biologia i ochrona przyrody

U nas rośnie kalina koralowa, ma białe kwiaty zebrane w baldachy i czerwone pestkowce, jadalne po obróbce cieplnej. Długo gotowane przetwory i mrożona pulpa są bezpieczne, pulpa zmiksowana z bananem to lody. Surowe owoce są trujące, lubi lekko kwaśne i obojętne, żyzne, próchnicze, stale lekko wilgotne gleby, słońce i półcień, kwitnie od maja do czerwca, znosi mróz, zanieczyszczenie powietrza, nie toleruje suszy. Nadaje się na żywopłoty w towarzystwie tawuł, budlei, hortensji, krzewuszek, jaśminowców.

Kalina jest lecznicza, kora zmniejsza skurcze mięśni macicy i hamuje krwawienie z dróg rodnych, łagodzi bóle miesiączkowe, leczy zaburzenia miesiączkowania, krwawienia śródmiesięczne, zmniejsza ryzyko poronienia. 0,5-2/3 łyżki sproszkowanej kory na szklankę gorącej wody, 5 minut gotujemy, pijemy 1-3 łyżki po jedzeniu, odwar pomaga też w hemoroidach, podmywamy się, robimy przymoczki, przy ciąży bolesnych miesiączkach 2 łyżki kory zalewamy szklanka wrzątku, wrzemy 30 minut na wolnym ogniu, cedzimy, pijemy po pół szklanki odwaru 3 razy dziennie.

Owoce są jesienią, we wrześniu, to pokarm dla wielu ptaków, w kalinie gniazdują i śpiewają słowiki, kalina to symbol dziewictwa i niewinności, kwiatostany wplatano do ślubnych wianków

Korę zbieramy w kwietniu, w maju kwiaty, które podobnie działają jak kora,

wywar z kwiatów: 2 łyżki kwiatów na 2 szklanki wrzącej wody, parzymy pod przykryciem 30 minut, wypijamy w ciągu dnia, pomagają w kamicy nerkowej i chorobach pęcherza moczowego.

Owoce obniżają ciśnienie, uszczelniają naczynia krwionośne, przy skłonności do krwawień np. z nosa i podwyższonym ciśnieniu można zjeść garść surowych owoców dziennie, kilkanaście owoców

Inne kaliny to kalina wawrzynowata, pochodzi z Basenu Morza Śródziemnego, kwitnie od maja do sierpnia, owoce dobrze ugotowane lub przesmażone przestają truć. Lubi słońce, ciepłe, osłonięte miejsce, w półcieniu słabiej kwitnie, lubi żyzne, przewiewne gleby, umiarkowanie wilgotne, słabsze odmiany lepiej uprawiać w pojemnikach i zimować w budynkach

Kalina śliwolistna lubi każde warunki świetlne, jest mrozoodporna, wytrzymuje suszę, lubi gleby gliniaste, gliniasto-piaszczyste, przepuszczalne, żyzne, próchnicze, przeciętne ogrodowe, o pH od 6,1 do 7,2, pochodzi z Ameryki Północnej, kwitnie na biało w maju

Kalina hordowina lubi słońce i półcień, gleby głębokie, zasadowe, gliniaste, odporna na wiatr, toleruje lekko kwaśne ziemie-pH 6,1, gleba musi być odchwaszczona, lekko wilgotna, przed posadzeniem kalinę podlewamy, po posadzeniu plewimy, podlewamy, usuwamy stare i chore pędy, rośnie w Europie i Azji, wiosną i latem zasilamy wieloskładnikowym nawozem z węglanem wapnia, owoce są przez cała zimę, kwitnie w czerwcu, owoce zawiązuje w lipcu

Kalina sztywnolistna pochodzi z Chin, kwitnie od maja do lipca, na zimę potrzebuje osłonięcia agrowłókniną, cały rok musi mieć zaciszne miejsce, lubi słońce, słaby cień, gleby stale lekko wilgotne, nawożenie organicznymi nawozami- kompostowanie raz w roku, trzeba ją podlewać

Kalina angielska odmiana hodowlana, lubi słońce, półcień, żyzne, przepuszczalne, lekko kwaśne, stale lekko wilgotne gleby, wytrzymuje mróz do -25 st. sadzimy wiosną, najpierw mieszamy ziemię z kompostem, kwitnie w maju przez 3 tygodnie, zaraz po przekwitnięciu można ciąć, można ją szczepić na kalinie hordowinie

