Archiwum sierpień 2021, strona 38


sie 30 2021 Jak niskie temperatury obciążają organizm...
Komentarze (0)
przyroda 

Jak zimno obciąża organizm? Po pierwsze człowiek do funkcjonowania musi utrzymać wewnętrzną temperaturę ciała równą 37,6 (36,6 jest zewnętrzna). Taka temperatura jest niezbędna do wszelkich procesów biochemicznych przebiegających w ludzkim ciele m. in oddychania komórkowego, glikolizy, szlaków beta oksydacyjnych i wszystkich innych. O ile w cieple organizm nie ma problemów z utrzymaniem odpowiendiej temperatury, o tyle, gdy jest coraz zimniej, nasze ciało traci temperaturę do otoczenia. Każde ciało fizyczne wymienia energię z otoczeniem, także ludzkie ciało, jeśli różnica jest zbyt dużą organizm traci bardzo dużo, ciepłą, oczywiście ciało stara się utrzymać temperaturę poprzez obkurczenie naczyń krwionośnych, dzięki czemu ciepło nie ucieka z krwi. Ciało chcąc zachować jak najwięcej ciepłej krwi w miejscu, gdzie są narządy wewnętrzne (klatka piersiowa, czaszka) kumuluje ciepłą krew tam. Obkurczone naczynia krwionośne są w stanie pompować mniej krwi, toteż woda zostaje odprowadzona do nerek i do pęcherza. Zauważcie, że poniżej 15 stopni częsciej musicie biegać do toalety, niż w temperaturze powyżej 20 st. a np. wypita herbata po 15 minutach już przelatuje przez człowieka. to prowadzi do dowodnienia, organizm pozbywa sie wody. Skurcz naczyń krwionośnych podnosi ciśnienie krwi, co obciąża serce, otyli ludzie są szczególnie narażeni ze względu na i tak obciążony układ krążenia.

Druga sprawa to płyn międzykomórkowy oraz woda w komórkach (skład chemiczny cytozolu to wodne roztwory m. in. białek i jonów) Tak płyn międzykomórkowy jak i cytozol składają się głównie z wody. Po ograniczeniu krążenia w kończynach szybko spada ich temperatura i woda może zamarzać, rozrywając komórki (lód ma większą objętość niż woda), niska temperatura ogranicza plastyczność błon komórkowych i raz, że są one rozerwane przez lód, dwa spadek płynności błon poraża transport międzykomórkowy. Substancje z wnętrza rozerwanych komórek przedostają się do przestrzeni międzykomórkowej, efekt analogiczny do nekrozy, czyli rozpadu komórek. Elementy te aktywuja komórki odpornościowe do pracy, powstaje stan zapalny. Jeśli uszkodzona wartswa obejmuje naskórek jest odmrożenie I stopnia, jesli skórę właściwą II stopnia, jeśli tkankę podskórną jest III stopnia. Tkanka traci swoje wlaściwości. Jest też odmrożenie IV stopnia, może sięgać nawet do kości-tkanki tracą ciepło, woda w komórkach i w płynie tkankowym zamarza głęboko, ograniczenie krążenia skutkuje tym, że krew nie nagrzewa tkanek, inaczej sama traciłaby ciepło i wychładzałaby organizm.
Kolejna sprawa układ oddechowy, nawet kombinezon narciarski nie chroni przed zimnem w 100%, nmroźne powietrze dostaje sie przez drogi oddechowe do płuc, które może uszkodzić tak samo jak skórę, ani zatoki, ani drogi oddechowe nie są w stanie zagrzać powietrza. Powierzchnia płuc dorosłego człowieka ma ok. 90 m2, to duża powierzchnia, każdy pęcherzyk płucny ma tylko 2 warstwy nabłonka z warstwą naczyń krwionośnych pomiędzy, duża powierzchnia utraty ciepła. Dodatkowo lewe płuco graniczy z sercem. Czesto nawet zatoki nie mają szansy nawet częściowo nagrzac powietrza, błona sluzowa nosa jest za delikatna, zimne powietrze sprawia ból, człowiek zmuszony jest oddychać ustami, ich śluzówka jest odporniejsza, w końcu jemy pokarmy i pijemy napoje w bardzo róznych temperaturach. Jedynie w 100% chroni przed mrozem skafander kosmiczny.
Człowiek nie ma podszerstka ani nawet sierści. Nawet razy psów i kotów mające na całym ciele włosy takie jakie my na głowie nie sa przez te wlosy chronione, a ciało człowieka jest praktycznie łyse. Nie mamy żadnej ochrony przed zimnem, możemy użyć ubrań, ale to jest argument, równie dobrze można powiedzieć, że czlowiek może żyć pod wodą, gdy założy akwalunk, albo w przestrzeni kosmicznej, gdy założy skafander. Ubranie też nie jest dla nas naturalne, to wyższa koniecznośc, jedyną ochrona przed zimnem jest nasz układ nerwowy, który na bardzo niskie temperatury reaguje bólem (szczypanie skóry, ból mięśni), ból powodowany obkurczeniem nerwów ostrzega przed zagrożeniem. Ból spowodowany niską temperaturą jest identyczny jak ten spowodowany kontaktem z ogniem.

