biologia i ochrona przyrody

Jak zdobyć do ogródka dzikie wiśnie, jabłonie, mirabelki, czeremchę, bez? Można wykopać młode roślinki i potraktować tak jak sadzonki ze sklepu, drzewka i krzewy owocowe zwykle rosną kępami. Jeśli dzikie okazy rosną na czymś podwórku np. rodziny, przyjaciół można zrobić sobie odkłady, które potem wykopiemy i posadzimy wg instrukcji dla danego gatunku.

Odkład polega na zakopaniu w glebie gałęzi lub pędu, wtedy on się ukorzeni, puści nowe pędy w górę-tu gdzie jest merystem komórki macierzyste wyczuwając pion wytworzą nowe korzenie, wyczuwając górę nowe pędy, wtedy można pęd odkopać, podzielić na sadzonki z pędami i korzeniami i wkopać u siebie. Odkłady można robić na leszczynie, porzeczce, malinie, jeżynie (one same się przewracają i ukorzeniają), agreście, jaśminowcu, klonie, kalinie, hortensji ogrodowej, tawule, magnolii, oczarze, żylistku, porzeczce krwistej, różanecznikach.

Odkład prosty

Roślina mateczna musi być młoda, ziemie wokół rozpulchniamy, mieszamy z kompostem lub obornikiem, jeśli jest bardzo zwięzła np. gliniasta mieszamy ją z piaskiem, zdrowy, wiosna lub jesienią silny pęd zginamy na wysokości 25 cm, z części, która będzie w glebie odrywamy gałązki i liście, można go przyciąć, po zetknięciu z ziemi warto go przymocować, by się nie wyprostował, lekko posypać ziemią i podlać. Nowy pęd trzeba regularnie podlewać, by ziemia nie przeschła, po roku sprawdzamy czy się ukorzenił, jeśli tak można go przekopać do swojego ogródka

Odkład wielokrotny

Nadaje się dla giętkich roślin np. pnączy, wiosna lub jesienią długi, zdrowy pęd kładziemy na ziemi, w kilku miejscach przysypujemy glebą, można miejsca, które będą pod ziemią naciąć, nad glebą musi być przynajmniej 1 pąk, podlewamy pęd, kiedy podziemne miejsca się ukorzenią i pojawią nadziemne pędy, tniemy pęd główny na sadzonki i przekopujemy w docelowe miejsce

Odkład wierzchołkowy

nadaje się do jeżyn i jeżynomalin, wiosną odginamy główny pęd, wierzchołek wzrostu zakopujemy na 7-10 cm w ziemi, podlewamy, po kilku tygodniach się ukorzeni, jesienią przesadzamy w nowe miejsce

Odkład pionowy, kopczykowanie

Stosujemy u drzewek owocowych i ozdobnych zrzucających liście np. derenia, lilaka, wokół nasady rośliny z nowymi pędami sypiemy kopczyk, roślinę trzeba przygotować, wybrany fragment przyciąć do 8 cm nad ziemią, kiedy zrośnie do 20 cm sypiemy kopczyk, dwa razy w roku dosypujemy ziemi, tego samego roku jesienią lub wczesna wiosną za rok można odkopać sadzonki, roślina mateczna przy każdym zakopanym pędzie wytworzy nowe korzenie, takie pędy można podzielić na sadzonki

Odkład powietrzny

Dla roślin ze sztywnymi, łamliwymi pędami, których nie można zginać, kalmii, magnolii, różaneczników, doniczkowych roślin domowych, wybrany pęd nacinamy, sypiemy do rany ukorzeniacza, okładamy wilgotnym torfem, owijamy folią, mocujemy sznurkiem, górna część wiązania musi być luźniejsza, by tamtędy podlewać odkład, gdy wytworzy korzenie przybyszowe odcinamy poniżej nich, sadzimy w nowym miejscu [https://poradnikogrodniczy.pl/odklady.php]

Sadzonki zdrewniałe, czyli tegoroczne pędy, proste, bez gałązek, mają żywy kolor. Pobieramy je od października do marca, ale nie w czasie mrozów, najlepiej do końca listopada, przed mrozami. Odcinamy je i dzielimy na części grubości i długości całego ołówka, można odmierzyć ołówkiem odpowiednie części, górę sadzonki, czyli ołówkowego odcinka obcinamy ukośnie 1 cm nad ostatnim pączkiem, dół obcinamy prosto, proste końce posypujemy ukorzeniaczem, wsadzamy do doniczek, rozsadnika lub gleby w docelowym miejscu, doniczkę wypełniamy uniwersalna ziemia i żwirkiem w stosunku 1:1, sadzimy na głębokości 2/3 długości, by wystawały 1-2 pąki, mocno podlewamy, donicę trzymamy w chłodnym miejscu np. piwnicy, nieogrzewanej szklarni, garażu, zimnym inspekcie, kiedy ziemia wyschnie podlewamy, wiosną sadzonki się obudzą, latem podlewamy i nawozimy płynnym nawozem pobudzającym wzrost liści i korzeni, gdy pojawią się nowe pędy, znaczy, że sadzonki się przyjęły, jesienią dajemy je do gruntu. Jeśli nie można od razu ich posadzić, trzeba owinąć w foliowy woreczek i przechować w lodówce do czasu posadzenia. Rozmnażamy tak bez czarny, tawułę, ligustr, derenie, forsycję, kaliny, śnieguliczki, tamaryszki, wierzby, hortensję bukietową, budleję Dawida, jaśminowiec wonny, krzewuszkę cudowną, pęcherznicę kalinolistną, porzeczkę białą, porzeczkę czarna, porzeczkę czerwoną, agrest, winorośle, pięciornik, złotlin, żylistek, porzeczka krwista. Drzewa to katalpa, morwa, platan, wierzba, topola, pnącza to kiwi, rdest Auberta, winobluszcz, wiciokrzew. Głóg, ostrokrzew i berberys mają za twarde drewno, by udało się je w ten sposób rozmnożyć [http://www.bezogrodek.com/2016/11/sadzonki-zdrewniale-rozmnazamy-krzewy.html#].

