biologia i ochrona przyrody

Wierzba szara / łoza Salix cinerea okrągłe, owłosione pączki, kora brązowa, ma wklęsłości, listki są odwrotnie jajowate, piłkowane i zaostrzone, przylistki są nerkowate i całobrzegie, blaszka liściowa jest pomarszczona, młode listki są owłosione, przysadki wkiatowe od dołu są jasne, od góy ciemne, żeńskie maja u nasady kilka łusek, słupki nie mają szyjek, są owłosione, leżą na trzonkach. Męskie mają łopatkowate przysadki, zagięty miodnik, owłosione nasady pręcików, pylnik jest najpierw czerwony, potem żółty na końcu brunatny. Owoc to torebka o spiralnie odgiętych klapach. Roslina ozdobna i miododajna.
Wierzba śląska Salix silesiaca odstające gałezie, pedy grube, na początku owłosione, potem nagie, nagie tępe paki, listki są zaostrzone, jajowate, karbowane, na nerwach owlosione, ogonki sa krótkie, przylistki duże, młode listki są czerwone, kotki sa duże, długie, żeńskie mają przysadki od dołu brunatne, u góry czerwone, słupki są nagie, bez szyjek, męskie maja dwubarwne, owłosione przysadki, 1 miodnik, wolne nitki pręcików, żółte pylniki. owoce to niełupki z puchem kielichowym. roslina miododajna.
Wierzba śniada Salix starkeana młode pędy sa nagie, gałązki nagie i brunatne lub żółte. Listki są eliptyczne, ząbkowane, zaostrzone, ogonkowe, z wierzchu owłosione, z dołu nagie, ząbkowane przylistki, walcowate kotki są na końcach pędów, żenskie mają owłosioną zalążnie, krótkie szyjki, od dołu jasne, od góry ciemne przysadki, męskie mają z dołu jasne z tyłu ciemne przysadki, 1 miodnik, nagie nitki pręcików. Roslina miododajna.
Wierzba uszata Salix aurita młode gałązki są cienkie, czerwonawe, nagie, starsze pędy maja wklęsłości, paki czerwone lub żółte, listki są oswrotnie jajowate, zaostrzone, od spodu szare, od góy zielone, maja widoczną nerwację, przylistki są uszkowate, młode liście są owłosione, kotki mają przysadki od dołu jasne, od góry ciemne, żeńskie maja przysadki owłosione u dołu, słupki owłosione, trzonek jest długości zalążni, brak szyjki, znamię główkowate, męskie mają łopatkowaty kształt, owłosione są u góry, włoski są białe, nitki pręcików są wolne i owłosione u nasady, miodnik czworokatny, owoce to torebki o spiralnie odwiniętych klapach, roslina miododajna i ozdobna. Podgatunki to wierzba piaskowa i rokita.
Wierzba wawrzynkowa Salix daphnoides szara, popekana kora, gałązki są obłe, zielone, owłosione, starsze są pokryte niebieskim nalotem, paki są grube, czerwone, zaosrzone, listki są lancetowate, nagie, od spodu szare, z wierzchu zielone, przylistki są sercowate, kotki mają przysadki od dołu jasne, od góry ciemne, są bezszypukowe,żeńskie mają siedzące lub krótkotrzonkowe słupki, zaląznia ma przylegające owłosienie, znamię jest dwudzielne, rozchylone, męskie są siedzące, mają owłosione przysadki, 1 miodnik, różnej długości pręciki z zółtymi pylnikami, młode kotki otulają białe włosy. Owoce to torebki. Roslina miododajna i ozdobna.
Wierzba wiciowa Salix viminalis zaokrąglone, białe paki, cienkie, wiotkie gałazki, na początku owłosione, potem nagie, równowąskie, od spodu biało owłosione listki z żółtym nerwem w środku, żeńskie kotki są mniejsze, nagie słupki na trzoneczkach, dwudzielne, łukowato rozchylone znamiona, przysadki maja jasne lub purpurowe nasady, wierzchy rdzawe lub ciemne. Roślina kmiododajna, energetyczna, na biomasę, nasadza się ją do rekultywacji gleby z metali ciężkich i ścieków.
Wierzba czerniawa Salix myrsinifolia młode gałązki sa owłosione, starsze nagie, listki sa eliptyczne, zaostrzone, piłkowane, ogonek i spód listka są owłosione, kotki mają krótkie szypułki, męskie mają owłosione nitki pręcików, żeńskie mają nagą, jajowatą zalążnię z rozwidloną szyjką słupka i rozstawionym znamieniem. Króki gruczoł miodnikowy, przysadki sa od spodu jasne, od góry brunatne. Roslina miododajna.
Wierzba długokończysta Salix dasyclados pnie są proste, wzniesione, czerwono-brązowe, listki są długie, odwrotnie jajowate, całobrzegie, krótkoogonkowe, kotki męskie i zenskie długie, szare, owoce to torebki, roslina ozdobna i miododajna.
Wierzba gęstolistna Salix cordata ciemna kora, wzniesione pędy, liście owalne z kończykami, nasady strzałkowate, krótkie ogonki, uchate przylistki, stojące, zakrzywione, zielone kotki na szczytach gałłązek, owoce to torebki, roslina miododajna.
Wierzba sniada Salix starkeana cienkie, nagie, żółte gałęzie, eliptyczne, zaostrzone, ząbkowane liście zwężają się w ogonek, są przylistki, męskie kotki maja nagie nitki pręcików, żeńskie owłosione zalążnie na długich trzponeczkach, krótkie szyjki słupków i rozgałęzione nasiona, roslina miododajna.
