Na studiach mieliśmy przedmiot Geobotaniczne zagadnienia Wyżyny Małopolskiej, na którym trzeba było zaliczyć 3 wycieczki, jedna z nich odbyła się do rezerwatów muraw kserotermicznych Wały i Opalonki w pobliżu miejscowości Dosłońce w gminie Racławice. Na murawach obok dziewięćsiłów popłocholistnych, ostrożni pannońskich i astrów gawędek murawy porastają storczyki. W programie Ocalony Świat Pani Anna Dymna równiez zawitała do tych rezerwatów pokazując widzom roslinność kserotermiczną, w tym storczyki. A dowiedziałam się, że 21 maja 2017 r pierwszy raz w historii i na świecie w miejscowości Kalina Mała w gminie Miechów odbędzie się Święto Storczyka. więc zebrałam te ok. 25 gatunków storczyków porastających te tereny. Nie tylko kserotermiczne, ale i leśne jak np. bezzieleniowe storzan bezlistny czy gnieźnik leśny i fotosyntetyzujące storczyk blady, podkolan biały, żłobik koralowy, buławnik czerwony, buławnik mieczolistny, buławnik wielkokwiatowy, zaroślowy kruszczyk siny. do gatunków kserotermicznych należą kukułka krwista, storczyk drobnokwiatowy, storczyk męski, storczyk purpurowy, storczyk samiczy, storczyk kukawka, obuwik pospolity, dwulistnik muszy, wyblin jednolistny, łąkowa storczyca kulista. Kukułka plamista rośne na mokrych łąkach, gółka długoostrogowa rośnie w widnych lasach, w zaroslach i na łąkach.
Buławnik czerwony Cephalanthera rubra lekko pogięta, naga u dołu, u góry ogruczolona łodyga, wyrasta z obłego pionowego kłącza, podłużne, jajowate, zaostrzone na końcach liście pochwiasto obejmują łodygę ogonkami, ulistnienie skrętoległe, kwiaty zebrane w kłosy, duże, różowe kwiaty, lancetowate działki kielicha różowe tworzą dzbanuszek obejmujący koronę, brak ostrogi, warżka czerwona, pręciki i słupek zrośnięte w prętosłup, owoce to wzniesione na krótkich trzonkach torebki, roślina ściśle chroniona.
Buławnik mieczolistny Cephalanthera longifolia wzniesiona, obła, rzadko owłosiona drobnymi włoskami łodyga, długie, pochwiaste, równowąskie liście z długimi pochwami obejmującymi łodygę, groniasty kwiatostan z krótkimi przysadkami, cienkie szypułki kwiatowe, kwiaty białe dzbanuszkowate, działki zaostrzone, warżka ma 7 pomarańczowych paseczków, owoce to torebki, jest ściśle chroniony.
Buławnik wielkokwiatowy Cephalanthera damasonium naga, wzniesiona łodyga wyrasta z kłącza, ulistnienie naprzeciwległe, liście szerokie, języczkowate, zaostrzone pochwami obejmują łodygę, są równomierne rozmieszczone, kwiaty żółtawobiałe, duże, kielich z dużymi działkami tworzy dzwonki osłaniające koronę, lancetowate przysadki maleją wraz z wysokością, dwuczłonowa, pomarańczowo nabiegła warżka, brak ostrogi, białawy prętosłup, owoce to torebki, gatunek ściśle chroniony.
Dwulistnik muszy Ophrys insectiferaprosta łodyga, dwa języczkowate liście ogonkami obejmujące łodygę, ciemnofioletowe kwiaty zebrane w rzadkie grona przypominają siedzące muchy, otaczają je 4 działki kielicha, trójłatkowa, wycięta warżka, owoce to rozdęte torebki, ma 2 podziemne bulwy, jest ściśle chroniony.
Gółka długoostrogowa Gymnadenia conopsea koslarek, prosta pojedyncza, rzadko podwójna łodyga, całobrzegie, równowąskie liście, lekko zaostrzone, dolne duże, im wyżej tym mniejsze, ulistnienie naprzemianległe, liście obejmują łodygę pochwami liściowymi, kwiaty fioletowe, liliowe lub purpurowe 6-działkowe zebrane w kłosy, dolna tworzy warżkę, boczne łączą się, górna tworzy zaokrąglony daszek, kwiaty wyrastają z kątów lancetowatych przysadek, mają mięsiste, zgięte w dół szypułki, 3 pręciki zrośnięte z szyjką słupka tworzą prętosłup, owoce to torebki z drobnymi nasionkami, roślina ściśle chroniona.