Wiemy, że po wycieciu drzewa pozostaje pniak, z czasem ten pniak puszcza gałązki, które rozrastają się, rozgałęziają i tworzą strukturę o kształce krzewu, z tym, że wspólny pęd główny jest przy samej ziemi. Pęd główny powstaje przez podział stożka wzrostu pędu, który ma komórki inicjalne, które dzielą się i róznicują w tkanki roslinne, zawsze jednak po każdym podziale komórki powstają 2, jedna zostaje inicjalna komórka macierzystą, druga ulegając dalszym podziałom róznicuje się w komórki somatyczne tworzące tkanki. Komórki te buduja pęd, czyli część rośliny mającą liście, owoce, kwiaty, pączki i lodyge, pęd główny rozgałęzia się na gałęzie, których celem jest umozliwić liściom dostęp do swiatła. Komóki merystemów głównych pochodza od tkanek zarodka odpowiadają za przyrost łodygi na długość i tworzenie gałęzi, sa aktywne podziałowo przez całę zycie rosliny, nawet po ścięciu pędu głównego, gdy istnieje transport korzeniowy roslina wytworzy nowe pędy celem fotosyntezy i rozmnażania płciowego.
Udział biorą tu auksyny, które odpowiadaja za wzrost wierzchołków pędu, koleoptyle, odpowiedź w wierzchołku pędu na światło i odgięcie we wzroście elongacyjnym. Auksyny stymulują wydłużanie komórek w strefie wzrostu, podział komórek kambium, przyrost na długość, dominację wierzchołkową, uśpienie pączków, zrzucanie liści i owoców, ustawienie liści powierzchnią wierzchnią do światła i poprzecznie w kierunku grawitacji, udział w plagiotropizmie, tworzenie zawiązków korzeni (sadzonek korzeniowych), fototropizm (wzrost roslin w kierunku światła), wpływ na tworzenie pędów bocznych i rozłogów.
gibereliny odpowiadaja za wzrost elementów drewna i lyka, pobudzają kwitneinie, ich działanie wymaga swiatła.
Citokininy odpowiadaja za wydłużanie komórek, podziały komórkowe, pobudzaja syntezę kwasów nukleinowych, białek, znoszą dominację wierzchołkową, czyli pobudzają wzrost pędów bocznych.
Kwas abscyzynowy indukuje embrigenezę, przyspiesza dojrzewanie nasion.
Etylen stymuluje dojrzewanie owoców.
Brasinosteroidy stymuluja wydłużanie i wzrost komórek, podziały komórek i odtwarzanie ścian, różnicowanie się komórek kambium.
Jasmonoidy stymulują dojrzewanie owoców.
Więc gdy ciało rosliny ma poziom hormonów w równowadze jest mozliwe odtworzenie nowych pędów, wytworzenie paków liściowych, z których rozwiną się liście, wytworzenie kwiatów, owocowanie oraz wzrost nowych pedów. Rozłożenie hormonów powoduje powstanie wielu pedów.
Wiekszosc fitohormonów hamuje powstawanie pędów bocznych, oprócz cytokinin, które je pobudzają, inne hormony wpływają na ich kwitnienie i ulistnienie, czyli dalsze procesy zyciowe na odroślach.
Duża role odgrywa tu dostęp do światła, które nie tylko wpływa na fotosyntezę, ale i na wzrost nowych pędów. Wzrost w kierunku swiatła to fototropizm. Fototropizm dodatni czyli wzrost w kierunku światła jest widoczny także we wzroscie pedu kwiatowego, który rosnie do póki nie znajdzie sie na swietle (krótka trawa-kwiaty przy ziemi, długa trawa-kwiaty wysoko nad ziemią). Nierównomierny rozkład auksyn, pod wpływem światła, oświetlenie sprawia, że auksyny idą z oświetlonej strony organu na str. zaciemnioną, przyjmuje się, że część zacieniona jest elektrododatnia, cz. oswietlona elektroujemna, anion auksynowy idzie na elektrododatnią część zacienioną, tam jest szybszy wzrost. moga być asymetrie w bazypetalnym transporcie auksyn lub degradacja IAA po oświetlonej stronie.
W miejscu uszkodzenia powstaja odrośla, na łodydze sa w jej dolnej części paki spiące, po scięciu pnia lub krzewu rozwijają sie paki przybyszowe, sa w miejscu uszkodzenia lub na zdrowej części pędu. Paki spiące pozostaja w uspieniu do czasu ich uszkodzenia, mogą samorzutnie zayczynać podziały. Tworzą sie pędy przybyszowe, gdy na pniaku pozostaną zawiązki liściowe wytwarzane są pędy boczne. Zwykle nowe gałazki p ścięicu drzewa powstają właśnie przez odrośla. z odrosli sa sadzonki.
Liscie powstają w pąkach w merystemach wierzchołków wzrostu.
Ścięcie pędu głównego stymuluje wzrost pędów bocznych.
Jak widac zdolności adaptacyjne roslin sa bardzo duże, dlatego rośliny zdominowały prawie wszystkie środowiska.

