biologia i ochrona przyrody

Ciekawostki o ptakach na podstawie Atlasu Ptaków Polski z 2017 roku.

Trznadel zamieszkuje otwarte tereny, luźne zadrzewienia i zakrzewienia, zimą żeruje nad polami w stadach, gdzie zjada nasiona i ziarniaki, latem żyje w parach, poluje na bezkręgowce, gniazduje na ziemi lub w niskich gałęziach, samica wysiaduje jaja, oboje rodzice karmią pisklęta, okres lęgowy trwa od kwietnia do sierpnia, początek pieśni lęgowej przypomina początek V Symfonii C moll op. 6 Ludwika van Bethoveena, samiec śpiewa w tych samych miejscach, trznadel składa 3-5 jaj, wysiaduje je 12-14 dni, pisklęta opuszczają gniazdo po 11-13 dniach, ptak ma 2-3 lęgi w roku

Krzyżodziób świerkowy je nasiona świerku, sosny i jodły, kiedy brak nasion świerku je orzeszki buka, dębu, jesionu, ale się nie rozmnaża, gniazduje na świerkach, gniazdo buduje z kory, gałązek świerku i mchu, zamieszkuje lasy iglaste, okres godowy trwa od stycznia do marca, nasiona świerku mają 40% tłuszczu, którego metabolizm daje ciepło pisklętom, samica składa 3-4 jaja, wysiaduje 14-16 dni,młode opuszczają gniazdo po 20-25 dniach, wtedy krzyżuje się ich dziób

Gil je pączki drzew, krzewów, miękkie owoce jak jarzębina, dzika róża, jagody, jarzębina, jego dziób jest delikatny, gniazduje od maja do lipca, gniazdko buduje z suchych gałązek i łodyg, wyściela je mchem, liśćmi i trawą, gniazduje na iglakach, żyje w lasach, do nas przylatują na zimę gile z północy, nasze odlatują wtedy na południe, składa 4-5 jaja, wysiaduje 12-14 dni,młode opuszczają gniazdo po 14-16 dniach

Grubodziób je pestki dzikiej róży, wiśni, czereśni, czeremchy, gniazda buduje na gałęziach z daleka od pnia, czarka jest z gałązek wypełniona mchem, porostami i trawą, grubodziób żyje w zadrzewieniach i zakrzewieniach, jego dziób ma nacisk o sile 50 kg, dolna część dzioba jest szeroka i karbowana, górna ostra i twarda, mięśnie dolnej szczęki zachodzą na tył głowy, składa 3-5 jaj, wysiaduje 11-13 dni,młode opuszczają gniazdo po 12-13 dniach

Dziwonia je nasiona i drobne owady, w Polsce jest krotko, pierzy się w locie, gniazdko buduje z korzonków, wyściela je mchem, trawą i końskim włosiem, zamieszkuje doliny rzek, brzegi jezior i stawów, jak odlatuje leci do Moskwy i Petersburga, z tamtejszymi dziwoniami przez Kazachstan i Tadżykistan leci do Azji Pd-Wsch. W maju składa 4-6 jaj, wysiaduje 12 dni, młode opuszczają gniazdo po 10-13 dniach

Szczygieł je nasiona chwastów, łopianu, nawłoci, ostów, w okresie lęgowym mszyce, chrząszcze , gąsienice, gniazduje na gałęziach krzewów, gniazdkom ma z mchu, porostów, pajęczyn, wyścielane pierzem i włosiem, szczygły żyją w parkach, kępach drzew, sadach, ogrodach, zaroślach, unikają lasów, zimują w Polsce, żerując na astrowatych robią różne akrobacje, 2 razy w roku składa 4-6 jaj, wysiaduje 11-14 dni,młode opuszczają gniazdo po 13-15 dniach

Czyż wiosną i latem żeruje w borach sosnowych i świerkowych na mszycach, w tym celu porusza się po gałązkach, jesienią leci do olszyn, gdzie je orzeszki olch, kiedy wiosną orzeszki opadają na ziemię, żeruje na dnie lasu, gniazduje w koronach iglaków, gniazdko wyściela piórami, puchem roślinnym, sierścią, oplata pajęczyną w celu ukrycia, żyje w starych, wilgotnych borach, parkach i ogrodach, składa 4-5 jaj, wysiaduje 12-13 dni,młode opuszczają gniazdo po 13-15 dniach

