biologia i ochrona przyrody

Agrocenoza - sztuczny układ ekologiczny charakteryzujący się selekcyjnym składem gatunkowym. Stanowi go zespół drobnoustrojów, roślin i zwierząt pola uprawnego. Jest podatny na choroby i inwazję szkodników. Stworzony przez człowieka w celu podniesienia plonów. Jednym słowem agrocenoza to stworzony przez człowieka ekosystem związany z rolnictwem. Uprawy zmieniają skład chemiczny gleby poprzez przenawożenie przez co zmienia się skład gatunkowy terenów uprawnych. Zmiany chemizmu gleby największy wpływ mają na organizmy glebowe i rośliny. Zmienia się ich skład gatunkowy np. eutrofizacja sprawia, że tereny zajmują rośliny azotolubne jak pokrzywy. Kwaśne pH lubią koniczyna polna i fiołek trójbarwny. Babka zwyczajna i dymnica pospolita lubią pH zasadowe. A nawozy zawierające różne pierwiastki chemiczne i ich sole, które zmieniają odczyn gleby, co skutkuje pojawieniem się innych roślin o odpowiednich upodobaniach.

Czernidłak to grzyb z rodziny pieczarkowatych Agaricaceae. Po osiągnięciu dojrzałości owocnik rozkłada się pozostawiając tylko trzonek, rozkład ułatwia rozsiewanie zarodników. Rozkład to autoliza, czyli wydzielanie przez komórki enzymów, które wnikają do wnętrza komórek owonicka i rozkładają je od środka. Najpierw chitynaza rozkłada chitynę tworzącą ścianę komórkową grzybów. Na zasadzie pinocytozy do komórki wnikają enzymy: fosfatazy, proteazy, lipazy, hydrolazy, które rozkładają białka, tłuszcze budujące błony wewnątrzkomórkowe, węglowodany, DNAzy, RNAzy. Enzymy powstają w lizosomach, czyli organellach odpowiedzialnych za trawienie wewnątrzkomórkowe. Te same lizosomy odpowiadają za trawienie wewnątrzkomorkowe zachodzące w owocnikach. Enzymy zostają z lizosomów idą do wakuoli przy pomocy pęcherzyków odrywających się od jednych organelli i przyłączających się do blony otaczającej drugie, ona je gromadzi, rośnie ich stężenie, wakuola puchnie, w końcu pęka pod wpływem uszkodzeń mechanicznych np. ścieśnięcia strzępek. Uwolnione enzymy wnikają do sąsiednich komórek budujących grzybnię i rozkładają owocniki od środka. Cały proces zachodzi w komórkach budujących strzępki owocników. W miarę jak czernidłak dojrzewa enzymy są syntetyzowane, uwalniane do wakuoli i gromadzą się w niej. Gdy owocnik jest odpowiednio dojrzały, a zarodniki gotowe do rozsiania ich ilość jest odpowiednia do jego strawienia. Wtedy wakuola osiąga odpowiedni rozmiar, by pęknąć. Wakuola przez cały czas pobiera wodę z cytozolu na zasadzie osmozy. Dzięki dużemu stężeniu enzymów, jest róznica ciśnień osmotycznych pomiędzy cytozolem, a wakuolą więc woda wnika do niej powodując jej puchnięcie. Wakuola pękając uwalnia enzymy, które trawią swoją komrókę, na zasadzie pinocytozy dostają się do sąsiednich komórek, które jeszcze mają całe wakuole. Tak więc autoliza u czernidłaka polega na pękaniu wakuoli, z których uwolnione enzymy trawią swoją komórkę i sąsiednie. Komórki upłynniają się wskutek rozkładu budujących je cząsteczek na prostsze związki chemiczne. Uszkodzone przez swoje enzymy komórki rozpadają się, a enzymy uszkadzają nastepne. Chitynaza rozpuszcza ściany komórkowe, ale komórki grzybni są połączone, ściana komórkowa otaczająca komorki połaczone w strzępki nie otacza ich całkowicie, tak samo jak błona. Między komórkami grzybni jest swobodny przepływ mikoplazmy, w tym wypadku razem z enzymami uwolnionymi z wakuoli, które z jednej komórki swobodnie przeplywają do następniej. Dlatego rozkład jest taki szybki. Trwa 1-2 dni

