biologia i ochrona przyrody

hyzop pod koniec kwietnia siejemy do gruntu nasiona, wschodzą po 8-14 dniach, na miejsce stałe sadzimy w maju w rozstawie 30x30 cm, lubi przepuszczalne, wapienne, lekkie, zasadowe i lekko zasadowe, umiarkowanie suche gleby, słońce, ciepło, nie lubi ciężkich, kwaśnych, wilgotnych ziem, cienia, na zimę ściółkujemy lub okładamy stroiszem

Bazylia lubi ciepłe, słoneczne, osłonięte od wiatru miejsce, żyzne, przepuszczalne gleby o pH 6-6,4 nie lubi przesadzania, latem spryskujemy liście wodą, umiarkowanie podlewamy, usuwamy kwiatostany
Chili lubi lubi ciepłe, słoneczne, osłonięte od wiatru miejsce, żyzne, próchnicze, dobrze przepuszczalne, łatwo nagrzewające się gleby, nie lubi zalania, wrażliwa na chłód,nasiona moczymy 24 godziny w wodzie, siejemy na tackach, trzymamy w 20 st pod folią perforowaną, temperatura nie może spaść poniżej 14 st, do gruntu dajemy na przełomie czerwca i maja, podlewamy, nawozimy, uszczykujemy wierzchołki, zapylamy pędzelkiem, plewimy, glebę spulchniamy, doniczki wnosimy do domu w chłody
Cząber lubi słoneczne, osłonięte od wiatru miejsca, każdą glebę, znosi suszę, nasiona siejemy w kwietniu, przykrywamy cienką warstwą gleby, umiarkowanie podlewamy
majeranek lubi słońce, umiarkowanie wilgotne gleby lżejsze, żyzne, przepuszczalne, ciepłe, dobrze spulchnione, wapienne, w 2 połowie kwietnia siejemy nasiona, wcześniej można siać do skrzynek i sadzić po 15 maja, przed posadzeniem glebę mieszamy z zwapnowanym kompostem, sadzimy po 2-3 sztuki co 15-30 cm, plewimy
kolendra nasiona siejemy w rowkach 1-1,5 cm w rzędach co 30 cm do połowy kwietnia, lubi słońce, ciepłe, lekkie gleby, słońce, nie lubi wilgotnych, kwaśnych, plewimy, spulchniamy glebę w międzyrzędziach
rukola lubi słońce, nasiona siejemy na przekopanej z obornikiem ziemi 3 lata po kapustnych w rzędach co 15-20 cm, ziemię ugniatamy, podlewamy, kiełkują w 10 st, nasiona siejemy w marcu do inspektu i szklarni, rukolę plewimy, podlewamy, spulchniamy glebę
rzeżucha ogrodowa lubi słońce, półcień, żyzne, piaszczysto-gliniaste, obojętne do lekko kwaśnych gleby, nasiona siejemy od wiosny do jesieni, przykrywamy cienką warstwą gleby, przygniatamy
koper lubi słońce, osłonięte od wiatru miejsca, żyzne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne, przepuszczalne gleby dobrze spulchnione, co 2 tygodnie siejemy nasiona od wiosny do jesieni, glebę przyklepujemy, podlewamy, uszczykujemy liście
trybula lubi półcień, nie lubi słońca, suszy, lubi umiarkowanie wilgotne, średnio żyzne, umiarkowanie lekkie, przepuszczalne gleby i pH 5-8, nie lubi ciężkich, zaskorupiających się, w doniczkach podlewamy, nasiona siejemy od końca marca do końca kwietnia i późnym latem, nasiona mieszamy z piaskiem, plewimy, spulchniamy ziemię, obornikujemy, kompostujemy, podlewamy
pietruszka lubi żyzne, próchnicze, piaszczysto-gliniaste gleby o pH 6,5 nie lubi kwaśnych kamienistych, ciężkich, podmokłych, zaskorupiających się, lubi 16-18 st, znosi do -9, lubi słońce, ciepło, nasiona siejemy w rzędach co 10-20 st na głębokości 1,5-2 cm, późne odmiany co 30, siewki przerywamy co 4-6 cm, nasiona podkiełkowujemy-moczymy w 20-30 stopniowej wodzie przez dobę, wilgotne nasiona trzymamy w tej samej temperaturze na szalkach przez 1-2 dni, wschodzi 15-20 dni po siewie
czosnek lubi żyzne, próchnicze gleby, słabsze obornikujemy, w 2 roku sadzimy czosnek, sadzimy na przełomie października i listopada lub marca-kwietnia, ząbki odrywamy od główki w czasie sadzenia, sadzimy co 6-7 cm w rzędach na głębokości 5 cm,
cebula nasiona kiełkują w 5 st, siejemy 5-20 kwietnia w rzędach co 20 cm na głębokości 1,5-2 cm, przerywamy co 5-10 cm, lubi żyzne, próchnicze, piaszczysto-gliniaste, suchawe gleby, jesienią przekopujemy na 15-20 cm przerobionym obornikiem, podlewamy i plewimy
oregano lubi ciepło, słońce, umiarkowanie suche, niezbyt żyzne gleby przepuszczalne, obojętne, nie znosi zbyt wilgotnych, wytrzymuje do -20 st, nasiona siejemy z piaskiem, przykrywamy 0,5 cm gleby, sadzonki sadzimy w odległości 30x30 cm, młode podlewamy