Dzwonie je nasiona z pól i ugorów, gniazduje na niskich drzewach i gęstych krzewach, lubi słonecznik, zamieszkuje pola, ugory, zadrzewienia, parki, ogrody, potrafi odgonić większe ptaki, część odlatuje na zimę, część zostaje, 2 razy w roku składa 4-6 jaja, wysiaduje 11-15 dni,młode opuszczają gniazdo po 14-18 dniach

Zięba najpospolitszy ptak Polski, je nasiona, owady, miękkie części roślin, gniazduje na drzewach, gniazdko ma z mchu i porostów, dawniej wierzono, że jej śpiew przepowiada deszcz, jest u nas od kwietnia do października, ale wiele zostaje na zimę, żyje w lasach, borach, ogrodach, sadach, parkach, tam gdzie drzewa, składa 4-6 jaj, wysiaduje 12-15 dni,młode opuszczają gniazdo po 14 dniach

Mazurek nasz rodzimy wróbel, dawniej mieszkał na skrajach lasów, je nasiona, gniazduje w dziuplach, budkach lęgowych i spróchniałych drzewach, krzyżuje się z wróblem domowym, samczyki są podobne do mazurków, samiczki do wróbli, obecnie żyje w pobliżu ludzkich siedzib, składa 2-7 jaj, wysiaduje 11-14 dni,młode opuszczają gniazdo po 15-20 dniach

Wróbel domowy pochodzi z Azji Mniejszej i Półwyspu Arabskiego, rozprzestrzenił się z rozwojem rolnictwa, gniazduje pod dachami domów, gniazdami bocianów, je nasiona, gniazda są z trawy i słomy, szybko marzną, żyje na wsiach, kilka razy w roku składa 3-5 jaj, wysiaduje 11-14 dni,młode opuszczają gniazdo po 11-19 dniach

Szpak naśladuje pojedyncze słowa, je dżdżownice, owady, gąsienice, ślimaki, czereśnie, wiśnie, czeremchy, śliwki, gniazduje w dziuplach i budkach lęgowych skąd wyrzuca obecnych mieszkańców, gniazduje półkolonijnie, żyje w zadrzewieniach śródpólnych i na brzegach lasów, w parkach i sadach, ma duże stężenie dehydrogenazy alkoholowej, dzięki czemu może jeść sfermentowane owoce i się nie upije, kilka razy w roku składa 3-7 jaj, wysiaduje 11-15 dni, młode opuszczają gniazdo po 20 dniach

Orzechówka je owady, orzechy, żołędzie, nasiona, oboje rodzice budują gniazdko ze spróchniałego drewna, mchu i porostów na gałęziach świerków, wyprowadza 1 lęg w roku w marcu, czasami przylatuje do nas orzechówka długodzioba w poszukiwaniu jedzenia, orzechówka żyje w borach Pomorza, Karpat i na północnym zachodzie Polski, w marcu raz w roku składa 2-4 jaja, wysiaduje 17-19 dni,młode opuszczają gniazdo po 21-25 dniach

Sójka, ptak leśno-parkowy je drobne kręgowce, jaja bezkręgowce, owoce i nasiona, rozsiewa dęby poprzez zapasy z żołędzi, nasze sójki zostają w Polsce, do nas przylatują z północnego wschodu, gniazduje na gałęziach, raz w roku, w kwietniu samiczka składa jaja, raz w roku w kwietniu składa 5-7 jaj, wysiaduje 16-17 dni,młode opuszczają gniazdo po 21-22 dniach

Sroka gniazduje w gałęziach, gniazdo ma 1 lub 2 wejścia, jest pod dachem z gałęzi, zbudowane z patyków, dolna część jest wyścielana gliną i wyłożona korzonkami, trawą i listkami, jest wszystkożerna, je także jaja, pisklęta, padlinę, żyje w parkach, lasach, ogrodach, unika lasów i otwartych terenów, sroka boi się błyszczących przedmiotów, składa 5-7 jaj, wysiaduje 21-22 dni,młode opuszczają gniazdo po 24-30 dniach

Kawka jest wszystkożerna, łączy się w pary na całe życie, kawki mają hierarchię w stadach, na zimę łączą się w większe stada z gawronami, dawniej gniazdowała w dziuplach i jaskiniach, dziś w przestrzeniach stropodachowych, kominach, załamaniach budynków, kiedy jedno z pary awansuje w hierarchii zostawia partnera i szuka sobie nowego odpowiedniego, kawka żyje obok ludzi, składa 4-6 jaj, wysiaduje 17-18 dni,młode opuszczają gniazdo po 28-36 dniach

