biologia i ochrona przyrody

Niezależny badacz z Brent w Szwajcarii, Daniel Favre przeprowadził badania pokazujące negatywny wpływ fal radiowych na zachowanie pszczół. Naukowiec zauważył spadek populacji pszczół na świecie, oprócz czynników takich jak środki ochrony roślin, choroby wirusowe i pasożytnicze, monokultury, GMO i ostre zimy jest jeszcze jeden negatywny czynnik, telefonia komórkowa. Pszczoły latają na duże odległości od ula, pod wpływem fal radiowych i sztucznych pól magnetycznych nie mogą znaleźć drogi powrotnej. Zauważono, że obecność telefonu w ulu powoduje zaniepokojenie pszczół, które przy obecności telefonu panikują.

Naukowiec opisuje badania wykorzystujące aparaturę gromadzącą, skupiającą i wzmacniającą fale radiowe, które skierowano w kierunku wybranych uli w pasiece. Zauważył, że pod wpływem fal radiowych pszczoły zaczęły wydawać dźwięki. Pasmo kierowanych na nie fal mieściło się w dopuszczalnym zakresie. Sygnał zebrano anteną zbiorczą, wzmocniono i puszczono pszczołom. W badaniu wykorzystano sygnał GSM, ale można wykorzystać Wi-Fi, inne pasma telefonii komórkowych i sieci internetowych oraz sygnałów radiowych i telewizyjnych. Potem obserwowano zachowanie pszczół, zauważono, że przez 45 minut były spokojne, po godzinie zaczynały wydawać różne dźwięki, które odpowiadały rożnym częstotliwościom, piszczenie powodowały częstotliwości 300-600 Hz, syczenie 3000 Hz, kwakanie 1000 Hz, krzyki 1200 Hz, dźwięki te odpowiadają określonym czynnościom spowodowanym paniką. Można zmierzyć inne parametry jak płodność królowej, powierzchnia lęgu, czyli ilość jaj, czerwi i poczwarek, siłę pszczół, czyli całkowitą ilość ramek na rodzinę, zapasy pyłku, miodu i nektaru oraz aktywność lotniczą, czyli ile robotnic wylatuje z ula i wlatuje do niego przed potraktowaniem falami radiowymi, w trakcie i po nim. Ule w formie klatek Faradaya mogą chronić pszczoły [https://www.jscimedcentral.com/Behavior/behavior-2-1010.php]

Ode mnie: Można sprawdzić aktywność pszczół w pobliżu masztów 5G, które niestety już zbudowano. Musi być grupa kontrolna w środowisku pozbawionym masztów 5G i grupa badana w pobliżu, pozostałe parametry jak nasłonecznienie, ilość opadów, zachmurzenie, które decydują o aktywności pszczół oraz fauna (te same zwierzęta, które mogą na nie polować) i flora (te same rośliny miododajne), taki sam poziom chemizacji rolnictwa i zanieczyszczeń, jednym słowie różnica ma być w obecności sieci 5G, a inne czynniki maja być zbliżone. Trzeba obserwować pszczoły, ich zachowanie, agresję, ilość miodu, zebranego nektaru, liczbę jaj, czerwi, poczwarek, aktywność lotniczą, długość życia, choroby pszczół i sprawdzić czy są różnice. Bardzo ważne, by te badania przeprowadzali niezależni badacze np. doktoranci, magistranci i studenci I stopnia.

