biologia i ochrona przyrody

Czy natura może przekształcić smieci w coś pieknego lub rozłożyć? Możemy robić różne modele, ale do póki coś się nie wydarzy po raz pierwszy nie wiemy czy to mozliwe. Jedynie analizując podobne wydarzenia z przeszłości możemy modelować przyszłość.
W Kaliforni w USA, w poblizu bazy Fort Bragg od II wojny światowej wyrzucano śmieci na plażę m. in. szkło. Woda wyszlifowała je jak otoczaki. Powstały gładkie, lekkie szklane bryłki. Powstała szklana plaża

Glass Beach. Szklane bryłki są różnej wielkości i kształu, są kolorowe i bardzo ladne. Mniejsze mogłyby posłużyć produkcji biżuterii-stanowić oczka do pierścionków, koraliki naszyjników i bransoletek, możnaby większe wstawiać w srebrne i złote łańcuszki zamiast kamieni szlachetnych. Jest to tania, właściwie darmowa ozdoba (sama bryłka nie produkt końcowy) równie estetyczna jak drogie kamienie, możnaby je wykorzystać do robienia mozajek, artystycznych kolaży, mogą służyc do terapii zajęciowej. Pojedyncze, płaskie bryłki byłyby pieknymi przyciskami do papieru. Moznaby, gdyby plaża nie była chroniona, a zabieranie nawet brylki na pamiątke niedozwolone.
Obecnie usunięto pozostałe, nie szklane smieci z plaży objęto ją ochroną i stanowi atrakcję turystyczną. Plaża stanowi teraz rezerwat. Jednak byc może istnieją inne takie miejsca w pobliżu rzek, jezior i na plażach mórz, gdzie istnieją podobne szklane kamienie, które moznaby wykorzystać. Trzeba pamiętać, że szkło jest kruche więc trzeba się z nim ostrożnie obchodzić, taka biżuteria nie mogłaby być używana na co dzie, chyba, że właścicielka bardzo by uważała, ale czy biżuteria z kamieni szlachetnych jest używana na co dzień?

Opisałam mrówkojady teraz pora na resztę. Do szczerbaków należą też leniwce z rodzinami:
Leniwce dwupoalczaste Megalonychidae jest tu rodzaj Choloepus:
Tu są:
Leniwiec dwupalczasty Choloepus didactylus ma długie, brązowe futro, ciemniejszą głowę i kark, czarny pyszczek, spód jest jaśniejszy, je pędy, liście i owoce, pływa dobrze, całe zycie siedzi na drzewie, raz na tydzień schodzi by załatwić potrzeby fizjologiczne, temperatura ciała waha sie od 24-33 st. C, ma 2 palce u ręki, w jego futrze zyją ćmy, glony, chrząszcze, samica rodzi jedno młode po 263 dniach ciąży, trzyma je przyczepione do sierści na brzuchu.
Leniwiec krótkoszyi/Hoffmana Choloepus hoffmanni kremowo okolona czarna twarz, brązowe futro, jaśniejszy spód, temp. ciała 24-33 st. C, nocne zwierzę, smaice moga zyc w stadzie samce pojedynczo, wisi na drzewie do góry nogami je owoce, liście, gałazki, pączki, samica rodzi jedno mlode, trzyma sie jej przez 5 miesięcy, ssie mleko przez 3 tygodnie, po 4-5 latach jest smaodzielne.
Leniwce trójpalczaste Bradypodidae z rodzajem Bradypus:
Leniwiec trójpalczasty Bradypus tridactylus szare, jasniejsze na spodzie futro, czarne okulary i pyszczek, kończyny mają 4 palce, we włosach ma bakterie i glony, obie płcie mają gruczoły, którymi znacza drzewa, raz na tydzień schodzą oddać kał, wisza do góry nogami na drzewach, moga dobrze pływać oddychaja 6-8 razy na minutę, po 120-180 dniach rodzi się jedno młode, pozostaje z mamą 5 miesięcy, jedzą liście, pędy, gałazki, piją krople rosy.
Leniwiec grzywiasty Bradypus torquatus szarobrązowe długie futro, długą szyję, zredukownay ogon, żyje na gałęziach je pąki, gałązki, owoce, liście, samica rodzi jedno mlode, raz na tydzień schodzi by sie wypróżnić.
Leniwiec pstry/ bruntany Bradypus variegatus szare futro, krótki pysk, je owoce, liście, pączki, gałazki, samica rodzi jedno mlode, raz na tydzień schodzi by sie wypróżnić.
Bradypus pygmaeus szare, puszyste futro, łysa twarz, małe ciałko, zyje na drzewach, je owoce, liście, gąłazki, raz na tydzień schodzi by sie wypróżnić, ciąża trwa pół roku, samica rodzi jedno mlode, które dojrzewa po 3 latach, dobrze pływa.