Wrona siwa wszystkożerna, gniazduje na gałęziach, gniazda z patyków i gałązek są wylepione gliną i wyścielone miękkimi częściami roślin, je zboża, trawy, owoce, ziemniaki, nasiona, odpadki, ziarniaki, mięczaki, bezkręgowce, jaja, larwy, krzyżuje się z czarnowronem, żyje obok ludzi, gniazduje w parach, składa 3-6 jaj, wysiaduje 18-19 dni,młode opuszczają gniazdo po 28-38 dniach

Gawron je bezkręgowce, owoce, nasiona, małe kręgowce, gniazda z gałązek i patyków w gałęziach wyściela liśćmi, trawą, gliną, gniazduje kolonijnie, jego skóra przy dziobie łysieje kiedy dojrzewa, używa narzędzi, by zdobyć pokarm, zagina druciki i dłubie patykami, by dosięgnąć do larw i dżdżownic, żyje obok ludzi, składa 2-5 jaja, wysiaduje 16-18 dni,młode opuszczają gniazdo po 30-36 dniach

Kruk wszystkożerny, rośliny są uzupełnieniem jego diety, żyje w parach, poza sezonem lęgowym w stadach, w stadzie jest hierarchia, jak awansuje jedno, to awansują oboje z pary, kruk w ultrafiolecie jest kolorowy, żyje wszędzie, w lutym i marcu składa 5-6 jaja, wysiaduje 20-23 dni,młode opuszczają gniazdo po 5-6 tygodniach

Srokosz drapieżnik, zamieszkuje otwarte tereny nadrzeczne i rolnicze, torfowiska, pola, poluje na drobne kręgowce, które nabija na kolce i elementy ogrodzenia, gniazdu z traw, włosia i łodyg zakłada na drzewach i kolczastych krzewach, składa 4-7 jaj, wysiaduje 15-17 dni,młode opuszczają gniazdo po 15-18 dniach

Gąsiorek poluje na drobne kręgowce, samiec zawiesza je na kolcach, by pokazać partnerce swoją zaradność, naśladuje głosy ptaków na które poluje, gniazdo na kolczastych krzewach i drzewach robi z traw, łodyg, mchu, włosia, korzonków, wełny, żyje w zadrzewieniach przydrożnych, śródpólnych, w młodniakach, kępach drzew, składa 4-6 jaj, wysiaduje 12-16 dni,młode opuszczają gniazdo po 14 dniach, rodzice karmą je jeszcze przez 3 tygodnie

Wilga żeruje w gałęziach drzew, je owady i gąsienice, jesienią czereśnie, wiśnie, jeżyny, jagody, gniazdko rozłożone pomiędzy gałązkami jak hamak jest z łyka i traw, żyje w lasach liściastych i mieszanych, starych ogrodach, parkach, sadach, składa 3-4 jaja, wysiaduje 15-17 dni,młode opuszczają gniazdo po 16-17 dniach

Remiz żyje nad zadrzewionymi brzegami jezior, rzek, w łęgach, bagnach, na torfowiskach, je owady, pająki, ziarniaki trzciny, na brzozach i topolach przez 3 tygodnie robi workowate gniazdko z łyka, włókien drzewnych i puchu, składa jaja w maju, jeszcze 100 lat temu gniazda noszono jako zimowe kapcie, w maju składa 6-8 jaj, wysiaduje 13-14 dni,młode opuszczają gniazdo po 18-26 dniach

Raniuszek żyje głównie w lasach liściastych i borach je bezkręgowce i nasiona i jagody, gniazduje na gałęziach, workowate oplecione porostami gniazdo jest z mchu, pajęczyn i piór, w okresie pozalęgowym żyje w stadach, wtedy pojawia się podgatunek z czarnym paskiem nad okiem, składa 8-12 jaj, wysiaduje 14-16 dni, młode opuszczają gniazdo po 14-18 dniach, przez 2 tygodnie po tym rodzice je karmią

Sikora uboga jej terytorium ma do 25ha, jest w lasach, parkach, ogrodach, sadach, zadrzewieniach, je owady i nasiona, gniazduje w dziuplach, walcząc o terytorium wzlatuje wyżej niż przeciwnik, walcząc ptaki sczepiają się dzióbkami, walka kończy się na ziemi, raz w roku składa 7-10 jaj, wysiaduje 13-15 dni,młode opuszczają gniazdo po 18-19 dniach

Sosnówka je owady i nasiona, potrafi żerować z głową w dół, gniazduje w dziuplach, budkach lęgowych, korzeniach, rozłupanych gałęziach, gniazdo zbudowane jest z trawy, wyścielone mchem i włosiem, w zimne lata opóźnia lęgi, potrafi zawisnąć w powietrzu jak koliber, żyje w drzewostanach, zimą z innymi sikorkami łączy się w stada, dwa razy w roku składa 8-10 jaj, wysiaduje 14-16 dni,młode opuszczają gniazdo po 18-20 dniach

