widliczka Selaginella sp. Sporofit ma łodygę, liście i korzenie. Gdy dojrzewa tworzy kłosy zarodnionośne ze sporofilami. Na liściach zarodnionośnych powstają różne typy zarodni. Na dolnej stronie są megasporangia tworzące duże zarodniki, na górze są mikrosporangia tworzące małe zarodniki. W megasporangiach dojrzewa tylko jedna megaspora, po mejozie są 4, w mikrosporangiach dojrzewa wiele mikrospor. Zarodniki kiełkują w zarodniach. Z mikrospor rozwijają się gametofity męskie, z megaspor żeńskie. Mikrospora przechodzi jeden podział, powstaja dwie komórki, jedna tworzy gametofit męski i przedrosle męskie, druga organ rozrodczy tego gametofitu, czyli plemnię. 8 komórek tworzy ściane plemni, 4 są plemnikotwórcze. W wyniku ich mitozy powstaje 256 plemników. Plemniki maja po dwie wici. Po rozerwaniu ściany plemni rozsiewają się. W megasporangium powstaz 4 megaspory. Jedna rozwija się dalej by oszczędzić substancje odżywcze. Megaspora kiełkuje w żeńskie przedrośle większe od męskiego. Komórki przedrośla dziela się w plechę, ściana megaspory pęka, część przedrośla wychodzi na zewnątrz., tworzy chwytniki, może żyć na ziemi. Tu tworzą się rodnie. Woda zmywa z góy plemniki do przedrośla żeńskiego. Płyną do rodni. Jest zapłodnienie powstaje zygota, dzieli się w zarodek. Odżywiany jest przez gametofit żeński. Potem się uniezależnia. Gametofit męski jest uproszczony.
sie 29 2021 Embriologia roślin 1
Komentarze (0)
przyroda 

W tym wpisie omówione zostanie rozmnażanie sie roślin. Rozmnażanie płciowe służy mieszaniu materiału genetycznego, powstawaniu kombinacji cech, jest jednym z głównych motorów ewolucji oraz powodują gubienie niekorzystnych cech i przekazywanie i kumulowanie pozytywnych cech. Wymiana odcinków chromosomów daje mozliwośc mutacji, które sa kolejnym motorem ewolucji. U roślin rozmnażających sie płciowo jest przemiana faz jądrowych. Pokolenie haploidalne (1n) i diploidalne (2n). Są trzy typy przemian: zygotyczna przemiana faz jądrowych gdzie organizm dorosły jest haplontem a zygota jest diploidalna. U zielenic Chlorophyta z rodzaju zawłotni Chlamydiomonas. Glon wytwarza gamety, które po połączeniu dają diploidalną zygotę, która w wyniku mejozy traci polowę chromosomów. Heterofazowa przemiana faz jądrowych jest u roślin wyższych, glonów i grzybów. Organizmy te to diplohaplobionty. Faza diploidalna to zarodniki i wielokomórkowe spory, haploidalna to wielokomórkowe gamety. Gametyczna przemiana faz jądrowych, gdzie dorosły organizm jest diploidalny, gamety są haploidalne, jest u zwierząt i morszczyna Fucus. Izomorficzna przemiana faz jądrowych, gdy gametofit i sprofit nie różnią się zewnętrznie, różnią się liczbą chromosomów i typem komórek rozrodczych. Jest u watki Ulva, Dictyota, glonu z rodzaju brunatnic, gałęzatki Chladophora. Heteromorficzna przemiana pokoleń gdy oba pokolenia wyglądają inaczej, ale jedno z nich dominuje. U brunatnicy Cutleria dominuje gametofit, u Laminaria sporofit. U większości glonów dominuje gametofit. Zwykle gametofit przystosowany jest do środowiska wodnego, sporofit do lądowego. Mszaki żyją w obu środowiskach. Dominuje tu gametofit w postaci ulistnionej łodyżgi z chwytnikami. Sporofit jest zredukowany. sporofit ma stopę, którą wrasta w gametofit, łodyżkę setę i zarodnie na szczycie.