Plecak jest potrzebny podczas wyjazdów rekreazyjnych, ale nie tylko. Ludzie muszą robić zakupy, często z domu do sklepu trzeba pokonać pewien odcinek drogi, a kiedy ktoś mieszka na wsi i musi jechać do pobliskiego miasteczka musi dotrzeć ze sklepu na przystanek i z przystanku do domu. tacy ludzie robią zwykle większe zakupy, które muszą im starczyć na jakiś czas. Kupujemy nie tylko artykuły spożywcze dla nas, ale też karmę dla zwierząt, środki czystości, nawozy, papier toaletowy, papier do drukarek, chusteczki do nosa. Wszystko to swoje waży. Niby zalecają rozkładać ciężar na obie ręce, ale to niemożliwe, kiedy ktoś ma jedną rękę silniejszą, wtedy w jednej ręce uniesie więcej w drugiej mniej, inaczej nie da rady. Często siatki z zakupami obijają sie u nogi, zakręcają się wokół palców boleśnie je miażdżąc a ich ciężar sprawia niewyobrażalny ból dłoni i całych rąk aż do rozciągniętych barków. Można założyć siatkę na ramiona co może grozić wysypaniem zawartości albo na jedno, oczywiście to silniejsze. Wtedy trzeba uszy siatki podtrzymywac, żeby nie spadła, a wszelkie kurtki i płaszcze ograniczają stabilne założenie siatki na ramię. Bagaże na kółkach są jeszcze gorsze, trzeba je ciągnąć, podskakują na nierównościach, trzeba nimi manewrować. ale jest wyjście-plecak, na mniejsze zakupy, takie też są ciężkie dla kobiecych rąk można zalożyć miękkie plecaczki, natomiast na większe zakupy potrzebny jest solidny, pojemny, turystyczny plecak. Taki plecak ma twardy stelaż, szerokie, niewbijające się w ciało ramiączka, także zapięcia pomiędzy ramiączkami, żeby pod wplywem ciężaru nie spadaly z ramion i zapięcie w pasie, by odciążyć ramiona. Wtedy ciężar rozkłada się na cały tułów i nogi, które są znacznie silniejsze od rąk. Zakupy w plecaku nie ciążą, nie sprawiają bólu, ręce są wolne co umozliwia utrzymanie rownowagi na slizkich czy ośniezonych nawierzchniach, można nimi uzywać chusteczek do nosa, telefonu, kluczy, pieniędzy, biletów, sa po prostu wolne. Plecak nie ciązy tak jak siatki, czlowiek nie jest zmęczony, po prostu kręgoslup i mięśnie tułowia są silniejsze niż mięśnie rąk i więcej wytrzymują. Ciężar zakupów w plecaku jest równomiernie rozłożony na oba ramiona. Plecak jest wygodny, latwo się go zklada i zdejmuje, ręce są wolne. Nie polecam noszenia plecaka na brzuchu, bardzo ogranicza widoczność, można się potknąć i mamy ograniczony ruch rąk