Jest eż podejrzenie, że sieć 5G powoduje gorączkę u pszczół, motyli i chrząszczy, zapraszam do podpisania petycji: https://www.crpo.org.pl/petycje/ratujmy-pszczoly-stop-5g,35#entries

Co rusz powstają nowe gatunki roslin i zwierząt. Wiele portali naukowych donosi o nowych odkryciach np. Portal ekologia.pl i Sfora.pl opisały małpę Cercopithecus lomamiensis, która ma oczy podobne do ludzkich, wąską twarz oraz płowoszare futro, gąbkę Chondrocladia lyra o postaci skrzyzowanych ramion z odchodzącymi do góry pod prostym kątem odnogami zakończonymi kulistymi tworami, przytwierdzona do podłoża tworem o wyglądzie korzeni, maleńką żabkę w kolorze moro, która zmieści się na monecie, jest to Paedophryne amanuensis. W świecie roslin na monecie zmieści się Viola lilliputana, ma rozgałęziona łodygę, jajowate liście siedzące podobne do listków mchów oraz Eugenia petrikensis to drzewo o brązow-szarej korze, owalnych, krótkoogonkowych liściach liściach i 4-krotnymi, fioletowymi kwiatami zebranymi w grona, płatki sa okrągłe. Na panamie odkryto węża Sibon noalamina w kremowo-czarne poprzeczne pasy. Pojawił się również zielonkawy, owłosiony złotook z niebieskoczarną plamą na przezroczystym skrzydle. Zielonoskrzydły owad Juracimbrophlebia ginkgofolia ma 2 pary skrzydeł, jest podobny do ważki. są też brązowe za dnia w nocy świecące na zielono karaluchy i grzyb plesniowy na malowidłach [http://www.sfora.pl/swiat/Naukowcy-wybrali-te-nowe-gatunki-to-najwieksze-odkrycia--g55968-158036].
Ewolucja to mutacje, powstają spontanicznie i pod wpływem wielu róznorodnych czynników np. promieniowania czy związków chemicznych. Spontaniczne to pomyłki w czasie transkrypcji. wiele z nich jest niekorzystnych, powoduje deformacje, uniemożliwiające funkcjonowanie takiego organizmu, ale jedna na 1000 jest korzystna w danym środowisku, a cechy niekorzystne w jednym mogą byc korzystne w drugim np. jasna skóra powoduje narażenie na oparzenia słoneczne przy silnym nasłonecznieniu, ale umozliwia syntezę witaminy D3 przy slabszym. Tak powstają rasy. Gatunek jest wtedy, gdy nastapi bariera rozrodcza, może ona być fizjologiczna-inna ekspresja genów, brak chemoatraktantów dla plemników, brak odpowiednich receptorów na powierzchnii oocytu lub bardziej mentalna np. u pielęgnic powstały gatunki o różnych koklorach, mimo braku barier fizjologicznych -jest fizyczna zdolnośc zapłodnienia osobniki róznych kolorów sie nie parzą.
Z kolei czynniki środowiskowe obrazuje krępak nabrzozak Biston betularia motyl żerujący na brzozie, na terenach czystych ma białe skrzydła, na terenach zanieczyszczonych, gdzie pył pokrywały pnie drzew pojawiła sie odmiana melanistyczna, czyli o czarnych skrzydłach. Dobór faworyzuje osobniki, które nie są widoczne dla drapieżników. Tu jest jeden gatunek w różnych odmianach.
Oczywiście środowisko warunkuje morfologie niezależnie od genów np. różowy kolor flamingów zalezy od diety, barwnik ze zjadanych przez nie skorupiaków odklada sie w piórach, kolor skóry warunkowany przebywaniem ludzi na słońcu-opalanie, zwiększona produkcja czerwonych krwinek w warunkach z niedostatkiem O2 np. wysoko w górach. Ludzie mieszkający w górach np. Tybetańczycy mają wyższy hematokryt jako adaptację do środowiska, ale ludzie z nizin podrózujący w górach np. taternicy jesli stopniowo zwiększaja wysokośc wydziela sie erytropoetyna, która stymuluję przemiany komórek macierzystych szpiku w erytroblasty, z nich będą erytrocyty. Także tworzenie odporności swoistej, która jest wtórna i powstaje wskutek kontaktu z patogenami czy toksynami jest warunkowana przez środowisko, czyli kontakt z zarazkami, tu limfocyty T cytotoksyczne niszczą obce komórki, limfocyty T pomocnicze wydzielają cytokiny, B robia przeciwciaa wiążące antygeny (toksyny bakteryjne i uzywane w przemysle chemicznym) makrofagi fagocytuja patogeny i toksyny. Taką wtórna odpornością są szczepionki oraz kontakt z patogenami ludzi z danej strefy geograficznej. Kontakt z toksyną wywołuje stan zapalny, limfocyty wytwarzaja przeciwciała czyli białka łączące się z toksynami, nautralizujące je-inhibitory lub umozliwiają ich fagocytozę. Zwykle w drugim pokoleniu odpornośc utrwala się, rodzicom potrzebna jest stymulacja patogenem dzieciom juz nie. Takie utrwalenie sie cechy to też mechanizm ewolucji, jednak nie zawsze prowadzi do powstania nowego gatunku, ale zawsze zwiększa róznorodnośc cech. O ile na pospolite patogeny i toksyny jesli jest z nimi stopniowy kontakt może uodpornić sie każdy, z wielu chorób i zatruc można się wyleczyć, o tyle jest choroba, na którą nie ma lekarstwa AIDS, wirus HIV tak szybko mutuje, że nie mozna wytworzyc pamięci immunologicznej na coraz nowsze szczepy-organizm nie nadąża, ale sa ludzie, któzy dzięki mutacji receptora CCR5, receptora dzięki któremu HIV wnika do limfocytu sa odporni na zakżenie HIV1, wirus nie ma jak sie zainkubowac.
