biologia i ochrona przyrody

Ważki.
Ważki są na Ziemi 300 mln lat, mają głowę, tułów i odwłok, głowa ma czułki, złożone oczy, wargę dolną i górną i żuwaczki, tułów to przedtułów z przednią para odnóży, góra to przedplecze, śródtułów ma przednią parę skrzydeł, drugą parę odnóży, góra to śródplecze, zatułów ma tyle skrzydła i ostatnią parę odnóży. Odnóże ma biodro, krętacz I, II, udo, goleń, stopę. Skrzydło ma węzełek wzmacniający skrzydło i pterostigmę stabilizujący lot. Odwłok ma 10 segmentów, szkielet jest z chityny ma część grzbietową tergit i brzuszną sternit. Na końcu odwłoku samca są przydatki analne i pierwotne i wtórne narządy kopulacyjne, samice mają pokładełka służące do składania jaj, pokładełka otaczają walwy. Każdy segment ma przetchlinki prowadzące do tchawek, czyli porów zakończonych cienką błonką, przez które zachodzi wymiana gazowa, larwy mają skrzelotchawki, jelito tylne i skrzela rektalne. Narządy analne służą do łapania samic. Wewnętrzna budowa ważki to chitynowy szkielet zewnętrzny zbudowany z segmentów, płatków i przyrostków połączonych szwami i listewkami. Układ nerwowy to zwój główny, pierścienie przełykowe otaczające przełyk i zwoje brzuszne rozgałęzione do ciała. Mięśnie to mięsień szyi porusza głową, mięśnie zginające nogi i mięśnie poruszające skrzydełkami. Narządy zmysłów to oczy złożone zbudowane z wielu oczek mających rogówkę i kryształowy stożek skupiający światło, od niego odchodzi nerw wzrokowy ze zwojem ocznym. Dotyk to receptory na powierzchni ciała. Dona warga ma 3 płatki, górna jeden, za dolną są żuwaczki, którymi rozdrabniany jest pokarm, warga dolna służy do łapania pokarmu. Układ pokarmowy to szczęki (żuwaczki), gardziel, żołądek żujący, miażdżący pokarm, żołądek, jelito przednie, środkowe i tylne i zamykany 3 klapami odbyt, tchawki to pory na całym ciele, rozgałęziają się na coraz mniejsze rureczki zakończone błoniastymi balonikami bez chityny wypełnionymi płynem-tracheolami, gdzie jest wymiana gazowa, przetchlinki zamykają się klapami z 2 płateczków są parami na wierzchu i po bokach odwłoku. Oddychanie to skurcz i rozkurcz mięśni tchawek, które powodują wydychanie i wdychanie powietrza. Serce jest po grzbietowej stronie ciała, składa się z rurki-aorty i 8 komór. Serce obsługują mięśnie skrzydlaste. Rozkurcz mięśni daje przenikanie krwi do komór przez pory, skurcz wyrzuca ją do aorty i stąd do ciała-układ otwarty. Układ wydalniczy to cewki Malpighiego-kanaliki odchodzące od układu pokarmowego między jelitem środkowym i tylnym wydalające kwas moczowy jako kryształki. Ważki składają jaja na roślinach wodnych, do wody, w mule, drewnie, są białe, żółte, szare, okrągłe lub podłużne. Rzadko zimują. Z jaj wydobywają się larwy, najpierw prolarwa, nimfa, otoczona błonką, która szybko pęka, wychodzi larwa II rzędu, deutonimfa to stadium trwa kilka lat. Larwy mają układ pokarmowy, oddechowy, krążenia, nie mają gonad i skrzydeł. Po kilku latach jest przeobrażenie niezupełne bez poczwarki. Larwa przyczepia się do gałązek, wykształca dorosłe organy dorosłe i linieje. Imago żyje kilka tygodni, larwa kilka lat.

Jętki
Jętki są podobnie zbudowane do ważek, takie same narządy wewnętrzne, kroczne odnóża, żyją na Ziemi 100 mln lat, maja aparat gębowy typu gryzącego, czułki, złożone oczy z przyoczkami, skrzydła skierowane do góry, żyjące w płynącej wodzie larwy mają stopę z pazurkiem i skrzelotchawki na odwłoku. Jętki po dojrzeniu kopulują, samce giną od razu, samice po złożeniu jaj. Z jaj wylęgają się larwy, które w ciągu kilku miesięcy lub lat-zależnie od gatunku przechodzą do 30 linień bez poczwarek. Ostatnia larwa-nimfa wylatuje z wody, ma skrzydła i tworzy niezdolne do rozrodu subimago. Stadium subimago trwa od 1 dnia do kilkunastu tygodni, potem linieje w imago, czyli imago doskonałe, które odbywa lot godowy. Dorosłe jętki żyją kilka dni.

