biologia i ochrona przyrody

Dla ludzi, którzy nie lubią plewienia lub nie mają na nie czasu odpowiednia jest łąka kwietna, można kupić mieszanki nasion roślin wieloletnich i jednorocznych. Trzeba tylko dopasować do warunków panujących na podwórku, wszystkie łąki lubią słońce. Kwietne łąki to dom dla motyli, źródło nektaru dla trzmieli, pszczół. Suche gleby lubią rumian żółty, len trwały, chaber driakiewnik, cieciorka pstra, żmijowiec zwyczajny, przeciętne gleby lubią głowienka pospolita, złocień właściwy, bukwica zwyczajna, lnica pospolita, marchew zwyczajna, komonica zwyczajna, mokre lubią jaskier ostry, krwawnica pospolita, firletka poszarpana, czarcikęs łąkowy, krwiściąg lekarski, zasadowe gleby lubią lebiodka pospolita, lepnica rozdęta, świerzbnica polna, przelot pospolity, szałwia łąkowa, krwiściąg mniejszy, piaszczyste lubią jasieniec piaskowy, zawciąg pospolity, koniczyna polna, ślaz zaniedbany, goździk kropkowany, mydlnica lekarska, gliniaste gleby lubią chaber łąkowy, kozibród łąkowy, krwawnica pospolita, wyka ptasia, wiązówka błotna, szałwia łąkowa.

Gdy wybieramy teren pod łąkę określamy warunki, by dobrać gatunki, kiedy trawy są zwarte usuwamy 10 cm darni i glebę przekopujemy, gdy rzadka glebogryzujemy 2 tygodnie przed siewem, drugi raz tu przed. Kwiaty wysiewamy przez cały sezon, najlepiej od marca do maja lub od września do października, trzeba równomiernie je rozprowadzić, można pomieszać z wernikulitem lub piaskiem jako nośnikiem, kiedy mamy dużo ptaków używamy ziarniaków kukurydzy. Nie używamy nieznanych gleb, mogą mieć inne nasiona, łąka najlepiej rośnie na ubogich ziemiach. Nie nawadniamy łąki, tylko kosimy co 6 tygodni po przekwitnięciu kwitów, zawiązaniu nasion, chociaż w dobrych warunkach może być samosiew. W późniejszych latach kosimy 1-3 razy w roku, zawsze na 7 cm wysokości bez rozdrabniania. Po koszeniu zostawiamy łodygi, by wysypały się nasiona, potem grabimy na siano. Wiele roślin kwitnie w drugim roku, więc w pierwszym wiosną można wysiać rośliny jednoroczne.

Jednoroczna łąka wymaga przygotowania gleby jak wieloletnia, wiosną siejemy równomiernie nasiona, kosimy raz w roku, lubi słoneczne miejsca. Trzeba pilnować, by niedostały się tam niepożądane nasiona. Podlewamy tylko w suszę. Kwiaty na łąki jednoroczne to mak polny, ostróżeczka polna, chaber bławatek, rumianek pospolity, złocień polny, z roślin ozdobnych nadają się żmijowiec babkowaty, maczek kalifornijski, gipsówka wytworna, len wielokwiatowy, kosmos podwójnie pierzasty oraz rośliny uprawne: facelia błękitna, gryka zwyczajna, słonecznik zwyczajny, koniczyna inkarnatka, koper ogrodowy.

Usuwamy warstwę gleby z bankiem nasion i korzeniami, ziemię przekopujemy, po 4 tygodniach znowu ziemię usuwamy i przekopujemy i od razu siejemy nasiona. Wczesna wiosną siejemy polne rośliny, jeśli są tam odmiany ogrodowe dopiero po 15 maja. Piasek i kukurydza to wypełniacz, którego warto użyć, po siewie podlewamy łąkę. Jednoroczną łąkę podlewamy regularnie. Chwasty plewimy ręcznie, potem zbieramy nasiona na przyszły rok. Nasiona zbieramy w ciepłe i suche dni, przechowujemy w pojemniku w suchym, ciemnym miejscu. Kosimy raz w roku zwykłą kosą.

Na łące można postawić domki i hoteliki dla pszczół. Nasiona można wysiać do doniczek, nadają się na południowe i zachodnie stanowiska.