 

Dlatego ważne by zimą ograniczyć czas przebywania na zewnątrz do niezbędnego minimum, nakładająć jak najwięcej wartw ubrania. Trzeba zadbać o odpowiednie ogrzanie domów i zakładów pracy - do 25 st. C, ze względu na grube ubrania temepratura może byc troche niższa w zakładach pracy - ok. 20 st., ale w domach i mieszkaniach, gdzie ludzie już mogą ubrac sie normalnie temperatura powinna wynosić 25 st. jesli ktoś lubi lub potrzebuje mniej lub więcej powinien mieć taką temperaturę jaka potrzebuje.
sie 30 2021 Myszołów zwyczajny na specjalne życzenie...
Komentarze (0)
przyroda 

Rząd: szponiaste Accipitriformes

Rodzina: jastrzębiowate Accipitridae
Rodzaj: Buteo
Gatunek: myszołów zwyczajny Buteo buteo. Ptak drapieżny zamieszkujący Europe, Azję i Afrykę, w Europie Środowej i Zachodniej są osiadłe. Wygląd: spód ma brązową szyję, jasną pierś w brązowe plamy, brązowy brzuch, beżowe podogonie, brązowy ogon, spód skrzydeł ma czarną nasadę, biały środek i czarne końce, wierzch brązowy, forma jasna ma biały spód i boki, biały grzbiet w brązowe plamy.
Gatunek: myszołów włochaty Buteo lagopus. Ptak drapieżny zimujący w Europie Zachodniej.
Wygląd: szary w brązowe plamy, na tułówiu i nogach okrągłe, na szyi podłużne, spód biały, biała plama na kuprze, ogon samca ma kilka ciemnych psaków, samicy 2, dziób zakrzywiony, nogi żółte, w locie widać czarna plamę na przegubie jasnej części skrzydeł, puch piskląt biały, jaj biała, ciemno nakrapiane.
Rozmnażanie: samice myszołowów składają 2-3 jaja, szaro, brazowo lub fioletowawo nakrapiane, okres wylęgania trwa 33 dni, oboje rodzice karmiamlode, ojciec przekazuje pokarm matce, ona go rozdrabnia i podaje pisklętom. Młode latają po 50-55 dniach. Po 2 miesiącach młode opuszczaja gniazdo. 
Życie: myszołowy zamieszkują lasy, pola, drzewostany, kepy drzew i krzewów, zarośla, miedze, nieużytki. Budują gniazda w koronach drzew lub rozwidleniach gałęzi, gniazdo ma ok. 1 m średnicy, zbudowane jest z gałązek. Wycinanie i zabudowywanie tych terenów to dla nich zagrożenie.
Pokarm: myszołowy polują na małe ptaki, ssaki, gady, płazy, duże owady, dżdżownice.
włochaty gniazduje na ziemi lub w skałach, ale nie w Polsce tylko w tundrze, zwyczajny gniazduje u nas.