Pancerniki Dasypodidae mają rodzaje:
Chlamyphorus z:
Chlamyphorus retusus płaski nosek na lekko szpiczastym pyszczku, pancerz jest przyrośnięty do kręgowłupa, wierzch porastają białe włoski, spód ciała i boki glowy porasta biała sierść, końcyzny przednie mają 3 palce, tylne 5, po zapłodnieniu komórka jajowa dzieli się na 4, są 4 młode, w kilka godzin same się poruszają, je ślimaki, owday, larwy, inne bezkręgowce, korzenie, zyje 12-15 lat.
Pancernik karłowaty/mysz pancerna Chlamyphorus truncatus małe ciało, zaostrzony pyszczek, spód i boki glowy porasta biała sierść, wierzch bezowy pancerz, ogon rozrośnięty w płytkę, po trwającej 2-3 miesiące ciązy rodza sie slepe i nagie młode, je korzenie, pędy i mrówki z larwami.
Cabassous:
Cabassous centralis zaostrzony oogn i ryjek, brązowy pancerz, spód brązowy, slabo owłosiony, je oqwady, chrząszcze, mrówki, jaszczurki, małe kręgowce, zagrozony zwija sie w kulkępokazując  twardy grzbiet, przednie kończyny przystosowane do kopania, wydziela zapach pizma, przednie nogi mają 5 palców, porozumiewa sie bulgocząc i piszcząc, rodzi jedno slepe, głuche, lyse młode.
Cabassous chacoensis brazowy pancerz na wierzchu, bezowe futro na spodzie, długi, ostry pyszczek, przednie łapki szerokie, 5-palczaste, przystosowane do kopania, je bezkręgowce, małe kręgowce, samica rodzi slepe i łyse mlode.
Cabassous tatouay długi, tępy pysk, żółtobrazowy pancerz, brązowo owłosiony spód, duże zaokrąglone uszy, je larwy, chrabąszcze, termity, zyja w norach, są nocnymi samotnikami, samica rodzi w norce jedno młode.
Kabassu Cabassous unicinctus ciemnobrazowe ciało pokryte pancerzem,. a od spodu futrem, prowadzi nocny tryb zycia, je mrowki i termity,zyje w norach, samica rodzi w norze.
Chaetophractus:
Chaetophractus nationi trójkątny pyszczek i długie okrągłe uszy, bezowy pancerz i futro na spodzie, je owady, mięczaki, robaki, larwy, jaja, owoce, bulwy, grzyby, mae kręgowce, kopie nory, samica rodzi kilka młodych po 2 miesiacach ciązy, po 16-30 dniach mlode otwira oczy, po 50-60 przestaje pic mleko, po 9 miesiącach osiąga dojrzałość.
Chaetophractus vellerosus krótki, trójkątny pysk, owalne uszy, bezowy, owłosiony pancerz i owłosiony biały spód, kopie nory u podstawy krzewów, je jaszczurki, ptaki, żaby, myszy , owady, gałązki, liście, owoce, po 60-75 miesiącach ciązy rodzi młode, dojrzewaja po 9 miesiącach, 2 mioty w roku.
Pancernik włochaty/szczeciniasty Chaetophractus villosus szary pancerz, długi, wąski ogon, trójkątny pysk, owlosiony spód, ciemne futro, kopie norki, je owady, larwy, grzyby, małe węże, po 2 miesiacahc ciąży samica rodzi 2-3 mlode, karmi je mlekiem przez 2 miesiace, dojrzewają po 9, broniąc się kopie, drapie i zwija w kulkę pokazując pancerz lub ucieka do nory.
Dasypus:
Dasypus hybridus szaro-brązowe ciało, dlugi, zwężony pyszczek, zwęzone do góry, jajowate uszy, 4 pazury z przodu, 5 z tyłu, zaostrzony ogon, je bezkręgowce, małe kregowce, padlinę, owoce, liście, pędy, żyje w norach na łąkach i sawannach.
Dasypus kappleri szare ciało, długi, prązkowany ogon, zaokrąglony pysk, owalne uszka, je bezkręgowce, żyje na bagnach, czołga się w podziemnych tunelach, zagrozony wydziela nieprzyjemny zapach.
Pancernik dłogoogonowy Dasypus novemcinctus szare ciało, długi ogon, pysk i uszy podobne do szczurzych, przednie kończyny maja 4 palce, tylne 5, je owady, płazy, pająki, jaja, pisklęta, padline, młode pajęczaki, ciąza trwa pół roku,l zapłodnione jajo dzieli się na czworaczki, pózna implantacja, samica ma 4 sutki, młode odstawia po 4-5 miesiącach, dojrzewają po roku zycia.
Dasypus pilosus szare, masywne ciało, tepy pysk, ługi ogon, małe uszka, żyje w lasach tropikalnych i subtropikalnych oraz wilgotnych lasach górskich, je bezkręgowce i małe kregowce.
Dasypus sabanicola szare ciało, okragłe zwinięte uszka, długi ogon i zaostrzony pysk, zamieszkuje zarosla na podłożach wapiennych, je mrówki. 