Rosliny jak wszystko co zyje ma mechanizmy obronne pozwalające zwalczać patogeny. żeby obronic sie przed bakteriami i wirusami rosliny zmniejszają przepuszczalnośc błon komórkowych, jony chloru i potasu uciekają z komórki napływa do niej wapń i sód, prowadzi to do wybuchu wolnych rodników, które unieruchamiają w ścianach komórkowych białka z dużą ilością hityny i seryny, powstaje białkowa sieć uszczelnijąca ścianę i niepozwalająca patogenom wniknąc do środka, roslinne białka odpornościowe PR rozpoznają białka patogenów łączą się z nimi rreceptorami, jest inicjacja kaskady raeakcji prowadzących do apoptozy, patogeny sa uwiężione w martwej pozbawionej pożywienia tkance.
Reakcje obronne roślin:
Reakcje nadwrażliwości HR-po wniknięciu patogenu do ciała rosliny achodza interakcje pomiędzy genamirosliny i patogenu, gen awirulencji Avr jest czynnikiem wyzwalającym reakcję odpornościową, rośliny mają geny R, czyli genu odporności, każdy gen daje całkowitą odporność na inny patogen, po jego wniknięciu jest ekspresja genów Avr i R ich produkty reagują ze sobą. Pierwszym etapem jest kaskada sygnałów dająca wypływ z komórki jonów Ca2+ i K+ i napływ H+ do komórki, co prowadzi do apoptozy. W drugim etapie są reakcje uwalniające wolne rodniki. Rośnie stężenie reaktywnych form tlenu, następuje wybuch tlenowy, czyli nagłę, silne uwolnienie wolnych rodników tlenowych, które niszczą zakażone komórki, wolne rodniki reagują z cytoszkieletem, DNA, RNA, błonami komórkowymi, powodują śmierć komórki i apoptozę, razem z zakażonymi komórkami giną patogeny, np. wirusy, zarażone fragmenty roslin odpadają i infekcja nie rozprzestrzenia się dalej.w obecności wolnych rodników aktywowane sa białak obronne bogate w glicycne i serynę GSRP, które przemieszczają się w kierunku błon komórkowych by je uszczelnić i zapobiedz rozprzestrzenieniu się infekcji. Obie reakcję rozpoczynają się w chloroplastach, ROS idą do apoplastu i rozprzestrzeniają się przez ściany komórkowe. Gdy obszar obejmuje mało komórek to mikro-HR, gdy dużo to makro-HR.
Celem bezpośredniego zniszczenia patogenu uwalniane sa fitoaleksyny, zw. chem. fitoflawonoidy, seskwiterpeny, polietyleny itd. są lipofilne, sa pordukowane po wninięciu patogenów do komórek. Również w komórkach niezainfekowanych są aktywowane mechanizmy obronne, są to białka związane z patogenezą: glukanazy, chitynazy, osmotyny, inhibitory proteaz, proteinazy, lizozymy, peroksydazy, białka działające bakteriobójczo, uczestniczące w apoptozie i inne. Wtargnięcie patogenu inicjuje bodziec-elicytor, czyli związek chemiczny wydzielony przez ściany komórkowe zainfekowanych komórek, łączy sie on z receptorami na zdrowych komórkach, kinazy aktywowane mitogenami MAPK aktywują ekspresję genów. Jest to reakcja systemiczna-systemiczna odpornośc nabyta SAR, prekursorem SAR jest kwas salicylowy. Ten sam elicytor aktywuje systemiczną odpornośc indukowaną ISR tu aktywatorami są etylen i kwas jasmonowy, rośnie liczba fenoli w zakażonej tkance, a w sąsiednich tk. flawonoidów, wytworzone białka PR są rozprowadzane po całej roslinie i wydzielane w ryzosferze do gleby. Rośliny mają wiele obronnych cząsteczek. SAR jest indukowana przez patogeny niszczące tkanki roslinne, jej inicjatorem jest kwas salicylowy SA, aktywuje on geny SAR, są to geny odpowiedzialne za białka obronne np. chitynazę niszczącą ściany komórkowe grzybów, wydzielany w zakażonej tkance SA płynie wiązkami przewodzącymi do zdrowych tkanek, indukuje tam powstanie białek obronnych to odporność niespecyficzna, niszcząca wszelkie patogeny, ale trwała.
Elicytor bierze udział pobudza syntezę fitoaleksyn i białek PR. Elicytory są biotyczne-cząsteczki wydzielane przez patogeny np. węglowodany, lipidy, metabolity, grzybnia strżepkowych grzybów: kropidlaka Aspergillus sp., Fusarium sp. zgnilizna Phytophtora sp. Verticillium sp. pędzlaka Penicillium sp. Phytium sp. Mikroorganizm po wniknięciu do ciała rośliny zostaje klasyfikowany jako mikrosymbiont jest pasywne ominięcie, bardzo szybko endosymbinty wnikaja do komórek roślin i szybko się rozprzestrzeniaja zanim organizm rosliny je zaatakuje. rośliny wydzielają związki chemiczne pozwalające na ekspansję endosymbionta, wytwarza lektyny, które wspomagają bodowę nici infekcyjnej symbionta, białka strukturalne wspomagające budowę nici i enzymy hydrolityczne rozkładające ściany komórkowe stojące na drodze symbiontom. Sygnały o wniknięciu patogenu rozchodzą się do tkanek otaczających zakażoną i tu powstaje ich odpornośc. Żeby powstała odpornośc systemowa-całego ciała potrzeba kilku dni. Jest to nabyta odpornośc systemiczna SAR w jej powstaniu biorą udział etylen, kwas salicylowy i jasmonowy, rónież inicjują ją elicytory, moga to byc produkty rozpadu ściany komórkowej np. oligogalakturonidy i metabolity patogenu, ksylanaza, galakturonaza i białka wirulencji, któe umozliwiają bakteriom inwazję komórek, to je cynniki R-białka odpornościowe.