Wierzba wykrojona Salix retusa krótkie, rozgałęzione pędy, krótkiem gałązki, pączki wypukłe, liście odwrotnie jajowate, tepe, brzegi orzęsione, kotki męskie mają 2 wolne preciki i miodnik. Żeńskie mają miodniki i nagi słupek z długą szyjką, roslina miododajna.
Wierzba wyniosła Salix rubens kora czerwono-brązowa, gładka, liście w okółkach, są lancetowate, ząbkowane, siedzące, w kątach wyrastają stojące, lancetowate, zielone kotki. Roslina miododajna.
Wierzba zielna Salix herbacea płożaca łodyga, gałązki krótkie, pęki nagie, liście okrągłe, karbowane, ogonki są krótkie, nerwy widoczne, kotki męskie i żeńskie, słupek ma krótką, rozdwojoną szyjkę i rozdwojone znamiona, w męskiej są 2 wolne pręciki, miodniki tworzą pierścień. Roslina miododajna.
Wierzba żyłkowana Salix reticulata płożace łodygi tworzą zwartą kepke, paki są duże, zwężają się ku nasadzie, eliptyczne liście z sercowatymi nasadami, liście pokryte są woskiem, od spodu są szaro-zielone, kotki męskie mają 2 wolne pręciki, żeńskie 1 wolny słupek z krótką szyjka i rozdwojonym znamieniem. Słupek i nitki pręcików są owłosione, miodniki tworzą pierścień, roslina miododajna.
Snieguliczka biała Symphoricarpos albus proste, cienkie, czworokanciaste gałezie,  liście są eliptyczne, całobrzegie, różowe, dzwonkowate, pięciodziałkowe i pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w nibykłosy, 1 słupek i 5 pręcików, owoce to białe, okrągłe jagody. Roślina miododajna i ozdobna.
Wiciokrzew pospolity Lonicera xylosteum puste w środku pędy młode są owłosione, stare nagie, ulistnienie nakrzyżległe, liście są krótkoogonkowe, owłosione, nasady są zaokrąglone,  pięciopłatkowe kwiaty-po 2 na szypułce mają zrośnięte płatki w rurkę, są dwuwargowe, korona jest żółta, górna warga wycięta, nasady pręcików owłosione, owoce to czerwone, zrosnięte jagody, roslina ozodbna.
Wiciokrzew czarny Lonicera nigra nagie, pełne, owłosione pędy z ciemnymi gruczołkami, kora łuszczy się na starszych okazach, paki są jajowate, czterokanciaste, maja nagie, brązowe, ostre łuski, liście są jajowate, karbowane, tępe lub zaostrzone, mają krótkie ogonki, na nerwach maja włoski, na spodzie ciemne gruczołki, różowe lub białe kwiaty wyrastają w kątach liści na długich szypułkach, korona dwuwargowa, dolna warga podzielona na 4 części, są 4 pręciki, owoce to czarne jagody z niebieskim nalotem. Roślina ozdobna.
Wiciokrzew przewiercień Lonicera caprifolium nagie, wijące pędy, ulistnienie naprzeciwległe, eliptyczne liście na krótkich ogonkach, najwyższe są zrosnięte nasadami i obejmują łodygę, po 2 kremowe kwiaty wyrastają na 1 szypułce, korona ma długą rurke, słupek pałeczkowate znamie, 5 wolnych pręcików, owoce to podłużne, pomarańczowe jagody. Roslina ozdobna.
Borówka bagienna Vaccinium uliginosum brązowe, obłe, owłosione gałazki, jajowate, tępe listki na bardzo krótkich ogonkach, białe, dzwonkowate kwiaty zebrane są w grona na końcach gałazek, oewoce to niebieskie, gruszkowate jagody pozorne, owoce to pokarm wielu zwierząt, mogą być jedzone przez ludzi-ze względu na rózne doniesienia co do ich toksyczności raczej w małych ilościach:)
Borówka brusznica Vaccinium vitis-idaea obłe, omszone gałązki, podziemne, rozgałęzione rozłogi, eliptyczne liście sa jaśniejsze od spodu, maja gruczołki i krótkie ogonki, czteropłatkowe, pięciodziałkowe, dzwonkowate kwiaty zebrane są w grona na krótkich szypułkach, znamiona wystają na zewnątrz, jest kilka pręcików, działki są trójkątne. Owoce to czerwone, okrągłe jagody. Roslina lecznicza, liście działaja moczopędnie, przeciwbiegunkowo, ściągająco, dezynfekująco, owoce regulują trawienie, roslina jadalna, owoce nadaja się na desery np. galaretki i do jedzenia na surowo.
Borówka czarna Vaccinium myrtillus gałązki sa nagie, kanciaste, gęsto rozgałezione, zielone, liście jajowate, pilkowane, zaostrzone, od spodu jaśniejsze, ulistnienie skrętoległe, ogonki sa krótkie, kwiaty wyrastają na długicvh szypułkach w kątach liści, korona biało-rózowa, beczułkowata, słupek z kilku owocolistków, 10 pręcików, owoce to czarne jagody, roslina lecznicza, suszone owoce działają przeciwzapalnie, przecwibiegunkowo i przeciwgorączkowo, surowe przeczyszczają, liście leczą choroby układu pokarmowego i moczowego, owoce i liście pomagaja przy cukrzy dzięki insulinopodobnym związkom chemicznym, owoce są jadalne na surowo, do makaranów, drzemów, komfitur, pierogów, gofrów, naleśników.
Borówka halna Vaccinium gaultherioides rozgałęzione gałązki, ulistnienie skrętoległe, liście grube, owalne, tępe, kutnerowate, kwiaty białe, dzwonkowate, owoce to niebieskie jagody, jadalne dla zwierząt i ludzi.