Widelnice

Widelnice żyją w potokach górskich i strumykach. Mają aparat gębowy typu gryzącego, oczy złożone z przyoczkami, długie czułki, tułów z 3 segmentów-przedtułów, śródtułów, zatułów, lary mają pochewki skrzydłowe zamiast żyłkowanych skrzydeł dorosłych, odwłok z 10. narządy wewnętrzne jak u ważki. Kroczne odnóża. Larwy mają 2 wyrostki na odwłoku, skrzelotchawki są na odwłoku i przy dolnej wardze, samice noszą jaja pod odwłokiem, składają je do wody, tam wykluwają się larwy, po 1-3 latach na brzegu przeobrażają się w imagines, które nie jedzą, tylko korzystają z tłuszczu rozmnażając się.
Ważki to drapieżniki, polują na owady i ich larwy plankton i polują na larwy innych owadów i wodne owady, nimfy jętki i widelnice dorosłe nie jedzą, larwy glony i pokarm roślinny.

Świerszcze, koniki polne, pasikoniki
Świerszcze, pasikoniki, koniki polne mają czułki, oczy złożone, aparat gębowy typu gryzącego-ma dużą górną wargę, 5 głaszczek szczękowych, trójczłonowy głaszczek wargowy, oczy złożone z przyoczkami, są czułki. Narząd słuchu to narząd tympanalny, bębenkowy zrobiony ze skolopoforów rozpiętych na błonie bębenkowej-dwubiegunowej komórki nerwowej, dendryt ma sztyfcik rejestrujący drgania błony. Jest tułów z przedtułowiem, śródtułowiem i zatułowiem, przednie skrzydła są sztywne, zmienione w pokrywy skrzydłowe osłaniające tylne skrzydła, odnóża 3 pary są skoczne, samiec ma narządy strydulacyjne na pokrywach skrzydeł, na nogach narządy bębenkowe, samica pokładełko. Odwłok ma przysadki odwłokowe jako narząd dotyku i słuchu. Narządy wewnętrzne świerszczy, ważek, widelnic, jętek są takie same z racji bycia owadami. Świerszcze mają kilka stadiów larwy bez poczwarki, młodociane nie mają skrzydeł, gonad, rosną, linieją wchodząc w następne stadia, do osiągnięcia imago.
Świerszcze jedzą rośliny, pasikoniki owady, koniki polne trawę, zboża, liście.

Jeśli o poranku gwiazdnice, kurzyślady polny, malutki i błękitny, nagietek, malwa ogrodowa i wilec są otwarte zapowiadają piękną pogodę, jeśli zamknięte będzie padać. Kiedy rozchodnik ma kwiaty rozchylone wieczorem i na noc, rano będzie mżyć. Koniczyna, nagietek, malwy, szczawik zwijają liście na kilka godzin przed deszcze, stokrotki kilka godzin przed deszczem chylą się do ziemi. Orlica pospolita skręca liście ku górze kilka dni przed opadami, ku dołowi przed piękną pogodą. Jodły, świerki i modrzewie kierują gałęzie do góry, kiedy ma być słonecznie, w dół, by spływał po nich deszcz przed deszczem. Miłek wiosenny, nostrzyk lekarski, robinia akacjowa, porzeczki, wiciokrzewy pachną mocniej przed deszczem. Wierzby, czeremchy, kasztanowce, topola czarna, fuksje, poziomki, monstery, filodendrony i klony reagują na większą wilgotność wydzielając kropelki wody z solami mineralnymi na liściach, jest to płacz roślin, ale nie gutacja, która jest wiosną, gdy woda płynie od korzeni, ale nie ma parowania. Sosny zamykają łuski szyszek na deszcz, otwierają na słońce. Jeśli brzoza wypuszcza listki przed olchą zapowiada się pogodne lato, jeśli pierwsza wypuszcza liście olcha lato będzie zimne i deszczowe. Jeśli liście brzozy żółkną od wierzchołka wiosna przyjdzie wcześniej, jeśli od dołu wiosna się spóźni. Intensywne kwitnienie dziewanny przez całe lato oznacza długą ostrą zimę, jeśli ma przerwy w kwitnieniu, a kwiaty są małe i jest ich mało zima będzie łagodna https://zycie.pl/artykul/naturalne-pogodynki/1041242 Robinia silniej pachnie przed deszczem, zapach niesie się na większe odległości i wabi owady z dłuższych odległości, by zdążyły ją zapylić przed deszczem. Astrowate wyginają kwiaty do światła i w pochmurne dni zwijają koszyczki, tak robią osteospermum, gazanie, to zjawisko to fototropizm. Tulipany, krokusy reagują na spadek temperatury, kiedy spada ich płatki zamykają się, kiedy temperatura rośnie otwierają się, a zielona część rośnie, to termonastia. Nyktonastia to ruchy senne, groch zamyka się na noc, maciejka otwiera. Nagietki, malwy, fiołki, stokrotki, mniszek, wilce zwijają kwiaty przed deszczem, koniczyna, szczawik, kasztanowiec i czeremcha zwijają liście kilka godzin przed deszczem. Kwitnienie zimowitów oznacza, że za 4 tygodnie będzie zima https://e-ogrodek.pl/rosliny-przepowiadajace-pogode/ar/c9-16409907

