biologia i ochrona przyrody

Panuje przekonanie, że dziuplaki, w tym dzięcioły wybierają na gniazda dziuple w spróchniałych drzewach, otóż ptaki wiedzą, że takie drzewa są niestabilne, więc wolą zdrowe drzewa. One same wybijają dziuple w zdrowych drzewach, co stanowi wrota zakażenia dla bakterii i grzybów, dlatego w następnych latach ptaki usuwają chorą tkankę, a dziupla się powiększa. Kiedy otwór jest dla nich za duży, dzięcioły szukają nowego drzewa, a ich dziuplę zajmują większe ptaki np. sowy albo ssaki nadrzewne jak wiewiórki. Dzięcioły jedzą za to larwy korników, szukając ich wyczuwają drgania pod korą, kttóre oznaczają ruchy larw i wybijają dziobem dziurki, potem językiem sięgają do wydrążonych przez larwy tuneli i wydobywają nim larwy. Język dzięcioła jest długi, lepki i chwytny, dzięki czemu dosięga larw i łowi je. Wybite dziobem otwory są ułozone w regularnych odstępach zwdłuż pnia lub gałęzi i nazywają się batonami. Kiedy wiosną samiec wabi samiczkę uderza w twarde i dźwięczne przedmioty jak latarnie uliczne, powieszone na płocie garnki czy blaszane dachy, samiec,który uderza najgłośniej jest najatrakcyjniejszy dla samiczki i to z nim zakłada ona gniazdo. oczywiście robiąc batany również stukaja w drewno, ale to jest inny dźwięk. Stukanie w metalowe przedmioty oznacza wiosnę. Teraz ogólne o ptakach: ptaki mają przeważne 1 - 2 lęgi w roku, wiosną i latem, by pisklęta zdążyly opuścić gniazda przed jesienią i odlotem, kiedy lata są ciepłe i długie, ptaki mogą mieć 3 lęg na początku września. Szczególnie doyczy to ptaków całorocznie przebywających w Polsce. W tym roku gołębie np. grzywacze parzą się 3 raz. Dzięcioły zostają w Polsce cały rok. Zamieszkują lasy, parki, zarośla, sady, podwórka, są na mojej jabłonce, gruszce, wszędzie tam, gdzie są drzewa, zimują na swoich terenach lęgowych.

Tym razem opiszę kontrowersyjne zjawisko jakim jest dziura ozonowa, kontrowersyjne dlatego, że pomimo paniki jaka wywołuje u niektórych osób ma tez dobre strony.
Najważniejszą zaletą tego zjawiska jest sprawniejsza synteza witaminy D3. wiemy, że warstwa ozonowa zatrzymuje promieniowanie UV, wiemy, że UVB jest odpowiedzialne za syntezę witaminy D3, fale dlugości 290-310 nm inicjują syntezę tej witaminy w skórze. Do 90%, najnowsze źródła podają, że 100% zapotrzebowania na tę witaminę jest zaspokajane dzięki syntezie skórnej. Witamina D odpowiada za wchłanianie wapnia i fosforu, tym samym za gospodarke węglowodanami, regulację cisnienia tętniczego krwi, regulacje pracy serca, mięśni, układu nerwowego. Najnowsze badania zaliczają witamine D do hormonów. Tak jak do produkcji hormonów tarfczycy potrzebujemy jodu, tak do syntezy witaminy D potrzebujemy UVB. Optymalna długośc fali dla syntezy witaminy D wynosi 297 nm, do Ziemi dociera światło o dł fali od 300 do 800 nm, czyli pasmo powyżej optimum. Zanik ozonu spowoduje dotarcie długości fal zatrzymywanych przez ozon, w tym długości optymalnej dla syntezy skórnej wit. D3-297 nm. Intensywniejsze promieniowanie UV skróci czas syntezy tej witaminy, dziś całe dnie spędzamy w pracy lub szkole, nie zawsze trafiamy na piekna pogodę w czasie urlopu, więc ok. 90% Polaków ma niedobory witaminy D. Gdyby natężenie bylo większe skróciłby się czas syntezy i moznaby było zaspokoić zapotrzebowanie np. wystawiając ręce i nogi w czasie przerwy sniadaniowej. Teraz w naszej strefie klimatycznej potrzeba minimum pół godziny dla nieopalonej osoby. dodatkowo tylko 5% docierającego pasma UV to UVB, spadek ilości ozonu zwiekszy jego udział. Wydłuzy sie także okres syntezy witainy D, dziś w Polsce to czas od marca do września jeśli pogoda dopisze, zwykle w marcu jest zbyt zimno, ale mógłby się  wydłużyc ten czas o październik i listopad, które moga byc ciepłe. Tak samo na wyższych szerokościach geograficznych.  
Niektórzy uważaja, że promieniowanie słoneczne może powodować raka, ale czerniak, podobnie jak inne nowotwory występuje u osób z niedoborem witaminy D, która chroni przed nowotworami piersi, jelit, krtanii, płuc, prostaty, szyjki macicy. witamina D zwieksza też szansę na wyleczenie raka piersi.