u mszaków z jednej komórki powstaje komórka jajowa i komórka kanałowo - brzuszna. Rozmnażanie mchów właściwych (pątników) na podstwaie mchu płonnika Plytrichum sp. Mech płonnik ma dominujący gametofit, rozwój sporofitu jest niepełny, żywi go gametofit. Gametofit utrzymuje sie w glebie przy pomocy ryzoidów, chwytników. Jest to ulistniona łodyżka (gametofor), wyrastaja na niej zbiory organów rozrodczych - rodni (archegoniów) i plemni (anteridiów). W rodni są komórki szyjki i jajeczko, w plemni są plemniki z dwiema wiciami. W czasie deszczu plemnia wypełnia się wodą, plemniki płyną do rodni. Jest syngamia, czyli łączenie się komórek przez zlewanie cytoplazmy (plazmogamia) i jąder (kariogamia). Powstaje diploidalna zygota, ona dzieli się w zarodek. Zarodek rozwija się w rodni, wytwarza stopę, którą wrasta w rodnię, dociera do łodyżki i pobiera z niej wodę, mienrały i asymilaty. Sporofit rośnie w nieulistnioną łodyżkę, setę. Na jej szczycie jest zarodnia. W zarodni jest tkanka sporogenna. Komórki archesporu, powstaja z nich spory, maja mejozę, Zarodnia ma wieczko i perystom (ozębnię, rąbek). W suchym powietrzu zarodniki są uwalniane. Wieczko odpada, otwieraja się ząbki perystomu.Wiatr rusza sporofitem, zarodniki wypadają, upadają na ziemię. w podłożu kiełkuje splątek (protolema). Wytwarza chwytniki i łodyżkę. Rozwija się w gametofit.
Torfowce nie mają chwytników, listki mają obok żywych martwe komórki chłonące wodę. W listkach martwe komórki otoczone są żywimi asymilującymi. gametangia wyrastają na bocznych łodyżkach gametoforu. Są osobne łodyżki z rodniami i plemniami. Plemnie są wyżej od rodni. Plemniki spadają z deszczem do rodni, gdzie następuje zapłodnienie. Sporofity są małe, maja krótką, pękatą setę, są bezzieleniowe i całkowicie zamknięte w rodniach, na ich szczycie jest długa i ostra pozostałośc zarodni. Mają wieczko, które odpada rozsypując zarodniki. W zarodni nie ma ozębni. Po zapłodnieniu łodyżka z rodnią wyrasta na trzoneczku ponad ciało torfowca, żeby rozsypać zarodniki na większą powierzchnię. Zrodnik w podłożu rozwija się w nitkowaty splątek, który rozwija się w gametofit.
Glewiki mają gametofit i sporofit zielone. Gametofity są drobne i płatowate, komórki gametofitu mają po jednym, dużym chloroplaście. Rodnie nie maja ścianek, komórki jajowe są umieszczone w butelkowatych zagłebieniach plechy. Plemnie są osadzone na trzoneczkach i zamknięte wewnątrz plechy. Po zapłodnieniu wytwarza sie zarodek, który rozwija się w sporofit. Ma on bardzo krótką i dużą stopę. W zarodni jest archespor, z niego rozwijają się zarodniki. Po dojrzeniu zarodników zarodnia pęka od szczytu na dwie klapy. Po wypadnięciu zarodników sporofit nie obumiera, tylko dzięki stale dzielącym się komórkom u nasady cały czas wytwarza nowe zarodniki.