Iglaki do półcienia

Jodła koreańska lubi przepuszczalne gleby od umiarkowanie wilgotnych do wilgotnych, od lekko kwaśnych do lekko zasadowych, nie lubi zasadowych, woli półcień, odporna na mróz i okresowe susze
Jodła balsamiczna lubi umiarkowanie wilgotne, kwaśne, żyzne gleby, półcień, osłonięte miejsca, lubi ciepłe, nie lubi suszy
Cyprysik Lawsona lubi umiarkowanie wilgotne gleby, żyzne, świeże i lekko kwaśne, pH ok. 6 lubi bardzo wilgotne powietrze, lubi ciepło i słońce toleruje półcień, strefa mrozoodporności 7, na zimę trzeba zabezpieczyć, wrażliwy na zasolenie gleby, zanieczyszczenia, suche powietrze, sadzonki pędowe z piętką z młodych osobników pobieramy wczesna wiosna i latem, ukorzeniami w w szklarenkach
Cyprysik groszkowy lubi gleby kwaśne, żyzne, przepuszczalne, wilgotne, słońce i lekki półcień, nie lubi mroźnych wiatrów, lubi duża wilgotność powietrza, sadzimy w słonecznym i osłoniętym od wiatru miejscu, lubi wilgotne powietrze, najlepsza gleba kompostowa z torfem, pH 5-6, od marca do września nawozimy płynnym nawozem, młode przesadzamy co 2-3 lata, starsze kiedy trzeba
Klon palmowy odmiany lubiące półcień, lubi wilgotne, przepuszczalne, lekko kwaśne gleby, nie znosi podmokłych i zlewnych, na zimę okrywamy chochołami lub agrowłókniną, ziemię wokół pnia ściółkujemy, klon podlewamy
Drzewa i krzewy do cienia
rododendrony sadzimy w grupie pod drzewami, w miejscu z dużą wilgotnością powietrza, nad zbiornikami wodnymi w żyzne, przepuszczalnej ziemi o pH 4-6, przed sadzeniem sprawdzamy kwasomierzem odczyn gleby, jeśli glebę pomieszamy z octem i na powierzchni będą pęcherzyki to gleba zasadowa, wilgotność sprawdzamy kopiąc 30 cm dołek, wlewamy wodę, gdy po 2 godzinach wsiąknie jest dobra przepuszczalność, po wyjęciu z doniczki wkładamy do wody na 15 minut, potem nacinamy bryłę, rozkładamy korzonki na boki, kopiemy dół o 30-40 cm głębokości i 100 cm średnicy, na dno dajemy kwaśną, przepuszczalną, żyzną glebę dla rododendronów-gleba dla rododendronów to mieszanka kwaśnego torfu, ziemi liściowej i przekompostowanej kory sosnowej w stosunku 2:1:0,5, wypełniamy tym dół, sadzimy roślinę 2-3 powyżej gruntu, gdy gleba nie jest przepuszczalna wykopujemy jeszcze 20 cm i kładziemy tam żwir, gruz, keramzyt, na to dajemy glebę, po posadzeniu podlewamy, ściółkujemy korą sosnową, cały czas ściółkujemy dobrze przekompostowaną korą sosnową, trocinami, skoszoną trawą, liśćmi, nie przycinamy, nawozy azotowe dajemy wiosną, potasowe jesienią, magnez i fosfor w sezonie, dobre są nawozy dla rododendronów, podlewamy regularnie przez cały rok, gdy liście są skierowane w dół podlewamy, w górę nie trzeba, na zimę owijamy 2 razy matą słomianą, agrowłókniną, u podłoża owijamy sznurkiem, zabezpieczamy gdy są pierwsze przymrozki, jesienią kopczykujemy korzenie
Hortensja bukietowa lubi żyzne, wilgotne, lekko kwaśne do kwaśnych gleby o pH 4,5-6, nawozimy dobrze przefermentowanym kompostem lub obornikiem, wieloskładnikowym nawozem niskowapiennym lub nawozami dla hortensji, przed zimą kopczykujemy korą, trocinami lub próchniczą ziemią, tniemy co roku na przełomie marca i kwietnia, sadzone wiosną tniemy krótko, sadzone latem wiosną za rok, grubsze pędy tniemy nad 2 parą pąków, wątłe wycinamy, starsze tniemy na 4-5 pąkiem, starym okazom wycinamy stare pędy nad szyjką korzeniową