lubczyk lubi ciepłe, słoneczne miejsce, znosi cień i półcień, lubi lekkie, przepuszczalne, dobrze uprawione, spulchnione, luźne, żyzne, zasobne w próchnicę, biogeny i wapń gleby, nie lubi suchych, zlewnych, gliniastych, kwaśnych, jałowych, na zimę kopczykujemy kompostem lub słomiastym obornikiem, nasiona siejemy na 2-3 cm w sierpniu lub późną jesienią przed przymrozkami, sierpniowe siewki sadzimy wczesną wiosną, jesienne latem, podlewamy, spulchniamy glebę, plewimy
por lubi słońce, ciepło, zaciszne miejsca, siejemy na przełomie marca i kwietnia, na parapecie od 20 stycznia do 15 marca, rozsadę sadzimy między 20 marca i 15 kwietnia, na zimowy zbiór między 20 czerwca i 10 lipca, nasiona siejemy na 1 cm głębokości, kiełkują po 10-20 dniach, odległość między rzędami 30 cm, między porami 10 cm, plewimy, podlewamy w suszę,5 tygodni po posadzeniu na nieobornikowanych glebach dajemy nawóz organiczny, można używać gnojówek, lubi żyzne, próchnicze gleby o pH 5,8-6,5, wilgotne, nie lubi ciężkich, zbitych, piaszczystych, nasiona kiełkują w 16 st, lubi 18-22 st
seler lubi żyzne, próchnicze, obojętne, lekkie gleby, nie lubi ciężkich, wapiennych, kwaśnych, podmokłych, ubi słońce, na ubogich glebach siejemy w 1 roku po oborniku, na lepszych w 2, co kilka dni podlewamy, codziennie od końca sierpnia do końca września, plewimy i spulchniamy glebę, nie uprawiamy po selerowatych
mięta cytrynowa lubi jasne rozproszone światło, umiarkowanie wilgotne, przepuszczalne gleby, na piaszczystych podlewamy, nawozimy, siejemy nasiona do gruntu lub rozsadnika w kwietniu, pikujemy 2-3 cm siewki, sadzimy od wiosny do jesieni w rozstawie 30 na 30 cm, młode regularnie podlewamy, starsze w suszę, w pojemnikach rano i wieczorem, przed sadzeniem podłoże mieszamy z przefermentowanym obornikiem, powtarzamy po 3-5 latach, w pojemnikach co 2-3 tygodnie nawozimy nawozami wysoko potasowymi, nisko azotowymi, na zimę okrywamy, starsze dzielimy kępy, można pobrać 8-10 cm sadzonki, ukorzeniamy w wodzie, sadzimy w glebie, uszczykujemy wierzchołki
mięta polna lubi żyzne, wilgotne, lekko kwaśne do obojętnych, zasobne w nutrienty gleby, każde warunki świetlne, siejemy nasiona lub dzielimy kłącza
mięta pieprzowa lubi słońce lub lekki cień, żyzne, piaszczysto-gliniaste, wilgotne, wapienne gleby o pH 6-7,5, na zimę okrywamy, nawozimy nawozami organicznymi, podlewamy, w maju siejemy nasiona, do skrzynek od marca do maja, kiełkują w 12-20 st sadzimy w rozstawie 30x30
melisa lubi ciepłe, słoneczne, osłonięte od wiatru miejsca, radzi sobie w półcieniu i wilgoci, lubi żyzne, wilgotne gleby lekkie, przepuszczalne, dobrze spulchnione, wapienne, zasobne, jesienią dajemy dobrze rozłożony kompost, zabezpieczamy na zimę, nasiona siejemy w marcu do inspektu, po 15 maja sadzimy go gruntu, na stałe miejsce za rok w lipcu, dzielimy starsze kępki
rozmaryn lubi słońce, przepuszczalne, zasadowe, wapienne gleby, nasiona siejemy w marcu w ciepłym, słonecznym miejscu, starsze kępki dzielimy, wrażliwa na mróz, odporna na suszę lekko podlewamy, co 2-3 tygodnie nawozimy małymi dawkami, odcinamy gałązki o 15 cm długości z kilkoma parami lici, sadzimy do ziemi, doniczki wnosimy do pokoju z 10 st na zimę, w gruncie może nie przeżyć
szczypiorek lubi półcień i słońce, żyzne, próchnicze, przepuszczalne, torfowe, piaszczyste, wapienne, lekko zasadowe, umiarkowanie wilgotne gleby, mrozoodporny, siejemy do gruntu w kwietniu, sadzimy po kilka cebulek w maju, plonuje 3-4 lata
estragon lubi ciepło, słońce, piaszczysto-gliniaste gleby wilgotne o pH obojętnym do zasadowego, podlewamy suchą glebę, na zimę okrywamy słomą, początkiem kwietnia sadzimy sadzonki, dzielimy stare kępy
tymianek lubi przepuszczalne gleby umiarkowanie wilgotne, wapienne o pH 5,5-6,5, nie lubi suchych, podmokłych, kwaśnych, podłoże mieszamy z nawozem organicznym, nasiona siejemy od kwietnia do maja na głębokości 0,5-1 cm, odległość między rzędami to 40 cm, plewimy, spulchniamy glebę, nawozimy od późnej wiosny do końca lata, podlewamy w suszę, okrywamy na zimę
zioła lubią ciepłe, osłonięte od wiatru, słoneczne miejsca, żyzne, lekkie, przepuszczalne gleby o pH 6-6,5, ciężkie mieszamy z grubym piaskiem, spulchniamy