Żurawina błotna Oxycoccus palustris łodyga brunatna, delikatna, płożaca, liście drobne, jajowate, sine od spodu, tępe lub zaostrzone, brzegi liści są podwinięte, rózowe kwiaty wyrastaja po 3-4 na długich szypułkach maja podwinięte płatki i drobne podkwiatki, owoce to kuliste, czerwone jagody z drobnymi, zielonymi nasionami. Roslina jadlana owoce nadają sie na kisiele, galaretki, są dodatkiem do musli, roslina lecznicza, owoce działaja moczopędnie, pomagają w zapaleniu pęcherza.
żurawina wielkoowocowa Vaccinium macrocarpon brązowa, rozgałeziona łodyga, liście eliptyczne, od spodu szarozielone, o podwiniętych brzegach, kwiaty są na długich szypułkach, maja po 2 podkwiatki, działki sa niepozorne, płatki odgięte do tyłu, nitki pręcików owłosione, owoce to czerwone jagody, roslina jadalna, owoce są jadalne.
Jałowiec pospolity Juniperus communis prosty kolumnowy, pokrój, kora najpierw jest czerwonawa i gąłdka, potem szaraw i popekana i odpada, szpilki są w okółkach, leża daleko od siebie, prosto odstaja, są sztywne, twarde, zaostrzone, zielone, maja zielone smugi brzeżne, roslina dwupienna, szyszki pojawiaja się przy okółkach, męskie sa małe, żółte, długie, zwisają wdół, żeńskie wyrastaja w okólkach, sa małe, zielone, maja odstające łuski, owoce to szyszkojagody otaczające 3 nasiona, szyszkojagody-szyszki ze zmięśniałymi i zrośniętymi łuskami są niebieskie i okrągłe, roslina lecznicza, szyszkojagody, drewno i igły pomagaja na artretyzm, nadczynnośc tarczycyi przy cukrzycy. Roslina lecznicza.
Jałowiec sabiński Juniperus sabina łodyga płożąca, silnie rozgałęziona, pędy okrągłe, ulistnienie naprzeciwległe, szyszki sa trójdzielne, spłąszczone, przylegaja do łodygi jak łuski, dachówkowato zachodzą na siebie, szyszki wyrastają na zgiętych szypułkach, szyszkojagody są niebieskie i okrągłe, roslina ozdobna.
Żarnowiec miotlasty Cytisus scoparius kanciasta, zielona, rozgałęziona łodyga, liście trójlistkowe, listki odwrotnie jajowate, żółe, motylkowate kwiaty są w kątach liści, 1 słupek i 10 pręcikó zrośniętych w rurke. owoce to owłosione, brunatne, pękające strąki. Roslina włoknodajna, ozdobna, lecznicza, ziele zmniejsza częstośc skurczów serca, leczy migotanie przedsinkó, częstoskurcz, zaburzenia krążenia.
Wisnia karłowata Prunus fruticosa rozkrzewia się pędami odroslowymi, jajowate liście maja klinowate nasady, berzegi sa gruczołkowate i karbowane, liście wyrastają na krótkopedach, białe, długoszypułkowe kwiaty zebrane są w baldaszi, mają 5 płatków i działek, owoce to jajowate, czerwone pestkowce, owoce sa jadalne.
Krzewy mają właściwości lecznicze, owoce wielu z nich są jadalne dla ludzi, nawet jeśli wiele jest dla nas niejadalnych sa pokarmem dla wielu zwierzat, dlatego są bardzo cenne. Musimy zostawić zarośla w spokoju, one są też schroniieniem dla wielu zwierząt.
Bagno zwyczajne Ledum palustre gałęzie wyprostowane, rudo owłosione, ulistnienie skrętoległe, liście są eliptyczne, krótkoogonkowe, kutnerowate, brzegi są podwinięte, kwiaty białe, pięciokrotne, symetria promienista, 5 działek, 5 jajowatych płatków, kwiaty zebrane są w baldachy, owoce to pekające 5 klapami torebki ze spiralnie zwiniętymi nasionami. Roslina lecznicza, liście i młode pędy leczą gościec, reumatyzm, ból zębów, stawów, krzyża, odstrasza mole. 