 

Wątrobowce maja postać blaszki lub spłaszczone grzbietowo - brzusznie, ulistnionej łodyżki. Mają skórkę z beczułkowatymi aparatami szparkowymi. Pod skórką są komory powietrzne ze sznurami komórek asymilacyjnych. Miękisz ma mało chloroplastów, gromadzi substancje zapasowe. w dolnej warstwie są chwytniki. Są tu dwa typy gametofitów, pierwszy to plecha zorganizowana w wyżej wymienione tkanki i plecha niezorganizowana z gametoforem, listkami i chwytnikami. Na plesze są rodnie i plemnie.  Plemniki mają 2 lub więcej wici. W wilgoci plemnik płynie do rodni, tam jest zapłodnienie. Rozwija się diploidalny zarodek, rozwija się z niego sporofit. Sporofit ma stopę, którą wrasta w rodnię, nieulistnioną łodyżkę, setę, na jej szczycie jest zarodnia. Tam jest tkanka sporogenna. Tchwiący w rodni sporofit jest zielony, gdy dojrzewają zarodniki traci chloroplasty i staje się czarny, brązowy lub bury. Intensywnie rośnie ok. 1 cm/ha. Rozrywa ściany rodni i wyrasta ponad nią. Rodnie i sporofit okrywają liściowe twory, osłony (periancjum). Sporofit rośnie, stopa mocno pobiera wodę z gametofitu. Woda idzie do sety, komórki rosną, rodnia jest rozrywana, jej pozostałość tworzy kołnierzyk sety. Gdy sporofit urośnie ponad rodnie i periancjum zarodnia otwiera się rozpadając na 4 klapy. Otwoera się powoli, żeby zarodniki byly równomiernie wysypywane. W zarodni są sprężynowato wygięte elatery, przy dużej wilgotności skręcaja się i wiatr ich nie rozwiewa, gdy jest sucho rozkręcają się i wiatr je porywa i rozsiewa. Po wysypaniu wszystkich zarodników klapy otwierają się calkowicie i widać elatery, elaterofor przyczepia elatery do środka zarodni. U Marschantiopsida są plechowate gametofity dobrze zorganizowane. Mają tkanki przewodzące, okrywające i wzmacniające. Gametofit ma aparaty szparkowe z t komorami powietrznymi tworzącymi tkanke przewietrzającą. Jest tkanka miękiszowa, wzmacniająca i na żebrach przewodząca. Otacza te tkanki jednowarstwowa epiderma, dolna ściana jest kilkuwarstwowa. Sa pojedyncze chwytniki utrzymujące wątrobowca w podłożu. Plechy są jednopienne, mają tylko rodnie lub tylko plemnie. W czasie wzrostu tkanka otacza rodnie i plemnie. Tu plemnia to anteridiofor. Plemniostan to talerzyk otaczający plemnię. Rodnie są w kubeczkach, obok są kilkudziesięciokomórkowe rozmnóżki (gemmy) do rozmnażania wegetatywnego. Rodnie to plechy na trzoneczkach. Trzoneczek (archegoniospor) dźwiga rodnię. Na jego szczycie jest rodniostan. Na szczycie ma wyrostek promieniście rozchodzący się. Archegoniospor chroni rodnię, wytwarza tkankę okrywającą ją - perychecjum. Plemnik z wodą wnika do rodni i zapładnia komórkę jajową, młody sporofit jest zielony, potem traci chloroplasty i rozrywa ścianę rodni. Rodnia tworzy kołnierzyk u podstawy sety. Zarodnia rozpada się na 4 klapy. Przykład porostnica Marchantia sp. Są osobne gametofity męskie i żeńskie. Rodnie i plemnie są w parasolowatych utworach wyniesionych ponad powierzchnie gametofitu. Otoczone sa zmodyfikowanymi liśćmi. Liście okrywające plemnię rosną gęsto, maja wypukły kształt i przypominają zwarty kłos. Liście otaczające rodnie są duże i głeboko podzielone, są to liście perychecjalne, sąsiednie liście otaczają rodnie, chroniąc młody sporofit. Sporofit ma krótki trzonek z okrągłą zarodnią na szczycie. Po dojrzeniu zarodników zarodnia peka na cztery klapy. Zarodniki są wyrzucane przy pomocy sprężyc (elaterów), które przy zmianach wilgotności wyrzucają zarodniki. W podłożu zarodnik kiełkuje w splątek. Elatery nie mają protoplastu, maja zgrubienia, podczas nasiąkania wodą, naciska ona na struktury komórkowe i zwijaja się. Jest to kohezyjny ruch higroskopowy.
sie 28 2021 Trawy Polski 3
Komentarze (0)
Śmiałek darniowy Deschampsia caespitosa tworzy gęste kepy, źdźbło gładkie, szorstkie tylko pod kwiatostanem, liście podługowate, zwinięte w zdłuż u nasady, potem proste, nerwy szorstkie, języczek długi, kwiaty zebrane w piramidalne wiechy, górna plewka trójnerwowa, dolna tępa, owoce to brunatne ziarniaki, roslina ozodbna.