Czubatka je bezkręgowce zimą nasiona iglaków, gniazduje w dziuplach, żeruje na niższych gałązkach, żyje w drzewostanach z jodłą i świerkiem,jest monogamiczna, lęgi ma na początku kwietnia, dzięki temu, że iglaki nie tracą igieł i owady szybciej się na nich pojawiają, monogamiczna, składa 6-8 jaj, wysiaduje 13-15 dni,młode opuszczają gniazdo po 18-22 dniach

Modraszka latem je owady, zimą nasiona, jesienią owoce, wiosną pączki drzew i krzewów, szukając owadów niszczy części roślin, na przełomie maja i kwietnia wydaje lęgi w dziuplach i budkach lęgowych, zimuje w stadach z mysikrólikami, dzięciołami i pełzaczami, sikorki robią na zimę zapasy, modraszka żyje w parkach, słonecznych lasach, ogrodach, sadach, główka samca świeci w ultrafiolecie, im bardziej świeci tym atrakcyjniejszy dla samiczki, na przełomie kwietnia i maja składa 10=12 jaj, wysiaduje 13-16 dni,młode opuszczają gniazdo po 16-22 dniach

Bogatka je jaja, larwy, gąsienice, owoce, nasiona, bezkręgowce, gniazduje w dziuplach i skrzynkach lęgowych, zimuje w wielogatunkowych stadach, żyje obok ludzi, lubi lasy liściaste, sady, ogrody, dużo jest bogatek dużo, wydaje najwięcej jaj z całej rodziny wróblowatych, gniazduje w butach, słupach energetycznych, pod dachami domów, na ogrodzeniach, najczęstszy gość karmników, składa 6-11, czasem 18 jaj, wysiaduje 12-15 dni,młode opuszczają gniazdo po 15-17 dniach

Mysikrólik je owady, zimą ich larwy, gniazdo buduje przez 3 tygodnie na drzewach, to czarka z mchu, porostów, pajęczyn, oprzędów, włókien roślinnych, potrafi wytrzymać 16 godzin w -15 stopniach, żyje lasach świerkowych, rzadziej w sosnowych, składa 8-11 jaj, wysiaduje 14-16 dni,młode opuszczają gniazdo po 14-16 dniach

Pierwiosnek zamieszkuje lasy i zadrzewienia o rozwiniętym runie, na liściach poszukuje gąsienic i larw, które zjada, jesienią i zimą je jagody, gniazdka z liści i trawy buduje na dnie lasu, są kuliste, samica 2 razy w roku składa 4-7 jaj, które wysiaduje przez 13-15 dni, pisklęta opuszczają gniazdo po 13-15 dniach, w innych językach jego nazwa pochodzi od dźwięku wydawanego podczas liczenia monet

Świstunka leśna zamieszkuje lasy, głównie liściaste i mieszane z rozwiniętymi koronami, z liści drzew wyjada bezkręgowce, jesienią i zimą je nasiona i jagody, kuliste gniazdo z otworem z boku robi z łodyg, liści i traw, gniazdo jest ukryte w trawie i suchych liściach, 2/3 lęgów wyjadają myszy i dziki, w maju składa 5-7 jaj, które wysiaduje 12-14 dni, młode opuszczają je po 12-15 dniach

Wiemy już, że glukoza jest nam niezbędna do życia oraz,że sacharoza rozpada się do glukozy i fruktozy, wiemy, że fruktoza jest przekształcana w glukozę w wątrobie i jelicie, ale niewiele osób wie,że w nerkach,wątrobie, mięśniach i jelitach z fruktozy powstaje energia, ulega ona glikolizie i powstały pirogronian wchodzi do cyklu Krebsa. W wątrobie fruktaza dołącza do 1 atomu węgla resztę fosforanową,powstaje fruktozo-1-fosforan, aldolaza fruktozo-1-fosforanu rozpada go do fosfodihydroksyacetonu i aldehydu glicerynowego,z których kinazy triozowe robią aldehyd 3-fosfoglicerynowy, dehydrogenaza aldehydu 3-fosfoglicerynowego daje 1,3-bifosfoglicerynian, kinaza fosfoglicerynianowa odłacza resztęfosforanową, powstaje 3-fosfoglicerynian, fosfogliceromutaza przesuwa resztęfosforanową z 3 na 2 drugi atom węgla,daje 2-fosfoglicerynian, enolaza daje fosfoenolopirogronian, kinaza pirogronianowa daje pirogronian, wchodzi on do cyklu Krebsa. W mięśniach i nerkach z fruktozy po ufosforylowaniu przez heksakinazę powstaje fruktozo-6-fosforan, jest dalej fosforylowany do fruktozo-1,6-difoaforanu, potem reakcja przebiega jak wyżej. Reakcje te zachodzą pomiędzy mitochondrium a cytozolem. Syrop glukozowo-fruktozowy to mieszanka glukozy i fruktozy w stosunku 1:1. fruktoza może uzupełniać glikogen wątrobowy,w mięśniach jest spalana na bieżąco. Podobnie galaktoza ulega glikolizie do galaktozo-1-fosforanu.