 Czerniak nie wsytępuje w krajach, gdzie ludzie sa cały czas narażeni na silne światło sloneczne, ale w krajach o duzym zachmurzeniu, które mają krótkotrwałe i rzadkie, ale intensywne kontakty ze słońcem, tlumaczy to zjawisko hormezy, niskie lub długotrwałe ekspozycje na czynniki toksyczne ma korzystne działanie. Człowiek wytwarza melaninę, zwierzęta mają sierść, u nich w sierści zachodzi synteza witaminy D, natomiast futro zatrzymuje UVB. Ponadto istnieje odpowiedź immunologiczna i odpowiedź na poziomie molekularnym. Uszkodzenia komórek powodują zwiększona aktywność enzymów naprawczych, astres radiacyjny dehydratacyjnych, co powoduje sprawniejszą naprawę uszkodzeń, nie tylko słonecznych, ale i wywołanych wiekiem, spontanicznymi pomyłkami w czasie replikacji DNA, chemikaliami, czy promieniowaniem radioaktywnym. Podobnie oparzenie słoneczne to reakcja obronna, jest to stan zapalny, którego celem jest zniszczenie uszkodzonych komórek, przeciez reakcja immunologiczna niszczy komórki uszkodzone nie tylko słońcem, ale i innymi czynnikami: pestycydami, lakierami, farbami (wiele z nich jest rakotwórczych, a skóra jest organem o największym kontakcie z róznymi czynnikami). Również UV może zabić komórkę z inicjacją nowotworu spowodowana np. pestycydem albo jakimś rozpuszczalnikiem. Oczywiście pęcherze mogą stanowić zagrożenie jako wrota zakażenia, ale wystarcy ubranie by do tego nie dopuscić, czas syntezy witaminy D sie skróci, a melanina będzie chronic w dalszym ciągu.
Pamiętajmy, że przed nadmairem UV zwierzęta chroni futro, nas ubranie, wlosy, szkło, nawet pogrubiona skóra na stopach i dloniach.
Również rosliny radzą sobie ze stresem radiacyjnym, czyli stres spowodowany nadmiarem światła. Miejscem uszkodzeń słonecznych jest centrum reakcji PSII, gdzie białko D1 uczestniczy w przekazywaniu energii, daje to zaburzenia transportu e- i fotoinaktywację PSII, tu nadmiar energii jest usuwany na drodze fluorescencji i rozproszony jest jako ciepło, nagromadzenie H+ w pęcherzyku tylokaidu związane z wysyceniem pobierania H+ do redukcji NADP+ daje zakwaszenie błony tylokaidu i jest rozproszony w cyklu ksantofilowym. Cykl ten zachodzi w blonach tylokaidu, polega na odwracalnej przemianie wiolaksantyny przez enteroksantynę do zeaksantyny, rosliny w ciemności lub słabym świetle mają dużo wiolaksantyny, silne światło daje zakwaszenie wnętrza tylokaidu i przyłaczenie deoksydazy wiolaksantynowej do wewnętrznej pow. błony tylokaidu i daje początek przemianie wiolaksantyny w zeaksantynę. W ciemności jest odrwotna reakcja sterowana przez oksydazę zeaksantyny. wiolaksantyna ma przy pierścieniach jononowych po 1 wiązaniu epokdydowym, które pęka i przyłącza się H+, powstaje cząśteczka H2O, spada stężenie H+ w pęcherzyku. Inny proces redukujący nadmiar E to fotooddychanie. Sline promieniowanie pomimo tych dróg daje powstanie reaktywnych form tlenu, jest stres oksydacyjny, są tlen singletowy, rodnik ponadtlenkowy O2- i nadtlenek wodoru H2O2 i jon hydroksylowy, usuwanie tych form tlenu jest przez układy oksydoredukcyjne, sat u dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza, tokoferole, glutation. Mechanizmy dostosowania to adaptacja do warunków silnego światła, pogrubieniu kutikuli, syntezie i nagromadzeniu antocyjanów gł. w epidermie, co daje pochłonięcie znacznej ilości energii, zwiększenie ilości barwników ochronnych np. karotenoidów w chloroplastach. Promieniowanie ultrafioletowe zwiększa aktywność peroksydaz, katalaz. Ze wzrostem natężenia UV docierającego do roślin, rośnie synteza związków absorbujących ten zakres promieni, zlokalizowane są w komórkach powierzchniowych części organów, są to np. taniny (polifenole), flawonoidy rozpuszczone w soku komórkowym i różnego typu związki pochodzenia fenolowego, które mają niższe organizmy: sinice i glony. Rosliny zwięskzając syntezę związków absorbujących UV uodparniają się na nie. Rosnie również aktywnośc enzymów dehydratacyjnych. Rośliny z ciepłych stref klimatycznych nikaja szkodliwych natężeń światła przez zmanę kąta ustawienia blaszek liściowych (heliotropizm), zmianę położenia chloroplastó w komóce, związane jest to z ruchem cytoplazmy, wytworzenie różnych struktur na powierzchni organów fotosyntetyzujących np. włosków (do 40% absorbcji światła). Także wiele naszych roślin ma włoski np. ogórecznik. Im więcej związków pochłaniających światło tym roslina odporniejsa na światło, to odpowiedniki naszej melaniny, aktywowane i syntetyzowane sa enzymy dehydratacyjne i inne przeciwutleniacze np. glutation oraz enzymy naprawcze, przeciwutleniacze chronia rpzed wolnymi rodnikami powstałymi nie tylko w wyniku działania UV, ale i promieniotwórczości czy metabolizmu komórkowego, tym samym zmniejszając ryzyko nowotwrów. Wolne rodniki i uszkodzenia DNA powstają we wszystkich komórkach roslin i zwierząt, nadmiar światła powoduje aktywację i zwiększenie intensywności mechanizmów obronnych, które skutkuja zmniejszeniem ryzyka nowotworów. UVB również wpływa na synteze ergokalferolu, witaminy D2 produkowanej przez rosliny i grzyby.