Dasypus septemcinctus mały, szary, długi pysk, długi, cienki ogon, okragłe, zawinięte uszka, żyje w lesnych norach, je rosliny, padlinę, bezkręgowce i małe kręgowce, samica rodzi 7-9 mlodych jednej płci, zyje w lasach.
Euphractus:
Pancernik białowłosy Euphractus sexcinctus brazowy, zwiniete, okrągłe uszy, długi pysk, długi, cienki ogon, żyje w lasach, na polach, brzegach lasów, jest wszystkożerny, aktywny przez cała dobę.
Priodontes:
Pancernik olbrzymi Priodontes maximus szary, uszy i boki rózowe, tępy, rózowy pysk, masywny ogon, 5-palczaste kończyny, je mrówki, termity, drobne kręgowce, padline, częsci roslin, pary tworzy tylko w czasie godów, samica rodzi 1-2 młode, w dzień spi w norze, aktywny w nocy, ryje w ziemi za pokarmem, żeruje na terenach otwartych.
Tolypeutes:
Bolita południowa Tolypeutes matacus wierzch pokryty brazowym pancerzem, spód brązowymi płytkami, szar, długie futro po bokach, ma 3-4 palce, je mrowki i termity, samica rodzi jedno mlode, które dojrzewa między 9 a 12 miesiącem zycia, zwija sie, zostawia dziurkę w pancerzu, którą przycina łapę drapieznika.
Pancernik kulowaty/bolita Tolypeutes tricinctus brazowy pancerz, szare futro, ostry, tójkątny pysk, nos i nogi brunatne, ma po 5 palców, je mrówki i termity przy pomocy długiego, lepkiego języka, też mieczaki, inne owady, owoce i padline, żyje samotnie czasem w 3-osobnikowych grupkach rodzinnych, odpoczywają pod krzewami, po pół roku ciązy, samica rodzi jedno, miekkie młode, chodzą kilka godz. po urodzeniu, pancerz twardnieje po 4 tygodniach, ssie mleko 10 tygodni, dojrzewa po 9-12 miesiącach.
Zaedyus:
Pancernik mały Zaedyus pichiy szary, owlosiony, pyszczek tępy, uszka okragłe, zwinięte, ogonek długi i ostry, żyje na murawach stepowych, cąłodobowa aktywnośc, ciąza trwa ok. 2 miesięcy, rodzi się 1-2 mlode twardniejące po 2 tyg. po 40 dniach są odstawiane od piersi i wychodza z norek, samotny tryb zycia je bezkręgowce, małe jaszczurki, ssaki, grzyby, owoce.

Szkarłupnie Echinodermata to wodne zwierzęta, najlepiej zorganizowane bezkręgowce, układ ambulakralny o funkcji czuciowej, ruchowej i wydalniczej, należą do wtóroustych Deuterostomia, nie maja głowy, otwór gębowy jest bo brzusznej stronie ciała, jest wodny układ ruchu, systme nóżek ambulakralnych, których jest wiele. Larwa to trochofora. Wspólne cechy wtóroustych, pragęba gastruli przekształca sie w odbyt, otwó gębowy powstaje wtórnie na przeciwnym biegunie ciała, jest bruzdkowanie promiensite zdeterminowane, gastrulacja przez inwaginację, wszystkie szkarłupnie sa w morzu, sa osiadłę lub wolnozyjące, 7000 przetrtwało do dziś, 13000 wymarło, zwykle symetria 5-promienista, są 5-ramienne lun wielokrotniśc 5, u dorosłych to cecha wtórna, larwy sa dwuboczne, symetrię promienista wymusza osiadły tryb życia, brak odcinka głowowego,   jest układ wodny, ambulakralny, wapienny szkielet wewnętrzny, sa jadalne, mają znaczenie w morskich biocenozach, jedza koralowce, sa odporne na ich jad, padlinożerne oczyszczaja morza, niszczą rafy koralowe, sa skałotwórcze, znaczenie w badanich embriologicznych. Są tu:
Rozgwiazdy Asteroidea mają 2000 gat, prowadzą przydenny tryb żcyia, rozgwiazda pełza po dnie, sa drapieżnikami, ciało spłąszczone grzbieto-brzusznie, ma tarczę i ramiona, tarcza jest pomiędzy ramionami, jest ich 5 lub więcej, ramiona zwężaja sie ku końcowi, jest rózny stosunek tarczy do ramion, ciało szkarłupni ma strone oralną (ustną) i aboralną (przeciwustną), ustna ma otwór gębowy i bruzdy w ramionach, w bruzdach są nóżki ambulakralne, po przeciwustnej stronie są odbyt, ujścia narządów rozrodczych, płytka sitowa. Oś tworząca otwór gebowy i odbytowy to os oralno-aboralna, ma rózna długość, wężowidła, rozgwiazdy i liliowce maja krótką, kolonie też, strzykwy maja długą, jezowce równą średnicy ciała. Ciało pokrywaja kolce wapienne, niektóre maja rózki wapienne, narządy wewnętrzne sa połzozone radialnie w osi ramion lub