 

Myszołowy sa objęte scisłą ochrona gatunkową. Zagraża im wycicnanie lasów, kęp drzew i drzewostanów
sie 30 2021 Myszołowy na życzenie
Komentarze (0)
przyroda 

Rozdzaj Buteo.

 

Myszołowik popielaty Buteo plagiatus bezowy brązowo cętkowany wierzch, szary, poprzecznie prązkowany spód, żółty dziób i nogi. Jaja białe, niebieskawe, 6 tygodni trwa pierzenie. żyje w Płn Amazonii i Trynidadzie.
Myszołowik prążkowany Buteo nitidus pomarańczowe nogi, czarny ogon z 3 białymi prążkami, szare poprzecznie prązkowane upierzenie, wierzch ciemniejszy od spodu, białe lub niebieskawe jaja, pierzenie trwa 6 tygodni. Zamieszkuje Amerykę Połd. w okolicach równika.
Myszołów siwogłowy Buteo ridgwayi samica większa od samca, głowa i kark szare, steróki ciemnoszare z 3 białymi paskami, reszta ciała w białorude pasy, lotki czarne, samica ma rudobrązowe pokrywy skrzydeł, krytycznie zagrozony zamieskzuje Dominikę na Małych Antylach.
Myszołó rdzawoskrzydły Buteo lineatus rude upierzenie, brzuch ma jasniejsze poprzeczne pasy, szyja, plecy rude, skrzydła brązowe w ciemne i białe plamki, zamieszkuje wilgotne lasy Ameryki Płn.
Myszołów szerokoskrzydły Buteo platypterus wierzch brązowy, spód biały w rude prązki, ogon w czarnobiałe pasy, spód skrzydeł biały z ciemna krawędzią, żyje w lasach liściastych Ameryki Pn. zimuje w Południowej.
Myszołów hawajski Buteo solitarius wierzch szarobrązowy, prązkowany, spód biały z szarymi plamami na piersi, głowa i szyja szare, dziób i nogi dorosłych są żółte, prowadzi samotniczy tryb życia, żyje na Hawajach.
Myszołów białogardły Buteo albigula brązowy, ciemniej cętkowany wierzch i pokrywy skrzydeł, szyja biała, brazowe boki, biały brzuch po bokach nakrapiany brązowymi plmkami, pierś biała w brązowe plamy, żyje w Andach.
myszołów krótkoogonowy Buteo brachyurus upierzenie brazowe, brzuch i pierś mają białe, poprzeczne plamki, całość ciemniej prążkowana, dziób i nogi jasnożółte, jeden z mniejszych myszołowów, żyje na pd. Ameryki Pn i w Ameryce Pd.
Myszołow preriowy Buteo swainsoni brązowy wierzch, beżowy spód, pierś w brazowe pasy, szyja beżowa, jasna odmiana ma wierzch brązowy, spód szarobrązowy, pierś brązowa, gardło białe, spód skrzydł biały, reszta kremowa, odmiana ciemna ma spód skrzydeł płowy, żyje na równinach i w rzadkich lasach Ameryki Pn. zimuje w Południowej.
Myszołów galapgowski Buteo galapagoensis brazowy grzbiet, pokrywy skrzydeł brązowe w białe plamy, szyja, kark brązowe, pierś rdzawa, brzuch bezowy, oba w brazowe plamki, uda beżowe, endemiczny dla Galapgos, je bezkręgowce i małe kręgowce.
myszołów czarny Buteo albonotatus ciało czarne, pokrywy skrzydeł w białe, poprzeczne paski, nogi i dziób jasnożółte, żyje w suchych, ciepłych obszarach obu Ameryk.
Myszołów rdzawosterny Buteo jamaicensis odmiana jasna ma głowę, gardło, grzbiet brązowe, białą pierś, ceglasty ogon, ciemna ma wierzch brązowy, spód rdzawy, zyje w Ameryce Srodkowej i Pd. w basenie Morza Karaibskiego.
myszołów patagoński Buteo ventralis brazowy, biało nakrapiany, brazowo plamkowany wierzch, biały spód, brzuch brązowo nakrapiany, głowa i szyja brazowe, zamieszkuje umiarkowane, tropikalne, subtropikalne lasy Ameryki Pd.