Rośliny maja wiele cząstek zwalczających patogeny. Są to kwas salicylowy i indukowana przez niego nabyta odporność systemiczna SAR, obserwuje sie to u fasoli mungo Vigna mungo, gdy komórki rozpoznają wnikającego do nich symbionta nie podnosza poziomu kwasu salicylowego, gdy rozpoznają patogen podnosą, tak jak my nie zwalczamy bakterii jelitowych, a zwalczamy Salmonella sp. Bakterie wiążące azot atmosferyczny Rhizobium sp. w korzeniach strączkowych wytwarzają czynniki Nod, które wpływają na rozwój brodawek korzeniowych. Korzeń wytwarza dla bakterii chemoatraktanty-cząsteczki chemiczne przyciągająće komórki bakterii, są to flawonoidy, które indukują u bakterii ekspresję genów nod, które odpowiadają za brodawkowanie, nodulację-tworzenie brodawek. Geny nod odpowiadają też za syntezę białek Nod, któe robią lipooligosacharydy Nod, czynniki Nod. Czynniki Nod powodują deormacje włośników, dają rozrost tkanki merystematycznej, powstają pierwotne, merystematyczne tkanki brodawki to komórki macierzyste, które dzielą się w komórki brodawki. W komórkach bakteii aktywowane sa geny nif i fix odpowiedzialne za tworzenie nici infekcyjnych i wiązanie N2. Tlenek azotu NO reguluje ekspresję genów odpowiedzialną za wiązanie azotu w brodawkach, to też inhibitor nitrogenazy, wiąże się z leghemoglobiną (Lb) tworząć kompleks nitrozoleghemoglobiny (NO-Lb). Koeks NO-Lb hamuje aktywnośc nitrogenazy, NO konkuruje z O2 łącząc się do ledhemoglobiny i zmniejsza się dostawa O2 dla bakterioidu, który jest niezbędny do syntezy azotanów, nadmiar azotanów w komórce wpływa na syntezę NO, najwięcej go w młodych roslinkach, z wiekiem stężenie maleje, starcze go nie mają.
Gdy tylko patogen wniknie do komórki uwalniane są reakltywne formy tlenu ROS/AOS np. H2O2, O2-, *OH, uwalniają HR, indukują SAR i apoptozę, rosliny bronią przed nimi niezakażone komórki dzięki enzymom dehydratacyjnym-peroksydazie, której stężenie rośnie także we włośnikach po zakażeniu Rhizobium, żeby naprawić uszkodzone w czasie infekcji ściany komórkowe, ona hamuje rozpuszczalność glikoprotein uwalnianych na końcach nici infekcyjnych, któe biorą udział w niszczeniu ściany komórkowej. Peroksydaza hamuje aktywnośc tych enzymów, Rhizobium musi ją inhibować, tworzą bakteryjny EPS-inhibitor peroksydazy.
Wolne rodniki sa bardzo reaktywne, uszkadzają białka, struktury DNA, RNA, lipidy, ściany komórkowe, inhibuja syntezę NO, brak kolejnego enzymu dehydratacyjnego-dysmutazy ponadtlenkowej poraża nodulacje, zmianę Rhizobiów-wolnych bakterii w bakterioidy-bytujące w brodawce formy bakterii wiążace azot, szybkie starzenie, niewielkie stężenie ROS powoduje obronne zwiększenie stężenia enzymów dehydratacyjnych-katalaz, peroksygenazy, dysmutazy ponadtlenkowej itd. większe sężenie powoduje stres oksydacyjny i uszkodzenia. Ros reaguja z NO powstaje jon peroksynitrylowy ONOO-, jest toksyczny, niszczy patogeny, sam NO wpływa na eskpresję genów i zaczyna syntezę związków bakteriostatycznych i grzyboboójczych np. kwasu salicylowego SA aktywującego syntezę białek PR. NO także podnosi poziom Fe2+, który reaguje z H2O2 powstaje rodnik hydroksylowy, uszkadza on komórki, powstają lokalne nekrozy, które niszcząc zainfekoane komórki niszczą patogeny, związek neutralizujący wolne rodniki glutation bierze udział w neutralizacji ROS, łączy się z NO, powstaje nitrozoglutation GSNO idzie przez floem do niezainfekowanych tkanek i odpowiada za odpornośc nabytą na ten patogen, jest inicjatorem SAR.
W roślinnych procesach odpornościowych biorą udział:
Kwas jasmonowy JA-odpowiada za akumulację mRNA lipooksygenazy LOX, jej działanie aktywuje jego syntezę, dodatnie sprzężenie zwrotne, LOX raguje z wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi, powstaje JA, łączy się z metanem, jego ester metylowy MeJA pobudza suntezę kwasu salicylowego, który w korzeniach łupinu żółtego Lubinus luteus pobudza syntezę i sekrecję izoflawonoidu gainsteniny, któa stymuluje ona na infekcję Rhizobium. Kwas jasmonowy i jego pochodne to jasmoniany, kwas jasmonowy powstaje z kwasu linolowego przy lipksygenazie, tworzy koniugaty z aminokwasami aromatycznymi i alifatycznymi, tworzy związki zapachowe np. jasminu, jabłoni. Jasmoniany wpływają na ekspresję genów w czasie stresu osmotycznego JIP, zranienia i infekcji regulują reakcje obronną rosliny, akumuluje się w częściach zakażonych i zranionych, nie pozwala rozwijać się zarodnikom chorobotwórczych grzybów np. Phitophora infescens. JA-met hamuje rozwój zarodników Alternaria alternata. Jest aktywatorem genów kodujących tioniny, osmotyny i inne białka PR, stymuluję PAL syntezę fenoli i fitoaleksyn, powstaje w trakcie wybuchu tlenowego, przenika do innych komórek. Aktywuje inhibitory proteinaz i oksydazę polifenolową, oksyda utlenia fenole do melanin i chinonów, rosliny sa niesmaczne dla owadów, aktywuje syntezę polifenoloidów przywabiających zwierzęta jedzace szkodniki.