Niecierpek lubi słońce i półcień, przepuszczalne, próchnicze, żyzne, lekko wilgotne gleby, nasiona siejemy w marcu i kwietniu na rozsadę, pod koniec maja sadzimy do ziemi

osteospermum lubi żyzne, przepuszczalne, piaszczyste, lekko kwaśne do obojętnych, umiarkowanie wilgotne do umiarkowanie suchych gleby ogrodowe, słońce, odporna na suszę i w ziemi lekkie przymrozki, można do wody przy podlewaniu dodać nawóz dla roślin kwitnących, od października do stycznia pobieramy sadzonki, nasiona siejemy w styczniu lutym do skrzynki

begonia Begonia królewska lubi rozproszone światło, lekkie, przepuszczalne, lekko kwaśne gleby, podlewamy przegotowaną wodą, gdy wierzchnia warstwa podłoża przeschnie, w podstawce kładziemy wilgotne kamyki, nie lubi zraszania, zimą ograniczamy podlewanie, w czasie wegetacji dajemy rozcieńczone nawozy wieloskładnikowe, na balkon dajemy po 15 maja

Begonia stale kwitnąca lubi żyzne, próchnicze, lekko kwaśne, stale lekko wilgotne gleby, słońce, półcień, wrażliwa na suszę, nawozimy nawozami dla kwitnących roślin i ekologicznymi, nasiona siejemy do ciepłych, jasnych szklarni z 20-23 st, przykrywamy folią podlane, utrzymuje ziemie stale wilgotną, kiedy wyjdą kiełki otwieramy folię na coraz dłużej, kiedy są liście pikujemy do doniczek, sadzonki do gruntu na początku czerwca co 15-30 cm, do doniczek

Begonia zwisająca lubi żyzne, próchnicze, przepuszczalne, stale wilgotną glebę, gliniastą z domieszką kompostu, torfu i piasku, rozproszone światło, nie lubi zalewania, zimna, w październiku wykopujemy karpy, trzymamy w skrzynkach przysypane torfem w 2-10 st, w lutym-marcu sadzimy do skrzynek, trzymamy w jasnym pokoju w 18 st, wrażliwa na zimno, do ziemi w 2 połowie maja na głębokości 5-8 cm, z balkonu wnosimy w październiku do domu

bodziszek krwisty lubi przepuszczalne, średnio żyzne, lekko zasadowe, umiarkowanie wilgotne gleby, słońce, półcień, nie lubi mokrych gleb, mrozoodporna, rośnie w 1 miejscu wiele lat, rozmnażamy przez podział kępek i korzeniowe sadzonki

goryczka ,lubi lekkie gleby zasadowe, jesienne lubią kwaśne, wszystkie lubią przepuszczalne,zasobne w materię organiczną ziemie, ciężkie gleby rozcieńczamy piaskiem lub drobnym żwirkiem, ubogie zasilamy kompostem, niskie lubia słońce, ale nie za silne, wyższe półcień, nasiona wysiewamy jesienią do stycznia, jeśli w inne pory roku trzymamy 4 tygodnie w lodówce, podczas wiosenno-letniego wysiewu trzeba je wtedy podlewać, sadzonki pobieramy późna wiosną i latem, niskie dzielimy przez podział, letnio-wiosenne po kwitnięciu,jesienne wczesna wiosną