Kalina Dawida kwitnie w czerwcu na biało i różowo, pochodzi z Chin, na zimie trzeba ją okrywać, znosi lekkie przymrozki, w słońcu słabo kwitnie, co jakiś czas trzeba ją przycinać, lubi cień i półcień, żyzne, przewiewne, stale umiarkowanie wilgotne od lekko kwaśnych do lekko zasadowych gleby, trzeba ja podlewać

Kalina japońska lubi żyzne, próchnicze, przepuszczalne, wilgotne ziemie, słońce i półcień, kwitnie od maja do września, czarne owoce są trujące, kwitnie na biało 2 razy, nawozimy w sezonie kompostem i organicznymi nawozami, wrażliwa na mróz, potrzebuje ciepła i osłony od wiatru, więc nadaje się do pojemników, by na zimę szła do domu

Kalina pachnąca, wonna lubi żyzne, przepuszczalne, próchnicze ziemie, kwitnie na różowo w marcu i kwietniu, lubi stale lekko wilgotne gleby i słońce, lubi ciepłe, osłonięte od wiatru miejsca, nie lubi cięcia, znosi polskie mrozy, rozmnażamy przez sadzonki pędowe i odkłady

Kalina różowa bodnantska wyhodowana w Anglii, lubi słoneczne, ciepłe, osłonięte od wiatru miejsca, wilgotne, zasobne w składniki pokarmowe gleby, odporna na zanieczyszczenie powietrza i gleby, kwitnie na różowo od listopada do stycznia, mrozoodporna

Jaszczurka zwinka należy do gadów łuskonośnych, żyje na nasypach kolejowych, łąkach, wydmach, skrajach pól, podwórkach, nieużytkach, wrzosowiskach, w sen zimowy zapada w październiku, na początku miesiąca szuka jamki, ale w chłodne lata wcześniej, budzi się z niego w marcu, kwietniu lub później. Po opuszczeniu norki, w której śpi zwinka linieje, potem grzeje się na słońcu. Zwinka poluje na szarańczaki i chrząszcze, które łapie, uderza nimi o podłoże i zjada, poluje też na inne owady, bezkręgowce i drobne kręgowce w tym małe zwinki. Samiec jest zielony, samiczka brązowa. W czasie godów od maja do lipca samiec lekko kąsa samiczkę, jeśli ona nie chce, tupie przednimi nogami i otwiera pyszczek. Po zapłodnieniu samiczka wykopuje norkę i składa tam 6-14 jaj, jaja są składane w wilgotnej glebie, mają pergaminowe osłonki. Po 5-12 tygodniach wykluwają się maleńkie jaszczureczki, są samodzielne, rodzice nie interesują się nimi Zagrożona odrzuca ogon, ma poprzeczne mięśnie pierścieniowe, które zaciskają się i w miejscu ucisku odcinają naczynia krwionośne i kręgosłup. Potem ogon odrasta, wygląda inaczej niż poprzedni, może go odrzucić tylko raz. Mięśnie odcinające ogon są na całej długości ogona, więc może odrzucić dowolny jego kawałek. Odcięty ogon lub jego kawałek porusza się odwracając uwagę drapieżnika. Nowy ogon ma chrząstkę zamiast kości. Często zwinki zamieszkują działki i podwórka, na których mają odpowiednie warunki-schronienie, słońce, jedzenie, kryjówki.

Lewkonie to kwiaty z rodziny kapustowatych, mają żółte, białe, różowe, czerwone, fioletowe, kremowe, wielokolorowe kwiaty, mogą być pojedyncze lub pełne, kwitną od czerwca do mrozów, lubią słońce, żyzne, próchnicze, zasobne, umiarkowanie wilgotne gleby, ciepłe i słoneczne stanowiska, trzeba je podlewać, wrażliwe na przymrozki, nadają na rabaty i balkony, mają lancetowate, omszone liście, gleba nie może być po innych kapustnych z powodu chorób. W marcu wysiewamy lewkonie do inspektu, w maju do donicy lub gruntu, lubią uszczykiwanie, wtedy się rozrastają.