Dla roslin z kolei takim czynnikiem są biogeny, dostep do jednych pierwiastków blokuje wchłanianie drugich, co wpływa na rozwój rosliny, dostęp do swiatła stymuluje powstawanie kwiatów, rosliny w wysokich trwawach maja wysokie pędy kwiatonośne, w niskich maleńkie, światło wpływa na auksyny, które stymuluja kwitnienie, bez swiatła pęd rosnie w górę, przy świetle wytwarz kwiaty. Drzewa i krzewy w górach maja gałęzie po zawietrznej, a łodygi i gałęzie szukając światła osiągają często fantazyjne kształty.
Czynniki środowiska warunkuja różna ekspresje genów, każda komórka ma cały komplet to ekspresja czyli odkodowanie danych genów odpowiada za funkcjonowanie i róznicowanie komórek, dlatego totipotentne komórki płodu w zaleznosci od sygnałów chemicznych zmieniają się w komórki mięśni, kości czy nabłonków. Tak samo działa szpik kostny, komórki macierzyste zależności od hormonów przekształcaja sie w leukoblasty (z nich są białe krwinki), erytroblasty czy troboblasty (daja płytki krwi). Zalezy to od hormonów np. erytropoetyna stymuluje powstawanie erytrocytów, zaś wydzielanie hormonów zalezy od czynników zewnętrznych np. stęzenia tlenu. W normalnych warunkach człowiekhormony te sa w równowadze. Komórka macierzysta hemopoezy dzieli sie jedna z potomnych zmienia sie albo w wspólna komórke progenitorowa krwi linii mieloidalnej i granulocytarnej albo wspólna progenitorową komórke limfopoezy, pierwsza dzieli sie jedna zostaje bez zmian druga dalej proliferuje, z 2 jest tak samo progenitorowa k. limfopoezy da początek linii limfoidalnej, powstaną limfocyty, komórki NK i komórki dendrytyczne.  Wspólna komórka progenitorowa krwi linii mieloidalnej i granulocytarnej da początek erytrocytom płytkom krwi i pozostałym komórkom krwi. Sygnały ze środowiska zewnętrznego oraz wewnętrznego-utrata krwi stymuluje trombopoezę stymulują powstanie róznych krwinek.
Tak więc tak geny jak środowisko warunkują tak morfologie jak fizjologię, jednak tak jak ciągle trwaja mutacje niekorzystne i w danych środowiskach nie korzystne tak trwają korzystne lub w danych srodowiskach korzystne i to jest ewolucja. 

Tym razem będzie o zwierzętach żyjących w miastach. Największą rolę w kształtowaniu fauny miasta odgrywają ludzie i ich działalność powodująca ekstremalne przekształcenie środowiska, tereny zurbanizowane mają charakterystyczny zespół cech biotycznych, abiotycznych i technicznych, wpływających na skłąd gatunkowy, rozmieszczenie i liczebnośc zwierząt, w mieście są charakterystyczne zespoły zwierząt zamieszkujące różne typy środowisk: zieleń miejską, budynki, ciągi instalacyjne itd. przekształcenie środowiska i działalnośc człowieka dają czasem bardzo dogodne warunki dla występowania niektóych zwierząt.
Synantropizacja to proces niezależnego od człowieka zasiedlania osad ludzkich: miast, wsi, pojedynczych zabudowań przez zwierzęta, synurbizacja to zasiedlanie przez zwierzęta wnętrza miast, synurbizacja to element syn atropizacji, która jest częścią zmian antropogenicznych.