Śmiałek pogięty Deschampsia flexuosa źdźbło gładkie, cienkie, wiotkie, podługowate liście, kwiaty zebrane w rozpierzchłe, wielograniaste wiechy, kłoski fioletowawe, pekate, trójkątne, owoce to ziarniaki.
Śmiałka wczesna Aira praecox źdźbło proste, liście podługowate, zaostrzone, niemal przylegają do źdźbła, kwiaty zebrane w zbite wiechy, gałązki przylegają do osi, kloski wrzecionowate, przylegają do gaąłzek, owoce to ziarniaki.
Tomka alpejska Anthoxanthum alpinum źdźbło proste, grube, trójkątne, lancetowate liście, kwiaty zebrane w kłoski, kłoski lancetowate, długie, owoce to ziarniaki.
Tomka oścista Anthoxanthum aristatum źdźbło proste, liście grube, krótkie, trójkątne, kwiaty zebrane w wiechy, wiechy są trójkątne, gałązki krótkie, odstające, kłoski długie, lancetowate, plewy mają długie ostki, owoce to ziarniaki.
Tomka wonna Anthoxanthum odoratum luźne kępki, proste źdźbło, liście lancetowate, owłosione, dolne krótsze, góne dłuższe, języczki owalne, owłosione po bokach, poszarpane, kwiaty zebrane w kłoskształtna wiechę, gaąłzki krótkie, kłoski lancetowate, górne plewy owlosione i ościste, dolne 1 trójnerwowa większa od 2 jednonerwowej, krótkie plewki, owoce to ziarniaki.
turówka wonna Hierochloe odorata źdźbło gładkie, cienkie, ma 2-3 międzywęźla, są rozłogi, liście skupione u podstawy łodygi kwiatostanowej, jest 1 listtek flagowy na górze, liście szorstkie, bruzdkowane, podługowate, języczek szpiczasty, kwiaty zebrane w luźna wiechę, kłoski są owalne, owoce to jajowate ziarniaki, roslina lecznicza, ziele pomaga w chorobach układu pokarmowego.
Trzcina pospolita Phragmites australis sztywne, nagie, wielokolankowe źdźbło, duże, lancetowate, ostro zakończone liście otaczaja pochwami międzywęźla, kwiaty zebrane w rozpierzchłe zwisające wiechy, kłoski dolne sa męskie, reszta obupłciowa, górne mają owłosione szypułki, kłoski są długie, owoce to ziarniaki, źdźbła używa sie do wyrobu mat, krycia dachów, roslina stosowana w oczyszczalniach ściekó i chroni przed erozją wodną, słoma służy za podsciółke dla zwierząt, kwiaty sa wykorzystywane we zdobnictwie. 
Trzcinnik lancetowaty Calamagrostis canescens źdźbło gładkie, nieowłosione, rozgaęłzione w kolankach, liście lancetowate, żeberkowane, owłosione z obu stron, języczek króki, poprzerywany, kwiaty zebrane w wiechy, kłoski lancetowate, cienkie, jednokwiatowe, dolna plewka krótsza, trójnerwowa, środkowy nerw przechodzi w ość, gałązki pogięte, ciemnofioletowe pylniki, owoce to ziarniaki, głęboki system korzeniowy, roslina ozdobna, wiechy nadają się na suche bukiety, chroni przed erozją wodną.