Znaną lewkonią jest maciejka, czyli lewkonia dwurożna lub długopłatkowa ma fioletowe lub różowe kwiaty zebrane w grona, lubi średnio żyzne gleby ogrodowe, piaszczysto-gliniaste, żyzne, próchnicze, dobrze spulchnione, umiarkowanie wilgotne gleby, od lekko kwaśnych do lekko zasadowych, pełne słońce, podlewamy od dołu, lubi lekko wilgotne gleby, silny deszcz i wiatr mogą połamać, siejemy od końca kwietnia w rzędach co 30 cm, zostawiamy najsilniejsze roślinki co 10 cm , warto wysiewać co 2 tygodnie, po przekwitnięciu i wydaniu owoców, łuszczyn schnie.

Lewkonie to byliny, ale u nas są jednoroczne. Rodzaj lewkonia ma 50 gatunków. Często mylone są z lwią paszczą, która należy do rodziny babkowatych. Lwia paszcza to wyżlin większy, kwitnie na biało, różowo, żółto,czerwono, pomarańczowo, niebiesko, lubi przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne gleby i cień, ma wargowe kwiaty zebrane w grona, języczkowate, krótkoogonkowe liście, łodyga wzniesiona, prosta, ma 70 cm wysokości, od stycznia do kwietnia wysiewamy do skrzynek, w maju do gruntu, uszczykujemy, usuwamy zwiędłe kwiaty, plewimy.

Lewkonie pochodzą z południa Europy, północy Afryki, Azji Mniejszej i zachodniej, lwia paszcza też jest z Basenu Morza Śródziemnego.

Ukrainian levkoy, ukraiński kotek, który nie poradzi sobie bez ludzi. To kot z wygiętymi uszkami jak liść lewkonii, pozbawiony włosów lub z lekkim puszkiem, ciepły, miękki, lekko pomarszczony kotek wyhodowany na Ukrainie w 2000 r przez Olenę Vsevolodowną Biryukową z Ladacats w Kijowie. To krzyżówka sfinksa dońskiego i peterbolda z szkockim zwisłouchym. Kot potrzebuje stałej temperatury 25 st, tak jak my. Jako, że nie ma sierści szybko marznie. Powinien być kotem niewychodzącym, jest łagodny, przyjazny, kocha ludzi i nasze towarzystwo. Jest przyjzany dla innych zwierząt domowych, łatwo się zaprzyjaźnia. Jest wierny, mądry, dobry i kochany. Nie może przebywać sam, nadaje się do domu, w którym stale ktoś jest, nie dla samotnych i zapracowanych ani dla rodzin, które na kilka godzin opuszczają dom. Dobry dla seniorów, rencistów, gospodyń domowych, którzy są stale w domu i do domów kilkupokoleniowych, w których dziadkowie są stale w domu. Kotek je 3 razy dziennie. Może jeść suchą karmę, karmę BARF czyli rozdrobnione mięso z kośćmi i krwią podobne składem do tego co koty jedzą w naturze, mokre karmy. Karmy muszą mieć dużo mięsa, mało zbóż-koty to mięsożercy, karmy muszą mieć dużo tauryny. Kot nie może się wspinać, jego nogi łatwo się łamią. Nie trzeba go kąpać, można przetrzeć wilgotną szmatką skórę kota, raz na jakiś czas można umyć go wodą z hipoalergicznym mydłem. Kot lubi spać z ludźmi, grzeje nas. Zimą musi mieć ciepłe legowisko, ubranko lub po prostu utrzymaną odpowiednią temperaturę dla łysych gatunków. Kocurki są większe od kotek. Jego skóra jest wrażliwa na słońce. Suche powietrze w domu może ją wysuszyć, dlatego potrzeba balsamów dla kotów bezwłosych. Jest tez wrażliwy na wilgoć. Ryzyko innych chorób i konieczne badania takie same jak u pozostałych ras kotów. Możliwy niedosłuch jak u szkockich zwisłouchych. Potrzeba się z kotkami bawić wędkami, orzechami, kasztanami, piłeczkami, sztucznymi ptaszkami, myszkami i innymi zabawkami, tak jak z innymi kotkami. Ma szybko metabolizm, więc jego skóra jest cieplejsza o 1-1,5 st od skóry innych kotów, jak u sfinksa. Lewkonijka żyje 10-15 lat. Nie piszę tego tylko dla opisu. Te koty nie mogą przetrwać wojny. Potrzeba przygotować u nas domy tymczasowe i miejsca. Gdzie organizacje opiekują się zwierzętami i sprowadzić te koty z ukraińskich miast. Obecnie na Ukrainie koty są dostępne do sprzedaży. Sytuacja tam nie jest pewna. Trzeba ewakuować ludzi i zwierzęta.