Acharya Jagadish Chandra Bose, urodzony 30 listopada 1858 w Moimonszinho, na terenie dzisiejszego Bangladeszu, zmarł 23.11.1937. Ukończył Wydział Fizyki w Kalkucie, uczył się także w Cambridge, gdzie zdobył tytuł profesora. W 1884 r wrócił do Indii. Jest to hinduski biolog, fizjolog roślin, biofizyk, botanik, archeolog, pisarz i historyk, który udowodnił, że tkanki roslin reagują identycznie jak tkanki zwierząt na czynniki zewnętrzne, takie jak temperatura, ucisk, hałas, światło. Używał w tym celu kreskografu. To wymyslone przez niego urządzenie badająće reakcje roślin na czynniki zewnętrzne. Kreskograf nagrywa w powiekszeniu do 10000 razy reakcje roslin na działające bodźce. Dzięki temu urządzeniu Bose udowodnił, że rosliny reagują tak samo jak zwierzęta. 10 maja 1901 r w Royal Spciety w Londynie przedstawił eksperyment, w którym zanurzył łodygę rośliny w roztworze bromku, rejestrerował reakcje rośliny na kontakt z trucizną. Za pomocą kreskografu pokazał powiększenie ruchu komórek, które najpierw poruszały sie wahadłowo, potem zamarły. Bose porównał to do zatrutego szczura, który walczy ze śmiercią. W 37 r założył w Kalkucie Instytut Badań Bose. bose badań także załamanie pormieni świetlnych i fale radiowe przy pomocy koherera. W 1917 r otrzymał tytuł szlachecki. Na cześć Bose utworzono w Kalkucie jastarszy w Indiach ogród botaniczny Acharya Jagadish Chandra Bose Indian Botanic Garden, w którym badano aklimatyzacje roślin z innych stref klimatycznych. Bose wydał naukowe książki m. in. Response Living or Nonliving w 1902 i Układ Nerwowy Roślin w 1926 r. http://www.famousscientists.org/jagadish-chandra-bose/
Głównym jego odkryciem jest fakt, że rosliny również henerują impulsy elektryczne tak jak zwierzęta, jako pierwszy naukowiec zbadał wpływ mikrofal na potencjał błonowy komórek roslinnych i zmiany tego potencjału. W 1985 r w Kalkucie podczas pokazu w ratuszy wysłał falę EM na odległość 75 stóp, która uruchomiła dzwonek przez scianę. Wymyslił również koheher rtęci, czyli miernik fal radiowych. http://indiatoday.intoday.in/education/story/jagadish-chandra-bose-proved-plants-have-life/1/664259.html

W tym wpisie przedstawię nasze najważniejsze rosliny krzewiaste, które są często wycinane jako niepotrzebne zarosla, a w rzeczywistości stanowią ważne rolę dla przyrody i ludzi.
Berberys pospolity Berberis vulgaris ma kolce, liście są jajowate, ząbkowane, po 3 wyrastają z 1 miejsca, mają długie ogonki, kwiaty są małe, żółe, płatki i działki szerokie, 6 miodników, pręciki odginają się w strone owada pod wpływem dotyku, kwiaty zebrane są w grona, owoce to jajowate jagody, roslina ozdobna, jadalna, owoce nadają się na soki, dżemy, syropy, konfitury i marmolady, lecznicza, korzeń, liście, korę, owoce stosuje sie jako środki lecznicze, liście leczą choroby nerek, dró żółciowych, wątroby, pęcherzyka żółciowego, owoce leczą krwawienia z nosa, choroby bakteryjne i gorączke. 
Liguster pospolity Ligustrum vulgare liście podługowate, krótkoogokowe, całobrzegie, małe, białe, zrosłopłatkowe kwiaty zebrane w wiechy, rurka dluższa od kielicha, owoce to czarne pestkowce, roslina ozdobna.
Ligustr jajowatolistny Ligustrum ovalifolium liście jajowate, krótkoogonkowe, kwiaty białe, małe, zrosłopłatkowe zebrane w wiechy, owoce to pestkowce, roslina ozdobna. 
Ligustr tępolistny Ligustrum obtusifolium liście długie, jajowate, prawie siedzące, drobne, białe, zrosłopłatkowe kwiaty o długich rurkach zebrane są w wiechy, owoce to pestkowce, roslina ozdobna.
Bez czarny Sambucus nigra zielona kora z wiekiem szarzeje, widać na niej przetchlinki, czerwone pączki, nieparzystodzielne liście mają eliptyczne, zaostrzone odcinki, mogą mieć nitkowate przylistki, białe, pięciopłatkowe kwiaty z 1 słupkiem i 5 pręcikami zebrane są w płaskie baldachogrona, owoce to czarne pestkowce, są jajowate, rpslina lecznicza, kwiaty działaja przeciwzapalnie, przeciwgorączkowo, napotnie, wyksztusnie, moczopędnie, leczą gorączke i biegunki, zapalanie spojówek, owoce nadają się do spozycia po przetworzeniu np. jako herbatki, konfitury itd. Roslina ozdobna.
Bez koralkowy Sambucus racemosa brunatna kora, ulistnienie naprzeciwległe, piłkowane, eliptyczne liście na krótkich ogonkach rozwijają się razem z kwiatami, drobne, żółe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w wiechy, owoce to kuliste, czerwone pestkowce. Pokarm ptakó, roslina ozdobna.
Lilak zwyczajny Syringa vulgaris jajowate, zielone liście, kora brązowa, fioletowe, białe, rózowe, purpurowe kwiaty zwykle pięciopłatkowe zebrane w wiechy, owoce to kuliste i czarne pestkowce, roslina ozdobna, kwiaty są jadalne dla ludzi, owoce dla zwierząt.
Brzoza karłowata Betula nana ciemna kora, drobne, kuliste pączki. Okrągłe, pilkowane, ogonkowe liście z przylistkami, młode są owłosione, starsze nagie, żeńskie kotki wyrastają na bocznych krótkopędach, męskie, walcowate kotki na wierzchołkach lub po bokach pędów, owoce to oksrzydlone orzseszki-skrzydlaki. Roslina ozdobna.
Brzoza niska Betula humilis ciemnoszara kora, młode pędy maja białe brodawki, eliptyczne, ząbkowane, zaostrzone, krótkoogonkowe liście, pąki maja łuski, kwiaty to rozdzielnopłciowe, zwisające kotki, męskie, sterczące są jesienią, żeńskie są mniejsze. owoc to skrzydlak z orzeszkiem.
Czeremcha skalna Padus petraea jajowata korona, zwisające pędy, ciemna kora, ulistnienie skrętoległe, liście eliptyczne, piłkowane, zaostrzone z gruczołkami miodnikowymi, białe kwiaty o ząbkowych płatkasch zebranme są w grona, owoce to czarne, błyszczące pestkowce jadalne dla ludzi, rozległy system korzeniowy z odroślami. Nasiona są jajowate. 