interradialnie, między ramionami, ściana ciała to orzęsiony naskórek z wastwą tk. łącznej robiącej szkielet wapienny, sa mięśnie okrężne i nabłonek perytonealny, szkielet wapienny tworza płytki, zmieniaja sie w inne twory pelicelaria, które chwytaja drobny pokarm, przeciwustna storna ma płytkę sitową madrytorową, ma wiele otwóków. Jama ciała to obszerna celoma wysielona nabłonkiem peryotalnym, płyn celomatyczny wypełnia celome ma skłąd podobny do wody morskiej, układ nerwowy nie ma zwojów. Ma promienista budowe i 3 częściektonauralnąhyponeuralna i endoneuralną, każda ma piercień i odchodzące od niego promieniście pnie, części łączy sieć neuronów, narządy zmysłów są słabo rozwinięte, sa prymitywne oczka, informują o natężeniu światła, pierwotne komórki zmysłowe w naskórku. Układ pokarmowy to otwór gębowy, krótki przelyk, obszerny żoładek, krótkie jelito tylne zakończone otworem odbytowym, po str. przeciwustnej zołądek ma 2 częsci duża oralną i spłąszczoną, mniejsza aboralną, któa ma 5 uchyłków wrastających do ramion, gdzie rozdzielaja sie na 2 gałęzie, każda ma gruczoły wydzielające enzymy trawienne, tam trawiony pokarm jest magazynowany, węzowidła nie maja jelita tylnego i odbytu. Jezowce mają w jamie gębowej aparat zujący z płytek wapiennych i mięśni, jest on ruchomy. Układ oddechowy to skrzela skórne, cienkoscienne uwypuklenia ścian ciała, do nich wchodzi celoma, wymiana gazowa jest przez nóżki amburaklarne, układ wodny, ambulakralny ma promienista symetrie, wypełnia go płyn podobny w skłądzie do celomatycznego, który kontaktuje się ze środowiskiem, płytka sitowa ma otwórki, którymi woda wpływa pod płytką jest ampula, to zbiornik wody, do niej wchodzi kanał kamienny połaczony z kanałem okręznym, od niego odchodza kanały boczne do ramion, maja odgałąezienia zakończone banieczkami (ampułkami), z banieczek wyrastają nózki ambulakralne. Banieczki wychodza na zewnątrz przez otworki w płytkach wapiennych, od kanału okrężnego odchodza kieszenie Tudermana, tam powst. amebocyty, w kanale okrężnym sa pęcherze Poliego magazynujące płyn, ampułka i nózka otaczają mięśnie, ich skurcz przesuwa wodę do środka nozka sie rusza bo woda sie rusza, cecha synapomorficzna. Układ hemalny ma zatoki i kanały ograniczone nabłonkiem perytonnealnym, sa tu 2 lub 3 kanały okrężne, oralny, aoralny i gastralny, oralny otacza przełyk, gastralny zółądek, aboralny jelito tylne, kanały łączy zatoka osiowa otaczająca kanał kamienny układu wodnego, zatoka osiowa ma gruczoł osiowy robiący celomocyty. Od kanałów okrężnych ida odgałęzienia, od oralnego do ramion, gastralnego do pokarmowego, aboralnego do gonad, układ wypełnia płyn podobny do celomatycznego, przenosi substancje z układu pokarmowegodo narządów, układ wydalniczy do komórki ameboidalne płynu celomatycznego, wychwytuja produkty przemiany materii i usuwają na zewnątrz nóżkami ambulakralnymi, skrzelami też, część produktów jest magazynowana w scianie ciała, układ rozrodczy to 5 par gonad po stronie aboralnej, gonady sa tez miedzy ramionami, w okresie rozrodczym rozrastają się i wrastają do ramion, rozgwiazdy sa rozdzielnopłciowe, bruzdkowanie cąlkowite promieniste, są larwy z symetria dwuboczna, zyja w planktonie, to witelaria, liliowce i rozgwiazdy maja dwuręsce bipinnaria bez ramion i ramiennicę brachiolarię, węzowidła opchiopluteriusa, jezowce auricularię doliolarię. Duża zdolnośc do regeneracji, odtwarzają całe ramiona, cały organizm może powstać z 1/5 częsci tarczy, są tu rozgwiazdy Asteroidea, mają 5 lub więcej ramion, węzowidła Ophiuroidea, jezowce Echinoidea, liliowce Crinoidea, mają łodygę przytwierdzającą je do podłoża, kielich z otworem gębowym, odbytowym i narzadami oraz ramiona, 5 rozgaęłzionych ramion, odbyt jest na rurce odbytowej lub obok otworu gębowego, ogórki morskie, strzykwy Holothuroidea, w razie zagrożenia wyrzucają w strone drapieznika swoje narządy, jest to ewiceracja i reszta ucieka i je odbudowuje.
