biologia i ochrona przyrody

Rozdzaj Buteo.

Lingulodinium polyedrum należą do bruzdnic. Żyja w wodach rpzybrzeżnych Kalifornii. w ciągu dnia zabarwiają wodę na czerwono, nocą powodują świecenie fal na niebiesko. Całe zjawisko przebiega dzięki bioluminescencji, światło powstaje w wyniku rozkładu białka licyferyny przy omocy enzymu lucyferazy. Każdy gatunek ma inna formację lucyferyny i lucyferazy. Tu  podrażnienie mechaniczne inicjuje reakcję. Sygnał od blony komórkowej, która ulega podrażnieniu, do błony wakuoli i sama reakcja zajmują 20 ms. lucyferaza ma 3 domeny D1, D2, D3, każda ma końce C i N, które maja reszty histydynowe reagujące na zmiany pH. Zmiana pH daje zmianę konformacji przestrzennej białka. zmiana konformacji lucyferazy aktywuje ją, enzym rozkłada lucyferynę. Jest też białko wiążące lucyferynę, które utrzymuje ją w fizjologicznym pH. Podrażnienie powoduje transport jonów przez błonę, zmianę potencjału blonowego, uwlonienie jonów z wakuoli do cytozolu i zmianę jego pH na kwaśne, co z kolei aktywuje lucyferazę (LCF), która rozkłada lucyferynę emitując światło. Białko wiążące i stabilizująće lucyferynę (LCB) jest aktywne w pH neutralnym i zasadowym, w pH kwaśnym traci aktywność, a aktywnowana zostaje lucyferaza poprzez zmianę przestrzennej konformacji, co powoduje uwydatnienie miejsc wiązania lucyferazy i umożliwia przyłączenie do niej tlenu. Wszystkie bruzdnice zdolne do bioluminescencji mają taką samą budowę luceferyny. Cząsteczka lucyferyny ma tetrapirol, który przypomina chlorofil a, który jest porfiryną, świeci on również pod wpływem światła ultrafioletowego. Ona utlenia lucyferynę w oksylucyferynę, czemu towarzyszy emisja światła. Jest to światło niebieskie o  długości fali długości fali 475 nm. Później potencjał w komórce wraca do stanu wyjściowego, rośnie pH, lucyferaza zmienia konformacje przestrzenną, jest zdeaktywowana, tlen jest odłączony od lucyferyny, która łaczy się z białkiem stabilizującym lucyferynę LCB. Najlepiej poznanąlucyferyną jest lucyferyna należąca do gatunku Lingulodinium polyedrum, ale każdy przedstawiciel tego rodzaju ma ją podobnie zbudowaną,

Turritopsis dohrnii to meduza, zwana hydromeduzą, przedstawiciel gromady stułbiopławów, gatunek wydorębniony z T. nutricula, niektórzy uważają, że jest to jeden gatunek. Meduza ta ma ok. 4 mm średnicy, kształt dzwonu z czerwonym wnętrzem. Ma ona zdolność do powrotu każdej komórki somatycznej do stanu embrionalnego, czyli transdyferencjacji. Meduza ta żyje w Morzu Śródziemnym. W przyjaznych warunkach, kiedy nic nie zkałóca jej życia, meduza przechodzi normalny cykl zyciowy stułbiopława. Hydromeduzy maja fałd żagielek, scyfomeduzy nie mają, parzydełkowce tworzą kolonie maja parzydełka, knidocyty, cecha synabormoficzna, w czasie rozwoju prajelito zmienia sie w jamę chłonno-trawiącą, ona trawi i rozprowadza pokarm, jeden otwór ma funkcje otworu gębowego i odbytowego, jama to układ pokarmowy, trawienie mieszane, najpierw zewnątrzkomórkowe, potem komórkowe, najpierw w jamie chłonno-trawiącej, gdzie wydzielane sa enzymy trawienne, potem w komórkach gastroepidermy, gdzie pokarm jest fagocytowany, wstepne trawienie polega na rozbiciu złozonych związków na proste, brak układu oddechowego, wydalniczego i krążenia, oddychają cała pow. ciała, wydalają bezpośrednio do wody, układ nerwowy to sieci, sa prymitywne narządy zmysłów, są komórki nabłonkowo-mięśniowe jako muskulatura, są z ekto i endodermy, prosty układ rozrodczy. Hydrozoa mają gonady z ektodermy. Meduzy rozmnażają sie płciowo, tworzą  czasowe gonady, robia plemniki i komórki jajowe, gamety uwalniane sa do wody, jest zapłodnienie krzyżowe zewnętrzne (obojnaki) powstaje wydłużona, orzęsiona larwa, planula, pływa, znajduje w podłozu miejsce, osadza się, przyczepia, jest młodociany polip scyfistom, rozwija się w dorosłego polipa może byc bezpłciowe pączkowanie, z bocznej sciany wyodrębnia sie pączek, rosnie w innego polpa, odrywa sie od macierzystego, osiada na pdołozu i tam zyje. Potem polip przestaje pączkowac poprzecznie dzieli sie powstaje strobila, jest to strobilizacja, fragmenty ciała odrywaja się od strobili, ą to płyajće larwy efiry, rozwijaja się w meduzy tak jest u krązkopławów, u stułbiopławów dominuje polip, rozmnaża sie pączkowaniem, niektóre polipy nie odrywają sie od macierzystego, powstaja kolonie, gdzie róne osobniki moga pełnic rózna rolę, z długimi ramionami i wieloma parzydełkami i jama pobierają pokarm, sa funkcje pokarmowe, obronne maja długie ramiona, parzydełka, ale nie maja jamy, reszta nie ma ani jamy ani ramion, pełni funkcje rozrodcze, powstają z nich drobne, rozmnażające się płciowo meduzy, powstają po zapłodnieniu planule, osadzają sie  wpodłożu powstają polipy pączkujące, budujące nowe kolonie. 