kaczeniec błotny lubi podmokłe, gliniaste gleby, lekko kwaśne, obojętne, słońce, toleruje półcień, mrozoodporna, siejemy nasiona lub dzielimy kępki po kwitnieniu

konwalia majowa lubi próchnicze, przepuszczalne, wilgotne gleby o pH 7-7,1, półcień, kłącza dzielimy od połowy października do połowy listopada, kłącza dzielimy na 10-12 cm, sadzimy w rozstawie 20-25x10-12 cm

serduszka okazała lubi cień, przepuszczalne, zasobne w nutrienty gleby, półcień, młode lubią obojętne gleby, starsze o pH 5,6-6,5, nie lubi słońca, ale przy dobrej wilgotności przeżyje, nie lubi ciężkich, mokrych ziem, przed sadzeniem ziemie przekopujemy, obornikujemy, można ziemie z dołka pomieszać z kompostem, co 50 kopiemy dołki większe od bryły korzeniowej, sadzimy, przysypujemy 3-4 cm ziemi, podlewamy, na 1 m2 wejdą 1-3 sztuki, na zimę ściółkujemy kompostem, który wiosną mieszamy z glebą, nawozimy nawozami wieloskładnikowymi o opóźnionym działaniu z dużą ilością fosforu i potasu, wiosną lub jesienią dzielimy bryłę korzeniową, na początku lipca przycinamy suche części, nasiona siejemy od sierpnia do października po zbiorze w mieszance ziemi liściowej, torfu, piasku 1:1:1, muszą 6 tygodni mieć -4-0 st, potem skrzyni dajemy do szklarni z 12-15 st, po 8-12 tygodniach sadzimy do takiego samego podłoża 1-5 sztuk do doniczek, wiosną po 15 maja do gruntu, po zakończeniu kwitnienia wykopujemy bryłę korzeniową i dzielimy ją nie uszkadzając korzeni, pędy boczne pobieramy wiosną odziomkowe ze zdrewniałą piętką, kładziemy do doniczki z 1:1 torfu i piasku, każda sadzonka ma mieć 2 węzły dla korzeni, trzymamy w inspekcie lub szklarni w 18 st, podlewamy, późnym latem dajemy na stałe miejsce

Serduszka piękne lubią lekki cień, północne stanowisko pod drzewami i krzewami, żyzne, próchnicze, wilgotne gleby, mrozoodporny

orliki lubią słońce lub lekki cień, żyzne, próchnicze,umiarkowanie przepuszczalne podłoże, obojętne, sadzimy wiosną lub jesienią w rozstawie 40-40 cm, karłowate odmiany co 20-25 cm2, trzeba je plewić i nawadniać, nawozimy kompostem lub obornikiem, rozmnażanie przez nasiona robimy od marca do lipca (później można do gruntu), wschodzą po 6-7 tygodniach, kwitnie w czerwcu

glicynia kwiecista lubi słońce, ciepło, osłonięte od wiatru miejsca, przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne, piaszczyste, próchnicze gleby, potrzebuje podlewania, nawożenia i osłaniania przed mrozem

krzewy to

jaśminowiec lubi słońce, półcień,wilgotne gleby, przepuszczalne o pH 8, po kwitnieniu wycinamy odrosty, łatwo się ukorzeniają,kwitnie w maju i czerwcu

ognik szkarłatny  lubi żyzne, przepuszczalne, piaszczysto-gliniaste, gliniaste, obojętne lub lekko zasadowe, ubogie w wapń gleby umiarkowanie wilgotne, słońce, odporny na suszę i zanieczyszczenie, mrozoodporny, w marcu wycinamy martwe, uszkodzone pędy, formujemy 2 razy w r w czerwcu i końcem sierpnia

lilak lubi słońce, ciężkie i średnio ciężkie żyzne, wilgotne, wapienne gleby, nawozy mineralne, ściółkowanie obornikiem, rozmnażamy przez okulizację i odrosty korzeniowe

tamaryszek lubi słońce, lekkie, piaszczyste gleby, nie znosi ciężkich, podmokłych, przemarza w srogie, bezśnieżne zimy, znosi zasolenie i zanieczyszczenie gleby, nie lubi przesadzania, młode podlewamy w suszę, kompostujemy, ukorzeniamy sadzonki pędowe, o połowę przycinamy pędy po posadzeniu, dalej drobnokwiatowy przycinamy o 1/3 długości, starsze usuwamy, pięciopręcikowy i francuski w marcu kwietniu przycinamy o 2/3 bujne pędy, usuwamy chore, wiotkie, suche, stare pędy

złotokap lubi żyzne, świeże, wapienne, obojętne, lekko wilgotne gleby, osłonięte miejsca, słońce, znosi krótkie okresy suszy, odporny na mróz, namoczone nasiona siejemy w maju do inspektu, sadzonki namoczone w ukorzeniaczu wiosną sadzimy do ziemi lub inspektu, wczesnym latem pobieramy sadzonki zielone, sadzimy do skrzynek z torfem i piaskiem, wiosną dajemy do gruntu