Trzcinnik lesny Calamagrostis arundinacea źdźblo proste, nierozgałęzione, podziemne kłącze z rozłogami, liście płaskie, róznowąskie, owlosione u nasady, postrzępiony języczek, kwiaty zebrane w puszystą wiechę, gaąłzki cienkie, kłoski cienkie, długie, na krótkich szypułkach, ości są długie, owoce to ziarniaki. 
Trzcinnik owłosiony Calamagrostis villosa podziemne rozłogi, luźne kepy, źdzbło nierozgałęzione, łukowato zgięte, liście szorstkie, wiotkie, podlugowate, pochwy owłosione, kwiaty zebrane w wiechy, gaąłzki cienkie, ości owłosione, eliptyczna, pięcionerwowa dolna plewka z długimi włoskami, oś plewki gónej wyrasta ponad nią, owoce to ziarniaki.
Trzcinnik piaskowy Calamagrostis epigeios cienkie podziemne i grube nadziemne rozłogi, źdzblo sztywne, grube, wzniesione, liście podługowate, sztywne, nagie, gęsto żeberkowane, brzegi ząbkowane, tępy, żółtawy języczek, pochwa szorstka i otwarta, kwiaty zebrane w wieche, jest stozkowata, gałązki ida do góry, kłoski, ostre, cienkie, długie, owoce to zółte, oplewione ziarniaki, kłacze silnie rozgałęzione.
Trzcinnik prosty Calamagrostis stricta długie kłącze, podziemne rozlogi, sztywne, nagie źdźbła u góry są szorstkie, liście lancetowate, pochwy nagie, języczek długi, kwiaty zebrane w piramidalne wiechy, kloski jednokwiatowe, lancetowate, 1 slupek ma 3 namiona, 3 pręciki, plewy lancetowate, ostre, górna plewka stępiona, dolna, zielona, otoczona u podstawy włoskami, prosta oś równa jej długoscia, owoce to oplewione ziarniaki.
Trzcinnik pstry Calamagrostis varia źdźbło tworzy luźne kepy, jest wiotkie, zgięte lub proste, liście lancetowate, naprzemianlegle ułozone, ostre, kwiaty zebrnae w trójkątne, cienkie wiechy, gałazki są delikatne, kłoski cienkie, jajowate, plewy trójkątne, zaostrzone, w środku pękate, owoce to oplewione ziarniaki.
Trzcinnik szuwarowy Calamagrostis pseudophragmites luźne kępy, proste, cienkie źdźbło, liście lancetowate, trójkatne, neprzemianlegle ułozone, sztywne, kwiaty zebrane w trójkątne, łukowato zgięte wiechy, gaąłzki są cienkie, jednostronnie zwisają, kloski fioletowe, ciemnie, długie, cienkie, owoce to oplewione ziarniaki.
Trzcinnik zwodnicy Calamagrostis hartmaniana źdźbło proste, liście lancetowate, krótkie, trójkątne, kwiaty zebrane w wąskie, długie, ostro zakończone wiechy, kłoski cienkie, długie, gałązki skierowane do góy, owoce to oplewione ziarniaki.
Tzcinnikownica nadbrzeżna Calammophila baltica źdźblo proste, cienkie, długie, liście podługowate, cienkie, łukowato zgięte, kwiaty zebrane w długie, walcowate kłosy, kloski drobne, trójkątne, ściśle przylegają do osi, owoce to ziarniaki.
Trzęślica modra Molinia caerulea zwarte, gęste kepy, źdźbło długie, proste, wydłuzone międzywęźla, liście podługowate, ostre, sztywne, skierowane do góry, sztywne, szorstkie, pochwami zachodzą na siebie, kwiaty zebrane w długie, wąskie wiechy, gaąłzki idą pionowo w górę, kłoski są delikatne, owoce to ziarniaki.
Turówka leśna Hierochloe australis źdzbło proste, liście długie, podługowate, cienkie, ostre, skierowane w góre, kwiaty zebrane w rozpierzchłe, trójkątne wichy, gałzki odchodzą od osi niemal pod kątem prostym, kłoski są drobne, łezkowate, przylegają do gaąłzek i siebie, owoce ot ziarniaki.