Glukoza usprawnia wchłanianie wapnia i sodu z jelit do krwi oraz potasu do komórek.

Z glukozy na drodze szlaku pentozofosforanowego powstają ryboza i deoksyryboza, z nich są nukleotydy budujące RNA i DNA. Szlak zachodzi w cytoplaźmie kory nadnerczy,gruczołach mlecznych, tkance tłuszczowej, czerwonych krwinkach, kórechroni przed hemolizą, tu z glukozo-6-fosforanu powstaje rybulozo-6-fosforan, dodatkowo powstaje NADPH,który uczestniczy w wielu reakcjach w ciele. Dehydrogenaza glukozo-6-fosforanowa działa na glukozo-6-fosforan, wodór idzie na NADP+,powstaje NADPH i 6-fosfoglukonolakton, 6-fosfoglukonolaktonaza daje 6-fosfoglukonian, dehydrogenaza 6-fosfoglukonianowa daje rybulozo-6-fosforan,powstają NADPH i CO2. Faza nieoksydacyjna – na rybulozo-5-fosforan działa izomeraza rybulozo-6-P,daje rybozo-6-fosforan, fosfataza odłącza fosforanową resztę dając rybozę, która buduje nukleotydy w RNA lub działa transketolaza dając seduheptulozo-7-fosforan, transaldolaza daje erytrozo-4-fosforan, odpowiednia transketolaza może dawać ksylulozo-5-fosforan, z niego powstaje aldehyd 3-fosfoglicerynowy lub fruktozo-6-fosforan, oba wchodza do glikolizy, druga droga to na rybulozo-5-fosforan działa epinefraza pentozofsforanowa, daje ksylulozo-5-fosforan, transketolaza daje aldehyd-3-fosfoglicerynowy, wchodzi do glikolizy lub transaldolaza daje fruktozo-6-fosforan, który wchodzi do glikolizy, jak nie ma cukru organizm trawi nukleotydy

glukoza buduje glikoproteiny, które budują kanały błonowe i glikokortykoidy, które są hormonami kory nadnerczy, z glukozy powstaja endogenne aminokwasy i tłuszcze nasycone,które budują błony komórkowe, glukoza i galaktoza to główne cukry budujące reszty cukrowe glikolipidów budujących błony komórkowe i organelli, glikolipidy uczestniczą w przewodzeniu impulsów nerwowych. Glikoproteiny (proteoglikany, kompleksy węglowodanowe) to biała osocza z wyjątkiem albumin, razem z glikolipidami decydująo grupach krwi, są hormonami jak gonadotropina kosmówkowa i tyreotropina, kolagen,elastyna, fibrynogen, białka macierzy kostnej, mucyny (chronią ścianki przewodu pokarmowego przed enzymami trawiennymi), białka trnsoportujące lipidy, mikro i makroelementy, witaminy, receptory zgodności tkankowej, immunoglobuliny, białka dopelniacza, interferony, enzymy trawienne-proteazy, glikozydazy, nukleazy, hydrolazy, czynniki krzepnięcia krwi, cukry budujące proteoglikany to galaktoza, glukoza, fukoza, mannoza, kwas N-acetyloneuraminowy, N-acetulogalaktozamina, N-acetyloglukozoamina. Glikolipidy pokrywają zewnętrzne błony komórkowe i budują otoczki mielinowe, najprostsze są glikosfingolipidy, maja jeden cukier i jeden ceramid, najprostsze to galaktozyloceramid jest w całym ciele, główny glikosfingolipid mózgu i otoczkach mielinowych i glukozyloceramid jest wszędzie, główny glikosfingolipid tkanek pozanerwowych. Złożone są gangliozydy, maja jednalub więcej resztę kwasy sjalowego, są we wszystkich tkankach.