Myszołów włochaty Buteo lagopus szary w brązowe plamy, na tułówiu i nogach okrągłe, na szyi podłużne, spód biały, biała plama na kuprze, ogon samca ma kilka ciemnych psaków, samicy 2, dziób zakrzywiony, nogi żółte, w locie widać czarna plamę na przegubie jasnej części skrzydeł, puch piskląt biały, jaj biała, ciemno nakrapiane, zamieszkuje tundrę, zimuje w Europie Zachodniej.
Myszołów królewski Buteo regalis odmiana jasna ma wierzch jasnobrązowy, spód biały, boki mają rdzawe poprzeczne prązki, ciemne, półksiezycowate plamy na nadgarstkach, skrzydła w ciemne poprzeczne plamki, rdzawy ogon, ciemna tułów brazowy, ogon jasny, zamieszkuje prerie na pd. Ameruki Pn.
Myszołów plamisty Buteo auguralis szarobrązowy wierzch, kremowy spód, biały brzuch w czarne kropki, szyja, głowa i ogon brązowe, mieszka w Afryce.
myszołów białobrzuchy Buteo augur czarny wierzch, biały spód, boki szyi białe w czarne plamy, spód skrzydeł biały w czarne plamy, dziób i nogi żółte, mieszka w Nanibii, Angoli i Etiopii.
myszołów przylądkowy Buteo rufofuscus spód skrzydeł czarny z białą opaska, boki brzucha czarne, brzch, pierś białe, rdzawa plama na piersi, szyja, głowa i wierzch czarne, odmiana ciemna ma spód czarny lub rdzawy, zyje w Afryce.
Myszołów zwyczajny Buteo buteo spód ma brązową szyję, jasną pierś w brązowe plamy, brązowy brzuch, beżowe podogonie, brązowy ogon, spód skrzydeł ma czarną nasadę, biały środek i czarne końce, wierzch brązowy, forma jasna ma biały spód i boki, biały grzbiet w brązowe plamy. Zamieszkuje Europe, Azję i Afrykę.
Myszołów amurski Buteo japonicus wierzch brązowy, ogon kremowy, spód szyja rdzawa, pierś kremowa, brzuch brazowy, plamisty, głowa brązowa, biały deseń na skrzydłach, mieszka w Japonii, Chinach, Mongolii.
Myszołów himalajski Buteo refectus wierzch brązowy, nakrapiany, spód kremowy, rdzawo nakrapiany, żyje w Himalajach.
myszołów górski Buteo oreophilus czarne wierzch, głowa, szyja, biały spód w czarne plamki, czarny dziób, żółte nogi, mieszka w Afryce.
Myszołów leśny Buteo trizonatus rdzawa głowa, brązowy wierzch, kremowy spód, rude boki, mieszka w wiecznie zielonych lasach Afryki.
myszołów madagaskarski Buteo brachypterus brazowy wierzch, biały spód, rzadkie, rdzawe, duże plamy na piersi i po bokach brzucha, szyja rdzawa, brązowy, biało obrzezony ogon, białwy dziób o nogi, endemiczny dla Madagaskaru.
Kurchannik Buteo rufinus brazowy wierzch, pokrywy skrzydeł mają czarne, białoobrzezone oczka, jasnobrązowa głowa w ciemne plamki, biały spód, płowy ogon, czarny dziób, żółte nogi, żyje w Europie Środkowe, Wschodniej, Azji, na Półwyspie Arabskim, w Sokotrze, mieszka na terenach otwartych i stepach, 1 lęg w roku z kilku jaj.
Myszołów mongolski Buteo hemilasius brązowy wierzch, biały spód, szyja rdzawa, podłużne pasma plamek zachodzą na pierś, brzuch ma rzadsze rdzawe plamki, głowa biaława w brązowe plamki, ciemny ogon, żółte nogi i dziób z czarną końcówką, żyje Azji Środkowej.
myszołów zielonoprzylądkowy Buteo bannermani wyodrębniony ze zwyczajnego, zamieszkuje Wyspy Zielonego Przylądka, brązowy wierzch, jasniejszy, cętkowany spód. wielu uważa, że to podgatunek zwyczajnego.
sie 30 2021 Lingulodinium polyedrum
Komentarze (0)
przyroda 