Jezowce mają kuliste ciało pokryte od zewnątrz kolcami, układ szczękowy to latarnia morska Latarnia Arystotelesa, obejmuje cały układ pokarmowy i otwór gębowy, wyrastają ząbki slużace do rozdrabniania pokarmu, ciało ma guzki, kolce i szcyzpczyki z węglanem wapnia. Rozgwiazdy maj zwykle 5 ramion i tarczę.
Węzowidzła maja tarcze i 5 lepiej wyodrębnionych rmaion.

Szopowate Procyonidae

Bassaricyon alleni Ameryka Pd, samotniczy, nocny tryb życia, nadrzewny, je owoce i owady, jasnobrązowy wierzch, kremowy spód, białawy nosek, małe okrągłe uszka, zamieszkuje wilgotne lasy.
Bassaricyon beddardi brązowy wierzch, pręgi na bokach przy szarawym spodzie, pręgowany ogon dłuższy niz reszta ciała, tępo zaokrąglony, pręgi na pyszczku tworza maske, zamieszkuje wilgotne lasy Ameryki Pd je owoce i owady.
Olingo puszystoogonowy Bassaricyon gabbii szarobrązowy wierzch, jaśniejszy spód, żółtawy brzuch, spłaszczona głowa i krótki, zaostrzone uszy, spłąszczony, pręgowany ogon, waży do 1,5 kg, żyje w deszczowych lasach Ameryki Pd wszystkożerny, nocny, nadrzewny, je głównie owoce.
Bassaricyon lasius brązowy wierzch, żółtawy spód, długi, pręgowany ogon, tylne nogi dłuższe od przednich, samotniczy, nocny, nadrzewny tryb życia, wszystkożerny, żyje w wilgotnych lasach Ameryki Pd.
Bassaricyon neblina brunatny grzbiet, szarobrązowe boki, jasny spód, zewnętrzna strona lapek ciemniejsza, nadrzewny, samotniczy, nocny, wszytskożerny, z lasów deszczowych ameryki Pd.
Bassaricyon pauli brązowy wierzch i pyszczek, żółtokremowy spód, duzy, puszysty ogon, nadrzewny, nocny, wszyskotżerny, zyje w deszczowych lasach Ameryki Pd.
Szop pracz Procyon lotor pochodzi z Ameryki Pn i Środkowej, obmywa jedzenie przed spożyciem by wypłukać niejadalne części, oraz wyczuc fakturę pokarmu, dzieki rozmiękczeniu przez wode poduszeczek na łapkach, łatwo przysotsowuje sie do środowiska, kiedys miekszał tylko w lasach, dziś wszędzie gł w poblizu rzek, jezior, moczarów, pól uprawnych i osad ludzkich, dobrze porusza sie po lądzie, wspina i pływa, aktywny noca, krepy, wątłe kończyny, ma do 1 m długości, ogon ma 20-40 cm, krótki szpiczasty pysk, szarożółtawe futo z czarnymi cętkami, ogom na białoczarne pierścienie, pysk czarnobiałą maskę, latem i jesienia je rosliny, głównie żołędzie i owoce, zima i wiosną poluje na owady, ryby, płazy, ptaki i gryzonie, szopy w poblizu ludzi szukaja jedzenia na wysypiskach, na północy maja sen zimowy, od stycznia do marca trwa okres godowy, ciąża trwa 9-10 tygodni, rodzi sie 2-7 młodych, mleko piją przez ponad 3 miesiące, przez pierwsze 60 dni mlode nie opuszczaja norki w dziupli drzewnej, wychodząc umieją sie wspinac i sa aktywne, mama opiekuje sie nimi i obserwuje je przez rok, ich wrogowie do sowy, rysie, wilki, pumy i orły.
Bassariscus sumichrasti rzadki, mieszka tylko w lasach pd Meksyku i Ameryki Środkowej, ma szpiczaste uszy i długi ogon od 39 do 53 cm, nadrzewny, wydziela pizmowy zapach, aktywny noca nie znaczy terenu zapachem, wszystkożerny, je drobne zwierzęta: gryzonie, ptaki, owady i rosliny: jagody i inne owoce, szary wierzch, białe okulary, czarnobiałe pręgi na ogonie, ciemniejsze pręgi na pyszczku, długi ogon.
Szop rakojad Procyon cancrivorus wystepuje w lasach Ameryki Środkowej i Południowej od Panamy po Argentynę, brazowy wierzch, jasniejszy spód, czarne okulary, biała maska, czarnobiałe pręgi na długim ogonie, żyje w środowisku wilgotnym, w poblizu rzek, jezior, bagien, je jagody i inne owoce, gryzonie, drobne ssaki, ptaki, głównie skorupiaki, łatwo sie uczy, bardzo inteligentny, nocny, samotniczy tryb życia, dobrze sie wspina.
Procyon pygmaeus szarobrązowe futro, czarne okulary, biała maska na pysku, brazowoczarne pręgi na ogonie, nocny, wszystkożerny, dobry wspinacz, żyje w Meksyku i na półwyspie Jukatan.