Dzika róża Rosa canina Rosa canina gałżaki maja haczykowate kolce, liście złozone z zaostrzonych, jajowatych odcinków, rózowe, pieciopłatkowe kwiaty na szypułkach dłuższych od podsadek zebrane są w bakldachogrona, płatki są sercowate wcięte, owoce to czerwone szupinki, roslina jadalna, płatki i owoce nadają sie na przetwory, lecznicza, woce maja dużo witaminy C, działają przeciwzapalnie, moczopędnie, żółciopędnie, przeciwgorączkowo, konfitury pomagaja przy zapaleniu stawów. roslina ozdobna.
Głóg dwuszyjkowy Crataegus laevigata szara kora, gałezie splątane, pojedyncze, odwrotnie jajowate, karbowane, ogonkowe liście z duzymi przysadkami, białe, pięciodziałkowe i pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w baldachogrona, wiele pręcików i 1 dwuszyjkowy słupek, owoce to czewrwone szupinki. Roslina jadalna, owoce nadają się na wina, nalewki, przetwory, dżemy, herbatki itd, roslina ozdobna i lecznicza, rozkurcza naczynia wieńcowe, leczy nadciśnienie i uspakaja. owoce to pokarm dla ludzi i ptaków.
Głóg jednoszyjkowy Crataegus monogyna szara kora, gałęzie z kolcami, pierzastosieczne, całobrzegie liście, szczyty maja ząbkowane, głęboko wcięte przylistki, pięciopłatkowe, białer kwiaty o okrąglych płatkach, zrosniętych w rurkę działkach zebrane są w baldachogrona, owoce to kuliste, czerwone szupinki z jedną pestka, roslina jadalna, owoce je się na surowo, nadają się na przetwory, roslina ozdobna i lecznicza, rozkurcza naczynia krwionośne, leczy nadcisnienie i uspakaja. Owoce to pokarm dla ludzi i ptaków.
Głóg nierównoząbkowy Crataegus ×subsphaericea czerwonawa kora, liście pierzastodzielne, odcinki tępe, białe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane w baldachogrona, owoce to czerwone szupinki. Owoce to pokarm zwierząt.
Głóg odgiętodziałkowy Crataeguds rhipidophylla kora szara, liście piłkowane, zaostrzone, dłoniastosieczne, wydłużone, odcinki ostre, przylistki zabkowane, płaskie, białe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane w wiechy, owoce to czerwone szupinki. owoce to pokarm zwierzat.
Głóg wachlarzowaty Crataegus flabellata kora jasnobrązowa, liście ząbkowane, jajowate, zaostrzone, ogonkowe, kwiaty białę, pięciopłatkowe, zebrane w baldachogrona, owoce to czerwone szupinki. Owoce to pokarm dla zwierząt.
Głóg wielkoowocowy drzewo o jasnobrązowej korze, eliptycznych, trójdzielnych, ogonkowych, ząbkowanych liściach, pięciopłatkowych, białych kwiatach zebranych w bakldachogrona i czerwonych, owalnych szupinkach. roslina lecznicza, objiża ciśnienie krwi, działa przeciwmiażdżycowo, przecizakrzepowo, rozurcza naczynia wieńcowe.  
Kalina koralkowa Viburnum opulus asymetryczna korna, szara kora z szarymi przetchlinkami, krókoowłosione młode pędy, brunatne, nakrzyżległe paki są lepkie, palowy korzeń z wieloma odgałezieniami, ulistnienie naprzeciwległe, ogonkowe, dłoniastodzielne liście z nitkowatymi przylistkami, na ogonkach są miodniki, u nasady ogonka są na nitkowatych wyrostkach, dalej są miseczkowate i siedzące. Białe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane w baldachogrona, korona ma krótką rurkę, kielich krótkie ząbki, 5 pręcików zrośniętych z koroną, słupek ma krótką szyjkę i trójdzielne znamie. Owoc to czerwony, okrągły pestkowiec. Roslina ozdobna i lecznicza, leczy choroby układu oddechowego u zwierząt, u ludzi działa przeciwkrwotocznie, rozkurczowo, przeciwbólowo, uspakajająco, pomaga porzy menopauzie, bolesnych miesiączkach, krwawieniahc, z nosa, hemoroidach, ciążowych mdłościach. Pomaga przy bezsenności i astmie. roslina miododajna. Robi się z drewna tyki i pręty.
Jeżyna fałdowana Rubus plicatus brunatna kora, kanciaste pędy płonne z kolcami, nieparzysto pierzastozłożone liście, listki są piłkowane, od spodu owłosione, zaostrzone, jajowate, pięciopłatkowe, białe kwiaty zebrane są w grono. Czarne zrośnięte pestkowce to owoce, stanowią owoc zbiorowy. Roślina jadalna, owoce są jadalne dla ludzi, roslina lecznicza, napar z liści leczy przeziębienie, grypę, gorączkę.
Jeżyna popielica Rubus caesius proste, cienkie, okrągłe pędy z prostymi kolcami, liście trójdzielne, listki eliptyczne i piłkowane, są lancetowate przylistki. Białe, pięciopłatkowe kwiaty z kutnerowatym kielichem zebrane są w grona, działki są wygięte, płatki podługowate. Owoce to czarne, zrosnięte pestkowce, stanowią owoc zbiorowy. Roslina lecznicza, liście działaja przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie, napar leczy grypę i przeziębienie. owoce są jadalne.