Kwas abscyzynowy ABA inhibuje ekspresję glukanaz i obniża stężenie fitoaleksyn-imunosupresant. Stymuluje syntezę polisacharydów do ścian komórkowych, któe chronią komórki przed chłodem, pobudza powstawanie białek stresu i zmiany morfologiczen przystosowujące do chłodu i suszy, kontroluje ekspresję genów odpowiedzialnych za odpornośc, syntezę białek, modyfikację białek i ich rozpad, wiąże się z białkami jądrowymi związanymi z DNA i daje aktywację lub dezaktywację mRNA, wmałym steżeniu hamuje syntezę izoflawonów i akumulację jednej z fitoaleksyn gliceoliny, odpowiada za oddziałowanie gospodarz-patogen. Ukłąd niekompatybilny z silną reakcją nadwrażliwości komórek HR, ABA hamuje akumulację gliceoliny i transkrypcję genów odpowiedzialnych za syntezę amoniakoliazy fenyloalaniny, to kluczowy enzym szlaku fenolowego, ukłąd przechodzi w stan kompatybilny.
Barsinosteroidy u grochu Pisum sp. i orzecha ziemnego Arachis hypogaea stymulują rozwój brodawek, u soi Soia sp. hamują, są inne mechanizmy ich tworzenia.
Flawonoidy to wtórne metabolity wydzielane w korzeniu roślin motylkowych i w całych ciałach wszystkich roslin jako przeciwutleniacze, w korzeniach jednak zwłaszcza w strefie włośnikowej indukuja geny nod, są chemoatraktantami, które na zasadzie chemotaksji przyciądgając bakterie Rhizobium. Najwieszke ich stężenie jest w komórkach merystematycznych korzenia, chronią te komórki przed stresem oksydacyjnym, są też nagromadzone w innych merystemach, komórki różnicujące i proliferujące sa najwrażliwsze na uszkodzenia, reguluja transport, obrót i nagromadzenie auksyn, oddziałują na regulatory cyklu komórkowego.
Urydyna wytwarzana przez drewno, razem z auksynami i cytokininami uczestniczy w regulacji podziałów komórkowych, wpływa na tworzenie brodawek, ma różne steżenie na przeciwległych stronach drewna i łyka, brodawki typu zdeterminowanego powstają w komórkach kory, niezdeterminowane w środku walca osiowego. Brodawki zdeterminowane sa sferyczne, ich merystem jest aktywny kilka dni a tkanka niezróżnicowana, niezdeterminowane są cylindryczne, na zewnątrz jest merystem brodawki, pod nim strefa infekcji tu bakterie i komórki roślinne dopasowują do siebie swoje struktury i metabolizm, niżej jest strefa dojrzała w niej jest wiązanie azotu atmosferycznego, dalej strefa starzenia się bakterioidu. Są jeszcze brodawki kołnierzykowate, któe obrastają korzeń rpzez cały sezon wegetacyjny.
Azotan w stężeniu pow. 1-5  mM hamuje lokalnie nodulację, proces tworzenia zawiązków brodawek, azotan podnosi wrażliwośc tkanki korzenia na auksyny i poraża tworzenie brodawek, wpływa na gromadzenie flawonoidów w korzeniach, zmienia to aktywnośc auksyn i aktywnośc genów nod, hamuje działanie etylenu.
Czynniki Nod zachowują się jak hormony i wpływaja na katywnośc hormonó roślinnych, są też w komórkach zwierżąt i stymuluja embriogenezę świerku norweskiego, odmiana świerku pospoolitego Picea abies. Oligosacharydom chityny wpływa na ogólny rozwój i procesy życiowe roślin, działa tak jak hormony.
Kwas salicylowy odpowiada za reakcje odpornościowe na stres abiotyczne-UV, chłód i biotyczny, synteza białek PR, inicjacja SAR.
Etylen syntetyzowany jest przez elicytory to sygnalizator, współpracuje z JA kontroluje syntezę białek PR, bierze udział w reakcji nadwrażliwości HR, jest syntetyzowany w czasie streu, suszy, zranienia, chłodu, mrozu, zasolenia, stymuluje syntezę ligniny, bierze udział w zmianach morfologicznych przygotowujących rosline do chłodu.
Jest 10 białek aktywowanych przez elicytor są to m. in. chitynaza-enzym rozkładający ścianę komórkową grzybów patogennych, białkoa PGIP-inhibitor enzymów grzyba niszczących ścianę komórkową rosliny, glukanaza rozkłąda scianę komórkową grzyba i inne. 
Dzięki apoptozie rośliny mają zdolność odrzucania zarażonych fragmentów np. liści, części łodyg, zapobiegają tym samym rozwojowi infekcji. W tym celu same tworzą enzymy rozkładające ściany komórkowe, proteazy, chitynazy, niszczące ściany grzybów oraz strukturalne bariery jak warstwę korka, ligniny albo kalozowe korki zatykające rurki/komórki sitowe i zapobiegające rozprzestrzeniania się patogenom i metabolitom, zarażona część obumiera i odpada.