Trawienie skrobii zaczyna sięod amylazy ślinowej, która rozcina wiązania 1,4-alfa glikozydowe, powstaje malttoza i dekstryny, w dwunastnicy amylaza trzustkowa dalej ją trawi do maltozy, w jelicie czczym działa amylaza jelitowa, rozkąłda maltozę do glukozy, nadwyżka cukru zmienia się w glikogen, dopiero większa nadwyżka daje tłuszcz. Dzięki równowadze pomiędzy insuliną i glukoagonem człowiek potrafi utrzymć niezbędny poziom glukozy we krwi do wyczerpania glikogenu (po ok. 24 godzinach).

Przy niedoborze glukozy dokrwi uwalniaja się z tkanki tłuszczowej wolne kwasy tłuszczowe i VLDL-zły cholesterol, który tworzy płytkę miażdżycową, glukoza ogranicza przedostawanie do osocza wolnych kwasów tłuszczowych i tworzenia LDL, chyba, że spożywa się nadmiar. Łatwo można zwiększyc zapotrzebowanie na kalorie i zniwelować ich nadmiar poprzez ruch na świeżym powietrzu-spacery, bieganie, ćwiczenia, prace w ogródku, na działce, wnoszenie węgla, rąbanie drzewa, plewienie, przycinanie (to co robimy wiosną), wystarczy zrezygnowaz z zamochodu na rzecz komunikacji publicznej (wystarczy przejść na przystanek z domu, z przystanku dopracy i odwrotnie z rundapo sklepach), by nie dopuścić do tycia.

Niewiele osób wie co robić gdy znajdziemy rannego psa lub kota możemy sami powiadomić weterynarza lub zabrać tam lżej ranne zwierzę, wtedy zapłacimy za wizytę. Jeśli nasza gmina jest przyjazna, nie wysyła zwierząt tam gdzie są usypiane, ale leczone i znajdziemy zwierzę w godzinach pracy urzędu (każda gmina ma inne godziny urzędowania), dzwonimy do odpowiedniego pracownika, najlepiej do centrali, gdzie pracownik połaczy nas z odpowiednim wydziałem, wtedy pracownik gminy przyjedzie, powiadomi schronisko, pracownik schroniska powiadomi weterynarza, z którym schronisko ma podpisaną umowę. Pracownik schroniska albo zawiezie zwierzę do lecznicy, albo wezwię weterynarza na miejsce. Można zadzwonić po straż miejską w godzinach jej pracy.
Weterynarze i pracownicy wiedza jak obchodzić się z rannymi zwierzętami, by ich bardziej nie uszkodzić. Wtedy leczenie, szczepienie, możliwą kastrację pokryje gmina. Jesli znajdziemy zwierzę poza godzinami pracy naszej gminy, trzeba powiadomić policję albo dzwoniąc do dzielnicowego albo do swojego komisariatu, wtedy przyjedzie patrol, który powiadomi schronisko, ono powiadomi weterynarza, pracownik schroniska przyjedzie i albo zabierze zwierzę albo weterynarza zwierzę z interwencji jest leczone na koszt gminy. My czekamy razem ze strażnikiem miejskim lub policją na przyjazd pracownika schroniska.
Można samemu wezwać pogotowie weterynaryjne. Każdy region ma swój numer pogotowia weterynaryjnego. Kiedy sami wzywamy pomoc,my płacimy, czasem trzeba,kiedy gmina pokrywa tylko uśpienie, zamiast droższej opieki. Jeśli gmina pokrywa leczenie trzeba zastosować te rady.
Czasem zwierzę jest w takim stanie, że ucieka, trzeba obserwować gdzie idzie,by odpowiednie slużby wiedziały, gdzie szukać,kiedy zwierzę jest na drodze, trzeba sttanąć na poboczu, zastosować trójkąt ostrzegawczy. Kiedy chcemy zwierzę unieruchomic można przykryć je kurtką lub innym materiałem,w przypadku psa lepiej poczekać aż osłabnie niż mocować się z nim. Zwierzę ruszamy tylko gdy wymaga tego sytuacja np. z drogi albo gdy może wbiedz na drogę, można zamknąc zwierzę w samochodzie, przeważnie kiedy znajdujemy ranne zwierzęta od wypadku mija jakiś czas,więc są spokojne. Pilnujemy by nie wbiegł na drogę, nie dajemy jedzenia ani picia, bomoże być potrzebna operacja. Resztę zrobi weterynarz i pracownicy schroniska.
Czasem schronisko w naszej okolicy usypia chore zwierzętta, wtedy musimy zawieść je do weterynarza lub go wezwać prywatnie.