hortensja pnąca lubi żyzne, próchnicze, wilgotne, ale nie mokre gleby, mrozoodporna, lubi półcień, potrzebuje podpór
Pieris japoński japoński kwitnie w od marca do maja, lubi półcień, przewiewne,próchnicze, umiarkowanie wilgotne gleby o pH 4,5-5,5kiedy sadzimy dół ma mieć 80 cm średnicy i 50 głębokości, boki i dół usypujemy podłożem dla różaneczników, można ogrodową ziemię wymieszać z torfem i korą, od wiosny do końca czerwca nawozimy nawozem dla różaneczników, podlewamy, trzeba mocno podlać jesienią, zimą okrywamy agrowłókniną
Oczar wirginijski lubi każe warunki świetlne, żyzne, próchnicze, wilgotne, kwaśne gleby, ale toleruje różne gleby, rozmnażamy odkładami, sadzonkami zdrewniałymi i z nasion, na zimę okrywamy, podlewamy w suszę
Fotergilla wczesnym latem ukorzeniami wierzchołkowe zielone sadzonki pobrane i ukorzenione późnym latem, można siać nasiona, lubi żyzne, próchnicze, przepuszczalne, wilgotne, lekko kwaśne gleby, nie znosi wapnia, zasadowej ziemi, wrażliwa na suszę, woli półcień, toleruje cień, wczesną wiosną, usuwamy uszkodzone, suche, chore, przemarznięte u podstawy pędy, odporna na mróz
Pnącza
Bluszcz pospolity lubi cień i półcień, świeże, żyzne, umiarkowanie wilgotne wapniowe gleby, trzeba go podlewać, źle znosi suszę, na zimę osłaniać podstawę
Winobluszcz pięcioklapowy mrozoodporny, tolerancyjny co do gleby, lubi słońce i półcień, trzeba go ciąć
Przywarka japońska lubi próchnicza, lekko wilgotna, kwaśna do obojętnej glebę, dużą wilgotność powietrza, północne, osłonięte, cieniste stanowisko, nie lubi wietrznych miejsc, wrażliwa na mróz, w górach i na pn-wsch się nie uda
ułudka wiosenna lubi cień, podlewanie w upały 2 razy dziennie, na zimę okrywamy stroiszem, wiosną usuwamy suche listki, kompostujemy lub dajemy wieloskładnikowy nawóz mineralny, którym nawozimy co 2-3 tygodnie do września, wiosną lub jesienią dzielimy kępki, w sierpniu pobieramy sadzonki wierzchołkowe, ukorzeniamy je w inspekcie, sadzimy wiosną do ziemi, nasiona siejemy do doniczek, trzymamy w świetle w ogrzewanej szklarni
Bluszczyk kurdybanek lubi każde warunki świetlne, średnio żyzne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne gleby, małe dawki nawozów wieloskładnikowych i azotowych, późnym latem pobieramy sadzonki pędowe, kępy dzielimy wiosną lub jesienią, podlewamy w suszę, w doniczkach zawsze podlewamy, zimujemy w jasnym, chłodnym miejscu w temperaturze powyżej 0, można zostawić okryty w doniczce, którą okrywamy styropianem i stawiamy na nim
Runianka japońska lubi żyzne, próchnicze, przepuszczalne, wilgotne gleby, półcień i cień, okrywanie stroiszem na zimę, sadzonki zielne lub z odrostów korzeniowych
Epimedium wielkokwiatowe lubi wilgotne, żyzne, gliniaste gleby, półcień, starsze przycinamy wiosną, latem dajemy wieloskładnikowe nawozy, nie lubi suszy, dzielimy kępy po przekwitnięciu późną wiosną i latem, można oderwać nowe odrosty z kłączy
Byliny
Brunera szerokolistna lubi cień, żyzne, próchnicze, wilgotne gleby,kompostujemy glebę przed sadzeniem, co roku dajemy nawozy organiczne, w czasie kwitnienia biohumus, plewimy, podlewamy, zostawiamy suche liście na zimę,, wczesna wiosną co 2-3 lata dzielimy kępy, nie lubi podmokłych, sadzimy 7-9 roślin na 1 m2
Parzydło leśne lubi żyzne, próchnicze, obojętne, wilgotne gleby, półcień, cień, osłoni.ęte od wiatru stanowisko, systematyczne podlewanie, nawożenie, mrozoodporna, znosi słońce
Języczka pomarańczowa żyzne, gliniaste, obojętne, umiarkowanie wilgotne gleby, półcień, nie lubi mocnego słońca i suszy, mrozoodporna