Malina tekszla Rubus arcticus łodygi jasnozielone, rozgałęzione, liście trójdzielne, listki jajowate, ząbkowane, kwiaty różowe, sześciopłatkowe, owoce to czerwone pestkowce na wspólnym dnie kwiatowym. Roślina jadalna, owoce są jadalne.
Malina właściwa Rubus idaeus kora brązowa, kolce drobne, ma podziemne rozłogi, liście złozone z kilku listków, listki od spodu sa kutnerowate, szczytowy ogonkowy, boczne siedzące, brzeg blaszki liściowej piłkowany. białe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w grona lub wiechy, owoce to czerwone pestkowce na wspólnej osi, stanowią one owoc zbiorowy-malinę. Roslina uprawna i jadalna, owoce są jadalne. roslina lecznicza, owoce działają przeciwgorączkowo, napotnie, przeciwzapalnie, sok i herbatka leczą grype i przeziebienie. Roslina miododajna.
Malina kamionka Rubus saxatilis płożąca bylina, jej pędy ukorzeniają się, kolczaste lodygi w dole mają łuskowate listki, długoogonkowe, piłkowane, pierzastodzielne liście na owalne listki, przylistki jajowate, białe, pięciokrotne kwiaty zebrane są w baldachogrona, proste płatki krótsze od działek, owoce to czerwone pestkowce na wspólnym dnie kwiatowym, owoce są jadalne dla ludzi i smaczne.
Malina moroszka Rubus chamaemorus kłącza bez kolców, są brązowe, sercowate liście, piłkowane, dzielą się na kilka klapek, kwiaty żenskie są mniejsze, mają kilka szypułek i szczątkowe pręciki, męskie maja wiele pręckó i szczątkowy słupek, wszystkie kwiaty białe lub rózowe na prostych szypułkach, owoce to zerwone pestkowce na wspólnym dnie kwiatowym, roslina jadalna, owoce są jadalne i dobre, lecznicza, owoce i liście działają przeciwgorączkowo, przeciwbiegunkowo i pomagaja przy szkorbucie.
Kruszyna pospolita Frangula alnus szara, owłosiona kora z jasnymi przetchlinkami, cienkie gałązki, ulistnienie skrętoległe, całobrzegie, eliptyczne lub odwrotnie jajowate tępe lub zaostrzone, nagie liście. Kwiaty sapięciokrotne, białe, płatki krótsze od działek. Owoc to czerwony pestkowiec z 2-3 nasionami. Roslina ozdobna i lecznicza kora przeczyszcza, leczy zaparcia.
Szakłak pospolity Rhamnus cathartica gęste gałezie z kolcami w rozgałęzieniach. Jajowate, zaostrzone, piłkowane, krótko owłosione liście z okrągłą podstawą, ogonki są owłosione, pączki szpiczaste, czterokrotne, żółe przedpratne kwiaty zebrane wyrastają w pękach w kątach liści. Owoce to okrągłe, czarne pestkowce. Roslina lecznicza, owoce i kora przeczyszczaj, leczą zaparcia.
Leszczyna pospolita Corylus avellana wzniesione gałezie tworzą szeroka koronę, gładka, popielata kora ma poziome kreski z korka, ulistnienie skrętoległe, owalne, podwójnie pilkowane liście z kończykami, są owłosione, maj sercowate nasady i drobne łezkowate przylistki, roslina jednopienna, męskie kotki są długie, zółte, wyrastają po 2-4, żeńskie są na krótkopędach, widać tylko czerwone znamiona, pyłek jest żółty, owoce to bezbielmowe orzechy, owocnia jest zdrewniała, zrosnięta z okrywą nasienną, ma okrywę z 3 zrosniętych podkwiatków. Roslina uprawna i jadalna, orzechy są jadalne. roslina ozdobna, z drewna robi się węgiel rysunkowy.
Śliwa tarnina Prunus spinosa krzew lub drzewko z omszonymi młodymi pędami, starsze pędy sa gładkie, brązowe, maja jasne przetchlinki i kolce. płytkom położone korzenie z odrostami korzeniowymi, ulistnienie skrętoległe, przylistki owłosione, liście są odwrotnie jajowate, piłkowane, ogonkowe, od spodu omszone, białe, pięciopłatkowe kwiaty wyrastaja po 1-2 na końcach pędów, płatki sa jajowate, 5 działek jest nagich z orzęsionymi brzegami, dno kwiatowe wytwarza nektar. Owoce to okrągłe, czarne pestkowce z łezkowatymi pestkami, roslina miododajna, roslina lecznicza, kwiaty i owoce działają przeczyszczająco, wykrztusnie, moczopędnie, uszczelniaja naczynia krwionośne, leczą stany zapalne, poprawiają oddychanie i trawienie. Z drewna robi sie tężnie solankowe, korą okłada się sery, żeby się nie psuły, podkładka do szczepienia innych roslin. Po przemrożeniu owoce nadają się do spozycia.
Trzmielina brodawkowata Euonymus verrucosus zielone, obłe gałzki, pączki z zielonymi okrywami, rozgałęzienia pod kątem 90 st. Ulistnienie naprzeciwległe, liście obustronnie zaostrzone, eliptyczne, piłkowane, mają krótkie ogonki. Kwiatostany z 3 cztero lub pięciokrotnych, brązowych kwiatów, owoce to czterograniaste, czerwone torebki z czarnymi, kulistymi nasionami. owoce to pokarm dla zwierząt.
Trzmielina pospolita Euonymus europaeus oliwkowe, gładkie gałązki, starsze są czterokanciaste, pączki przylegaja do pędów, mają dwubarwne łuski. Liście są piłkowane, eliptyczne, zaostrzone, maja krótkie ogonki i klinowate nasady. Drobne, zielone kwiaty zebrane sąw baldaszki, mają 4 płątki, 4 działki, 4 pręciki i 1 słupek. Przedprątnośc, owoce to czterokanciaste, różowe torebki z 4 białymi nasionami w pomarańczowych osnówkach, roslina ozdobna.