UVB nie przenika przez chmury, jedynie niewielkie jego ilości sa w stanie przeniknąć przez słabe zachmurzenie. Silniejsze światło spowoduje więcej promieni przenikających przez słabe zachmurzenie (prawo Lamberta-Beera), co zmniejsyz zachorowalnośc na krzywicę w najsłabiej nasłonecznionych częściach świata.
UV to nie jest broń wymyslona w XX wieku, ale promieniowanie, które było świadkiem powstania zycia na Ziemi, jego ewolucji, powstania cżlowieka, powstania naszej cywilizacji i kultury. To odwieczne towarzystwo zycia i człowieka, jest z nami od zawsze, gdy w ciągu dnia chodzimy po powierzchni Ziemi załatwiając swoje sprawy, towarzyszy powierzchniowym roslinom i zwierzętom od początku istnienia zycia.
Dziura ozonowa to spadek stężenia ozonu w ozonosferze. Tak naprawdę istnieje kilka dziur ozonowych m. in. nad Antakrtydą czy Asutralią, najwcześniejsze odkryto w latach 70. Od tego czasu zawartość ozonu w tych miejscach i w wielu innych rosła i malała. Oskarża się o to przemysł. Nowoczesne satelity, mierniki UV i cała gama urządzeń pomiarowych jest w stanie to kontrolować, ale to nie znaczy, że dawniej tego zjawiska nie było. Skoro pierwsze satelity wojskowe wystrzelono w laatch 50, a pogodowe w 1960 roku. Mierniki UV powstało stosunkowo niedawno, więc skąd waidomo, że dawniej nie było dziury ozonowej? Skąd wiadomo, że zawartość ozonu nie waha się cyklicznie tak inne parametry naszej planety? Wiemy, że natężenie UV docierającego do Ziemi waha się od zaranie dziejów. Nie wiemy czy wahania ozonu nie są cykliczne gdyż dotąd nie bło mozliwości dokonania pomiaru. Jeden obserwowany wycinek rzeczywistości bez możliwości zweryfikownia całości pobudza wyobraźnię i jest motorem biznesu. Nie wiem czy były jakies badania laboratoryjne potwierdzające działanie freonów na ozon, ich wpływ na ozonosferę pozotaje teorią, w przyrodzie działa bardzo wiele czynników naraz, więc ciężko wyodrębnic jeden, jedyne obiektywne badania to badania laboratoryjne z oddzieleniem pozostałych czynników jak aktywnośc słoneczna. Albo ze stąłym natężeniem działania innych czynników- w przyrodzie wszystko się zmienia. Dopiero takie badania moga potwierdzic lub wykluczyć wpływ freonów. Dzięki komentarzom z portalu Odkrywcy.pl dowidziałam się, że dzira ozonowa nad biegunami to jednak naturalne zjawisko, ozon powstaje pod wpływem UV ze zwykłego tlenu, ale szybko sie rozpada, dlatego w czasie nocy polarnej znaczne ilości O3 rozkłądają się i zimą oraz po niej mamy dziurę ozonową.