Sosna oścista lubi lekko kwaśne, przepuszczalne, suche, piaszczyste, umiarkowanie żyzne gleby, słońce, nie potrzebuje nawożenia, odporna na suszę, upał, mróz, zanieczyszczenia

Sosna pospolita lubi słońce, lekkie, przepuszczalne, próchnicze, lekkie, piaszczyste, gliniaste, umiarkowanie wilgotne, lekko kwaśne pH 4,5-6, słońce, toleruje półcień, sadzimy wiosną lub jesienią, młode osobniki podlewamy, także zimą, na piaszczystych glebach obornikujemy, odporna na zanieczyszczenia i choroby grzybicze

Sosna żółta lubi większość gleb, także suche i żwirowe, słońce, odporna na zanieczyszczenia, nie lubi cienia, potrzebuje światła

Sosna czarna lubi piaszczyste, jałowe, umiarkowanie wilgotne gleby, słońce, łatwa w uprawie, odporna na zasolenie i zanieczyszczenie gleby, toleruje półcień, znosi mróz i silne wiatry, lubi gleby wapienne, w pierwsze lata ją podlewamy, nawozimy kompostem, obornikiem lub wapiennymi nawozami, trzeba stosować gnojówki np. z pokrzywy, wrotyczu, czosnku, krwawnika na szkodniki

Sosna limba lubi żyzne, próchnicze, świeże, przepuszczalne, wilgotne gleby, słońce, odporna na silne wiatry, szkodniki i choroby, toleruje zanieczyszczenia, jedynie bardzo silny mróz może ja uszkodzić

sosna wejmutka lubi słońce, półcień, gleby żyzne, lekko kwaśne, mrozoodporna, nie lubi zanieczyszczeń i gleb wapiennych

sosna oścista lubi słońce, wszystkie gleby, odporna na susze i mróz, dobrze się czuje na suchych glebach

sosna gęstokwiatowa lubi każdą, dobrze zdrenowaną glebę ogrodową, osłonięte, zaciszne miejsca, słońce i półcień, wrażliwa na suszę, w mroźne wietrzne zimy przemarza

jodła balsamiczna lubi umiarkowanie wilgotne, kwaśne, żyzne gleby, półcień, osłonięte miejsca, lubi ciepłe, nie lubi suszy

Jodła kaukaska lubi żyzne, gliniaste, umiarkowanie wilgotne gleby, kwaśne lub lekko kwaśne, słońce i półcień

Jodła koreańska lubi przepuszczalne gleby od umiarkowanie wilgotnych do wilgotnych, od lekko kwaśnych do lekko zasadowych, nie lubi zasadowych, woli półcień, odporna na mróz i okresowe susze

jodła pospolita lubi wilgotne podłoże, półcień, żyzne, gliniaste, wilgotne gleby od lekko kwaśnych po zasadowe gleby, nie znosi suszy, wrażliwa na chłód, przemarza w mroźne zimy, na zimę owijamy agrowłókniną

Jodła kalifornijska lubi słońce, ubogie, przepuszczalne gleby umiarkowanie wilgotne, odporna na mróz, susze i zanieczyszczenia

Kosodrzewina lubi piaszczyste gleby o pH 4-8, przeciętne, toleruje każda glebę, nie znosi tylko podmokłej i bagnistej, lubi słońce, znosi półcień

Cyprysik nutkański lubi słońce, lekko kwaśne gleby ogrodowe, średnio wilgotne, odporny na mróz

Jałowiec pospolity lubi słońce piaszczyste, przepuszczalne, jałowe gleby, odporny na zanieczyszczenia i suszę, sadzonki ukorzeniamy w mieszance torfu z piaskiem

Jałowiec wirginijski lubi gleby przepuszczalne, lekkie, piaszczyste, suche, lekko kwaśne lub obojętne, odporny na mróz i zanieczyszczenie

Modrzew europejski lubi żyzne, przepuszczalne, lekko kwaśne, umiarkowanie wilgotne gleby, słońce, nie lubi gleb suchych, piaszczystych i mokrych, gliniastych, odporny na mróz, zanieczyszczenia, dobrze znosi cięcie

Cyprysik Lawsona lubi żyzne, świeże, umiarkowanie wilgotne, czyste gleby o pH ok. 6, ciepło, słońce, ale znosi półcień, lubi dużą wilgotność powietrza, nie znosi zimna, suszy, zanieczyszczeń, jest podatny na choroby

Świerk czerwony lubi żyzne, gliniaste gleby od lekko kwaśnych do obojętnych, umiarkowanie wilgotne do wilgotnych, cień lub półcień, sadzimy wiosną lub jesienią, ;potrzebuje podlewania, także zimą, ściółkowania, można stosować organiczne nawozy

Świerk kaukaski lubi przepuszczalną, umiarkowanie wilgotną glebę, od lekko kwaśnej do kwaśnej, cień i półcień, zaciszne, osłonięte miejsca, nie lubi wapiennych gleb, dobry na wschodnie stanowiska, w czasie suszy i zimy podlewamy, stosujemy gnojówki przed szkodnikami, lubi ściółkowanie i organiczne nawozy

Świerk serbski lubi słońce, ciężkie, zasobne w składniki pokarmowe, zasadowe gleby, ściółkowanie, odporny na mróz i zanieczyszczenia, podlewamy, nawozimy nawozami organicznymi, szczególnie w pierwszych latach uprawy

Świerk biały lub przeciętne, kwaśne do obojętnych przepuszczalne gleby, słońce i umiarkowane podlewanie

Świerk pospolity lubi słońce, żyzne, próchnicze, świeże, piaszczysto-gliniaste, lekko wilgotne gleby, wilgotne powietrze, nie lubi cienia i zanieczyszczeń