Języczka Przewalskiego lubi półcień, żyzne, stale wilgotne gliniaste gleby, zimowe okrycia,sadzimy co 50-70 cm, 3 roślinki na 1 m3, woli wapienne gleby, zimowe okrycia, po odchwaszczeniu gleby kopiemy dołek głęboki na 45 cm, sadzimy tam roślinki, przysypujemy świeżą ziemią, wiosną dzielimy kępki, siejemy nasiona, lubi brzegi zbiorników wodnych
Tawułka Arendsa lubi żyzne, przepuszczalne, próchnicze, wilgotne, lekko kwaśne gleby, półcień, cień, ciepłe, osłonięte miejsca, na zimę kopczykujemy korą lub torfem, nie znosi mrozów i słońca, wiosna można zkompostować lub zobornikować, co 4-5 lat przesadzamy, wtedy jesienią dzielimy karpy, na zimę ściółkujemy je korą, ziemią liściową, kompostem, nadziemne części przycinamy
Tawułka chińska lubi głęboko uprawione, grubo ściółkowane korą sosnową, żyzne, próchnicze, lekko kwaśne, umiarkowanie wilgotne gleby, cień, półcień, nie lubi suszy, na zimę okrywamy stroiszem lub liśćmi, przed przymrozkami okrywamy włókniną, wiosną dzielimy kępki
Tawułka japońska lubi półcień, chłód, wilgotne, próchnicze, lekko kwaśne gleby, wrażliwa na suszę, w słońcu rośnie w pobliżu zbiornika wodnego, lubi cień, mrozoodporna
Tawułka pojedynczolistna lubi półcień, żyzne, wilgotne gleby, mrozoodporna, znosi słońce, wiosna usuwamy zeszłoroczne liście
Funkia lubi żyzne, próchnicze, lekko kwaśne,wilgotne gleby, półcień, posadzone kompostujemy na 2-3 cm, odporna na mróz
Żurawka drobnokwiatowa lubi półcień, żyzne, próchnicze, średnio wilgotne, obojętne do lekko kwaśnych gleby, wiosną i latem dajemy nawóz wieloskładnikowy, jesienią rozkładamy wokół kompost, zwiędłe liście i kwiaty usuwamy, na zimę okrywamy stroiszem w glebie
Żurawka drżączkowata lubi przepuszczalne, żyzne, próchnicze, obojętne gleby, półcień, nie znosi suszy, rozmnażamy sadzonki korzeniowe, w gruncie sadzimy co 35 cm
Tojeść rozesłana lubi wilgotne, gliniaste, żyzne gleby o pH 7, cień i półcień, ściółkujemy kompostem lub korą sosnową, na zimę okrywamy, można i latem dać nawóz mineralny, w marcu lub październiku dajemy kompost, sadzonki wierzchołkowe o 4-6 cm długości tniemy przez cały sezon nad węzłem 15 centymetrowego pędu, usuwamy im dolne liście, sadzimy w inspekcie lub glebie w mieszance torfu z piaskiem 1:1, wiosna i jesienią dajemy do gruntu co 30-50 cm
Pragnia syberyjska lubi próchnicze, przepuszczalne gleby obojętne, umiarkowanie wilgotne do umiarkowanie suchych, półcień, cień, znosi krótka susze, słabe gleby, odporna na mróz, pobieramy sadzonki pędowe i dzielimy kępy
Dąbrówka rozłogowa lubi próchnicze, świeże, zasobne w minerały, obojętne, umiarkowanie wilgotne gleby, półcień, im wilgotniejsze tym więcej słońca toleruje, przemarznięte pędy usuwamy wiosną, na zimę przykrywamy dąbrówkę gałązkami iglaków, jesienią dzielimy kępki, można ukorzenić rozetki liści
Konwalia majowa lubi próchnicze, przepuszczalne, wilgotne gleby o pH 7-7,1, półcień, kłącza dzielimy od połowy października do połowy listopada, kłącza dzielimy na 10-12 cm, sadzimy w rozstawie 20-25x10-12 cm
Na balkon
Begonia królewska lubi rozproszone światło, lekkie, przepuszczalne, lekko kwaśne gleby, podlewamy przegotowaną wodą, gdy wierzchnia warstwa podłoża przeschnie, w podstawce kładziemy wilgotne kamyki, nie lubi zraszania, zimą ograniczamy podlewanie, w czasie wegetacji dajemy rozcieńczone nawozy wieloskładnikowe, na balkon dajemy po 15 maja
Begonia stale kwitnąca lubi żyzne, próchnicze, lekko kwaśne, stale lekko wilgotne gleby, słońce, półcień, wrażliwa na suszę, nawozimy nawozami dla kwitnących roślin i ekologicznymi, nasiona siejemy do ciepłych, jasnych szklarni z 20-23 st, przykrywamy folią podlane, utrzymuje ziemie stale wilgotną, kiedy wyjdą kiełki otwieramy folię na coraz dłużej, kiedy są liście pikujemy do doniczek, sadzonki do gruntu na początku czerwca co 15-30 cm, do doniczek