Pnącza balkonowe są dekoracyjne, szybko rosną, zasłaniają przed sąsiadami, najlepsze są jednoroczne, posadzone w maju dorosną kilka metrów, są zielone do przymrozków, bluszcze są odporne na chłody, powojniki o groszek pachnący kwitną. Potrzebują podpór już od chwili posadzenia, by łodyżki mogły się przyczepić, można użyć uniwersalnej ziemi dla balkonowców lub dla danego gatunku, potrzebne kilka cm drenażu na dnie, doniczka czy skrzynka zależy od gatunku, clematisy wolą doniczki, winobluszcze i wilce skrzynce, w upalne dni podlewamy 2 razy dziennie, moczymy ziemię, nie liście, nawozimy nawozami dla pnączy. Odmian powojników jest kilka tysięcy, są białe do fioletowych, wymagania glebowe zależą od gatunku, na balkony i tarasy nadają się te o słabszym wzroście, te gatunki lubią słońce i półcień, stale lekko wilgotną glebę, dla początkujących dobre są drobnokwiatowe, włoskie. Groszek pachnący dorasta do 2 m, lubi słoneczne balkony, ma wiele kolorów, chmiel japoński ma małe wymagania, lubi osłonięte od wiatru miejsca, bluszcz pospolity lubi każde warunki, nie musi mieć podpór, łatwo go kształtować, wilec ziemniaczany lubi ciepłe, słoneczne miejsca, ma bordowe lub zielone liście, komponuje się z kwiatami, kokornak ma gęste pędy, potrzebuje mniej podpór, wisteria ma bujne, pachnące kwiaty, lubi osłonięte od wiatru, słoneczne miejsca, żyzne, średnio suche gleby, popularne są fioletowe kwiaty, mogą być różowe, białe, niebieskie, potrzebuje podpór, dorasta do 3 m.

na słonecznym balkonie kwiaty lepiej rosną, cieniste lubią tawułka, niecierpki, czosnek niedźwiedzi, koperek, kolendra, estragon, begonie, większość ziół lubi balkony kupujemy je w sklepach ogrodniczych, u gospodarzy, nie w supermarketach, gdzie są słabsze i chore, skrzynki i donice myjemy, dajemy świeżą ziemię, kilka warstw drenażu, gliniane długo trzymają wilgoć, kupione roślinki zawsze przesadzamy z plastikowych doniczek. Stokrotki kwitną do listopada, osteospermum, stokrotka afrykańska nadaje się do skrzynek z innymi kwiatami. Dostępne są ziemie uniwersalne dla większości roślin, ziemie dla kwiatów, ziół, dla danego gatunku np. pelargonii, nie używamy ziemi z poprzedniego sezonu.