Jeśli chcemy mieć warzywa i owoce wolne od chemii rolnej musimy sami założyć ogródek warzywny. W tym roku jeszcze można posadzić sadzonki i zasiać nasiona, jesień natomiast to doskonały czas na sadzenie drzewek i krzewów owocowych. W naszym klimacie można uprawiać truskawki, maliny, jeżyny, agrest, porzeczki, śliwy, jabłonie, wiśnie, grusze, czereśnie, poziomki, jagody, ostrężyny, aronię, w cieplejszych miejscach morele, brzoskwinie, nektarynki, z warzyw można posadzić lub posiać  pomidory, kapustę, paprykę, sałatę, ziemniaki, cebulę, czosnek, szczypiorek, pory, groch, fasolę, groszek siewny, bób, brukselkę, brokuły, kalafiory, kukurydzę, marchew, pietruszkę, selery, buraki, rzodkiewke, rzepę, kalarepę, koper, rzodkiew, sałatę, ogórki, cukinię, dynię, patisony, słonecznik, w doniczkach można uprawiać pomidory, szczypiorek, cebulę, czosnek, paprykę, rzodkiewkę, rzerzuchę, zioła mozna uprawiać tak w ogródku jak i w doniczkach: majeranek, czomber, oregano, miętę pieprzową itd. Bazylia nadaje się do uprawy w doniczkach. W domu i ogródku można mieć wiele ziół z zagranicy mietę cytrynową, melisę itd. Do ekologicznych upraw nie potrzeba wiele ziemi, dla zaspokojenia potrzeb na lato 4-osobowej rodziny wystarczy działka 100x100 m, ale już mniejsze działeczki dają uzupełnienie diety, ekoloigczne ogródki to także pomoc dla pszczół, w końcu większośc roślin użytkowych jest zapylana przez pszczoły. Plewione ręcznie działki dają szansę na zakwit i wydanie nasion chwastom polnym, któe są nie tylko źródłem nektaru, ale i są niezwykle ważne dla zachowania bioróżnorodności. Ruch na świeżym powietrzu dotlenia, wzmacnia układ krążenia, obniża ciśnienie, kontakt z przyrodą relaksuje, jest ważny dla zachowania równowagi. Własnoręczna opieka nad rośnami daje wiele satysfakcji, a efekty pracy sa widoczne niemal od razu, latem będziemy mieli świeżych warzyw i owoców dostatek, dodatkowo koszt ponosimy tylko kupują sadzonki i nasiona, owoców i warzyw potrzebujemy przez cały rok, na zime możemy robic przetwory, dżemy, marmolady, powidła, soki, mrozonki, brokuły, kalafiory, fasola, bób, groszek, kukurydzę można zamrozić, także truskawki, sliwki, wiśnie, czereśnie. Jabłka i gruszki, ziemniaki, marchew, buraki, cebula, dynie, czosnek, kapusta, pietruszka, selery, pory dobrze i długo się przechowują, dodatkowo z kapusty możny robić kiszonki. Niektóre odmiany jabłoni, gruszy, sliw wydają owoce do października, są jabłka dojrzewające w zimie, właściwie pokarmów roslinnych ze sklepu będziemy potrzebowali tylko od lutego do maja, chyba, e surowe zastąpimy przetworami i mrozonkami. trudno sie przechowuja, ale można je ukisić lub zakonserwować w occie i jeść przez cała zimę, podobnie kapus. Z truskawek, jagód, poziomek, malin, śliwek, porzeczek, agrestu, aronii, marchwii, pietruszki, selera, pomidorów, ogórków, dynii, cukinii, papryki itd. można zrobić przeciery, które długo są zdatne do spozycia. Śliwki, żurawine, jagody, morele, brzoskwinie,jabłka, gruszki, wiśnie, czereśnie mozna też suszyć, owoce suszymy w gorącym i przewewnym miejscu pilnując by nie zapleśniały. Mozna kupić specjalne suszarki do owoców i warzyw, warzywa musimy pokroić na cienkie plastry, owoce na połówki, małe owoce w całości. W sklepach ogrodniczych sa dostępne ozdobne odmiany cytrusów: cytryn, pomarańczy, mandarynek, lim, które także sa jadalne, nie są za smaczne, ale nadają sie na przetwory i dodatki do sałatek wieloowocowych. Uprawiane w doniczkach zioła nadają sie zarówno jako przyprawy jak i składniki potraw np. bazylia jest skłądnikiem sałatki greckiej. Warzywa i owoce pochodzące z ekologicznych upraw, uprawiane tradycyjnymi metodami są o wiele smaczniejsze i zdrowsze od tych uprawianych na hurtową skalę, które wydają się bez smaku. Lepszym rowiązaniem od doniczek jest szklarenka, w kótrej można ustawić donice lub posadzić rośliny bezpośrednio do ziemi, zima lepsze są doniczki, taka szlarenka chroni rosliny, którym mogłyby zaszkodzić kuchenne opary, warto też jeden pokój przeznaczyć na doniczki z roślinkami.

Ekstremofile to bakterie przystosowane do maksymalnie ekstremlnych warunków takich jak wysokie i niskie temperatury, skrajne wartości pH, stężenie soli, metale ciężkie, ciśnienie i promieniowanie.