Gnieźnik leśny Neottia nidus-avis prosta, żółta, z czasem brunatna łodyga, liście zredukowane w postaci bezzieleniowych łuseczek obejmujących pochwami łodygę, blaszki są postrzępione, często są same pochwy liściowe obejmujące łodygę, kwiaty 6-działkowe, bezzieleniowe, w kolorze łodygi nie mają ostrogi, dwupłatowa warżka, pręciki zrośnięte ze słupkiem w prętosłup, kwiaty są zebrane w grono, owoce to rozdęte torebki, korzenie grube, mięsiste, splecione na kształt ptasiego gniazdka, pasożytuje na grzybach, którym odbiera substancje odżywcze, częściowo chroniony, może kwitnąć pod ziemią.
Kukułka krwista Dactylorhiza incarnata prosta, sztywna, pusta łodyga, liście lancetowate, zaostrzone, skrętoległe, obejmują pochwami łodygę, kwiaty zebrane w kłos, fioletowe lub różowe, mogą być białe u odmiany białej, wyrastają w kątach lancetowatych przysadek, wewnętrzne działki wzniesione, ostroga ma taką samą długość jak działki, plamiste płatki przypominają gołębie w locie, owoce to torebki, bulwa jest podwójna, gatunek częściowo chroniony.
Kukułka plamista Dactylorhiza maculata pełna, prosta, soczysta łodyga, szerokie, ciemnozielone, języczkowate liście z fioletowymi, okrągłymi plamkami, liście pochwami obejmują łodygę, rosną w okółkach, fioletowe kwiaty w ciemne plamki zebrane w kłosy, lancetowate przysadki, kwiaty przypominają gołębie w locie, dolna warga trójdzielna, dolna część podzielona na 3, boczne tworzą skrzydełka, tylne są rozłożone na boki, przednie złączone, owoce to torebki z wieloma drobnymi nasionkami, gatunek częściowo chroniony.
Kruszczyk siny Epipactis purpurata prosta łodyga, jest szarawa, liście języczkowate, zaostrzone, kwiaty zebrane w grono, rosną w koncie lancetowatych przysadek, szypułki kwiatowe ppekate, zwężają się ku nasadzie, działki kielicha lancetowate, ułożone na kształt gwiazdek, płatki zwinięte w rynienke, białe, mniejsze od działek, owoce to torebki, ściśle chroniony.
Kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine prosta, obła łodyga, jajowate liście, mogą być szersze lub węższe zależnie od odmiany, są języczkowate, zaostrzone, obejmują łodygę pochwami, skrętoległe, kwiaty zebrane w grona, mają lancetowate przysadki, 8 działek w 2 rzędach po 4, są zaostrzone, lancetowate, kwiaty fioletowe, dno kwiatowe grube, szypułka cienka i długa, zgina się w dół, korony maleńkie, owoce to rozdęte torebki, ma podziemne kłącze, gatunek pospolity w całym kraju.
Obuwik pospolity Cypripedium calceolus wzniesiona łodyga, pochwiasto obejmujące łodygę naprzemianległe, języczkowate, lekko zaostrzone liście, na szczycie łodygi jest 1 lub 2 kwiaty, przypominające buty, dolna warga tworzy pękatą żółtą kulę, górna jest drobna, żółta, ma 4 działki, są zaostrzone, ciemnofioletowe, owoce to owłosione, walcowate torebki, ściśle chroniony.
Podkolan biały Platanthera bifolia pojedyncza, prosta, wzniesiona, kanciasta łodyga, 2 duże, jajowate naprzeciwległe liście obejmują nasadę łodygi pochwami, białe, przypominające ważki kwiaty zebrane są w grono, pręcik ma wyrostek-dzióbek, kwiaty mają skrzydełka, cienkie szypułki, owoce to torebki, ma po dwie podziemne bulwy od 2014 r częściowo chroniony.
Podkolan zielonawy Platanthera chlorantha pojedyncza, prosta, wzniesiona, kanciasta łodyga, 2 duże, jajowate naprzeciwległe liście obejmują nasadę łodygi rozszerzonymi ogonkami, kwiaty zebrane w grona, są białawe, kremowożółte lub zielonawe, długie, zakrzywione do góry ostrogi, kwiaty z przodu przypominają wazki z grubymi skrzydełkami, owoce to torebki, ma 2 podziemne bulwy częściowo chroniony od 2014 r.