Świerk kłujący lubi słońce, odporny na zimno,suszę i zanieczyszczenia, lubi każdą glebę, toleruje piaszczyste gleby, wrażliwy na cień, rozmnażamy przez szczepienie

Świerk Brewera lubi słońce, półcień, osłonięte miejsca, gliniasto-piaszczyste lub ogrodowe, próchnicze, lekko wilgotne, kwaśne gleby, odporny na mróz, młode osobniki trzeba zabezpieczać przed mrozem

Świerk czarny lubi żyzne, umiarkowanie wilgotne gleby, słońce lub lekki cień, sadzimy go wiosną lub jesienią, ściółkujemy, nawozimy, podlewamy, młode osobniki traktujemy ekologicznymi gnojówkami, może rosnąc na podmokłych glebach

Daglezja zielona lubi świeże, żyzne, przewiewne, próchnicze, głębokie, wilgotne gleby, słońce, ale cienioznośna, odporna na suszę, wrażliwa na zanieczyszczenia

Metasekwoja chińska lubi przepuszczalne, żyzne, wilgotne gleby, słońce i półcień, odporna na zalewanie, zanieczyszczenia i morzy, wrażliwa na suszę, młode osobniki okrywamy na zimę agrowłókniną, wrażliwa na choroby grzybowe

mikrobiota syberyjska lubi żyzne, wilgotne,przepuszczalne, lekko kwaśne lub obojętne gleby, wrażliwy na suszę, w suchszych ziemiach lubi półcień,mrozoodporna

Modrzew europejski lubi słońce, odporny na mróz i zanieczyszczenie, lubi każde gleby oprócz zalewowych, ciężkich, gliniastych, piaszczystych, suchych

Żywotnik zachodni lubi wapienne, bardzo wilgotne gleby, wilgotne powietrze,słońce, nie lubi cienia, wysiewamy go z nasion, które zbieramy na przełomie października i listopada, wysiewamy w kwietniu, można pobrać sadzonki, wkopujemy je pod szkłem w bardzo wilgotnej ziemi, sadzimy wczesna wiosna lub latem, wrażliwy na zanieczyszczenia

Żywotnik zachodni lubi słońce, wilgotne, wapienne gleby, wilgotne powietrze, nasiona zbieramy na przełomie października i listopada, wysiewamy w kwietniu, siewki osłaniamy przed mrozem

Żywotnik wschodni lubi słońce, wapienne, umiarkowanie wilgotne, przepuszczalne, głęboko uprawiane gleby, ciepłe, słoneczne, osłonięte od wiatru stanowiska, wilgotne powietrze, wysiewamy z nasion,które zbieramy na przełomie października i listopada, wysiewamy w kwietniu,można pobrać sadzonki, wkopujemy je pod szkłem w bardzo wilgotnej ziemi, sadzimy wczesna wiosna lub latem, młode zabezpieczamy na zimę agrowłókniną

Żywotnikowiec japoński lubi słońce, lekki cień, żyzne, próchnicze, wilgotne gleby, miejsca osłonięte od silnego i zimnego wiatru, można go formować

Cis pospolity lubi żyzne, ogrodowe gleby, od lekko kwaśnych do zasadowych, wilgotne, słońce i cień, mrozoodporny, przycinamy w marcu i kwietniu

Cis pośredni sadzimy sadzonki na glebach wapiennych, przepuszczalnych, żyznych, wilgotnych, lubi słońce i półcień, nie lubi suchych ani podmokłych gleb

Choina kanadyjska lubi żyzne, przepuszczalne, lekko kwaśne lub obojętne wilgotne gleby, półcień, na zimę trzeba okrywać, wrażliwa na upał, silny wiatr, zanieczyszczenia, nasiona stratyfikujemy w lodówce, wysiewamy do zimnego inspektu lub szklarni, można do gruntu w kwietniu i na początku maja, siewki potrzebują cieniowania i pielęgnacji

Cypryśnik błotny mrozoodporny, ale w zimniejszych miejscach trzeba go okrywać na zimę, lubi podmokłe gleby, nie lubi torfowych, kwaśnych gleb, lubi słońce i dużą wilgotność powietrza, musi mieć osłonięte stanowisko, wytwarza pneumatofory, korzenie oddechowe, kiedy ma za mokro

jałowiec skalny lubi słońce, lekkie, lekko zasadowe gleby, piaszczysto-gliniaste, przepuszczalne ziemie, lubi przycinanie, formowanie, na zimę obwiązujemy sznurkiem, by się nie odkształciła korona, rozmnażamy z nasion i sadzonek

jałowiec łuskowy lubi słońce, suche lub umiarkowanie wilgotne gleby, woli gleby ubogie, piaszczyste, przeciętnie ogrodowe, lekko kwaśne

jałowiec rozesłany lubi światło, słońce, każdą glebę oprócz ciężkich i mokrych, woli jałowe, przepuszczalne, piaszczyste, kamieniste gleby, nie lubi wilgotnego powietrza i cienia, lubi upał, trzeba go plewić, nawet z trawy

jałowiec sabiński nie lubi mokrych, ciężkich, okresowo zalewanych gleb, poza tym lubi każdą glebę, lubi słońce lub półcień

Dławisz okrągłolistny lubi słońce i półcień, stale lekko wilgotne gleby, ale może rosnąć na suchych glebach, odporny na zanieczyszczenia i mróz

Hortensja pnąca lubi żyzne, próchnicze, wilgotne, ale nie mokre gleby, mrozoodporna, lubi półcień

Glicynia kwiecista lubi słońce, ciepło, osłonięte od wiatru miejsca, przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne, piaszczyste, próchnicze gleby, potrzebuje podlewania, nawożenia i osłaniania przed mrozem