Begonia zwisająca lubi żyzne, próchnicze, przepuszczalne, stale wilgotną glebę, gliniastą z domieszką kompostu, torfu i piasku, rozproszone światło, nie lubi zalewania, zimna, w październiku wykopujemy karpy, trzymamy w skrzynkach przysypane torfem w 2-10 st, w lutym-marcu sadzimy do skrzynek, trzymamy w jasnym pokoju w 18 st, wrażliwa na zimno, do ziemi w 2 połowie maja na głębokości 5-8 cm, z balkonu wnosimy w październiku do domu
Niecierpek lubi słońce i półcień, przepuszczalne, próchnicze, żyzne, lekko wilgotne gleby, nasiona siejemy w marcu i kwietniu na rozsadę, pod koniec maja sadzimy do ziemi
Bergenia sercowata urośnie wszędzie, ale woli próchnicze, umiarkowanie wilgotne, obojętne gleby, w słońcu trzeba więcej podlewać, bezpośrednie słońce może ją oparzyć, lubi półcień
Kopytnik pospolity lubi obojętne, wilgotne, próchnicze ziemie, półcień i cień
Begonia bulwiasta lubi ciepło, słońce, znosi półcień, najlepiej kwitnie w 20 st, lubi żyzne, próchnicze, przepuszczalne, lekko kwaśne gleby, do ziemi dodajemy perlit, keramzyt i piasek, na dnie musi być keramzyt, sadzimy w lutym i marcu, trzymamy w jasnym pokoju w 18-20 st, po zahartowaniu wynosimy na balkon w 2 połowie maja, po 15 maja można sadzić do ziemi, glebę utrzymujemy stale lekko wilgotną, w gruncie ściółkujemy glebę, warto dodać hydrożel, podlewamy umiarkowanie, regularnie, co 2-3 tygodnie przez cały sezon dajemy wieloskładnikowy nawóz i specjalistyczny dla kwitnących kwiatów, przed przymrozkami wykopujemy bulwy, podsuszamy przez 2 tygodnie czyścimy, trzymamy w piasku lub torfie w skrzynkach, trzymamy w ciemnym pomieszczeniu w 7-10 st, w lutym i marcu sadzimy do doniczek, podlewamy, rozmnażamy sadzonkami i dzieląc bulwy, na przełomie lutego i marca bulwy wkładamy do skrzynek w8-10 st, gdy kiełkują podcinamy do 2 pączków, cięcie zabezpieczamy węglem aktywnym, sadzonki dajemy do wilgotnej gleby w jasnym, ciepłym miejscu, regularnie podlewamy, po 3 tygodniach sadzimy do doniczek, od połowy grudnia do stycznia sadzimy bulwki w doniczkach, trzymamy w jasnym miejscu, pierwsze pędy odcinamy, sadzimy w podłożu do sadzonkowanie, przykrywamy szkłem i folią, utrzymujemy im 20 st, młode roślinki sadzimy na miejsce stałe
Barwinek pospolity lubi półcień, cień, chłodne, wilgotne miejsca, próchnicze, zasobne, przepuszczalne gleby, sadzimy w rozstawie 30x40 cm
Sępolia lubi ciepło, słońce, ale nie bezpośrednie nasłonecznienie, toleruje cień i półcień, podlewamy miękką wodą w temperaturze pokojowej, lubi wilgotne powietrze, między podlewaniami ziemia musi przeschnąć, podłoże to ziemia liściowa, torf i piasek w proporcjach 1:1:1 lub lekka ziemia torf i perlit w proporcjach 1:1:1
Cyklamen lubi półcień, stale lekko wilgotne gleby, lubi chłód od 10 do 15 st, nocą chłodniej, wodę lejemy do podstawki, nadmiar usuwamy, rozmnażamy z nasion, do domu i na balkon
Miodunka plamista lubi cień i półcień, żyzne, próchnicze, przepuszczalne, lekko kwaśne do obojętnych, umiarkowanie wilgotne gleby, nielubi suszy i słońca, ziemie wokół ściółkujemy kompostem, nasiona siejemy, wiosną i jesienią dzielimy kępki
Fuksja lubi torfowe, próchnicze gleby o pH 6-6,5, półcień i cień, osłonięte od wiatru miejsca, wilgotne powietrze i gleby, podlewamy, nawozimy co tydzień, zimuje w 2-3 st, przed zimą skracamy pędy zostawiamy 2-3 pary liści, zimą rzadko podlewamy, traci liście, wiosną puści nowe, w marcu przenosimy do cieplejszego, jasnego pokoju, przycinamy, przesadzamy, ścinamy wierzchołki, usuwamy parę dolnych liści, sadzonki pobieramy od grudnia do marca z dwuletnich pędów lub jednorocznych z piętką, ukorzeniamy je w wilgotnym perlicie lub piasku pod przykryciem folią w 22-24 st, po 2-3 tygodniach przesadzamy do zasobnej ziemi, usuwamy wierzchołek i po 2 miesiącach przesadzamy do stałych pojemników i nawozimy