Kotofredka Bassariscus astutus norka kalifornijska, zamieszkuje skaliste obszary Stanów Zjednoczonych, gł. Oregon, Teksas, Kolorado i Środkowy Meksyk, waży do 1 kg, ma 60-80 cm długości, polowa to ogon w jasne i ciemne pierścienie, smukła budowa, krótkie łapy maja długie pazury schowane do połowy, oczy sa powyżej pyska, żywe, uszy zaokrąglone, pysk wystający, jasnoszare futro, policzki i czoło maja ciemna maskę z białą obwódka oczu, nocne, naziemne zwierzę, dobrze sie wspina, kryjówki ma w załomach skalnych i dziuplach drzew, je ptaki, owady, gryzonie, owoce gł. jagody, ciąża trwa 2 miesiące, rodzi sie 3-4 mlodych karmionych piersia przez 4 miesiące.
Kotofredka środkowoamerykańska Bassariscus sumichrasti brazowy wierzch, jasno i ciemno pręgowany poprzecznie ogon, okrakłe uszka, ostry pyszczek w ciemniejsze pasy, nocny, nadrzewny, wszystkożerny tryb zycia, mieszka w tropikalnych lasach po 2 miesiącach ciąży rodzi się 1 młode.
Ostronos rudy Nasua nasua, najbardziej znany ostronos, koati, ma długi, giętki nosek, wystepuje w lasach ameryki Środkowej, ma smukłe ciało, ogon ma 32-70 cm gługości, jest jasno i ciemno prązkowany, unosi się w czasie ruchu, gęste, długie, brunatne futro, pierś, szyja i podbródek sa białe, małe oczka i uszka, krótkie kończyny, zyje w grupach do 40 osobników, zwinny na ziemi i drzewach, dobrze pływa, aktywny w dzieńwiększośc czasu spędza szukając pozywienia: owoców, larw, gadów, jaj, gryzoni, skorpionów, pająków, roślin.
Ostronos białonosy Nasua narica żyje w lasach Ameryki, od Kaliforni po Urugwaj brunatne ciało, biała pierś, podbródek, szyja, nos i brwi, przednia część piersi, dzienny tryb zycia, żyja w stadach do 25 osobników, wsystkożerny, je bezkręgowce  ptaki, jaszczurki, jajka i owoce.
Nasuella olivacea ciemny wierzch i ogon, jasniejszy spód, futro szare, żyje w Andach, Wenezueli, Kolumbii i Ekwadorze, okrągłe uszka, długi pysk, krótkawy ogon, wszystkożerny.
Nasuella meridensis szare futro, ogon ma ciemniejsze pręgi, zyje Peru i Wenezueli na 2000-4000 m.n.p.m.
Kinkażu Potos flavus chwytacz zyje w lasach tropikalnych między Meksykiem a stanem Mato Grosso w Brazylii, ma długie ciało, krótkie kończynykolor sierści od kasztanowooliwkowego po kasztanowożółtawy, głowa jest zaokrąglona, krótki pysk, chwytny ogon, żyje prawie tylko na drzewach przechodzi z gałęzi na gałąz asekurując sie ogonem, ma długi język do 12 cm, chwyta nim owady pod korą drzew, je tez owoce i drobne bezkręgowce, po ciązy trwającej 4 miesiące samica rodzi 2 młode, którymi opiekuje sie przez 4 miesiące od narodzin.
Panda mała Ailurus fulgens panda czerwona rzadkie zwierze z lasów Chin, płn Birmy i Nepalu, waży do 4,5 kg, masywne ciało, okrągła głowa, proporcjonalny pysksilne kończyny z ostrymi pazurami schowanymi do połowy, futro rdzawokasztanowe z jasnymi plamami na pysku układającymi się w maske, puszysty ogon o 34-45 cm długości ma ciemniejsze i jasniejsze obrączkowanie, czarne łapy, stopy pokrytę gęstym, białym futrm, je rosliny, głównie pędy bambusa, drobne zwierzęta i jaja, duże, spłaszczone trzonowce nadaja sie do jedzenia pedów bambusa, terytorialna, porusza sie ciągle tymi samymi trasami, zyje w parach lub małych grupkach, mlode rodzą sie po 90-150 dniach ciązy pozostaja przy mamie przez rok, aktywna nocą, dzień przesypia zwinięta w kłebuszek w rozgałezieniach drzew, kolor futra maskuje ja w promieniach slońca, ogon nie jest chwytny.
Hienowate Hyaenidae
Protel Proteles cristata zamieszkuje Afryke Środkową i Pd, ma 85-105 cm długości i 45-50 wysokości, długie kończyny, 5 palców na przednich łapach, 4 na tylnych, brunatnożółtawa sierść tworzy grzywę na grzbiecie, słabe, zredukowane uzebienie poza kłami, które sa dobrze rozwinięte, je owady głównie termity, wydobywa ofiary z kopców, których nie rizbija i łapie te na zewnątz, zyje w parach lub samotnie, aktywny gl. nocą, chroni sie w jamach mrównika, tam samica rodzi 2-4 dzieci, którezostają w norze przez 4-6 tygodni, 4 miesiące trwa odstawienie od piersi.