Lawenda wąskolistna z rodziny jasnotowatych kwitnie od czerwca do września, lubi slońce i zacisza, podłoże musi byćprzepuszczalne, ciepłe, luźne, zasadowe, nadaje się na rabaty,ścieżki, ciężkie gleby rozcieńczamy piaskiem i kompostujemy, na zime trzeba osłonić przed wiatrem, mlode roslinki podlewamy,ale nie przelewamy, woda nie może stać,jest odporna na szkodniki,ale wrazliwa na grzyby np. szarą pleśń, lawendę ścinamy po kwitnieniu, jesienia kompostujemy, część zdrewniała słabo się regeneruje, więc jej nie ścinamy. Dopiero chcąc odmlodzić kilkuletnie lawendy ścinamy do 10 cm wysokości. Nasiona siejemy jesienią do gruntu, kiedy siejemy wiosną mieszamy je z piaskiem i wkładamy je do lodówki na kilka tygodni,wysiewamy w koszykach z piaskiem z odkwaszonym torfem, rozwinięte sadzonki dajemy do gruntu za rok. Można rozmnożyć wegetatywnie, odcinamy 10 cm niekwitnących pędów, wsadzamy do gruntu z ukorzeniaczem,ziemia musi być przepuszczalna, sadzonki tworzymy wiosną lub na przełomie lata i jesieni. Dolne liście sadzonek nie mogą dotykać podloża iinnych sadzonek, sadzonki nie mogą być wystawione na bezpośrednie słońce. Odkłady to przerwócona i przysypana gałązka, w węzłach do dołu wytworzy korzenie, do góry nowe pędy, Przed podziałem lawendy robimy kopczykowanie-usypujemy ziemię wokół kępki. Uprawiając lawendę w doniczce trzeba na zimę wkopać ją do gruntu z doniczką lub przezimowac w chłodnym,jasnym pomieszczeniu, wrazliwa na mróz.

Lawenda jest jadalna, cała roslina to warzywo, dodatek do ciast,słodyczy, kwiatami aromatyzuje się cukier, kwiaty dekorują potrawy słodkie i wytrawne.

Lecznicza,kwiaty rozkurczają mięśnie gładkie,leczy wzdęcia,zaparcia, bóle brzucha, przywraca perystaltyke i pracę dróg żółciowych, lawenda uspakaja, odkaża skórę, areozol z olejku lawendowego leczy choroby oskrzeli, górnych dróg oddechowych, pierwszy etap ropnia płuc zatrzymuje wspomagająco. Napar z kwiatów leczy łagodne zaburzenia trawienne, zatrzymanie gazów,zaparcia, nerwobóle, nerwowość, w kapielach łagodzi choroby bakteryjne skóry, samarowanie się olejkiem łagodzi bóle stawów, gościec, nerwobóle, korzonki, bóle mięśni, przeciwskazania to zapalenie żołądka, jelit, wyrostka robaczkowego, choroby nerek, wątroby, krwawienia z układu pokarmowego.

Napar wiatropędny napar z 1-1,5 łyzki kwiatów na szklanke wody, pijemy 1/3 szklanki 3 razy dziennie po posiłku, na uspokojenie pijemy napar 1/2 szklanki rano i wieczorem.

Z kwaitów pozyskuje się perfumy, dodaje się wyciąg do mydła i innych kosmetyków,zasypujemy cukrem kwiaty, trzymamy kilkanaście godzin, mamy cukier lawendowy