Tawułka Arendsa lubi żyzne, przepuszczalne, próchnicze, wilgotne, lekko kwaśne gleby, półcień, cień, ciepłe, osłonięte miejsca, na zimę kopczykujemy korą lub torfem, nie znosi mrozów i słońca, wiosna można zkompostować lub zobornikować, co 4-5 lat przesadzamy, wtedy jesienią dzielimy karpy, na zimę ściółkujemy je korą, ziemią liściową, kompostem, nadziemne części przycinamy
Tawułka chińska lubi głęboko uprawione, grubo ściółkowane korą sosnową, żyzne, próchnicze, lekko kwaśne, umiarkowanie wilgotne gleby, cień, półcień, nie lubi suszy, na zimę okrywamy stroiszem lub liśćmi, przed przymrozkami okrywamy włókniną, wiosną dzielimy kępki, w doniczce nie dopuszczamy do przeschnięcia gleby, musi być drenaż, zimujemy pod zadaszeniem owinięte matą słomianą, juta, kilkoma warstwami włókniny, tekturą falistą, podlewamy w ciepłe dni
Tawułka japońska lubi półcień, chłód, wilgotne, próchnicze, lekko kwaśne gleby, wrażliwa na suszę, w słońcu rośnie w pobliżu zbiornika wodnego, lubi cień, mrozoodporna

Różę nazywamy królową kwiatów, piwonię cesarzową. Ma ponad 700 odmian i gatunków, red charm ma duże, ciężkie, pełne, purpurowe kwiaty, są odmiany drzewiaste i itoh o kwiatach jasnożółtych, herbacianych, pomarańczowych, niektóre zmieniają kolor w czasie przekwitania, inne pachną zepsutą rybą. Pochodzą z Chin, są lecznicze, w Chinach korzenie i kwiaty piwonii lekarskiej dodawano do potraw, robiono z nich też napary, leczy reumatyzm i problemy z trawieniem. W starożytnej Grecji i średniowiecznej Europie były symbolem uzdrowienia, w Chinach honoru, bogactwa, majestatu, w Japonii szczęścia. Są też odmiany o białych, różowych, białoróżowych kwiatach.
Piwonia lekarska lubi żyzne, przepuszczalne, gliniaste, lekko kwaśne do lekko zasadowych, umiarkowanie wilgotne gleby, słońce i półcień, zacisze, lubi wapń w glebie, dobrze przefermentowany obornik i kompost, nasiona siejemy po zbiorze, po 6 tygodniach są siewki, można podzielić kępy, nie lubi ulew, deszcz je łamie, ma kwiaty półpełne i pełne, przez pierwsze 2-3 lata od posadzenia osłaniamy na zimę
Piwonia Wittmanna lubi słońce, półcień, umiarkowanie wilgotne, ogrodowe, żyzne gleby, kwitnie od maja, ma pojedyncze różowokremowe kwiaty
Piwonia Młokosiewicza odkryta w 1897 r przez Polaka Ludwika Młokosiewicza, ma duże kremowe i żółte kwiaty do 12 cm średnicy, lubi słońce, ciepło, toleruje cień, ale słabo rośnie w cieniu, lubi żyzne, zasobne w humus, utrzymująće wilgoć, przewiewne, przepuszczalne w głębszych warstwach gleby, po pierwszych przymrozkach ziemię wokół rośliny przykrywamy stroiszem lub liśćmi, podlewamy, plewimy, raz na jakiś czas dajemy wieloskładnikowy nawóz mineralny, kompost lub obornik, nie lubi przesadzania, w 1 miejscu rośnie 20 lat, dzielimy kępy, karpy i siejemy nasiona
piwonia delikatna ma różowe i czerwone, pojedyncze, podwójne, pełne kwiaty, lubi rozproszone światło słoneczne i lekki cień, zacisze, tolerancyjna względem gleby, lubi pH gleby ok. 6, przed sadzeniem ziemie przekopujemy, zasilamy kompostem lub ziemią gnojową 1-3 10-litrowe wiadra na 1m2, lubi umiarkowanie wilgotne gleby, podlewamy w suszę, ściółkujemy ziemię wokół korą, wokół sypiemy kompost lub ziemię gnojową
Piwonia chińska lubi żyzne, próchnicze, lekko kwaśne, umiarkowanie wilgotne, uprawione na minimum 50 cm, gleby, słońce, półcień, odporna na mróz, strefa mrozoodporności 5, jeśli musimy przesadzamy od połowy sierpnia do połowy września, lubi osłonięte od wiatru miejsca, ma odmiany o kwiatach pojedynczych-płatki w 1 okółku, japońskie, oprócz 1 okółka płatków, w środku są zmienione w płatki cienkie pręciki w innym kolorze, anemonowe-płatki zewnętrzne w kilku okółkach, środkowe szerokie, kuliste, pełne-najczęstsze w ogrodach, piwonie podlewamy, ściółkujemy, młodsze na zimę okrywamy stroiszem, agrowłókniną zimową, kopczykujemy, wcześniej przycinamy