Pochodzenie fauny miejskiej: zwierzęta stale bytujące w mieście, które sukcesywnie zasiedlają nowe tereny i zwiększają swoją liczebność; gatunki synurbijne i synantropijne. Zwierzęta pozamiejskie, któe przetrwały okres zabudowy i urządzania i przystosowały się do nowego środowiska. Zwierzęta, które wnikają czynnie lub biernie do miast z innych środowisk. Gatunki celowo sprowadzane przez ludzi, jeśli potrafią przystosować się do nowych warunków środowiska.
Cechy zespołów fauny miejskiej: mała różnorodnośc gatunkowa i zmiana stosnków dominacji, wtórne gat. synantropijne i synurbijne są liczniejsze od pierwotnych gat.; duża plastycznośc populacji szybko dostosowująca się do nowych gatunków; stały proces wnikania nowych gat., które po pokonaniu barier np. behawioralnych zajmują nowe siedliska; duża presja udomowionych drapieżników, kota i psa.
Korzystnywpływ środowiska miejskiego na faunę: odpowiedni mikroklimat, ciepło, sucho, izolowane budynki dają niższe koszty termoregulacji u stałocieplnych, dominują gatunki termofilne i kserofilne, są tu imigrancji z innych krain zoogeograficznych np. neotropikalna mrówka faraona, etiopdka mucha domowa, orientalny karaluch. Nadmiar pokarmu: odpadki komunalne, wysypiska smieci, rzeźnie, magazyny, sklepy, mniejsza konkurencja o zasoby, mniejsza presja drapieżników, zabudowa i infrastruktura jako miejsce bytowania i migracji, opieka ludzi: buddki lęgowe, dokarmianie. Zrzuty ciepłej wody z elektrociepłowni, elektrowni i ciepłowni.
Niekorzystny wpływ antropopresji na faunę miast: małe zasoby wodne ograniczają liczebnośc fauny glebowej, stała obecnośc ludzi i płoszenie zwierząt, duże natężenie hałasu i pole elektromagnetyczne zaburzające orientację przestrzenną zwierząt, zanieczyszczenie środowiska metalami ciężkimi, oświetlanie parków, ulic i zabytków jako pułapka dla owadów, u ptaków z kolei wydłuża okres żerowania, gęsta sieć kominikacyjna i zabudowania oddzielają areały bytowania wielu gatunków zwierząt na wiele oddzielnych populacji, bariery wpływają głównie na faunę glebową i naziemną, słabo na awifaunę. Infrastruktura techniczna to poważne zagrożenie np. kolizje ptaków z budynkami, porażenie elektryczne i oparzenia termiczne, ruch kominikacyjny i zwiekszone kolizje ptaków, owadów, płazów i ssaków z samochodami powodują ich smierć, zubożenie szatyroslinnej, spadek ilości ściółki, wzbogacenie flory przez obce gatunki roslin, prowadzenie zabiegów ogrodniczych degraduje faunę glebową i wodną, brak miejsca do rozrodu i ukrycia się.
Zmiany liczebności niektórych grup zwierząt w porównaniu z terenami miejskimi: spadek populacji fauny saprofaunicznej, roslinożernych bezkręgowców żerujących na zewnętrznych częściach roślin, gatunków higrofilnych, ssaków owadożernych, płazów, awifauny, gł. drapieżników, wzrost populacji przędziorkó i mszyc żerujących na drzewach przy jezdni, gatunków termofilnych i kserofilnych np. pluskwiaków, mrówek, niektórych muchówek, fitofagów o ssącym typie aparatu gębowego np. mszyc, endofitofagów np. minowców, biedronek, niektórych kręgowców np. kosa, grzywacza, myszy polnej. W mieście skraca się czas trwania rozwoju larwalnego, rośnie długośc ciał młodocianych osobników-dużo jedzeniea, śmiertelność osobników młodocianych-wypadki, duże zagęszczenie naraza je na choroby, rośnie indeks serca ze względu na stres-kontakt z ludźmi, maszynami i wysiłek-ucieczka, rośnie ilośc anomalii morfologicznych-metale ciężkie, promieniowanie, spada antropofobnia, dystans ucieczki przed ludźmi, nie ma miejsca, przyzwyczajaja się, przyspieszony termin lęgów w stosunku do dzikich populacji, cieplej i oświetlenie ulic i parków wydłuża dzień, rośnie rozrodczość, ciepło i jasno i jedzenie, rośnie śmiertelność-choroby, anomalie morfologiczne, stres, wypadki, rośnie liczba lęgów- światło i ciepło, zagęśzczenie populacji, mało miejsca dużo osobników, rosnie śrdednia dł. zycia-pokarm, brak drapieżników spotykanych w naturze, maleje migracyjność, światło i pokarm są cały rok, rosnie wskaźnik serca przez wysiłek ucieczka przed ludźmi i maszynami, rosnie udział młodych osobników populacji wiosną, szybszy rozród ze względu na klimat, procent samców, samce są słabsze genetycznie, więc gorzej znoszą głód, intensywnośc rozrodu jesienią, dłużej ciepło i widno, rosnie przeżywalnośc zimą-jedzenie, kryjówki, rośnie ciężar ciała, jedzenie, spada tempo dojrzewania samic, dłuższe życie oznacza wolniejszy rozwój, nie musi się spieszyć by wydac potomstwo.