Lato to kolejna z 4 pór roku klimatu umiarkowanego, astronomiczne zaczyna się od przesilenia letniego w czerwcu,kiedy jest najdłuższy dzień w roku, trwa przez czas, kiedy dnia ubywa, ale jest dłuższy od nocyi trwa do zrównania dnia z nocą we wrześniu. Lato klimatyczne jest kiedy średnie dobowe temperatury powietrza przekraczają 15 st. C. Lato fenologiczne dzieli się na wczesne lato to czas dojrzewania zbóż, owocowania borówek, czereśni, wczesnych wiśni, poziomek i truskawek, przypada na 2 ostatnie dekady czerwca, dojrzewają czerwone i żółte porzeczki, kwittną bez czarny, liguster pospolity, szałwia łąkowa, maki, chabry bławatki, ostróżeczka polna, większość kwiatów ogrodowych i chwastów polnych, kwitną trawy, pełnia lata, czyli lato właściwe przypada na lipiec, sierpień i początek września, kwitnie lipa, są żniwa, owocują gruszki, wczesne jabłka, czereśnie, wiśnie, śliwki, mirabelki, maliny czerwone i żółte, czarne porzeczki, agrest, jeżyny, jeżynomaliny, owocuje bez czarny i jarzębina. Dalej kwitną chwasty, w tym dzwonki, wrotycz, dziurawiec, dziewanna, cykoria podróżnik, krwawnik pospolity, to pora kwitnienia ziół i owocowania traw. Ptakki dorastają, uczą się latać, uczą się samodzielności, ssaki rodzą się, odrastają od piersi, ucząs ię samodzielności, zaczynają się drugie lęgi ptaków w ciągu roku. Latem zwierzęta wykazują pełną aktywność, żerują, drapieżniki polują, w dniu przesilnenia letniego jest najdłuższy okres dobowy syntezy witaminy D w skórze oraz jest ona najefektywniejsza. W czerwcu jest największa aktywność mózgu, wiosną i latem człowiek wytwarza najwięcej endorfin, serotoniny i dopaminy. Jesteśmy najszczęśliwsi, zdażają się jednak deszcze, dla nas nieprzyjemne, dla roślin stanowiące źróło wody do picia, zasilające wody gruntowe, cieki i zbiorniki wodne, są też burze. Owocuja pierwsze warzywa pełnia lata, pomidory, ogórki, cebula, papryka, czosnek, wczesnym latem sałata, kalarepa, rzodkiewka, późnym latem są cukinia, bakłażany i patisony. Ptaki odlatujące przygotowują się do odlotu siadając na gałęziach i drutach. Lato to gody jaskółek i jerzyków. Owocują jagody i borówki. Przez całe lato jest masowe kwitnienie i owocowanie roślin ozdobnych w ogrodach.

Tutaj opiszę ciekawe zjawisko. Leje krasowe powstają w wyniku procesów krasowych, czyli rozpuszczania skał przez wody powierzchniowe i podziemne, krasowieniu ulegają wapienie, gips, dolomity, sól kamienna, kreda. Proces polega na chemicznej reakcji wody Co2 i skały, woda nasycona CO2 z atmosfery lub gnijących szczątków organicznych styka sie ze skałą:  CaCO3 + H2O + CO2 → Ca(HCO3)2, potem woda z wodorowęglanem wapnia wnika w skały, gdzie zachodzi odwrótna reakcja powstania węglanu wapnia, powstają nacieki, są stalaktyty, czyli wytrącony węglan wapnia w postaci zwisających z sufitu jaskini sopli, stalagmit, czyli odwrotnośc stalaktytu, powstaje gdy krople wody nasyconej węglanem wapnia spadają w jedno miejsce i wytrąca się osad, połaczenie stalaktytu i stalagmitu, które z  czasem następuje daje kolumne stalagaat Ca(CO3)2=CacO3+H2O +CO2. Leje krasowe powstają w wyniku rozpuszczenia dużej powierzchni skały przez wodę i zapanięcia stropów kanałów krasowych.
Inne formacje krasowe to:
ospa krasowa powstaje przez wypłukiwanie niewielkich fragmentów pionowej skały np. w czasie deszczu, tworzą się pory,
żłobek i żebro krasowe-spływająca woda np. rozpuszczony śnieg wypłukuje w skale koryta, powstają długie, głebokie na kilka cm żłobki rozdzielone żebrami krasowymi, uwał powstaje przez połączenie kilku lejów krasowych,
polje to kotliny powstałe z połaczenia kilku lejów i uwiałów, przypominają doliny górskie,
ostaniec krasowy to wysokie wzniesienie wapienne, które nie zostało wypłukane przez wodę,
ponor dziura w skale wydrążona przaz płynącą wodę, woda ta płynie tą dziurą, zamiast okrążyć skałę,
wywierzysko to źródło krasowe, otwór w skale, którym wody spod ziemi wypływaja na powierzchnie tworząc źródło,
studnia krasowa to pionowy tunel powstały przez rozpuszczenie skały przez wody opadowe, woda rozpuszcza skałę wzdłuż pionowych szczelin,
jaskina to duża szczelina skalna wypłukana przez wody, które opadły zostawiając szczelinę,
makarony to długie, cienkie, na całej długości podobne stalaktyty,
pizolity, powstają na dnie jaskini we wgłębieniach wypełnionych ruchomą wodą, ziarna skał i drobne kamyki zostają otoczone węglanem wapnia, mają szorstką powierzchnie, powstają w spokojnych wodach,
perły jaskiniowe mają gładką powierzchnie powstają w wartkich wodach,
draperie powstają na stromych ścianach jaskini dzięki spływającej nimi wodzie, węglan wapnia wytrąca się w postaci odstających od ściany falbanek,
Misy martwicowe powstają na dnie jaskini podczas parowania wody, są to zagłębienia powstałe z wytrąconego z wody węglanu wapnia, maja kręgi, slady poziomu wody,
terasy trawertynowe wypływająca z gorących źródeł woda z CO2 i związkami wapnia ochądza się, wytrąca się węglan wapnia osadza sie na nierównościach terenu i tworzy schody, tarasy, baseny, misy odzielone od siebie zaporami, którymi spływa woda.
Krasowienie zależy od klimatu, najsilniejsze jest w gorącym i wilgotnym, ukształtowania terenu, na płaskim woda głebiej wsiąka, od ukształtowania zależy rzeźba, stężenia CO2, na dużych wysokościach krasowienie zachodzi szybciej.