Bluszcz pospolity lubi cień i półcień, świeże, żyzne, umiarkowanie wilgotne wapniowe gleby, trzeba go podlewać, źle znosi suszę, na zimę osłaniać podstawę

Kokornak wielkolistny lubi cień, żyzne, piaszczysto-gliniaste gleby, solidne podpory, podlewanie w czasie suszy, nawozy organiczne w sezonie wegetacyjnym, w pierwszych latach trzeba go przycinać

Milin amerykański lubi słońce, zasobne, żyzne, przepuszczalne gleby, nawożenie, podlewanie, kopczykowanie na zimę

Powojnik pnący lubi jasne stanowiska ze światłem rozproszonym, żyzne, przepuszczalne gleby, nawozy dla roślin kwitnących z większą ilością fosforu, trzeba go podlewać, ściółkować, by zapobiec schnięciu gleby można ułożyć wokół pędu płaskie kamienie

Rdestówka Auberta lub każdą glebę ogrodową, ale woli żyzne, ale umiarkowanie wilgotną i słońce, można ją przycinać, wrażliwa na mróz, potrzebuje osłon

Winobluszcz pięciolistkowy mrozoodporny, tolerancyjny co do gleby, lubi słońce i półcień, trzeba go ciąć

Winobluszcz trójklapowy lubi słońce, umiarkowanie wilgotne, żyzne gleby ogrodowe, osłonięte miejsca, uszczykiwanie pędów, poradzi sobie na suchych glebach i zasadowych, Winobluszcz trójklapowy lubi słońce, ogrodowe gleby żyzne, próchnicze, lekko wilgotne, odporny na suszę i zanieczyszczenia, potrzebuje ciepłych, osłoniętych od wiatru, zacisznych miejsc, osłon na zimę 

Winobluszcz zaroślowy lubi żyzne, wilgotne gleby, słońce i lekki cień, sadzimy go przez cały sezon, ale nie w przymrozki, potrzebuje podpór, młode osobniki i osłonięte od deszczu podlewamy, sadząc kopiemy dołek 60x60 o głębokości 45 cm, do niego dajemy kompost lub obornik, po posadzeniu ziemię udeptujemy, przymocujemy pędy do tyczek i siatki, w marcu lub kwietniu przycinamy pędy, które zachodzą np. na dachy, latem wycinamy stare pędy, latem i jesienią pobieramy sadzonki, które wkładamy do skrzynek z torfem i piaskiem, sadzonka ma mieć 2 zawiązki liści i 15 cm, trzymamy ją w 15 stopniach, musi mieć wilgotną glebę, odkłady maja mieć 25 cm, sadzimy je w dołku z glebą i piaskiem w zacisznym miejscu, pędy jednoroczne wkładamy do 8 cm dołka ze spulchnionej ziemi

Akebia pięciolistkowa lubi przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne gleby, słońce, toleruje lekki cień, na zimę trzeba okrywać, nie lubi upału, trzeba ją plewić i raz na kilka lat przycinać

Aktinidia ostrolistna lubi żyzne, ogrodowe, umiarkowanie wilgotne i wilgotne, lekko kwaśne gleby, słońce, mrozoodporna

Przywarka hortensjowa lubi żyzne, próchnicze, wilgotne gleby, słońce, cień i półcień, na zimę trzeba ja osłaniać

Trzmielina Fortune'a lubi słońce, cień, półcień, umiarkowanie wilgotne, żyzne, próchnicze gleby, wysokoazotowe nawozy, może przemarzać w mroźne, bezśnieżne zimy, dobrze znosi cięcie

Winnik tojadowy lubi słońce, przeciętne, ogrodowe gleby

Winnik zmienny lubi umiarkowanie wilgotne, przepuszczalne gleby, ciepłe, osłonięte od wiatru, słoneczne i półcieniste stanowiska, może przemarzać

Róże pnące lubią światło rozproszone, żyzne, przepuszczalne, gleby, dokarmianie nawozami wieloskładnikowymi i kopczykowanie na zimę

Miesięcznik dahurski lubi stale wilgotne gleby, słońce i półcień, może oplatać budynki, lubi przycinanie

Powojnik górski lubi ciepło, słońce, osłonięte stanowiska, żyzne, umiarkowanie wilgotne, dobrze zdrenowane gleby, obojętne do lekko kwaśnych, strefy mrozoodporności 6-9, trzeba go zabezpieczać na zimę

Powojnik pnący lubi wszystkie gleby i warunki świetlne, wytrzymały i odporny

Powojnik alpejski lubi żyzne, przepuszczalne, lekko zasadowe lub obojętne, umiarkowanie wilgotne gleby, słońce i półcień

Powojnik wielopłatkowy lubi półcień, umiarkowanie wilgotne, lekko kwaśne, gleby ogrodowe, roślina okrywowa i do sadzenia przy ogrodzeniach

Powojnik wielkokwiatowy lubi słońce i półcień, podstawa ma być zacieniona, można wokół posadzić niskie rośliny okrywowe, lubi żyzne, wilgotne podłoże, nie znosi suszy, pH od lekko kwaśnego do zasadowego, rozmnażamy z sadzonek pędowych w lutym marcu tniemy odmiany wcześnie kwitnące na wysokości 100-120 cm, późno do 30-50 cm

Wiciokrzewy lubią słońce i półcień, żyzne, dobrze spulchnione, łatwo nagrzewające się gleby, potrzeba podlewać gdy jest sucho, młode okazy zabezpieczać na zimę

Winorośl japońska lubi słońce, znosi półcień, lubi niezbyt żyzne gleby, podlewamy w czasie suszy, nie potrzebuje nawozów