Są to:
Hipertemrofile, czyli bakterie odporne na skrajnie wysokie temperatury pow. 80 st. C, zyją w gorących źródłach, kominach hydrotermalnych, samoogrzewającej się masie wulkanicznej, w wulkanach np. Pyrolobus fumarii, Thermus aquaticus, Thermus flavus. Termofile lubią temperatury 40-80 st. C czyli gorące źródła, naśłonecznione powierzchnie skła, gleb, ściółki, wody ogrzane przemysłowo np. Bacillus stearothermophilus, Pyrococcus furiosus, Lactobacillus delbrueckii, Lactobacillus delbrueckii.Ich zdolności adaptacyjne to termostabilne białka strukturalne i enzymatyczne, termostabilne kwasy nukleinowe, lipidy błonowe mają długie, rozgałęzione łańcuchy, szybka synteza zdenaturyzowanych makrocząsteczek, ograniczenie metabolizmu tlenowego, mniejsza ilośc termolabilnych kofaktorów i enzymów, są białka histonopodobne, obojętne i trwale łączą się z DNA, mało jonów K+, duże steżenie białek szoku cieplnego, które przywracaja termouszkodzonym białkom prawidłową konformację, ich steżenie wzrasta po przekroczeniu maksymalnej temp. jest szybka synteza termolabilnych cząsteczek np. aminokwasów, zamiana estrów kwasów tłuszczowych i glicerolu na etery glicerolowe izoprenoidów alkilowych, i lipidy zawierające węglowodory izaprenoidowe, w ścianach jest pneumureina, mniej rybozy, są białka, które umozliwiaja transkrypcję w wysokiej temp. Cukier trehaloza łączy się z innymi cząsteczkami i ochrania je.
Psychrofile czyli zimnolubne, prosperują do 15 st. C. zyją w glebach polarnych, wysokogórskich, lodzie lodowcach, osadach dennych, tundrze, zimnych wodach Sterptococcus thermophilus, kwasy tłuszczowe w lipidach blonowych umozliwiają zachwoanie płynnej mozaiki, dwuwarstwa lipidowa przy spadku temp. zmienia się z fazy plynnej w żel, transport błonowy jest zachowany, jest wymiana gazowa, transport jonowych, łańcuchy sa krotkie, rozgałęzione, mają wielonienasycone grupy acylowe, sa białak psychroproteiny, które sa aktywne w niskich temp., mają niższą E swobodna i entalpie, sa INP białka nukleacyjne lodu, na nich osadza sie lód zamiast na innych strukturach, THP białka termicznej histerazy, AFP białka przeciwzamarzeniowe, obniżaja ptk krzepniecia wody, ale nie ptk. topnienia, jedna częśc cząsteczki jest hydrofilowa, 2 hydrofobowa, one zbieraja kryształki lodu by nie dostały sie do ważnych struktur komórki, bialka szoku cieplnego Csp pozwalaja na transkrypcje i translację w niskich temp. zachowuja aktywnośc rybosomów, podobnie działają białka aklimatyzacji do zimna Cap. 
Acidofile lubią pH mniejsze lub równe 3, żyja w hałdach węgla, drogach rodnych, żoładku, gorących źródłach, Picrophilus torridus, Thiobacillus tiooxibacillus, Blkalofile lubią zasadowe pH, pH pow. 10 zyją w sodowych jeziorach, jelitach, glebach przesyconych węglanami, Vibrio cholerae, Streptococcus pneumoniae, Enterococcus faecalis, Bacillus firmus, Plectonema nostrocorum kwasolubne potrzebuja obojętnego pH w komórce, nie przepuszczają jonów H+ do komórki i szybko je usuwają, alkalofile wytwarzaja enzymy na pow. komorek i wydzielają je do srodowiska, tam neutralizuja zasadowe pH, utrzymuja obojętne w komórce.
Ciśnienie do 50 atmosfer lubią bakterie barotolerancyjne zyją w morzach do 4000 m głebokości Photobacterium sp., barofile, piezofile wytrzymuja 400 atm. zyja w morzach na głebokosciach 5000-6000 m Pseudomonas sp. Escherichia sp. bezwzględne barofile lubia 700-800 atm, żyja na głebokościach 10000-11000 m są tu przetrwalniki np. Bacillus subtilis, Lactobacillus lactis, Staphylococcus aureus mają zmiany w błonie cytoplazmatycznej. jest zmodyfikowana błona komorkowa, giętka i przepuszczalna, inna konformacja białek, lipidów, kwasów nukleinowych.
Zasolenie lubią halofile słabe 1-6% NaCl, woda morska do 3% zasolona, Halobacteriaceae, halofile 6-15% NaCl, solanki przemysłowe, produkty solone, Halobacterium halobium, halofile skrajne 15-30% NaCl, płytkie solanki, słone jeziora, biosynteza rozpuszczalnych składników wewnątrzkomorkowych, enzymy wymagają K+ i Na+, jest duzo jonów K+ w komórce, pseudomureina w ścianie jest odporna na wysokie stęż. soli, ma ujemny ładunek, wiązanie NaCl w wakuolach i usuwanie na zewnątrz, sorbitol, mannitol, ksylitol, arabitol są w cytoplazmie by zachować cieśnienie osmotyczne między wakuolą a cytozolem.