Turówka rozłogowa Hierochloe repens zwarte kępy, źdźbło proste, liście lancetowate, trójkatne, idą do góry pionowo, kwiaty zebrane w rozłożyste wichy, gałązki mocno odstające, kłoski grube, łezkowate, przylegają do osi i siebie grupkami, owoce to ziarniaki.
Turówka szorstka Hierochloe hirta źdźbło łukowato zgięte, wiotkie, liście podługowste, żywo zielone, wiotkie, zgięte, kwiaty zebrane w wiechy, kilka gaąłzek z kilkoma łezkowatymi, grubymi, uciętymi kłoskami, owoce to ziarniaki.
Turówka wonna Hierochloe odorata podziemne rozłogi, źdźbło gładkie lub słabo owlosione, ma 2-3 międzywęźla, liście równowąskie, pochwiaste, na pędach płodnych skupione u podstawy łodygi, krótki listek falogowy pod wiechą, pochwa dluga i naga, długi szpiczaste jezyczek, liście na pędach płonnych owłosione, szorstkie, kwiaty zebrane w trójkątną, rozpierzchłą wieche, kłoski owalne, owoce to jajowate, drobne ziarniaki, roslina lecznicza, ziele leczy choroby układu pokarmowego.
Tymotka alpejska Phleum commutatukm źdźbło proste, pod ziemią krótkie, czołgające kłacze, liście równowąskie, pochwa najwyższego liścia rozdęta, ulistnienie naprzemianległe, kwiaty zebrane w jajowate, owłosione wiechy z krótkimi gałązkami, kłoski jednokwiatowe mają 2 ścięte, równe plewy z ostkami, plewki bez ości, owoce to ziarniaki. 
Tymotka Boehmera Phleum phleoides źdźbło proste, rozgałezione, liście lancetowate, zwężone ku końcowi, w nasadzie szersze, kwiaty zebrane w długie, cienkie, kłosokształtne wiechy, kłosy mają drobne, przylegająće do osi, trójkątne kłoski, owoce to ziarniaki.
Tymotka halna Phleum rhaeticum źdźbło proste, liście lancetowate, skierowane do góry, proste, sztywne, kwiaty zebrane w walcowate, krótkie, klosokształtne wiechy, kłoskisą fioletowe, krótkie gałązki, plewy z ośćmi, owoce to ziarniaki.
Tymotka kolankowata Phleum nodosum źdźbło proste, liście lancetowate, kwiaty zebrane w kłososkształtne, śrdnio długie, cinkie, wydłuzone wiechy, gaąłzki krótkie, kłoski długie i cienkie, owoce to ziarniaki.
Tymotka łakowa Phleum pratense źdźbło okrągłe na przekroju, proste, widoczne międzywęźla, tworzy luźne kępki, liście lancetowate, płaskie, pochwy zachodzą na siebie brzegami, języczek liściowy ostro zakończony, kwiaty zebrane w długie, walcowate wiechy podobne do kłosów, gałązki krótkie, kloski drobne, plewy ucięte, orzęsione, żółte, kłoski jednokwiatowe, owoce to ziarniaki, roslina łąkowa i pastwiskowa.
Tymotka Michela Phleum hirsutum zdzblo proste, liście lancetowate, ulozone naprzemianlegle, skierowane w górę, kwiaty zebrnae w walcowate, krótkie wiechy, gałązki krótkie, kłoski cienkie, na zewnątrz wystają białe znamiona słupków, owoce to ziarniaki.
Tymotka szydlasta Phleum subulatum źdźbło proste, tworzy luźne kepy, liście lancetowate, długie, kwiaty zebrane w klosokształtne wiechy, gaąłzki krótkie, kłoski drobne, wiechy długie, cienkie, walcowate, owoce to ziarniaki.

Phleum arenarium źdźbło proste, liscie podługowate, tępo zakończone, kwiaty zebrane w owalne lub wydłuzone, duże, kłosokształtne wiechy, gałązki krótkie, kłoski drobne, owoce to ziarniaki.