W dobie inflacji ważny jest własny sad, duży ogród pozwala na drzewka i krzewy owocowe jak porzeczki, agrest, borówki, średni pod warzywa-pomidory, ogórki, mały na kwiaty i zioła. W kwietniu sadzimy chrzan, kolendrę, w maju bazylię, cząber, estragon, koper, majeranek, melisę, pietruszkę, szczypiorek, w czerwcu koper włoski, miętę, oregano, rozmaryn, szałwię, tymianek, cebulę siejemy w marcu, kwietniu, pod osłoną w marcu, rozsady w kwietniu, maju, zbieramy w lipcu i sierpniu, bober siejemy w marcu i kwietniu, pod osłoną w lutym, marcu, rozsady w kwietniu, zbieramy w lipcu, brokuł pod osłoną siejemy w marcu-kwietniu, rozsadę od kwietnia do lipca, zbiory od lipca do października, burak ćwikłowy siejemy od kwietnia do czerwca na grządkę zbieramy od lipca do października, dynię siejemy w maju, pod osłoną w kwietniu, rozsadę w maju, zbiory od września do października, fasolkę siejemy d maja do lipca, zbieramy od lipca do września, kalafior pod osłoną siejemy w marcu, rozsady od kwietnia do maja, zbieramy od czerwca do września, kapustę pod osłoną siejemy w marcu-kwietniu, rozsada w maju-czerwcu, zbiory w czerwcu do października, marchew siejemy w marcu-kwietniu, zbiory w czerwcu do października, ogórki siejemy w maju, pod osłoną w kwietniu, sadzimy w maju, zbieramy od czerwca do sierpnia, paprykę pod osłonami siejemy w marcu, kwietniu, rozsadę w maju czerwcu, zbieramy od lipca do września, pietruszkę siejemy w marcu-kwietniu do ziemi, zbiory od lipca do września, pomidory siejemy pod osłonami od marca do maja, rozsadę od maja do czerwca, zbiory od czerwca do września, por siejemy w ziemi i pod folią od marca do kwietnia, roszadę od kwietnia do maja, zbiory w październiku listopadzie, sałatę siejemy od kwietnia dom czerwca pod osłonami od lutego do lipca, rozsadę w maju, zbiory od czerwca do października, selery pd osłonami siejemy w marcu, rozsadę w maju, zbiory od lipca do października. Porzeczka czerwona owocuje od czerwca do sierpnia, odporna na choroby i mróz, lubi każdą glebę, porzeczka czarna odporna na mróz, choroby, owoce dojrzewają w połowie lipca, łatwa w uprawie, agrest biały obficie owocuje od czerwca do sierpnia, odporny na mróz, lubi żyzne ziemie, borówka amerykańska bluecrop znosi do -30 st mrozu, lubi słońce, żyzne, średnio wilgotne gleby, owoce dojrzewają w połowie sierpnia, 2 krzak daje 8 kg owoców, malina laszka owocuje na przełomie czerwca i lipca ma duże owoce, zabezpieczamy przed mrozem, świdośliwa smoky ma jagodowo-porzeczkowe jagody, lubi słońce, osiąga 4 m, łatwy w uprawie, minikiwi owoc ma wiele witamin, jadalny ze skórką-jest miękka, lubi rozproszone światło, osłonięte miejsca, owocuje w sierpniu, szybko owoce opadają, jagoda kamczacka owocuje rok po posadzeniu, osiąga 1,5 m, lubi lekki cień, odporna na mróz, 1 krzew daje 5 kg jagód, jeżyna navaho lubi lekko kwaśną, żyzną glebę, odporna na mróz, choroby, bez kolców, wolno rośnie, owocuje na przełomie sierpnia i września. Modne jabłonie-cortland wicki stara odmiana, sadzimy wiosną i jesienią, dojrzewa na przełomie września i października, owoce przechowują się do lutego, mrozoodporna, lubi słońce, małe wymagania glebowe, papierówka-oliwka żółta odporna na choroby i mróz, łatwa w utrzymaniu, kwitnie w maju owocuje w połowie lipca, jabłoń czerwonomiąższowa owoce mają przeciwutleniacze, czerwony miąższ, smakują truskawkami, dpbre na przetwory, dojrzewają we wrześniu, odporne na mróz, osiągają 3 m, są drzewka z różnymi odmianami jabłoni. Grusze-konferencja odporna na mróz, nie wymagająca, owocuje 3 lata po posadzeniu, kwitnie w kwietniu, owocuje pod koniec września, red faworytka ma smaczne, ładne owoce w połowie sierpnia, średnio odporna na mróz i parcha, grusza margarita łączna masa owoców do 900 kg, lubi słońce, żyzne gleby, zabezpieczamy przed mrozem, odporna na choroby, owocuje we wrześniu. Czereśnie-kordia ma duże, słodkie owoce, średnio odporna na mróz, owocuje w 3 roku od posadzenia w połowie lipca, vega ma silny smak, owocuje początkiem lipca, mrozoodporna, lubi żyzne, niekwaśne gleby. Morela early orange owocuje rok po posadzeniu, ma słodko-kwaśne owoce, dojrzewają w połowie lipca, odporna na choroby i mróz, lub próchniczą, żyzną ziemię, są owoce z morelami i śliwkami na 1 pędzie. Śliwa węgierka ma dobre owoce, nadają się na przetwory, odporna na mróz, lubi próchniczą, wilgotną glebę. Orzech laskowy webba orzechy dojrzewają na przełomie września i października, ma małewymagania glebowe, osiąga 6 m.