Piwonia drzewiasta lubi żyzne, próchnicze, przepuszczalne, wapienne, zasadowe, umiarkowanie wilgotne gleby, słońce, półcień, ma kwiaty pojedyncze, półpełne, pełne, dochodzą do 15 cm średnicy, wrażliwa na mróz, w cieplejszych rejonach grubo ściółkujemy, w chłodnych nie przetrwa zimy, sadzimy na przełomie sierpnia i września w rozstawie 100x100 cm, dołki mają 60 cm głębokości, na dnie dajemy kom post, sadzimy kilkanaście cm głębiej niż rosły w doniczce, kwitną kilka lat po posadzenie, rozmnażamy dzieląc bryłę korzeniową we wrześniu, regularnie dajemy nawozy organiczne, ściółkujemy, nie tniemy, usuwamy tylko, suche, chore, uszkodzone pędy
Piwonia odmienna lubi lekko zasadową, głęboką glebę, nie lubi podmokłych i suchych ziem, woli piaszczyste gleby, rośnie 50 lat w ogrodzie, owoce i korzenie w Mongolii leczą bóle brzucha, niestrawność, choroby nerek, moczenie nocne, krwawienia, zaburzenia krzepliwości, wyczerpanie, choroby układu oddechowego, owoce zwalczają wolne rodniki
Piwonia himalajska lubi żyzne, przepuszczalne, lekko wilgotne gleby, słońce, półcień, sadzimy na głębokości 3 cm, kompostujemy po kwitnieniu raz w roku, odporna na mróz i czasową suszę
Wczesne kwitną początkiem czerwca, późne później, nasiona piwonii wysiewamy od razu po zbiorze, nasiona podlewamy, skaryfikujemy, by ułatwić kiełkowanie, przykrywamy lekko glebą, najpierw rośnie korzeń, po kilku latach listki, trzeba plewić, ale nie wyrwać nasion i siewek

Cykl życiowy motyla. Dorosły motyl składa jaja na łodygach, liściach lub innych częściach roślin, które jedzą gąsienice, czasami samica składa jaja w pobliżu żywicielskiej rośliny. Jaja zależnie od gatunku są okrągłe, spłaszczone, wrzecionowate, wydłużone, rowkowane, z wgłębieniami i żeberkami, na wierzchołku jaja jest mikropyle-otworek, przez który wnika plemnik. Jaja są żółte, pomarańczowe, zielone, białe, szare, bielinek bytomkowiec ma wydłużone, pokłonnik i paź żeglarz okrągłe, paź królowej jajowate, mieniak stożkowate, szlaczkoń wrzecionowate. Jaja mogą mieć kropki,kreski, wzorki, stadium jaja trwa 3-7 dni, niektóre gatunki zimują jako jajo. Z jaja wychodzi larwa, która zjada osłonkę jajową, larwa gąsienica żeruje na roślinach. Gąsienica ma głowę i segmentowane tułów i odwłok. Głowa ma 2 łukowato ułożone proste oczka, narządy przędne, aparat gryzący, tułów ma 3 pary odnóży członowanych i 5 par nieczłonowanych posuwek, pazie mają z przodu wypustki osmantidia, które wydzielają odstraszające zapachy, włoski są obronne. Larwy są roślinożerne, żerują wewnątrz korzeni, liści jak przeziewnik, owoców, część je produkty spożywcze, larwy rosną, linieją, ćma trociniarka aż 72 razy. Stadium larwy trawa zależnie od motyla od kilku tygodni do kilku lat. Po pewnym czasie oskórek twardnieje,gąsienica zmienia się w poczwarkę, to przepoczwarzenie zupełne-holometabolia. Poczwarka rozwija się pod oskórkiem, gdy jest dojrzała egzoszkielet rozchodzi się osłaniając ją. Poczwarka jest zamknięta, jednolita. W środku komórki z tarczek imaginalnych dzielą się i różnicują w dorosłe organy, a narządy gąsienicy rozkładają się i są pożywieniem dla różnicujących się komórek. Dorosłe motyle-imago nie rosną, latają, rozmnażają się, niektóre latają kilkanaście km. Motyle zapylają kwiaty aparatem ssącym. Rusałka admirał i zmierzchnica trupia główka przylatują do nas z Basenu Morza Śródziemnego. Większość dorosłych motyli żyje 2-3 tygodnie. Samice znajdują partnerów, rośliny żywicielskie dla gąsienic i składają jaja https://kwiecien.academy/cykl-zycia-motyla/ http://apollo.natura2000.pl/motyle.php?dzial=2&kat=11