Lingulodinium polyedrum należą do bruzdnic. Żyja w wodach rpzybrzeżnych Kalifornii. w ciągu dnia zabarwiają wodę na czerwono, nocą powodują świecenie fal na niebiesko. Całe zjawisko przebiega dzięki bioluminescencji, światło powstaje w wyniku rozkładu białka licyferyny przy omocy enzymu lucyferazy. Każdy gatunek ma inna formację lucyferyny i lucyferazy. Tu  podrażnienie mechaniczne inicjuje reakcję. Sygnał od blony komórkowej, która ulega podrażnieniu, do błony wakuoli i sama reakcja zajmują 20 ms. lucyferaza ma 3 domeny D1, D2, D3, każda ma końce C i N, które maja reszty histydynowe reagujące na zmiany pH. Zmiana pH daje zmianę konformacji przestrzennej białka. zmiana konformacji lucyferazy aktywuje ją, enzym rozkłada lucyferynę. Jest też białko wiążące lucyferynę, które utrzymuje ją w fizjologicznym pH. Podrażnienie powoduje transport jonów przez błonę, zmianę potencjału blonowego, uwlonienie jonów z wakuoli do cytozolu i zmianę jego pH na kwaśne, co z kolei aktywuje lucyferazę (LCF), która rozkłada lucyferynę emitując światło. Białko wiążące i stabilizująće lucyferynę (LCB) jest aktywne w pH neutralnym i zasadowym, w pH kwaśnym traci aktywność, a aktywnowana zostaje lucyferaza poprzez zmianę przestrzennej konformacji, co powoduje uwydatnienie miejsc wiązania lucyferazy i umożliwia przyłączenie do niej tlenu. Wszystkie bruzdnice zdolne do bioluminescencji mają taką samą budowę luceferyny. Cząsteczka lucyferyny ma tetrapirol, który przypomina chlorofil a, który jest porfiryną, świeci on również pod wpływem światła ultrafioletowego. Ona utlenia lucyferynę w oksylucyferynę, czemu towarzyszy emisja światła. Jest to światło niebieskie o  długości fali długości fali 475 nm. Później potencjał w komórce wraca do stanu wyjściowego, rośnie pH, lucyferaza zmienia konformacje przestrzenną, jest zdeaktywowana, tlen jest odłączony od lucyferyny, która łaczy się z białkiem stabilizującym lucyferynę LCB. Najlepiej poznanąlucyferyną jest lucyferyna należąca do gatunku Lingulodinium polyedrum, ale każdy przedstawiciel tego rodzaju ma ją podobnie zbudowaną,