Hiena pręgowana Hyaena hyaena mieszka na stepach sawanny Azji Zachodniej i Afryki Sr-Pn, ma do 1 m dł. i 65-80 cm wys. duża glowę, długie kończyny, łapy z niechowającymi sie pazurami, szarożółtawe futro maszerokie, wzdłuzne, czarne pręgi, długi, gęsty ogon, grzywa na grzbiecie, mocne zęby, dobrze rozwinięte kły i trzonowce mocne szczęki i ich mięśnie pozwalaja kruszyc nawet kości udowe, je padline, poluje na gazele, zebry i gnu, goni je i powala, aktywna noca, w dzień chowa sie w wygrzebanej w ziemi norze lub wśród roslin, gdzie wychowuje tez młode, ciąża trwa 3 miesiące, miot ma 1-2 młode karmione mlekiem do 2 lat, aż potrafia samodzielnie polować, hieny zyja w klanach o rozwiniętej hierarchi, zawsze przewodzi samica.
Hiena cętkowana Crocuta crocuta zamieszkuje sawanny i stepy Afryki na pd od Sahary, ma krępa sylwetkę, do 90 cm dlugości, waży 80 kg, ogon ma 30-36 cm dł, długie kończyny, łapy maja niechowające sie pazury, żuchwa najmocniejsza wśród drapiezników miażdży nawet duże kości, szarożółtawe futro z ciemnymi okrąłymi plamami, padlinożerna i drapieznik, łapie gnu, gazele i zebry, goni je i rozszarpuje, połyka duże kawałki mięsa, zbiera pozostałości po lwach, poluje sama lub gromadnie po kilkadziesiąt osobników porozumiewających się długimi okrzykami, atakuje gł nocą, dzień w większości spędza w norze.
Hiena brunatna Hyaena brunnea żyje na suchych i półpustynnych obszarach Afryki Pd, zwłaszcza na Kalahari, ma brunatne futro z długim wlosiem, ogon ma 20 cm, krótki pysk, długie, ostro zakończone uszy, padlinożerna, je resztki zostawione przez szakale i sepy, w potrzebie poluje na ptaki i antylopy, może jeśc owoce i grzyby, dzieki czemu nie musi duzo pic, wodę czerpie z roslin i grzybów.

Szklarnia jest potrzebna do uprawy wrażliwszych warzyw i owoców, a niedługo będzie potrzeba do uprawy większości roślin uprawnych, małe szklarenki dla zaspokojenia potrzeb rodziny i duże na skalę przemysłową są nam potrzebne. Jeśli budowa szklarni nie narusza sąsiednich działek ani na nie nie wpływa i zajmuje do 25 m2 w mieście i 35 m2 powierzchni, 5 m wysokości przy dachach stromych i 4 m przy dachach płaskich na wsi trzeba zgłosić budowę w urzędzie miasta lub gminy albo w starostwie 21 dni przed budową, jeśli nie ma odpowiedzi odmownej można budować. Większa budowa lub rozbudowa domu potrzebuje pozwoleń. Większe szklarnie potrzebują pozwolenia danej instytucji.

Szkielet najlepiej zbudować z drewna, jest lekkie, łatwe w obróbce, bezpieczne, ale delikatne i wrażliwe na uszkodzenia np. przez wiatr, stal jest wytrzymała, ale ciężka i nieporęczna, tanie i lekkie jest aluminium. Do wypełnienia nadaje się folia, tania, lekka, ale trzeba ją wymieniać co kilka lat, podatna na darcie, szkło jest wytrzymalsze, ale kruche, lepsze szkło hartowane, szkło jest ciężkie, poliwęglan jest lekki, tani, ale łatwo go zarysować i trudno czyścić, poliwęglan dobrze izoluje ciepło, w cieplejsze okresy można szklarnię wietrzyć, ale zimą przepuszcza za mało światła, którego i tak jest wtedy mało, poliwęglan w ogóle mniej przepuszcza światła niż szkło, które jest odporne na wiatr.