Wentenata zwodnicza Ventenata dubia źdźbło podnoszące się, gładkie, liście podługowate, bruzdkowane, szorstkie, języczek całobrzegi, pochwy nagie, pszylegające, kwiaty zebrane w wiechy, gałazki wzniesione, odstające, nitkowate, kłoski 2-3 kwiatowe, lewa górna ma dłuższa ość niż dolna, ości skręcone, owoce to ziarniaki.
Wiechlina alpejska Poa alpina gęste kepy, proste źdźblo, liście równowąskie, całobrzegie, pochwy sięgają kolanek, języczek rosnie z wysokością na łodydze, kwiaty zebrane w wiechy, kłoski jajowate, fioletowe, plewy ostre, plewki mają owłosione nerwy, owoce to ziarniaki, roslina ozdobna i pastewna.
Wiechlina babiogórska Poa babiogorensis źdźbło wzniesione, liście podługowate, kwiaty zebrane w piramidalne wiechy, owoce to ziarniaki.
Wiechlina badeńska Poa badensis źdźbło proste, liście podługowate, długie, cienkie, kwiaty zebrane w piramidalne wiechy, gałązki odstające, duże kloski rosną kepkami na końcach gałązek, owoce to ziarniaki.
Wiechlina błotna Poa palustris luźne kępy, proste źdźblo, lancetowate liście maja 1 nerw i 2 rowki po jego bokach, języczek dlugi, pochwa otwarta do połowy, kwiaty zebrane w rozpierzchłe wiechy, kłoski są drobne, owalne, owoce to szare, oplewione ziarniaki, plewki owlosione. Roślina pastewna i łąkowa.
Wiechlina cebulkowata Poa bulbosa źdźblo gałdkie, proste, wzniesione, ma kilka międzywęźli, liście na pędach plonnych krótkie, szorstkie, szpiczaste, na pędach płodnych szydlaste, gładkie pochwy, ostre języczki, kwiaty zebrane w wiechy z szorstkimi gałązkami, wiechy są krótkie, gęste, owoce to ziarniaki.
Wiechlina sudecka Poa chaixii źdźbło proste, liście długie, lancetowate, kwiaty zebrane w rozpierzchłe wiechy, gałązki odstające, kłoski mają jajowate, zaostrzone, w środku zaokrąglone plewy, owoce to ziarniaki.
Wiechlina gajowa Poa nemoralis zdźbło niskie,tworzy luźne kępki, podługowate liście mają 2 rowki wzdłóż nerwu środkowego, języczek owalny, leży u podstawy blaszki liściowej, kwiaty zebrane w rozpierzchłe, wiechy, gaąłzki odstające, kłoski drobne, owalne, owoce to ziarniaki, roslina uprawna.
Wiechlina granitowa Poa granitina zdźbło proste, liście podługowate, kwiaty zebrane w luźne wiechy, gałazki zwisające, cienkie, kłoski drobne, gęsto zebrane na szczytach gaąłzek, owoce to ziarniaki.
Wiechlina łąkowa Poa pratensis zdźbło ma martwe pochwy liściowe, jest proste, tworzy gęste darnie, liście podługowate, unerwione, płaskie, krótki, owalny języczek u nasady liścia, kwiaty zebrane w rozpierzchłe wiechy, gałązki długie, cienkie, odstające, plewy równe, znamiona słupków piórkowwate, pylniki niebieskie, owoce to oplewione ziarniaki, roslina pastewna.
Wiechlina Molineriego Poa molinerii cienkie, wiotkie źdźblo, liście długie, szerokie, lancetowate, kwiaty zebrane w trójkątne, zwisające wiechy, gałazki odstające, kloski drobne, podługowate, owoce to ziarniaki.

 

Wiechlina niska Poa supina zdzbło proste, liście długie, tępo zakończone, łopatkowate tworzą rozetę, kwiaty zebrsne w wiechy, gałazki odstająće, kloski jajowate, brunatne, owoce to ziarniaki.