Aneoroby obligatoryjne lubia niski potencjał redox, pon. 300mV, zamieszkuja konserwy, mięsa Bacillus fragilis, Clostridium sp i Bacterioides sp. metabolizm beztlenowy.
Kserofile lubia niedobór wody aw<0,8, zyja na pow. skał, Xeromyces bisporus, maja białka wiążące wodę, na skałach żyja też endolity w środku, hipolity na zewnątrz, peknięcia skalne, rysy, powierzchnia, Methanobacterium subterraneum.
Metale ciężkie metalofile lubia wysokie steż. Hg, Cu, Pb, Pseudomonas sp, Citrobacter sp. Aeromonas sp. Arthrobacter sp. zmiana błony komórkowej ograniczająca przepuszczalność dla metali cieżkich, wewnątrzkomórkowe biopolimery sacharydy i białka chelatuja jony na zewnątrz, precypitacja jonów do siarczków i siarczanów, siderofory, którymi wydalane są jony na zewnątrz, wiązanie jonów w wakuolach, więcej polifosforanów, melanina tworzy czapeczke nad jadrem komórkowym, zatrzymuje metale ciężkie, sorbitol, mannitol, ksylitol, arabitol są w cytoplazmie by zachować cieśnienie osmotyczne między wakuolą a cytozolem. 
Radiofile lubią skazone tereny: baseny chłodzące pręty paliwoe, reaktory, skazone gleby, wody, skaly, Deinococcus radiodurans, duże stężenie enzymów dehydratacyjnych i naprawczych, duża ilośc materiału gen. odp. za syntezę tych enzymów, karotenoidy i inne przeciwutleniacze w duzym stężeniu, od kilku do dwudziestu kilku kopii tego samego plazmidu, uszkodzenie jedengo daje kilka w zapasie, te emchanizmy chronia też przed innymi czynnikami rakotwórczymi, bakteria może być wykorzystana do utylizacji skażeń promieniotwórczych.

Ochrona różnorodności biologicznej w miastach, kwestia ochrony biotycznej jest coraz bardziej popularna, ale konkretnych działań w jej zakresie jest mniej niż w przypadku innych zabiegów ochrony środowiska-ochrona przed zanieczyszczeniami, ochrona zasobów.
Motywy ochrony przyrody w mieście:
Prawne-prawo unijne i krajowe narzuca obowiązek ochrony bioróżnorodności, tereny zurbanizowane nie stanowią wyjątku,
Kulturowe-obcowanie z przyrodą zaspakaja potrzeby emocjonalne i estetyczne, pełni funkcję edukacyjną, wpływa na postzeganie sztuki, 
Naukowe-miasta przerywają ciągłośc metapopulacji, na terenie miast sa populacje rzadkich gatunków np. w Krakowie jest jedyna w kraju populacja skalnika driada Minois dryas.
W wielu miastach powstały opracowania zasad ochrony bioróznorodności w miastach, w Krakowie to Koncepcja ochrony różnorodności biotycznej miasta Krakowa z 2005 r, inne powstały m. in. w Londynie, Manchesterze, Boroondara. Ochronę bioróżnorodności w mieście wprowadza się przez zachowanie jak największych fragmentów ekosystemów-łąk, zbiorników wodnych, lasó, muraw kserotermicznych itd. zwiekszenie biorżnorodności w obiektach zieleni urządzonej, podkreślenie walorów i zachowanie cennych obiekltów przyrodniczych. Praktyczne wskazania ochrony bioóznorodności w mieście: praca ekspertów-stałą współpraca między przyrodnikami, planistami, urbanistami, organizacjami ekologicznymi, władzami miasta, samorządem np. Rda Ochrony Przyrody Miasta; inicjatywa społęczna-składanie petycji u danych władz i prób wymuszania na nich działań proekologicznych; przygotowane służby miejskie-strażnicy znający odp. przepisy prawa, potrafiący odróżnić najważniejsze chronione gatunki roślin i zwierząt itd. przede wszystkim mieli świadomość działań w tym zakresie; edukacja i propaganda-wszelkie obiekty powinny stale mieć tablice informacyjne chronione przed dewastacją, a wydawnictwa informacyjne powinny powinny byc łatwo dostępne, nie tylko zakazy, w jednych miejscach należy udostępniać ścieżki rowerowe, piesze, miejsca gdzie można spuszczać psy, w innych trzeba bezwzględnie egzekwować zakazy palenia ognisk, spuszczania psów, wjazdu rowerami, motorami, samochodami itd. Wykorzystanie bioróżnorodności w promocji miasta-inf. o walorach przyrodniczych powinny być włączone do materiałów promujących miasta, broszur informacyjnych, rozdziałów w przewodnikach, na planach miasta, na stronie internetowej miasta; konkretne zalecenia dotyczące ochrony poszczególnych ekosystemów-sztuczne zbiorniki nie powinny mieć stromych brzegów, uniemożliwiających opuszczania ich przez bytujące tam płazy; całkowitą ochroną nalezy objąć wszystkie oczka wodne, starorzecza, inne zbiorniki i cieki wodne, które są jedynym miejscem rozrodu płazów na pow. dziesiątków km2 przestrzeni miejskiej; stworzenie wizji zielonego miasta, aby było jaki jest cel wyżej wymienionych działań.