Przydomowe ogródki są na podwórkach, a zimowe w przeznaczonej do tego szklarence z wejściem od strony domu. Oba typy ogródków mają walory estetyczne, można w nich podziwiać przeróżne kwiaty, drzewka i krzewy ozdobne, w zimowych mamy je w doniczkach. Przyjemnie jest popatrzeć na rośliny, poczytać wśród kwiatów, w przydomowym ogródku można się opalać wśród pięknej przyrody jeśli tylko czas i pogoda pozwolą. Także przyjemnie jest spacerować wśród pięknych widoków, milej jest chodzić wśród przyrody i kwiatów niż samych budynków, a jak ktoś nie lubi się ruszać skupia się na pięknie roślin zamiast na spacerze i łatwiej mu się zmotywować. Zimozielone rosliny cieszą oczy nawet w czasie mrozów, zieleń stanowi przyjemną odmianę wśród śniegu czy szarości. Jesli temperatura rośnie ponad 0 stopni zimozielone rosliny pochodzące z zimniejszych stref klimatycznych przeprowadzają fotosyntezę, oddając tlen. Pozostałe na krzewach i drzewach owoce jak u ligustru, śnieguliczki, jarząbu są pożywieniem dla ptaków. Latem przydomowe ogródki stanowią źródło nektaru dla zapylaczy. Są przyjazne pszczołom, motylom i innym owadom. w ogrodkach można uprawiać też warzywa i owoce, które zbieramy kiedy mamy czas i ochotę przez caly sezon. Takie owoce i warzywa są ekologiczne, tak naprawdę znamy skład tylko tego co sami wychodujemy czy zrobimy. Żywopłoty chronią przed hałasem, izolują przed spojrzeniami sąsiadów, drzewa i krzewy osłaniają od wiatru, rosliny ogrodowe to pożywienie i schronienie dla ptaków, także miejsca gniazdowania, ssaków np. wiewiórek i wielu owadów. Drzewa i krzewy dają cień ludziom, którzy go potrzebują i zwierzętom. Dzieci mogą się bezpeicznie bawić wśród przyrody i blisko domu. Zimowe ogrody dają mozliwość cieszenia się pieknej przyrody w zimie, rośliny te wymagają określonych temperatur, człowiek może w cieple odpocząc od mrozu i chłodu, zrelaksować się, nacieszyć oczy, dają radośc, miło jest wejść do ciepłego pelnego kwiatów pomieszczenia, kiedy na zewnątrz zimno i pada. rośliny w takich ogrodach potrzebują określonego natężenia światła, więc w zimowych ogrodach odpoczywają również nasze oczy, zwłaszcza, gdy krótkie dni uniemożliwiają cieszenie się światłem dziennym. Powietrze w takiej szkalrence jest czyste i wysycone tlenem. Dla ludzi w zanieczyszczonych miejscach stanowią oazę czstego, nasyconego tlenem powietrza. A instalacja lamp emitujących widmo pełnego światła słonecznego umozliwia syntezę witaminy D i piękny odcień skóry przez cały rok. Wadą tych lamp jest ich cena oraz cena prądu, który ciągną. Praca w obu ogródkach uczy systematyczności i odpowiedzialności, o każdą roślinę trzeba dbać, podlewać, plewić, nawozić. Praca przy grządkach to dobra forma aktywności fizycznej i umysłowej-z każdą rosliną trzeba postępować inaczej. Dzieci uczą się odpowiedzialności. Przydomowe ogródki są miejscem, gdzie można obserwować i poznawać ptaki, owady, płazy, gady, ssaki np. wiewiórki, jeże, które do nich zaglądają. Ogrody zimowe mogą mieć rosliny z innych, cieplejszych stref klimatycznych, dobra metoda na naukę geografii i botaniki. Tak więc ogrody mają wartość edukacyjną, estetyczną i rekreacyjną. Praca w nich to dobra gimnastyka. Pozwalają poznawać rosliny z całego świata, z własnych warzyw i owoców można robić przetwory czy różne potrawy zjadane na bieżąco. Takie produkty są zdrowsze i smaczniejsze niż te ze sklepu. Przebywanie wśród natury to przyjemnośc, ogrody zimowe umozliwiają to przez cały rok. można w nich też uprawiać warzywa jak pomidory, paprykę, pietruszkę, zioła i owoce jak truskawki i poziomki czy inne doniczkowe rośliny, nawet cytrusy.