Wierzba iwa Salix caprea krzew albo drzewo, młode pędy są oliwkowe i owlosione, potem nagie. Kora jest szara, szerokie, eliptyczne, zaostrzone, głównie całobrzegie liście, nerw główny i ogonek są owłosione, są nerkowate i ząbkowane przylistki. Kiotki maja białe futerko z włoskó chroniących je przed mrozem, męskie są jajowate, żeńskie długie, owłosiona zalążnia na długim trzonki, szyjka krótka, nasiona wyprostowane, u nasady wkaitu jest gruczoł miodnikowy. Roslina ozdobna, miododajna i lecznicza, kora działa przeciwgoraczkowo i przeciwzapalnie.
Wierzba lapońska Salix lapponum pędy są brązowe, ciemne, owłosione, liście są jajowate, kutnerowate i podwinięte, roslina dwupienna, kotki żeńskie maja dwupienne-od dołu purpurowe, od góy czarne przysadki, słupki siedzące, zalążnie owłosione, znamiona rozpostarte, męskie są siedzące, dwubarwne, owłosione na zielono, pyłek jest czerwony, miodnik spłaszczony. Owoc to owłosiona, pękająca klapami torebka.
Wierzba ostrolistna Salix acutifolia głęboki system korzeniowy, pędy są ciemnofioletowe, liście lancetowate, wąskie, kotki są jasnożółe, mają długie znamiona, roślina miododajna.
Wierzba pięciopręcikowa Salix pentandra szara kora, młode gałązki są brunatne, pączki odstające, liście są lancetowate, od spodu owlosione, połsykujące, ogonkowe, roslina dwupienna, kotki meskie są długie, maja dwubarwne przysadki i 2 gruczoły miodnikowe, żeńskie są długie, mjaą długie szypułki okryte ząbkowanymi listkami, słupki są trzonkach, nasady podsadek są owłosione, są 2 gruczoły miodnikowe, roslina lecznicza, kora działa przeciwbólowo, przecwgorączkowo i ściągająco, leczy przeziębienia, grype, bóle głowy, nerwobóle, reumatyzm, miażdżycę. Roslina ozdobna i miododajna.
Wierzba płożąca Salix repens cienkie, nagie zagięte gałęzie, brązowa kora, słabo owlosione, tępe pąki, liście złożone z lancetowatych, całobrzegich odcinków na krótkich ogonkach, nie ma przylistków, kotki sa na owłosionych, dwukolorowych przysadkach, żeńskie sa podługowate, siedząće, słupki mają krótkie trzonki, męskie sa jajowate, pylniki są brunatne, nasady pręcików są owłosione, jest 1 miodnik. Owoce to torebki otwierające sie spiralnie skręconymi klapami. Roslina ozdobna i miododajna.
Wierzba siwa Salix eleagnos paki łuskuwate, przylegające do gałązek, kora omszona, liśtki lancetowate, od spodu owłosione, piłkowane, żeńskie są długie, zagięte, szypułkowe, mają żółte przysadki, nagie słupki, podzielone znamiona, męskie sa krótsze, maja brązowe przysadki, óżłte pylniki, 1 miodnik, owłosione pręciki. Owoce to torebki, roslina ozdobna

Dziś opiszę jak z resztek jedzenia można przygotować smaczne potrawy. Nie jestem kucharką, nie wiem ile przypraw trzeba do danej potrawy, mogę opisać co i jak sama robię.
Czasem zostaja nam w lodówce niedojedzone resztki warzyw i owoców, są za małe, żeby wykorzystać je do innych potraw, ale tu spiszą sie doskonale. Jesli został kawałek pomidora, kawałek ogóka kiszonego, cebuli, resztka przecieru pomidorowego i żółego sera. moga być przyschnięte, ale nie mogą mieć sladów pleśni. możemy posmarować chleb masłem, położyć na nim resztkę pomidora, pokroić resztke ogórka, papryki, cebuli-jeśli są małe kroimy w kosteczkę by warzywa równomiernie się rozłożyły, kromkę przykrywamy żółtym serem i zapiekamy w piekarniku do rozpuszczenia się sera. Mamy gotową zapiekankę. Przed zapieczeniem można ją posolić i popieprzyć do smaku. Oczywiście resztki warzyw można dodać do zupy lub sosu, podobnie do sosu można dodać resztke sera. Takie danie możemy przygotować z dziećmi, pozwólmy im posiekać cebulkę, pomidora, paprykę i ogórka, zetrzeć żółty ser na tarce, jeśli jego ilość na to pozwala, niech sie uczą. Do zapiekanki można użyć lekko uschniętego chleba. Po jednej resztce z jednego warzywa można zrobić tylko jedną zapiekankę, ale każdy ma w domu kilkanaście takich resztek, co już nadaje się na posiłek dla całej rodziny. Ludzie, któzy jedzą mięso mogą dodać resztki wędlin i kiełbas, ale nie mogą byc przeterminowane, wykorzystajcie np. świeże resztki kielbasy, które są już za małe by wykorzystać je inaczej.
Resztki pomidorów, ogóków, cebuli możemy połączyć np. z ryżem i wypełnić nimi papryki, cukinie, patisony, bakłażany itd. przykryć serem żółtym i zapiec. Przyprawiamy danie wg. uznania. Ludzie jedzący mięso mogą pomieszać ryż z warzywamy z mięsem np. pokrojoną w kosteczke szynką i analogicznie napełnić farszem paprykę, cukinię, bakłażana, patisona, przykryć żółtym serem i zapiec, przyprawić można wg. uznania.