Dziś pomysł na wegański obiad z letnich składników.
Składniki: cukinia, sałata, pomidory, ogórki, papryka czerwona, zielona, żółta, cebula, zielone oliwki, papryczka chilii, imbir, czosnek, marchew, pietruszka, seler, por, sok z cytryny, miód, truskawki.
Na danie główne potrzebujemy 1 dużą marchewkę, 1 dużą cukinię, duży korzeń pietruszki i łodygę selera, 6 dużych pomidorów, cebulę, chili, czerwoną paprykę, imbir i czosnek. Gotujemy marchew, seler i pietruszke, potem kroimy w kosteczkę, w kosteczkę kroimy też pomidory, czosnek, chili, czerwona paprykę, imbir i cebulę, składniki mięszamy, dodajemy przesmazoną cebule i pora, smażymy pokrojoną w plasterki cukinię, podajemy z salsą, do tego surówka: pokrojone na półplasterki 3 pomidory, porkojone w paseczki papryki, ogórek pokrojony w plasterki, porwane liście sałaty, cebula w piórkach, oliwki, spajamy sokiem z cytryny.
Na deser: litrowa miska truskawek i miód, mielimy truskawki z 4 łyzkami miodu i zmarażamy, mamy zdrowy deser lodowy, który posłuży nie tylko do obiadu, ale i jako przekąska. Truskawek nie trzeba zamrażać, wystarczy wypić jako koktajl.
Z cukinii i sosu można zrobic zapiekankę, układamy plasterki cukinii w brytfannie, na nią nakładamy sos, mozna uzyć też plasterków bakłażana, trzeba go posolić i poczekać aż puści wodę, tak pozbywamy się goryczy, na to mpożna wyłozyć kukurydzę z puszki i groszek, kładziemy na wierzch plasterki żółtego sera lub mozarelli i zapiekamy, podajemy z opisana wyżej surówką. to jest danie wegetariańskie, juz nie wegańskie ze wzgledu na ser.
Lodowy deser mozna zrobić z dowolnych owoców.
Sałatka owocowa:  3 mandarynki, banan, szklanka borówek amerykańskich, szklanka borówek czarnych, szklanka malin czarnych, żółtych i czerwonych, poziomek, truskawek, winogron. Owoce przesypujemy do miseczki i mieszamy, banana kroimy w plasterki, mandarynki rozkładamy na cząstki, sałatki nie trzeba niczym przyprawiać jest gotowa do jedzenia.
Kolejna sałatka: 2 jabłka, 2 gruszki, 2 morele, owoce kroimy na plasterki i mieszamy w miseczce, nie trzeba przyprawiać.
Dania wegetariańskie nie są nudne, są smaczne i róznorodne, podane tutaj nie mają gluteny, laktozy ani cukru białego, więc są bezpieczne dla wiekszości ludzi. Składaja się z ogólnodostępnych składników, świeże warzywa i owoce mają wiele witamin, biogenów oraz innych nie wytwarzanych przez nasze organizmy a potrzebnych nam związków chemicznych jak barwniki roslinne, karotenoidy, flawonoidy itd., olejki eteryczne, błonnik itd. Owoce sa slodkie i zdrowe, starałam sie by dania były jak najmniej przetworzone, chyba, że tego wymaga jadalność. Także miód jest bardzo zdrowy, ma wiele witamin i biogenów.