Skoro większość glukozy zostaje wchłonięta do komórek bez udziału insuliny (transport insulinoniezalezny), dlaczego cukrzyca jest niebezpieczna?

Otóż w normalnych warunkach, u zdrowego człowieka w narządach wewnętrznych, komórkach krwi, układzie nerwowym, skórze są receptory glukozowe GLUT, to cała grupa białek transoporterów glukozy, oraz innych cukrów prostych w miejscach,gdzie są do niej izomeryzowane. Tkanka tłuszczowa, wątroba i mięśnie mają receptory GLUT4, które wymagaja insuliny, mięśnie i wątroba mają inne rodzaje bialek GLUT, które je odżywiają. Transport insulinozależny jest ściśle powiązany z materiałami zapasowymi, żółta tkanką tłuszczową i glikogenem. Biorą tu udział insulina i glukagon, hormony trzustki. Insulinę robia komórki A trzustki, glukagon komórki B. Insulina łaczy się z receptorami insulinowymi, otwierając transportery glukozowe, przez które glukoza wnika do komórek, gdzie zostaje spolimeryzowana w glikogen (wielocukier zapasowy zwierząt) lub zmieniona w tłuszcz. Kiedy spada poziom cukru we krwi, trzustka wydziela glukagon, łaczy się on ze swoimi receptorami, inicjując rozpad glikogenu i uwalnianie glukozy, tak jest w ciele zdrowego człowieka. Kiedy zostaje zaburzona praca trzustki lub receptorów glukozowych, insuliny lub glukagonu mamy cukrzycę. Jest jej kilka typów. Najpopularniejsze to typ I i II. Typ I polega na porażeniu pracy trzustki, istnieje teoria,która mówi o chorobie autoimmunologicznej, jednak dieta wysokotłuszczowa i nadmiar alkoholu niszczą trzustkę, szkodzą jej toksyny np. pleśni z jedzenia, chemia z jedzenia, leki, stąd cukrzyca polekowa, Wtedy trzustka przestaje wydzielać swoje hormony, nie może wtedy glukoza dostac się do komórek. Receptory insulinoniezalezne pobieraja tyle glukozy ile potrzebują narządy, reszta idzie w glikogen lub tłuszcz (mit pustych kalorii, jest tylko ich nadmiar). Receptory insuliny wysiadają w cukrzycy typu II, niszczą je metabolity nadmiernej tkanki tłuszczowej. Kiedy nie działa insulina lub są zniszczone jej receptory glukoza nie wnika do mięsni, tk.tłuszczowej i wątroby, tylko krąży w osoczu. Zmienia to gęstość krwi, lepkośc, ciężej ją przesuwać tętnicom i żyłom, serce i naczynia wykonują większą pracę, większa lepkość krwi to utrudniony przepływ, szczególnie do peryferyjnych części ciała, stąd stopa cukrzycowa. Wieksza lepkość krwi to większe pragnienie, organizm chce ją rozrzedzić. Kiedy żoładek opustoszeje człowiek jest glodny, ponowny posiłek to kolejna dawka glukozy, jako, że narządy dostają swoja pulę, dzięki receptorom insulinoniezależnym, cukrzyca nie daje objawów, dlatego trzeba badać poziom cukru co roku. Brak objawów, ale zagęszczona krew uszkadza naczynia, serce, trudniej ją rozprowadzić po ciele, wysiadaja nerwy i tkanki w peryferyjnych częściach ciała, najdalej od serca. Organizm chcąc obniżyc jej poziom wydala ja z moczem, co niszczy nerki, kanaliki nerkowe uszkadza, pęcherz, cukier w moczu to pożywka dla bakterii. Dlatego w czasie cukrzycy ważna jest dieta, żeby utrzymac prawidłowy poziom glukozy i lepkość i przepływ krwi. Czasem się zdarza, że organizm zużyje glukozę z krwi,podczas dlugiego glodu lub wysiłku, u zdrowych ludzi uwalnia się glukagon,kiedy trzustka go nie produkuje, lub jego receptory są zniszczone lub nie ma dostatecznej ilości glikogenu spada poziom glukozy we krwi, wtedy organizm spala tłuszcz, stąd chudnięcie, uwalnia się aceton,który niszczy wątrobe, wzrok, nerki, nerwy, kiedy za mało glukozy niedozywione narządy nie mogą pracować, stąd omdlenia. Zwykle diagnoza jest wtedy,gdy albo poziom cukru jest tak wysoki, że powoduje zatrucie albo tak niski, że człowiek mdleje. Dlatego trzeba się badać. Kiedy za mało hormonów, trzeba je brać z zewnątrz, kiedy są zniszczone receptory,jest możliwa ich regeneracja po schudnięciu. Ruch poprawia insulinowrażliwość, ale nie wyczynowy. Są leki blokujące powrót glukozy z nerek stosowane w cukrzycy typu II, ale jej potrzebują wszystkie komórki, lepsza wczesna diagnostyka i zdrowy styl życia. Ten typ można zarzymać dietą i ćwiczeniami, jesli jest w porę wykryty. Typ I wymaga podawania insuliny. Często przy cukrzycy jest apetyt na słodycze, to mięśnie dają znać, że brak glikogenu, chcą surowca dla niego, zdrowi ludzie po wysiłku,który go zużyje też chcą cukru, ale przy cukrzycy on się nie wchłonie do mięśni. Wszystkie komórki mają receptory dla insuliny i glukagonu, ale nie wszystkie mają kanały GLUT4.