wiele osób powtarza na temat światła niebieskiego szkodliwe mity, wymyśla się rózne wynalazki rzekomo niwelujące dostęp tychże fal do oka. A jak to wygląda w rzeczywistości? Otóż światło niebieskie jest jedną ze składowych światła białego, wystepuje w świetle słonecznym i świetle tradycyjnych żarówek. Jest to określona długość fali elektromangetycznej, która razem z innymi długościami dającymi inne kolory tworzy światło widzialne. Światło niebieskie zawiera się przedziale o długości fali od 436 nm do 495 nm, pozostałe kolory zawierają przedziały: dł. fali od 380 nm do 436 nm to fioletowy, dł. fali od 495 nm do 566 nm daje zielony, zakres od 566 nm do 589 nm daje kolor żółty, zakres od 589 nm do 627 nm to pomarańczowy, zakres dł. fali od 627 nm do 780 nm to kolor czerwony. Pozostałe kolory są sumą tych podstawowych. Kolory przedmiotów i żywych organizmów jak np. kolor kwiatów w koszyczku chabra bławatka, cykorii podróznika czy przylaszczki pospolitej zawiera barwniki pochłaniające wszystkie dlugości fali oprócz pasma niebieskiego, które odbite trafiaja do naszych oczu i widzimy niebieski kolor. Oczywiście postrzeganie kolorów również zalezy od interpretacji bodźca w mózgu, ale większość kolorów pokrywa się z rzeczywistą długością fali. Oprócz barw kwiattów i barwników roślinnych, są sztuczne farbki, które razem z roślinnymi barwią tkaniny na różne kolory, stąd mamy niebieskie ubrania, pościel, obicia na meble, farby do ścian i płotów. Kolor niebieski jest dla nas przyjemny, uspakaja, poprawia nasrój, samo światlo niebieskie pelni ważne funkcje biologiczne jak regulacja rytmu snu i czuwania oraz synteza waznych neuroprzekaźników. Mamy nawet specjalny receptor światła niebieskiego zawierający barwnik melanopsynę. U ludzi, podobnie jak u innych ssaków melanopsyna jest w subpopulacji światłoczułych komórek zwojowych siatkówki (ipRGCs). To własnie zburzenie przez foton światła melanopsyny prowadzi do pobudzenia bocznego ciała kolankowatego, które bierze udział w procesie widzenia. Więc światło niebieskie jest niezbędne do prawidłowego widzenia. Komórki zawierające melanopsynę mają długą depolaryzację wynikającą z aktywacji białka Gq/G11, zostaje również uwolniony wapń z komórki i utwarcie kanałów jonowych. Melanopsyna występuje głównie w obrębie dendrytów i perikarionów w komórek zlokalizowanych w komórkach zwojowych, których aksony łaczą oko z jądrami nadskrzyżowaniowymi, które są głównym ośrodkiem regulacji zegara biologicznego, kompleksu ciała kolankowatego bocznegobiorącego udział w drodze wzrokowej, uczestniczy w procesach widzenia i uczestniczy w regulacji rytmów okolodobowych, przedpokrywowego jądra oliwki, które bierze udzial w odruchu zwężania i rozszerzania źrenicy, brzusznobocznego jądra przedwzrokowego regulującego procesy snu i czuwania, brzusznej części obszaru okołokomorowego również uczestniczącego w procesach snu i czuwania. Komroki z melanopsyną są wrażliwe na światło, powoduje ono depolaryzację błony komórkowej. do inicjacji reakcji potrzebny jest 11-cis-retinal może byc też trans-retinal, barwnik ten pelni funkcję fotopigmentu i fotoizomerazy retinalu. kiedy kompleks melanopsyna cis-retinal pochłonie foton światła jest aktywacja białka Gq/G11 i stymulacja fosfolipazy C PLC i wzrost stężenia jonów Ca2+ w komórce, powstaje fala wapniowa, w reakcji uczestniczy inozyto-1,4,5-trójfosforan, bierze tu udzial PLC, jest też otwarcie kanałów wapniowych TRPC. U ludzi i zwierząt komórki z melanopsyną adaptują się do zmiennych warunków świetlnych. Taka zmiana w przepływu sygnału informuje o natężeniu światła i jego zmianach w ciągu doby, wiemy, że ilość świała niebieskiego w świetle białym zmienia się w ciągu doby, co wpływa na nasze samopoczucie, zdolność do pracy, humor i wigor. Najwięcej siły mamy, kiedy światła niebieskiego jest najwięcej, najmniej w nocy. Reagujemy też zmiany oświetlenia w ciągu pór roku, dlatego jesienią i zimą czujemy się gorzej niż wiosna i latem. Recepory melanopsyny informują mózg o zmianach oświettlenia wciągu doby i roku i przystosowują do nich metabolizm, regulują odruch zwężania i rozszerzania źrenicy oraz rytm okołodobowy. Dzięki światłu niebieskiemu mamy siłe pracować w dzień i możemy spać w nocy.