Storzan bezlistny Epipogium aphyllum prosta bezzieleniowa łodyga, drobne, łuseczkowate, bezzieleniowe liście, brązowe kwiaty zebrane w grono, górna warżka okrągła, dolna trójdzielna, ostroga długa, owoce to torebki, ma rozgałęzione kłącze, pasożyt grzybni, ściśle chroniony.
Storczyca kulista Traunsteinera globosa prosta, naga łodyga, liście lancetowate, eliptyczne, skrętoległe, fioletowe kwiaty zebrane w kuliste kwiatostany, dolne warżki trójdzielne, górne zaokrąglone, jasnoróżowy prętosłup, owoce to torebki, gatunek ściśle chroniony.
Storczyk blady Orchis pallensduże odwrotnie jajowate liście rozety, prosta łodyga kwiatonośna, kwiaty żółte, zebrane w grono, warżka trójząbkowa, boczne łątki są okrągławe i ząbkowane, wygięta do tyłu, górna warga okrągława, ostroga lekko wygięta, owoce to walcowate, siedzące torebki, gatunek ściśle chroniony.
Storczyk drobnokwiatowy Neotinea ustulata prosta, wzniesiona, jajowate liście rozety obejmują łodygę pochwami, kwiaty zebrane w grona, górna warga ciemno fioletowa, dolna czwórdzielna, biała z ciemnymi plamkami, grube szypułki, gruba ostroga, dolna warga przypomina ludzika z piernika, owoce to torebki, gatunek ściśle chroniony.
Storczyk kukawka Orchis militaris prosta łodyga, zakończona groniastym kwiatostanem, lancetowate liście pochwiasto obejmują łodygę, przysadki łuskowate, dolna warga trójdzielna, górna zaokrąglona, białe, czerwono nakrapiane kwiaty, średnie szypułki kwiatowe, owoce to rozdęte torebki, ściśle chroniony.
Storczyk męski Orchis masculaliście dolne lancetowate, zaokrąglone, zebrane w rozetę, górne obejmują łodygę, kwiaty są różowo-fioletowe, działki zaostrzone z postrzępionymi łatkami, ostrogi są długie, krótki prętosłup, pręciki zielone lub fioletowe, jaśniejsza u nasady warżka w purpurowe plamki, owoce to torebki, ściśle chroniony.
Storczyk purpurowy Orchis purpurea duże jajowate liście rozety, górne drobne, jajowate liście pochwiasto obejmują łodygę, prosta łodyga, różowe kwiaty zebrane są w gęste grono na szczycie łodygi, warżka trójdzielna, plamista, ostroga długa, łatki zaokrąglone, zalążnia skręcona, owoce to beczułkowate torebki, ściśle chroniony.
Storczyk samiczy Anacamptis morio prosta, czerwononabiegła łodyga kwiatonośna, wyrasta z jajowatej bulwy, liście zaokrąglone, szeroko lancetowate obejmują pochwami łodygę, kwiaty zebrane w grono, są różowe, szerokie, z długą ostrogą, górna warżka rozdęta, dolna rozwidlona u dołu, owoce to torebki, bardzo krótkie szypułki kwiatowe lub ich brak, drobne korzenie, gatunek ściśle chroniony.
Wyblin jednolistny Malaxis monophyllos cienka, zielona łodyżka, ma u podstawy nibybulwkę, pochwiaste, łuseczkowate liście dolne, nad nimi jest jeden, rzadziej 2 jajowaty zielony liść zdolny do fotosyntezy obejmuje łodygę długą zrośniętą pochwą, drobne, żółtozielone kwiaty zebrane są w długie grona na szczycie łodygi, długie, cienkie przysadki zrośnięte są z zalążnią, 3 lancetowate działki kielicha, 2 skierowane są w górę, 1 w dół, warżka bez ostrogi jest zakrzywiona do środka, tworzy miseczkę, w której zbiera się nektar, są 4 pyłkowiny, prętosłup jest między 2 ząbkami, owoce to jajowate torebki, gatunek ściśle chroniony.
Żłobik koralowy Corallorhiza trifida z koralowo rozdzielonego kłącza wyrasta pozbawiona korzeni i bezzieleniowa łodyga, liście bezzieleniowe, zredukowane do łuseczek, kwiatostan w postaci grona, oś kwiatostanu i przysadki zielone, mięsiste, działki lancetowate, trójkątne, duże, biała, czerwono nakrapiana warżka ma 2 zatoczki, ostroga drobna i zgięta, krótkie, grube, zgięte szypułki i małe przysadki, owoce to torebki z drobnymi nasionkami, żyje w symbiozie z grzybami, jest objęty ochroną gatunkową. Żyje w lasach.