Teraz jest w sklepach dużo cyprysików, kupujemy zdrowe okazy ze sklepu ogrodniczego lub kwiaciarni, nie mogą być zbrązowiałe ani suche, lepiej znoszą wilgoć niż suszę, w drodze do domu owijamy w papier, by nie przemarzły. Te z targu mogą być chore od zimna. Nie lubią suszy więc nie można ich owijać lampkami, nie lubią dotykania, mogą przestać rosnąć kiedy dotykają okna lub ściany więc nie wieszamy na nich ozdób, nie lubią suchego powietrza, lubią zraszanie, zima lubią południowo-zachodnie okna, latem muszą być głębiej lub w półcieniu.

Cyprysik wielkoszyszkowy lubi jasne światło, ale nie bezpośrednie słońce, wiosną i latem musi być w głębi domu, kiedy ma za mało światła, trzeba go obracać o 90 do okna, ziemia musi być stale lekko wilgotna, latem bardziej niż zimą, cały czas musi mieć wilgoć, w suchym pokoju zraszamy drzewko miękką, odstaną wodą, zimą musi mieć jasne pomieszczenie i 10 st, chłodu, latem można wynieść na zewnątrz w przewiewne, ale nie bezpośrednio nasłonecznione miejsce, od marca do września co 3-4 tygodnie nawozimy nawozem dla iglaków, używając połowy zalecanej dawki, młode przesadzamy co 3 lata, starszym dosypujemy gleby, dopiero jak korzenie wypełnią doniczkę przesadzamy do większej, ziemia musi być kwaśna, pH 5,5-6,5, najlepsza mieszanka ziemi kompostowej i torfu, cyprysiki kupujemy w kwiaciarni lub sklepie ogrodniczym. Cyprysik wielkoszyszkowy nie nadaje się do uprawy w gruncie.

Cyprysik groszkowy lubi gleby kwaśne, żyzne, przepuszczalne, wilgotne, słońce i lekki półcień, nie lubi mroźnych wiatrów, lubi duża wilgotność powietrza, sadzimy w słonecznym i osłoniętym od wiatru miejscu, lubi wilgotne powietrze, najlepsza gleba kompostowa z torfem, pH 5-6, od marca do września nawozimy płynnym nawozem, młode przesadzamy co 2-3 lata, starsze kiedy trzeba

Cyprysik Lawsona, lubi umiarkowanie wilgotne gleby, żyzne, świeże i lekko kwaśne, pH ok. 6 lubi bardzo wilgotne powietrze, lubi ciepło i słońce toleruje półcień, strefa mrozoodporności 7, na zimę trzeba zabezpieczyć, wrażliwy na zasolenie gleby, zanieczyszczenia, suche powietrze, sadzonki pędowe z piętką z młodych osobników pobieramy wczesna wiosna i latem, ukorzeniami w w szklarenkach

Araukarie lubią lekko kwaśną glebę, żyzną, próchniczą, podłoże dla azalii się nadaje, gleba lekko wilgotna, młode przesadzamy co 2-3 lata, starszych nie trzeba, wiosną przesadzamy do szerszych, ale nie głębszych doniczek, nie lubi dymu, gazu z kuchenek, potrzebuje miejsca, temperatury poniżej 20 st. lubi półcień, zimą 5-10 st, lubi wilgoć, nadaje się do zimowego ogrodu, od marca do sierpnia podlewamy 2 razy w tygodniu, woda ma być miękka, odstana, zimą gdy ziemia przeschnie, latem zraszamy 2-3 razy w tygodniu liście, zraszamy raz w tygodniu, w sezonie nawozimy co tydzień płynnymi nawozami