Rośliny ozdobne są jadalne, lecznicze i trujące, trujące są konwalie, naparstnice, przebiśniegi, szafirki, hiacynty, narcyzy, tulipany, bluszcz, powojnik, cisy, ostrokrzewy. Mięta, bazylia, lubczyk są jadalne, mięta, bazylia odstraszają komary i kleszcze. Kocimiętka kwitnie od maja do września, odstrasza komary i kleszcze, wabi koty, komarzyca kwitnie latem, zapachu ludzie nie czują, straszy komary, źle znosi inne rośliny, bazylia kwitnie w lipcu i sierpniu, odstrasza komary, przyprawa, wrotycz pospolity kwitnie od czerwca do sierpnia, odstrasza kleszcze, pachnie jak kamfora, trujący, rozmaryn lekarski kwitnie na przedwiośniu, odstrasza kleszcze, lubi słońce, przepuszczalną ziemię, żeniszek kwitnie od czerwca do przymrozków, wszędzie się zmieści, odstrasza muchy i komary, lawenda wąskolistna kwitnie od czerwca do października odstrasza komary, kleszcze, muchy, silnie pachnie, mięta pieprzowa kwitnie od lipca do sierpnia, odstrasza muchy, rozrasta się, tymianek kwitnie od końca maja do końca czerwca, owady nie lubią cytrynowego zapachu, przyprawa kuchenna. Trujące są: złotokap trują kwiaty i nasiona, które mogą opadać na warzywa, dają zawroty głowy, krwawe wymioty, paraliż dróg oddechowych, uduszenie, hortensja cała truje, nie jemy, daje ból żołądka, wymioty, jaskier truje cały, szkodzi sok, daje wymioty, biegunkę, poraża układ nerwowy, konwalia trują kwiaty, liście, jagody, myjemy ręce po zerwaniu, poraża pracę serca, tojad truje cały, daje wymioty, dreszcze, biegunkę, drętwienie, bukszpan truje cały, myjemy ręce po kontakcie, daje wymioty, biegunkę, kolce, dreszcze, drgawki, duszności, piwonia leczy, ale nie stosujemy na własną rękę, ostrokrzew kolczasty trują liście, owoce, szczególnie one, dają wymioty, biegunkę, ból żołądka, senność, zaburzenia rytmu serca, paraliż, mak polny, szkodą łodygi i płatki, nie jemy, otumania i otępia, szalej jadowity, trują kłącza, łodygi, daje utratę świadomości, drgawki, mdłości, wymioty, pieczenie w ustach, ślinotok, rozszerzenie źrenic, trudności w oddychaniu.

Można posadzić tropikalne rośliny np. mrozoodporne bananowce z południa Indii i Himalajów, dorastają do kilku m, agawa meksykańska, harwardzka i agawa Utah też wytrzymają zimę-mają 70 cm średnicy, liście długie na 70 cm, są niebieskozielone. Podobnie urosną mrozoodporne kaktusy, na zimę ich nie podlewamy, by woda w miękiszu nie zamarzła. Palmy szorstkowce zabezpieczone przeżyją zimę w ogrodzie, paproć łosie rogi i storczyki np. bletilla pasiasta porosną pnie drzew, palma Brahea armata wytrzymuje do -10 st, aktinidia ostrolistna też przetrwa zimę, kroton wytrzymuje zimę.

Planując ogród warto narysować szkic, na kartce kredkami rysujemy kolory kwiatów, planując uwzględniamy termin kwitnienia, ekspozycję, wymagania, sadzimy gatunki kwitnące po sobie, by ogród był piękny przez cały sezon. Można dodać ozdobne trawy i iglaki. Bukszpany można przyciąć w różne figury: wazony, smoki, figury szachowe itd. warto posadzić floks szydlasty, serduszka okazałe, irysy, ubiorek wiecznie zielony, w styczniu mamy ciemiernik. W lutym kwitnie miodunka wąskolistna, miłek wiosenny, zawilec gajowy, gęsiówka kaukaska, przylaszczka, fiołek wonny, pierwiosnek różowy, stokrotka pospolita, śnieżyca wiosenna, złoć żółta, krzewy to dereń, forsycja, oczar omszony. Marcowe kwiaty to miodunka wąskolistna, gęsiówka kaukaska, zawilec gajowy, miłek wiosenny, fiołek wonny, przylaszczka, pierwiosnek różowy, stokrotka pospolita, złoć żółta, tulipan, śnieżyca pospolita, krzewy to forsycja, dereń, oczar omszony. W kwietniu kwiaty to szafirek, puszkinia, narcyz, irys żyłkowanym psiząb, omieg, bratki, floks szydlasty, żagwin ogrodowy, krzewy to tawuła, migdałowiec, barwinek, magnolia, mahonia, pigwowiec, w maju kwiaty to niecierpek, osteospermum, begonia, bodziszek krwisty, goryczka, kaczeniec błotny, konwalia majowa, serduszka, orlik, glicynia, krzewy to jaśminowiec, glicynia, jaśmin,ognik, lilak, tamaryszek, złotokap. W czerwcu są kwiaty-celozja, żeniszek, werbena, portulaka, nemezja, nagietek, gazania, lilia ogrodowa, goździk brodaty, łubin ogrodowy, piwonia ogrodowa, krzewy to róża, żylistek, berberys, pięciornik, żarnowiec, w lipcu kwitną mieczyk, rdest, cynia, czarnuszka damasceńska, dziwaczek, lwia paszcza, nemezja, płomyk karłowy, dziewanna ogrodowa, naparstnica, krzewy-dereń, hortensja, budleja, lawenda wąskolistna. W sierpniu mamy szarłat zwisły, onętek, chaber bławatek lobelię, wilec purpurowy, paciorecznik, zimowit, milin amerykańskikrzewy-milin amerykański, kasztanowiec drobnokwiatowy, indygowiec krzewiasty, ketmia syryjska. We wrześniu są słonecznik, języczka pomarańczowa, płomyk Drummonda, aster chiński, goździk chiński, kleome, krzewy to hortensja bukietowa i rącznik. W październiku jest aksamitka tytoń oskrzydlony, lobelia, czubatka, dzielżan ogrodowy, rozchodnik, rudbekia, w listopadzie chryzantema, kapusta ozdobna, kamelia. Można wysiewać kwiaty stopniowo, by dłużej kwitły, słoneczniki dłużej owocują, jak w sierpniu ptaki wyjedzą wszystkie owoce słonecznika będzie długa, ostra zima. Szafirki, pierwiosnki, tulipany z supermarketu tez się rozrastają jak są dobrze uprawiane. Modne są figurki ogrodowe krasnali, piratów, łabędzi, lwów, zwierząt, fontanny itd.