Kompleksowa ochrona naturalnych ekosystemów w miastach-rozwój badań naukowych nad przyrodniczymi walorami miasta; ustalenie najważniejszych działań w zakresie ochrony przyrody w całej aglomeracji; zmiany w sposobach planowania i realizowania zadań z zakresu ochrony przyrody w mieście; podział miasta na obszary o konkretnych walorach przyrodniczo-krajobrazowych np. starorzecza, lasy, łaki itd.; wykaz obiektów najbardziej zagrożonych (priorytetowych) i ich ochrona przed zabudową i zmianą sposobu uzytkowania np. łąki, murawy itd. muszą być 3 razy w roku wykaszane, żeby nie zarosły drzewami i krzewami; ustalanie sposobu użytkowania pozostałych terenów, eliminacja ich negatywnego wpływu na cenne tereny np. bliskośc dróg, hałas; ochrona czynna, zabiegi i monitoring.
Charakterystyka zasobów przyrodniczych Krakowa: tereny związane z korytami rzek-znaczna część koryt została uregulowana, są jeszcze nieliczne starorzecza, lasy łęgowe, łaki świeże, łaki wilgotne, łaki trześlicowe, regulacja rzek im zagraza, ziemia za bardzosie wysusza; zbiorniki wodne-wszystkie pochodzenia antropogenicznego; murawy kserotermiczne; pola uprawne; kompleksy leśnie-grądy, bory mieszane, łęgi wierzbowo-topolowe, łęgi wiązowo-jesionowe; zieleń urządzona-parki, ogrody, ogrody działkowe, bulwary, błonia, zieleń towarzysząca cmentarzom i obiektom sportowym; formy ochrony przyrody-pow. 15% pow. miasta stanowią parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, użytko ekologiczne, pomniki przyrody.
Miasto jako ekosystem. Man and biosphere, program UNESCO z lat 70 XX w. dotyczący zależności między człowiekiem, jego gospodarką i środowiskiem przyrodniczym. Podprogram 11 dotyczył ekologicznych aspektów wykorzystania energii w systemach miejskich, do najważniejszych zadań zaliczono: opracowanie ogólnego modelu zależności między urbanizacją a zmianami w środowisku przyrodniczym, badania empiryczne nad zmianami demograficznymi wywołanymi przez urbanizację, badania produktywności biologicznej, badania nad zagospodarowaniem miejskich terenów zielonych.
Ekologia miasta zajmuje się strukturą i funkcjonowaniem całego układu miasta jako połaczenia struktur techniczno-ekonomiczno-socjalnych z elementami biotycznymi i abiotycznym otoczeniem klimatyczno-glebowym i krajobrazowym. Miasto to układ architektoniczno-techniczny, zbudowany z betonu, asfaltu i stali, przeładowane jest nadmiarem wytworzonego ciepła, odpadów, toksyn i ludzi-George i Mc Kinley 1974, miasto jest najbardziej dramatycznym zbiorem elementów danych przez naturę i człowieka oraz składowych wchodzących w rózne konflikty ze sobą-Ciborowski 1976, miasto jest jednocześnie środowiskiem, w którym mieszka większość mieszkańców naszego globu, dla całej reszty pozostaje marzeniem. Miasto to twór planistów, urbanistów, inżynierów i architektów, jest systemem urbanistycznym, komunikacyjnym, ekonomicznym, edukacyjnym i kulturowym.
Miasto a system ekologiczny? Ekosysytem to ogół organizmów zamieszkujących dany obszar, pozostających we wzajemnych relacjach, wraz z ich abiotycznym środowiskiem-biotop+biocenoza. Ekosystem to dowolny fragment biosfery, w którym gr. organizmów realizuje procesy produkcji i dekompozycji przy chociaż częściowym zamkniętym obiegu materii z wykorzystaniem przepływającej przez niego energii. Ekosystem miejski to układ otwarty, zasilany z zewnąrz, przepływ organizmów, materii i energii; ma ograniczone mechanizmy samoregulacji, wpływ ludzi; zdominowany przez populację 1 gatunku-człowieka kosztem ograniczenia innych; bardzo mały udział obszarów ekologicznie czynnych, istniejące mają mniejszą aktywnośc biologiczną; poziom konsumentów jest nadmiernie rozbudowany; najsłabsze ogniwa to producenci i destruenci. Urbisfera to miasto jako jeden układ biologiczny włącznie z ludźmi, antroposfera-populacja ludzka w kategoriach ekologicznych, kulturowych, socjalnych, ekologiczno-gospodarczych, fizjocenoza gr. ekosystemów tworząca układ ponadekosystemalny, urbicenoza-luźny układ komponentów biotycznych np. zespołów, zbiorowisk roslinnych itd. Urbisfera dzieli się na fizjocenozę, zawierającą urbicenozą i antroposferę.