Ludzie, świnki morskie i niektóre nietoperze muszą spożywać pokarm roślinny ponieważ nie wytwarzają tej ważnej witaminy, ale pozostałe zwierzęta już tak. Rośliny takżę potrafią ją wytworzyć. Zwierzęta produkują witaminę C z D-glukozy, rośliny z D-glukozy i D-galaktozy. Ssaki i ptaki tworzą ją w wątrobie, ryby, płazy i gady w nerkach. Szlak metaboliczny witaminy C u zwierząt D-glukoza jest utleniona do kwasu D-glukuronowego poprzez zamianę grupy etylwej na grupę karboksylową przy 6 atomie węgla. Następnie następuje izomeryzacja do L-glukoronowego z jednoczesnym utlenieniem grupy aldehydowej na grupę etylową przy pierwszym atomie węgla. Następnie powstaje połączenie między tlenem z grupy karboksylowej z 4 atomem węgla z wyodrębnieniem grupy ketonowej, powstaje L-gulonolakton. Potem oksydaza L-gulonolaktonowa odłącza atom wodoru przy 2 atomie węgla i powstaje 2-keto-L-gulonolakton powstaje przy drugim atomie węgla połaczenie C=O. 2-keto-L-gulonolakton zostaje poddany hydratacji i powstaje kwas L-askorbinowy, który ma podwójne połaczenie pomiędzy 2 i 3 atomem węgla w łańcuchu węglowym i każdy z tych atomów ma dwie grupy hydroksylowe (OH), 4 atom węgla ma wodór i łaczy się z tlenem, który drugim wiązaniem łaczy się z 1 atomem, piąty atom lańcucha łaczy się z jednej strony z gr OH z drugą z wodorem i 6 ma grupę etylową. W tym etapie działa enzym-oksydaza L-gulono-γ-laktonowa. Szlak metaboliczny u roslin roślin D-glukoza przechodzi w D-mannozę poprzez utlenienie drugiego atomu węgla, tworząc grupę OH, następnie D-mannoza zostaje zmieniona w L-galaktozę, która poprzez utlenienie grupy aldechydowej w karboksylową zmienia się w kwas L-galakturonowy. Poprzez połaczenie tlenu łaczącego 1 i 4 atom węgla powstaje L-galaktolakton. On przechodzi w kwas L-askorbinowy. U roslin kwas L-askorbinowy może przebiegać też poprzez konwersję GDP-L- galaktozy do L-galaktozo-1-fosforanu przy udziale GDP-L-fosforylazę galaktozy, należacą do heksokinaz. D-glukozo-6-P ulega izomeryzacji przy pomocy izomerazy glukozo-6-fosforanowej do d-frukotozo-6-P, potem izomeraza froktoza-6-fosforanowa zmienia ją w D-mannozo-6-P, izomeraza d-mannozo-6-fosforanowa daje D-mannozo-1-P, guanylylotransferaza mannozo-1-fosforanowa daje GDP-D-mannozę. 3,5-epimeraza GDP-mannozy daje GDP-L-galaktozę. Po odłączeniu GDP powstaje L-galaktoza, dehydrogenaza L-galaktozowa daje powstanie L-galaktono-1,4-laktonu, a dehydrogenaza L-galaktono-1,4-laktonowa daje powstanie cząsteczki kwasu L-askorbinowego. Każa komórka roślinna robi witaminę C, synteza jest w chloroplastach. Witamina C neutralizuje wolne rodniki i wspiera wzrost roślin, czyli podzialy i specjalnizacje komórek. Witamina C pozwala roślinom naprawiać uszkodzenia spowodowane czynnikami fizycznymi i chemicznymi oraz radzić sobie np. z toksynami, tak jak u nas wspiera ich odporność, witamina C zwiększa wydajność fotosyntezy i syntezy związków odżywczych np. pozostałych witamin.