Zagrożenia dla siedlisk, upraszczanie siedlisk i ich przesuszanie, brak wody i biogenów, zmniejszanie powierzchni płatów i ich izolacja, zabudowywanie, usuwanie starych drzew dziuplastych i martwych, schronienie dziuplakó i wiewiórek, deficyt drzew i krzewów wydających owoce zapewniające pokarm.
Wskazania dla ochrony fauny miejskiej: zachowanie róznorodności gatunkowej i siedliskowej, zwiększenie powierzchni siedlisk i zachowanie lub przywrócenie ich naturalnych cech, stały monitoring stanu siedlisk i fauny, edukacja ekologiczna. 
Przyczyny ekspansji ptaków w środowisku miejskim: rosrost przestrzenny miast powoduje powstanie luki w środowisku, którą mogą zająć ptaki, przyjazny stosunek ludzi, brak prześladowań, pomoc np. budki lęgowe, dokarmianie, wraz z rozwojem nowoczesnej urbanistyki wprowadza się wiele obszarów zieleni miejskiej-nowoczesne osiedla-Ruczaj, Nowa Huta, zalesienie hałd na Śląsku, mniej naturalnych wrogów i myśliwych, łągodniejszy mikroklimat, oświetlenie uliczne, dłuższy okres żerowania i lęgów, nadmiar różnorodności pokarmu, wysokie budynki to atrakcyjne i bezpieczne miejsce gniazdowania.
Głowne typy budowy siedlisk ptaków w mieście: strefa zwartej zabudowy, tereny przemysłowe i ruderalne, tereny zielone, wody-miejskie odcinki rzek, stawy, mokradła, zbiorniki. W Krakowie zabodowa, drogi i nieużytki stanowią 56,1%, grunty orne 20,5%, łąki i pastwiska 4,6%, sady 0,6%, lasy i zadrzewienia 4,4%, zieleń osiedlowa 13,7%, wody 0,1%. Ptaki związane ze strefą zwartej zabudowy to gołębie, kawki, wróble domowe, kopciuszki, jerzyki, oknówki, kosy, kwiczoły, szpaki, zięby, dzwońce, kapturki, ptaki zyjące wśród zieleni miejskiej: sierpówki, grzywacze, kowaliki, modraszki, sikory bogatki, sroki, gawrony, ptaki środowisk ruderalnych: wrony siwe, sójki, dzierlatki, białorzytki, gatunki związane ze środowiskiem wodnym: krzyżówki, głowienki, łyski, łabędzie nieme, błotniaki stawowe, mewy smieszki, w miastach żyje pustułka, dużo jej w Berlinie, Pradze i Poznaniu.