sie 30 2021 Turritopsis dohrnii
Komentarze (0)
przyroda 

Turritopsis dohrnii to meduza, zwana hydromeduzą, przedstawiciel gromady stułbiopławów, gatunek wydorębniony z T. nutricula, niektórzy uważają, że jest to jeden gatunek. Meduza ta ma ok. 4 mm średnicy, kształt dzwonu z czerwonym wnętrzem. Ma ona zdolność do powrotu każdej komórki somatycznej do stanu embrionalnego, czyli transdyferencjacji. Meduza ta żyje w Morzu Śródziemnym. W przyjaznych warunkach, kiedy nic nie zkałóca jej życia, meduza przechodzi normalny cykl zyciowy stułbiopława. Hydromeduzy maja fałd żagielek, scyfomeduzy nie mają, parzydełkowce tworzą kolonie maja parzydełka, knidocyty, cecha synabormoficzna, w czasie rozwoju prajelito zmienia sie w jamę chłonno-trawiącą, ona trawi i rozprowadza pokarm, jeden otwór ma funkcje otworu gębowego i odbytowego, jama to układ pokarmowy, trawienie mieszane, najpierw zewnątrzkomórkowe, potem komórkowe, najpierw w jamie chłonno-trawiącej, gdzie wydzielane sa enzymy trawienne, potem w komórkach gastroepidermy, gdzie pokarm jest fagocytowany, wstepne trawienie polega na rozbiciu złozonych związków na proste, brak układu oddechowego, wydalniczego i krążenia, oddychają cała pow. ciała, wydalają bezpośrednio do wody, układ nerwowy to sieci, sa prymitywne narządy zmysłów, są komórki nabłonkowo-mięśniowe jako muskulatura, są z ekto i endodermy, prosty układ rozrodczy. Hydrozoa mają gonady z ektodermy. Meduzy rozmnażają sie płciowo, tworzą  czasowe gonady, robia plemniki i komórki jajowe, gamety uwalniane sa do wody, jest zapłodnienie krzyżowe zewnętrzne (obojnaki) powstaje wydłużona, orzęsiona larwa, planula, pływa, znajduje w podłozu miejsce, osadza się, przyczepia, jest młodociany polip scyfistom, rozwija się w dorosłego polipa może byc bezpłciowe pączkowanie, z bocznej sciany wyodrębnia sie pączek, rosnie w innego polpa, odrywa sie od macierzystego, osiada na pdołozu i tam zyje. Potem polip przestaje pączkowac poprzecznie dzieli sie powstaje strobila, jest to strobilizacja, fragmenty ciała odrywaja się od strobili, ą to płyajće larwy efiry, rozwijaja się w meduzy tak jest u krązkopławów, u stułbiopławów dominuje polip, rozmnaża sie pączkowaniem, niektóre polipy nie odrywają sie od macierzystego, powstaja kolonie, gdzie róne osobniki moga pełnic rózna rolę, z długimi ramionami i wieloma parzydełkami i jama pobierają pokarm, sa funkcje pokarmowe, obronne maja długie ramiona, parzydełka, ale nie maja jamy, reszta nie ma ani jamy ani ramion, pełni funkcje rozrodcze, powstają z nich drobne, rozmnażające się płciowo meduzy, powstają po zapłodnieniu planule, osadzają sie  wpodłożu powstają polipy pączkujące, budujące nowe kolonie. 

Jednak w razie zagrożenia np. zranienia meduza potrafi cofnąć każdą swoją komórkę do sttanu totipotentnej komórki macierzystej identycznej z komórką embrionalną. Wiemy, że każda komórka ciała ma taki sam zestaw genów, a jej funkcja zależy od ich ekspresji, czyli odczytywania, enzymy reguluja ekspresję genów, przybliżają lub oddalają od siebie fragmenty DNA, oraz przepisują informacje. W komórkach smoatycznych część genów jest uśpiona, nieaktywna, inne geny pracują dzięki odpowiednim enzymom. Komórki meduzy mają enzymy, które potrafią przywrócić akywnośc genów taką jaka jest w komórkach macierzystych i zablokować aktywność genów komórki somatycznej. Jest to grupa wielu różnych enzymów pracujących niezależnie. Dzięki temu Turritopsis dohrnii jest nieśmiertelna, zamiast umierać cofa się do stadium embrionalnego, by zacząć cykl życiowy od nowa. Czyżby to zmiany chemiczne w komórkach wywołane śmiercią aktywowały enzymy, zmieniające ekspresje genów? Enzymy też są w postaci nieaktywnych proenzymów, a zmiany chemiczne związane z degradacją związków chemicznych aktywują je i aktywne enzymy otdwarzaja komórkę, przy okazji zmieniając ją w komórke embrionalną?

 

Obok podgatunków lub jak kto woli gatunków Turritopsis dohrnii i Turritopsis nutricula jest też Turritopsis rubra. T. dohrnii żyje w Morzu Śródziemnym, T. rubra u wybrzeży Nowej Zelandii, a T. nutricula w Ameryce Pn i na Karaibach. również hormony wpływaja na ekspresje genów, więc pewnie uszkodzone komórki uwalniają hormony, które rozprzestrzeniają się po calym ciele i pomagaja cofać komórki somatyczne do stadium embrionalnego.