 Kałuże powstają w wyniku napełnienia wodą z deszczu lub wylewających rzek zagłębień w podłożu. Mają różna trwałość w zależności od głebokości. Płytkie wysychają w ciągu kilku tygodni, głebokie mogą trwać kilka lat. W kałużach żyja przekopnice, których jaja mogą czekać wiele lat na powstanie kałuży, by wykluły się z nich larwy. Przekopnice szybko dojrzewają i składaja jaja. W nieruchomych wodach kałuży składają jaja płazy, kumak potrafi przejść od stadium kijanki do dorosłego osobnika miesiąc, inne płazy porzebują więcej czasu. W gorach, gdzie brak innych zbiorników wodnych ważki, komary i jętki oraz wdone chrząszcze składają jaja do kałuż, podobnie jest na rozlewiskach i młakach, ich larwy jedzą drapieżne chrząszcze. W trwalszych kałużach żyją maleńkie małże groszkówki oraz pierściennice wodne, rureczniki przytwierdzają swoje domki do dna kałuż. Zebrana w kałużach materia organiczna przyciąga rozkładające ją grzyby np. mitróweczke błotną, w kałużach żyja glony jak ramienice, zielenice i sinice, których zarodniki rozsiewane są przez ptaki na ich piórach. w dużych bajorach żeruje ptactwo błotne np. czaple, a ich brzegi porastają kaczeńce i inne hydrofity i helofity. na faunę żyjąca w kałuzy polują ptaki i zaskrońce. wodę z kałuż piją motyle i inne owady, szczególnie w upalne dni. Na powierzchni kałuż jest rzęsa i wolfia bezkorzeniowa, których nasiona lub osobniki zostały przeniesione na piórach ptaków wodnych. Często w kałużach pojawia się rzęśl z rodziny babkowatych [https://malerzeki.wordpress.com/2015/08/09/zycie-gorskiej-kaluzy/]. W kałużach żyją też fotosyntetyzujące protisty roślinopopodobne jak złotowiciowce, eugleny, okrzemki pierwotniaki jak pantofelki i bakterie, które stanowia element łańcucha pokarmowego. w dużych i rwałych kałużach rosną moczarki, rogatek, pałka wodna, trzcina pospolita, rdest ziemnowodny i trzcinnik. Czasami zadarza się paproć salwinia pływająca i mszaki jak wątrobowce czy mchy, które lubią wysychająće kałuże.