Zagęszczenie populacji pustułki zwyczajnej Falco tinnunculus w wybranych miastach Europy: w Warszawie na pow. 494 km2 w latach 1985-2000 oznaczono 60 par lęgowych, zagęszczenie wynosiło 12 par/100km2; w Poznaniu na obszarze 229 km2 w roku 1991 było 55 par lęgowych, zagęszczenie wyniosło 24 pary/100 km2; w Pradze na 497 km2 w 1985-89 oznaczono 200 par lęgowych i zagęszczenie 20 par/100 km2, w latach 2000-2002 było 300 par, zagęszczenie wyniosło 60 par/100 km2; w Berlinie na pow. 892 km2 w latach 1994-1998 oznaczono 200-240 par lęgowych, zagęszczenie wynosiło 22-27 par/100 km2; w Hamburgu na pow. 747 km2 w latach 1997-2000 było 150 par lęgowych, zagęszczenie wynosiło 20 par/100 km2. W pokarmie pustułki w Pradze dominują norniki polne, wróble, więcej jeróżnych innych ptaków, mniej niż wróbli je owadów, mniej innych ssaków, w centrum Warszawy je głównie norniki polne, potem inne ssaki, owady, wróble, ale więcej innych ptaków ogółem, na Ohocie w Warszawie najwięcej je norników polnych, wróbli, innych ptaków, owadów, w Toruniu głównie norniki polne, owady i inne ssaki, mało ich je, w Chełmży głównie norniki, mniej owadów, jeszcze mniej innych ssaków, w Papowie Biskupim głównie dużo je noriników polnych, mało innych ssaków, mało owadów i maleńko wróbli. W Poznaniu wprowadzono projekt ochrony pustułek.
Ssaki miasta w Parku Tysiąclecia i Rybitwy jest 69,6% nornika polnego Microtus arvalis, 3,2% darniówki zwyczajnej Microtus subterraneus, 8,6% badylarki Micromys minutus,  8,5% mysz polnej Apodemus agrarius, 4,9% inne myszy Apodemus sp. 0,4% ssaków owadożernych Insectivora. W okolicach III Kampusu UJ jest 48% nornika zwyczajnego Microtus arvalis, 14% nornika burego Microtus agrestis, 26% myszy polnej Apodemus agrarius, 5% myszy leśnej Apodemus flavicollis, 5% myszy zaroślowej Apodemus sylvaticus, 1% nornicy rudej Myodes glareolus.
Wg. ludzi największy problem stanowi dzik Sus scrofa dlatego, że ma zdolnośc adaptacji do najbardziej zróznicowanych warunków siedliskowych, liczebnośc tego gat. wzrasta w Europie od lat 50 XX w. Dominuje w Hiszpanii-Saragossie i Barcelonie, kilkunastu miastach w Niemczech gł. w Berlinie, gdzie jest 7-8000 dzików, od połowy lat 90. odstzreliwuje się 1000 osobników rocznie, w Polsce szybki rozrost populacji dzika miał miejsce po II wojnie światowej, dziś dziki zasiedlają praktycznie teren całego kraju, w tym kilkanaście miast: Trójmiasto, Kraków, Szczecin, Wrocław, Bydgoszcz. Problemy z dzikami to wypadki drogowe, w Krakowie ok. 20 kolizji rocznie, niszczenie trawników, klombów, ogrodów, dewastowanie ogrodzeń w okół posesji i ogrodów, niepokojenie i napastowanie ludzi, przenoszenie chorób odzwierzęcych.
Lis Vulpes vulpes: w Londynie zyje 10000 lisów, władze miejskie rozprowadzają ulotki informujące włąścicieli domów, że należą one do świata dzikiej przyrody i należy żyć z nimi w harmonii, tolerować je.
Kuna domowa Martes foina średni areał osobniczy wynosi 0,1 km2, czyli 10 razy mniejszy naż dla osobników zamieszkujących tereny niezurbanizowane. Konflikt z ludźmi: hałas głosy godowe, tupot, zniszczenia w budynkach, zanieczyszczenie-odchody, kłaczki, znakowanie terytorium, zniszczenia w samochodach-np. w Stuttgardzie kuny uszkadzają 2% parkujących samochodów, w całych Niemczech kuny niszczą instalację w 200000 samochodach rocznie, szkopdy wynoszą 80 mln Euro.

Są dowody na to, że tłuszcze zwierzęce są szkodliwe, nie tylko świadcząo tym niebieskie strefy, ale jest przykład z Karelii Północnej z Finlandii. Zimny klimat na północy Europy, ludzie żyli tam długo, jedli owoce, części roślin,grzyby, byli zdrowi. W sezonie zbierano maliny, borówki, brusznice, morożki, jeżyny (obecnie uprawia się je masowo i robi się przetwory), na południu dzikie porzeczki i poziomki, pąki i męskie kwiatostany sosny i świerku, pito sok z brzozy, zbierano grzyby. Jak mięso to chudą dziczyznę. Wtedy ludzie byli zdrowi, żyli ok. 100 lat.