własne ule to duży wydatek, potrzeba drewnianych uli, podkarmiaczki, ramek do uli, podkurzacza dla pszczół, kombinezonu, miodarki do odsysania miodu z plastrów, rodziny pszczelej, to wszystko kosztuje, do tego książki, szkolenia, kursy. Trzeba mieć miejsce na podwórku-oddalone od domu, spokojne. Pszczoły chorują, infekcja wyniszcza cały ul, dlatego trzeba więcej uli i rodzin. Ilość miodu zależy od roku, złe lata to 0 kg, potem od 10 do 25 kg rocznie. Miód rzepakowy obniża ciśnienie, leczy choroby dróg oddechowych, przeziębienia, przyspiesza gojenie ran. Akacjowy łagodzi nadkwasotę, skurcze żołądka i jelit, ułatwia zasypianie. Lipowy odkaża, wyksztuśny, przeciwgorączkowy, uspokaja. Spadziowy wzmacnia serce i układ krążenia, wspiera odporność, przecireumatyczny. Faceliowy przeciwbakteryjny, obniża toksyczność kawy, herbaty, papierosów, alkoholu. Wielokwiatowy pomaga w chorobach wątroby, pęcherzyka żółciowego, łagodzi alergie. Na podstawie gazet Dobre Chwile z 12 maja 2023 i 28 kwietnia 2023 oraz Fakt Piękny Ogród.

Bea jako kociak trafiła do kliniki weterynaryjnej Look Adhead Vet w Oroville w Kalifornii z raną ogona, ranę wyleczono, kotka zamieszkała w klinice i pomaga innym pacjentom-podchodzi do nich, trąca łapką, obserwuje je, najbardziej lubi kury, kozy, owce, sprawdza czy wtyczki są włączone, klawiatury podłączone do komputerów i kradnie kanapki lekarzom. Obok Bei w klinice mieszkają jeszcze Uno-kot z 1 okiem, który opiekuje się szczeniaczkami, Elfie z 3 łapkami, OJ, który pilnuje obejścia jak portier, Theo, który lubi spać i przyszywana córka Bei, Peggy lubiąca prosięta. Sama Bea głaska inne zwierzęta w klinice. Bea ma 2,6 mln widzów w internecie https://www.dailypaws.com/pet-news-entertainment/pet-news/bea-hospital-cat-touching-things-tiktok

Balkon bezpieczny dla kota musi być zabezpieczony siatką, siatka musi być wysoka, by kot nie wyszedł górą, musi nie mieć luk, przez który kot może się przecisnąć, musi być napięta. Siatka przyda się dla kotów żyjących w mieście, obok ruchliwych ulic, dróg, obwodnic, także dróg międzymiastowych, wojewódzkich na wsi. Siatka musi być gęsta-szerokość oczek to 2 cm w przypadku kociąt, 4 w przypadku młodych, 5 cm dla dorosłych i , odporna na warunki atmosferyczne, można zabezpieczyć nią okna i inne otwory. Siatkę mocujemy linkami mocującymi, kołkami, zaciskami, linkami naciągowymi, teleskopowymi prętami Na balkonie kot ma słońce, witaminę D, zapachy, ptaki, owady i inne wrażenia, zagrożenia to pojazdy mechaniczne w przypadku balkonów na parterze i możliwość wypadnięcia na piętrach. Przyjazny balkon to też dobre rośliny, nietoksyczne nawozy dla kwiatów, inne muszą być chowane poza zasięgiem kota, rośliny bezpieczne dla kota to nasturcja, waleriana, kocimiętka, trawy, owies, bambus, zioła, niejadalne muszą być poza zasięgiem kota. Na balkonie kot musi mieć zacienione legowisko, miske z czystą wodą, drapak https://www.zooplus.pl/magazyn/koty/adopcja-kota/ochronne-siatki-dla-kota te zasady nadają się też dla psa.