Przepływ energii przez miasto na przykładzie Barcelony z 1985 r. 58% stanowi energia słoneczna zaabsorbowana i odbita od budynków, 26% energia słoneczna przyswojona przez rośliny, 13% energia z paliw kopalnych, 3% energia słoneczna dostarczona z pokarmem. Miasto pobiera najwięcej wody, materiałów budowlanych, surowców energetycznych, elektryczności, produktów i urządzeń, pokarmu, elektryczności, oddaje najwięcej ścieków, zanieczyszczeń, produktów przemysłowych, pary wodnej, surowców wtórnych.
Zrównoważony rozwój miasta dotyczy miasta średniego, miasta zintegrowanego-współpraca różnych sektorów, administracji, przyrodników, władz, miasta oszczędnego-czyli nie zużywająćego naraz wszystkich zasobów, miasta funkcjonalnego-miasta zbudowanego tak by poręcznie się z niego korzystało, łątwe dojazdy do pracy, kilka pasów ruchu, budynki użteczności publicznej w 1 miejscu, miasto przyjazne-zieleń, ośrodki kulturalne, parki rozrywki, udogodnienia dla osób niepełnosprawnych, starszych, dobra informacja, rozwinie ta sieć komunikacyjna, miastop dostatnie-takie gospodarowanie zasobami i finansami, żeby każdemu zyło się dobrze, miasto sprawnie zarządzane-dobra administracja, miasto z wizją-ciągły rozwój miasta, dobre planowanie, plany na wiele lat i mozliwośc ich realizacji, miasto odpowiedzialne-dobre gospodarowanie zasobami, władze są świadome tego co robią. Miasto odpowiedzialne musi opierać swoją egzystencję na zasobach otoczenia i zdolności utylizacji odpadów wyprodukowanych w mieście, ochrona otoczenia przed rozrastającymi się strukturami miasta, podst. oceny musi być ślad ekologiczny-analiza zapotrzebowania ludzi na surowce naturalne, ilość ha lądu lub morza, któa zrekompensuje tereny zużyte na konsumpcje i gromadzenie odpadów. Miasto średnie-optymalna 60-100 tys. mieszkańców, możliwość rozwiązania problemów tramsportu, łatwość nawiązywania kontaktów między władzami a mieszkańcami, co pozwala zbudować zwartą społęczność, spadek negatywnego wpływu miasta na otoczenie, miasto o takiej liczebności tworzy słabą strukture społęczno-gospodarczą, co wpływa niekorzystnie na tworzenie miejsc pracy. Miasto zwarte, zintegrowane i zróżnicowane-większośc naukowców widzi miasta zwarte, zajmujące minimum niezbędnej przestrzeni, ich rozwój jest polincentryczny, w tym modelu praca i usługi zlokalizowane są niedaleko domu-można dojść wszędzie pieszo, nie ma problemów z dotarciem na czas, korkami, w tej koncepcji pomijane sa tereny zielone, duże skupiska ludzi grożą epidemiami. Miasto oszczędne sprawne funkcjonowanie miasta zmniejsza jego koszty utrzymania obniżając obciążenia jego mieszkańców, nowe rozwiązania techniczne i technologiczne ograniczają zużycie wody, energii i innych zasobów środowiska i zmniejsza negatywne skutki w środowisku przyrodniczym. Miasto funkcjonalne rekomendacja polityki sektorowej dzięki, której miasto ma wiele funkcji-transport i komunikacja, informatyzacja, unieszkodliwianie odpadów, działania w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowo-historycznego. Miasto przyjazne zapewnia dobrą organizację życia społecznego tak by zabezpieczyć swoim mieskzańcom warunki dobrego, zdrowego i twórczego życia, walka z ubóstwem i bezrobociem, szeroki i sprawiedliwy dostęp do usług, także medycznych, kształtowanie tożsamości kulturowej miasta, która scala społęczność miejską. Miasto dostatnie, włądze samorządowe prowadzą politykę stymulującą rozwój społeczno-gospodarczy, są inwestycje w renowację struktur miejskich, produkcję przyjazną środowisku, usługi, ochronę środowiska, modernizacja transportu i komunikacji, ograniczenie zużycia energii i surowców. Miasto sprawnie zarządzane ścisła realizacja zasad zgodnie z planowanym rozwojem miasta, pionowa i pozioma integracja systemu zarządzania, kontrola systemu zarządzania i egzekwowania prawa, współdziałąnie władz, organizacji społęcznych i mieszkańców w procesie zarządzania w celu rozwiązywania konfliktów. Miasto z wizją, czyli miasto w planach jego rozwoju, wizja miasta powinna być efektem wzajemnej współpracy administracji samorządowej, przedstawicieli biznesu, właścicieli gruntów, organizacji społęcznych i mieszkańców, planowanie powinno byc perspektywiczne, nie powinno ograniczać się tylko do bieżących problemów.