Jesli zostaną nam jabłka, które trochę przywiędły, do póki nie ma pleśni możemy je zjeść, ale można je pokroić w kostkę, przyprawić cukrem i cynamonem i udusić na patelni, powstanie pyszny deser do chleba lub chałki, można go jeść samego łyżeczką. Do pomocy w krojeniu jabłek i przyprawianiu możemy zaangażować dzieci.
Jeśli zostanie zeschnięta chałka lub inne słodkie bułki, potrzebujemy trochę mleka, jajko i dżem. Z bułki robimy grzanki, kroimy ją, obtaczamy w mleku i jajku, dziecko może rozrobić jajko i smażymy na patelni do zarumienienia. Grzankę możemy jeść samą, z dżemem lub miodem. Mleko i jajko musza być świeże. 
Gdy zostanie pół pomidora, pół surowego ogórka, parę listków sałaty, połówka cebuli, resztka papryki, resztka oliwy lub oleju kuchennego, cząstka marchwi, można marchewkę zetrzeć na tarce o dużych oczkach, liście sałaty podrzeć na kawalki, resztę warzyw pokroić, można w plasterki lub półplasterki, całość pomieszać, polać oliwą lub olejem i sałatkę można jeść jako jarzyne do obiadu, można zajadać nią kanapki chleba z masłem lub twarożkiem, ludzie jedzący mięso mogą na kanapki polożyć szynke, kiełbase lub wędlinę. Oliwę mozna zastąpić śmietana lub jogurtem naturalnym-co kto lubi i przyprawić wg uznania.
Oczywiście z resztek świeżych pomidorów, ogórków sałaty, cebuli, papryki można przygotować zwykłe kanapki.
Przyklapnięte gruszki, ale nie tchnięte pleśnią można zapieć po wydrążeniu środków, podać z miodem, bitą śmietana, można zrobić samemu ze zwykłej 36% śmietany i gałką lodów waniliowych. Danie można posłodzić wg uznania.

Wiele razy pisałam o czuciu i sposobach porozumiewania się roślin, teraz w kwiaciarniach i sklepach ogrodniczych są skazane na uschnięcie, to niewinne ofiary wirusa, ale możemy im pomóc. Pomóżmy kwiaciarzom, którzy proszą o wykupywanie ich bukietów, pomózmy sklepom ogrodniczym sprzedającym nasiona, siewki i kwiaty doniczkowe. Pomózmy pracownikom zarobić na chleb dla dzieci. Kupujmy roślinki, one nam się odwdzięczą, wielu z nas zostało uwięzionych w mieszkaniach, wielu z nas nie chodzi do pracy ani szkoły. Człowiek potrzebuje roślin. Bukiety kwiatów dadzą nam radość, a rośliny doniczkowe też radośc i tlen, opieka nad nimi pomoże spędzić czas. Jeśli nie możemy wyjść do parku ani lasu zróbmy ogród na balkonie, pamiętając o jego położeniu i potrzebach roślin-inne będą od północy, inne od południa, inne od wschodu, jedne ludziawilgoc, inne suche środowisko, jedne lubia cień, drugie słońce. Zróbmy sobie doniczkowy ogród, mieszkańcy wsi są w luksusowej sytuacji. Dużepodwórka, mało ludzi, można idąc kilka kilometrów nie spotkać nikogo, duże działki to duże miejsce na ogród, można posadzić różne kwiaty, byliny,krzewy i drzewa, przekopanie ziemi, posadzenie roślinek, plewienie, podlewanie pozwoli zachowac figurę przez czas kwarantanny.

Można posadzić warzywa i owoce, swoje, ekologiczne, sezonowe i na przetwory, gdyby kwarantanna miała potrwać dłużej zostaną dżemy, powidła, kiszonki, długo przechowalne warzywa jak dynie, kapusta, buraki, marchew, dynie, pietruszka, selery, pory i owoce jak jabłka,dla potrzeb jednej rodziny wystarczy niewielka ilość grządek. Na balkonie można uprawiać doniczkowe pomidory,papryki, truskawki, zioła przyprawowe, dużo ziół jest w supermarketach, trzeba im zapewnić odpowiednie warunki. Rośliny jadalne w doniczkach też trzeba podlewać i nawozić. Warto zaopatrzyć się w zapas odpowiednich nawozów przy zakupie, by zminimalizować liczbę wizyt w sklepach ogrodniczych. Uprawy na podwórkach mogą mieć własciciele domków jednorodzinnych w miastach. Zamiast męczyc sieprzy telewizji i komputerze (biblioteki są zamknięte) lepiej patrzec jak sadzonki rosną, rozwijają się, kwitną, owocują, zmieniają kolor liści jesienią. Zwiędnięte rośliny jednoroczne można przerobić na kompost na następny rok. Rosliny to piekno, jedzenie, radość z opieki nad nimi, tlen, zajęcie, wymagaja dużo pracy – przycinania, plewienia, zbierania owoców, robienia przettworów, zabiezpieczania na zimę, ale teraz wielu z nas nie ma nic innego do roboty. Z owoców można robić ciasta, drożdżówki i desery. Na przełomie lat 80 i 90 ludzie piekli chleb i drożdżówki. Kupujmy sadzonki od lokalnych sprzedawców. Oni potrzebują pieniędzy jak każdy. My zachowamy forme i będziemy mieć co jeść, nawet jeśli kwarantanna potrwa dłużej.