Po wojnie rząd dał weteranom ziemię z zamian za udział w walkach. Ludzie zaczęli chodować bydło i świnie. Zmieniła się ich dieta, zaczęli jeść masło, tłuste mleko, sery, mięso, zaczęli chorować na choroby serca. W 1972 wprowadzono Projekt północnokeralski polegający na zastąpieniu tłustego jedzenia zdrowym. Pojawiły się w Finlandii odporne na zimno odmiany rzepaku, ludzie zaczęli je uprawiać, przekonano ludzi do uporawy zbóż, dieta Karelczyków zmieniła się na mączną, masło zastapiono elejem rzepakowym,stan zdrowia ludzi się poprawił. Sezon wegetacyjny w Karelii jest krótki, ale robi się przetwory, soki, dżemy, mrożonki (najmniej stratna forma przetwarzania) z malin i borówek, które ludzie jedza przez cały rok.

Uprawia się tam niegdyś dzikorosnące maliny, morożki, brusznice, borówki, borówki amerykańskie. Wnioski są takie, że kiedy ludzie jedli głównie owoce i części roślin byli zdrowi i długowieczni, kiedy jedli mięso i tłuszcze zaczęli chorować,kiedy ograniczyli mięso na rzecz zbóż i owoców oraz tłuszcze zwierzęce na rzecz oleju, ich stan zdrowia się poprawił, zarówno kobiet jak mężczyzn. Projekt ten obniżył ludziom cisnienie tętnicze, poziom złego cholesterolu, trójglicerydów, mniej osób chorowało na chorobe wieńcową.

Pszczoła miodna wykazuje wierność kwiatową, tj zapyla jeden gatunek kwiatu w danym sezonie. Wiemy, że jest masowy rozkwit, czyli w danym czasie kwitnie jeden główny gatunek rośliny, dzięki czemu pszczoły doskonale poznają topografię kwiatu, położenie miodników, pręcików i najprostszy dostęp do nich. Dzięki ej wiedzy mogą szybciej i sprawniej zbierać pyłek, dlatego zbierają go więcej w krótszym czasie, dzięki czemu mogą lepiej zaopatrzyć ul, wykarmić larwy i królową. Wierność kwiatowa ma też znaczenie dla kwiatów, pszczoły odwiedzają jeden gatunek nie zanieczyszczają kwiatów obcym pyłkiem, za to sprawniej rozprowadzają pyłek z danego gatunku skutecznie zapylając. Widać to kiedy pszczoły wracają do ula niosąc pyłek w tym samym kolorze. Pszczoła miodna zapyla jeden gatunek dopóki nie zakończy się jego okres kwitnienia. Inne gatunki pszczół, trzmiele, a czasem i pszczoła miodna wykazują floromigrację, czyli zbieranie pyłku z wielu różnych gatunków roślin w jednym sezonie. Jako, że każdy rodzaj ma inny kształt kwiatu, a zapylacz musi dostać się do nektaru i pyłku floromigracja daje wolniejsze zapylanie i zbieranie pożytku niż wierność kwiatowa. Za to, kiedy jeden zapylacz zapyla wiele gatunków, nie tylko jeden sprzyja bioróżnorodności. Kwiaty owadopylne potrzebują zapylaczy by wydać owoce, są do tego przystosowane poprzez produkcję nektaru, który stanowi pokarm dla zapylaczy oraz słodkiego pyłku, który łatwo przenosić, przylepia się do ciał owadów i jest dla nich jadalny, wierność kwiatowa jest skuteczniejsza, ale tylko dla danego gatunku, obroną jest fakt, że jeden rój zapyla jeden gatunek, ale floromigracja pozwala zapylać jednej rodzinie wiele gatunków jednocześnie. Sprzyja też zapyleniu pyłkiem innego gatunku powodując powstawanie mieszańców, które dają początek nowym gatunkom, których cechy pozwalają znosić nowe warunki, floromigracja sprzyja ewolucji. Pszczoła miodna wykazuje floromigrację w przerwach kwitnienia roślin pożytkowych, czyli tych, które zwykle zapylają, czasem w sezonie dany gatunek w danym miejscu przerywa kwitnienie, wydaje owoce i kiedy te dojrzeją wypuszcza nowe kwiaty. Obie te strategie maja swoje zalety i są potrzebne przyrodzie.