Szklarnia musi być daleko od drzew, budynków, osłonięta od wiatru, stać w słonecznym miejscu, zaleca się ustawienie długim bokiem w kierunku północ-południe. Teren pod szklarnię musi płaski. Budynek musi stać minimum metr od sąsiedniej działki. Nieogrzewana szklarnia musi mieć korytarzyk, wiatrołap na zimę i otwierane, przewietrzające okienka na lato lub maty cieniujące przed nagrzaniem

Większe szklarnie potrzebują stabilnych fundamentów, do których trzeba ją przytwierdzić w lekkich szklarniach kopiemy doły, instalujemy kotwy, do których przymocujemy szkielet i potem zalewamy betonem, jeśli poziom szklarni jest równy. Większe, drewniane szklarnie potrzebują betonowych fundamentów, potrzebują ich też drewniane szklarnie, by chronić drewno przed wilgocią, tu potrzebna jest ława zbrojona belkami, pozioma izolacja papą, pionowa masą bitumiczną, w tym przypadku głębokość wykopu 80-140 cm głębokości, robimy podkładkę z papy, gdzie ustawiamy stalowe kotwy pod słupy lub słupy, fundament chroni ziemie przed wypłukaniem biogenów. Mając fundamenty budujemy konstrukcję, jej elementy trzeba zaimpregnować, od zachodu robimy drzwi, by wiatr nawiewał do szklarni (cyrkulacja zachodnia). By było najlepsze światło kąt dachu musi mieć 25-35 st, ale dobre są szklarnie półokrągłe. Przykrycie szklarni można zrobić ze szkła lub poliwęglanu, konstrukcja wymaga odpowiednich łączeń ze szkieletem. Szklarnia potrzebuje podłoża albo ze wzbogaconej minerałami ziemi ogrodniczej, którą wymieniamy przy kolejnych uprawach, trzeba ją nawozić albo z mat glebowych. Jeśli uprawiamy rośliny doniczkowe można wylać beton lub położyć kostkę. Szklarnia potrzebuje konserwacji [https://www.homebook.pl/artykuly/3553/budowa-szklarni-jak-zbudowac-szklarnie-ogrodowa]

w zimne okresy sprawdza się poliwęglan jako wypełnienie, który lepiej izoluje ciepło, w cieplejsze okresy można szklarnię wietrzyć. Elementy nośne muszą mieć do 15 cm średnicy, często stosuje się wylewkę.

Szklarnię trzeba ogrzewać, można to robić przy pomocy elektrycznych grzejników, olejowych grzejników lub konwektorowych grzejników, jest to kosztowne, małe szklarenki można ogrzać kablami grzejnymi. Można zapewnić nadmuch ciepłego powietrza, tak jak nawiew klimatyzacji, taki nawiew szybko nagrzeje szklarnię, ale szybko się wychłodzi, kiedy skończymy nawiewać, potrzeba do tego odpowiednich instalacji. Można użyć pieca, trzeba go pilnować i dokładać do niego. W małych szklarenkach można stosować ogrzewanie kanałowe. Można dać ogrzewanie gazowe, ale pod ziemią grozi wybuchem. Szklarnię można ogrzewać wodą z kotła grzewczego poprzez rury, to rozszerzenie c.o. Można zrobić z plastikowych pojemników system grzewczy, pomalować je czarną farbą, wypełnić wodą, zamknąć i ustawić po nasłonecznionej stronie szklarni [https://www.dom.pl/ogrzewanie-szklarni-bez-szkody-dla-srodowiska.html].

Inspekt to skrzynia bez dnia ze szklanym dachem, służąca do upraw wiosną, jesienią i w zimne lata. W inspekcie można hartować rośliny, przyspieszać ich wzrost, rozsadzać, je wydłużać, wysiewać i ukorzeniać. Inspekty trzeba wietrzyć, sprawdzać czy nie ma w nich grzybów, ślimaków i owadów. Inspekt można zbić z desek jak psią budę, zamiast dachu dać otwieraną szybkę, zamiast dnia nogi jak u stołu, można skrzynkę położyć na ziemi, jeśli w środku będą doniczki może mieć dno, jeśli nie to można przykryć nią kawałek gruntu, wierzch musi być przykryty szybka, którą można uchylać, otwierać i zamykać [https://zielonyogrodek.pl/ogrod/warzywnik-i-sad/5062-budowa-inspektu-krok-po-kroku]

Prostsza i tańsza jest folia, na rośliny jednoroczne jak pomidory, ogórki, sałata, pietruszka, papryka, dynia, cukinia nada się jednoroczna, na wieloletnie byliny folia wieloletnia. Tunel musi mieć stelaż, folia musi przepuszczać 90% światła i rozpraszać 35%, by oświetlić rośliny równomiernie. Na uprawy wczesnowiosenne i późnojesienne nada się folia o wysokiej przepuszczalności światła i małym współczynniku rozproszenia. Folia perforowana nada się dla roślin klimatu umiarkowanego, w środku jest chłodniej, przewiewnie i spada ryzyko rozwoju grzybów. Folia z siatką polipropylenową jest odporna na czynniki mechaniczne, trochę obniża przepuszczalność światła, folia z oknami ma okienka, które można otwierać i zamykać zależnie od pogody, folia wielowarstwowa jest wytrzymała, ale przepuszcza znacznie mniej światła [https://ogrodosfera.pl/blog/jaka-folie-do-tunelu-ogrodniczego-wybrac] do budowy folii potrzebny jest stelaż, może być drewniany lub metalowy z palików wbitych w grunt, folią można przykryć kawałek działki bez wylewki, po prostu paliki stelażu wkopujemy do gruntu, na rusztowaniu rozkładamy folię. W środku dalej trzeba plewić, nawozić, podlewać, usuwać ślimaki i inne szkodniki. Można kupić gotowe stelaże, które kładzie się na działce i rozkłada na nich folię.