W lutym przylatują skowronki, świergotki łąkowe i pliszki. Większość ptaków wraca w marcu i kwietniu. W maju przylatują jerzyki, wilgi i dziwonie. W ciepłe zimy już w lutym skowronki latają nad polami, grubodzioby zaczynają lęgi z styczniu. W tym roku skowronki pojawiły się dopiero w kwietniu. W lepsze lata dzięcioły zaczynają bębnić w styczniu, w gorsze w lutym, marcu, im zimniejszy rok tym później. Dzięcioły wabią partnerki i oznaczają swoje terytorium. W kwietniu przylatują bociany. W lutym i marcu są lęgi sikorek i wróbli. Zaczynają śpiewać kosy. W kwietniu kukułki zaczynają gody. Wiosną odlatują jemiołuszki i gile, do nas wracają nasze gile z północy. W marcu i kwietniu śpiewają gołębie, w maju słowiki. Większość ptaków ma gody wiosną od stycznia do lata. Pierwsze gody odbywane są wiosną, drugie i trzecie latem i wczesną jesienią. Jaskółki i jerzyki mają lęgi w maju.

Pełzacze, sikory, kosy, kowaliki, wróble śpiewają już w lutym, kosy zaczynają śpiewać na przełomie lutego i marca. Orzechówka ma lęgi na początku marca, tak jak orły przednie, bieliki, puchacze i kruki.

W marcu i kwietniu zwinki opuszczają norki, padalce w marcu. Padalce Żaba trawna dawniej w marcu szła w kierunku wód, gdzie składała skrzek, dziś jest to opóźnione. Śmieszka ma gody w kwietniu i maju. Rzekotka śpiewa od kwietnia do połowy czerwca. Kumak jest aktywny od kwietnia do sierpnia. Ropucha zielona o szara w marcu i na początku kwietnia idą do miejsc godów, paskówka ma gody od kwietnia do lipca. Salamandra ma gody wiosna i na początku lata, traszka zwyczajna ma najwcześniejsze gody, grzebieniasta wiosną. Żółw błotny składa jaja w kwietniu. Zaskroniec ma gody w maju. Żmija ma wiosną gody.

W lutym samice trzmieli opuszczają norki i szukają miejsca do złożenia jaj i zapylają pierwsze kwiaty jak przebiśniegi, ziarnopłony, przylaszczki, ciemierniki. Potem znajdują norkę i zakładają tam nowy rój. Kiedy robi się cieplej pszczoły wylatują z uli, przeważnie na przełomie marca i kwietniu. W lutym latają pierwsze motyle. Wczesną wiosną budzą się susły, świstaki, jeże, nietoperze, jenoty. Mama borsuk rodzi w zimie młode, które po miesiącu wychodzą z nią z norki. Wiewiórki budzą się na stałe. W lutym i marcu jest ruja gronostajów, kotów i żbików, młode rodzą się w kwietniu i maju. W lutym parzą się lisy, w kwietniu lisica rodzi młode. Wiosną rodzą się rysie. Kuna leśna rodzi w kwietniu, łasica w marcu i kwietniu. Sarny, łosze i łanie rodzą wiosną. Jeże mają gody w kwietniu. Wiosną rodzą się bobry. Niedźwiedzice wyprowadzają młode z jaskiń. W kwietniu budzą się orzesznice, koszatniczki, żołędnice, nornice rude, smużki. Popielice budzą się w maju. Zające i dziki rodzą młode w marcu. Jelenie w marcu gubią poroże. Marzec to czas budzenia się jenotów, szopów i borsuków.

Jednak tak było dawniej teraz z roku na rok zima trwa coraz dłużej, więc zwierzęta budzą się i wychodzą z norek coraz później, a zasypiają coraz wcześniej. Np. w 2016 r zwinki opalały się jeszcze we wrześniu, w 2021 znikły już pod koniec sierpnia.